PRACE ORYGINALNE Ewa EKANOWSKA 1 Joanna BOINSKA 1 Justyna KWAPISZ 1 Kornelia KÊDZIORA-KORNATOWSKA 2 Katarzyna PORZYCH 2 Marta RATAJCZAK Ocena stê enia rohecydyny na tle wybranych arametrów gosodarki elazem w surowicy krwi ludzi zdrowych Serum rohecidin and other iron metabolism arameters in healthy adults 1 Katedra Patofizjologii, Zak³ad Zaburzeñ Hemostazy Collegium dicum im. L. Rydygiera w Bydgoszczy, UMK w Toruniu Kierownik Katedry Patofizjologii CM UMK: dr hab. n. med. Danuta Roœæ, rof. UMK 2 Katedra i Klinika Geriatrii, Collegium dicum im. L. Rydygiera w Bydgoszczy, UMK w Toruniu Kierownik Katedry i Kliniki Geriatrii CM UMK: rof. dr hab. n. med. Kornelia Kêdziora-Kornatowska Studentka kierunku Analityka dyczna, Collegium dicum im. L. Rydygiera w Bydgoszczy, UMK w Toruniu Dodatkowe s³owa kluczowe: rohecydyna wartoœci referencyjne gosodarka elazem Additional key words: rohecidin reference intervals iron metabolism Adres do koresondencji: Dr hab. n. med. Ewa ekanowska, rof. UMK Katedra Patofizjologii CM UMK 85-094 Bydgoszcz ul. M. Sk³odowskiej-Curie 9 Tel.: 0-52 585591, Fax: 0-52 585595 e-mail: zhemostazy@cm.umk.l Hecydyna jest niedawno odkrytym bia³kiem bior¹cym udzia³ w ogólnoustrojowej regulacji rzemian elaza. Kontroluje ono wch³anianie Fe rzez enterocyty absorcyjne w dwunastnicy oraz hamuje jego uwalnianie z uk³adu siateczkowo-œródb³onkowego. W dobie intensywnych badañ nad tym hormonem istotne staje siê okreœlenie wartoœci referencyjnych dla hecydyny i jej rohormonu- rohecydyny, jak równie okreœlenie w³ywu wieku i ³ci na stê enie tych bia³ek. Cel: Celem niniejszej racy by³a ocena w³ywu wieku i ³ci na stê enie rohecydyny w surowicy krwi osób zdrowych. Materia³ i tody: Badaniami objêto 79 zdrowych ochotników (50 mê czyzn i 29 kobiet), w wieku od 18 do 88 lat. badana zosta³a odzielona na odgruy wiekowe: grua 1 - zdrowych ochotników w wieku od 18 do 6 lat; grua 2-20 osób zdrowych w wieku od 8 do 5 lat; grua - 26 osób zdrowych w wieku od 58 do 88 lat. Stê- enia rohecydyny i ferrytyny w surowicy oznaczono metod¹ immunoenzymatyczn¹ ELISA, a oziom elaza metod¹ kolorymetryczn¹ na analizatorze biochemicznym Architect c8000 System. Wyniki: Stwierdzono istotnie statystycznie wy sze stê enie rohecydyny w gruie (=292,2 ng/ml) w orównaniu z gru¹ 1 (=150,7 ng/ ml; <0,000001) oraz gru¹ 2 (=118,1 ng/ml; <0,000001). Analiza statystyczna wykaza³a dodatni¹ korelacjê omiêdzy stê eniem rohecydyny a wiekiem (R=0,8; =0,001). Zaobserwowano, e stê enie elaza u osób najstarszych (grua ) jest ni sze, a stê enie ferrytyny istotnie wy sze w orównaniu z osobami m³odszymi (grua 1 i 2). Odnotowano równie wy sze stê enie rohecydyny u kobiet (=226,51 ng/ml) w orównaniu z mê czyznami (=142,6 ng/ml; =0,01). Ponadto kobiety owy ej 50 roku ycia cechowa³y siê istotnie wy- szym oziomem rohecydyny (=290,9 ng/ml) w orównaniu z kobietami oni ej 50 roku ycia (=150,7 ng/ml; =0,0001), analogicz- Hecidin is a newly discovered iron metabolism regulator. It decreases iron absortion from the duodenal enterocytes and inhibits its release from the reticuloendothelial macrohages. The exeriments on hecidin and its recursor - rohecidin seem very romising and underline the need to establish the reference intervals for these roteins and define the effects of age and sex on their concentrations. Aim: The aim of this study