Dywizja Stefana Czarnieckiego w Danii (1657-1659) J esienią 1657 roku, w związku z wybuchem wojny szwedzko-duńskiej, zrodził się na dworze Jana II Kazimierza pomysł wysłania dywizji do Danii, w celu wsparcia nowego sojusznika. Na jej czele stanął Stefan Czarniecki, wojewoda ruski. Podległe mu oddziały składały się w większości z doświadczonych jednostek komputowych, wspartych powiatowymi wojskami województwa wielkopolskiego. Polacy dotarli na Pomorze szwedzkie, które praktycznie pozbawione obrony padło łupem dywizji Czarnieckiego. Żołnierze wojewody nie zdołali jednak dotrzeć do należącego do Danii Holsztynu, a błyskawiczne działania Szwedów zakończyły się w lutym 1658 roku upokarzającą klęską Danii. Jedynym sukcesem operacji Czarnieckiego było więc spustoszenie terenów należących do Szwedów, zwłaszcza w okolicach Szczecina. W listopadzie 1658 roku doszło do kolejnego ataku szwedzkiego na Danię i znów powrócono do pomysłu wysłania dywizji polskiej do Holsztynu. Czarniecki na czele silnego, liczącego ok. 4500 żołnierzy zgrupowania, pomaszerował przez ziemie elektora brandenburskiego do Danii. Współpraca z sojusznikami wojskami cesarskimi, brandenburskimi i duńskimi nie przebiegała najlepiej, żołnierze wojewody dali się także we znaki ludności cywilnej, traktując ją jako lutrów, Niemców, Szwedów. Dywizja wzięła jednak udział w zdobyciu wyspy Alsen, gdzie polscy żołnierze zasłynęli szybką przeprawą przez cieśninę morską. 23 grudnia 1658 roku oddziały Czarnieckiego zdobyły z kolei po krwawym szturmie twierdzę Koldyngę. Dywizja pozostała w Danii na okres zimy 1658/1659, co prowadziło do kolejnych niesnasek z sojusznikami i rabowania ludności. Wiosną i latem 1659 roku Polacy wzięli udział w dalszych walkach, jednak we wrześniu tegoż roku Czarniecki na czele większości wojska wyruszył z powrotem do Polski. U boku sojuszników pozostawił tylko kombinowany pułk dowodzony przez Kazimierza Piaseczyńskiego, liczący ok. 1000 żołnierzy. Oddział ten odegrał bardzo ważną rolę w odbiciu z rąk szwedzkich Nyborga, w czasie walk zginął jednak pułkownik Piaseczyński. Dywizja Czarnieckiego pod koniec października 1659 roku powróciła do Polski i została rozłożona na leża zimowe w Warmii i Wielkopolsce. Opuściły ją wtedy jednostki powiatowe, a także kilka chorągwi które wezwano na Ukrainę. W lutym 1660 roku dywizja wyruszyła jako wsparcie wojsk litewskich na białoruski teatr działań wojennych. O tym jednak opowiemy przy innej okazji Stefan Czarniecki Formacja Ruch Regimentarz 20/+20 Czarniecki 1. Dowodzenie: Odporność Morale Wyszkolenie 5 7 5 Walka Wręcz 1 Strzelanie Broń Skuteczność Zasięg 1 Broń ręczna 0 WW Dowódca Pistolety 0 5 Mało amunicji 2. Koszt: 8 Zasady specjalne W publikacji użyto fragmentu mapy ETATS DE LA COURONNE DE POLOGNE...1655, ze zbiorów Muzeum Polskiego w Rapperswilu. Michał Kadrinazi Paradowski, Rafał Szwelicki
Stefan Czarniecki (1599-1665) jeden z najsłynniejszych polskich oficerów XVII wieku, spędził 40 lat w szeregach armii koronnej, przechodząc poszczególne szczeble kariery od towarzysza jazdy kozackiej do hetmana polnego koronnego. Zaciekły przeciwnik Kozaków, zasłynął jednak przede wszystkim z mistrzowskiego prowadzenia wojny szarpanej w czasie Potopu szwedzkiego. Poprowadził polską dywizję posiłkową na pomoc Danii, na czele tego zgrupowania walczył od 1660 roku przeciw wojskom moskiewskim. Regalista, zwolennik silnej dyscypliny, co nie zawsze zjednywało mu żołnierzy. Zasady specjalne Surowy Dopóki Dowódca żyje wszystkie pułki w jego armii mają Poziom Motywacji o 1 wyższy niż normalnie. Jeżeli Czarniecki zginie lub ucieknie (poza pole bitwy), mają Poziom Motywacji o 1 niższy niż normalnie. Weteran Trudno go zaskoczyć. Jeżeli jest Wodzem Naczelnym to wybiera kto ma Inicjatywę w pierwszej turze. Jeżeli dwóch lub więcej Wodzów Naczelnych ma tę zdolność, to ta zdolność nie działa. Świetny zwiad Przy obliczaniu ilości punktów Zwiadu, może dodać do tej wartości +2 za każdy wydany punkt rozkazu. Zaczyna wtedy bitwę z odpowiednio mniejszą ilością punktów rozkazu. Okrutnik Nawet jak na standardy XVII wieku Czarniecki słynął z okrucieństwa. Często popadał w konflikty z sojusznikami, ale przy okazji bało się go wielu wrogów. Przed bitwą rzuć kostką: 1-5: Postrach wrogów Dopóki Czarniecki żyje wszystkie nieprzyjacielskie pułki mają 1 do dodatkowy Punkt Złamania. Jeżeli zginie lub ucieknie, mają o 1 Punkt Złamania mniej. 