MONITORING ZAWODÓW DEFICYTOWYCH I NADWYŻKOWYCH W POWIECIE RADZIEJOWSKIM

Powiatowy Urząd Pracy w Radziejowie ul. Kościuszki 20/22; 88-200 Radziejów tel. (054) 285-29-91 MONITORING ZAWODÓW DEFICYTOWYCH I NADWYŻKOWYCH W POWIECIE RADZIEJOWSKIM ROCZNY RAPORT POWIATOWY ZA ROK 2008 CZĘŚĆ I - DIAGNOSTYCZNA Luty 2009r.

Spis treści: I. Wstęp.....3 II. Analiza bezrobocia według zawodów (grup zawodów) w powiecie radziejowskim.... 6 Str. 2.1. Struktura bezrobocia według zawodów.6 2.2. Zawody generujące długotrwałe bezrobocie...12 2.3. Napływ bezrobotnych według zawodów.14 2.4. Bezrobotni według rodzaju działalności ostatniego miejsca pracy 16 III. Analiza ofert pracy według zawodów (grup zawodów) w powiecie radziejowskim.....19 3.1. Napływ ofert pracy według zawodów..19 3.2. Napływ ofert pracy według sekcji PKD 20 IV. Analiza zawodów deficytowych w równowadze i nadwyżkowych...22 4.1. Zawody deficytowe.22 4.2. Zawody w równowadze 24 4.3. Zawody nadwyżkowe.25 V. Wnioski i zakończenie.26 VI. Spis tabel i wykresów 29 2

I. Wstęp Niniejszy raport o charakterze diagnostycznym za 2008 rok - został napisany w oparciu o tabele wynikowe dostępne na stronie internetowej: www.mz.praca.gov.pl. Zgodnie z zaleceniami Ministerstwa Pracy i Polityki Społecznej raport zostanie uzupełniony o część dotyczącą absolwentów w momencie, kiedy publiczne służby zatrudnienia na poziomie lokalnym otrzymają dane wygenerowane na podstawie badań szkół ponadgimnazjalnych. W celu dostosowywania strumienia podaży do popytu na pracę należy prowadzić cykliczne, wieloaspektowe badania rynku pracy. W tym celu opracowano w 2003r. w Departamencie Rynku Pracy Ministerstwa Gospodarki, Pracy i Polityki Społecznej założenia metodologii wyodrębniania zawodów deficytowych i nadwyżkowych. Monitoring zawodów deficytowych i nadwyżkowych definiowany jest jako proces systematycznego obserwowania zjawisk zachodzących na rynku pracy dotyczących kształtowania popytu na pracę i podaży zasobów pracy w przekroju terytorialno-zawodowym oraz formułowanie na tej podstawie ocen, wniosków i krótkotrwałych prognoz niezbędnych dla prawidłowego funkcjonowania systemów kształcenia zawodowego i szkolenia bezrobotnych 1. Tym samym wyraźnie zaakcentowano to, iż monitoring można wykorzystać przy stawianiu prognoz dotyczących zmieniającego się popytu na pracę. Jednakże, co należy podkreślić, prognozy te mogą mieć jedynie charakter prognoz krótkookresowych. Wynika to z dużej dynamiki następujących zmian na rynku pracy szczególnie w układzie lokalnym. Podstawowe pojęcia w przyjętej metodologii to: zawód deficytowy, nadwyżkowy i w równowadze. Przez zawód deficytowy należy rozumieć zawód, na który występuje na rynku wyższe zapotrzebowanie niż liczba osób poszukujących pracy w tym zawodzie. Z zawodem nadwyżkowym będziemy mieli wówczas do czynienia, gdy na rynku występuje na niego mniejsze zapotrzebowanie w stosunku do liczby poszukujących zatrudnienia w tym zawodzie. Natomiast zawód w 1 Zalecenia metodyczne do prowadzenia monitoringu zawodów deficytowych i nadwyżkowych, Warszawa 2003., s. 6. 3

równowadze to ten, na który występuje na danym rynku bardzo zbliżone zapotrzebowanie w stosunku do liczby osób poszukujących pracy w tym zawodzie. Zgodnie z przyjętymi zaleceniami metodologicznymi, do podstawowych celów realizacji monitorowania rynku pracy przez publiczne służby zatrudnienia w zakresie wyodrębniania zawodów deficytowych i nadwyżkowych można zaliczyć 2 : określenie kierunków i natężenia zmian zachodzących w strukturze zawodowo-kwalifikacyjnej na lokalnych, regionalnych i krajowym rynku pracy, stworzenie bazy informacyjnej dla opracowania przyszłych struktur zawodowo-kwalifikacyjnych w układzie lokalnym, regionalnym i krajowym, określenie odpowiednich kierunków szkolenia bezrobotnych, bieżąca korekta poziomu, struktury, treści kształcenia zawodowego i ustawicznego, usprawnienie poradnictwa zawodowego i pośrednictwa pracy, ułatwienie realizacji programów specjalnych dla aktywizacji osób długotrwale bezrobotnych w celu promowania ich zatrudnienia. Podstawą do sporządzenia analizy zawodów deficytowych i nadwyżkowych jest klasyfikacja zawodów i specjalności, wprowadzona do powszechnego użycia rozporządzeniem Ministra Gospodarki i Pracy z dnia 08.12.2004r. (Dz. U. Nr 265, poz. 2644), które zostało zmienione rozporządzeniem z 01.06.2007r. w sprawie klasyfikacji zawodów i specjalności dla potrzeb rynku pracy oraz zakres jej stosowania (Dz. U. Nr 106, poz. 728). Klasyfikacja zawodów jest pięciopoziomowym, hierarchicznie usystematyzowanym zbiorem 1770 zawodów i specjalności. Obejmuje ona 10 wielkich grup zawodowych (kod 1-cyfrowy), 30 dużych grup zawodowych (kod 2-cyfrowy), 116 grup średnich (kod 3-cyfrowy), 392 grupy elementarne (kod 4-cyfrowy) i 1770 zawodów i specjalności (kod 6- cyfrowy). Zawód w klasyfikacji zawodów i specjalności zdefiniowany został jako zbiór zadań (zespół czynności) wyodrębnionych w wyniku społecznego podziału pracy, wykonywanych stale lub z niewielkimi zmianami przez poszczególne osoby i wymagających odpowiednich kwalifikacji (wiedzy i umiejętności), zdobytych w 2 Por. tamże. 4

wyniku kształcenia lub praktyki. Wykonywanie zawodu stanowi źródło dochodów. Zawód może dzielić się na specjalności. Specjalność jest wynikiem podziału pracy w ramach zawodu, zawiera części o podobnym charakterze (związanych z wykonywaną funkcją lub przedmiotem pracy), wymagających pogłębionej lub dodatkowej wiedzy i umiejętności, zdobytych w wyniku dodatkowego szkolenia lub praktyki. Umiejętność z kolei określono jako sprawdzoną możliwość wykonania odpowiedniej klasy zadań w ramach zawodu (specjalności), natomiast przez kwalifikacje zawodowe rozumiane są układy wiedzy i umiejętności wymagane do realizacji składowych zadań zawodowych. Podstawowym źródłem informacji, które zostały wykorzystane w niniejszym raporcie diagnostycznym są przetworzone dane statystyczne gromadzone przez PUP Radziejów, a w szczególności: a. załącznik nr 2 do sprawozdania MPiPS-01 Bezrobotni według rodzaju działalności ostatniego miejsca pracy oraz oferty pracy stan na 31.12.2008r., b. załącznik nr 3 do sprawozdania MPiPS-01 Bezrobotni oraz oferty pracy według zawodów i specjalności stan za okres 01.01.2008r.-31.12.2008r. Dane statystyczne zgromadzone w załączniku nr 3 do sprawozdania MPiPS- 01 (napływ ofert pracy i napływ osób do bezrobocia) stanowiły merytoryczną podstawę do określania natężenia deficytu bądź nadwyżki poszczególnych zawodów. Aby zdiagnozować specyfikę lokalnego rynku pracy w ujęciu zastanych danych statystycznych większość analiz przeprowadzono na poziomie poszczególnych zawodów (kody sześciocyfrowe). Ponadto dla zobrazowania zachodzących procesów większość danych z całego 2008r. porównano do 2007 roku. Punktem odniesienia w monitoringu są dane za 2008 rok. 5

