I n f o r m a c j e dotyczące wymagań i przebiegu kontroli zakładu dla

I n f o r m a c j e dotyczące wymagań i przebiegu kontroli zakładu dla przyznania Świadectwa Kwalifikacji Wytwórcy klas B, C, D, E według DIN 188800-7:2008-11 do spawania nośnych elementów konstrukcyjnych i konstrukcji dla budownictwa stalowego Kwalifikowanie wytwórcy stwarza podstawę dla spawania nośnych konstrukcji w obszarze nadzoru budowlanego. Jest ono niezbędne, ponieważ spawanie nośnych konstrukcji ze stali wymaga szczególnej wiedzy technicznej i doświadczenia. Zakłady, które chcą prowadzić tego rodzaju prace spawalnicze w warsztacie lub na budowie - również w naprawach muszą udokumentować swoją zdolność. Przy spawaniu stalowych konstrukcji muszą być spełnione wymagania według 1 VO (MHAVO) (Zarządzenie Wzorcowe dla Wytwórców i Użytkowników) jak również ewentualnie odmienne ustalenia aktualnych Verordnungen der Länder (HAVO) (Zarządzeń Krajów Federalnych) i aktualne wymagania dotyczące kwalifikacji wytwórcy według Rozdziału 13 normy DIN 18800-7:2008-11. DIN 18800 Teil 7:1983-05 w której uregulowano zakres zastosowania i wymagania dotyczące Wielkiego i Małego Świadectwa Kwalifikacyjnego (Großer und Kleiner Eignungsnachweis) została zastąpiona przez DIN 18800-7:2002-09. Terminy Großer i Kleiner Eignungsnachweis zostały zastąpione terminem Herstellerqualifikation (Kwalifikacja Wytwórcy) klas B do E. W listopadzie 2008 roku ukazało się lekko skorygowane wydanie DIN 18800-7, w którym w większości uwzględnione zostały tytuły norm i wydania norm jakie ukazały się od 2002 roku. Zmiany techniczne wprowadzone zostały w tym wydaniu w niewielkim zakresie. DIN 18800-7:2008-11 za wyjątkiem dodatkowego Akapitu 13 w swojej strukturze dostosowana jest do europejskiej normy dotyczącej zastosowania dla nośnych konstrukcji stalowych DIN EN 1090-2:2008-12, która w niedalekiej przyszłości będzie musiała być stosowana w Republice Federalnej Niemiec dla inwestycji budowlanych. DIN 18800-7 umieszczona jest na Liście Wzorcowej Zarządzeń Technicznych i Listach Krajów Federalnych ( Landów) i uwzględnia obowiązujące w Niemczech regulacje prawa budowlanego Porównanie starych Eignungsnachweis do Herstellerqualifikation zawiera Tablica 14 normy DIN 18800-7-2002-09/2008-11. Zdolność wytwórcy uznaje się jako udokumentowaną, jeśli przez uznaną jednostkę ( np. SLV ) przyznane zostało Świadectwo Kwalifikacji. Spawane elementy budowlane, które wytworzone zostały w obszarze nadzoru budowlanego przez zakłady bez kwalifikacji wytwórcy, uznane są jako wykonane niezgodnie z przepisami. Kwalifikacja wytwórcy klasy B, C, D jest wymagana od zakładów które chcą wytwarzać spawane konstrukcje budowlane na przeważająco stałe obciążenia. 1

Dla konstrukcji stalowych o nie przeważająco stałych obciążeniach (dynamicznych) np. mostów, dźwignic wymagana jest kwalifikacja wytwórcy klasy E, odpowiednio z dodatkowymi wymaganiami. Rozszerzenie może także wystąpić dla: przetwarzania materiałów z ogólnym świadectwem dopuszczenia dla obszaru nadzoru budowlanego DIBt (Deutsches Institut für Bautechnik Niemiecki Instytut Techniki Budowlanej), np. stali nierdzewnych i konstrukcyjnych stali drobnoziarnistych o wysokiej wytrzymałości, spawania w pełni zmechanizowanymi i automatycznymi metodami, zgrzewania kołków według DIN 14555, spawania na powłokach ochronnych według DASt-Richtlinie 006 (Wytyczne Niemieckiego Komitetu Budownictwa Stalowego 006. Rozszerzenia powinny być udokumentowane przez kwalifikowanie technologii. W szczególnych przypadkach kwalifikacja wytwórcy może być ograniczona. To dotyczy zarówno przypadku zastosowania jak i terminu ważności. Ewentualne spawalnicze wymagania jakościowe, które powinny być zachowane, są zależne od rodzaju i obciążenia spawanych elementów budowlanych i wynikają z Tablicy 14 normy DIN 18800-7:2008-11. Zakłady, które ubiegają się o rozszerzenie Świadectwa Klasy E na obszar zastosowania - budowa stalowych mostów kolejowych (ESE patrz 7.2), muszą udowodnić, że posiadają doświadczenie w budowie mostów lub przy wytwarzaniu porównywalnych, dynamicznie obciążonych elementów konstrukcyjnych i są do tego przygotowane (patrz Ril 804: Moduł 804.4101, Ustęp 71 i Moduł 804.4302, Ustęp 18). Certyfikacje według DIN EN ISO 3834 nie stanowi części przepisów w obszarze nadzoru budowlanego, mogą być jednak umową uzgodnione z uznaną jednostką inspekcyjną. Jeśli zakład dodatkowo do Świadectwa według normy DIN 18800-7:2008-11 w Klasach B do E życzy sobie wystawienia certyfikatu według DIN EN ISO 3834, należy to uwzględnić przy składaniu wniosku. Świadectwa kwalifikacyjne dla Klasy A nie są przyznawane. Wytwórcy dla wytwarzania konstrukcji Klasy A mogą jednak na zlecenie ubiegać się o certyfikaty według DIN EN ISO 3834-4. 1 Wymagania 1.1 Wymagania dotyczące personelu 1.1.1 Personel nadzoru spawalniczego Wymagane kwalifikacje personelu nadzoru spawalniczego związane są z zastosowaną klasą odpowiednio do Tablicy 14 normy DIN 18800-7:2008-11. Dodatkowe ustalenia. Wymagania dotyczące nadzoru spawalniczego zawierają Elementy 1306 do 1310 normy DIN 18800-7:2008-11 Dla szczególnie trudnych prac spawalniczych (np. ograniczony dostęp; szczególne kształty spoin, które nie są objęte egzaminem kwalifikacyjnym spawacza) lub dla wysokich wymagań jakościowych, personel nadzoru spawalniczego jest zobowiązany upewnić się przez ocenę udokumentowanych prób roboczych, że w tym celu wykorzystani spawacze potrafią spełnić wymagania jakościowe stawiane temu elementowi konstrukcyjnemu. 2

