Nieelektryczne urządzenia przeciwwybuchowe

Nieelektryczne urządzenia przeciwwybuchowe dr inż. Michał Górny Bezpieczeństwo techniczne w przestrzeniach zagrożonych wybuchem 1

Ocena urządzeń nieelektrycznych wczoraj i dziś Przed 2004 dobra praktyka inżynierska Z chwilą wejścia do UE dyrektywa 94/9/WE (ATEX) Bezpieczeństwo techniczne w przestrzeniach zagrożonych wybuchem 2

Normy zharmonizowane Bezpieczeństwo techniczne w przestrzeniach zagrożonych wybuchem 3

Normy zharmonizowane Bezpieczeństwo techniczne w przestrzeniach zagrożonych wybuchem 4

Procedury oceny zgodności Bezpieczeństwo techniczne w przestrzeniach zagrożonych wybuchem 5

Procedury oceny zgodności Urządzenie Grupy I i II Weryfikacja produkcji jednostkowej Bezpieczeństwo techniczne w przestrzeniach zagrożonych wybuchem 8

Dokumentacja identyfikacyjna Urządzenia kategorii 3, 2, 1, M2, M1 Informacje potwierdzające poprawność konstrukcji urządzenia (dokumentacja identyfikacyjna) czyli: identyfikację zastosowanych materiałów; wymiary wraz z tolerancjami poszczególnych detali; szczegóły technologiczne; wykaz zastosowanych podzespołów (w przypadku podzespołów od poddostawców wraz z wymaganymi parametrami); rysunek tabliczki oznaczeniowej; analiza ryzyka zapłonu. Bezpieczeństwo techniczne w przestrzeniach zagrożonych wybuchem 9

Dokumentacja przekazywana JN Dokumentacja identyfikacyjna (patrz wcześniej); Instrukcja obsługi Kopie wyników badań Bezpieczeństwo techniczne w przestrzeniach zagrożonych wybuchem 10

Urządzenia nieelektryczne - normy Bezpieczeństwo techniczne w przestrzeniach zagrożonych wybuchem 11

PN-EN 13463-1:2010 PN-EN 13463-1 Urządzenia nieelektryczne w przestrzeniach zagrożonych wybuchem -- Część 1: Podstawowe założenia i wymagania urządzenia nieelektryczne: urządzenia, które mogą spełniać przewidzianą funkcję na drodze mechanicznej Ocena zagrożenia zapłonem Napędy spalinowe (silniki wewnętrznego spalania) objęte są innymi wymaganiami Bezpieczeństwo techniczne w przestrzeniach zagrożonych wybuchem 12

Ocena zagrożenia zapłonem - identyfikacja Bezpieczeństwo techniczne w przestrzeniach zagrożonych wybuchem 13

Ocena zagrożenia zapłonem - identyfikacja Procedura oceny zagrożenia zapłonem może być podzielona na następujące kroki: Identyfikacja zagrożeń zapłonem (analiza zagrożeń zapłonem i ich skutki), Wstępne oszacowanie zagrożenia zapłonem i ocena ilościowa (oszacowanie zagrożeń zapłonem określone w kroku 1 w odniesieniu do częstotliwości ich występowania i porównanie z kategorią docelową), Określenie środków (określenie środków zapobiegawczych i/lub ochronnych, jeśli to konieczne, dla zmniejszenia prawdopodobieństwa zagrożenia zapłonem zgodnie z krokiem 2), Końcowe oszacowanie zagrożenia zapłonem i kategoryzacja (oszacowanie zagrożeń zapłonem w odniesieniu do częstotliwości występowania po uwzględnieniu środków zapobiegawczych i/lub ochronnych w kroku 3), Określenie kategorii urządzeń. Bezpieczeństwo techniczne w przestrzeniach zagrożonych wybuchem 14

Ocena zagrożenia zapłonem - identyfikacja Przykład - mieszalnik Bezpieczeństwo techniczne w przestrzeniach zagrożonych wybuchem 15

PN-EN 13463-2:2005 PN-EN 13463-2 Urządzenia nieelektryczne w przestrzeniach zagrożonych wybuchem -- Część 2: Ochrona za pomocą obudowy z ograniczonym przepływem "fr ochrona za pomocą obudowy z ograniczonym przepływem rodzaj ochrony przed zapłonem, który, przez zastosowanie obudowy, zmniejsza prawdopodobieństwo przedostawania się otaczającej atmosfery wybuchowej do wnętrza obudowy do akceptowalnie niskiego poziomu w taki sposób, że stężenie wewnątrz obudowy jest poniżej dolnej granicy wybuchowości Bezpieczeństwo techniczne w przestrzeniach zagrożonych wybuchem 16