II. Analiza bezrobocia według zawodów (grup zawodów) w powiecie radziejowskim Poniższa część raportu stanowi analizę rejestrowanego bezrobocia w powiecie radziejowskim, ze szczególnym uwzględnieniem jego struktury zawodowej, zawodów generujących długotrwałe bezrobocie, napływu bezrobotnych w poszczególnych zawodach oraz rodzaju działalności ostatniego ich miejsca pracy. Analiza ta dzięki porównaniu danych z 2008 roku z danymi za rok 2007 - pozwoli na precyzyjne ukazanie krótkoterminowych trendów i zmian zachodzących na lokalnym rynku pracy. 2.1. Struktura bezrobocia według zawodów Według stanu na koniec grudnia 2008r. w rejestrze Powiatowego Urzędu Pracy w Radziejowie zarejestrowanych było 3496 osób bezrobotnych (w tym 1858 kobiet). Liczba ta w porównaniu z grudniem 2007 roku (3414 osób) uległa nieznacznemu zwiększeniu - o 82 osoby. Wzrost zaobserwowano zaledwie w trzech wielkich grupach zawodowych, a mianowicie wśród: specjalistów (31.12.07.-2,3%; 31.12.08.-4,2%); osób bez zawodu (18,8%; 23%) oraz operatorów i monterów maszyn i urządzeń (2,4%; 2,5%). Ponadto w sześciu wielkich grupach zawodowych w grudniu 2008 roku odnotowano spadek zarejestrowanego bezrobocia w porównaniu z grudniem 2007 roku. Były to odpowiednio: technicy i inny personel techniczny (15,6%; 14,6%); pracownicy biurowi (2,9%; 2,3%); pracownicy usług osobistych i sprzedawcy (11%; 10,3%); rolnicy, ogrodnicy, leśnicy i rybacy (6,6%; 5,4%); robotnicy przemysłowi i rzemieślnicy (21,9%; 20,2%); oraz pracownicy przy pracach prostych (18,5%; 17,5%). Sytuacja nie uległa żadnej zmianie w przypadku dwóch wielkich grup zawodowych: przedstawiciele władz publicznych, wyżsi urzędnicy i kierownicy oraz przedstawiciele sił zbrojnych. Dalsza analiza struktury zawodowej na poziomie wielkich grup zawodowych wskazuje, że w obydwu badanych momentach (grudzień 2007r. i grudzień 2008r.) 6

zdecydowanie największy udział w bezrobociu mieli reprezentanci zawodów sklasyfikowanych w pięciu grupach: bez zawodu (18,8%; 23%); robotnicy przemysłowi i rzemieślnicy (21,9%; 20,2%); pracownicy przy pracach prostych (18,5%; 17,5%); technicy i inny personel techniczny (15,6%; 14,6%); pracownicy usług osobistych i sprzedawcy (11%; 10,3%). Łączny udział przedstawicieli wymienionych wyżej wielkich grup zawodowych w rejestrowanym bezrobociu powiatu radziejowskiego obejmował 85,8% stanu z grudnia 2007r. oraz 85,6% z grudnia 2008r. Dokładny rozkład struktury bezrobocia na poziomie wielkich grup zawodowych zaprezentowany został poniżej w ujęciu tabelarycznym (tabela 1) i graficznym (wykres 1). Tabela 1 Struktura zawodowa bezrobotnych wg wielkich grup zawodowych (wraz z osobami bez zawodu) stan w końcu 2007r. i 2008r. (N i %) Kod grupy Nazwa grupy wielkiej Zarejestrowani bezrobotni 31.12.2007r. 31.12.2008r. N % N % 0 Bez zawodu 642 18,8 804 23,0 1 Przedstawiciele władz publicznych, wyżsi urzędnicy i kierownicy 1 0,003 1 0,003 2 Specjaliści 80 2,3 147 4,2 3 Technicy i inny personel techniczny 533 15,6 509 14,6 4 Pracownicy biurowi 98 2,9 80 2,3 5 Pracownicy usług osobistych i sprzedawcy 375 11,0 360 10,3 6 Rolnicy, ogrodnicy, leśnicy i rybacy 224 6,6 188 5,4 7 Robotnicy przemysłowi i rzemieślnicy 746 21,9 706 20,2 8 Operatorzy i monterzy maszyn i urządzeń 83 2,4 89 2,5 9 Pracownicy przy pracach prostych 632 18,5 612 17,5 10 Siły zbrojne 0 0,0 0 0,0 Suma 3414 100 3496 100 Źródło: dane PUP Radziejów 7

Wykres 1 Struktura zawodowa bezrobotnych wg wielkich grup zawodowych - z ujęciem osób bez zawodu (N) 900 800 804 700 706 746 600 500 642 509 533 612 632 400 300 360 375 200 147 224 100 0 Bez zawodu 1 1 Przedstawiciele władz publiczny ch, wy żsi urzędnicy i kierownicy 80 Specjaliści Technicy i inny personel techniczny 80 98 Pracownicy biurowi 188 Pracownicy Rolnicy, usług osobistych ogrodnicy, i sprzedawcy leśnicy i rybacy Robotnicy przemysłowi i rzemieślnicy 89 83 Operatorzy i monterzy maszyn i urządzeń Pracownicy przy pracach prosty ch 0 0 Siły zbrojne 31.12.2007r. 31.12.2008r. Źródło: PUP Radziejów Dokładny rozkład struktury bezrobocia w powiecie radziejowskim dokonany został również według kwalifikacji zawodowych na poziomie najliczniej reprezentowanych zawodów. Zaprezentowane poniżej zestawienie, uwzględniające stan z końca grudnia 2007r. i 2008r. wyszczególnia zawody najliczniej reprezentowane przez osoby bezrobotne zarejestrowane w PUP Radziejów (tabela 2). Analiza zgromadzonego materiału badawczego wykazała, że w 30 dominujących zawodach zarejestrowanych było w PUP Radziejów pod koniec grudnia 2007r. 77%, a z końcem grudnia 2008r. 76,6% ogółu bezrobotnych. 8

Tabela 2 Bezrobotni według zawodów (zawody dominujące) stan w końcu 2007r. i 2008r. Struktura zawodowa bezrobotnych (N i %) Nazwa zawodu 31.12.2007r. 31.12.2008r. Ogółem Kobiety % z % z ogółu ogółu Ogółem Kobiety (N=3496) (N=3414) Bez zawodu 642 408 18,8 804 512 23,0 Sprzedawca 232 201 6,8 210 181 6,0 Robotnik pomocniczy w przemyśle przetwórczym 161 100 4,7 154 99 4,4 Robotnik placowy 161 52 4,7 150 46 4,3 Robotnik drogowy 110 5 3,2 107 4 3,1 Pozostali rolnicy produkcji roślinnej 108 59 3,2 85 47 2,4 Technik mechanik 70 2 2,1 82 2 2,3 Murarz 94 0 2,8 81 0 2,3 Ślusarz 93 4 2,7 80 3 2,3 Asystent ekonomiczny [zawód szkolny: technik ekonomista] 91 75 2,7 71 55 2,0 Technik rolnik 88 47 2,6 70 39 2,0 Robotnik budowlany 65 2 1,9 68 0 1,9 Rolnik produkcji roślinnej i zwierzęcej [zawód szkolny: rolnik] 73 55 2,1 65 52 1,9 Szwaczka 72 72 2,1 62 62 1,8 Krawiec 61 61 1,8 59 58 1,7 Pracownik biurowy [Zawód szkolny: technik prac biurowych] 69 61 2,0 52 45 1,5 Sprzątaczka 45 45 1,3 51 51 1,5 Kucharz 61 53 1,8 48 43 1,4 Technik technologii odzieży 43 43 1,3 47 46 1,3 Technik żywienia i gospodarstwa domowego 45 35 1,3 46 37 1,3 Pozostali mechanicy pojazdów samochodowych 43 0 1,3 40 0 1,1 Mechanik operator pojazdów i maszyn rolniczych 34 0 1,0 34 0 1,0 Tokarz 35 6 1,0 33 7 0,9 Pedagog 11 10 0,3 29 27 0,8 Piekarz 26 6 0,8 29 4 0,8 Technik informatyk 26 10 0,8 28 16 0,8 Kucharz małej gastronomii 13 8 0,4 25 13 0,7 Fryzjer [zawody szkolne: fryzjer, technik usług fryzjerskich] 23 23 0,7 25 24 0,7 Mechanik samochodów osobowych 17 0 0,5 22 0 0,6 Pracownik administracyjny [zawód szkolny: technik administracji] 17 11 0,5 20 15 0,6 Suma 2629 1454 77,0 2677 1488 76,6 Źródło: dane PUP Radziejów Uwaga: w powyższej tabeli przedstawiono wszystkie zawody, w których pod koniec grudnia 2008r. w PUP Radziejów zarejestrowanych było co najmniej 20 bezrobotnych. Łączenie w zawodach tych zarejestrowanych było 2677 osób, czyli niemal 77% ogółu bezrobotnych. Dane te porównano ze stanem na koniec 2007r. 9

