Dr hab. Ewa Hellich, prof. SGH Za funkcję państwa można uznać główne kierunki jego działalności realizujące zadania, jakie państwo sobie stawia, a zakres tej działalności określany jest celami, które chce się osiągnąć. (B. Pytlik ) W literaturze przedmiotu pojęcia cele i funkcje używane są często zamiennie. 2 1
1. Zarządzanie państwem, 2. Bezpieczeństwo wewnętrzne i porządek publiczny, 3. Działalność edukacyjna, wychowawcza i opiekuńcza, 4. Zarządzanie finansami państwa, 5. Ochrona praw i interesów Skarbu Państwa, 6. Koordynacja polityki gospodarczej kraju, 7. Gospodarka przestrzenna, wspieranie rozwoju budownictwa i mieszkalnictwa, 3 8. Kultura fizyczna i sport, 9. Kultura i ochrona dziedzictwa narodowego, 10. Nauka Polska, 11. Bezpieczeństwo zewnętrze i nienaruszalność granic, 12. Ochrona i poprawa stanu środowiska, 13. Zabezpieczenie społeczne i wspieranie rodziny, 14. Rynek pracy, 4 2
15. Polityka zagraniczna, 16. Sprawy obywatelskie, 17. Zapewnienie równomiernego rozwoju, 18. Sprawowanie i wykonywanie wymiaru sprawiedliwości, 19. Budowa, rozbudowa i utrzymanie infrastruktury transportowej, 20. Organizacja opieki zdrowotnej i polityka zdrowotna, 21. Prowadzenie polityki rolnej oraz rybackiej, 22. Planowanie strategiczne oraz obsługa administracyjna i techniczna. 5 Klasyfikacja funkcjonalna ma za zadanie pogrupowanie wszystkich dziedzin aktywności państwa według celów realizowanych zadań. Takie podejście umożliwia analizę nakładów ponoszonych na poszczególne grupy zadań na przestrzeni kolejnych lat budżetowych w dowolnej przestrzeni geograficznej. Zadania tworzą główną jednostkę klasyfikacji budżetowej i grupują wydatki według ich celów. 6 3
Część (dotyczy budżetu państwa- element dotychczasowego systemu klasyfikacji), Zadania, Podzadania. Natomiast układ wykonawczy obejmuje : Działania ( określane przez poszczególnych dysponentów środków budżetowych we własnym zakresie): - wydatki kosztowe według paragrafów klasyfikacji budżetowej, - wydatki według grup ekonomicznych: dotacje i subwencje, wydatki budżetowe, świadczenia na rzecz osób fizycznych, wydatki na obsługę długu skarbu państwa, pozostałe wydatki bieżące, wydatki majątkowe. 7 przy tradycyjnej klasyfikacji budżetowej 130 X DDD RRRR- PPPF- Z/Y 130 Rachunek bieżący jednostki X- 1 Dochody; 2 Wydatki DDD dział RRRR rozdział PPP paragraf, F- źródło środków Z rodzaj dochodu (np. PIT, CIT, VAT,.. itp) Y rodzaj wydatku ( np. kwalifikowany, strukturalny) 8 4
130- Dział Rozdział, Zadanie- Podzadanie- Działanie-Paragraf 130- D R- P- Zadanie- Podzadanie- Działanie To rozwiązanie jest dość pracochłonne w opisie dokumentów księgowych. Alternatywnym rozwiązaniem jest ewidencja na kontach pozabilansowych, technicznych lub w układzie konta wielowymiarowego. 9 Z uwagi na utrzymanie dotychczasowej klasyfikacji budżetowej (część, dział, rozdział, paragraf), bezpośrednie przełożenie wydatków budżetowych na klasyfikację funkcjonalną krajową i międzynarodową nie jest możliwe. Proces ten wymaga znajomości nowych zasad klasyfikacji oraz szczegółowej wiedzy i doświadczenia z zakresu tradycyjnej klasyfikacji budżetowej. 10 5
Roczne wydatki działu Księgowości 350 000 PLN. Liczba pracowników 10, Liczba zapisów księgowych 7000. Jednostka realizuje 4 zadania. 11 zadanie Wydatki bezpośrednie Liczba zatrudnionych Zadanie 1 6.000.000 200 Zadanie 2 8.000.000 100 Zadanie 3 4.000.000 50 Zadanie 4 2.000.000 150 Razem 20.000.000 500 12 6
wydatki wspólne ( uznane za ogólne, niepodlegające rozliczeniu na zadania) zgrupowane w ramach funkcji 22 Planowanie strategiczne oraz obsługa administracyjna i techniczna, Zadanie Obsługa administracyjna zadań, Podzadanie obsługa księgowa. Wartość wydatków 350 000 PLN. 13 Zadanie Wydatki bezpośredni e % Wydatki pośrednie Razem Wydatki zadania 1 2 3 (2/R) 4 (3x350000) 5 (2+4) Zadanie 1 6000000 30 105.000 6.105.000 Zadanie 2 8000000 40 140.000 8.140.000 Zadanie 3 4000000 20 70.000 4.070.000 Zadanie 4 2000000 10 35.000 2.035.000 Razem(R) 20000000 100% 350.000 20.350.000 14 7
