Kompleksowy Plan Rozwoju Szkół, Przedszkoli i Żłobków Miasta i Gminy Połaniec

Kompleksowy Plan Rozwoju Szkół, Przedszkoli i Żłobków Miasta i Gminy Połaniec Wrzesień 2016

Spis treści Spis treści... 2 WSTĘP... 3 1. CHARAKTERYSTYKA GMINY... 4 2. OPIS I DIAGNOZA OŚWIATY... 9 2.1. Żłobki, przedszkola i punkty przedszkolne... 12 2.2. Szkoły podstawowe... 16 2.3. Gimnazjum... 19 2.4. Finansowanie funkcjonowania szkół... 22 3. ANALIZA SWOT ORAZ CELE KOMPLEKSOWEGO PLANU ROZWOJU SZKÓŁ, PRZEDSZKOLI I ŻŁOBKÓW MIASTA I GMINY POŁANIEC... 24 4. PLANY INWESTYCYJNE, HARMONOGRAM I ŹRÓDŁA FINANSOWANIA PROJEKTÓW... 31 5. KIERUNKI DZIAŁAŃ POWIĄZANIE PROGNOZY DEMOGRAFICZNEJ Z PLANAMI INWESTYCYJNYMI I KOSZTAMI FUNKCJONOWANIA... 36 6. ODNIESIENIE DO DOKUMENTÓW STRATEGICZNYCH (GMINA, POWIAT, WOJEWÓDZTWO, POLSKA)... 38 7. MONITORING I EWALUACJA... 41 8. PODSUMOWANIE... 43 Spis rysunków... 45 Spis wykresów... 45 Spis tabel... 46 Bibliografia... 48 2

Wstęp Zasady działania systemu edukacji w Polsce reguluje Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej, zgodnie z którą prawo do edukacji ma każdy, edukacja jest obowiązkowa do ukończenia 18. roku życia, edukacja w szkołach publicznych jest bezpłatna, a rodzice mają prawo wyboru placówki, do której uczęszczać ma ich dziecko. Obowiązkiem władz publicznych jest zapewnienie obywatelom powszechnego i równego dostępu do kształcenia. Opracowanie niniejszego Planu służyć ma określeniu wizji oraz kierunków działań do dalszego rozwoju placówek szkolnych i przedszkolnych oraz żłobków z obszaru Miasta i Gminy Połaniec. Wskazać ma również inwestycje niezbędne do zrealizowania w celu zapewnienia możliwie najlepszego poziomu kształcenia dzieci i młodzieży, cechującego się efektywnością oraz kompleksowością. W Planie określono inwestycje niezbędne do zrealizowania oraz wskazano możliwe źródła finansowania projektów ze środków unijnych, rozdysponowywanych w ramach Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Świętokrzyskiego na lata 2014 2020. W Strategii Rozwoju Kapitału Ludzkiego do roku 2020 (SRKL) określono wpływ edukacji szkolnej na pozostałe aspekty życia. Zgodnie z jej zapisami, na każdym etapie życia, również podczas trwania edukacji szkolnej nabywa się najważniejszych umiejętności i kompetencji, które pozwalają na satysfakcjonujące funkcjonowanie w społeczeństwie na późniejszych etapach życia, w tym przede wszystkim na rynku pracy. W Strategii wskazano, iż ważne jest, by na najważniejszym etapie życia, na którym kształtują się postawy wobec siebie i innych, instytucje publiczne przede wszystkim szkoły, wywierały maksymalnie pozytywny wpływ na rozwój intelektualny, osobisty i społeczny dzieci i młodzieży. W myśl SRKL system edukacyjny stanowi naturalny mechanizm dający możliwość wyrównywania szans na wczesnym etapie życia, a priorytetem w Polsce w zakresie systemu nauczania jest podniesienie jego jakości oraz kompetencji uzyskiwanych przez polskich uczniów. Najważniejsze w myśl Strategii jest większe wsparcie i rozwój uczniów zdolnych przy jednoczesnym dalszym zmniejszaniu liczby uczniów osiągających najsłabsze wyniki i ograniczaniu zróżnicowania wyników pomiędzy szkołami. 3

1. Charakterystyka gminy Miasto i Gmina Połaniec położone jest w południowo-wschodniej części województwa świętokrzyskiego, w powiecie staszowskim. Siedzibą władz Gminy jest Miasto Połaniec. Zgodnie z danymi Głównego Urzędu Statystycznego (GUS) 1 na koniec 2015 roku powierzchnia omawianego obszaru ogółem wynosiła 7 501 ha (w tym: Miasto Połaniec 1 741 ha, obszar wiejski 5 760 ha). Obszar wiejski stanowi 76,79% powierzchni gminy, natomiast miasto Połaniec zajmuje 23,21% powierzchni gminy. Liczba mieszkańców w 2015 r. wynosiła 11 990 osób (w tym: w Mieście Połaniec 8 275 osób, na obszarach wiejskich 3 715 osób). Ludność Miasta i Gminy Połaniec stanowiła 16,42% ludności powiatu staszowskiego. Położenie gminy na tle województwa świętokrzyskiego oraz powiatu staszowskiego przedstawiono na rysunku 1. Rysunek 1 Położenie Miasta i Gminy Połaniec na tle województwa świętokrzyskiego i powiatu staszowskiego Źródło: Opracowanie własne na podstawie mapapolski.com.pl 1 Strona internetowa Głównego Urzędu Statystycznego, stat.gov.pl. 4

Gmina Połaniec graniczy: od zachodu z Gminą Łubnice, od północy z Gminą Rytwiany, od północnego-wschodu z Gminą Osiek, od południa przez Wisłę z gminami Gawłuszowice oraz Borowa (woj. podkarpackie). Zgodnie z art. 30 i 31 Statutu Miasta i Gminy Połaniec 2 gminę tworzy 17 sołectw oraz 3 samorządy mieszkańców w mieście, tj. osiedla. Jednostki pomocnicze na terenie wiejskim gminy obejmują następujące sołectwa: Brzozowa, Kamieniec, Kraśnik, Łęg-Zawada, Maśnik, Okrągła-Luszyca, Rudniki, Ruszcza, Ruszcza Kępa, Rybitwy, Tursko Małe, Tursko Małe Kolonia, Winnica, Wymysłów, Zdzieci Nowe, Zdzieci Stare, Zrębin. Miasto i Gmina Połaniec charakteryzują się wysokim przyrostem naturalnym w porównaniu do innych, większych jednostek terytorialnych. Przyrost naturalny na 1 000 ludności w 2015 r. w Mieście i Gminie Połaniec wynosił 3,4, natomiast w powiecie staszowskim -1,5, w województwie świętokrzyskim -3,0, a w Polsce -0,7. Na wykresie 1 przedstawiono porównanie przyrostu naturalnego w 2015 r. w Mieście i Gminie Połaniec oraz większych jednostkach terytorialnych. Wykres 1 Przyrost naturalny na 1 000 ludności w Mieście i Gminie Połaniec, powiecie staszowskim, województwie świętokrzyskim oraz Polsce w 2015 r. 4,0 3,0 2,0 1,0 3,4 0,0-1,0 Miasto i Gmina Połaniec powiat staszowski województwo świętokrzyskie Polska -0,7-2,0-1,5-3,0-4,0-3,0 Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych GUS 2 Załącznik do Uchwały Nr V/21/03 Rady Miejskiej w Połańcu z dnia 12 lutego 2003 roku w sprawie uchwalenia Statutu Miasta i Gminy Połaniec. 5