Wymieniony w Świadectwie personel nadzoru spawalniczego musi spełniać zadania i odpowiedzialności według DIN EN ISO 14731 i w tym celu musi być mianowany przez kierownictwo zakładu. Podczas kontroli zakładu personel nadzoru spawalniczego musi wykazać, że każdorazowo będą spełnione wymagania normy DIN 18800-7:2008-11, które tego dotyczą. Muszą istnieć następujące kwalifikacje personelu nadzoru spawalniczego: Klasa B minimum jeden, wykształcony według DIN-IIW/EWF 1171 Mistrz Spawalnik (International/European Welding Spezialist) lub równowarte wykształcenie. Klasa C minimum jeden, wykształcony według DIN-IIW/EWF 1172 Technik Spawalnik (International/European Welding Technologist) lub równowarte wykształcenie.. Klasa D i E minimum jeden, wykształcony według DIN-IIW/EWF 1173 Inżynier Spawalnik (International/European Welding Ingenieur) lub równowarte wykształcenie. 1.1.2 Spawacze 1.1.2.1 Liczba spawaczy Zakład musi dysponować wystarczającą liczbą spawaczy z ważnymi egzaminami kwalifikacyjnymi spawacza według DIN EN 287-1. W reguły wymaga się co najmniej 2 spawaczy dla przeważnie stosowanego (ych) procesu (ów) przy czym wymagane jest poświadczenie egzaminu zarówno dla złaczy doczołowych ( BW ) jak i pachwin ( FW ). Dla dodatkowych procesów spawania, które tylko sporadycznie są stosowane, wystarcza każdorazowo jeden spawacz z odpowiednim egzaminem spawacza. Dla zakładów spawalniczych z zakresem ważności Klasy B, z jednym przeegzaminowanym spawaczem który równocześnie spełnia wymagania dotyczące nadzoru spawalniczego, w wyjątkowych przypadkach można przyznać Świadectwo na ograniczony termin. 1.1.2.2 Egzamin teoretyczny Spawacze, którzy spawają w Republice Federalnej Niemiec w zakładach lub na budowach muszą również zdawać i zaliczyć egzamin teoretyczny według DIN EN 287-1. Jeśli spawacz nie opanował języka niemieckiego w stopniu wystarczającym, musi co najmniej udowodnić, że posiada wystarczające wiadomości dotyczące unikania pożarów i wypadków jak również unikania wad spawalniczych (patrz Krajowa Przedmowa do normy DIN EN 287-1). 1.1.2.3 Dodatkowe egzaminy Jeśli prace spawalnicze dotyczą spawania okrągłych rur do okrągłych rur (odgałęzienia rurowe), zastosowany spawacz musi posiadać Świadectwo Egzaminu Kwalifikacyjnego Spawacza dla rurowego złącza doczołowego łącznie ze Świadectwem dotyczącym pozytywnego wykonania dodatkowego złącza próbnego według Rysunku 15 normy DIN 18808. Przy tym podczas spawania złącza próbnego należy uwzględnić najtrudniejszą pozycję, która stosowana będzie w produkcji. Po zakończeniu ważności Egzaminu Spawacza według DIN EN 287, przy przedłużeniu Świadectwa Egzaminu Kwalifikacyjnego Spawacza w każdym przypadku musi być wykonane nowe dodatkowe złącze próbne według DIN 18808. 3

1.1.2.4 Przeprowadzanie egzaminów spawaczy Sposób przeprowadzenia egzaminów spawaczy wynika z normy DIN EN 287-1 oraz z uzupełniających ustaleń Elementu 13 normy DIN 18800-7:2008-11. Jeśli egzaminy spawaczy nie są przeprowadzane przez personel nadzoru spawalniczego zakładu muszą zostać odebrane albo przez uznaną jednostkę inspekcyjną dla nadawania Świadectw według DIN 1880-7:2008-11 lub przez jednostkę egzaminacyjną wymienioną w Krajowej Przedmowie do normy DIN EN 287-1. Świadectwa Egzaminu Kwalifikacyjnego Spawacza wystawione przez zagraniczne jednostki egzaminujące są uznawane jeśli ta jednostka egzaminacyjna wymieniona jest w Krajowej Przedmowie do normy EN 287-1 lub posiada krajową akredytację według ISO/IEC 17024 do przeprowadzania egzaminów spawaczy według EN 287. 1.1.2.5 Przedłużanie ważności Świadectw Egzaminu Kwalifikacyjnego Spawacza Przedłużenie terminu ważności egzaminu spawacza na kolejne 2 lata bez spawania nowego złącza próbnego jest możliwe tylko do spoin czołowych. Muszą być jednak spełnione wymagania Rozdzialu 9.3 normy DIN 287-1. 1.1.3 Operatorzy w pełni zmechanizowanych i automatycznych urządzeń spawalniczych 1.1.3.1 Liczba operatorów Zakład musi dysponować wystarczającą liczbą operatorów z ważnymi egzaminami operatorów urządzeń spawalniczych według normy DIN 1418, w reguły jednak minimum 2 operatorów na dany typ urządzenia. Dla sporadycznie wykorzystanych urządzeń spawalniczych wystarcza jeden operator o odpowiednim, ważnym egzaminie operatora. 1.1.3.2 Wiedza teoret. operatorów Personel operatorów w pełni zmechanizowanych i automatycznych urządzeń spawalniczych musi być na stosowanych urządzeniach przeszkolony i wdrożony. 1.1.3.3 Przeprowadzanie egzaminów operatorów Przeprowadzanie egzaminów operatorów wynika z normy DIN EN 1418 i uzupełniających ustaleń Elementu 1310 normy DIN 18800-7:2008-11. Dobór metody egzaminacyjnej według Rozdziału 4 normy DIN EN 1418 pozostawia się personelowi nadzoru spawalniczego. Egzamin operatorów urządzeń musi być przeprowadzony przez uznaną jednostkę egzaminacyjną lub przez odpowiedzialną (e) osobę (y) nadzoru spawalniczego. Warunkiem przeprowadzania egzaminu przez odpowiedzialną (e) osobę (y) nadzoru spawalniczego jest to, że na Świadectwie zakładu spawalniczego znajduje się uwaga dotycząca uprawnienia do przeprowadzenia egzaminów operatorów. 1.1.3.4 Przedłużenie ważności egzaminów Przedłużenie ważności świadectw egzaminacyjnych na kolejne 2 lata może nastąpić jeśli spełnione są wymagania Rozdziału 5 normy DIN EN 1418. 4