Ogólna liczba bezrobotnych w zawodach uwzględnionych w tabeli 2 w grudniu 2008 roku w porównaniu ze stanem z końca 2007 roku, uległa nieznacznemu wzrostowi (31.12.2007r. 1454 osoby; 31.12.2008r. 1488 osób). Jednak dokonując dokładnej analizy stanu bezrobocia w poszczególnych zawodach należy stwierdzić, że jedynie w 13 z 30 sklasyfikowanych profesji liczba bezrobotnych zwiększyła się. Były to następujące zawody: osoby bez zawodu (31.12.2007r. 18,%; 31.12.2008r. 23%); technik mechanik (2,1%; 2,3%); sprzątaczka (1,3%; 1,5%); pedagog (0,3%; 0,8%); kucharz małej gastronomii (04,%; 07%); mechanik samochodów osobowych (0,5%; 0,6%); oraz pracownik administracyjny [zawód szkolny: technik administracji] (05,%; 06%). Należy tutaj dodatkowo zauważyć, że wzrost liczby bezrobotnych w kolejnych pięciu z trzynastu wyszczególnionych zawodów nie wywołał zmiany w procentowym udziale przedstawicieli tych zawodów w strukturze bezrobocia, a były to: robotnik budowlany (65 osób = 1,9%; 68 osób = 1,9%); technik technologii odzieży (43 osoby = 1,3%; 46 osób = 1,3%); piekarz (26 osób = 0,8%; 29 osób = 0,8%); technik informatyk (26 osób = 0,8%; 28 osób = 0,8%); fryzjer [zawody szkolne: fryzjer, technik usług fryzjerskich] (23 osoby = 0,7%; 24 osoby = 0,7%). Jak już wspomniano w pozostałych siedemnastu zawodach dominujących pod względem zarejestrowanego bezrobocia odnotowano w grudniu 2008 roku spadek ilościowego i procentowego udziału ich przedstawicieli w porównaniu z grudniem 2007r. Pod koniec grudnia 2008 roku najliczniejszą grupę wśród zarejestrowanych bezrobotnych stanowiły osoby bez zawodu (23%). Na drugim miejscu pod tym względem uplasowali się sprzedawcy (6%), a na trzecim robotnicy pomocniczy w przemyśle przetwórczym (4,4%). Kolejne miejsca zajęły odpowiednio: robotnik placowy (4,3%) i robotnik drogowy (3,1%). Reprezentanci pozostałych zawodów nie stanowili już tak licznych grup, bowiem ich liczba w oficjalnych statystykach nie przekraczała każdorazowo progu 2,4%. Na kolejnych miejscach w rankingu najliczniej reprezentowanych przez bezrobotnych zawodów, znalazły się: pozostali rolnicy produkcji roślinnej (2,4%); technik mechanik (2,3%); murarz (2,3%); oraz ślusarz (2,3%). Grupy bezrobotnych reprezentantów pozostałych zawodów nie przekroczyły progu 2% ogólnej liczby zarejestrowanych. 10

Biorąc pod uwagę płeć zarejestrowanych bezrobotnych w najliczniej reprezentowanych zawodach należy stwierdzić, iż w obydwu badanych okresach w grupie tej nieznacznie dominowały kobiety (31.12.2007r. 55,3%; 31.12.2008r. 55,6%). Nie powinno więc dziwić, że według stanu na koniec grudnia 2007 roku, kobiety dominowały (obejmowały ponad 50% zarejestrowanych) wśród bezrobotnych reprezentujących 18 spośród 30 wyselekcjonowanych zawodów, a w końcu grudnia 2008r. sytuację taką odnotowano w 19 profesjach. Największy udział kobiet w strukturze zawodowej bezrobotnych najliczniej zarejestrowanych w PUP Radziejów zgodnie ze stanem z grudnia 2008r., dotyczył więc następujących zawodów: szwaczka (100%); sprzątaczka (100%); technik technologii odzieży (97,9%); krawiec (98,3%); fryzjer [zawody szkolne: fryzjer, technik usług fryzjerskich] (96%); pedagog (93,1%); kucharz (89,6%); pracownik biurowy [zawód szkolny: technik prac biurowych] (86,5%); sprzedawca (86,2%); rolnik produkcji roślinnej i zwierzęcej [zawód szkolny: rolnik] (80%); technik żywienia i gospodarstwa domowego (80,4%); asystent ekonomiczny [zawód szkolny: technik ekonomista] (77,5%); pracownik administracyjny [zawód szkolny: technik administracji] (75%); robotnik pomocniczy w przemyśle przetwórczym (64,3%); technik informatyk (57,1%); technik rolnik (55,7%); pozostali rolnicy produkcji roślinnej (55,3%) oraz kucharz małej gastronomii (52%). W ustawie o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy nie ma pojęcia absolwent. W związku z tym w 2004 roku ze sprawozdawczości bezrobocia rejestrowanego wyeliminowano dane dotyczące tej kategorii osób. Od roku 2005 absolwenci ewidencjonowani są jako osoby do 12 miesięcy od ukończenia nauki. Jednak pomimo tych zmian legislacyjnych, w metodologii wyodrębniania zawodów deficytowych i nadwyżkowych w tabelach wynikowych pojawia się pojęcie absolwent (patrz: www.mz.praca.gov.pl, raporty okresowe, tabele: T-II/P-1, T-II/P-2). Pod koniec 2008 roku w ewidencji PUP Radziejów zarejestrowanych było w sumie 285 osób bezrobotnych (w tym 170 kobiet) do 12 miesięcy od ukończenia nauki. Osoby te stanowiły 8,2% ogółu bezrobotnych. Analiza empiryczna wykazała, że niemal 60% bezrobotnych (166), którzy w okresie ostatniego roku ukończyli naukę stanowią osoby bez zawodu - są to przede wszystkim absolwenci liceów. W dalszej kolejności wśród kategorii bezrobotnych do 12 miesięcy od ukończenia nauki znaleźli się m.in.: sprzedawcy (5%), pedagodzy (3,2%), technicy 11

