Analiza wyników ankiety pn. Czy czytanie jest trendy? Ankieta została przeprowadzona wśród uczniów Zespołu Szkół z Dodatkową Nauką Języka Białoruskiego im.j. Kostycewicza w Bielsku Podlaskim oraz wśród rodziców dzieci z klasy II SP. Celem ankiety było: - poznanie aktywności czytelniczej uczniów i ich preferencji czytelnicze, - zbadanie w jakim stopniu księgozbiór biblioteki zaspokaja potrzeby uczniów, - poznanie oczekiwań i propozycji uczniów dotyczących biblioteki, - poznanie zaangażowania rodziców w kształtowanie nawyków czytelniczych uczniów klas najmłodszych, - wyciągnięcie wniosków do dalszej pracy W ankiecie uczestniczyło: 24 uczniów klasy II C SP 18 uczniów klasy IVA SP 27 uczniów klasy V B SP 25 uczniów klasy I C Gimn. 20 rodziców uczniów klasy II SP Razem w ankiecie uczestniczyło 94 uczniów (58 dziewcząt i 36 chłopców) oraz 20 rodziców. Analiza ankiety dla klasy II SP 1. Czy lubisz czytać książki? Na 24 ankietowanych uczniów, 14 przyznaje, że lubi czytać książki tylko czasami, zdecydowanie lubi czytać 9 uczniów i tylko jedno dziecko nie lubi czytać książek. Wśród tych, którzy lubią czytać nieznaczną przewagę mają dziewczęta 5. 2. Czy rodzice czytają Ci książki? 6 14 4 tak nie czasami Odpowiedzi ankietowanych dzieci wykazują małe zaangażowanie rodziców w kształtowanie postaw czytelniczych. Tylko dla 4 uczniów rodzice czytają, dla 6 czasem, ponad połowa rodziców nie czyta dzieciom.
3. Czy lubisz, kiedy ktoś inny czyta Ci książkę? 10 2 12 tak nie czasami Połowa ankietowanych lubi, gdy ktoś inny czyta im książki, tylko 2 nie lubi słuchać czytanych książek. 4. Jakie książki najbardziej Ci się podobają? Dziewczęta Chłopcy Bajki, baśnie i legendy 7 3 Wierszyki 2 1 O przygodach innych dzieci 3 - O zwierzętach 4 9 Komiksy 1 10 Każda, którą wypożyczysz 2 2 Inne - 2 Na to pytanie uczniowie mogli udzielić kilka odpowiedzi. Wśród badanych największą popularnością cieszą się książki o zwierzętach. Kolejne miejsce uzyskały komiksy oraz bajki, baśnie i legendy. Tylko 3 osoby z tej klasy sięga po wierszyki i po książki o przygodach innych dzieci. 1 uczeń w rubryce inne wymienił książki sportowe i 1 naukowe. Jak obrazuje tabela preferencje czytelnicze dziewcząt i chłopców są różne. Czytelniczki czytają najwięcej bajek, baśni i legend, zaś chłopcy komiksy. 5. Czy masz w domu własne książki? Wszyscy ankietowani zadeklarowali, że posiadają własny księgozbiór. 6. Z kim rozmawiasz o przeczytanych książkach? Na to pytanie uczniowie mogli udzielić kilka odpowiedzi. Z analizy wynika, że większość badanych (19) najchętniej rozmawia o przeczytanych książkach z mamą
z mamą 4 1 4 z tatą 7. 7. Wymień swoje ulubione książki. 19 z dziadkami z koleżanką, kolegą z nikim Tytuły Dziewczęta Chłopcy Martynka - seria 12 1 Kaczor Donald komiks Gigant 3 8 Mała Syrenka 5 - Mikołajek - seria 4 3 Baśnie braci Grimm 8 4 Wiersze Jana Brzechwy 3 3 Plastusiowy pamiętnik 1 - Smerfy 6 7 Świat zwierząt, książki o zwierzętach i roślinach 2 5 Kamienie i minerały - 1 A to ciekawe - seria 1 3 Harry Potter - 4 Koszmarny Karolek 5 3 Księga piłki nożnej - 1 Preferencje czytelnicze dziewcząt i chłopców są zróżnicowane. Dziewczynki czytają serię Martynka, zaś chłopcy Kaczora Donalda. Popularnością wśród dzieci cieszą się baśnie braci Grimm oraz seria książeczek o Smerfach. Uczniowie klasy drugiej sięgają też po literaturę popularnonaukową, dostosowaną do wieku odbiorcy. Wymieniają takie pozycje jak: Kamienie i minerały, serię A to ciekawe i Księgę piłki nożnej.