Zadanie Wydatki Bezpośrednie Il. osób % Wydatki pośrednie Razem 1 2 3 4 (3/R) 5 (4x350000) 6 (2+5) Zadanie 1 6.000.000 200 40 140.000 6.140.000 Zadanie 2 8.000.000 100 20 70.000 8.070.000 Zadanie 3 4.000.000 50 10 35.000 4.035.000 Zadanie 4 2.000.000 150 30 105.000 2.105.000 Razem (R) 20.000.000 500 100% 350.000 20.350.000 15 Rozliczenie według liczby działań - 7000 zapisów Wydatki na 1 zapis 350.000 : 7000 = 50 PLN 16 8
Zadanie Wydatki bezpośredni e Ilość zapisów Wydatki pośrednie 1 2 3 4 (3x50) Razem 5 (2+4) Z1 6.000.000 400 20.000 6.020.000 Z2 8.000.000 600 30.000 8.030.000 Z3 4.000.000 2000 100.000 4.100.000 Z4 2.000.000 4000 200.000 2.200.000 Razem 20.000.000 7000 350.000 20.350.000 17 Zadanie P2 P3 P4 Z1 6.105.000 6.140.00 6.020.000 Z2 8.140.000 8.070.000 8.050.000 Z3 4.070.000 4.035.000 4.100.000 Z4 2.035.000 2.105.000 2.200.000 Razem 20.350.000 20.350.000 20.350.000 18 9
Wydatki strukturalne to krajowe wydatki publiczne poniesione w obszarach interwencji funduszy strukturalnych w związku z realizacją celów i działań określonych w RMF (klasyfikacja wyd. strukturalnych). Jednostka sektora finansów publicznych sporządza sprawozdanie z wydatków poniesionych z krajowych środków publicznych będących w dyspozycji jednostki na realizacje celu (projektu, działania, zadania). 19 Będące w dyspozycji jednostki: Środki budżetowe, Środki własne, Dotacje, Pożyczki, Kredyty, Inne, np. z emisji papierów wartościowych, przychody z prywatyzacji, darowizny. 20 10
Wydatek strukturalny wykazuje jednostka, która ostatecznie realizuje określone zadanie i zalicza się do sektora finansów publicznych. Poniesione wydatków strukturalne ustala się przy założeniu normalnych warunków funkcjonowania jednostki, tj. bez wszelkiego rodzaju kar, grzywien i odsetek od zaległości. Nie uwzględnia się także wydatków które mogą być odzyskane, np. podatek VAT zgodnie z obowiązującymi uregulowaniami prawnymi. W przypadku realizacji zadań z udziałem środków UE jednostka nie wykazuje kwot wydatków, które podlegają refundacji. Wykazuje natomiast wydatki poniesione jako współfinansowanie krajowe (wkład publiczny krajowy) paragrafy wydatków z ostatnią cyfrą 9. 21 I Badania i rozwój technologiczny (B+RT), innowacje i przedsiębiorczość, II Społeczeństwo informacyjne, III Transport, IV Energia, V Ochrona środowiska i zapobieganie zagrożeniom, VI Turystyka 22 11
VII Kultura, VIII Rewitalizacja obszarów miejskich i wiejskich, IX Zwiększanie zdolności adaptacyjnych pracowników, przedsiębiorstw i przedsiębiorców, X Poprawa dostępu do zatrudnienia i jego trwałości, XI Poprawa integracji społecznej osób w niekorzystnej sytuacji, 23 XII Poprawa kapitału ludzkiego, XIII Inwestycje w infrastrukturę społeczną, XIV Stymulowanie reform w zakresie, zatrudnienia oraz integracji społecznej, XV Wzmacnianie zdolności instytucjonalnych na poziomie krajowym, regionalnym i lokalnym, XVI Rekompensata za poniesione koszty rozwoju regionów peryferyjnych, XVII Pomoc techniczna. 24 12
1) Budowa wodociągu Obszar V. Ochrona środowiska i zapobieganie zagrożeniom kod 45 Gospodarka i zaopatrzenie w wodę pitną. 2) Wyposażenie placówki oświatowej w windę dostosowaną dla osób niepełnosprawnych Ob. XIII Inwestycje w infrastrukturę społeczną Kod 75 infrastruktura edukacji. 25 została podzielona na terytorialne jednostki na 5 poziomach, hierarchicznie powiązane. Wyróżniono 3 poziomy regionalne i 2 poziomy lokalne. Poziomy regionalne obejmują: Poziom 1 regiony, Poziom 2 województwa, Poziom 3 podregiony, Poziomy lokalne obejmują: Poziom 4 powiaty, Poziom 5 gminy. Podstawę struktury grupowania według NTS, ich symboli i sposób zapisu stanowi system identyfikatorów i nazw jednostek podziału administracyjnego kraju (będącego częścią Krajowego Rejestru Urzędowego Podziału terytorialnego kraju TERYT) 26 13
Region Centralny 1.1 Woj. Łódzkie 2.1.10 Woj. Mazowieckie 2.1.14 Region Południowy 1.2 Woj. Małopolskie 2.2.12 Woj. Śląskie 2.2.24 Region Wschodni 1.3 Woj. Lubelskie 2.3.06 Woj. Podkarpackie 2.3.18 Woj. Podlaskie 2.3.20 Woj. Świętokrzyskie 2.3.26 Region północno- zachodni 1.4 Woj. Lubuskie 2.4.08 Woj. Wielkopolskie 2.4.30 Woj. Zachodniopomorskie 2.4.32 Region Południowo-zachodni 1.5 Woj. Dolnośląskie 2.5.02 Woj. Opolskie 2.5.16 Region Północny 1.6 Woj. Kujawsko-Pomorskie 2.6.04 Woj. Pomorskie 2.6.22 Woj. Warmińsko-Mazurskie 2.6.28 27 14