was to assess the imact of age and sex on serum rohecidin concentration in healthy adults. Material and thods: The study grou consisted of 79 healthy volunteers (F-29, M-50) between 18 to 88 years of age. Healthy adults were divided into three grous according to age: grou 1- healthy volunteers aged between 18-6, grou 2-20 healthy volunteers aged between 8-5, grou - 26 healthy volunteers aged between 58-88. Prohecidin and ferritin concentrations were determined by enzyme-linked immunosorbent assays (ELISA). Serum iron concentration was measured on Architect c8000 System. Results: In this work, we demonstrated that rohecidin concentrations were significantly higher in grou (=292,2 ng/ ml) in comarison with grou 1 (=150.7 ng/ml; <0.000001) or grou 2 (=118.1 ng/ml; <0.000001). We observed a ositive correlation between age and rohecidin concentration (R=0.8; =0.001). The oldest grou of volunteers also revealed significantly higher levels of ferritin and lower levels of serum iron in comarison with two grous of younger adults. Females showed significantly higher level of rohecidin (=226.51 ng/ml) than males (=142.6 ng/ml; =0.01). We observed that females under 50 years of age had significantly higher levels of rohecidin (=290.9 ng/ml) in comarison with younger females (=150.7 ng/ml; =0.0001), similar correlation was noticed in males (212. ng/ml vs 128. ng/ml; =0.007). Conclusions: Prohecidin concentration 82 Przegl¹d Lekarski 2011 / 68 / 2 E. Zekanowska i ws.
ne obserwacje dotyczy³y gruy mê czyzn (212, ng/ml vs 128, ng/ml; =0,007). Wnioski: Stê enie rohecydyny w surowicy osób zdrowych wzrasta wraz z wiekiem oraz jest istotnie wy sze u kobiet w orównaniu z mê czyznami. Z badañ w³asnych wynika, e zarówno wiek jak i ³eæ w³ywaj¹ na stê enie rohecydyny. increased significantly with age and was significantly higher in women than men. The results of our study show that serum rohecidin concentration is age and sex deendent. Wstê W 2000 roku o raz ierwszy wyizolowano nowy rzeciwbakteryjny etyd uczestnicz¹cy w homeostazie elaza znany obecnie jako hecydyna (Hec) [16, 25]. Bia³ko to sta³o siê szybko obiektem zainteresowania wielu badaczy z owodu jego otencjalnej roli w atomechanizmie zaburzeñ gosodarki elazem w hemochromatozie czy niedokrwistoœci chorób rzewlek³ych (ACD) oraz mo liwoœci jego wykorzystania w rocesie diagnostyczno-teraeutycznym [4,5,7]. Hecydyna jest rodukowana g³ównie w w¹trobie, a tak e w niewielkich iloœciach w sercu, trzustce, tkance t³uszczowej, miêœniach szkieletowych, j¹drach, o³¹dku, neutrofilach i makrofagach [2,25]. Gen koduj¹cy cz¹steczkê hecydyny w organizmie cz³owieka jest zlokalizowany na ramieniu d³ugim chromosomu 19 (19q1) i zawiera eksony oraz 2 introny. Wskutek eksresji genu owstaje 84-aminokwasowe bia³ko rekursorowe - rerohecydyna, które odlega modyfikacjom otranslacyjnym. Do krwioobiegu jest uwalniana 20- lub 25- aminokwasowa forma hecydyny, która jako dojrza³y etyd osiada e³n¹ aktywnoœæ biologiczn¹ [12, 27]. Skomlikowana budowa rzestrzenna cz¹steczki hecydyny i jej niewielka masa cz¹steczkowa (ok. kda) stanowi¹ istotny roblem w oracowaniu wiarygodnych metod oznaczania tego etydu we krwi i w moczu. Z tego owodu w badaniach klinicznych bardzo czêsto wykorzystuje siê omiar stê enia rohormonurohecydyny za omoc¹ dostênych komercyjnie testów ELISA [21,28,0]. W