Analiza ankiety dla rodziców uczniów klas drugich 1. Czy Państwo towarzyszycie dziecku w bibliotece? 15 rodziców udzieliło odpowiedzi nie, tak i pomagam w wyborze książki 1 rodzic, 4 rodziców nie zawsze, nikt nie udzielił odpowiedzi tak. 75 % ankietowanych rodziców nie odwiedza biblioteki z dzieckiem. 2. Czy Państwo czytacie głośno swojemu dziecku? 4 1 15 tak nie czasami 75 % badanych rodziców czyta głośno książki, tylko 4 osoby nie czytają głośno dziecku, a 1 rodzic czyta czasem. Wskazuje to na zainteresowanie i znajomość tego, co wypożycza dziecko, a wspólne czytanie sprawia, że młodsze dzieci, mające trudności w czytaniu przy pomocy rodziców lepiej sobie radzą i nie zniechęcają się do czytania. 3. Czy Państwa dziecko lubi słuchać czy woli czytać samodzielnie? 9 woli słuchać 11 woli czytać samodzielnie Większość drugoklasistów woli słuchać (11 uczniów) niż czytać samodzielnie (9) Świadczyć to może o tym, że czytanie jeszcze sprawia trudności, ale też i o potrzebie bliskości z rodzicami, jakie daje wspólne czytanie.
4. Czy rozmawiacie Państwo z dzieckiem na temat przeczytanej książki? 2 tak nie 18 Prawie wszyscy rodzice rozmawiają z dzieckiem o czytanych książka. Ułatwia to dziecku zrozumienie treści, mobilizuje do przeczytania wypożyczonych książek i ma wielki wpływ na kształtowanie zainteresowań czytelniczych. 5. Czy odwiedzacie Państwo naszą bibliotekę z dzieckiem? 8 tak 12 nie Większość rodziców nie odwiedza z dzieckiem biblioteki (12 ankietowanych) 8 przychodzi z dziećmi i często pomagają w wyborze książek. 6. Czy odwiedzacie Państwo z dzieckiem inną bibliotekę? Większość uczniów klasy drugiej korzysta ze zbiorów tylko biblioteki szkolnej (12 ankietowanych rodziców), 8 rodziców odpowiedziało, że tak, odwiedzają inną bibliotekę.
Analiza ankiety dla klas V i VI 1. Z jakiego powodu czytasz książki? Wyniki przeprowadzonej ankiety wskazują na to, że uczniowie zarówno klas IV jak i V zdecydowanie czytają dla przyjemności. W klasie V 25 uczniów czyta dla przyjemności, 2 z obowiązku co przekłada się na ilość wypożyczeń w klasach V, jak i na rodzaj wypożyczanej literatury. Natomiast w klasie IV, gdzie dla przyjemności czyta 12 osób, z obowiązku 6, nie można znaleźć tej zależności, uczniowie wypożyczają głównie książki z kanonu lektur. 25 25 20 15 10 5 13 6 2 0 dla z obowiązku przyjemności klasa IV klasa V 2. Jeśli czytasz książki to jakie? Uczniowie mogli zaznaczyć 2 odpowiedzi. Klasa IV Klasa V Lektury obowiązkowe 10 14 Baśnie i legendy 6 9 Książki opowiadające o 2 3 problemach rówieśników Książki przygodowe 10 17 Książki o tematyce 3 4 przyrodniczej Książki historyczne 1 3 Literaturę fantastyczną - 11 Komiksy 5 6 Inne (jakie) 2 5 Z danych wynika, że uczniowie zarówno klasy IV jak i V najchętniej czytają książki przygodowe. Na drugim miejscu są książki lekturowe, które przewiduje program nauczania. Małe zainteresowanie budzą książki obyczajowe, poruszające problemy ich rówieśników. Dużą popularnością wśród piątoklasistów cieszy się literatura fantastyczna, której nie dostrzegają czwartoklasiści. Wśród innych uczniowie klasy IV wymienili książki zabawne, przez co należy chyba rozumieć literaturę humorystyczną, zaś uczniowie klasy V wyrazili zainteresowania literaturą biograficzną.