PN-EN 13463-3:2006 PN-EN 13463-3 Urządzenia nieelektryczne w przestrzeniach zagrożonych wybuchem -- Część 3: Ochrona za pomocą osłony ognioszczelnej "d" osłona ognioszczelna rodzaj ochrony, w której części mogące powodować zapłon atmosfery wybuchowej są umieszczone w obudowie, która może wytrzymać ciśnienie tworzące się podczas wewnętrznego wybuchu mieszaniny wybuchowej i która zapobiega przeniesieniu wybuchu do atmosfery wybuchowej otaczającej obudowę. Odniesienia do 60079-1 Bezpieczeństwo techniczne w przestrzeniach zagrożonych wybuchem 17

PN-EN 13463-5:2012 PN-EN 13463-5 Urządzenia nieelektryczne w przestrzeniach zagrożonych wybuchem -- Część 5: Zabezpieczenie za pomocą bezpieczeństwa konstrukcyjnego c rodzaj zabezpieczenia bezpieczeństwo konstrukcyjne c rodzaj zabezpieczenia przed zapłonem, w którym zastosowano środki konstrukcyjne w celu zabezpieczenia przed możliwością zapłonu od gorących powierzchni, iskier i na skutek sprężania adiabatycznego, jakie wytwarzają poruszające się części Bezpieczeństwo techniczne w przestrzeniach zagrożonych wybuchem 18

PN-EN 13463-5:2012 Bezpieczeństwo konstrukcyjne PN-EN 13463-5: Norma określa filozofię podejścia do analizy zagrożenia Wymagania dla części ruchomych; Wymagania dla łożysk; Wymagania dla układów napędowych; Wymagania dla sprzęgieł i połączeń; Wymagania dla hamulców i układów hamulcowych; Wymagania dla resorów i elementów tłumiących; Wymagania dla taśm przenośnikowych. Badania: Badanie pracy na sucho smarowanych zestawów uszczelnień; Badanie typu dla określenie maksymalnego czasu załączania zespołu sprzęgła; Bezpieczeństwo techniczne w przestrzeniach zagrożonych wybuchem 19

PN-EN 13463-6:2006 PN-EN 13463-6 Urządzenia nieelektryczne w przestrzeniach zagrożonych wybuchem -- Część 6: Ochrona przez kontrolę źródła zapłonu "b Ochrona przez kontrolę źródła zapłonu element w urządzeniu nieelektrycznym, w którym zintegrowany(e) czujnik(i) wykrywa(ją) niesprzyjające warunki mogące spowodować zapłon otaczającej atmosfery i inicjuje(ą) automatyczne lub ręczne środki sterowania dla zapobiegania sytuacji, w której potencjalne źródło zapłonu staje się efektywnym źródłem zapłonu. Nadzorowanie Bezpieczeństwo techniczne w przestrzeniach zagrożonych wybuchem 20

PN-EN 13463-6:2006 Nadzorowanie źródeł zapłonu PN-EN 13463-6: Norma określa filozofię podejścia do analizy zagrożenia Wymagania określenia parametrów sterujących; Wymagania dla konstrukcji i nastaw systemu zapobiegania zapłonowi; Określenie PZZ (poziom zapobiegania zapłonowi i przyporządkowanie do kategorii urządzenia; Powiązanie z normami EN 954-1 bezpieczeństwo maszyn oraz z normami EN 61508 bezpieczeństwo funkcjonalne (SIL) Badania: Sprawdzenie funkcjonowania; Badanie typu dla określenie maksymalnego czasu załączania zespołu sprzęgła; Bezpieczeństwo techniczne w przestrzeniach zagrożonych wybuchem 21

PN-EN 13463-8:2005 PN-EN 13463-8 Urządzenia nieelektryczne w przestrzeniach zagrożonych wybuchem -- Część 8: Ochrona za pomocą osłony cieczowej "k" Osłona cieczowa rodzaj ochrony, przy której potencjalne źródła zapłonu są nieefektywne lub oddzielone od atmosfery wybuchowej albo przez ich całkowite zanurzenie w cieczy ochronnej, albo przez zanurzenie częściowe i ciągłe pokrywanie ich aktywnych powierzchni cieczą ochronną w ten sposób, że atmosfera wybuchowa, która może występować ponad cieczą lub na zewnątrz obudowy urządzeń, nie może ulec zapłonowi. Bezpieczeństwo techniczne w przestrzeniach zagrożonych wybuchem 22