Przegląd istniejących dokumentów kontroli materiałów według DIN EN 10204 Podczas kontroli zakładu sprawdzane są wyrywkowo istniejące dokumenty kontroli według DIN EN 10204 [patrz Elementy (512) i (513) według DIN 18800-7:2002-09/2008-11]. Przy tym sprawdza się istnienie Europejskiego Znaku Zgodności CE (dawniej niemiecki Znak Zgodności Ü). Oznaczenie i przyporządkowanie materiałów podstawowych do istniejących dokumentów kontroli, także wyrywkowo jest sprawdzane. 1.2 Instrukcje technologiczne spajania i kwalifikowanie technologii spajania 1.2.1 Spawanie łukowe Wytwórcy w Klasach B do E według normy DIN 18800-7:2008-11 stosują w produkcji udokumentowane Instrukcje Technologiczne Spawania na bazie Protokółu Kwalifikowania Technologii Spawania WPQR. Metoda kwalifikowania wynika z zastosowanego procesu spawania (patrz Tablica 1 w Rozdziale 1.2.2). Według DIN EN ISO 15607 istnieją następujące metody kwalifikowania. DIN EN ISO 15614-1, lub DIN EN ISO 15610, lub DIN EN ISO 15611, lub DIN EN ISO 15612, lub DIN EN ISO 15613. 1.2.2 Kwalifikowanie metody spajania w zależności od procesu spajania Metoda kwalifikowania metody spajania następuje zgodnie z Tablicą 3B normy DIN 18800-7:2008-11. 5

Proces spajania według DIN EN ISO 4063 Numer porządkowy Nazwa 111 Ręczne spawanie łukowe elektrodami otulonymi 114 Spawanie łukowe drutami proszkowymi elektrodowymi bez osłony gazu 12 Spawanie łukiem krytym 135 Spawanie łukowe elektrodą metalową w osłonie gazu aktywnego 136 141 Spawanie łukowe drutem proszkowym elektrodowym w osłonie gazu aktywnego Spawanie łukowe elektrodą wolframową w osłonie gazu obojętnego 15 Spawanie plazmowe 311 Spawanie gazowe tlenowo-acetylenowe 21 Zgrzewanie rezystancyjne punktowe 22 Zgrzewanie rezystancyjne liniowe 23 Zgrzewanie rezystancyjne garbowe Materiał Stale walcowane, kute i staliwa o Re 355 N/mm 2 Stale walcowane, kute i staliwa o Re > 355 N/mm 2 Metoda kwalifikowania Stopień mechanizacji ręczne i częściowo zmechanizowane w pełni zmechanizowane i automatyczne wszystkie DIN EN ISO 15614-12 24 Zgrzewanie rezystancyjne iskrowe DIN EN ISO 15614-13 42 Zgrzewanie tarciowe DIN EN ISO 15620 52 Spawanie wiązką lasera DIN EN ISO 15614-11 783 784 Zgrzewanie łukowe kołków z poderwaniem i z zastosowaniem pierścienia ceramicznego lub gazu osłonowego Zgrzewanie łukowe kołków z poderwaniem krótkoczasowe DIN EN ISO 14555 Metoda kwalifikowania DIN EN ISO 15610, DIN EN ISO 15611, DIN EN ISO 15612, DIN EN ISO 15613 lub DIN EN ISO 15614-1 DIN EN ISO 15613 lub DIN EN ISO 15614-1 z uwzględnieniem dodatkowych ustaleń Richtlinie DVS 1702 Tablica 1: Metody kwalifikowania metod spajania 1.2.3 Przeprowadzanie kwalifikacji metod spawania Wymagane Tablicą 3 normy DIN 18800-7:2008-11 kwalifikacje metod spawania łukowego muszą spełnić wymagania Richtlinie DVS 1702. Przy zastosowaniu ręcznych lub częściowo zmechanizowanych metod spawania i zastosowaniu materiałów S235, S275 i S355 kwalifikowanie wstępnej Instrukcji Technologicznej Spawania (pwps) może być przeprowadzone przez odpowiedzialną osobę nadzoru spawalniczego zakładu, jeśli zastosowana będzie metodą kwalifikowania według DIN EN ISO 15610, DIN EN ISO 15611 lub DIN EN ISO 15612. Dla wszystkich innych materiałów i dla w pełni zmechanizowanych i automatycznych metod spawania jak również dla innych metod kwalifikowania, kwalifikowanie wstępnej Instrukcji Technologicznej Spawania musi przeprowadzić uznana jednostka inspekcyjna. Ocenę kwalifikacji metod spawania musi przeprowadzić akredytowane laboratorium badawcze (patrz Richtlinie DVS 1702). Włączenie, istniejące w normie DIN EN ISO 15614-1, Spoina czołowa włącza spoinę pachwinową nie obowiązuje dla obszaru nadzoru budowlanego. 1.2.4 Uznanie istniejących kwalifikacji Istniejące kwalifikacje metod spajania przeprowadzone przez jednostki inspekcyjne z innego obszaru zastosowania mogą być w sporadycznych przypadkach uznawane w zakresie zastosowania niniejszych wytycznych po przedłożeniu odpowiedniego WPQR i jego sprawdzeniu. 6