mechanicy (2,8%) i technicy żywienia i gospodarstwa domowego (2,1%), czy asystenci ekonomiczni (1,8%). Niepokojące jest to, że w okresie od końca grudnia 2007r. do końca grudnia 2008r. liczba bezrobotnych do 12 miesięcy od ukończenia nauki wzrosła o 119 osób. 2.2. Zawody generujące długotrwałe bezrobocie Kolejnym istotnym wskaźnikiem charakteryzującym sytuację na lokalnym rynku pracy powiatu radziejowskiego jest udział wśród bezrobotnych osób poprzednio pracujących, pozostających bez pracy powyżej 12 miesięcy, którzy zgodnie z metodologią wyodrębniania zawodów deficytowych i nadwyżkowych - stanowią reprezentację zawodów generujących długotrwałe bezrobocie. W poniższej tabeli zaprezentowano grupy zawodów, które w największym stopniu generowały bezrobocie długotrwałe w powiecie radziejowskim w 2008 roku. W założeniach metodologicznych wyodrębniania zawodów deficytowych i nadwyżkowych jeżeli wskaźnik długotrwałego bezrobocia przyjmuje wartość 1 to wszystkie osoby poprzednio pracujące klasyfikujące się do określonych grup zawodów pozostają w bezrobociu powyżej 12 miesięcy. Tabela 3 Nazwy grup zawodów w największym stopniu generujące długotrwałe bezrobocie w powiecie radziejowskim w roku 2008 Wskaźnik długotrwałego bezrobocia Kasjerzy i sprzedawcy biletów 1 Nauczyciele przedszkoli 1 Nauczyciele praktycznej nauki zawodu i instruktorzy 1 Telefoniści 1 Ciągacze i tłoczarze 1 Kierownicy wewnętrznych jednostek organizacyjnych działalności podstawowej gdzie indziej niesklasyfikowani 1 Plastycy i pokrewni 1 Fotografowie i operatorzy urządzeń do rejestracji obrazu i dźwięku 1 Gońcy, bagażowi i pokrewni 1 Monterzy linii elektrycznych 1 Pomoce domowe i sprzątaczki 1 Robotnicy leśni i pokrewni 1 Robotnicy przygotowujący drewno i pokrewni 1 Robotnicy przygotowujący i wznoszący konstrukcje metalowe 1 12

Operatorzy maszyn do produkcji wyrobów papierniczych 1 Operatorzy urządzeń nadawczych i telekomunikacyjnych 1 Operatorzy maszyn wykończalniczych wyrobów włókienniczych i pokrewni 1 Operatorzy urządzeń przetwórstwa chemicznego gdzie indziej niesklasyfikowani 1 Operatorzy maszyn i urządzeń do produkcji wyrobów piekarniczych i cukierniczych oraz koncentratów 1 spożywczych Operatorzy maszyn do produkcji wyrobów włókienniczych, futrzarskich i skórzanych gdzie indziej niesklasyfikowani 1 Pracownicy archiwów 1 Statystycy 1 Źródło: PUP Radziejów Z kolei w tabeli 4 przedstawiono nazwy grup zawodów, które w najmniejszym stopniu na obszarze powiatu radziejowskiego generowały występowanie problemu bezrobocia długotrwałego w 2008 roku. Im bardziej tzw. wskaźnik długotrwałego bezrobocia zbliża się do 0, tym w mniejszym stopniu bezrobotni poprzednio pracujący zarejestrowani w określonych grupach zawodów bez pracy pozostają powyżej roku. Zgodnie z obliczeniami statystycznymi do grup zawodów w najmniejszym stopniu generujących długotrwałe bezrobocie na obszarze powiatu radziejowskiego w 2008 roku zaliczono: agentów do spraw sprzedaży (handlowców), techników mechaników, techników informatyków oraz stolarzy i pokrewnych. Tabela 4 Nazwy grup zawodów w najmniejszym stopniu generujące długotrwałe bezrobocie w powiecie radziejowskim w roku 2008 Wskaźnik długotrwałego bezrobocia Agenci do spraw sprzedaży (handlowcy) 0,0526 Technicy mechanicy 0,0595 Technicy informatycy 0,069 Stolarze i pokrewni 0,0833 Specjaliści administracji publicznej gdzie indziej niesklasyfikowani 0,087 Inżynierowie rolnictwa, leśnictwa i pokrewni 0,1 Mechanicy - monterzy maszyn i urządzeń* (zawód szkolny: mechanik - monter maszyn i urządzeń - 0,1176 obejmuje grupę elementarną 7233) Technicy gdzie indziej niesklasyfikowani 0,125 Dietetycy i żywieniowcy 0,1277 Ekonomiści 0,1429 Technicy budownictwa, ochrony środowiska i pokrewni 0,1429 Specjaliści do spraw finansowych 0,1667 13

Spawacze i pokrewni 0,1667 Technicy technologii żywności* (zawód szkolny: technik technologii żywności - obejmuje grupę 0,1667 elementarną 3213) Źródło: PUP Radziejów 2.3. Napływ bezrobotnych według zawodów Istotną zmienną charakteryzującą bieżącą sytuację na lokalnym rynku pracy powiatu radziejowskiego jest napływ bezrobotnych reprezentujących określone profesje i zawody. Na podstawie danych statystycznych gromadzonych przez PUP Radziejów wygenerowana została tabela zawierająca zestawienie 24 zawodów (z uwzględnieniem kategorii bez zawodu), w których w całym 2008r. zarejestrowały się łącznie 2978 osób, co stanowiło 71,3% ogółu rejestrujących się bezrobotnych. Dla porównania w 2007r. w wyróżnionych zawodach zarejestrowało się łącznie 2609 osób obejmujących 70,5% ogółu rejestrujących się bezrobotnych. Tabela 5 Napływ bezrobotnych według zawodów 2007r. i 2008r. Napływ bezrobotnych (zawody dominujące, N i %) Zawód cały 2007r. cały 2008r. Ogółem Kobiety % z ogółu (N=3702) Ogółem Kobiety % z ogółu (N=4178) Bez zawodu 862 460 23,3 1191 696 28,5 Sprzedawca 215 165 5,8 207 157 5,0 Technik mechanik 161 1 4,3 169 1 4,0 Robotnik placowy 126 30 3,4 145 27 3,5 Robotnik pomocniczy w przemyśle przetwórczym 99 43 2,7 110 57 2,6 Robotnik drogowy 85 2 2,3 93 1 2,2 Technik rolnik 82 40 2,2 88 43 2,1 Asystent ekonomiczny [zawód szkolny: technik ekonomista] 155 118 4,2 88 68 2,1 Ślusarz 91 1 2,5 87 0 2,1 Robotnik budowlany 55 1 1,5 80 1 1,9 Pozostali rolnicy produkcji roślinnej 51 23 1,4 64 30 1,5 Technik żywienia i gospodarstwa domowego 65 56 1,8 63 49 1,5 Szwaczka 57 57 1,5 62 62 1,5 Murarz 74 0 2,0 59 0 1,4 Pozostali mechanicy pojazdów samochodowych 50 0 1,4 57 0 1,4 Technik technologii odzieży 56 55 1,5 56 54 1,3 Krawiec 52 52 1,4 50 49 1,2 14

Mechanik operator pojazdów i maszyn rolniczych 45 0 1,2 48 0 1,1 Mechanik samochodów osobowych 32 0 0,9 47 0 1,1 Pracownik biurowy [Zawód szkolny: technik prac biurowych] 56 47 1,5 46 39 1,1 Kucharz 34 25 0,9 44 36 1,1 Pedagog 21 17 0,6 42 39 1,0 Tokarz 46 4 1,2 42 7 1,0 Handlowiec [zawód szkolny: technik handlowiec] 39 32 1,1 40 26 1,0 Suma 2609 1229 70,5 2978 1442 71,3 Źródło: PUP Radziejów Uwaga: w powyższej tabeli przedstawiono wszystkie zawody, w których w 2008 roku w PUP Radziejów zarejestrowało się co najmniej 40 bezrobotnych. Łączenie w zawodach tych zarejestrowało się 2978 osób, czyli 71% ogółu bezrobotnych. Dane te porównano z rokiem 2007. W 2008 roku stosunkowo największą grupę rejestrujących się bezrobotnych stanowiły osoby bez zawodu (1191 osób 28,5%). Natomiast wśród precyzyjnie sklasyfikowanych zawodów reprezentowanych przez rejestrujących się bezrobotnych dominowały następujące profesje: sprzedawca (207 osób 5% ogółu napływu); technik mechanik (169 osób 4%); robotnik placowy (145 osób 3,5%); robotnik pomocniczy w przemyśle przetwórczym (110 osób 2,6%); robotnik drogowy (93 osoby 2,2%); technik rolnik (88 osób 2,1%); asystent ekonomiczny [zawód szkolny: technik ekonomista] (88 osób 2,1%); oraz ślusarz (87 osób 2,1%). Pozostałe z wyróżnionych w tabeli zawodów nie przekroczyły progu 2% ogólnego napływu bezrobotnych w badanym okresie. Dokonując analizy zestawionych danych z płcią rejestrujących się bezrobotnych należy wskazać, że w 2008 roku zarejestrowało się nieznacznie więcej mężczyzn (51,6%) niż kobiet (48,4%). Poza tym udział przedstawicieli obydwu płci wśród bezrobotnych rejestrujących się w wyróżnionych zawodach rozłożył się równomiernie na 12 profesji dla każdej z płci, tzn. zarówno kobiety jak i mężczyźni dominowali w połowie zawodów opisanych w tabeli 5. Dokładnie rzecz ujmując kobiety częściej rejestrowały się jako: szwaczki (100%); krawcowe (98%); technicy technologii odzieży (96,4%); pedagodzy (92,9%); pracownicy biurowi [zawód szkolny: technik prac biurowych] (84,8%); kucharze (81,8%); technicy żywienia i gospodarstwa domowego (77,8%); asystenci ekonomiczni [zawód szkolny: technik ekonomista] (77,3%); sprzedawcy (75,8%); 15

