ZAKŁAD UBEZPIECZEŃ SPOŁECZNYCH Co warto wiedzieć o możliwości odroczenia terminu płatności składek t Na czym polega odroczenie? Odroczenie terminu płatności jest jedną z prawnych form pomocy w spłacie należnych składek udzielanych przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych na wniosek płatnika składek. Polega ono na możliwości uregulowania składek w dłuższym okresie czasu, ustalonym z Zakładem, bez konsekwencji przymusowego ich dochodzenia w trybie egzekucji. Oznacza to, że nie będą podejmowane działania zmierzające do przymusowego wyegzekwowania należności, których termin zapłaty został odroczony. W stosunku do należności, których termin zapłaty został odroczony, nie nalicza się odsetek za zwłokę, natomiast w zamian pobiera się opłatę prolongacyjną. Opłata ta jest naliczana od następnego dnia po ustawowym dniu wymagalności składki do dnia odroczenia włącznie, w wysokości 50% stawki odsetek za zwłokę obowiązującej w dniu podpisania umowy. 1
Przykład Płatnik składek złożył wniosek o odroczenie terminu płatności składki za luty 2010 r., którą zgodnie z ustawowym terminem powinien uregulować do 15 marca 2010 r. Po rozpatrzeniu jego wniosku Zakład Ubezpieczeń Społecznych wyraził zgodę na odroczenie terminu do 10 maja 2010 r. Oznacza to, że płatnik może uregulować składkę za luty nie później niż do 10 maja 2010 r. t Kto może ubiegać się o odroczenie? O odroczenie terminu płatności składek może ubiegać się każdy płatnik aktualnie zobowiązany do ich opłacania, który ma chwilowe problemy płatnicze, uniemożliwiające pozyskanie środków na uregulowanie składek w ustawowym terminie płatności. Wniosek płatnika o przyznanie tej swoistej ulgi musi być wyczerpująco, a nie ogólnikowo, umotywowany i wskazywać, że zastosowanie ulgi jest uzasadnione szczególnymi okolicznościami, z powodu których płatnik nie jest w stanie uregulować należnych składek w ustawowym terminie. Należy zaznaczyć, że z uwagi na publicznoprawny charakter należności odroczenie terminu zapłaty składki jest rozwiązaniem o charakterze wyjątkowym, bowiem zasadą jest terminowe opłacanie należnych składek. t Co podlega odroczeniu? Składając wniosek o odroczenie, należy pamiętać, że: q może ono dotyczyć jedynie składek bieżących lub przyszłych, których ustawowy termin płatności nie upłynął (dlatego wniosek o odroczenie należy złożyć najpóźniej przed upływem terminu płatności danej składki), 2
q może ono dotyczyć składek na: ubezpieczenia społeczne z wyłączeniem kwot odpowiadających wysokości składki na ubezpieczenie emerytalne za zatrudnionych pracowników, ubezpieczenie zdrowotne z wyłączeniem składek za zatrudnionych pracowników, Fundusz Pracy oraz Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych, Fundusz Emerytur Pomostowych. W przypadku płatników opłacających składkę wyłącznie na własne ubezpieczenia odroczeniem może zostać objęta pełna kwota bieżących składek. t Jakie warunki muszą być spełnione? Warunkami niezbędnymi do rozpatrzenia sprawy o udzielenie omawianej ulgi są: q złożenie wniosku o odroczenie terminu płatności składek wraz z dokumentacją umożliwiającą ocenę zasadności udzielenia ulgi, q uregulowanie w ustawowym terminie kwoty odpowiadającej wysokości składki na ubezpieczenie emerytalne, a także składki na ubezpieczenie zdrowotne za zatrudnionych pracowników za okres mający zostać objęty ewentualnym odroczeniem, wnioskowany przez płatnika. t Wymagane dokumenty Podstawowym dokumentem niezbędnym do rozpatrzenia sprawy jest wniosek płatnika, w którym, oprócz szczegółowego uzasadnienia wnioskowanej ulgi, należy określić pro- 3
ponowany termin zapłaty składek (odpowiedni druk można otrzymać w każdej terenowej jednostce organizacyjnej ZUS lub pobrać go ze strony internetowej Zakładu: www.e-inspektorat.zus.pl). Do wniosku należy załączyć dokumenty potwierdzające zasadność udzielenia ulgi oraz dokumenty obrazujące kondycję finansową. Rodzaj oraz zakres dokumentacji, na podstawie której dokonywana będzie analiza możliwości płatniczych podmiotu ubiegającego się o udzielenie ulgi, uzależnione są od wysokości składek, zakresu wnioskowanej ulgi i okresu spłaty w odroczonym terminie. Dokumentami przedstawiającymi możliwości płatnicze są: q w przypadku płatników prowadzących pełną księgowość m.in. bilans, rachunek zysków i strat, q w przypadku pozostałej grupy płatników m.in. deklaracje podatkowe, wyciąg z książki przychodów i rozchodów lub ryczałt ewidencjonowany, bądź