Ochrona dóbr kultury. na terenie Tenczyńskiego Parku Krajobrazowego. oprac. mgr Piotr Rochowski

Transkrypt

1 Ochrona dóbr kultury na terenie Tenczyńskiego Parku Krajobrazowego oprac. mgr Piotr Rochowski Drewniana rzeźba ludowa Matki Bożej z Dzieciątkiem we wnęce szczytowej kapliczki z 1808 r. w Młynce

2 Dobra kultury materialnej zestawienie ilościowe po weryfikacji terenowej 138 obiektów z 12 kategorii tematycznych 3 zabytkowe zespoły architektoniczne (zespoły pałacowe w Balicach i Aleksandrowicach, budowle Twierdzy Kraków) 79 obiektów o najwyższej potencjalnej wartości zabytkowej 2 zabytki o znaczeniu krajowym* 3 zabytki o znaczeniu regionalnym** 8 obiektów wpisanych do rejestru zabytków * ruiny zamków Lipowiec i Tenczyn Nadwiślański Park Etnograficzny w Wygiełzowie ** pałac i park pałacowy w Balicach oraz forty dawnej Twierdzy Kraków: fort nr 41a Mydlniki i fort nr 43 Pasternik

3 Cele ochrony 1. Zachowanie elementów kultury materialnej charakterystycznych dla południowej części Jury Krakowskiej, w szczególności unikalnego zespołu zabytków budownictwa obronnego i architektury rezydencjonalnej oraz reliktów dawnego górnictwa w rejonie Garbu Tenczyńskiego. 2. Wspieranie działań służących zachowaniu i eksponowaniu walorów kultury niematerialnej, w tym wartości historycznych, kulturowych i etnograficznych właściwych dla regionu Krakowiaków Zachodnich.

4 Dotychczasowa ochrona 1. Rejestr zabytków (8 wpisów). 2. Ustalenia studiów uwarunkowań i mpzp. 3. Gminne ewidencje zabytków i programy opieki nad zabytkami. 4. Aktywność społeczna w zakresie ochrony dóbr kultury.

5 Problemy ogólne Przerwanie ciągłości lokalnej tradycji budowlanej Działania 1. Dokumentowanie oraz bieżący monitoring stanu obiektów budownictwa ludowego. 2. Utworzenie gminnego pogotowia konserwatorskiego. 3. Kreowanie zainteresowania społecznego dla idei zachowania budynków tradycyjnego budownictwa. 4. Promowanie istniejących katalogów projektów, form architektonicznych oraz detali zdobniczych nawiązujących do miejscowej tradycji budowlanej.

6 Problemy ogólne Brak pełnego wykorzystania gminnych ewidencji zabytków Działania 1. Systematyczna aktualizacja i rozbudowa zawartości merytorycznej gminnych ewidencji zabytków. 2. Przekształcenie gminnych ewidencji zabytków do postaci elektronicznych baz danych powiązanych z gminnymi systemami informacji przestrzennej.

7 Problemy ogólne Zanikanie niematerialnej tradycji regionu Działania 1. Dokumentowanie świadectw. 2. Upowszechnienie wartości. 3. Wspieranie oddolnych projektów służących zachowaniu i kultury niematerialnej.

8 Wspieranie aktywności społecznej w zakresie ochrony lokalnego dziedzictwa kulturowego 1. Promowanie funkcji społecznego opiekuna zabytków. 2. Wspieranie osób i grup sprawujących społecznie opiekę nad zabytkami małej architektury sakralnej. 3. Promowanie akcji Ślady przeszłości uczniowie adoptują zabytki (projekt Centrum Edukacji Obywatelskiej). 4. Promowanie społecznego dziennikarstwa kulturowego (Mapa Kultury, projekt Narodowego Centrum Kultury). 5. Edukacja, przewartościowanie postaw społecznych w stosunku do starych domów i budynków gospodarczych.

9 Problemy szczegółowe Rozpad zabytków architektury zamek Tenczyn w Rudnie, budynek nadszybia d. kopalni węgla Krystyna w Tenczynku Działania a) zamek Tenczyn - kontynuowanie zabezpieczających prac konserwatorskich, b) budynek w Tenczynku rekonstrukcja i zagospodarowanie obiektu w ramach funkcji edukacyjnych.

10 Problemy szczegółowe Zaniedbanie - dewastacja, brak użytkowania, brak remontu, ubytki w substancji, zaśmiecenie itp. Balice, budynek bramy, 1890 r.; Kochanów, willa nr 104, 1896 r.; Kraków: schron amunicyjny Bronowice, r.; Fort 41a Mydlniki, r.; Rząska, bateria B3 Fortu 43 Pasternik, 1902 r.; Tenczynek: wapiennik, pocz. XX w.; budynek administracji wapiennika, pocz. XX w.; dom pracowników kopalni, ok r.

11

12 Problemy szczegółowe Zaniedbanie Działania a) zabezpieczenie, b) wykonanie ekspertyz oraz prac konserwatorskich, c) wykonanie remontu, d) usunięcie śladów dewastacji, e) uprzątnięcie i zagospodarowanie otoczenia, f) przywrócenie użytkowania w ramach nowych funkcji g) zapewnienie właściwej ekspozycji biernej.

13 Problemy szczegółowe Zanik śladów dawnego górnictwa węglowego Działania a) wykonanie inwentaryzacji obiektów i sporządzenie ich dokumentacji, b) utrwalenie i przywrócenie ekspozycji biernej wybranych obiektów, c) ewentualna rekonstrukcja fragmentów urządzeń (konstrukcje drewniane).

14 Udostępnianie walorów kulturowych Rewitalizacja Szlaku Dawnego Górnictwa Węglowego w okolicach Tenczynka i Krzeszowic

15 Udostępnianie walorów kulturowych Otwarty Szlak Historii Architektury Militarnej Zamek Tenczyn, XIV-XVII w. Fort nr 43 Pasternik, r. Nielepice, niemiecki schron piechoty, 1944 r.