Badania nieelektrycznych urządzeń przeciwwybuchowych Określenie klasy temperaturowej Bezpieczeństwo techniczne w przestrzeniach zagrożonych wybuchem 23

Badania nieelektrycznych urządzeń przeciwwybuchowych Odporność na udary mechaniczne Bezpieczeństwo techniczne w przestrzeniach zagrożonych wybuchem 24

Ocena bezpieczeństwa funkcjonalnego Bezpieczeństwo techniczne w przestrzeniach zagrożonych wybuchem 25

Podstawowe normy Numer normy Tytuł Dotyczy Uwagi PN-EN 1127-1 PN-EN 1127-2 PN-EN 13463-1 PN-EN 13463-2 PN-EN 13463-3 Atmosfery wybuchowe - Zapobieganie wybuchowi i ochrona przed wybuchem - Pojęcia podstawowe i metodologia Atmosfery wybuchowe -- Zapobieganie wybuchowi i ochrona przed wybuchem -- Część 2: Pojęcia podstawowe i metodologia dla górnictwa Urządzenia nieelektryczne w przestrzeniach zagrożonych wybuchem - - Część 1: Podstawowe założenia i wymagania. Urządzenia nieelektryczne w przestrzeniach zagrożonych wybuchem - - Część 2: Ochrona za pomocą obudowy z ograniczonym przepływem "fr". Urządzenia nieelektryczne w przestrzeniach zagrożonych wybuchem - - Część 3: Ochrona za pomocą osłony ognioszczelnej "d". Urządzenia kategorii 1, 2 i 3 Urządzenia kategorii M1 i M2 Urządzenia kategorii 1, 2, 3, M1, M2 Urządzenia kategorii 3 Urządzenia kategorii M2 i 2 Norma podstawowa, ułatwia przeprowadzenie kompletnej analizy ryzyka zapłonu. Norma ogólna dla nieelektrycznych urządzeń przeciwwybuchowych - Norma odwołuje się do wymagań oraz badań podanych w normie PN-EN 60079-1. Precyzuje również wymagania odnośnie badań urządzeń kategorii 2D. pren 13463-4 Urządzenia nieelektryczne w przestrzeniach zagrożonych wybuchem - Część 4: Ochrona za pomocą bezpieczeństwa własnego g. - Projekt przerwany PN-EN 13463-5 Urządzenia nieelektryczne w przestrzeniach zagrożonych wybuchem - - Część 5: Ochrona za pomocą bezpieczeństwa konstrukcyjnego "c". Urządzenia kategorii M2 oraz 1 i 2 Norma określa sposób podejścia (filozofię) podczas konstruowania urządzeń PN-EN 13463-6 Urządzenia nieelektryczne w przestrzeniach zagrożonych wybuchem - - Część 6: Ochrona przez nadzorowanie źródeł zapłonu "b". Urządzenia kategorii M2, 1, 2 oraz 3 Norma odwołująca się do norm dotyczących bezpieczeństwa funkcjonalnego PN-EN 954-1 oraz PN- EN 61508 pren 13463-7 Urządzenia nieelektryczne w przestrzeniach zagrożonych wybuchem - Część 7: Ochrona za pomocą nadciśnienia p. - Projekt w przygotowaniu PN-EN 13463-8 Urządzenia nieelektryczne w przestrzeniach zagrożonych wybuchem - - Część 8: Ochrona za pomocą osłony cieczowej "k". Urządzenia kategorii M2. oraz 1 i 2 - Bezpieczeństwo techniczne w przestrzeniach zagrożonych wybuchem 26

Oznakowanie 1453 II 2G c Ex d IIB T4 KDB 13ATEX0267X Bezpieczeństwo techniczne w przestrzeniach zagrożonych wybuchem 27

Oznakowanie (błędne) II 2 G c k b IIC T2 to T4 Bezpieczeństwo techniczne w przestrzeniach zagrożonych wybuchem 28

Poprawnie skonstruowane urządzenie Poprawnie skonstruowane nieelektryczne urządzenie przeciwwybuchowe powinno: posiadać odpowiednią dokumentację; być wyposażone w precyzyjną instrukcję obsługi; być skonstruowane zgodnie z normami zharmonizowanymi; przejść badania typu oraz wyrobu; być poprawnie oznakowane; mieć zastosowany odpowiedni moduł oceny wg dyrektywy ATEX Bezpieczeństwo techniczne w przestrzeniach zagrożonych wybuchem 29

KONIEC Dziękuję za uwagę Bezpieczeństwo techniczne w przestrzeniach zagrożonych wybuchem 30