Konkurs Polonistyczny dla szkoły podstawowej w roku szkolnym 2009/2010 etap szkolny Witamy Cię na szkolnym etapie Konkursu Polonistycznego. Przed Tobą sprawdzian literacko-językowy oraz wypracowanie. Instrukcja 1. Przeczytaj bardzo dokładnie wszystkie teksty i polecenia. 2. W zadaniach z odpowiedziami: A, B, C, D zaznacz znakiem X jedną poprawną odpowiedź. 3. Jeśli się pomylisz, błędną odpowiedź otocz kółkiem i zaznacz inną znakiem X. 4. Odpowiedzi do pozostałych zadań wpisz w wykropkowane miejsca lub w wyznaczone pola. 5. Pisz czytelnie i nie używaj korektora. Na wykonanie zadań masz 60 minut. TEKST I Zbigniew Herbert Pan od przyrody Nie mogę przypomnieć sobie jego twarzy stawał wysoko nade mną na długich rozstawionych nogach widziałem złoty łańcuszek popielaty surdut i chudą szyję do której przyszpilony był nieżywy krawat on pierwszy pokazał nam nogę zdechłej żaby która dotykana igłą gwałtownie się kurczy on nas wprowadził przez złoty binokular* w intymne życie naszego pradziadka pantofelka on przyniósł ciemne ziarno i powiedział: sporysz** 1 Powodzenia!
z jego namowy w dziesiątym roku życia zostałem ojcem gdy po napiętym oczekiwaniu z kasztana zanurzonego w wodzie ukazał się żółty kiełek i wszystko rozśpiewało się wokoło w drugim roku wojny zabili pana od przyrody łobuzy od historii jeśli poszedł do nieba może chodzi teraz na długich promieniach odzianych w szare pończochy z ogromną siatką i zieloną skrzynią wesoło dyndającą z tyłu a jeśli nie poszedł do góry kiedy na leśnej ścieżce spotykam żuka który gramoli się na kopiec piasku podchodzę szastam nogami i mówię: - dzień dobry panie profesorze pozwoli pan że panu pomogę przenoszę go delikatnie i długo za nim patrzę aż ginie w ciemnym pokoju profesorskim na końcu korytarza liści Z. Herbert, Wiersze wybrane, Wydawnictwo a5, Kraków 2004 *binokular przyrząd optyczny o charakterze mikroskopu, przystosowany do obserwacji przyrodniczych **sporysz odmiana grzyba pasożytującego w kłosach żyta 1. Określ postać mówiącą w powyższym wierszu. 2
2. Podaj trzy informacje dotyczące bohatera wiersza (nie cytuj)... 3. Zapisz drugą strofę wiersza jako tekst ciągły. Pamiętaj o granicy zdania i znakach przestankowych.... 4. Nazwij trzy uczucia, którymi darzony jest we wspomnieniach pan od przyrody. 5. Jak przygotować arkusz zielnika z okazem dowolnej rośliny? Napisz instrukcję. TEKST II Cała klasa już tam była. Pan Eftep zerknął na zegarek, z wyrzutem spojrzał na spóźnialskich i wskazał im miejsca przy ustawionych w wyspę stołach z komputerami. Pan Eftep był wysokim, chudym mężczyzną pełnym samouwielbienia. Pierwszy kwadrans niemal każdej lekcji przeznaczał na opowiadanie o własnych zaletach i sukcesach z czasów, gdy jeszcze nie uczył w szkole. Kiedyś pracował w kilku dużych firmach, gdzie zajmował się bezpieczeństwem danych. Nigdy nie wyjaśnił, dlaczego już tam nie pracuje. Na lekcjach informatyki najbardziej cierpiał Net, który znał się na komputerach lepiej niż niejeden doświadczony informatyk. Musiał to skrzętnie ukrywać, by nie wyszły na jaw niektóre z jego podejrzanych akcji. 3