oarciu o liczne badania ekserymentalne rowadzone na modelach zwierzêcych jak równie badania kliniczne udowodniono, e hecydyna hamuje wch³anianie elaza w rzewodzie okarmowym, uwalnianie Fe z makrofagów uk³adu siateczkowo- œródb³onkowego do uli kr¹ ¹cej oraz transort ierwiastka rzez ³o ysko [15]. W mechanizmie dzia³ania hecydyny oœredniczy ferroortyna, jedyny znany eksorter elaza komórkowego. Hecydyna wi¹ e siê z ferroortyn¹ w komleks, który drog¹ endocytozy ulega wch³oniêciu do wnêtrza komórki i degradacji w lizosomach. Konsekwencj¹ usuniêcia ferroortyny z b³ony komórkowej jest zmniejszenie transortu elaza do osocza [22]. Wiele czynników wywiera istotny w³yw na stê enie hecydyny w organizmie cz³owieka. Hioksja, anemia i erytrooetyna nale ¹ do najsilniejszych suresorów syntezy tego bia³ka, natomiast roces zaalny i wysoka oda elaza indukuj¹ rodukcjê hecydyny. Regulacja wytwarzania hecydyny dotyczy rzede wszystkim kontroli transkrycji genu Hec, za oœrednictwem recyzyjnie skoordynowanych uk³adów bia³kowych i wielu czynników transkrycyjnych [24,26,4]. Jak dot¹d nie ustalono zakresu wartoœci referencyjnych rohecydyny i hecydyny w oulacji ludzi zdrowych. Badania kliniczne rowadzone by³y na gruach niewielkich liczebnie za omoc¹ zró nicowanych technik detekcji obu bia³ek w ró norodnym materiale biologicznym [12,2,2]. W nielicznych badaniach oznaczano stê enie rohecydyny u dzieci, noworodków i kobiet w ci¹ y, natomiast jak dot¹d nie badano stê- enia tego bia³ka u osób w wieku odesz³ym [1,]. Do czynników osobniczych, które najsilniej oddzia³ywaj¹ na wiele odstawowych arametrów hematologicznych nale- ¹ ³eæ, wiek, sosób od ywiania, wysi³ek fizyczny, miesi¹czka u kobiet, ci¹ a, a tak- e rasa i sta³e cechy genetyczne [6]. Dlatego, celem niniejszej racy by³a ocena w³ywu wieku i ³ci, jako czynników otencjalnie ró nicuj¹cych, na stê enie rohecydyny na tle wybranych arametrów gosodarki elazem u ludzi zdrowych. Materia³ i metody Badania rzerowadzono ogó³em u 79 zdrowych osób (M-50, K-29) w rzedziale wiekowym od 18 do 88 lat. Gruê badan¹ stanowili zdrowi ochotnicy rekrutowani do badañ z Regionalnego Centrum Krwiodawstwa i Krwiolecznictwa w Bydgoszczy oraz Poradni Przyklinicznej Katedry i Kliniki Geriatrii Szitala Uniwersyteckiego dr. A. Jurasza, na odstawie rawid³owych wartoœci odstawowych arametrów hematologicznych takich jak: RBC, Hct, Hgb oraz wskaÿniki czerwonokrwinkowe. Wyodrêbniono nastêuj¹ce gruy wiekowe: - grua 1: zdrowych ochotników (M-2, K-10) w wieku od 18 do 6 lat (œrednia 2,8 lat), - grua 2: 20 zdrowych ochotników (M-16, K-4) w wieku od 8 do 5 lat (œrednia 45,5 lat), - grua : 26 zdrowych ochotników (M-11, K-15) w wieku od 58 do 88 lat (œrednia 68 lat). Na rzerowadzenie badañ uzyskano zgodê Komisji Bioetycznej UMK w Toruniu rzy Collegium dicum im. Ludwika Rydygiera w Bydgoszczy. Materia³ do badañ stanowi³a krew obwodowa obierana w godzinach orannych z y³y od³okciowej. Surowicê uzyskano wiruj¹c krew obran¹ "na skrze" z szybkoœci¹ 2500 obrotów/min w tem. 4 C. Stê enie rohecydyny oznaczono metod¹ immunoenzymatyczn¹ z u yciem testu Hecidin Prohormone ELISA (EIA- 4015) firmy DRG. Stê enie elaza oznaczono na analizatorze biochemicznym ARCHITECT c8000 System firmy Abbott. Do oznaczania ferrytyny wykorzystano test immunoenzymatyczny DRG Ferritin (EIA-1872). Analizê statystyczn¹ rzerowadzono rzy u yciu rogramu komuterowego Statistica 8.0 for Windows firmy Stat- Soft. Badane arametry rzedstawiono w ostaci mediany () oraz dolnych () i górnych (Q) kwartyli. Do analizy ró nic omiêdzy badanymi arametrami w oszczególnych gruach zastosowano test niearametryczny U Manna Whitney'a, rzyjmuj¹c oziom istotnoœci <0,05 za istotny statystycznie. Korelacje omiêdzy analizowanymi arametrami wyznaczano metod¹ orz¹dku rang Searmana. Wyniki Stê enie rohecydyny by³o najwy sze w gruie osób najstarszych wiekowo (grua ) (=292,2 ng/ml). Ró nicê znamienn¹ statystycznie w stê eniu rohecydyny zaobserwowano omiêdzy gru¹ 1 i 2 (=0,00001), 1 i (<0,000001) oraz 2 i rzy <0,000001 (tabela I). Po rzerowadzeniu analizy korelacji wykazano znamienn¹ statystycznie dodatni¹ korelacjê omiêdzy wiekiem a stê eniem rohecydyny w gruie badanej ogó³em (R=0,8; =0,001) (rycina 1). Dodatkowo dodatni¹ korelacjê omiêdzy stê eniem rohecydyny a wiekiem stwierdzono odrêbnie u mê czyzn (R=0,6; =0,01) i kobiet (R=0,6; =0,01). diana stê enia elaza w gruie 1 wynosi³a 98,5 µg/dl, w gruie 2-74 µg/dl, w gruie by³a równa 81, µg/dl. Ró - nica w stê eniu elaza by³a istotna statystycznie omiêdzy gruami 1 i 2 rzy =0,0. Stê enie ferrytyny by³o najwy sze w gruie osób najstarszych wiekowo (grua - 42,6 µg/l). Ró nicê znamienn¹ statystycznie w stê eniu ferrytyny zaobserwowano omiêdzy gruami 1 i rzy =0,001, a tak- e omiêdzy gruami 2 i rzy =0,000002. W badaniach w³asnych oceniano równie w³yw ³ci na stê enie rohecydyny u ludzi zdrowych. Zaobserwowano, i stê enia rohecydyny u kobiet (226,61 ng/ml) by³o istotnie statystycznie wy sze w orównaniu z mê czyznami (142,6 ng/ml) (=0,01) (rycina 2). W dalszym etaie badañ zarówno gruê kobiet jak i mê czyzn odzielono na odgruy wiekowe (oni ej i owy ej 50 roku ycia) a uzyskane wyniki rzedstawiono w tabelach 2 i. U 1 kobiet w wieku oni ej 50 roku ycia (œredni wiek 29,2 lata) stê enie rohecydyny wynosi³o 150,7 ng/ml, natomiast u 14 kobiet owy ej 50 roku ycia (œredni wiek 67,5 lat) by³o istotnie statystycznie wy sze i równe 290,9 ng/ml, <0,0001. U 5 mê czyzn w wieku oni ej 50 roku ycia (œredni wiek 1, lat) odnotowano stê enie rohecydyny o wartoœci 128, ng/ml, tymczasem u 11 mê - czyzn owy ej 50 roku ycia (œredni wiek 65,9 lat) wynosi³o ono 212, ng/ml. Ró nica by³a znamienna statystycznie rzy =0,007. Omówienie Analizuj¹c oszczególne sk³adniki chemiczne krwi, moczu lub innego materia³u biologicznego w wybranej oulacji mo na zauwa yæ, e istniej¹ ró nice osobnicze w stê eniach oznaczanych substancji. Prawid³owoœæ ta dotyczy zarówno ludzi zdrowych, jak i chorych, i okreœlana jest zmiennoœci¹ biologiczn¹ tych zwi¹zków [6]. Z tego o- Przegl¹d Lekarski 2011 / 68 / 2 8
Tabela I Stê enie rohecydyny oraz wybranych arametrów gosodarki elazem w surowicy osób zdrowych w oszczególnych gruach wiekowych. Prohecidin and other iron metabolism arameters concentrations in serum of healthy adults divided into three grous according to age. Parametry 1 2 [ng/ml] 150, 7 111,6 ; 215, 6 118, 1 99,9 ; 127, 7 292, 2 257,8 ; 5, 8 0,002 < 0,000001 <0,000001 elazo [µg/dl] 98, 5 76,0 ; 114, 5 74, 0 62,0 ; 99, 5 81, 70,0 ; 92, 0 0,0 0,06 0,54 Ferrytyna [µg/l] 19, 2 8,5 ; 50, 6 9, 9 6,4 ; 18, 7 42, 6 1,7 ; 75, 5 0,07 0,001 0,000002 Tabela II Stê enie rohecydyny u zdrowych kobiet badanych w zale noœci od wieku. Prohecidin