Możliwość wsparcia procesu rewitalizacji wsi przez wojewódzkich konserwatorów zabytków.

Transkrypt

1 Sieć Najciekawszych Wsi - sposób na zachowanie dziedzictwa kulturowego wsi w Polsce Możliwość wsparcia procesu rewitalizacji wsi przez wojewódzkich konserwatorów zabytków. Barbara Nowak-Obelinda Dolnośląski Wojewódzki Konserwator Zabytków 3 października 2013 r.

2 Na obszarach wiejskich zlokalizowana jest ponad połowa zdiagnozowanego zasobu (54,57 % zabytków nieruchomych na terenie zurbanizowanego Dolnego Śląska) zabytków nieruchomych 918 pałaców, dworów, zamków obiektów w zespołach 775 parków kościołów obiektów w zespołach cmentarzy budynków mieszkalnych i mieszkalno-gospodarczych budynków gospodarczych innych obiektów układów ruralistycznych obszarów archeologicznych stanowisk archeologicznych.

3 Możliwe wsparcie konserwatora Samodzielne Dokumentacja układów przestrzennych i zespołów budowlanych wsi oraz obiektów pojedynczych (rozpoznanie, waloryzacja, inwentaryzacja, wytyczne). Ochrona prawna (rejestr, ewidencja, wykazy) Wytyczne do remontów i konserwacji pojedynczych obiektów, pozwolenia, nadzór nad realizacją. Współdziałające Ochrona w planowaniu przestrzennym (uchwala rada gminy). Tworzenie parków kulturowych (uchwala rada gminy). Ustanawianie Pomników Historii (ustanawia Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej).

4 Studia środowiska kulturowego dla Dolnego Śląska (opr. ROB i DZ, ob. NID) Dawne nazwy miejscowości, ich etymologię. Historię wsi. Tabelaryczne zestawienie danych statystycznych. Dzieje parafii. Dzieje i skład dóbr. Opis układu przestrzennego wsi, zespołów kościelnych i pałacowych, zabudowy wsi, rzeźby przydrożnej. Opis przyjętych stref ochrony konserwatorskiej. Katalog obiektów w ewidencji wojewódzkiej i gminnej. Postulaty konserwatorskie i sugestie dotyczące dalszego przestrzennego kształtowania miejscowości. Część graficzną.

5 Część graficzna studium- Radomierzyce

6

7 Strzeleczki studium opracowane przez pracowników Uniwersytetu Przyrodniczego we Wrocławiu Studium historyczno ruralistyczne wsi Jemielnica opracowanie przygotowywane na zlecenie OWKZ przez Pracownię Dokumentacji Zabytków ALMA z Wrocławia

8 Ochrona prawna - wpis do rejestru zabytków układu ruralistycznego Zapewnia wpływ konserwatora zabytków na kształtowanie tego układu w zakresie: - uzgodnienia decyzji lokalizacyjnej w wypadku braku m p z p. - wydawania pozwoleń poprzedzających wydanie decyzji pozwolenie na budowę i przyjęcie zgłoszenia w zakresie powodującym zmiany w układzie planistycznym i przestrzennym (budowa, rozbudowa, rozbiórki, remonty obiektów - dachy, elewacje, montaż reklam, ogrodzeń, remonty nawierzchni, urządzenia placów, mała architektura, wycinki zieleni), samodzielne działanie w sprawie prac samowolnych w tym zakresie. Może wzmacniać wniosek o skorzystanie z programów na rewitalizację. Nie istnieją możliwości finansowania działań z krajowych dotacji na zabytki.