Przyrost naturalny na 1 000 ludności na obszarze całego omawianego obszaru był w 2015 r. zbliżony, jednakże nieznacznie niższy na obszarze wiejskim (2,7), niż w mieście (3,7). Wysoki przyrost naturalny powoduje, iż Miasto i Gmina Połaniec wypadają korzystniej w porównaniu do innych jednostek terytorialnych w zakresie udziału ludności w wieku przedprodukcyjnym w ludności ogółem. Na obszarze Miasta i Gminy Połaniec ludność w wieku przedprodukcyjnym stanowiła w 2015 r. 18,0% ludności ogółem, co było wartością wyższą niż w województwie świętokrzyskim (16,8%), w powiecie staszowskim (17,9%) oraz równą ze średnią w Polsce. Warto zwrócić również uwagę na niski udział ludności w wieku poprodukcyjnym, który w Mieście i Gminie Połaniec w 2015 r. wynosił 14,6% ludności ogółem, podczas gdy w powiecie staszowskim 19,3%, w województwie świętokrzyskim 21,0%, natomiast w Polsce 19,6%. Udział procentowy ludności w wieku przedprodukcyjnym, produkcyjnym oraz poprodukcyjnym przedstawiono na wykresie 2. Wykres 2 Udział ludności według ekonomicznych grup wieku w % ludności ogółem w Mieście i Gminie Połaniec, powiecie staszowskim, województwie świętokrzyskim oraz Polsce w 2015 r. 100,0 80,0 14,6 19,3 21,0 19,6 60,0 40,0 67,3 62,7 62,1 62,4 20,0 0,0 18,0 Miasto i Gmina Połaniec 17,9 powiat staszowski 16,8 województwo świętokrzyskie 18,0 Polska w wieku przedprodukcyjnym w wieku produkcyjnym w wieku poprodukcyjnym Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych GUS Przedstawiona powyżej charakterystyka demograficzna Miasta i Gminy Połaniec potwierdza, iż jest to obszar o wysokim potencjale rozwoju w zakresie posiadanego kapitału ludzkiego, z racji korzystnych wskaźników przyrostu naturalnego oraz udziału ludności w wieku przedprodukcyjnym. Wskaźniki te świadczą o posiadaniu potencjału w postaci młodego społeczeństwa, które jeżeli będzie miało warunki do rozwoju w tym przede wszystkim dostęp do wysokiego poziomu kształcenia pozostanie w miejscu zamieszkania i stanie się wysoko wykwalifikowaną kadrą pracowniczą dla przyszłego rynku pracy. Warto 6

zatem podjąć inicjatywy w zakresie podnoszenia jakości kształcenia, oraz zapewnić na etapie żłobkowym opiekę dzieciom, których rodzice chcą wrócić na rynek pracy. Efektywny system szkolnictwa przedszkolnego, podstawowego i gimnazjalnego w przyszłości będzie skutkował satysfakcjonującym kapitałem ludzkim dobrze wykształconym, aktywnym, stawiającym na wszechstronny rozwój społeczeństwem. Istotny z punktu kształcenia ludności jest również dostęp do kultury i zasobów dziedzictwa kulturowego, które są czynnikiem wpływającym na socjalizację szkolną dzieci i młodzieży. Gminny Program Opieki nad Zabytkami 3 wskazuje, iż na obszarze Miasta i Gminy Połaniec występuje kilka form krajobrazu kulturowego, które mogłyby zostać uznane za parki kulturowe. Są to: tereny na północ od Połańca, zawierające liczne stanowiska pradziejowych neolitycznych osad i grobów megalitycznych; tereny na wschód od Połańca, zawierające Kopiec Tadeusza Kościuszki, miejsca po dawnym grodzie połanieckim oraz dawną, średniowieczną lokalizację Połańca. Na obszarze Miasta i Gminy Połaniec znajduje się również wiele zabytków nieruchomych, wpisanych do rejestru zabytków. Zgodnie z zestawieniem Narodowego Instytutu Dziedzictwa 4 są to: kościół parafialny pw. św. Marcina w Połańcu z 2 połowy XIX w. z kaplicą Matki Bożej Różańcowej z XVIII w.; cmentarz parafialny w Połańcu; zespół dworski w Ruszczy, w skład którego wchodzą dwór, spichrz, obory oraz park. Bogaty zasób dziedzictwa kulturowego pozytywnie wpłynie na jakość i efektywność kształcenia dzieci i młodzieży, szczególnie w zakresie poczucia tożsamości lokalnej oraz wrażliwości historycznej. Konieczne jest jednak stworzenie odpowiednich warunków w zakresie edukacji szkolnej i przedszkolnej. Ważnym elementem edukacji jest poszerzanie wiedzy oraz świadomości dzieci i młodzieży w zakresie środowiska i jego ochrony. Według danych Regionalnej Dyrekcji 3 Załącznik do Uchwały Nr XXXIII/210/12 Rady Miejskiej w Połańcu z dnia 25 października 2012 roku w sprawie uchwalenie Gminnego Programu Opieki nad Zabytkami na lata 2013 2016. 4 Strona internetowa Narodowego Instytutu Dziedzictwa, nid.pl. 7

Ochrony Środowiska w Kielcach 5 na omawianym obszarze znajduje się 6 pomników przyrody, w tym dęby szypułkowe, grab pospolity i klon pospolity. W sąsiednich gminach leżących na obszarze powiatu staszowskiego określono 3 obszary Natura 2000 6 : Kras Staszowski, PLH 260023; Ostoja Żyznów, PLH 260036; Tarnobrzeska Dolina Wisły, PLH 180049. Na obszarze gmin Borowa oraz Gawłuszowice sąsiadujących z Gminą Połaniec od strony południowej, a usytuowanych w województwie podkarpackim w powiecie mieleckim znajdują się 2 obszary Natura 2000: Dolna Wisłoka z Dopływami, PLH 180053; Tarnobrzeska Dolina Wisły, PLH 180049. Bliskość form ochrony przyrody umożliwia ich poznanie oraz kształtowanie postaw społecznych, w tym dbałości o dobro wspólne i otoczenie. Dodatkowo pozwala poznać sposoby wykorzystania środowiska i walorów naturalnych, a jednocześnie znacznie obniżyć ich degradację. Kształtowanie postaw proekologicznych dzieci i młodzieży w wieku szkolnym i przedszkolnym pozwoli na dbałość o środowisko naturalne obecnie, jak również w przyszłości, z racji, iż pozytywne postawy będą powielane przez kolejne pokolenia. Lokalizacja Miasta i Gminy oraz warunki społeczno-geograficzne sprzyjają osiedlaniu się ludności na omawianym obszarze, o czym świadczy liczba nowych, oddanych do użytkowania budynków mieszkalnych, która w latach 2012 2015 stale wzrastała. W przeliczeniu na 10 tys. mieszkańców w Mieście i Gminie Połaniec w 2015 r. oddano 27 nowych budynków mieszkalnych, podczas gdy w powiecie staszowskim liczba ta wynosiła 21, w województwie świętokrzyskim 19, a w Polsce 20. Nadmienić należy, iż liczba ta w mieście wynosiła 18, natomiast na obszarze wiejskim 46. 5 Strona internetowa Regionalnej Dyrekcji Ochrony Środowiska w Kielcach, kielce.rdos.gov.pl. 6 Strona internetowa Generalnej Dyrekcji Ochrony Środowiska, natura2000.gdos.gov.pl. 8

2. Opis i diagnoza oświaty Diagnozę oświaty na potrzeby niniejszego Planu przeprowadzono poprzez dokonanie porównania danych statystycznych w odniesieniu do ilości urodzeń, dzieci korzystających z opieki żłobkowej, wychowania przedszkolnego oraz uczniów szkół podstawowych i gimnazjów. Poniżej przedstawione zostały również wyniki z egzaminów zarówno na zakończenie szkoły podstawowej jak i gimnazjum, które porównano do średniego wyniku uczniów w kraju. Do opracowania diagnozy posłużono się danymi Głównego Urzędu Statystycznego jak również Urzędu Miasta i Gminy Połaniec. Rozwojowi oświaty oraz wzrostowi jakości kształcenia na obszarze Miasta i Gminy Połaniec sprzyjać będzie wysoki przyrost naturalny (szerzej w rozdziale 2). W tabeli 1 przedstawiono liczbę urodzeń w poszczególnych sołectwach gminy oraz Mieście Połaniec na przestrzeni lat 2013 2015. 9

