STRATEGIA ROZWOJU GMINY KOLBUDY Analiza Sprawozdań z wykonania budżetu gminy Kolbudy w latach 2005-2009 Dla gminy Kolbudy opracował: Adam Rodziewicz sierpień 2010 A-BAN Adam Rodziewicz ul. Morenowe Wzgórze 26a/13 80-283 Gdańsk
Spis treści Analiza budżetu gminy w latach 2005-2009... 3 Dochody gminy... 4 Wydatki gminy... 8 Podsumowanie... 9
Analiza budżetu gminy w latach 2005-2009 Analizę przeprowadzono na podstawie zestawień realizacji budżetów w latach 2005-2009. W trakcie analizy poszukiwano głównych źródeł dochodów i wydatków gminy. Poniżej przedstawiono wykresy i tabele zawierające wybrane z nich, jako najbardziej charakterystyczne dla gminy Kolbudy. rok 2005 2006 2007 2008 2009 dochód 28 496 927 zł 30 355 394 zł 38 347 759 zł 40 842 855 zł 44 395 453 zł realizacja planu 107.2% 106.6% 107.3% 101.5% 101.7% wydatki 30 219 904 zł 29 436 100 zł 35 130 232 zł 43 875 128 zł 42 917 694 zł realizacja planu 95,6% 94,4% 91,3% 91,3% 92,4% Tabl.: Zestawienie dochodów gminy w omawianych latach wraz z procentem realizacji założeń do planu budżetowego gminy. Jak wynika z powyższej tabeli, na podstawie procentowej realizacji założonego budżetu gmina bezpiecznie szacuje zarówno swoje dochody jak i wydatki, co niewątpliwie wpływa na jej stabilność finansową. W kolejnych latach widoczny jest wzrost zarówno przychodów jak i rozchodów. Wyjątkiem jest rok 2008, w którym wydatki przekroczyły roczny dochód gminy. Procentowe wartości realizacji planu budżetowego wskazują jednak, że zostało to wcześniej zaplanowane.
Dochody gminy Wykres: Dochód i wydatki gminy Kolbudy w latach 2005-2009 rok 2005 2006 2007 2008 2009 dochód własny 18 997 100 zł 17 737 756 zł 25 822 520 zł 28 577 380 zł 28 360 249 zł subwencje 9 499 827 zł 12 617 637 zł 12 525 239 zł 12 265 475 zł 16 035 204 zł proc dochód własny 66,7% 58,4% 67,3% 70,0% 63,9% proc subwencji 33,34% 41,57% 32,66% 30,03% 36,12% Tabl.: Zestawienie dochodów gminy w omawianych latach z uwzględnieniem ich podziału na źródło. Wykres: Struktura dochodów gminy w rozbiciu na źródło dochodów własne i z subwencji w kolejnych latach.
Wykres: Struktura dochodów gminy, porównanie wartości dochodów własnych i subwencji w kolejnych latach Co roczne dochody gminy składają się z dochodów własnych oraz środków wynikających z różnego rodzaju subwencji i dofinansowań ze źródeł zewnętrznych. Ta druga część wynika głównie z zadań dofinansowywanych z budżetu państwa. Największa kwota dotyczy środków przeznaczanych na oświatę. Środki finansowe pochodzące ze źródeł zewnętrznych stanowią wysoki procent całości rocznych dochodów gminy jednak nigdy nie przekroczyły one połowy całości dochodów, co wskazuje na stosunkowo duży potencjał gminy na wypadek potrzeby samodzielnego ponoszenia kosztów jej funkcjonowania. DOCHODY rok 2005 2006 2007 2008 2009 Podatek dochodowy od osób fizycznych 4 270 714 5 566 544,00 7 868 528,00 9 389 522,00 9 913 400,00 Podatek dochodowy od osób prawnych 310 231 328 293,67 410 243,09 611 881,26 856 620,87 Podatek od nieruchomości 6 424 715 6 777 720,35 7 448 184,52 7 659 226,33 8 139 643,81 Podatek rolny 194 669 170 722,06 226 290,04 354 262,17 338 137,76 Podatek leśny 39 086 44 174,71 45 684,80 50 063,60 52 693,30 Podatek od środków transportowych 185 700 432 750,87 1 738 996,27 3 120 030,07 3 711 017,01 Podatek od czynności cywilnoprawnych 758 975 1 046 209,82 1 983 877,53 1 533 988,08 952 154,66 Wpływy ze sprzedaży składników majątkowych 4 389 823 696 356,35 2 334 198,73 933 975,53 208 908,06 Tabl.: Wybrane pozycje źródeł dochodów gminy, o największej corocznej wartości.