concentration in females divided into two grous according to age. Parametr N Kobiety < 50 r.. > 50 r.. N [ng/ml] 1 150, 7 107,9 ; 162, 7 14 290, 9 262,8 ; 70, 7 0, 0001 I//II I/III II/III Tabela III Stê enie rohecydyny u zdrowych mê czyzn badanych w zale noœci od wieku. Prohecidin concentration in males divided into two grous according to age. Parametr N Mê czyÿni < 50 r.. > 50 r.. N [ng/ml] 5 128, 111,6 ; 169, 2 11 212, 141,4 ; 1, 0 0,007 Stê enie rohecydyny [ng/ml] 500 400 00 200 100 R = 0,8 = 0,001 0 10 20 0 40 50 60 70 80 90 Wiek Rycina 1 Zale noœæ stê enia rohecydyny od wieku. Scatter of correlation between rohecidin concentration and age. wodu w diagnostyce laboratoryjnej istnieje koniecznoœæ okreœlenia dla ka dego arametru niekiedy wielu odrêbnych zakresów wartoœci referencyjnych, zw³aszcza od wzglêdem czynników uznanych za najsilniej ró nicuj¹ce, takich jak wiek i ³eæ. Dotyczy to równie oznaczeñ rohecydyny i hecydyny, które mog¹ znaleÿæ ju wkrótce zastosowanie w diagnostyce hemochromatozy, ACD i innych zaburzeñ gosodarki elazem. Jak dot¹d nie oznano dok³adnie mechanizmów kieruj¹cych metabolizmem obu bia³ek, nie okreœlono równie czy czynniki takie jak wiek, ³eæ, rasa, sosób od ywiania, wysi³ek fizyczny, miesi¹czka i ci¹ a u kobiet maj¹ w³yw na ich stê enie we krwi. Niezwykle interesuj¹ce i nadal niewyjaœnione ozostaj¹ wzajemne zale noœci omiêdzy stê eniem rohecydyny a hecydyny oraz ozosta³ymi arametrami hematologicznymi [10,1]. Ze wzglêdu na niewielk¹ liczbê doniesieñ naukowych na temat fizjologicznych stê eñ rohecydyny w niniejszej racy badaniami objêto gruê zdrowych ochotników, mê czyzn i kobiet w szerokim rzedziale wiekowym od 18 do 88 roku ycia. Celem badañ by³o okreœlenie czy wiek i ³eæ w³ywaj¹ na stê enie rohecydyny. W badaniach w³asnych odnotowano szeroki zakres stê enia rohecydyny u zdrowych ochotników od 118,1 ng/ml do 292,2 ng/ml. W orównaniu z wynikami Ma³yszko i ws. (2005 r.), którzy zaobserwowali w swojej gruie kontrolnej wartoœci stê enia rohecydyny w zakresie 5, ± 17,81 ng/ml, uzyskane wyniki w³asne s¹ istotnie wy sze [19]. Tak e w badaniach Kulaksiz i ws. (2004 r.) u 26 zdrowych ochotników (1 kobiet, 1 mê czyzn) uzyskano znacznie ni szy ale równie szeroki zakres wartoœci indywidualnych rohecydyny od 51,6 do 15,4 ng/ml w orównaniu z wynikami niniejszej racy [17]. Nale y zwróciæ uwagê na fakt, i w cytowanych badaniach wiek badanych osób zdrowych zawiera³ siê w rzedziale od 24 do 64 lat. Natomiast w rezentowanej racy analizowano równie osoby w wieku odesz³ym omiêdzy 60 a 88 rokiem ycia. Najwy sze jak dot¹d stê enia rohecydyny odnotowano u wczeœniaków i noworodków. Wynosi³y one odowiednio 496,7 ± 44,5 ng/ml i 482 ± 71,9 ng/ml [1]. Wyniki rzytoczonych rac, jak równie badania w³asne, traktowane jako wstêne, rzemawiaj¹ za tym, i rohecydyna charakteryzuje siê szerokim zakresem zmiennoœci indywidualnej. Po rzerowadzeniu wnioskowania statystycznego stwierdzono najwy sze stê enie rohecydyny u ludzi najstarszych (grua - 292,2 ng/ml) w orównaniu z gruami m³odszymi wiekowo (grua 1-150,7 ng/ml, grua 2-118,1 ng/ml). Ocena zale noœci wykaza³a istotn¹ statystycznie dodatni¹ korelacjê omiêdzy wiekiem osób badanych a stê eniem rohecydyny zarówno w ca- ³ej gruie badanej (R=0,8; =0,001), jak i odrêbnie u mê czyzn (R=0,6; =0,01) i ko- 84 Przegl¹d Lekarski 2011 / 68 / 2 E. Zekanowska i ws.
