PRZEMOC WOBEC DZIECI W związku z pojawieniem się niepokojącego, wręcz narastającego zjawiska przemocy, chciałabym przedstawić Państwu referat poruszający ten tak aktualny, nurtujący temat. W naszej klasie, jak i w szkole, nie zauważa się zorganizowanych aktów przemocy. Jednak dzielnica, w której znajduje się szkoła, zaliczana jest do rejonów, które w bardzo dużym stopniu zagrożone są tym zjawiskiem. Dlatego też, zapoznanie Państwa z problemem, traktuję jako działanie profilaktyczne, które ułatwi Państwu dostrzeganie i zapobieganie przemocy. * * * Sam termin przemoc nie jest terminem psychologicznym. Jest to określenie potoczne, którego słownikowa definicja brzmi: fizyczna przewaga wykorzystywana do czynów bezprawnych dokonywanych na kimś; narzucona bezprawnie władza, panowanie (M.Szymczak,1982) PRZYCZYNY PRZEMOCY WOBEC DZIECI Nie ma pojedynczej przyczyny krzywdzenia dzieci, zawsze musi zaistnieć układ czynników które, predysponują do wystąpienia przemocy. Czynniki te utrudniają nawiązanie prawidłowych relacji z dzieckiem bądź pogarszają u sprawcy kontrolę nad własnymi emocjami. Oto najważniejsze z nich: doświadczenie przemocy przez rodziców w okresie własnego dzieciństwa; doświadczenie deprywacji emocjonalnej w okresie własnego dzieciństwa; alkoholizm jednego lub obojga rodziców; zaburzenia psychiczne rodziców; posiadanie dzieci z różnych związków; przewlekła choroba lub inwalidztwo; czynniki ekonomiczno- bytowe (bieda, bezrobocie)
RODZAJE PRZEMOCY WOBEC DZIECI Przemoc fizyczna to użycie siły, którego rezultatem są nie przypadkowe zranienia, często w miejscach ukrytych ubraniem. Typowymi zachowaniami dziecka maltretowanego są: niechęć dziecka do rozebrania się; lęk przed kontaktem fizycznym (dziecko kuli się, wzdryga, gdy jest nagle dotykane); nadmierne wycofanie lub agresywność; przesadna układność; nadmierna czujność. Zaniedbanie to chroniczne niezaspokajanie podstawowych potrzeb fizycznych i emocjonalnych dziecka przez rodziców lub opiekunów. Objawami zaniedbania są u dzieci: ciągły głód, niedożywienie, niska waga, brudne włosy, objawy braku opieki medycznej, niewłaściwy ubiór, brak uwagi i zainteresowania ze strony rodziców. Przemoc emocjonalna- to rożne zachowania rodziców bądź opiekunów, które prowadzą do zniszczenia pozytywnego obrazu własnej osoby. Do zachowań tego typu należą: ignorowanie, odrzucanie, izolowanie, terroryzowanie, upokarzanie, zmuszanie do wysiłku przekraczającego możliwości dziecka (np. w nauce), pozbawianie form kontaktu potrzebnych do prawidłowego rozwoju (przytulanie, noszenie na rękach). Objawami przemocy emocjonalnej u dzieci są: zaburzenia mowy wynikające z napięcia nerwowego; zaburzenia snu; dolegliwości psychosomatyczne (bóle głowy, brzucha, mdłości); moczenie się i zanieczyszczanie bez powodów medycznych; lęk; stałe poczucie winy; rozdrażnienie; zamknięcie w sobie; tiki; wycofywanie; depresja; skrajny brak poczucia pewności siebie; ciągłe koncentrowanie uwagi na sobie; ugrzecznione zachowania; nietypowy lęk przed konsekwencjami różnych zachowań; częste kłamstwa.