6-9: Nielubiany Wylosuj jeden własny pułk. Traktuje jednostki z tego pułku jak Niesubordynowane. Żeby przekazać punkt rozkazu Dowódcy tego pułku Czarniecki musi wydać 1 dodatkowy Punkt Rozkazu. 0: Znienawidzony Dwa losowo wybrane własne pułki traktowane są jak Niesubordynowane. Żeby przekazać punkt rozkazu Dowódcom tych pułków Czarniecki musi wydać 1 dodatkowy Punkt Rozkazu. Zasady specjalne dywizji: Kłopoty skarbowe (nie dotyczą jednostek sojuszniczych) Kto kogo mógł złapać to zaraz odarł z koszuli Walcząc przeciw Szwedom i Moskwie wszystkie oddziały mają zasadę Rabusie. Sojusznicy podlegają tej zasadzie tylko w przypadku starcia ze Szwedami. Konie już były do pływania próbowane Następujący formacje mają w tej dywizji zasadę Pływanie: jazda pancerna, jazda kozacka, chorągwie tatarskie i wołoskie, dragonia "Na plasterki!" Poza husarią, żadna z chorągwi pod dowództwem Czarnieckiego nie miała broni drzewcowej. Jazda pancerna i kozacka w tej dywizji nie może być wyposażona w rohatyny. UWAGA: Dywizja NIE PODLEGA zasadzie Na własnej ziemi 3
Dywizja Stefana Czarnieckiego w Danii (1657-1659) Zasady specjalne: Kłopoty skarbowe (nie dotyczą jednostek sojuszniczych), Kto kogo mógł złapać to zaraz odarł z koszuli, Konie już były do pływania próbowane, Na plasterki Pułk ten musi mieć maksymalną liczbę podstawek husarii na danym poziomie PS (historycznie były to chorągwie: królewska, Czarnieckiego i Myszkowskiego) W ramach pułku nie można wystawić husarii Regiment może być wystawiony, bez dodatkowego kosztu punktowego, jako doborowy. Może być wystawiony jako pułk koronny (bez husarii) lub lekki (maksymalnie 2 chorągwie wołoskie i 2 chorągwie tatarskie) * chorągwie lekkie można wystawić tylko w przypadku gdy pułk Żegockiego nie jest wystawiony jako lekki 4
Pułk Kazimierza Piaseczyńskiego w Danii jesień 1659 roku W e wrześniu 1659 roku dywizja wojsk koronnych dowodzona przez Stefana Czarnieckiego otrzymała rozkaz powrotu z Danii do Polski. U boku duńskich, cesarskich i brandenburskich sojuszników pozostał jednak kombinowany pułk dowodzony przez Kazimierza Piaseczyńskiego, liczący ok. 1000 żołnierzy. 14 listopada 1659 roku licząca ok. 10 000 żołnierzy armia sprzymierzonych przeprawiła się na wyspę Fionię. Nieopodal twierdzy Nyborg doszło do zaciętej bitwy z siłami szwedzkimi, liczącymi ok. 7000 żołnierzy. Starcie zakończyło się sukcesem wojsk sprzymierzonych, a ważną rolę odegrały w niej oddziały polskie, z sukcesem szarżując na Szwedów. Pułkownik Piaseczyński zginął prowadząc swoich żołnierzy do boju, a rozwścieczeni utratą dowódcy Polacy mieli bezlitośnie ścigać uciekających przeciwników, nie biorąc jeńców. Po zakończeniu kampanii oddziały pułku powróciły do Polski i w składzie dywizji Czarnieckiego walczyły w kampanii 1660 roku przeciw siłom moskiewskim. Zasady specjalne Kto kogo mógł złapać to zaraz odarł z koszuli Walcząc przeciw Szwedom wszystkie oddziały pułku mają zasadę Rabusie Konie już były do pływania próbowane Wszystkie formacje pułku: dowódcy, jazda kozacka, chorągwie lekkie i dragonia mają zasadę Pływanie UWAGA: pułk NIE PODLEGA zasadzie Na własnej ziemi Wystawienie pułku Piaseczyńskiego Pułk można wystawić na dwa sposoby. Pierwszym jest wystawienie jej na Poziomie I Podjazd, jest traktowany wtedy jako podjazd koronny. W takiej sytuacji nie korzystasz z Motywacji i początkowe Dowodzenie Piaseczyńskiego wynosi i może za +1PS zostać podniesione do Drugi to wystawienie zgrupowania jako dodatkowego pułku w duńskiej dywizji ofensywnej z okresu "Nowej wojny" (1659-1660)". Pułk ten jest traktowany w takim wypadku jako Sojusznicy. W publikacji użyto fragmentu mapy ETATS DE LA COURONNE DE POLOGNE...1655, ze zbiorów Muzeum Polskiego w Rapperswilu. Michał Kadrinazi Paradowski, Rafał Szwelicki
Kombinowany pułk Kazimierza Piaseczyńskiego - 1659 UWAGI: 40% Zasady specjalne: Kto kogo mógł złapać to zaraz odarł z koszuli, Konie już były do pływania próbowane +1 PS za Pułkownika zamiast +1 PS za Rotmistrza +1 PS za 2 podstawki kozaków Od PS:7 w ramach pułku można za darmo wystawić chorągiew dragonii, liczącą maksymalnie trzy podstawki UWAGA: jeżeli pułk ten wystawiony jest jako podjazd to początkowe Dowodzenie Piaseczyńskiego wynosi i może za +1PS zostać podniesione do 6