osoby bez zawodu (58,4%), a także robotnicy pomocniczy w przemyśle przetwórczym (51,8%). 2.4 Bezrobotni według rodzaju działalności ostatniego miejsca pracy Osoby poprzednio pracujące, a będące bezrobotnymi na koniec 2008r. stanowiły 65,1% ogółu zarejestrowanych. Dla porównania - pod koniec 2007r. grupa ta stanowiła 65,5% ogółu bezrobotnych. Dokładny rozkład bezrobotnych wg rodzaju działalności ostatniego miejsca pracy w 2007r. i 2008r., z pominięciem osób dotychczas niepracujących, prezentuje tabela 6. Tabela 6 Bezrobotni według rodzaju działalności ostatniego miejsca pracy porównanie 2007r. i 2008r. (N) Sekcja PKD Bezrobotni zarejestrowani w całym 2007 Bezrobotni stan w końcu 2007 roku Bezrobotni zarejestrowani w całym 2008 Bezrobotni stan w końcu 2008 roku Rolnictwo, łowiectwo i leśnictwo 112 158 137 147 Rybactwo 0 1 0 0 Górnictwo 1 1 1 1 Przetwórstwo przemysłowe 281 367 314 340 Wytwarzanie i zaopatrywanie w energię elektryczną, gaz, wodę 2 5 6 5 Budownictwo 136 160 146 151 Handel hurtowy i detaliczny; naprawa pojazdów samochodowych, motocykli oraz artykułów użytku osobistego i 249 332 227 309 domowego Hotele i restauracje 17 15 15 13 Transport, gospodarka magazynowa i łączność 34 39 49 35 Pośrednictwo finansowe 10 5 6 7 Obsługa nieruchomości, wynajem i usługi związane z prowadzeniem 15 20 12 15 działalności gospodarczej Administracja publiczna i obrona narodowa; obowiązkowe ubezpieczenia społeczne i powszechne ubezpieczenie 377 367 431 409 zdrowotne Edukacja 82 65 109 75 Ochrona zdrowia i pomoc społeczna 49 57 37 48 Działalność usługowa komunalna, społeczna i indywidualna, pozostała 95 126 118 115 Gospodarstwa domowe zatrudniające pracowników 2 5 0 4 Organizacje i zespoły eksterytorialne 0 0 0 0 Działalność nie zidentyfikowana 647 514 838 603 Suma 2109 2237 2496 2277 Źródło: PUP Radziejów 16

Z uzyskanych danych wynika, że w trakcie całego 2008 roku do rejestracji PUP Radziejów zgłosiło się łącznie 2496 osób bezrobotnych, które posiadały staż pracy. Dla porównania, w całym 2007 roku do PUP zgłosiło się 2109 osób, które straciły zatrudnienie, stanowiących jednocześnie 94,3% bezrobotnych z doświadczeniem zawodowym z końca 2007 roku. W napływie bezrobotnych w całym 2008 roku wyróżnić można osiem sekcji PKD, w których zarejestrowało się w tym czasie każdorazowo ponad 100 osób. Były to odpowiednio: administracja publiczna i obrona narodowa; obowiązkowe ubezpieczenia społeczne i powszechne ubezpieczenie zdrowotne (431 osób 17,3%); przetwórstwo przemysłowe (314 osób 12,6%); handel hurtowy i detaliczny; naprawa pojazdów samochodowych, motocykli oraz artykułów użytku osobistego i domowego (227 osób 9%); budownictwo (146 osób 5,8%); rolnictwo, łowiectwo i leśnictwo (137 osób 5,5%); działalność usługowa komunalna, społeczna i indywidualna, pozostała (118 osób 5%); edukacja (109 osób 4,4%), a także - działalność nie zidentyfikowana (838 osób 33,6%). Osoby rejestrujące się, sklasyfikowane w wymienionych sekcjach stanowiły 93,2% ogółu napływu. Ponadto analiza struktury bezrobotnych według rodzaju ostatniego miejsca pracy wykazała, że na koniec 2008 roku wyróżnić można było siedem sekcji PKD, w których liczba zarejestrowanych bezrobotnych przekraczała 100 osób. Były to odpowiednio: administracja publiczna i obrona narodowa; obowiązkowe ubezpieczenia społeczne i powszechne ubezpieczenie zdrowotne (409 osób 18%); przetwórstwo przemysłowe (314 osób 14%); handel hurtowy i detaliczny; naprawa pojazdów samochodowych, motocykli oraz artykułów użytku osobistego i domowego (309 osób 14%); budownictwo (151 osób 7%); rolnictwo, łowiectwo i leśnictwo (147 osób 6%); działalność usługowa komunalna, społeczna i indywidualna, pozostała (115 osób 5%) oraz działalność nie zidentyfikowana (603 osoby 26%). Osoby zarejestrowane pod koniec 2008 roku sklasyfikowane w wymienionych sekcjach stanowiły 90% ogółu bezrobotnych Dodatkowe graficzne zestawienie stanu bezrobocia w ośmiu najliczniej reprezentowanych sekcjach PKD porównujące liczbę bezrobotnych 17

zarejestrowanych w całym 2008 roku ze stanem na koniec grudnia 2008 roku prezentuje poniżej wykres 2. Wykres 2 Bezrobotni ośmiu najliczniej reprezentowanych sekcji PKD w 2008 roku w powiecie radziejowskim Działalność nie zidentyfikow ana 838 603 Działalność usługow a komunalna, społeczna i indyw idualna, pozostała 118 115 Edukacja 109 75 Administracja publiczna i obrona narodow a; obow iązkow e ubezpieczenia społeczne i pow szechne ubezpieczenie zdrow otne 431 409 Handel hurtow y i detaliczny; napraw a pojazdów samochodow ych, motocykli oraz artykułów użytku osobistego i domow ego 227 309 Budow nictw o 146 151 Przetw órstw o przemysłow e 314 340 Rolnictw o, łow iectw o i leśnictw o 137 147 Bezrobotni zarejestrowani w całym 2008 Bezrobotni stan w końcu 2008 roku Źródło: PUP Radziejów Dane zaprezentowane na wykresie 2 obrazują dynamikę napływu bezrobotnych ze stażem pracy oraz ich fluktuację w analizowanym czasokresie w oparciu o klasyfikację PKD. 18