Tabela 1 Liczba dzieci urodzonych w poszczególnych miejscowościach Gminy Połaniec w latach 2013 2015 Jednostka terytorialna Liczba dzieci urodzonych w latach 2013-2015 2013 2014 2015 Brzozowa 1 3 0 Kamieniec 2 1 2 Kraśnik 0 1 0 Luszyca 0 0 0 Łęg 5 2 2 Maśnik 4 5 5 Okrągła 0 2 1 Połaniec 93 81 79 Rudniki 6 4 5 Ruszcza 6 7 10 Ruszcza Kępa 1 2 0 Rybitwy 3 4 9 Tursko Małe 4 1 1 Tursko Małe Kolonia 2 0 2 Winnica 0 3 1 Wymysłów 0 0 1 Zawada 1 1 0 Zdzieci Nowe 1 1 1 Zdzieci Stare 1 6 1 Zrębin 5 7 3 Razem 135 131 123 Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych UMiG Połaniec Urodzenia na obszarze wiejskim wynosiły: w roku 2013 42, w roku 2014 50, natomiast w roku 2015 44, a więc utrzymywały się na zbliżonym poziomie. W Mieście Połaniec w przedstawionych latach liczba urodzonych dzieci corocznie spadała. Prognozy publikowane przez GUS przewidują, iż do roku 2030 liczba ludności na obszarze powiatu staszowskiego obniży się o 8,61% w stosunku do roku 2014. Obniżająca się liczba ludności oraz niekorzystne prognozy demograficzne są charakterystyczne dla całego kraju. Sytuacja na obszarze powiatu staszowskiego w tym zakresie przedstawia się korzystniej niż w 9 innych powiatach województwa świętokrzyskiego: skarżyskim (15,02%), Mieście Kielce na prawach powiatu (12,34%), kazimierskim (12,23%), ostrowieckim (11,53%), 10

sandomierskim (11,36%), koneckim (10,48%), opatowskim (10,46%), pińczowskim (10,45%) oraz starachowickim (10,44%). Z przedstawionych danych wynika, iż sytuacja demograficzna Miasta i Gminy Połaniec przedstawia się korzystnie na tle innych powiatów województwa świętokrzyskiego. Na obszarze Miasta i Gminy Połaniec działa 6 oświatowych jednostek organizacyjnych: 1 żłobek, 1 przedszkole, 2 szkoły podstawowe, w tym 1 z oddziałem zerowym oraz 1 z oddziałem przedszkolnym, 1 gimnazjum oraz 1 zespół szkół, w którym jest przedszkole, szkoła podstawowa oraz gimnazjum. W tabeli 2 przedstawiono jednostki oświatowe wraz ze wskazaniem organu prowadzącego, datą rozpoczęcia działalności oraz numerem aktu potwierdzającego założenie. Nazwa jednostki Żłobek Kraina Malucha w Połańcu Przedszkole Publiczne w Połańcu Publiczna Szkoła Podstawowa z Oddziałami Integracyjnymi im. Tadeusza Kościuszki w Połańcu Publiczna Szkoła Podstawowa w Zrębinie Publiczne Gimnazjum nr 1 im. Królowej Jadwigi w Połańcu Zespół Placówek Oświatowych w Ruszczy Tabela 2 Placówki Oświatowe z terenu Miasta i Gminy Połaniec Data rozpoczęcia Akt założycielski działalności 15 grudnia 2014 r. 1 września 2005 r. 1 września 1999 r. Uchwała nr LVIII/375/14 Rady Miejskiej w Połańcu z dnia 12 czerwca 2014 r. Uchwała nr XXIX/214/05 Rady Miejskiej w Połańcu z dnia 28 kwietnia 2005 r. Uchwała nr VI/26/99 Rady Miejskiej w Połańcu z dnia 4 marca 1999 r. Uchwała nr VI/28/99 1 września 1999 r. Rady Miejskiej w Połańcu z dnia 4 marca 1999 r. Uchwała nr VI/30/99 1 września 1999 r. Rady Miejskiej w Połańcu z dnia 4 marca 1999 r. Uchwała nr XXIX/213/05 28 kwietnia 2005 r. Rady Miejskiej w Połańcu z dnia 28 kwietnia 2005 r. Źródło: Opracowanie własne Organ prowadzący Miasto i Gmina Połaniec Miasto i Gmina Połaniec Miasto i Gmina Połaniec Miasto i Gmina Połaniec Miasto i Gmina Połaniec Miasto i Gmina Połaniec Organ prowadzący placówki Miasto i Gmina Połaniec wypełnia swoje zadania w zakresie zarządzania jednostkami zgodnie z Ustawą z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (Dz. U. z 2016 r. poz. 446). Nadzór pedagogiczny nad placówkami sprawuje Świętokrzyski Kurator Oświaty. 11

2.1. Żłobki, przedszkola i punkty przedszkolne Żłobki działają w oparciu o Ustawę z dnia 4 lutego 2011 r. o opiece nad dziećmi w wieku do lat 3 (Dz. U. z 2016 r. poz. 157). W myśl ustawy żłobkiem lub klubem dziecięcym jest każda jednostka organizacyjna, która wykonuje zadania z zakresu zapewnienia dziecku opieki w warunkach bytowych zbliżonych do warunków domowych, gwarantuje dziecku właściwą opiekę pielęgnacyjną oraz edukacyjną przez prowadzenie zajęć zabawowych z elementami edukacji, z uwzględnieniem indywidualnych potrzeb dziecka oraz prowadzi zajęcia opiekuńczo-wychowawcze i edukacyjne uwzględniające rozwój psychomotoryczny dziecka właściwe do wieku dziecka. Można zatem uznać, iż żłobek czy też klub dziecięcy są pierwszym etapem edukacji dzieci, które do danych placówek uczęszczają. Na obszarze Miasta i Gminy Połaniec istnieje 1 żłobek Kraina Malucha, który swoją działalność rozpoczął w grudniu 2014 r. Jest to jednostka organizacyjna Miasta i Gminy Połaniec, która działa w Mieście Połaniec. Na jego bieżące funkcjonowanie w 2015 r. przeznaczono z budżetu kwotę 475 624,00 zł. W tabeli 3 przedstawiono dane z zakresu dostępności oraz wykorzystania miejsc w placówce w latach 2014 2016. Tabela 3 Dane z zakresu dostępności oraz wykorzystania miejsc w żłobku Kraina Malucha w Połańcu w latach 2014 2016 Liczba dostępnych Liczba zgłoszeń Liczba przyjętych Rok miejsc o przyjęcie dzieci 2014 40 40 40 2015 40 55 40 2016 65 71 71 Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych UMiG Połaniec Z przedstawionych w tabeli danych wynika, iż liczba dzieci zgłaszanych do placówki oraz przyjętych corocznie wzrastała, w związku z czym w 2016 r. rozbudowano budynek żłobka i zwiększono ilość dostępnych miejsc dla dzieci. Świadczy to o tym, iż istnieje zapotrzebowanie na rozwój placówek opieki nad dziećmi do lat 3 na obszarze Miasta i Gminy Połaniec. Z danych opublikowanych przez GUS wynika, iż odsetek dzieci objętych opieką żłobkową na obszarze Miasta i Gminy Połaniec w 2015 r. wynosił 10,7% wynik ten znacznie przewyższał średnią dla Polski (6,8%), województwa świętokrzyskiego (4,3%) oraz powiatu staszowskiego (4,9%) dane przedstawione na wykresie 3. Jednak z danych zgromadzonych przez UMiG w Połańcu (tabela 3) wynika, iż istnieje konieczność inwestowania w miejsca 12