Przemoc emocjonalna współwystępuje częstokroć z innymi formami przemocy i jest trudna do zdiagnozowania. PRZEMOC DZIECI WOBEC DZIECI Od kilku lat narasta w polskich szkołach problem przemocy dzieci starszych i silniejszych wobec młodszych i słabszych. Wzrost tego zjawiska zauważalny jest zwłaszcza w szkołach podstawowych i gimnazjach. Głównymi ofiarami są uczniowie najmłodszych klas. Muszą oni zapłacić tzw. wpisowe, gdyż zabierane im są pieniądze, siłą, szantażem. Oprócz tego padają ofiarami bicia, znęcania się psychicznego, odbierania osobistych przedmiotów, niszczenia rzeczy. Ten nowy typ przemocy jest zorganizowany. W szkołach tworzą się grupy ustalające własne, niejawne normy i sposoby działania, które przekazywane są uczniom wytypowanym do roli ofiar. OFIARY I SPRAWCY Z sytuacją przemocy mamy do czynienia wtedy, gdy osoba słabsza (ofiara) wystawiana jest przez dłuższy czas na negatywne działania osoby lub grupy osób silniejszych (agresorzy). Do negatywnych oddziaływań możemy zaliczyć m.in. akty przemocy bezpośredniej. Należą do nich: dokuczanie; bicie; przezywanie; wyszydzanie; zabieranie pieniędzy i przedmiotów; niszczenie rzeczy. Istnieją też bardziej zakamuflowane formy przemocy, częściej używane przez dziewczęta niż przez chłopców. Należą do nich: oszczerstwa; intrygi; wykluczenie z grupy; naznaczanie; izolowanie. Są one nazywane przemocą pośrednią.
Konsekwencje obu tych form przemocy są podobne. Ofiary przeżywają głębokie uczucie poniżenia i upokorzenia, strachu, wstydu oraz dezorientacji. Długofalowe skutki dla ofiar to obniżenie poczucia własnej wartości oraz samooceny, izolacja społeczna, tendencje autodestrukcyjne. PODSUMOWANIE W tym referacie nie zostały opisane mechanizmy powstawania tendencji do przemocy, oraz jaki typ wychowania w rodzinie sprzyja rozwijaniu zachowań opresyjnych, a także w jaki sposób grupa rówieśnicza wpływa na powstawanie i utrwalanie się przemocy. Chciałam pokrótce przybliżyć problem z jakim się stykamy wszyscy na co dzień, a jest nim zjawisko przemocy, jak i wskazać typowe przyczyny i rodzaje tego zjawiska. Poniżej podaję wykaz placówek, które udzielają informacji, porad i pomocy: Stowarzyszenie STOP. Pomoc dla osób w sytuacji kryzysowej i ofiar przemocy w rodzinie. ul. Pozytywistów 16 tel. 52-41-606 SOPRA Stowarzyszenie Ochrony i Pomocy Rodzinie Alkoholowej. ul. Jutrzenki 6 tel. 52-75-301 Wojewódzki Zespół Pomocy Społecznej w Lublinie ul. Lubomelska 1/3 tel. 742-45-52 tel. 742-41-28 Miejski Ośrodek Pomocy Rodzinie ul. Grodzka 7 tel. 532-06-40 743-62-36 tel.532-72-84 743-63-69 NIEBIESKA LINIA Ogólnopolskie Pogotowie dla Ofiar Przemocy w Rodzinie. tel. 0-800-200-02 (połączenie jest bezpłatne) Stowarzyszenie Rodzin i Młodzieży
ul. Krzywa 1 tel. 747-62-37 Fundacja Szczęśliwe dzieciństwo. Ośrodek Młodzieżowy nr 2 ul. Krzywa 1 tel. 747-48-59 ul. Jezuicka tel. 532-90-18 RODZICU PAMIĘTAJ DZIECI UCZĄ SIĘ ŻYCIA OD NAS Dziecko krytykowane uczy się potępiać. Dziecko żyjące w nieprzyjaźni uczy się agresji. Dziecko wyśmiewane uczy się nieśmiałości. Dziecko zawstydzane uczy się poczucia winy. Dziecko żyjące w tolerancji nabiera cierpliwości. Dziecko zachęcane uczy się wiary w siebie. Dziecko rozumiane uczy się oceniać. Dziecko traktowane uczciwie uczy się sprawiedliwości. Dziecko przyjmowane takim, jakim jest uczy się akceptować.
Dziecko traktowane uczciwie Dziecko otoczone przyjaźnią uczy się prawdy. uczy się szukać w świecie miłości. 1982 Dorothy Law Nolte Referat opracowała: Bożena Kulesza