Stê enie rohecydyny [ng/ml] 500 450 400 50 00 250 200 150 100 50 Kobiety Rycina 2 Stê enie rohecydyny w surowicy kobiet i mê czyzn. Serum rohecidin concentration in males and females. biet (R=0,6; =0,01). Na tym etaie badañ bardzo trudno jednoznacznie okreœliæ, co mog³o w³yn¹æ na istotny wzrost stê enia rohecydyny u ludzi starszych. Badania eidemiologiczne obejmuj¹ce oulacjê osób w wieku odesz³ym bezsornie ukazuj¹ wyraÿn¹ tendencjê do wzrostu czêstoœci wystêowania niedokrwistoœci wraz z wiekiem [1,,8]. Wœród czynników, które dominuj¹ w etiologii niedokrwistoœci wieku odesz³ego wymienia siê rzede wszystkim t³o zaalne towarzysz¹ce wielu ró nym jednostkom klinicznym, takim jak: choroby nerek, reumatyczne, nowotworowe [9]. Poniewa hecydyna jest tak e bia³kiem ostrej fazy tyu 2, jej istotny wzrost w gruie osób najstarszych mo e byæ wiêc wyk³adnikiem rzewlek³ego rocesu zaalnego [11,19,21]. W badaniach w³asnych obok rohecydyny, jako czynnika reguluj¹cego homeostazê elaza, oznaczono stê enie ferrytyny i elaza. Szczególn¹ uwagê zwraca³o istotnie wy sze stê enie ferrytyny u osób starszych w stosunku do osób m³odszych. Jest to zgodne z aktualnym stanem wiedzy na temat gosodarki elazem u osób w odesz³ym wieku [14]. Natomiast stê enie elaza w gruie najstarszej wiekowo by³o nieznacznie ni sze w orównaniu z m³odymi ochotnikami, ale ozostawa³o w zakresie wartoœci rawid³owych. Zwiêkszone zaasy elaza w ostaci ferrytyny, rzy równoczesnym zmniejszeniu dostênoœci elaza czynnoœciowego mog¹ byæ zwi¹zane u osób starszych z rzewlek³ymi stanami zaalnymi, czêstymi w tej gruie wiekowej, zmniejszeniem wychwytu elaza rzez komórki w rocesie erytrooezy oraz obni aniem siê oziomu transferyny wraz z wiekiem [20]. W drugim etaie racy oceniano w³yw ³ci na stê enie rohecydyny w oulacji ludzi zdrowych. Wykazano istotnie wy sze stê enie tego bia³ka u kobiet w orównaniu z mê czyznami. Wyniki w³asne ró ni¹ siê od badañ Lukknonen i ws. (2006), którzy Mê czyÿni = 0,01 diana 25%-75% Min-Max u kobiet odnotowali nieco ni sze stê enie rohecydyny ni u mê czyzn (227 ng/ml vs 254 ng/ml) ale ró nica nie by³a istotna statystycznie [18]. Ponadto, autorzy rzytoczonej racy oznaczali stê enie rohecydyny wy³¹cznie w gruie osób m³odych (do 0 r..). W dostênym iœmiennictwie nie znaleziono innych rac, w których uwzglêdniono by w³yw ³ci na stê enie rohecydyny, dlatego dyskusja uzyskanych wyników nie mo e byæ w e³ni miarodajna do czasu rzerowadzenia dalszych analiz na gruie badanej wiêkszej liczebnie. Dodatkowo w badaniach w³asnych, zarówno w gruie kobiet jak i mê czyzn, wyodrêbniono 2 odgruy wiekowe (oni ej i owy ej 50 roku ycia). Analiza statystyczna wykaza³a, e u kobiet oni ej 50 roku ycia stê enie rohecydyny wynosi³o 150,7 ng/ml, natomiast u kobiet starszych owy- ej 50 roku ycia by³o rawie 2- krotnie wy- sze i równe 290,9 ng/ml, =0,0001. Wy- sze stê enie rohecydyny u starszych kobiet mo e wynikaæ z istotnych zmian dotycz¹cych gosodarki elazem w okresie oko³o menoauzalnym. Brak krwawieñ miesiêcznych wywo³uje u nich znaczny wzrost stê enia elaza zaasowego, owoduj¹c niemal e wyrównanie iloœci tego ierwiastka do oziomu sotykanego u mê czyzn [29]. Mo e to skutkowaæ wtórnym wzrostem stê enia rohecydyny, w celu ograniczenia iloœci Fe znajduj¹cego siê w uli kr¹ ¹cej. W gruie mê czyzn oni ej 50 roku ycia odnotowano