opieki nad dziećmi do lat 3, które umożliwią rodzicom głównie matkom, powrót na rynek pracy po urodzeniu dziecka oraz znacznie poprawią dostępność do tego rodzaju usług. Wykres 3 Odsetek dzieci objętych opieką żłobkową w ogólnej liczbie dzieci do lat 3. 12,0 10,7 10,0 8,0 6,8 6,0 4,0 4,9 4,3 2,0 0,0 Miasto i Gmina Połaniec powiat staszowski województwo świętokrzyskie Polska Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych GUS Infrastrukturalnie działająca placówka żłobka dostosowana jest do potrzeb dzieci i personelu, konieczna jest jednak rozbudowa placu zabaw oraz modernizacja elementów już istniejących. Przedszkola funkcjonują w oparciu o Ustawę z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty (Dz. U. 2015 r. poz. 2156 z późn. zm.). Wraz ze szkołami podstawowymi, gimnazjami, szkołami ponadgimnazjalnymi oraz różnego rodzaju placówkami opiekuńczowychowawczymi objęte są systemem oświaty. Ustawa rozróżnia dwa rodzaje przedszkoli publiczne i niepubliczne. W myśl ustawy przedszkolem publicznym jest jednostka, która realizuje programy wychowania przedszkolnego uwzględniające podstawę programową wychowania przedszkolnego, zapewnia bezpłatne nauczanie, wychowanie i opiekę w czasie ustalonym przez organ prowadzący, nie krótszym niż 5 godzin dziennie, przeprowadza rekrutację dzieci w oparciu o zasadę powszechnej dostępności, zatrudnia nauczycieli posiadających kwalifikacje określone w przepisach. Na obszarze Miasta i Gminy Połaniec działają 2 przedszkola publiczne Przedszkole Publiczne w Połańcu (oddział główny oraz dwie filie) oraz Publiczne Przedszkole w Zespole Placówek Oświatowych w Ruszczy, a także 1 oddział przedszkolny przy Publicznej Szkole Podstawowej w Zrębinie i 1 oddział zerowy przy Publicznej Szkole Podstawowej w Połańcu. W tabeli 4 przedstawiono dane dotyczące liczby miejsc, osób zgłoszonych oraz osób przyjętych do placówek przedszkolnych w latach 2013 2016. 13

Tabela 4 Dane z zakresu dostępności oraz wykorzystania miejsc w placówkach przedszkolnych w Mieście i Gminie Połaniec w latach 2014 2016 Liczba dostępnych Liczba zgłoszeń Liczba przyjętych Rok miejsc o przyjęcie dzieci Przedszkole Publiczne w Połańcu 2013 410 406 406 2014 385 381 381 2015 325 324 324 2016 370 387 370 Publiczne Przedszkole w Zespole Placówek Oświatowych w Ruszczy 2013 50 63 62 2014 50 50 50 2015 50 36 36 2016 50 42 42 Oddział przedszkolny przy Publicznej Szkole Podstawowej w Zrębinie 2013 18 14 14 2014 18 14 14 2015 18 12 12 2016 18 15 15 Oddział zerowy przy Publicznej Szkole Podstawowej w Połańcu 2013 25 29 29 2014 25 24 24 2015 25 26 26 2016 25 16 16 Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych UMiG Połaniec Zgodnie z danymi GUS opieką przedszkolną w 2014 r. objętych było 463 dzieci w wieku 3 6 lat, co stanowiło 95,5% wszystkich dzieci w tym wieku (zgodnie z powyższą tabelą przyjętych dzieci było 469 różnica może wynikać z faktu, iż część dzieci została przyjęta, jednakże nie uczęszczała do placówki). Wynik ten był korzystniejszy niż w Polsce (82,3%), województwie świętokrzyskim (78,9%) oraz powiecie staszowskim (78,4%) wykres 4. 14

Wykres 4 Odsetek dzieci w wieku 3 6 lat objętych opieką żłobkową wśród wszystkich dzieci w tym wieku 100,0 95,5 78,9 82,3 78,4 80,0 60,0 40,0 20,0 0,0 Miasto i Gmina Połaniec Powiat staszowski Województwo świętokrzyskie Polska Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych GUS Infrastrukturalnie placówki przedszkolne w większości wymagają poniesienia nakładów na remonty głównie w zakresie modernizacji łazienek dostosowania ich do wyższych standardów, przede wszystkim do zróżnicowanych potrzeb dzieci i personelu, w tym osób niepełnosprawnych. Budynki Przedszkola Publicznego w Połańcu zlokalizowane przy ul. Madalińskiego 1 oraz Żapniowskiej 1 (filia nr 1) wykonane są w technologii uprzemysłowionej wielkoblokowej. W latach 2009 2010 przeprowadzono termomodernizację budynków, w tym m.in. wymieniono stolarkę okienną i drzwiową, instalację centralnego ogrzewania, przebudowano stropodach i docieplono ściany. Stan obydwu budynków można ocenić jako dobry. W placówce przy ul. Madalińskiego brakuje sali gimnastycznej. Budynek Przedszkola Publicznego w Połańcu zlokalizowany przy ul. Kościelnej (filia nr 2) posiada konstrukcję drewnianą (ściany, strop, dach). Stolarka okienna i drzwiowa wykonana jest zarówno z drewna jak i PCV. Budynek spełnia wymagania co do możliwości prowadzenia w nim placówki przedszkolnej, jednakże jego kompleksowy remont wymagałby nakładu środków finansowych przekraczających wartość budowy nowego obiektu. Publiczne Przedszkole w Ruszczy zlokalizowane jest w Budynku Zespołu Placówek Oświatowych w Ruszczy. Placówka dysponuje dwoma salami dydaktycznymi oraz placem zabaw dla dzieci, który na chwilę obecną wymaga rozbudowy oraz modernizacji. 15

2.2. Szkoły podstawowe Szkoły podstawowe tak samo jak przedszkola funkcjonują w oparciu o Ustawę z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty. Również jak w przypadku przedszkoli rozróżnia się szkoły podstawowe publiczne oraz niepubliczne. Do głównych zadań szkoły publicznej należy zapewnienie bezpłatnego nauczania w zakresie ramowych planów nauczania oraz realizacja programów nauczania uwzględniających podstawę programową kształcenia ogólnego. Na obszarze Miasta i Gminy Połaniec działają 3 szkoły podstawowe: Publiczna Szkoła Podstawowa z Oddziałami Integracyjnymi im. Tadeusza Kościuszki w Połańcu, Publiczna Szkoła Podstawowa w Zrębinie oraz Publiczna Szkoła Podstawowa w Zespole Placówek Oświatowych w Ruszczy. Zgodnie z danymi GUS w 2015 r. do szkół podstawowych na obszarze Miasta i Gminy Połaniec uczęszczało 836 dzieci. W tym samym roku w Mieście i Gminie Połaniec liczba uczniów szkół podstawowych w przeliczeniu na 1 000 ludności wynosiła 70 osób. Był to wynik korzystniejszy niż w powiecie staszowskim (63), województwie świętokrzyskim (59) i Polsce (65). Nadmienić należy, iż dane przedstawione powyżej przedstawiono w wymiarze czasowym roku kalendarzowego, nie zaś jak poniżej w latach szkolnych. W tabeli 5 przedstawiono liczbę dzieci według klas w placówkach szkolnych w latach 2012/2013 2015/2016. 16