WPQR wystawione przez zagraniczne jednostki inspekcyjne będą uznane, jeśli jednostka inspekcyjna posiada krajową akredytację do przeprowadzania kwalifikacji metod spajania i WPQR pokrywa obszar zastosowania. 1.2.5 Próby robocze Dla materiałów klasy wytrzymałości S225, S275 i S355 kwalifikacja jest terminowo nieograniczona dla stosowania ręcznych i częściowo zmechanizowanych metod spawania. Dla wszystkich innych materiałów lub przy zastosowaniu w pełni zmechanizowanych lub automatycznych metod spajania kwalifikacja jest terminowo nieograniczona tylko wtedy, kiedy co roku spawana i badana jest próba robocza według Richtlinie DVS 1702. Próby robocze mogą być przeprowadzane na odpowiedzialność własną zakładu spawalniczego. Wyniki należy dokumentować. Próbki które ocenione zostały na odpowiedzialność własną zakładu spawalniczego, należy zachować do następnej kontroli zakładu. Próby robocze mogą być np. z następujących powodów wymagane: Próby robocze dla przedłużenia ważności kwalifikacji technologii spawania (patrz Richtlinie DVS 1702) Próby robocze dla zgrzewania kołków (patrz DIN EN ISO 14555) Próby robocze dla spawania na powłokach ochronnych (patrz Richtlinie DASt 006) Próby robocze dla określenia istniejącego głębokiego wtopienia (patrz Tablica 19 normy DIN 18800-7:2008-11 lub DIN Fachbericht 103) Próby robocze przy zastosowaniu w pełni zmechanizowanych lub automatycznych metod spawania (patrz Richtlinie DVS 1702) Próby robocze w budowie ortotropowych płyt pomostowych w budowie mostów Jeśli kwalifikacja technologii spawania wymaga prób roboczych, dokumentację należy przedstawić podczas kolejnej kontroli zakładu. 1.3 Urządzenia zakładowe Stanowiska produkcyjne łącznie z placami montażu muszą być odpowiedniej wielkości i budowy aby móc fachowo prowadzić prace związane ze stalowym budownictwem (patrz również DIN EN ISO 3834-3, Rozdział 9). Miejsca produkcyjne: Hale i place montażowe o odpowiedniej wielkości z wystarczającą osłoną przed wpływami atmosferycznymi: Urządzenia dźwigowe: np. suwnica Urządzenia spawalnicze: przetwornice, prostowniki itp. (transformatory 220 V przeznaczone do majsterkowania same nie będą uznawane) Narzędzia: typowe narzędzia, jak wiertarki piły urządzenia do cięcia termicznego szlifierki uchwyty do żłobienia Urządzenia badawcze: badanie US, rentgenowskie badanie penetracyjne, magnetyczno proszkowe 7

2 Przebieg procedury kwalifikacyjnej 2.1 Złożenie wniosku (prace mogą być prowadzone w kooperacji udokumentowanie należy przedłożyć). Wniosek o nadanie po raz pierwszy lub kolejny kwalifikacji wytwórcy należy złożyć na formularzu uznanej jednostki. Zaleca się określenie dogodnego terminu przeprowadzenie kontroli zakładu. Jeśli poszczególne dni lub dni tygodnia dla wizytacji nie są korzystne dla zakładu, należy to podać już we wniosku. Przedsiębiorstwo otrzymuje pisemne potwierdzenie dotyczące terminu, czasu i zakresu kontroli zakładu. W przypadku wniosku o przedłużenie kwalifikacji wytwórcy należy go ponownie wypełnić i zaznaczyć w krateczce Verlängerung (przedłużenie). Jeśli nie występują żadne zmiany dotyczące personelu nadzoru spawalniczego lub spawaczy, można zrezygnować z żądanych załączników. Wniosek obowiązuje jako zamówienie. W tym przypadku jednak należy przedstawić kompletny dowód, że egzaminy spawaczy według DIN EN 287-1 przeprowadzane są odpowiednio do przepisów i próbki są archiwizowane. W dniu kontroli zakładu należy przygotować do wglądu oryginały świadectw i odpowiednie zapisy jak również uzyskane przedłużenia. Dane dotyczące zastępcy można pominąć. Należy je tylko wtedy wprowadzić, jeśli przedsiębiorstwom życzy sobie oficjalnego zastępcy. Zastępca musi także posiadać wymagane kwalifikacje spawalnicze i być na stale zatrudniony w przedsiębiorstwie. Jeśli oficjalny zastępca nie jest przewidziany, można zadania przenieść na osoby zaufania. Jeśli dodatkowo wymagana jest certyfikacja według DIN EN ISO 3834, należy to we wniosku zaznaczyć. 2.2 Kontrola zakładu Załącznik 1 Richtlinie DVS 1704 (Wytyczne DVS 1704) przedstawia schematycznie przebieg kontroli zakładu. W ramach kontroli zakładu (patrz Element 1304 normy DIN 18800-7:2008-11) uznana jednostka inspekcyjna przekonuje się, że wymagania Rozdziału 4 tych Wytycznych dotyczące zakładu spawalniczego są spełnione i zakładowa kontrola produkcji zorganizowana jest według Elementu 1302 i 1303 normy DIN 18800-7:2008-11. Kierownictwo zakładu (lub przedstawiciela) należy włączyć do kontroli zakładu. 2.2.1 Pierwsza kontrola zakładu Podczas pierwszej kontroli zakładu, personel nadzoru spawalniczego musi na podstawie odpowiednich złączy próbnych i/lub próbek udowodnić, że rozpoznaje niezgodności spawalnicze spoin i potrafi zastosować środki do unikania niedopuszczalnych niezgodności. W ramach kontroli zakładu zleceniodawca musi udowodnić, że posiada minimum dwóch egzaminowanych spawaczy według DIN EN 287 dla każdej wnioskowanej metody spawania. Jeśli podczas pierwszej kontroli nie można przedstawić tego dowodu wtedy, pod nadzorem przedstawiciela uznanej jednostki, inżynier spawalnik powinien odebrać egzaminy według DIN EN 287-1 w formie pierwszego egzaminu. Potrzebne do tego przygotowania łącznie z instrukcją technologiczną spawania powinien wykonać personel nadzoru spawalniczego. Do odbioru egzaminu należą: Instrukcja technologiczna spawania, arkusz ocen, wystawione świadectwo egzaminu, dokumentacja dotycząca egzaminu teoretycznego i próbki. 8