ni sze stê enie rohecydyny - 128, ng/ml w stosunku do mê czyzn owy ej 50 roku ycia- 212, ng/ml, = 0,007. Przerowadzone badania wykaza³y istotny w³yw wieku i ³ci na oziom surowiczej rohecydyny, co sugeruje koniecznoœæ ustalenia odrêbnych wartoœci referencyjnych dla mê czyzn i kobiet oraz oszczególnych gru wiekowych. Pod tym wzglêdem rohecydynê cechowa³oby odobieñstwo do innych owszechnie stosowanych arametrów hematologicznych, takich jak: RBC, Hgb, Hct, elazo, ferrytyna, ca³kowita- i utajona zdolnoœæ wi¹zania elaza, rozuszczalny recetor transferyny. Nale y odkreœliæ, e badania w³asne maj¹ charakter wstêny i wymagaj¹ kontynuacji. Wnioski Stê enie rohecydyny w surowicy osób zdrowych koreluje dodatnio z wiekiem oraz jest istotnie wy sze u kobiet w orównaniu z mê czyznami. Piœmiennictwo 1. Balducci L.: Eidemiology of Anemia in the Elderly: Information on Diagnostic Evaluation. J. Am. Geriatr. Soc. 200, 51, 2. 2. Bekri S., Gual P., Anty R. et al.: Increased adiose tissue exression of hecidin in severe obesity is indeendent from diabetes and NASH. Gastroenterology 2006, 11, 788.. Beghé C., Wilson A., Ershler W.B.: Prevalence and outcomes of anemia in geriatrics: a systematic review of the literature. Am. J. d. 2004, 116,. 4. Bridle K.R., Frazer D.M., Wilkins S.J. et al.: Disruted hecidin regulation in HFE-associated haemochromatosis and the liver as a regulator of body iron homoeostasis. Lancet 200, 61, 669. 5. Dallalio G., Fleury T., ans R.T.: Serum hecidin in clinical secimens. Br. J. Haematol. 200, 122, 996. 6. Dembiñska-Kieæ A., Naskalski J.W.: Diagnostyka laboratoryjna z elementami biochemii klinicznej. Wydawnictwo dyczne Urban & Partner, Wroc³aw 2002, dodruk 2008. 7. Fleming R.E., Sly W.S.: Hecidin: a utative ironregulatory hormone relevant to hereditary hemochromatosis and the anemia of chronic disease. Proc. Natl. Acad. Sci. USA 2001, 98, 8160. 8. Gabrilove J.: Anemia and the elderly: clinical considerations. Best Pract. Res. Clin. Haematol. 2005, 18, 417. 9. Guralnik J.M., Eisenstaedt R.S., Ferrucci L. et al.: Prevalence of anemia in ersons 65 years and older in the United States: evidence for a high rate of unexlained anemia. Blood 2004, 104, 226. 10. Hoe M., Lönnerdal B., Hossain B. et al.: Hecidin, interleukin-6 and hematological iron markers in males before and after heart surgery. J. Nutr. Biochem. 2009, 20, 11. 11. Howard C.T., McKako U.S., Quakyi I.A. et al.: Relationshi of hecidin with arasitemia and anemia among atients with uncomlicated Plasmodium falciarum malaria in Ghana. Am. J. Tro. d. Hyg. 2007, 77, 62. 12. Kato A., Tsuji T., Luo J. et al.: Association of rohecidin and hecidin-25 with erythrooietin resonse and ferritin in hemodialysis atients. Am. J. Nehrol. 2008, 28, 115. 1. Kemna E., Pickkers P., Nemeth E. et al.: Timecourse analysis of hecidin, serum iron, and lasma cytokine levels in humans injected with LPS. Clin. Chem. 2005, 106, 1864. 14. Kêdziora-Kornatowska K.: Trudnoœci diagnostyczne i odmiennoœci w rzebiegu schorzeñ hematologicznych w odesz³ym wieku. Przew. Lek. 2007,, 87. 15. Knutson M.D., Oukka M., Koss L.M. et al.: Iron release from macrohages after erythrohagocytosis is u-regulated by ferroortin 1 overexression and down-regulated by hecidin. Proc. Natl. Acad. Sci. U S A. 2005, 102, 124. 