Tabela 5 Liczba dzieci według klas w placówkach szkolnych w latach 2012/2013 2015/2016 na obszarze Miasta i Gminy Połaniec Rok szkolny 2012/2013 2013/2014 2014/2015 2015/2016 Klasa Publiczna Szkoła Podstawowa z Oddziałami Integracyjnymi im. Tadeusza Kościuszki w Połańcu Klasa I 113 84 131 172 Klasa II 104 111 85 131 Klasa III 85 103 112 86 Klasa IV 96 85 101 112 Klasa V 80 95 87 104 Klasa VI 95 79 95 86 Publiczna Szkoła Podstawowa w Zrębinie Klasa I 0 6 8 7 Klasa II 6 0 6 8 Klasa III 9 6 0 6 Klasa IV 7 9 6 0 Klasa V 2 7 9 6 Klasa VI 5 2 6 9 Publiczna Szkoła Podstawowa w Zespole Placówek Oświatowych w Ruszczy Klasa I 13 20 22 24 Klasa II 12 13 19 22 Klasa III 21 12 13 19 Klasa IV 17 21 13 13 Klasa V 17 17 21 12 Klasa VI 16 16 17 21 Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych UMiG Połaniec Liczba uczniów we wszystkich trzech placówkach w omawianych latach utrzymywała się na zbliżonym poziomie. Najmniej uczniów uczęszcza do Publicznej Szkoły Podstawowej w Zrębinie, najwięcej do Publicznej Szkoły Podstawowej w Połańcu. Jakość kształcenia w poszczególnych jednostkach zobrazowana została przedstawieniem wyników, jakie uczniowie osiągnęli z egzaminu kończącego szkołę podstawową, które porównano do średniej krajowej. Wyniki przedstawione zostały zgodnie z danymi opublikowanymi przez Okręgową Komisję Egzaminacyjną w Łodzi 7 oraz Centralną Komisję Egzaminacyjną 8. W tabeli 6 przedstawiono wyniki uczniów w Polsce oraz 7 Strona internetowa Okręgowej Komisji Egzaminacyjnej w Łodzi, oke.lodz.pl. 8 Strona internetowa Centralnej Komisji Egzaminacyjnej, cke.edu.pl. 17

poszczególnych placówkach z terenu Miasta i Gminy Połaniec w latach (szkolnych) 2012/2013 2015/2016. W tabeli w latach 2012/2013 oraz 2013/2014 ujęto wynik ogólny uczniów, natomiast w latach 2014/2015 oraz 2015/2016 wyniki procentowe w podziale na poszczególne przedmioty. Rozbieżność wynika ze zmiany sposobu przeprowadzenia sprawdzianu w 2015 r. Tabela 6 Wyniki % ze sprawdzianu kończącego szkołę podstawową w Polsce oraz placówkach z terenu Miasta i Gminy Połaniec w latach 2012/2013 2015/2016 Rok szkolny 2012/2013 2013/2014 2014/2015 2015/2016 Nazwa Polska Ogólny wynik 60 65 Język polski 73 71 Matematyka 61 54 Język angielski 78 71 Publiczna Szkoła Podstawowa z Oddziałami Integracyjnymi im. Tadeusza Kościuszki w Połańcu Ogólny wynik 52 62 Język polski 71 64 Matematyka 58 44 Język angielski 76 66 Publiczna Szkoła Podstawowa w Zrębinie Ogólny wynik 60 68 Język polski 80 72 Matematyka 74 57 Język angielski 83 67 Publiczna Szkoła Podstawowa w Zespole Placówek Oświatowych w Ruszczy Ogólny wynik 52 54 Język polski 61 72 Matematyka 39 36 Język angielski 53 62 Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych OKE w Łodzi oraz CKE Porównując wyniki poszczególnych placówek z wynikami osiąganymi w kraju widoczne jest, iż najlepiej wypada Publiczna Szkoła Podstawowa w Zrębinie. Należy jednak zauważyć, iż wyniki Publicznej Szkoły Podstawowej w Połańcu nie odbiegają znacznie od średniej krajowej, wyjątek stanowi wynik z części matematycznej, która zgodnie z prezentowanymi danymi w 2016 r. wypadła znacznie słabiej w całym kraju. 18

W zakresie infrastruktury placówki wymagają remontów oraz uzupełnienia wyposażenia i materiałów dydaktycznych. Stan infrastruktury oraz zapotrzebowanie placówek przedstawiono w tabeli 7. Tabela 7 Stan infrastruktury oraz zapotrzebowanie szkół podstawowych z obszaru Miasta i Gminy Połaniec Nazwa placówki Publiczna Szkoła Podstawowa z Oddziałami Integracyjnymi im. Tadeusza Kościuszki w Połańcu Publiczna Szkoła Podstawowa w Zrębinie Budynek składa się z 5 segmentów. W latach 2009 2010 przeprowadzono termomodernizację obiektu, która polegała m.in. na wymianie stolarki okiennej i drzwiowej, przebudowie stropodachu, dociepleniu ścian zewnętrznych, wymianie instalacji centralnego ogrzewania. W budynku konieczne jest przeprowadzenie wewnętrznych prac modernizacyjnych (m.in. remont łazienek, wymiana instalacji elektrycznej, rur ciepłej i zimnej wody, posadzek) oraz wyposażenie w sprzęt komputerowy i oprogramowanie pracowni językowych. Budynek wykonany jest w technologii tradycyjnej, ze stropodachem krytym papą termozgrzewalną. Konieczna jest termomodernizacja budynku szkoły, przeprowadzenie prac remontowo-budowlanych wewnątrz budynku w celu wydzielenia oddziału przedszkolnego oraz dostosowania szkoły do wyższych standardów, wymiana wewnętrznych instalacji, zagospodarowanie terenu wokół placówki. Przy placówce brakuje również sali gimnastycznej. Zespół Placówek W budynku siedzibę mają Publiczne Przedszkole, Szkoła Podstawowa oraz Oświatowych w Ruszczy Gimnazjum. Obiekt wykonany jest w technologii tradycyjnej. Szkoła Podstawowa dysponuje 7 salami dydaktycznymi, w tym 1 komputerową. W budynku mieści się również sala gimnastyczna, która przeznaczona jest dla wszystkich użytkowników Zespołu. Konieczna jest wymiana oświetlenia w budynku oraz wykonanie i wyposażenie pracowni językowej. Przy placówce mieści się plac zabaw. Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych UMiG Połaniec We wszystkich wymienionych w tabeli powyżej placówkach konieczne jest doposażenie sal dydaktycznych oraz pomieszczeń ogólnych. Doposażenie w sprzęt oraz materiały dydaktyczne pozwoli na podnoszenie poziomu kształcenia oraz dostosowywanie placówek do wyższych standardów. 2.3. Gimnazjum Ustawa o systemie oświaty reguluje również zasady funkcjonowania szkół gimnazjalnych. Gimnazja działają na takich samych zasadach jak szkoły podstawowe, tj. do ich głównych zadań należy zapewnienie bezpłatnego nauczania w zakresie ramowych planów nauczania oraz realizacja programów nauczania uwzględniających podstawę programową kształcenia ogólnego. Na obszarze Miasta i Gminy Połaniec funkcjonują 2 gimnazja: Publiczne Gimnazjum nr 1 im. Królowej Jadwigi w Połańcu oraz Publiczne Gimnazjum w Zespole Placówek Oświatowych w Ruszczy. Obydwie placówki są jednostkami organizacyjnymi Miasta i Gminy Połaniec. 19

Do szkół gimnazjalnych obszaru Miasta i Gminy Połaniec w 2015 r. zgodnie z danymi GUS uczęszczało 341 uczniów. W przeliczeniu na 1 000 mieszkańców liczba ta daje wynik 28, który jest równy ze wskaźnikiem dla Polaki i województwa świętokrzyskiego oraz zbliżony do wskaźnika dla powiatu staszowskiego (30). W tabeli 8 przedstawiono liczbę uczniów według klas w placówkach w latach (szkolnych) 2012/2013 2015/2016. Dane w tabeli przedstawiono w latach szkolnych, natomiast dane GUS określone są w wymiarze czasowym roku kalendarzowego, dlatego też istnieje rozbieżność pomiędzy danymi zaprezentowanymi powyżej oraz poniżej. Tabela 8 Liczba uczniów według klas w gimnazjach w latach 2012/2013 2015/2016 na obszarze Miasta i Gminy Połaniec Rok szkolny 2012/2013 2013/2014 2014/2015 2015/2016 Klasa Publiczne Gimnazjum nr 1 im. Królowej Jadwigi w Połańcu Klasa I 114 95 88 108 Klasa II 118 111 94 89 Klasa III 139 116 111 92 Publiczne Gimnazjum w Zespole Placówek Oświatowych w Ruszczy Klasa I 16 16 16 16 Klasa II 17 15 16 16 Klasa III 22 17 15 16 Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych UMiG Połaniec Liczba uczniów w placówkach była zróżnicowana we wszystkich latach, oraz charakteryzowała się tendencją spadkową. Jak wynika z przedstawionych danych zdecydowana większość uczniów z omawianego obszaru uczęszczała do placówki w Połańcu. W tabeli 9 przedstawiono procentowe wyniki z egzaminu gimnazjalnego w Polsce oraz placówkach z terenu Miasta i Gminy Połaniec w latach 2012/2013 2015/2016, co służyć ma ocenie jakości kształcenia w omawianych szkołach. Dane opracowano na podstawie sprawozdań i raportów Okręgowej Komisji Egzaminacyjnej w Łodzi oraz Centralnej Komisji Egzaminacyjnej. 20

