1. 2. Scenariusz lekcji: Czym jest biomasa?

1. 2. Scenariusz lekcji: Czym jest biomasa? a. 1. Cele lekcji Uczeń zna: i. a) Wiadomości pojęcie biomasa, zdefiniowane na podstawie materiałów pozyskanych na stronach www, surowce, z których pozyskiwana jest biomasa, pojęcia: pelety, brykiet. ii. b) Umiejętności Uczeń potrafi podać przykłady zastosowania biomasy. b. 2. Metoda i forma pracy - Metody: domino, uzupełnianie zdań, praca z tekstem (internet), pogadanka - Formy: praca zespołowa z komputerem (2- lub 4-osobowe zespoły w zależności od zadania, które uczniowie wykonują) c. 3. Środki dydaktyczne - Materiały ze stron internetowych serwisu: www.biomasa.org/edukacja ; http://www.epetrol.pl/index.php/uslugi/serwis/wiadomosci/ekologia/energia5.html - Plik z krzyżówką na temat biomasy - Plik z lukami do uzupełnienia przez uczniów na podstawie wiadomości zawartych na stronach www - Program komputerowy: edytor Works (do zapisania wiadomości na temat biomasy, zdobytych podczas układania domina) - Drukarka (potrzebna do wydrukowania materiałów: domino) d. 4. Przebieg lekcji i. a) Faza przygotowawcza i Wprowadzenie do tematu. Poinformowanie o dwugodzinnym rozplanowaniu zajęć. ii. b) Faza realizacyjna 1. Uczniowie w zespołach 2-osobowych przy jednym komputerze i kolejna 2-osobowa drużyna na sąsiadującym komputerze (praca zespołowa, każda grupa to zespół 4-osobowy) rozwiązują krzyżówkę zaproponowaną przez nauczyciela na temat biomasy. Informacje pomocne w rozwiązaniu poszczególnych haseł znajdują się na stronach: www.biomasa.org/edukacja ; http://www.epetrol.pl/index.php/uslugi/serwis/wiadomosci/ekologia/energia5.html 2. Uczniowie muszą zapoznać się wybiórczo z materiałem zawartym na stronie odnoszącej się do danego hasła, odszukać to słowo i wpisać w odpowiednie okienka krzyżówki. Na jednym komputerze uczniowie wyszukują informacji, a na drugim mają wgrany plik z krzyżówką, którą uzupełniają. Zadaniem uczniów jest wyszukanie odpowiedniego tekstu na wskazanej stronie, wpisanie w okienkach krzyżówki odpowiedzi jest to zawsze brakujące słowo, które w pytaniu do krzyżówki zastąpione jest takim znaczkiem. (Karty pracy ucznia, załącznik 1). 3. Poszczególne zespoły udzielają odpowiedzi czytają hasła zawarte w krzyżówce: pionowo, a następnie poziomo. Każdy zespół podaje jedno hasło stanowiące rozwiązanie i czyta pytanie do tego rozwiązania 1