Dodatkowo dla każdej wnioskowanej metody należy przygotować 2 egzaminy spawacza. Próbki powinny znajdować się w stanie sczepionym. Na życzenie zakładu w ramach kontroli zakładu mogą być egzaminowani również dalsi spawacze i na tej podstawie mogą być wystawione świadectwa egzaminacyjne przez uznaną jednostkę. Nakład ten będzie oddzielnie fakturowany. Wszystkie złącza próbne należy tak przygotować, żeby były sczepione i trwale oznakowane nazwiskiem względnie numerem spawacza i pozycją spawania. Jeśli zakład może wykazać się spawaczami z ważnymi egzaminami, odbiór egzaminu przewidywać będzie próbę roboczą dla wykazania zdolności personelu nadzoru spawalniczego (dla każdej metody jedna próba robocza). O ile personelowi nadzoru spawalniczego wolno będzie przejąć zadania nadzoru kontroli, zostanie to podkreślone przez uznaną jednostkę na załączniku do świadectwa. Jeśli osoby nadzoru spawalniczego ubiegają się o uprawnienie do egzaminowania spawaczy/operatorów swojego zakładu, muszą być przeprowadzone egzaminy spawaczy/operatorów dla wnioskowanych metod spawania podczas kontroli zakładu i przez personel nadzoru spawalniczego ocenione. Przy tym każda osoba nadzoru spawalniczego powinna ocenić zgodnie z normą minimum 2 egzaminy spawacza/operatora. Warunkiem dla uzyskania uprawnienia do egzaminowania spawaczy/operatorów jest minimalna liczba 10 egzaminów spawaczy względnie 4 egzaminów operatorów w czasie dwóch lat. Jeśli osoby nadzoru spawalniczego uzyskały uprawnienie do egzaminów spawaczy/operatorów, próbki lub złącza próbne i radiogramy (jeśli wyłącznie badano w sposób nie niszczący) należy zachować aż do kolejnej kontroli zakładu. 2.2.2 Powtórna kontrola zakładu Jeśli osoby nadzoru spawalniczego przeprowadzały samodzielnie egzaminy spawaczy/operatorów, przy pierwszej, powtórnej kontroli zakładu po pierwszym uznaniu personelu nadzoru spawalniczego, próbki egzaminów spawaczy/operatorów ocenione przez nich będą ponownie ocenione przez uznaną jednostkę inspekcyjną. O ile przy tym nie stwierdzi się żadnych istotnych obiekcji lub odstępstw od danych zawartych w protokóle, próbki egzaminacyjne spawaczy/operatorów nie potrzeba dłużej przechowywać. Istotne zastrzeżenia prowadzą do wycofania uprawienia do samodzielnego przeprowadzania egzaminów spawaczy/operatorów. Egzaminy spawaczy/operatorów ocenione przez uznaną jednostkę inspekcyjną jako nie spełnione powinny być powtórzone. Przy przedłużeniu kwalifikacji wytwórcy egzaminy spawaczy i wpisy dotyczące przedłużenia ważności przez pracodawcę, powinny być przedstawione uznanej jednostce do oceny. 2.3 Rozmowa techniczna z personelem nadzoru spawalniczego Z personelem nadzoru spawalniczego, który pierwszy raz uznany będzie dla zakładu spawalniczego, podczas kontroli zakładu prowadzona jest rozmowa techniczna, w której powinien udowodnić, że jest zapoznany z koniecznie przestrzeganymi technicznymi przepisami jak również z koniecznie przestrzeganymi obowiązującymi wymaganiami jakości dotyczącymi robót spawalniczych. Ponadto musi udowodnić, że zna on zakładowe operacje i każdorazowo dysponuje wymaganą wiedzą techniczną według DIN EN ISO 14731 oraz potrafi podjąć przewidziane zadania i odpowiedzialność. Podczas rozmowy technicznej można wykorzystać materiały szkoleniowe, normy, uregulowania, przepisy i literaturę. 9