Tabela 9 Wyniki % z egzaminu gimnazjalnego w Polsce oraz placówkach z terenu Miasta i Gminy Połaniec w latach 2012/2013 2015/2016 Rok szkolny 2012/2013 2013/2014 2014/2015 2015/2016 Nazwa Polska Język polski 62 68 62 69 Historia i WOS 58 59 64 56 Matematyka 48 47 48 49 Przedmioty Przyrodnicze 59 52 50 51 Język angielski 63 67 67 64 Publiczne Gimnazjum nr 1 im. Królowej Jadwigi w Połańcu Język polski 66 71 64 68 Historia i WOS 60 60 69 60 Matematyka 42 43 46 43 Przedmioty Przyrodnicze 58 51 49 49 Język angielski 57 62 62 59 Publiczne Gimnazjum w Zespole Placówek Oświatowych w Ruszczy Język polski 54 66 62 67 Historia i WOS 55 62 68 60 Matematyka 32 31 39 46 Przedmioty Przyrodnicze 47 43 47 47 Język angielski 43 58 58 43 Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych OKE w Łodzi oraz CKE Wyniki z części humanistycznej wskazują na wysoką jakość kształcenia w tym kierunku przez Publiczne Gimnazjum w Połańcu. Wyższe niż średnie wyniki w kraju z języka polskiego oraz Historii i WOS-u widoczne są prawie we wszystkich omawianych latach (wyjątkiem jest wynik z języka polskiego w 2016 r. niższy o 1 punkt procentowy niż w Polsce). Infrastruktura budynku Gimnazjum w Połańcu składa się z trzech segmentów oraz z wielofunkcyjnych boisk i bieżni zewnętrznych ze sztuczną nawierzchnią. W latach 2009 2010 przeprowadzono termomodernizację obiektu, która polegała m.in. na wymianie części stolarki okiennej i drzwiowej, przebudowie stropodachu, dociepleniu ścian zewnętrznych, wymianie instalacji centralnego ogrzewania. W budynku konieczne jest przeprowadzenie prac adaptacyjnych, wymiana stolarki okiennej i drzwiowej w pozostałej części, a także rozbudowa budynku. Doposażenie sal dydaktycznych pozwoli na podnoszenie standardów kształcenia oraz dostosowywanie się do aktualnych potrzeb nauczycieli i uczniów w zakresie korelowania poziomu i kierunków kształcenia do potrzeb rynku pracy. 21

Podsumowując można stwierdzić, iż poziom nauczania w placówkach oświatowych z obszaru Miasta i Gminy Połaniec jest dobry. Wyniki ze sprawdzianu po szóstej klasie szkoły podstawowej oraz egzaminu gimnazjalnego nie odbiegają znacznie od wyników dla Polski. Konieczne jest podjęcie działań w kierunku podnoszenia wyników z zakresu przedmiotów matematycznych oraz języka angielskiego. Niemniej jednak należy podkreślić wysokie osiągnięcia z zakresu przedmiotów humanistycznych zarówno na poziomie szkół podstawowych jak i gimnazjów. Infrastrukturalnie wszystkie budynki spełniają wymagania w zakresie dostosowania do prowadzenia w nich placówek oświatowych, a konieczne do przeprowadzenia prace opisano w poszczególnych podrozdziałach. (od 2.1 do 2.3). W Mieście Połaniec brakuje kompleksów sportowych, które przeznaczone byłyby dla uczniów ze wszystkich placówek z obszaru gminy. Kompleksy sportowe, zarówno zewnętrzny jak i zamknięty, służyłyby propagowaniu aktywności fizycznej oraz integracji uczniów wszystkich placówek z obszaru, m.in. poprzez możliwość przeprowadzania zajęć lekcyjnych wychowania fizycznego oraz zawodów sportowych z różnych dyscyplin. 2.4. Finansowanie funkcjonowania szkół Prowadzenie szkół gimnazjalnych, podstawowych, przedszkoli i żłobków zgodnie z art. 7, pkt 1 Ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym jest jednym z podstawowych zadań gminy. Placówki te finansowane są z dochodów własnych gminy oraz otrzymanej z budżetu Państwa subwencji oświatowej i dotacji. Różnicę pomiędzy poniesionymi nakładami finansowymi a otrzymaną subwencją pokrywają środki własne Miasta i Gminy Połaniec. Szczegółowe dane na temat wydatków Miasta i Gminy Połaniec związanych z oświatą przedstawiono w omawianym rozdziale. W tabeli 10 przedstawiono nakłady finansowe ponoszone przez poszczególne placówki w podziale na wynagrodzenia i koszty utrzymania. 22

Tabela 10 Nakłady finansowe wydatki bieżące ponoszone przez poszczególne placówki oświatowe Miasta i Gminy Połaniec w latach 2013 2015 Nazwa jednostki Koszty utrzymania (zł) Wynagrodzenia (zł) Suma 2013 2014 2015 2013 2014 2015 2013 2014 2015 Żłobek "Kraina Malucha" w Połańcu 0,00 16 217,00 109 651,00 0,00 14 463,00 365 974,00 0,00 30 680,00 475 625,00 Przedszkole Publiczne w Połańcu 579 806,00 594 608,00 600 283,00 2 979 887,00 3 409 645,00 3 421 926,00 3 559 693,00 4 004 253,00 4 022 209,00 Publiczna Szkoła Podstawowa z Oddziałami Integracyjnymi im. 867 959,00 808 629,00 799 910,00 4 431 692,00 4 769 107,00 5 015 388,00 5 299 651,00 5 577 736,00 5 815 298,00 Tadeusza Kościuszki w Połańcu Publiczna Szkoła Podstawowa w Zrębinie 126 787,00 133 349,00 137 841,00 650 120,00 727 056,00 712 162,00 776 907,00 860 405,00 850 003,00 Publiczne Gimnazjum nr 1 im. Królowej Jadwigi w Połańcu 434 132,00 353 717,00 400 218,00 3 114 493,00 3 164 200,00 3 017 879,00 3 548 625,00 3 517 917,00 3 418 097,00 Zespół Placówek Oświatowych w Ruszczy 521 643,00 506 851,00 48 242,00 1 717 807,00 1 952 777,00 1 907 632,00 2 239 450,00 2 459 628,00 1 955 874,00 Razem 2 530 327,00 2 413 371,00 2 096 145,00 12 893 14 037 14 440 15 424 16 450 16 537 999,00 248,00 961,00 326,00 619,00 106,00 Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych UMiG Połaniec 23