(kolejność prezentowania np. zgodnie z ruchem wskazówek zegara). W razie trudności z uzupełnieniem krzyżówki nauczyciel naprowadza uczniów na prawidłowe rozwiązanie. Hasło główne ENERGIA (pola zaznaczone na zielono zadanie uczniów polegało na ułożeniu hasła odnoszącego się do zagadnień omawianych na zajęciach). Czas na realizację wynosi około 12 minut. 4. Nauczyciel zadaje pytanie, czy treści zawarte na w/w stronie WWW są im znane, czy też ich wiedza na ten temat jest znikoma. Wydaje się, że uczniowie nie mają zbyt obszernej wiedzy na ten temat i podejmą z zaciekawieniem kolejne zadanie polegające na wyszukaniu materiału tekstowego na stronie http://www.biomasa.org/jako_paliwo. Tekst zaprezentowany uczniom zawiera luki. Zadaniem uczniów będzie znalezienie tekstu na stronie WWW, a następnie uzupełnienie brakujących słów i zapoznanie się z treścią materiału. Zadanie brzmi: W oparciu o stronę http://www.biomasa.org/edukacja/biomasa/pelety uzupełnij zdania brakującymi wyrazami. Przeczytaj dokładnie tekst, który uzupełniłeś (załącznik 2). Uczniowie pracują w takich samych zespołach jak poprzednio. Czas na realizacja zadania wynosi około 10 minut. 5. Dyskusja na temat powyższego tekstu i jego wspólna analiza. Jako ciekawostkę można wyszukać w wyszukiwarce WWW.google.pl rośliny, o których jest mowa w wykonywanym zadaniu lub nauczyciel może zaprezentować wydrukowane materiały na ten temat. Czas na realizację około 3 minut. iii. c) Faza podsumowująca 1. Podział klasy na 4 zespoły. Każda grupa ma do dyspozycji dwa komputery. Prace opracowane i wykonane w tych zespołach (na dwóch komputerach) nie mogą zawierać tych samych materiałów. 2. Zadaniem grup jest opracowanie kostek domina na temat biomasy (załącznik 3). Każda grupa ma wykonać projekty 4 kostek domina na podstawie materiałów zamieszczonych na podstronach strony http://www.biomasa.org/edukacja. Każda kostka domina powinna zawierać ilustrację lub opis (jedna tafla domina to połowa strony A4). Początek i koniec powinny stanowić puste pola (w przykładzie zaznaczone X). Pracę uczniowie wykonują w edytorze WORKS. Przydział zadań poszczególnym grupom:. - grupa a) http://www.biomasa.org/jako_paliwo/brykiet tematyka BRYKIET - grupa b) http://www.biomasa.org/jako_paliwo/pelety tematyka PELETY - grupa c) http://www.biomasa.org/jako_paliwo/uprawy_energetyczne - tematyka UPRAWY ERGETYCZNE - grupa d) http://www.biomasa.org/jako_paliwo/biogaz tematyka BIOGAZ 3. Uczniowie zapisują pliki w swoim folderze na dysku o nazwie biomasa_domino. Powstałe prace, jeśli nie zostaną wydrukowane na zajęciach, mogą zostać wydrukowane w domu. Na kolejnych zajęciach kostki domina zostaną wykorzystane jako materiał dydaktyczny. Czas na realizację około 20 minut. e. 5. Bibliografia http://www.biomasa.org http://www.e-petrol.pl/index.php/uslugi/serwis/wiadomosci/ekologia/energia5.html 2

f. 6. Załączniki i. a) Karta pracy ucznia załącznik 1 1 2 4 R Y K I 3 I Ś C I EE O G AA K U L A 5 U R A Z 6 O E C I 7 R E W N O T Y Y 3

POZIOMO: 2 kominkowy zwykle ośmiokątny z otworem w środku, produkowany jest w brykieciarkach ślimakowych. http://www.biomasa.org/edukacja/biomasa/brykiet 3 biogazownia: będzie utylizować wywar gorzelniany, który zostanie przetworzony na biogaz o zawartości metanu 60-65%. Innymi surowcami dla biogazowni byłaby słoma, gnojowica z lokalnych ferm, pozaklasowa makulatura, odpady z przemysłu ziemniaczanego w tym skrobia szara, a także produkty uboczne innych elementów CENTRUM. http://www.e-petrol.pl/index.php/uslugi/serwis/wiadomosci/ekologia/energia5.html 4 Innymi surowcami dla biogazowni byłaby słoma, gnojowica z lokalnych ferm, pozaklasowa, odpady z przemysłu ziemniaczanego w tym skrobia szara, liście, a także produkty uboczne innych elementów CENTRUM. http://www.e-petrol.pl/index.php/uslugi/serwis/wiadomosci/ekologia/energia5.html 7 Na cele energetyczne wykorzystuje się i odpady z przerobu drewna, rośliny pochodzące z upraw energetycznych, produkty rolnicze oraz odpady organiczne z rolnictwa, niektóre odpady komunalne i przemysłowe.http://www.biomasa.org/edukacja/biomasa PIONOWO: 1 wykorzystywany do celów energetycznych powstaje w wyniku fermentacji np. odpadów organicznych na składowiskach odpadów, http://www.biomasa.org/edukacja/biomasa/biogaz 2 to głównie pozostałości i odpady. Niektóre jej formy są jednak celem, a nie efektem ubocznym produkcji. http://www.biomasa.org/edukacja/biomasa 5 Brykiet drzewny produkowany jest z rozdrobnionych odpadów drzewnych takich, jak, wióry czy zrębki, które są sprasowywane pod wysokim ciśnieniem bez dodatku substancji klejących. http://www.biomasa.org/edukacja/biomasa/brykiet 6 wytłacza się z rozdrobnionej suchej biomasy pod dużym ciśnieniem w prasie rotacyjnej, bez substancji klejącej. http://www.biomasa.org/edukacja/biomasa/pelety Rozwiązanie krzyżówki Hasło główne ENERGIA 1 B 4