Dla personelu nadzoru spawalniczego, który nie zna języka niemieckiego lub nie w pełni go opanował, powinny istnieć miarodajne przepisy dotyczące nadzoru spawalniczego oraz normy i przepisy dotyczące wytwarzania w jednym opanowanym przez niego języku. Personel nadzoru spawalniczego, który więcej niż 3 lata nie pełnił takiej funkcji musi wykazać podczas rozmowy technicznej, że jeszcze posiada spawalniczą wiedzę techniczną wymaganą dla określonej produkcji. Podczas powtórnej kontroli zakładu podczas rozmowy technicznej sprawdza się czy personelowi nadzoru spawalniczego, są znane określone przepisy techniczne i wymagania jakościowe dla prac spawalniczych które zostały wprowadzone po ostatniej kontroli zakładu i czy istnieją w danym przypadku wymagane normy i przepisy oraz czy są one uwzględniane. Personel nadzoru spawalniczego, który powinien być uznany dla elementów konstrukcyjnych Klasy E z rozszerzeniem dla spawania stalowych mostów kolejowych (ESE) musi podczas rozmowy technicznej udowodnić, że opanował miarodajne techniczne ustalenia dla budowy stalowych mostów kolejowych i potrafi je zastosować. 2.4 Oględziny zakładu Podczas oględzin zakładu ustala się czy urządzenia produkcyjne i badawcze spełniają wymagania koniecznych do przestrzegania części DIN EN ISO 3834. Ponadto poprzez przegląd dokumentacji wykonawczej i kontrolnej (Elementy 401 do 404 normy DIN 18800-7:2008-11) sprawdza się jakość prowadzonych robót na konstrukcjach spawanych z punktu widzenia wymagań i przepisów technicznych. Jakość prowadzonych prac na spawanych konstrukcjach sprawdzana jest z punktu widzenia spełnienia wymagań kompetentnych norm i przepisów technicznych łącznie z zachowaniem przepisów dotyczących zapobiegania wypadkom dla zakładów spawalniczych. 2.5 Wynik kontroli zakładu Wiodący inspektor kontroli zakładu zestawia uzyskane wyniki w protokóle i interpretuje je w końcowej rozmowie z kierownictwem zakładu i personelem nadzoru spawalniczego. Protokół kontroli zakładu podpisywany jest przez wiodącego inspektora i parafowany przez przedstawiciela zakładu. Kopia protokółu przekazywana jest przedstawicielowi zakładu. 3 Wystawienie świadectwa do spawania stalowych konstrukcji budowlanych Po przeprowadzonej z powodzeniem kontroli zakładu wytwórca otrzymuje Świadectwo. To Świadectwo, wystawione przez uznaną jednostkę inspekcyjną w Republice Federalnej Niemiec, obowiązuje dla wszystkich krajów (Landów) Republiki Federalnej Niemiec. 3.1 To Świadectwo przed rozpoczęciem robót spawalniczych w wiarygodnym odpisie lub powielone należy bez wezwania przedłożyć kompetentnym organom udzielającym pozwolenia budowlane 3.2 Dla reklamy lub dla innych celów takie Świadectwo może być tylko z całości powielane i publikowane. Tekst pism reklamowych nie może być sprzeczny z tym Świadectwem 3.3 Ustąpienie uznanej (ych) osoby (ób) wymienionych w Świadectwie do przejęcia zadań nadzoru spawalniczego jak również zmiany metod spawania lub istotnych elementów 10

urządzeń zakładowych niezbędnych do prowadzenia robót spawalniczych należy wskazać zawczasu uznanej jednostce, która jeśli to wymagane, zaplanuje ponowną kontrolę w zakładzie. 3.4 Jeśli wystąpią wątpliwości dotyczące zdolności zakładu, mogą być przeprowadzone przez uznaną jednostkę, w dowolnym czasie, niezapowiedziane wizyty zakładu i kontrole w zakładzie. 3.5 To Świadectwo może być w dowolnym czasie bez odszkodowania wycofane z natychmiastowym skutkiem, uzupełnione lub zmienione, zwłaszcza wtedy gdy - warunki, pod którymi zostało ono wydane się zmieniły, lub - jeśli ustalenia takiego Świadectwa nie są zachowywane. 3.6 Minimum dwa miesiące przed upływem terminu ważności należy złożyć w uznanej jednostce nowy wniosek, jeśli zdolność zakładu w dalszym ciągu ma być poświadczana. 4 Termin ważności Termin ważności wynika z personalnych i technicznych warunków jak również kompetencji technicznej i uwag z kontroli. Wynosi on od 1 do 3 lat (Element 1312 normy DIN 18800-7:2008-11). 5 Klasyfikacja spawanych konstrukcji budowlanych Spawane stalowe budowle dzielone są na Klasy A do E odpowiednio do ich wymagań spawalniczych i zakresów zastosowania. Dla poszczególnych klas zakresy obowiązywania i wymagania zestawione zostały w następujących Tablicach 2 do 6 i w Tablicy 7. Tablica 2: Klasa A Zakres obowiązywania: Materiały: stale konstrukcyjne niestopowe w zakresie wytrzymałości do S275 Grubości wyrobów 16 mm, w przypadku spawanych płyt stóp i głów 30 mm Procesy spawania: ręczne i częściowo zmechanizowane metody, za wyjątkiem spawania na powłokach ochronnych Elementy konstrukcyjne (przeważająco statycznie obciążone) z prostymi i podporządkowanymi spoinami jak - słupy z płytami stóp i głów z profili walcowanych bez styków i przytwierdzenia - schody w budynkach mieszkalnych do długości do 5 m (mierzone w linii biegu schodów) - poręcze o poziomym obciążeniu na wysokości dźwigara 0,5 kn/m Wymagania Należy korzystać z kwalifikowanych spawaczy z ważnym egzaminem spawacza według DIN EN 287-1. Zakres ważności egzaminu musi w pełni pokrywać zakres spawania spawacza. Podstawowe wymagania jakości według DIN EN ISO 3834-4 11