Bieżące wydatki ponoszone przez Miasto i Gminę Połaniec w związku z finansowaniem oświaty dotyczą oprócz kosztów utrzymania placówek, wynagrodzeń dla personelu, również przeprowadzania bieżących remontów czy stypendiów dla uczniów. Powyższe nakłady ponoszone na utrzymanie wszystkich jednostek zajmujących się oświatą i wychowaniem na terenie Miasta i Gminy Połaniec w poszczególnych latach przedstawiono w tabeli 11. Tabela 11 Nakłady finansowe wydatki bieżące ponoszone przez Miasto i Gminę Połaniec na utrzymanie jednostek zajmujących się oświatą i wychowaniem w podziale na subwencję oświatową i dotacje oraz środki własne gminy w latach 2013 2015 Placówki zajmujące się oświatą i wychowaniem na terenie Miasta i Gminy Połaniec Nazwa 2013 2014 2015 Subwencja oświatowa i dotacje (zł) Środki własne MiG Połaniec (zł) 8 139 236,55 8 299 730,68 8 791 152,47 8 533 268, 10 10 090 497,47 9 708 381,83 Razem 16 672 504,65 18 390 228,15 18 499 534,30 Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych UMiG Połaniec Na wykresie przedstawiono udział procentowy subwencji oświatowej i dotacji oraz środków własnych Miasta i Gminy Połaniec w wydatkach na utrzymanie jednostek zajmujących się oświatą i wychowaniem w latach 2013 2015. Wykres 5 Udział % subwencji oświatowej i dotacji oraz środków własnych Miasta i Gminy Połaniec w wydatkach na utrzymanie jednostek zajmujących się oświatą i wychowaniem w latach 2013 2015 100,0 80,0 51,2 54,9 52,5 60,0 40,0 20,0 48,8 45,1 47,5 0,0 2013 2014 2015 Subwencja oświatowa Środki własne MiG Połaniec Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych UMiG Połaniec 24

Finansowanie placówek związanych z wychowaniem i edukacją dotyczy również nakładów inwetycyjnych ponoszonych ze środków budżetu Miasta i Gminy Połaniec oraz dotacji zewnętrznych. Ze środków unijnych współfinansowano m.in.: przebudowę kompleksowego boiska sportowego wraz z wymianą oświetlenia, a także termomodernizację oraz dostosowanie do potrzeb osób niepełnosprawnych (budowa podjazdu) budynku Gimnazjum nr 1 im. Królowej Jadwigi w Połańcu wraz z wymianą oświetlenia na energooszczędne i dobudową obserwatorium astronomicznego; budowę placu zabaw, modernizację boisk przyszkolnych, termomodernizację budynku wraz z wymianą oświetlenia na energooszczędne w Publicznej Szkole Podstawowej z Oddziałami Integracyjnymi im. Tadeusza Kościuszki; budowę boisk i placu zabaw przy Publicznej Szkole Podstawowej w Zrębinie; termomodernizację budynków Przedszkola Publicznego w Połańcu wraz z zagospodarowaniem terenu wokół (bez filii nr 2); budowę oraz rozbudowę Żłobka "Kraina Malucha" w Połańcu. W tabeli 12 przedstawiono wysokość nakładów inwestycyjnych ponoszonych na oświatę przez Miasto i Gminę Połaniec. 25

Tabela 12 Nakłady inwestycyjne bieżące ponoszone przez poszczególne placówki oświatowe na terenie Miasta i Gminy Połaniec w latach 2013 2015 Nazwa jednostki Żłobek "Kraina Malucha" w Połańcu Przedszkole Publiczne w Połańcu Publiczna Szkoła Podstawowa z Oddziałami Integracyjnymi im. Tadeusza Kościuszki w Połańcu Publiczna Szkoła Podstawowa w Zrębinie Publiczne Gimnazjum nr 1 im. Królowej Jadwigi w Połańcu Zespół Placówek Oświatowych w Ruszczy Nakłady inwestycyjne (zł) 2013 2014 2015 9 741,60 1 851 729,20 93 649,27 2 443,00 344 460,19 127 888,37 54 316,04 Razem 137 629,97 1 854 172,20 492 425,50 Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych UMiG Połaniec Wysokość nakładów finansowych systematycznie ponoszonych na oświatę świadczy o tym, że jednym z głównych celów, jakie stawia przed sobą samorząd Gminy Połaniec, jest wychowanie i edukacja młodych mieszkańców.. 26

3. Analiza SWOT oraz cele Kompleksowego Planu Rozwoju Szkół, Przedszkoli i Żłobków Miasta i Gminy Połaniec Najpopularniejszą oraz najskuteczniejszą metodą analityczną wykorzystywaną w obszarach planowania strategicznego jest analiza SWOT. Jej nazwa pochodzi od akronimów angielskich słów Strenghts (mocne strony), Weaknesses (słabe strony), Opportunities (szanse) i Threats (zagrożenia). Analiza ta polega na zidentyfikowaniu wymienionych wyżej czterech grup czynników, które w planowaniu można odpowiednio wykorzystać wzmacniać mocne strony oraz wykorzystywać szanse przy jednoczesnym niwelowaniu słabych stron i zwalczaniu zagrożeń. Dzięki tej metodzie można również pogrupować czynniki na pozytywne (mocne strony i szanse) oraz negatywne (słabe strony i zagrożenia). Często dzieli się je również na czynniki wewnętrzne (opisujące mocne i słabe strony danej jednostki) oraz czynniki zewnętrzne (czyli szanse i zagrożenia wynikające z jej mikro- i makrootoczenia). Czynniki wewnętrzne (mocne i słabe strony) są zależne m.in. od władz lokalnych i lokalnej społeczności, natomiast czynniki zewnętrzne (szanse i zagrożenia) należące do otoczenia bliższego i dalszego są niezależne od władz danej jednostki, a także jej mieszkańców. W tabeli 13 przedstawiono schemat analizy SWOT. Tabela 13 Schemat analizy SWOT S Strengths Silne strony, atuty, zalety W Weaknesses Słabe strony, słabości, wady O Opportunities Szanse, możliwości, okazje T Threats Zagrożenia, trudności Źródło: Opracowanie własne ZASOBY OTOCZENIE Poniższa analiza SWOT (tabela 14) została przeprowadzona na potrzeby zaplanowania skutecznego i efektywnego działania oraz zaplanowania inwestycji dla placówek oświatowych z obszaru Miasta i Gminy Połaniec. Wykorzystana zostanie do wykreowania kierunków działań omawianych placówek oraz wyznaczenia ogólnego celu, do którego zmierzać powinny zmiany planowane w zakresie szkolnictwa na obszarze Miasta i Gminy Połaniec. Została przeprowadzona w oparciu o dostępne dane statystyczne, inne uzyskane podczas prac nad Planem, a także na podstawie obserwacji własnych. Wskaźniki statystyczne, które ujęto w poniższej analizie odnoszą się do roku 2015 lub 2014 ujęto najaktualniejsze dostępne dane. 27