2 B R Y K I E T 3 L I Ś C I E I O O G 4 M A K U L A 5 T U R A A R Z S 6 P O A E C L I 7 D R E W N O T Y załącznik 2 Na podstawie strony http://www.biomasa.org/edukacja/biomasa/pelety uzupełnij zdania brakującymi wyrazami. Przeczytaj dokładnie tekst, który uzupełniłeś. Czas na realizacja zadania wynosi około 10 minut. Główne rodzaje biomasy wykorzystywanej na cele : 1. drewno i odpady z przerobu drewna: drewno kawałkowe,, wióry, zrębki, kora itp. 2. rośliny pochodzące z upraw energetycznych: rośliny drzewiaste szybkorosnące (np., topole, eukaliptusy), wieloletnie byliny dwuliścienne (np. topinambur, ślazowiec pensylwański, rdesty), wieloletnie (np. trzcina pospolita, miskanty) 3. produkty rolnicze oraz odpady organiczne z rolnictwa: np., siano, buraki cukrowe, trzcina cukrowa, ziemniaki,, pozostałości przerobu owoców, odchody zwierzęce 4. frakcje organiczne odpadów oraz komunalnych osadów ściekowych 5. niektóre odpady, np. z przemysłu papierniczego 5

Rozwiązanie (wyrazy, które uczniowie wpisali, wyszczególniono czcionką: pogrubiona i podkreśloną): Główne rodzaje biomasy wykorzystywanej na cele energetyczne: 1. drewno i odpady z przerobu drewna: drewno kawałkowe, trociny, wióry, zrębki, kora itp. 2. rośliny pochodzące z upraw energetycznych: rośliny drzewiaste szybkorosnące (np. wierzby, topole, eukaliptusy), wieloletnie byliny dwuliścienne (np. topinambur, ślazowiec pensylwański, rdesty), trawy wieloletnie (np. trzcina pospolita, miskanty) 3. produkty rolnicze oraz odpady organiczne z rolnictwa: np. słoma, siano, buraki cukrowe, trzcina cukrowa, ziemniaki, rzepak, pozostałości przerobu owoców, odchody zwierzęce 4. frakcje organiczne odpadów komunalnych oraz komunalnych osadów ściekowych 5. niektóre odpady przemysłowe, np. z przemysłu papierniczego 6

załącznik 3 Opracuj 4 kostki domina na temat biomasy na podstawie materiałów zamieszczonych na podstronach strony http://www.biomasa.org/edukacja. Każda kostka domina powinna zawierać ilustrację lub opis (jedna tafla domina to połowa strony A4). Początek i koniec powinny stanowić puste pola (w przykładzie zaznaczone X). Pracę wykonaj w edytorze WORKS. Przydział zadań: - grupa a) http://www.biomasa.org/jako_paliwo/brykiet tematyka BRYKIET - grupa b) http://www.biomasa.org/jako_paliwo/pelety tematyka PELETY - grupa c) http://www.biomasa.org/jako_paliwo/uprawy_energetyczne - tematyka UPRAWY ERGETYCZNE - grupa d) http://www.biomasa.org/jako_paliwo/biogaz tematyka BIOGAZ Zapisz pliki w swoim folderze na dysku o nazwie biomasa_domino. Czas na realizację około 20 minut Rozwiązanie: Spodziewane prace wykonane przez uczniów powinny wyglądać tak, jak przedstawiono poniżej. Przykład ułożone domino (3 kostki) na temat BRYKIETU. brak X ii. b) Zadanie domowe X g. 7. Czas trwania lekcji Paliwo to 45 minut Brykiet w kształcie Pelety (granulat) to charakteryzuje się walca o średnicy wysoko wydajne, niską zawartością h. 8. Uwagi 50 do lub scenariusza 53 mm odnawialne paliwo wilgoci (8-12%), Temat kolejnych zajęć brzmi: Korzyści środowiskowe wynikające z zastosowania popiołów (0,5%) energetycznego biomasy. Na tych zajęciach kostki domina zostaną wykorzystane jako materiał dydaktyczny. 7