karta podatkowa. Płatnicy prowadzący działalność gospodarczą zobowiązani są do wniosku dołączyć dodatkowo dokumenty wymagane przepisami z zakresu pomocy publicznej. W zależności od rodzaju wnioskowanej pomocy publicznej mogą to być: q informacje dotyczące wnioskodawcy i prowadzonej przez niego działalności gospodarczej, q wszystkie zaświadczenia o pomocy de minimis otrzymane w roku, w którym płatnik ubiega się o pomoc oraz w ciągu dwóch poprzedzających ten rok lat (w przypadku pomocy de minimis w rolnictwie będą to lata obrotowe), albo oświadczenie o wielkości pomocy de minimis otrzymanej w tym okresie, albo oświadczenie o nieotrzymaniu takiej pomocy w tym okresie, q informacje o otrzymanej pomocy publicznej innej niż de minimis, albo oświadczenie o nieotrzymaniu takiej pomocy (na 4
formularzu określonym przepisami rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 20 marca 2007 r. w sprawie informacji o otrzymanej pomocy publicznej oraz informacji o nieotrzymaniu pomocy, opublikowanego w Dzienniku Ustaw nr 61 z 2007 r., pod pozycją 413), q w przypadku, gdy przeznaczeniem pomocy innej niż de minimis będzie restrukturyzacja plan restrukturyzacyjny, q w przypadku, gdy przeznaczeniem pomocy innej niż de minimis będzie naprawa szkód spowodowanych klęskami żywiołowymi lub innymi nadzwyczajnymi zdarzeniami dokumenty umożliwiające dokonanie oceny, czy ogólna wartość pomocy nie przekroczy wartości poniesionych strat, pomniejszonych o ewentualne kwoty wypłacone z tytułu ubezpieczenia. Szczegółowy wykaz dokumentów dostępny będzie w terenowej jednostce organizacyjnej ZUS prowadzącej postępowanie w sprawie wniosku o odroczenie terminu płatności składek. t Jak i gdzie złożyć wniosek? Wniosek o odroczenie terminu płatności składek można złożyć: q osobiście, w formie pisemnej, w terenowej jednostce organizacyjnej ZUS właściwej dla siedziby lub miejsca zamieszkania płatnika, bądź za pośrednictwem poczty, q w formie elektronicznej, według wzoru określonego na stronie internetowej Zakładu Ubezpieczeń Społecznych: www.e-inspektorat.zus.pl. Po podjęciu przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych decyzji o odroczeniu terminu płatnik informowany jest o konieczności podpisania umowy cywilnoprawnej, która określa szczegółowe warunki realizacji ulgi. 5
t Uprawnienia płatnika Jeśli płatnik nie zgadza się z decyzją podjętą przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych w jego sprawie, może wystąpić z wnioskiem o ponowne jej rozpatrzenie, wskazując argumenty, które nie zostały uwzględnione przy rozpatrywaniu wniosku oraz powołać nowe okoliczności w sprawie. W przypadku braku możliwości pozyskania środków na spłatę należności na warunkach określonych w umowie płatnik ma prawo wystąpić z wnioskiem o zmianę warunków udzielonej ulgi. Konsekwencją takiej zmiany będzie ponowne naliczenie opłaty prolongacyjnej. W sytuacji, gdy zaistniały lub mogą zaistnieć szczególne okoliczności skutkujące rozwiązaniem zawartej umowy, istnieje możliwość złożenia wniosku o utrzymanie tej umowy w mocy. W przypadku pozytywnej decyzji Zakładu, co do utrzymania w mocy umowy, nie będą podejmowane działania zmierzające do przymusowego wyegzekwowania należności. t O czym należy pamiętać? Złożenie wniosku o odroczenie terminu płatności składek nie gwarantuje udzielenia ulgi. W sytuacji odmowy odroczenia płatnik zobowiązany jest do uregulowania składek wraz z odsetkami za zwłokę, naliczonymi do dnia zapłaty włącznie. Należy pamiętać, że w przypadku nieuregulowania przedmiotowych należności podjęte zostaną działania zmierzające do przymusowego ich dochodzenia. Dodatkowo Zakład Ubezpieczeń Społecznych ma prawo do podjęcia czynności zmierzających do ustanowienia stosownych zabezpieczeń (hipoteka, zastaw). 6
Niedotrzymanie przez płatnika warunków udzielonej ulgi skutkuje natychmiastowym zerwaniem umowy o odroczenie terminu płatności składki. Oznacza to, iż należności uprzednio objęte umową stają się natychmiast wymagalne. W takiej sytuacji następuje niezwłoczne podjęcie działań zmierzających do przymusowego ich dochodzenia w trybie egzekucji, co przyczyni się do zwiększenia zadłużenia nie tylko o należne odsetki za zwłokę, ale również o koszty upomnienia oraz koszty egzekucji. Warszawa, kwiecień 2010 r.
Zakład Ubezpieczeń Społecznych (Departament Realizacji Dochodów) 01-748 Warszawa, ul. Szamocka 3, 5 Skład i druk: Poligrafia ZUS w Warszawie. Nakł. 60 000 egz. Zam. nr 759/10.