Tablica 3: Klasa B Zakres obowiązywania: Materiały: stale konstrukcyjne niestopowe w zakresie wytrzymałości do S275 Grubości wyrobów 22 mm, w przypadku spawanych płyt czołowych, płyt stóp i głów 30 mm Procesy spawania: ręczne i częściowo zmechanizowane metody, za wyjątkiem spawania na powłokach ochronnych Wszystkie elementy konstrukcyjne Klasy A i przeważająco stale obciążone - dźwigary pełnościenne i kratownicowe do szerokości do 20 m między podporami oraz słupy w zabudowie przegubowej lub ramowej - maszty i konstrukcje wsporcze do wysokości do 20 m - stalowe kominy typu konstrukcyjnego II według DIN V 4133 - zbiorniki i silosy z blach o grubości 8 mm - schody, chodniki i pomosty o obciążeniu ruchu 5 kn/m 2 - poręcze o poziomym obciążeniu na wysokości dźwigara > 0,5 kn/m - rusztowania - inne elementy konstrukcyjne podobnego typu i wielkości Wymagania Należy korzystać z kwalifikowanych spawaczy z ważnym egzaminem spawacza według DIN EN 287-1. Zakres ważności egzaminu musi w pełni pokrywać zakres spawania spawacza. Dla węzłów rurowych (rura okrągła do rury okrągłej) wymagany jest dodatkowy egzamin według DIN 18808. Dla spawania czworokątnych profili zamkniętych wystarcza egzamin kwalifikacyjny spawacza blach. Zakład musi dysponować jako nadzór spawalniczy co najmniej jedną osobą nadzoru spawalniczego zatrudnioną stale w zakładzie o podstawowej wiedzy technicznej według Wytycznych Richtlinie DVS-IIW/EWF 1171 lub o porównywalnym wykształceniu. Standardowe wymagania jakości według DIN EN ISO 3834-3 Tablica 4: Klasa C Zakres obowiązywania: Materiały jak dla Klasy B lecz do S355 jak również nierdzewne a i trudnordzewiejące stale oraz gatunki staliwa do zakresu wytrzymałości do S275 Grubości wyrobów w nośnych przekrojach 30 mm, w przypadku spawanych płyt czołowych, płyt stóp i głów 40 mm Procesy spawania: ręczne, częściowo zmechanizowane, w pełni zmechanizowane i automatyczne metody (zgrzewanie kołków według DIN EN ISO 14555) Wszystkie elementy konstrukcyjne Klasy B z następującym rozszerzeniem - odległości między podporami i wysokości do 30 m - wanny przechwytujące - spawanie produkcyjne elementów staliwnych wszystkich gatunków możliwych do stosowania według niniejszej normy Wymagania Należy korzystać z kwalifikowanych spawaczy/operatorów z ważnym egzaminem spawacza/operatora według DIN EN 287-1/DIN EN 1418. Zakres ważności egzaminu musi w pełni pokrywać zakres spawania spawacza/operatora. Dla węzłów rurowych (rura okrągła do rury okrągłej) wymagany jest dodatkowy egzamin według DIN 18808. Dla spawania czworokątnych profili zamkniętych wystarcza egzamin kwalifikacyjny spawacza blach. Zakład musi dysponować jako nadzór spawalniczy co najmniej jedną osobą nadzoru spawalniczego zatrudnioną stale w zakładzie o specjalnejj wiedzy technicznej według Wytycznych Richtlinie DVS-IIW/EWF 1172 lub o porównywalnym wykształceniu. Dla produkcji seryjnej b i produkcyjnym spawaniu elementów staliwnych z udokumentowanym doświadczeniem nadzoru spawalniczego może ta osoba być zastąpiona przez osobę nadzoru o podstawowej wiedzy technicznej według Wytycznych Richtlinie DVS- IIW/EWF 1171 lub o porównywalnym wykształceniu Standardowe wymagania jakości według DIN EN ISO 3834-3 a b tylko dla kominów stalowych, dla wszystkich innych elementów budowlanych tylko w powiązaniu z ogólnym dopuszczeniem dla obszaru nadzoru budowlanego produkcja seryjna ma miejsce, jeśli wytwórca prowadzi produkcję porównywalnych elementów budowlanych z jednoznacznym określeniem formy kratownicowej, gatunku stali, procesu spawania i rodzajów złączy spawanych 12

Zakres obowiązywania: Tablica 5: Przeważająjąco stałe obciążenie Wszystkie materiały możliwe do zastosowania według niniejszej normy Grubości wyrobów według kompetentnych przepisów dotyczących zastosowania Procesy spawania: ręczne, częściowo zmechanizowane, w pełni zmechanizowane i automatyczne metody (zgrzewanie kołków według DIN EN ISO 14555) Wszystkie elementy budowlane przeważająco stale obciążone dla konstrukcji które projektowane są według podstawowych norm dla budownictwa stalowego oraz odpowiednich norm technicznych dla budownictwa stalowego Klasa D Wymagania Należy korzystać z kwalifikowanych spawaczy/operatorów z ważnym egzaminem spawacza/operatora według DIN EN 287-1/DIN EN 1418. Zakres ważności egzaminu musi w pełni pokrywać zakres spawania spawacza/operatora. Dla węzłów rurowych (rura okrągła do rury okrągłej) wymagany jest dodatkowy egzamin według DIN 18808. Dla spawania czworokątnych profili zamkniętych wystarcza egzamin kwalifikacyjny spawacza blach. Zakład musi dysponować jako nadzór spawalniczy co najmniej jedną osobą nadzoru spawalniczego zatrudnioną stale w zakładzie o pełnej wiedzy technicznej według Wytycznych Richtlinie DVS-IIW/EWF 1173 lub o porównywalnym wykształceniu. Dla produkcji seryjnej a i z udokumentowanym doświadczeniem może ta osoba być zastąpiona przez osobę nadzoru o specjalnej wiedzy technicznej według Wytycznych Richtlinie DVS-IIW/EWF 1172 lub o porównywalnym wykształceniu Standardowe wymagania jakości według DIN EN ISO 3834-3 a produkcja seryjna ma miejsce, jeśli wytwórca prowadzi produkcję porównywalnych elementów budowlanych z jednoznacznym określeniem formy kratownicowej, gatunku stali, procesu spawania i rodzajów złączy spawanych Zakres obowiązywania: Tablica 6: Wszystkie materiały możliwe do zastosowania według niniejszej normy Grubości wyrobów według kompetentnych przepisów dotyczących zastosowania Procesy spawania: ręczne, częściowo zmechanizowane, w pełni zmechanizowane i automatyczne metody (zgrzewanie kołków według DIN EN ISO 14555) Wszystkie elementy budowlane Klasy D oraz elementy budowlane obciążone przeważająco nie stale (dynamicznie) dla konstrukcji zgodnych z poniższymi przepisami technicznymi: - Ril 804 Eisenbahnbrücken (Stalowe mosty kolejowe) w powiązaniu z DIN-Raportem Technicznym 104 (DIN- Fachbericht 104) - mosty drogowe według DIN-Fachbericht 103 (DIN- Raportu Technicznego 103) i DIN-Fachbericht 104 (DIN- Raportu Technicznego 104) - DIN 4131 Antennentragwerke (Nośne elementy anten) z wymaganiem udokumentowania wytrzymałości eksploatacyjnej - DIN 4132 Kranbahnen, Stahltragwerke (Jezdnie podsuwnicowe, stalowe elementy nośne) - DIN V 4133 Stahlschornsteine (Kominy stalowe) dla typu konstrukcyjnego I - DIN EN 13814 Fliegende Bauten (Konstrukcje i urządzenia mechaniczne wesołych miasteczek i parków rozrywkowych) z wymaganiem udokumentowania wytrzymałości eksploatacyjnej - inne porównywalne konstrukcje dynamicznie obciążone Klasa E Wymagania Należy korzystać z kwalifikowanych spawaczy/operatorów z ważnym egzaminem spawacza/operatora według DIN EN 287-1/DIN EN 1418. Zakres ważności egzaminu musi w pełni pokrywać zakres spawania spawacza/operatora. Dla węzłów rurowych (rura okrągła do rury okrągłej) wymagany jest dodatkowy egzamin według DIN 18808. Dla spawania czworokątnych profili zamkniętych wystarcza egzamin kwalifikacyjny spawacza blach. Zakład musi dysponować jako nadzór spawalniczy co najmniej jedną osobą nadzoru spawalniczego zatrudnioną stale w zakładzie o pełnej wiedzy technicznej według Wytycznych Richtlinie DVS-IIW/EWF 1173 lub o porównywalnym wykształceniu. Pełne wymagania jakości według DIN EN ISO 3834-2 13