III. Analiza ofert pracy według zawodów (grup zawodów) w powiecie radziejowskim 3.1 Napływ ofert pracy według zawodów W okresie całego 2008r. do PUP Radziejów zgłoszono ogółem 1524 oferty pracy (dotyczy ofert pracy zarejestrowanych w systemie komputerowym). W roku 2007 liczba ta osiągnęła pułap 1497 ofert, a więc była niższa od obecnej o niespełna 2%. Na potrzeby dalszej analizy wyodrębniono 26 zawodów, w których pracodawcy zgłosili 1277 ofert pracy, co stanowiło zdecydowaną większość, bo 83,8% ogółu ofert będących w dyspozycji PUP Radziejów w całym 2008 roku. Dla porównania w całym 2007r. zgłoszono łącznie 1150 ofert pracy w wyselekcjonowanych poniżej 26 zawodach, co stanowiło jednocześnie 76,8 wszystkich ofert posiadanych przez PUP w tym okresie (tabela 7). Tabela 7 Napływ ofert pracy według zawodów porównanie 2007r. i 2008r. Zawód Oferty zgłoszone w całym 2007r. % z ogółu (N=1497) Oferty zgłoszone w całym 2008r. % z ogółu (N=1524) Robotnik gospodarczy 149 10,0 230 15,1 Sprzedawca 178 11,9 209 13,7 Pracownik administracyjny [zawód szkolny: Technik administracji] 187 12,5 137 9,0 Robotnik placowy 172 11,5 131 8,6 Pracownik biurowy [zawód szkolny: technik prac biurowych] 91 6,1 79 5,2 Meliorant 102 6,8 71 4,7 Szwaczka 27 1,8 48 3,1 Robotnik budowlany 33 2,2 38 2,5 Opiekunka środowiskowa 2 0,1 35 2,3 Fryzjer [zawody szkolne: fryzjer, technik usług fryzjerskich] 8 0,5 32 2,1 Przedstawiciel handlowy [przedstawiciel regionalny] 26 1,7 25 1,6 Mechanik pojazdów samochodowych 3 0,2 24 1,6 Sprzątaczka 22 1,5 24 1,6 Pomoc kuchenna 23 1,5 23 1,5 Magazynier 13 0,9 22 1,4 Kierowca samochodu ciężarowego 11 0,7 20 1,3 Prasowaczka [ręczna] 7 0,5 16 1,0 19

Sekretarka 6 0,4 15 1,0 Murarz 10 0,7 14 0,9 Operator urządzeń do formowania wyrobów z tworzyw sztucznych 21 1,4 14 0,9 Kucharz 24 1,6 13 0,9 Krawiec 0 0,0 13 0,9 Bibliotekarz 9 0,6 12 0,8 Robotnik pomocniczy w przemyśle przetwórczym 5 0,3 12 0,8 Wychowawca w placówkach oświatowych, wychowawczych i 5 0,3 10 0,7 opiekuńczych Piekarz 16 1,1 10 0,7 Suma 1150 76,8 1277 83,8 Źródło: PUP Radziejów Uwaga: w powyższej tabeli przedstawiono wszystkie zawody, w których w 2008 roku do PUP Radziejów wpłynęło co najmniej 10 ofert pracy. Łączenie w zawodach tych pracodawcy zgłosili 1277 ofert pracy, co stanowiło 84% ogółu ofert pracy zgłoszonych do PUP Radziejów. Dane te porównano z 2007 rokiem. Wśród wyodrębnionych zawodów tylko w przypadku siedmiu profesji odnotowano w 2008 roku spadek liczby zgłaszanych ofert pracy w porównaniu z rokiem 2007. Były to następujące zawody: pracownik administracyjny [zawód szkolny: Technik administracji]; robotnik placowy; pracownik biurowy [Zawód szkolny: Technik prac biurowych]; meliorant; przedstawiciel handlowy [przedstawiciel regionalny]; operator urządzeń do formowania wyrobów z tworzyw sztucznych i kucharz. W 2008 roku wśród uzyskanych ofert pracy największe zapotrzebowanie zgłaszane było na: robotników gospodarczych (15,1%); sprzedawców (13,7%); pracowników administracyjnych [zawód szkolny: Technik administracji] (9%); robotników placowych (8,6%); pracowników biurowych [Zawód szkolny: Technik prac biurowych] (5,2%); meliorantów (4,7%); szwaczki (3,1%) oraz robotników budowlanych (2,5%). Łącznie wymienione oferty stanowiły 62% ogółu spływających zleceń do Powiatowego Urzędu Pracy z Radziejowa. Liczba pozostałych ofert nie przekroczyła w przypadku żadnego zawodu pułapu 2,3% ogólnego napływu ofert. 3.2 Napływ ofert pracy według sekcji PKD Biorąc pod uwagę klasyfikację PKD w całym 2008r. wyróżnić można siedem sekcji, w których dominowały oferty pracy napływające do PUP Radziejów. Były to 20

następujące sekcje: administracja publiczna i obrona narodowa; obowiązkowe ubezpieczenia społeczne i powszechne ubezpieczenie zdrowotne (353 oferty 23,2%); handel hurtowy i detaliczny; naprawa pojazdów samochodowych, motocykli oraz artykułów użytku osobistego i domowego (343 oferty 22,5%); przetwórstwo przemysłowe (240 ofert 15,7%); edukacja (123 oferty 8,1%); ochrona zdrowia i pomoc społeczna (102 oferty 6,7%); działalność usługowa komunalna, społeczna i indywidualna, pozostała (102 oferty 6,7%); budownictwo (94 oferty 6,2%). Łącznie wymienione oferty stanowiły 89,1% wszystkich zgłoszonych wolnych miejsc pracy odnotowanych w analizowanym okresie. Ponadto należy podkreślić, że w przypadku pięciu sekcji nie odnotowano napływu żadnych ofert pracy. Były to następujące sekcje: rybactwo; górnictwo; gospodarstwa domowe zatrudniające pracowników; organizacje i zespoły eksterytorialne; oraz działalność nie zidentyfikowana. Brak napływu ofert w tych sekcjach odnotowano również w całym roku 2007. W przypadku sześciu sekcji w 2008 roku odnotowano spadek liczby napływających ofert zatrudnienia w porównaniu z rokiem 2007. Były to następujące sekcje: rolnictwo, łowiectwo i leśnictwo; przetwórstwo przemysłowe; hotele i restauracje; obsługa nieruchomości, wynajem i usługi związane z prowadzeniem działalności gospodarczej; edukacja; oraz ochrona zdrowia i pomoc społeczna. Dokładny rozkład omówionego napływu ofert pracy według sekcji PKD zaprezentowano w tabeli 8. Tabela 8 Napływ ofert pracy według sekcji PKD porównanie całego 2007r. i 2008r. Sekcja PKD Cały 2007 % z ogółu (N=1497) Cały 2008 % z ogółu (N=1524) Rolnictwo, łowiectwo i leśnictwo 53 3,5 40 2,6 Rybactwo 0 0,0 0 0,0 Górnictwo 0 0,0 0 0,0 Przetwórstwo przemysłowe 247 16,5 240 15,7 Wytwarzanie i zaopatrywanie w energię elektryczną, gaz, wodę 7 0,5 6 0,4 Budownictwo 59 3,9 94 6,2 Handel hurtowy i detaliczny; naprawa pojazdów samochodowych, motocykli oraz artykułów użytku osobistego i 285 19,0 343 22,5 domowego Hotele i restauracje 43 2,9 35 2,3 Transport, gospodarka magazynowa i łączność 25 1,7 32 2,1 21