9 Przykładowy załącznik do decyzji o wpisaniu do rejestru zabytków układu ruralistycznego wraz z nawarstwieniami archeologicznymi - Goszcz

10 Ochrona prawna - wpis do rejestru pojedynczego obiektu nieruchomego Wzmacnia wniosek o skorzystanie z programów na rewitalizację. Istnieje możliwość finansowania działań z krajowych dotacji na zabytki dla zabytków najcenniejszych. Zapewnia wpływ konserwatora zabytków na wszelkie działania poprzez: - uzgodnienie decyzji lokalizacyjnej w wypadku braku m p z p. - wydawanie pozwoleń poprzedzających wydanie decyzji pozwolenie na budowę i przyjęcie zgłoszenia w pełnym zakresie (badania zabytku, archeologia, prace budowlane i konserwatorskie, restauratorskie, podział zabytku, jego zagospodarowanie, zmiana przeznaczenia, wycinki drzew w parkach i cmentarzach) - wydawania nakazów, zaleceń, samodzielne działanie w sprawie prac samowolnych

11 Ochrona prawna - układ ruralistyczny, pojedynczy zabytek nieruchomy w wykazie/ewidencji zabytków Uprawnienia konserwatora w zakresie: - uzgadnianie decyzji lokalizacyjnej w wypadku braku mpzp - uzgadnianie zamierzeń budowlanych objętych decyzjąpozwolenie na budowę Może wzmacniać wniosek o skorzystanie z programów na rewitalizację. Nie istnieją możliwości finansowania działań z krajowych dotacji na zabytki.

12 Rogów Sobócki - przykładowa wieś, której układ ruralistyczny figuruje w wykazie zabytków w oznaczonych granicach

13 Ustalenia ochrony w miejscowym planie zagospodarowania przestrzennego Istnieje obowiązek uwzględniania ochrony zabytków w studiach i planach zagospodarowania przestrzennego i ustalenia ochrony obiektów figurujących w wykazach /ewidencji gminnej w planach zagospodarowania przestrzennego. Konserwator opiniuje studia uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego i uzgadnia miejscowe plany zagospodarowania przestrzennego. Brak planów zagospodarowania przestrzennego dla wielu obszarów i niedoskonałość istniejących nie pozwala na skuteczną ochronę krajobrazu kulturowego wsi (także miast). Nie istnieje narzędzie chroniące strefy ekspozycji, osie widokowe, brak ustaleń funkcjonalnych powoduje chaos w zagospodarowywaniu, przypadkowa parcelacja i prywatyzacja skutkuje nieodwracalnymi zmianami w historycznej przestrzeni i nadmiernym zagęszczeniem zabudowy, a nieprzemyślane wytyczanie terenów nowej zabudowy powoduje dysonans w strukturze przestrzennej miejscowości i jej okolicy, obniża jej atrakcyjność.

14 Istniejące zagrożenia Nieuzgadnianie z konserwatorem zamierzeń budowlanych realizowanych w oparciu o zgłoszenie robót w obiektach figurujących w wykazach lub ewidencjach np.: - wymiany stolarki okiennej - wymiany pokrycia dachowego bez remontu więźby - zachowawczych remontów elewacji - docieplenia elewacji obiektów o niewielkich kubaturach

15 Istniejące zagrożenia Pojawiające się głosy i wyroki sądowe o niezgodności konstytucyjnej ochrony obiektów i obszarów figurujących w wykazach i ewidencjach i zmienność zakresu tej ochrony kształtowanej w przez organ odwoławczy i wyroki sądów administracyjnych, rychła możliwość zmian przepisów prawa w tym zakresie. Niedostateczne rozpoznanie zasobu, niekontynuowanie tradycji sporządzania studiów środowiska kulturowego dla gmin stanowiących wytyczne dla m p z p, niedostateczne środki finansowe, uniemożliwiające rozpoznanie zasobu w celu waloryzacji dla zintensyfikowania wpisów do rejestru zabytków Kredyty termomodenizacyjne jako jedyne źródła pomocy finansowej powodują wymianę stolarki okiennej i oklejanie elewacji 12 cm. warstwą styropianu. Rozbiórki nieużytkowanych budynków gospodarczych w celu zmniejszenia podatku od nieruchomości.