Wykres: Struktura dochodów gminy, porównanie wybranych źródeł dochodów gminy, o największej co rocznej wartości w latach 2005-2009 W ciągu okresu czasu objętego niniejszą analizą zmieniło się główne źródło dochodów gminy Kolbudy. O ile jeszcze w 2006 roku wartość dochodów z tytułu podatków od nieruchomości była najwyższa to już w kolejnych latach różnica między nią, a dochodów z tytułu podatku dochodowego od osób fizycznych coraz bardziej się powiększała na korzyść tej drugiej. Zestawiając to zjawisko z tendencją do wzrostu ilości osób zameldowanych na terenie gminy można prognozować dalsze utrzymanie się tego trendu, choć różnica obu wartości z 2009 roku wskazuje na możliwość zmniejszania się tępa powiększania się dysproporcji między nimi, co najprawdopodobniej spowodowane było kryzysem gospodarczym. Spodziewać się można jednak, że wraz ze wzrostem odsetka mieszkańców zameldowanych na terenie gminy Kolbudy wzrost ten będzie bardziej widoczny. Drugą pozycją z dochodów gminy wykazującą dynamiczny wzrost po dochodach z tytułu podatku dochodowego od osób fizycznych jest dochód z tytułu podatku od środków transportowych. Wzrost ten również wykazuje lekkie wyhamowanie w ostatnich latach jednak nic nie wskazuje, aby jego dodatni trend miał się zmienić zwłaszcza, że rynek ciągle jeszcze wykazuje dużą podaż na samochody osobowe. Niska wartość dochodów z tytułu podatków leśnego i rolnego wskazuje na charakter
gminy, która nie jest już obszarem o dominującym użytkowaniu rolniczym, w przeciwieństwie do sąsiadujących gmin dalej oddalonych od Gdańska. Dysproporcja między stosunkowo dużym obszarem terenów leśnych występujących w granicach gminy Kolbudy, a niskim dochodem z tego tytułu może wynikać z powodu stosunkowo niskiego samego podatku, ale również faktu, że większość tych lasów należy do Skarbu Państwa. Spadek dochodów z tytułu podatków od czynności cywilnoprawnych należy tłumaczyć kryzysem gospodarczym, a co za tym idzie zmniejszoną liczbą przeprowadzanych transakcji. Związane z tym jest również zmniejszenie się dochodów gminy z tytułu sprzedaży składników jej majątku, choć w tym przypadku nie bez znaczenia pozostaje zmniejszenie ogólnej ilości majątku gminy i możliwości zbywania kolejnych jego elementów.
Wydatki gminy WYDATKI rok 2005 2006 2007 2008 2009 Świadczenia na rzecz osób fizycznych 3 193 553 3 914 594,43 4 261 218,99 4 073 750,00 4 349 624,05 Koszty administracji 10 015 440 10 929 745,50 11 627 234,71 12 624 359,50 14 027 013,19 Wydatki inwestycyjne 4 351 427 5 756 766,07 10 254 727,34 15 477 911,46 12 842 396,59 Pozostałe wydatki bieżące 11 654 733 7 814 472,33 7 538 832,25 9 933 882,84 8 849 416,81 Tabl.: Zestawienie wydatków gminy w omawianych latach z uwzględnieniem ich podziału na przeznaczenie. Wykres: Struktura wydatków gminy, porównanie wartości wydatków z różnych tytułów w kolejnych latach Powyższa tabela oraz wykres wskazują na to, że w latach 2005 2008 gmina Kolbudy przeżywała gorący okres swojego rozwoju, który jednak został dość mocno wyhamowany w 2009 roku nadchodzącym wówczas kryzysem gospodarczym. Jednocześnie pomiędzy rokiem 2008, a 2009 nie wystąpił znaczny wzrost świadczeń na rzecz osób fizycznych, co może oznaczać, że spowolnienie to nie odznaczyło się jednak znacząco na ogólnej sytuacji materialnej mieszkańców gminy. Wzrost kosztów administracji ponoszonych przez gminę może być tłumaczony zarówno wzrostem ilości mieszkańców gminy, a co za tym idzie potrzebą zwiększenia nakładów przeznaczanych na ich obsługę, jak i mocno zwiększającą się w ostatnich latach ilością zadań powierzanych samorządom lokalnym przez władzę centralną.
Podsumowanie Głównym źródłem dochodów w ostatnich latach w gminie Kolbudy stał się podatek od dochodów osób fizycznych. Sami, więc mieszkańcy gminy i ich sytuacja materialna jest największą wartością z punktu widzenia finansów gminy. Bezpośrednio związana z tym jest wartość przychodów do kasy gminnej z tytułu środków transportowych, a więc ilości pojazdów jaką dysponują mieszkańcy i podmioty prowadzące na jej terenie działalność gospodarczą. Stosunkowo niską liczbę dochodów z tytułu podatków od osób prawnych tłumaczyć można faktem, ze jedynie część z nich zarejestrowała swoją działalność i ma swoją siedzibę w gminie Kolbudy. Nie bez wpływu na budżet gminy pozostał kryzys gospodarczy, który uwidocznił się w 2009 roku. Niska wartość dochodów z tytułu podatków leśnego i rolnego wskazuje na charakter gminy. W celu zwiększenia źródeł dochodów gminy, a co za tym idzie uniezależnienia tylko od jednego wydaje się rozwój przedsiębiorczości na terenie gminy. Ogólny silny wzrost ilości środków przeznaczanych na inwestycje gminne, równoległy wzrost dochodów z tytułu podatku od dochodów osób fizycznych oraz fakt relatywnie dużego udziału w dochodach gminy dochodów własnych świadczy o dobrej kondycji finansowej gminy. W nadchodzących latach najważniejsza wydaje się potrzeba wzmocnienia pozytywnych trendów wzrostowych panujących na terenie gminy Kolbudy oraz dalsze unikanie wzrostu zadłużenia gminy, co niestety zbyt często w naszym kraju bywa główną metodą na finansowanie inwestycji samorządowych. W latach 2005 2007 wysokość zadłużenia gminy malała, co wynika m.in. z kosztów obsługi długu publicznego ujętych w kolejnych budżetach gminy. Niestety wartość ta wzrosła w latach 2008 2009. Nie wydaje się jednak, aby przynajmniej na razie, było to poważne obciążenie dla budżetu gminy. Trend ten, mimo to, należy traktować, jako niekorzystny i warto poszukiwać możliwości przeciwdziałania. Może być to mocno utrudnione przy wspomnianym powyżej wzroście ilości powierzanych zadań oraz nie do uniknięcia przy wykorzystywaniu dodatkowych środków z funduszy pochodzących z Unii Europejskiej oraz Skarbu Państwa. Te zaś wydają się niezbędne do dalszego utrzymania wzrostu nakładów przeznaczanych na inwestycje.