3. W jaki sposób zdobywasz książki? Podstawowym źródłem zaopatrywania się w książki zarówno uczniów klasy IV (77,8 %) jak i V (85,2 %) jest biblioteka szkolna. Ze zbiorów innych bibliotek korzysta w klasie IV 17 % uczniów, w klasie V 44 %. Czwartoklasiści nie pożyczają sobie własnych książek, natomiast 15 % piątoklasistów pożycza książki od kolegów. W klasie IV 56 % uczniów kupuje książki, które czyta, w klasie V 41 % uczniów. 4. Skąd czerpiesz informacje o książkach, które chcesz przeczytać? 18 16 14 12 10 8 6 4 2 0 koledzy bibliot. n-el TV Internet prasa inne IV V Informacje o ciekawych książkach uczniowie klasy V czerpią głównie od koleżanek i kolegów oraz do nauczyciela, być może wpływ na to ma fakt, że wychowawcą klasy jej nauczyciel języka polskiego. Uczniowie klasy czwartej dowiadują się o ciekawych książkach z Internetu. Pozostałe źródła otrzymały podobną liczbę głosów (po 4-6) zarówno w klasie czwartej jak i piątej. 5. Wymień tytuły i autorów książek, które najbardziej Ci się podobały. Tytuły Klasa IV Klasa V O psie, który jeździł koleją 5 1 Mikołajek 2 6 Pinokio 2 - Dzieci z Bullerbyn 4 6 Magiczne drzewo - seria 12 10 Opowieści z Narnii - 8 Harry Potter - 2 Chłopcy z Placu Broni - 3 Koszmarny Karolek 2 - Baśnie braci Grimm 9 3 Baśnie Andersena 7 4 Akademia Pana Kleksa 7 2 Dziennik Cwaniaczka 3 5 Bezsennik czyli o czym dziewczyny rozmawiają nocą 11 8 Opowieści z Narnii 5 7 Hobbit - 7
Z wyników tego punktu ankiety wynika, że uczniowie nie zwracają uwagi lub nie zapamiętują nazwisk autorów książek. Tylko nieliczne podały autorów, pozostali wymieniali tylko tytuły. Wśród wymienianych, ulubionych książek wiele to lektury z języka polskiego. Uczniowie klasy czwartej sięgają chętnie po literaturę baśniową, głównie wymieniane są utwory braci Grimm, H.Ch. Andersena. Dużym zainteresowaniem cieszy się seria Magiczne drzewo, której nie ma w zbiorach naszej biblioteki. Klasa V sięga po fantastykę. Popularnością cieszy się nie tylko Harry Potter, Opowieści z Narnii ale też Hobbit. 6. Wymień autorów i tytuły książek, które chciałabyś/chciałbyś przeczytać. Uczniowie klas IV i V wymieniają głównie książki, których jest deficyt w bibliotece szkolnej: parę ostatnich części Harry Potter, seria Magiczne drzewo, komiksy- GIGANT Kaczor Donald, poświęcone wychowaniu i tresurze psów różnych ras, serie popularnonaukowe dostosowane do ich wieku oraz o tematyce sportowej. Ale też książki takie jak Igrzyska śmierci (!), horrory, literaturę sensacyjną dla czytelników dorosłych.
Analiza ankiety klasa I Gimnazjum Ankieta składała się z 5 pytań zamkniętych i 2 otwartych. 1. Ile książek czytasz w miesiącu? 3 3 7 mniej niż dwie 2 książki więcej niż 2 książki 11 3 nie czytam książek korzystam z innych nośników tekstu 11 ankietowanych uczniów klasy I gimnazjum (w tym 7 dziewczynek) czyta więcej niż 2 książki w miesiącu. Do tego, że nie czyta książek, przyznaje się 3 badanych. 2. Jakie książki czytasz najchętniej? Dziewczęta Chłopcy Przygodowe 4 8 Horrory 2 5 Sensacyjne - 1 O miłości 10 2 Fantastyczne 4 4 Inne - 1 Na to pytanie uczniowie mogli udzielić kilka odpowiedzi. Jak widać, preferencje czytelnicze dziewcząt i chłopców są różne. Największą popularnością wśród dziewcząt cieszą się książki o miłości, zaś wśród chłopców - przygodowe i horrory. Wśród inne 1 uczeń wymienił komiksy. Żadna z badanych dziewcząt z tej klasy nie sięga po książki sensacyjne.