Pośrednictwo finansowe 24 1,6 33 2,2 Obsługa nieruchomości, wynajem i usługi związane z prowadzeniem 23 1,5 21 1,4 działalności gospodarczej Administracja publiczna i obrona narodowa; obowiązkowe ubezpieczenia społeczne i powszechne ubezpieczenie 412 27,5 353 23,2 zdrowotne Edukacja 163 10,9 123 8,1 Ochrona zdrowia i pomoc społeczna 106 7,1 102 6,7 Działalność usługowa komunalna, społeczna i indywidualna, pozostała 50 3,3 102 6,7 Gospodarstwa domowe zatrudniające pracowników 0 0,0 0 0,0 Organizacje i zespoły eksterytorialne 0 0,0 0 0,0 Działalność nie zidentyfikowana 0 0,0 0 0,0 Ogółem 1497 100,0 1524 100,0 Źródło: PUP Radziejów IV. Analiza zawodów deficytowych, nadwyżkowych i w równowadze 4.1 Zawody deficytowe Jedną z kluczowych części rocznego raportu o charakterze diagnostycznym jest analiza pojawiających się na lokalnym rynku pracy zawodów deficytowych, w równowadze i nadwyżkowych. Podstawą do określenia, czy zawód jest deficytowy, w równowadze bądź nadwyżkowy jest analiza napływu ofert pracy oraz napływu bezrobotnych w analizowanym okresie. Jeżeli stosunek średniomiesięcznego napływu ofert pracy do średniomiesięcznego napływu osób do bezrobocia w danym zawodzie i czasookresie jest większy od 1,1 (W> 1,1), wówczas mamy do czynienia z zawodami deficytowymi do PUP wpływa więcej ofert pracy w danym zawodzie niż rejestruje się osób bezrobotnych. W poniższej tabeli przedstawiono wszystkie zawody deficytowe zidentyfikowane na lokalnym rynku pracy powiatu radziejowskiego na podstawie zastanych danych statystycznych. Im wyższy wskaźnik deficytu W, tym zgodnie z danymi statystycznymi większe szanse osób reprezentujących te zawody na podjęcie zatrudnienia na lokalnym rynku pracy. Jednakże na uwadze należy mieć fakt, że w przypadku części zawodów (np. robotnik gospodarczy, czy pracownik administracyjny) znaczne wskaźniki deficytowości wynikają z 22

podejmowanych przez Powiatowy Urząd Pracy działań związanych z aktywizacją lokalnego rynku pracy (np. przygotowanie zawodowe w miejscu pracy, prace społecznie użyteczne, staże). Gdyby nie działania publicznych służb zatrudnienia z Radziejowa deficyty w tych zawodach nie wystąpiłyby. Poza tym, część z tych ofert przeznaczona jest dla jedynie wąskiej grupy bezrobotnych (np. określonych w art. 49 Ustawy o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy), co może defaworyzować część bezrobotnych w aktywizacji na rynku pracy. Tabela 9 Zawody deficytowe w powiecie radziejowskim w 2008r. średniomiesięczny Wskaźnik Zawód napływ ofert intensywności pracy w 2008r. deficytu W Opiekunka środowiskowa 2,9167 35 Robotnik gospodarczy 19,1667 25,5556 Wychowawca w placówkach oświatowych, wychowawczych i opiekuńczych 0,8333 10 Robotnik magazynowy 0,6667 8 Pomoc kuchenna 1,9167 7,6667 Sekretarka 1,25 7,5 Pracownik administracyjny [zawód szkolny: technik administracji] 11,4167 5,0741 Meliorant 5,9167 5,0714 Krojczy 0,4167 5 Mechanik pojazdów samochodowych 2 4,8 Sprzedawca w stacji paliw 0,25 3 Konserwator budynków 0,25 3 Nauczyciel muzyki 0,1667 2 Maszynistka 0,1667 2 Kasjer handlowy 0,3333 2 Kasjer bankowy 0,1667 2 Elektromonter instalacji elektrycznych 0,5 2 Praczka 0,1667 2 Pracownik biurowy [zawód szkolny: technik prac biurowych] 6,5833 1,7174 Księgowy [samodzielny] 0,4167 1,6667 Opiekunka dziecięca 0,6667 1,6 Prasowaczka [ręczna] 1,3333 1,6 Magazynier 1,8333 1,5714 Kierowca samochodu ciężarowego 1,6667 1,4286 Źródło: PUP Radziejów Uwaga: w powyższej tabeli zaprezentowano wszystkie zawody deficytowe zidentyfikowane na lokalnym rynku pracy powiatu radziejowskiego w 2008 roku. Zgodnie ze wskazówkami Departamentu Rynku Pracy MPiPS pominięto zawody MAX deficytowe. Jest to sytuacja, kiedy do PUP wpływają oferty pracy, natomiast nie rejestrują się bezrobotni. Na szczególną uwagę zasługują zawody, które oprócz deficytowości charakteryzują się średniomiesięcznym napływem ofert pracy większym od 1,0000. W zawodach 23

tych stosunkowo często do PUP Radziejów pracodawcy zgłaszali oferty pracy. Do zawodów tych oprócz robotnika gospodarczego, pracownika administracyjnego i pracownika biurowego w 2008 roku zaliczały się: meliorant, opiekunka środowiskowa, mechanik pojazdów samochodowych, pomoc kuchenna, magazynier, kierowca samochodu ciężarowego, prasowaczka oraz sekretarka. 4.2 Zawody w równowadze Zawodami w równowadze są te, w których do PUP w analizowanym okresie wpływa podobna ilość ofert w stosunku do liczby rejestrujących się bezrobotnych. Jeżeli stosunek średniomiesięcznego napływu ofert pracy do średniomiesięcznego napływu osób do bezrobocia w danym zawodzie i czasookresie zawiera się w granicach od 0,9 od 1,1 (0,9 W 1,1), wówczas mamy do czynienia z zawodami w równowadze do PUP wpływa bardzo zbliżona ilość ofert pracy w danym zawodzie w stosunku do rejestrujących się osób bezrobotnych. Tabela 10 Zawody w równowadze w powiecie radziejowskim w 2008r. Wskaźnik Zawód intensywności W Fryzjer [zawody szkolne: fryzjer, technik usług fryzjerskich] 1,0667 Sprzedawca 1,0097 Nauczyciel języka polskiego w szkole podstawowej 1 Opiekun w domu pomocy społecznej 1 Rejestratorka medyczna 1 Intendent 1 Bufetowy [barman] 1 Pomoc dentystyczna 1 Sanitariusz szpitalny 1 Sadownik 1 Monter instalacji centralnego ogrzewania i ciepłej wody 1 Technolog robót wykończeniowych w budownictwie 1 Mechanik autobusów 1 Monter elektronik - instalacja anten 1 Kaletnik 1 Operator sprzętu do robót ziemnych 1 Robotnik placowy 0,9034 Źródło: PUP Radziejów Uwaga: w powyższej tabeli zaprezentowano wszystkie zawody w równowadze zidentyfikowane na lokalnym rynku pracy powiatu radziejowskiego w 2008 roku. 24

4.3 Zawody nadwyżkowe Z kolei zawodami nadwyżkowymi są te, w których do PUP w analizowanym okresie wpływa mniejsza ilość ofert w stosunku do liczby rejestrujących się bezrobotnych. Jeżeli stosunek średniomiesięcznego napływu ofert pracy do średniomiesięcznego napływu osób do bezrobocia w danym zawodzie i czasookresie jest mniejszy od 0,9 (0,9<W), wówczas mamy do czynienia z zawodami nadwyżkowymi do PUP wpływa mniejsza ilość ofert pracy w danym zawodzie w stosunku do rejestrujących się osób bezrobotnych. Im mniejsza wartość wskaźnika, tym większy poziom nadwyżkowości danego zawodu czyli zgodnie z danymi statystycznymi osoby reprezentujące te zawody mają większe problemy ze znalezieniem pracy na lokalnym rynku zatrudnienia. Tabela 11 Zawody nadwyżkowe w powiecie radziejowskim w 2008r. Wskaźnik Zawód intensywności nadwyżki W Ślusarz 0,0115 Mechanik samochodów osobowych 0,0213 Pedagog 0,0238 Handlowiec [zawód szkolny: technik handlowiec] 0,025 Elektromonter [elektryk] zakładowy 0,0294 Kucharz małej gastronomii 0,0333 Palacz pieców zwykłych 0,0435 Monter instalacji wodociągowych i kanalizacyjnych 0,087 Robotnik pomocniczy w przemyśle przetwórczym 0,1091 Technik budownictwa 0,1111 Technik informatyk 0,1622 Frezer 0,1667 Pracownik socjalny 0,1667 Specjalista do spraw marketingu i handlu [sprzedaży] 0,1667 Kierowca ciągnika rolniczego 0,2 Mechanik maszyn i urządzeń przemysłowych 0,2 Dekarz 0,2 Malarz budowlany 0,2222 Murarz 0,2373 Stolarz 0,2381 Pakowacz 0,25 Fryzjer damski 0,25 Opiekunka domowa 0,25 Technik farmaceutyczny 0,25 Technik fizjoterapii 0,25 Krawiec 0,26 25