Tablica 7: Kwalifikacje wytwórców dotyczące spajania a b c d e f 1 Klasa A C D E 2 Świadectwo dopuszczenia (Eignungsnachweis) 3 Rodzaj oddziaływania 4 5 6 7 8 a Zakres obowiązywania według Tablicy Zakładowa kontrola produkcji Wymagania dotyczące zakładu Stopnie wymagań wg DIN ENISO 3834-2 DIN EN ISO 3834-3 DIN EN ISO 3834-2 Stopnie wiedzy technicznej personelu nadzoru spawalniczego DIN EN ISO 14731 nie wymagane Małe świadectwo dopuszczenia (Kleiner Eignungsnachweis) Małe świadectwo dopuszczenia (Kleiner Eignungsnachweis) Elementy nośne obciążone przeważająco stale Duże świadectwo dopuszczenia (Großer Eignungsnachweis) Duże świadectwo dopuszczenia (Großer Eignungsnachweis) Elementy nośne nie obciążone przeważająco stale 9 10 11 12 13 bez udokumentowania Podstawowe DIN EN ISO 3834-4 bez szczególnych wymagań a powinna być prowadzona na odpowiedzialność Wytwórcy Podstawowa wiedza techniczna DVS-IIW/EWF 1171 b Wymagani kwalifikowani spawacze według DIN EN 287-1. konieczne udokumentowanie względem uznanej jednostki Standardowe DIN EN ISO 3834-3 Specjalna wiedza techniczna DVS-IIW/EWF 1172 c,d Pełna wiedza techniczna DVS-IIW/EWF 1173 e,f Richtlinie DVS-IIW/EWF 1171: European Welding Specialist (Mistrz Spawalnik) lub porównywalne wykształcenie. Podstawowa wiedza techniczna jest wystarczająca dla produkcji seryjnej z udokumentowanym doświadczeniem. Richtlinie DVS-IIW/EWF 1172: European Welding Technologist (Technolog Spawalnik) lub porównywalne wykształcenie. Specjalna wiedza techniczna jest wystarczająca dla produkcji seryjnej z udokumentowanym doświadczeniem. Richtlinie DVS-IIW/EWF 1173: European Welding Ingenieur (Inżynier Spawalnik) lub porównywalne wykształcenie Źródła dostępu do norm i przepisów Pełne DIN EN ISO 3834-2 Pełna wiedza techniczna DVS-IIW/EWF 1173 f DIN Taschenbücher DVS- Richtlinien und DIN Taschenbücher DASt-Richtlinien Beuth Verlag GmbH Burggrafenstraße 6 10772 Berlin Tel. 030/2601-2260 FAX 030/2601-1260 Verlag für Schweißen und verwandte Verfahren DVS Verlag GmbH 40010 Düsseldorf Tel. 0211/1591-160 Fax 0211/1591-150 Stahlbau Verlags GmbH Sohnstraße 65 40237 Düsseldorf Tel. 0211/6707-801 Fax 0211/6707-821 14

SEL-Blätter und SEW-Blätter UVV VBG-Vorschriften Allgemeines Ministerialblatt (Einführungserlasse) Druckvorschriften der DB AG Zulassungsbescheide Bauregelliste und Sonderhefte des Deutschen Institut für Bautechnik (DIBt) Verlag Stahleisen GmbH Postfach 105164 40042 Düsseldorf Tel. 0211/6707-558 Fax. 0211/6707-517 Carl Heymanns Verlag KG Luxemburger Straße 449 50939 Köln Ministerium für Umwelt Abt. C3 Keplerstraße 18 66 117 Saarbrücken Deutsche Bahn AG AHS Druck und Liogistik Kriegsstr. 1 76131 Karslruhe Tel. 0721/938-5965 Fax 0721/938-3079 Deutsches Institut für Bautechnik (DIBt) Kolonnenstr. 30L 10829 Berlin Tel. 030/78730-0 Fax 030/78730-320 Ernst & Sohn GmbH Büringstr. 10 13086 Berlin Tel. 030/47031-200 Fax 030/47031-270 15