16. Krause A., Neitz S., Mägert H.J. et al.: LEAP-1, a novel highly disulfide-bonded human etide, exhibits antimicrobial activity. FEBS Lett. 2000, 480, 147. 17. Kulakisiz H., Gehrke S.G., Janetzko A. et al.: Prohecidin: exression and cell secific localization in the liver and its regulation in hereditary haemochromatosis, chronic renal insufficiency, and renal anaemia. Gut 2004, 5, 75. 18. Luukkonen S., Punnonen K.: Serum ro-hecidin concentrations and their resonses to oral iron sulementation in healthy subjects manifest considerable inter-individual variation. Clin. Chem. Lab. d. 2006, 44, 161. Przegl¹d Lekarski 2011 / 68 / 2 85
19. Ma³yszko J., Ma³yszko J.S., Hryszko T. et al.: Is Hecidin a link between anemia, inflammination and liver function in hemodializyed atients? Am. I. Nehrol. 2005, 25, 586. 20. Myszka W., ak W., Torliñski L., Zowczak M.: Badania biochemiczne w diagnostyce i rofilaktyce zmian atologicznych w wieku starczym. Gerontol Pol 2000, 8, 9. 21. Nagashima M., Kudo M., Chung H. et al.: Regulatory failure of serum rohecidin levels in atients with heatitis C. Heatol. Res. 2006, 6, 288. 22. Nemeth E., Tuttle M.S., Powelson J. et al.: Hecidin regulates cellular iron efflux by binding to ferroortin and inducing its internalization. Science 2004, 06, 2090. 2. Nemeth E., Valore E.V., Territo M. et al.: Hecidin, a utative mediator of anemia of inflammation, is a tye II acute-hase rotein. Blood 200, 101, 2461. 24. Nicolas G., Chauvet C., Viatte L. et al.: The gene encoding the iron regulatory etide hecidin is regulated by anemia, hyoxia, and inflammation. J. Clin. Invest. 2002, 110, 107. 25. Park C.H., Valore E.V., Waring A.J. et al.: Hecidin, a urinary antimicrobial etide synthesized in the liver. J Biol Chem. 2001, 276, 7806. 26. Peyssonnaux C., Zinkernagel A.S., Schuebach R.A. et al.: Regulation of iron homeostasis by the hyoxia-inducible transcrition factors (HIFs). J. Clin. Invest. 2007, 117, 1926. 27. Pigeon C., Ilyin G., Courselaud B. et al.: A new mouse liver-secific gene, encoding a rotein homologous to human antimicrobial etide hecidin, is overexressed during iron overload. J. Biol. Chem. 2001, 276, 7811. 28. Roe M.A., Sinks C., Heath A.L. et al.: Serum rohecidin concentration: no association with iron absortion in healthy men; and no relationshi with iron status in men carrying HFE mutations, hereditary haemochromatosis atients undergoing hlebotomy treatment, or regnant women. Br. J. Nutr. 2007, 97, 544. 29. Semos C.T., Looker A.C.: Iron status and the risk of coronary heart disease. Nutr. tab. Cardiovasc. Dis. 1999, 9, 294. 0. Taes Y.E., Wuyts B., Boelaert J.R. et al.: Prohecidin accumulates in renal insufficiency. Clin. Chem. Lab. d. 2004, 42, 87. 1. Tiker F., Celik B., Tarcan A. et al.: Serum rohecidin levels and relationshis with iron arameters in healthy reterm and term newborns. Pediatr. Hematol. Oncol. 2006, 2, 29. 2. Tomosugi N., Kawabata H., Wakatabe R. et al.: Detection of serum hecidin in renal failure and inflammation by using ProteinChi System. Blood 2006, 108, 181.. Ulukol B., Orhon F.S., Hanoluk A., Akar N.: Serum ro-hecidin levels and relationshi with ferritin in healthy non-anaemic infants. Acta Haematol. 2007, 118, 70. 4. Wrighting D.M., Andrews N.C.: Interleukin-6 induces hecidin exression through STAT. Blood 2006, 108, 204. 86 Przegl¹d Lekarski 2011 / 68 / 2 E. Zekanowska i ws.