Kucharz 0,2955 Fizjoterapeuta 0,3333 Specjalista do spraw finansów [analityk finansowy] 0,3333 Spawacz ręczny gazowy 0,3333 Źródło: PUP Radziejów Uwaga: w powyższej tabeli zaprezentowano 30 zidentyfikowane zawody o najwyższych wskaźnikach nadwyżkowości na lokalnym rynku pracy powiatu radziejowskiego w 2008 roku. Zgodnie ze wskazówkami Departamentu Rynku Pracy MPiPS pominięto zawody, w których rejestrowali się bezrobotni, natomiast nie wpływały oferty pracy. Tabelę rozpoczynają zawody o najwyższym wskaźniku nadwyżkowości. Analiza statystyczna zawodów nadwyżkowych w roku 2008 w powiecie radziejowskim wykazuje, że największe problemy z podjęciem zatrudnienia mają przedstawiciele następujących zawodów: ślusarz, mechanik samochodów osobowych, pedagog, handlowiec, elektromonter i kucharz małej gastronomii. V. Wnioski i zakończenie Podsumowując część diagnostyczną monitoringu zawodów deficytowych i nadwyżkowych za 2008 rok przeprowadzony dla powiatu radziejowskiego można stwierdzić, że: odnotowano niewielki wzrost bezrobocia w okresie od 31.12.2007r. do 31.12.2008r. (o 82 osoby z 3414 do 3496 osób); w strukturze zawodowej lokalnego bezrobocia wg stanu na koniec grudnia 2008r. dominują osoby bez zawodu (23%), sprzedawcy (6%), robotnicy pomocniczy w przemyśle przetwórczym (4,4%), robotnicy placowi (4,3%) oraz robotnicy drogowi (3,1%); największy udział kobiet w strukturze zawodowej bezrobotnych najliczniej zarejestrowanych w PUP Radziejów zgodnie ze stanem z grudnia 2008r., dotyczył następujących zawodów: szwaczka (100%); sprzątaczka (100%); technik technologii odzieży (97,9%); krawiec (98,3%); fryzjer [zawody szkolne: fryzjer, technik usług fryzjerskich] (96%); pedagog (93,1%); kucharz (89,6%); pracownik biurowy [zawód szkolny: technik prac biurowych] (86,5%); sprzedawca (86,2%); rolnik produkcji roślinnej i zwierzęcej [zawód szkolny: rolnik] (80%); technik żywienia i gospodarstwa domowego (80,4%); 26

pod koniec 2008 roku w ewidencji PUP Radziejów zarejestrowanych było w sumie 285 osób bezrobotnych (w tym 170 kobiet) do 12 miesięcy od ukończenia nauki - osoby te stanowiły 8,2% ogółu bezrobotnych; analiza empiryczna wykazała, że niemal 60% bezrobotnych (166 osób), którzy w okresie ostatniego roku ukończyli naukę, stanowią osoby bez zawodu - są to przede wszystkim absolwenci liceów, w dalszej kolejności wśród kategorii bezrobotnych do 12 miesięcy od daty ukończenia nauki znaleźli się m.in.: sprzedawcy (5%), pedagodzy (3,2%), technicy mechanicy (2,8%) i technicy żywienia i gospodarstwa domowego (2,1%), czy asystenci ekonomiczni (1,8%); niepokojącym zjawiskiem jest to, że w okresie od końca grudnia 2007r. do końca grudnia 2008r. liczba bezrobotnych do 12 miesięcy od ukończenia nauki wzrosła o 119 osób; zgodnie z obliczeniami statystycznymi do grup zawodów (poziom czterocyfrowy) w najmniejszym stopniu generujących długotrwałe bezrobocie na obszarze powiatu radziejowskiego w 2008 roku zaliczono: agentów do spraw sprzedaży (handlowców), techników mechaników, techników informatyków oraz stolarzy i pokrewnych; w 2008 roku łączenie zarejestrowało się w PUP Radziejów 4178 osób, było to o 476 osób więcej w porównaniu z 2007 rokiem; w całym 2008 roku najczęściej bezrobotni w PUP Radziejów rejestrowali się jako osoby bez zawodu (28,5% napływu), natomiast wśród konkretnych, zdefiniowanych zawodów były to następujące profesje: sprzedawca (5%), technik mechanik (4%); robotnik placowy (3,5%); robotnik pomocniczy w przemyśle przetwórczym (2,6%); robotnik drogowy (2,2%); technik rolnik (2,1%); asystent ekonomiczny [zawód szkolny: technik ekonomista] (2,1%) oraz ślusarz (2,1%); w okresie całego 2008r. do PUP Radziejów zgłoszono ogółem 1524 oferty pracy (dotyczy ofert pracy zarejestrowanych w systemie komputerowym), dla porównania - w roku 2007 liczba ta osiągnęła pułap 1497 ofert, a więc była nieznacznie niższa od obecnej, bo o niespełna 2%; 27

w 2008 roku największe zapotrzebowanie pracodawcy zgłaszali na: robotników gospodarczych (15,1%); sprzedawców (13,7%); pracowników administracyjnych [zawód szkolny: Technik administracji] (9%); robotników placowych (8,6%); pracowników biurowych [Zawód szkolny: Technik prac biurowych] (5,2%); meliorantów (4,7%); szwaczki (3,1%) oraz robotników budowlanych (2,5%) łącznie w wymienionych zawodach pracodawcy zgłosili 62% ogółu ofert pracy; wśród zidentyfikowanych zawodów deficytowych na obszarze powiatu radziejowskiego na szczególną uwagę zasługują te, w których stosunkowo często zgłaszane były oferty pracy, do zawodów oprócz robotnika gospodarczego, pracownika administracyjnego i pracownika biurowego w 2008 roku zaliczały się: meliorant, opiekunka środowiskowa, mechanik pojazdów samochodowych, pomoc kuchenna, magazynier, kierowca samochodu ciężarowego, prasowaczka oraz sekretarka; zawodami, które w 2008 roku charakteryzowały się największymi wskaźnikami nadwyżkowości okazały się ślusarz, mechanik samochodów osobowych, pedagog, handlowiec, elektromonter i kucharz małej gastronomii. 28

VI. Spis tabel i wykresów Spis tabel Tabela 1 Struktura zawodowa bezrobotnych wg wielkich grup zawodowych (wraz z osobami bez zawodu) stan w końcu 2007r. i 2008r. (N i %) Tabela 2 Bezrobotni według zawodów (zawody dominujące) stan w końcu 2007r. i 2008r. Tabela 3 Nazwy grup zawodów w największym stopniu generujące długotrwałe bezrobocie w powiecie radziejowskim w roku 2008 Tabela 4 Nazwy grup zawodów w najmniejszym stopniu generujące długotrwałe bezrobocie w powiecie radziejowskim w roku 2008 Tabela 5 Napływ bezrobotnych według zawodów 2007r. i 2008r. Tabela 6 Bezrobotni według rodzaju działalności ostatniego miejsca pracy porównanie 2007r. i 2008r. (N) Tabela 7 Napływ ofert pracy według zawodów porównanie 2007r. i 2008r. Tabela 8 Napływ ofert pracy według sekcji PKD porównanie całego 2007r. i 2008r. Tabela 9 Zawody deficytowe w powiecie radziejowskim w 2008r Tabela 10 Zawody w równowadze w powiecie radziejowskim w 2008r. Tabela 11 Zawody nadwyżkowe w powiecie radziejowskim w 2008r. Spis wykresów Wykres 1 Struktura zawodowa bezrobotnych wg wielkich grup zawodowych - z ujęciem osób bez zawodu (N) Wykres 2 Bezrobotni ośmiu najliczniej reprezentowanych sekcji PKD w 2008 roku w powiecie radziejowskim Str. 7 9 12 13 14 16 19 21 23 24 25 Str. 8 18 29