3. Wymień tytuły książek spoza kanonu lektur, które podobały Ci się najbardziej. Tytułu książek Dziewczęta Chłopcy Harry Potter 5 7 Władca pierścieni 4 8 Opowieści z Narnii 8 4 Klasa pani Czajki 3 - Głupia jak wszyscy 5 - Uciekinierka 3 - Gwiazd naszych wina - 4 W 80 dni dookoła świata 1 3 Eragon - 6 Inna 2 - Hobbit 3 5 Magiczne drzewo - seria 5 1 Ankietowani wymienili ogółem 52 tytuły. W tabeli umieszczono tylko te, które pojawiły się przynajmniej 2 razy. Bardzo poczytnymi wśród chłopców i dziewcząt okazały się książkami o Harrym Potterze, Władca pierścieni i Opowieści z Narnii. Zainteresowaniem dziewcząt cieszą się książki obyczajowe, poruszające problemy młodzieży w wieku gimnazjalnym, zaś chłopców fantastyczne. 4. Podaj nazwiska ulubionych pisarzy. W ankiecie wymieniono 21 nazwisk pisarzy. Najczęściej były to nazwiska autorów lektur szkolnych: Henryk Sienkiewicz, Małgorzata Musierowicz, Lucy Maud Montgomery, Julian Tuwim, Jan Brzechwa. Były też inne nazwiska: 10 uczniów wymieniło J.K. Rowling, 8 J.Tolkiena. 4 badanych nie udzieliło odpowiedzi. 5. Skąd czerpiesz informacje o książkach, które chciałbyś/chciałabyś przeczytać? 1 od kolegów/koleżanek 15 14 z telewizji lub radia z Internetu inne 1 Najwięcej, bo aż 15 uczniów wskazuje, że informacje o książkach czerpie z Internetu. Ciekawe książki do przeczytania polecają również koledzy i koleżanki 14 uczniów, ponadto na wybór książek do przeczytania, wg ankietowanych, mają wpływ telewizja, radio, głośne adaptacje filmowe, rodzice, bibliotekarz.
6. Co może zastąpić Ci książkę? 3 2 8 telewizja komputer 2 Internet e-book nic 19 Młodzież zdecydowanie preferuje Internet, 19 uczniów uważa, że zastąpi im książkę. 8 przedkłada telewizję nad książkę, 2 - komputer, 3 sięga po e-booki, co świadczy o umiejętnym korzystaniu z technologii i potrzebie kontaktu ze słowem pisanym. Mimo wszystko, budujące jest to, że 2 uczniów uważa, że książki nie zastąpi nic. 7. Jakich książek brakuje Ci w bibliotece? Zadziwiające jest to, że uczniowie wymienili autorów i tytuły książek, które posiada biblioteka szkolna, co świadczy o nieznajomości księgozbioru, małym zainteresowaniem wystawkami nowości bądź braku umiejętności poszukiwania w katalogach, m.in.: komiksy Tytus, Romek i Atomek oraz Gigant Kaczor Donald, seria Pippi A. Lindgren, książki o Ani z Zielonego Wzgórza L.M. Montgomery, Władca pierścieni. Wśród wymienionych pozycji, których nie posiada biblioteka, głównie pojawiały się książki z serii Magiczne drzewo, brakujące części Harry Potter, Trzy metry nad niebem, saga Zmierzch, Igrzyska śmierci, ponadto pojedyncze tytuły książek sensacyjnych, romansów, horrorów. 7 uczniów nie udzieliło żadnej odpowiedzi. 8.Czy oglądasz ekspozycje w gablotach bibliotecznych? Tak 3 uczniów Nie 10 uczniów Czasami 12 Gabloty umieszczone na korytarzu szkolnym służą promocji biblioteki, zamieszczane są tam informacje o konkursach, nowościach, wykaz czytelnictwa w poszczególnych klasach ale też okolicznościowe wystawki. Blisko połowa uczniów tej klasy nie zwraca uwagi na prezentowane tam informacje, tyleż samo tylko czasem, jedynie 3 osoby deklarują zainteresowanie.