- Coś się działo? Felix zapytał szeptem siedzącego obok Lucjana, największego chłopca z klasy. - Nudy jak zwykle odparł tamten rozleniwionym głosem. W tej szkole nigdy nie dzieje się nic ciekawego. Rafał Kosik, Felix, Net i Nika oraz Teoretycznie Możliwa Katastrofa, Powergraph, Warszawa 2009, s. 22-23 6. Elementem łączącym TEKST I i TEKST II jest A. postać nauczyciela. B. obraz klasy. C. ten sam czas akcji. D. sposób narracji. 7. W języku bohaterów powieści, której fragment przytoczono, pojawiają się wyrazy z przedrostkiem super-. Przeanalizuj podane niżej przykłady i nazwij części mowy, z którymi łączy się ten przedrostek. super+szybki -, super+fantazyjne -..., super+broń -......, super+paczka -... 8. Sformułuj zasadę ortograficzną dotyczącą pisowni przedrostka super- z różnymi częściami mowy. TEKST III Dumny był [profesor Gąsowski] ze swojej rozkrzyczanej hałastry, nazywanej klasą siódmą, jak Cesarz ze swojej gwardii. Zdaje się jednak, że gwardia cesarska mniej czyniła wrzawy w bitewnym tłoku niźli klasa siódma w czasie pokoju. Bardzo pyskata była ta społeczność, bujna, rozbrykana i ponad ludzką miarę wesoła. Stado mustangów na prerii nie rży tak radośnie na widok wody, jak umiała rżeć rozgłośnym śmiechem klasa siódma. Około trzydziestu dryblasów umiało wyprząść pogodę z najczarniejszych dni. W klasie siódmej, jak w państwie hiszpańskiego króla, nigdy nie zachodziło słońce. Śmiały się radośnie młode oczy, śmiały się pyzate gęby, śmiały się usta, napełnione niepoliczoną ilością zdrowych zębów. Gdy się któremuś z klasy siódmej wykrzywił smutkiem młodzieńczym miły pysk, wierni towarzysze tak długo zamawiali tę nagłą i nieprzyjemną chorobę i tak długo pocieszali koleżeńskie osierdzie, że smutek odlatywał z wrzaskliwym krakaniem wrony. Nie bardzo będziemy skłóceni z prawdą, ogłosiwszy, że klasa siódma przypominała tajny jakiś związek, w którym wszyscy pomieniali się na serca. Jest to handel zamienny połączony z najmniejszym prawdopodobieństwem cygaństwa. ( ) Klasa siódma złożona była z dobrych chłopców, z serdecznych chłopców, głowy jednak były w niej rozmaite, różnorakiego kalibru, różnorakiej trwałości i pojemności. Tym bardziej musiało to zastanowić każdego bystrego 4
człowieka, że wszystkie szlachetne łby tej klasy promieniały wyborną znajomością historii. Panu profesorowi Gąsowskiemu wystarczyło to w zupełności do zadowolonego szczęścia. ( ) Największy tępak w klasie, który lotnością inteligencji niewiele przewyższał dębową szafę, historykiem był pierwszorzędnym. Pan profesor był dumny, puszył się jak paw i nadymał w dobrej duszy. 9. W przytoczonym fragmencie powieści przeważają cechy A. opowiadania. B. charakterystyki. C. sprawozdania. D. streszczenia. 10. O klasie siódmej wypowiada się A. profesor Gąsowski. B. żołnierz gwardii cesarskiej. C. jeden z uczniów. D. narrator. 11. Uczniowie zostali przedstawieni w sposób A. życzliwy i żartobliwy. B. poważny, oficjalny. C. ironiczny, złośliwy. D. obojętny i rzeczowy. Kornel Makuszyński, Szatan z siódmej klasy, Nasza Księgarnia, Warszawa 2008, s. 8-10 12. Z jakiego powodu profesor Gąsowski był dumny ze swoich uczniów? 13. W jakim celu w poniższym zdaniu użyto powtórzeń? Śmiały się radośnie młode oczy, śmiały się pyzate gęby, śmiały się usta, napełnione niepoliczoną ilością zdrowych zębów. 14. Z TEKSTU III wypisz porównanie. 5
15. Zredaguj charakterystykę swojej klasy, uwzględniając jej mocną i słabą stronę. Napisz, co inni o Was sądzą. (Twoja praca nie powinna być krótsza niż połowa wyznaczonego miejsca.) 6
Brudnopis 7