MOCNE STRONY Tabela 14 Analiza SWOT Wysoki przyrost naturalny na 1 000 ludności w Mieście i Gminie Połaniec w porównaniu z powiatem staszowskim, województwem świętokrzyskim i Polską; wysoki odsetek liczby ludności w wieku przedprodukcyjnym w stosunku do ludności ogółem na obszarze Miasta i Gminy Połaniec; niski odsetek ludności w wieku poprodukcyjnym w stosunku do ludności ogółem na obszarze Miasta i Gminy Połaniec; korzystna prognoza dotycząca liczby ludności w powiecie staszowskim do roku 2030 w porównaniu do innych powiatów województwa świętokrzyskiego; wysoki odsetek dzieci objętych opieką żłobkową w porównaniu z powiatem staszowskim, województwem świętokrzyskim i Polską; wysoki odsetek dzieci w wieku 3 6 lat objętych wychowaniem przedszkolnym spośród wszystkich dzieci w tym wieku na obszarze Miasta i Gminy Połaniec w porównaniu z powiatem staszowskim, województwem świętokrzyskim i Polską; wysoka liczba uczniów szkół podstawowych w przeliczeniu na 1 000 ludności w Mieście i Gminie Połaniec w porównaniu z powiatem staszowskim, województwem świętokrzyskim i Polską; wyniki z części humanistycznej egzaminu gimnazjalnego w placówkach z obszaru Miasta i Gminy Połaniec korzystniejsze niż w Polsce (we wszystkich omawianych latach); bogate dziedzictwo kulturowe i historyczne obszaru Miasta i Gminy Połaniec wpływające na jakość poznawczą oraz socjalizację w zakresie tożsamości regionalnej; realizacja wielu znaczących działań wspomagających wartości kulturowe i historyczne; bliskość różnych form ochrony przyrody (w sąsiednich gminach) wpływających na kształtowanie pozytywnych postaw proekologicznych. SZANSE Wzrost liczby mieszkańców; stabilizacja systemu oświaty na poziomie krajowym; promowanie postaw tożsamości regionalnej; zewnętrzne środki finansowe; rozwój przedsiębiorczości i idące za tym powstawanie nowych miejsc pracy. Źródło: Opracowanie własne SŁABE STRONY Wyniki z części matematycznej egzaminu gimnazjalnego w placówkach z obszaru Miasta i Gminy Połaniec słabsze niż w Polsce (we wszystkich omawianych latach); niewystarczająco wyposażony plac zabaw przy Żłobku Kraina Malucha w Połańcu; infrastruktura placówek Przedszkola Publicznego w Połańcu wymagająca przeprowadzenia prac modernizacyjnych oraz doposażenia; infrastruktura Publicznej Szkoły Podstawowej w Połańcu wymagająca przeprowadzenia prac modernizacyjnych oraz doposażenia; infrastruktura Publicznej Szkoły Podstawowej w Zrębinie wymagająca przeprowadzenia prac modernizacyjnych oraz doposażenia; infrastruktura Publicznego Gimnazjum w Połańcu wymagająca przeprowadzenia prac modernizacyjnych oraz rozbudowy i doposażenia; plac zabaw przy Zespole Placówek Oświatowych w Ruszczy wymagający modernizacji oraz doposażenia; infrastruktura Zespołu Placówek Oświatowych w Ruszczy wymagająca przeprowadzenia prac modernizacyjnych oraz doposażenia. ZAGROŻENIA Zmiany przepisów w ramach systemu edukacji; nierówność społeczno-gospodarcza oraz nierówność szans rozwojowych na poziomie regionów w Polsce; depopulacja regionu negatywne prognozy liczby mieszkańców dla województwa świętokrzyskiego na najbliższe 20 lat. 28

Z przedstawionej analizy SWOT można wysunąć wnioski, które pozwolą na zaplanowanie celu działań oraz kierunku rozwoju w zakresie oświaty na obszarze Miasta i Gminy Połaniec, które w przyszłości zaowocują podniesioną jakością kształcenia. Podkreślić należy następujące kwestie: 1. Niepodważalnie mocną stroną obszaru jest wysoki przyrost naturalny. Zapewnienie wysokiej jakości kształcenia pozytywnie wpłynie na fakt pozostawania mieszkańców na obszarze. Dodatkowo służyć temu może wysokie poczucie tożsamości regionalnej. Priorytetem działania w zakresie oświaty na obszarze Miasta i Gminy Połaniec powinno stać się podnoszenie jakości kształcenia poprzez podnoszenie standardów placówek, zarówno w zakresie infrastrukturalnym, jak i dydaktycznym. Możliwość kształcenia dzieci na wysokim poziomie wpłynie na liczbę ludności na obszarze. 2. Wysoki odsetek dzieci objętych opieką żłobkową pozytywnie wpływa na sytuację na rynku pracy szczególnie na możliwość powrotu młodych rodziców do obowiązków zawodowych. Zapewnienie odpowiedniej infrastruktury oraz rozszerzenie oferty żłobkowej również pozytywnie wpłynie na liczbę ludności obszaru da możliwości, jakie istnieją dla rodziców w większych miastach i aglomeracjach. 3. W najbliższej perspektywie konieczne jest promowanie postaw poczucia tożsamości regionalnej, które pozytywnie wpłyną na decyzje o osiedlaniu się młodszych pokoleń wychowywanych obecnie na obszarze Miasta i Gminy Połaniec. Związanie z miejscem urodzenia i dzieciństwa jest bardzo ważnym elementem decydującym o osiedlaniu się ludności. Promocja rodzinnych stron na etapie szkolnym zaowocuje przywiązaniem do obszaru. 4. Zagrożeniem występującym na obszarze całego kraju jest postępująca depopulacja. Stworzenie odpowiednich warunków możliwości dla mieszkańców w zakresie pogodzenia pracy zawodowej i wychowywania dziecka (dobrze rozwinięta infrastruktura żłobkowa i przedszkolna) pozytywnie wpływać będzie na decyzje prokreacyjne mieszkańców. Dodatkowo zapewnienie wysokiej jakości kształcenia w najbliższym otoczeniu wpłynie na decyzje o uczęszczaniu dzieci do placówek na rodzimym obszarze, nie zaś korzystanie z możliwości wyboru szkoły i kształcenie dzieci w większych miastach. 5. Niewątpliwą szansą dla rozwoju placówek oświatowych zarówno w kwestii infrastrukturalnej jak i dydaktycznej są zewnętrzne źródła finansowania przede wszystkim dotacje ze środków UE. Odpowiednio dobrane oraz wykorzystane zaowocują wysokim poziomem szkolnictwa na obszarze Miasta i Gminy Połaniec. Ze 29

środków unijnych możliwe jest finansowanie zarówno działań infrastrukturalnych jak i miękkich, bezpośrednio wpływających na jakość kształcenia. Analiza przedstawionych wniosków pozwala określić cele, do jakich dążyć powinny wszystkie placówki oświatowe z obszaru Miasta i Gminy Połaniec. Opracowano 1 cel główny oraz 2 cele szczegółowe, w ramach których zaplanowano zadania. Cel główny opracowano tak, aby jego osiągnięcie wiązało się z rozwiązaniem problemów zdiagnozowanych na obszarze, zaś cele szczegółowe stanowią bezpośrednie odzwierciedlenie problemów zdefiniowanych na obszarze. Cele przedstawiano na rysunku 2. Rysunek 2 Cele Kompleksowego Planu Rozwoju Szkół, Przedszkoli i Żłobków Miasta i Gminy Połaniec 1. Cel główny Wysoka jakość kształcenia podstawą satysfakcjonującego funkcjonowania na rynku pracy 1.1 Cel szczegółowy Infrastruktura edukacyjna dostosowana do wyższych standardów 1.2 Cel szczegółowy Rozwój kompetencji jako element uzupełniający podstawy programowe Źródło: Opracowanie własne W ramach przedstawionych powyżej celów zaplanowano zadania 9 w ramach celu szczegółowego 1.1 oraz 3 w ramach celu szczegółowego 1.2, które opisane zostały w rozdziale 4. Plany inwestycyjne, harmonogram i źródła finansowania projektów. 30

4. Plany inwestycyjne, harmonogram i źródła finansowania projektów Przedsięwzięcia inwestycyjne opracowane w ramach niniejszego dokumentu zaplanowano w perspektywie lat 2017 2020. Realizacja wszystkich inwestycji w znacznej mierze wpłynie na osiągnięcie zaplanowanego celu tj. stworzenia atrakcyjnych warunków do mieszkalnictwa zapewnienie wysokiej jakości kształcenia poprzez dostosowanie instytucjonalne, dydaktyczne oraz programowe. W ramach realizacji zaplanowanych celów wyznaczono zadania inwestycyjne polegające na dostosowaniu infrastruktury edukacyjnej (dla celu szczegółowego 1.1) oraz działania miękkie, polegające na m.in. podnoszeniu kompetencji uczniów oraz nauczycieli szkół na poziomie podstawowym i gimnazjalnym (dla celu szczegółowego 1.2). W tabeli 15 przedstawiono zadania zaplanowane w ramach celów szczegółowych, przybliżony termin realizacji oraz możliwe źródła finansowania projektów. 31