Wnioski Klasa II Uczniowie klas drugich lubią czytać książki, większość z nich chętnie i systematycznie przychodzi do biblioteki, co potwierdzają miesięczne statystyki wypożyczeń. Z ankiety wynika, że księgozbiór biblioteki jest wystarczający dla ich zainteresowań. Jednak jest dość znaczna liczba uczniów, którzy czytają tylko czasami. Uczniowie lubią słuchać, gdy ktoś im czyta, jednak nie wszystkim czytają rodzice. Jest to najmłodsza grupa czytelnicza naszej biblioteki, na tym poziomie kształtuje się nawyk czytania i dlatego należy podjąć więcej działań skierowanych do uczniów klas I III. 1. Zajęcia czytelnicze, polegające na głośnym czytaniu przez nauczyciela bibliotekarza baśni, fragmentów opowiadań, które będą bazą do zabaw czytelniczych. 2. Pogadanki dla rodziców na temat jak ważne jest głośne czytanie dla dzieci. 3. Działania mające na celu zachęcenie rodziców do odwiedzania biblioteki z dziećmi, pomoc w doborze książek., rozmowy z dziećmi o czytanych książkach. 4. Głębsza współpraca z wychowawczyniami klas I- III. Klasy IV - V W klasach czwartych obserwujemy nagły, drastyczny spadek czytelnictwa. Ci, którzy czytają, wykazują jeszcze przywiązanie do literatury baśniowej, najchętniej sięgają po książki o niewielkiej objętości, z dużą ilością ilustracji, ale też sięgają po książki przygodowe, fantastykę. Niepokojące jest to, że Ci uczniowie poszukują horrorów, często też książek sensacyjnych dla dorosłych, dziewczęta szukają książek o miłości. Głównym źródłem zaopatrywania się w książki jest biblioteka szkolna, czasami pożyczają od koleżanek i kolegów, często kupują. Wymieniane tytuły książek są nieosiągalne w bibliotece szkolnej. 1. Częściej przeprowadzać sondaże na temat tego co czytają uczniowie klas IV V. 2. W miarę możliwości uzupełniać księgozbiór przeznaczony dla uczniów klas IV VI. 3. Zaplanować imprezy czytelnicze w klasach IV i V zachęcające do czytania 4. Reklamować książki wartościowe, przeznaczone dla tej grupy wiekowej. 5. Prowadzić, wg możliwości, więcej rozmów w trakcie wypożyczeń, na temat zainteresowań czytelniczych. Klasa I Gimnazjum Blisko połowa ankietowanych uczniów klasy pierwszej czyta więcej niż 2 książki miesięcznie. Wymieniane przez dziewczęta tytuły, jak i rodzaj preferowanych książek świadczą o poszukiwaniu odpowiedzi na pytania charakterystyczne w tym wieku. Zainteresowania chłopców zmierzają w kierunku literatury przygodowej, fantastyki. Wymieniane tytuły zarówno przez jedną jak i drugą grupę często sięgają do literatury dla znacznie starszych czytelników i niekoniecznie godnej polecenia. Głównym źródłem informacji o książkach jest Internet. Uczniowie gimnazjum nie zwracają uwagi albo nie zapamiętują nazwisk autorów. Wykazują nieznajomość zbiorów, wiele z wymienionych tytułów poszukiwanych książek znajduje się w zbiorach biblioteki szkolnej. Co może
świadczyć też o braku umiejętności posługiwania się katalogiem. Do blisko połowy uczniów nie docierają informacje biblioteki skierowane do nich, do połowy ankietowanych docierają czasem. 1. Należy skupić się na reklamie książki wśród uczniów gimnazjum, opracować skuteczne formy pracy zachęcające do czytania książek wartościowych, skierowanych do młodzieży. 2. Opracować i wdrożyć cykl zajęć polegających na wyszukiwaniu informacji w katalogach bibliotecznych. 3. W miarę możliwości uzupełniać zbiory biblioteki przeznaczone dla gimnazjum.