Przypadki użycia. Analiza. Model biznesowy. Specyfikacja wymagań. Model dziedziny problemu. Przypadki użycia

Podobne dokumenty
Diagram przypadków użycia

Modelowanie przypadków użycia. Jarosław Kuchta Projektowanie Aplikacji Internetowych

Modelowanie i analiza systemów informatycznych Spis treści

Inżynieria oprogramowania

Projektowanie systemów informatycznych. Diagramy przypadków użycia

Język UML w modelowaniu systemów informatycznych

Inżynieria wymagań. Wykład 2 Proces pisania przypadków użycia. Część 6 Wskazówki i sugestie

Diagramy przypadków użycia - MS Visio

Diagramy przypadków użycia. WYKŁAD Piotr Ciskowski

Projektowanie systemów informatycznych. Roman Simiński siminskionline.pl. Diagramy przypadków użycia

Ćwiczenia 3: Specyfikacja wymagań Pytania:

Modelowanie obiektowe - Ćw. 3.

Inżynieria oprogramowania II

SPECYFIKACJE WYMAGAŃ PRZYPADKI UŻYCIA (USE CASE)

Agenda. Cele projektu Wizja projektu Modelowanie biznesowe Wymagania użytkownika Przypadki użycia

UML cz. I. UML cz. I 1/1

IO - inżynieria oprogramowania. dr inż. M. Żabińska, zabinska@agh.edu.pl

Diagramy przypadków użycia

Inżynieria oprogramowania. Wykład 7 Inżynieria wymagań: punkty widzenia, scenariusze, przypadki użycia

Inżynieria wymagań. Wykład 3 Zarządzanie wymaganiami w oparciu o przypadki użycia. Część 5 Definicja systemu

Jerzy Skalski s9473, grupa WIs I.6-11c. System wspierający obsługę klienta dla firm sprzedających na Allegro

Analiza i projektowanie obiektowe 2017/2018. Wykład 2: Przypadki użycia

Inżynieria wymagań. Wykład 3 Zarządzanie wymaganiami w oparciu o przypadki użycia. Część 9 Strukturyzacja modelu przypadków użycia

Przypadki użycia (use cases) Po co są przypadki użycia? Próby definicji Podstawowe pojęcia Notacje Relacje Dokumentacja Kroki metody Przykłady

Specyfikowanie wymagań przypadki użycia

Analiza procesów: notacja UML, modele przypadków użycia, Rich Picture

Podstawy programowania III WYKŁAD 4

System CRM dla banku. Analiza i projekt. Paulina Grabowska, Piotr Kalański, Marcin Kubacki, Adrian Wiśniewski

Instrukcja obsługi internetowego systemu wsparcia programu Projektor

Komputerowe Systemy Przemysłowe: Modelowanie - UML. Arkadiusz Banasik arkadiusz.banasik@polsl.pl

TECHNOLOGIE OBIEKTOWE WYKŁAD 2. Anna Mroczek

Świat rzeczywisty i jego model

Diagramy przypadków uŝycia. związków między nimi

Źródło: S. Wrycza, B. Marcinkowski, K. Wyrzykowski Język UML 2.0 w modelowaniu systemów informatycznych Helion DIAGRAMY INTERAKCJI

Instrukcja obsługi: Moduł Reklamacje

Lodówka w której przechowujemy produkty zalogowanego użytkownika. Inaczej zwykły użytkownik posiadający konto w systemie.

Profil pracy wariant konfiguracji programu obejmujący m.in język, walutę, konto allegro, szablon aukcji, zdefiniowane koszty wysyłki itp.

Projekt aplikacji internetowej specyfikacja wymagań (cz.1)

Instrukcja 3 Laboratoria 3, 4 Specyfikacja wymagań funkcjonalnych za pomocą diagramu przypadków użycia

DIAGRAM PRZYPADKÓW UŻYCIA USE CASE MODEL

Instrukcja 3 Laboratoria 3, 4 Specyfikacja wymagań funkcjonalnych za pomocą diagramu przypadków użycia

VENUS-BEAUTY.pl. Instrukcja obsługi procesu zamówienia

Język UML definicja i architektura. Modelowanie biznesowe TRZEJ AMIGOS. Co było przed UMLem ROZWÓJ JĘZYKA UML ROZWÓJ JĘZYKA UML

Kancelaria rozpoczęcie pracy z programem

Instrukcja 3 Laboratoria 3, 4 Specyfikacja wymagań funkcjonalnych za pomocą diagramu przypadków użycia

System CRM dla banku. Analiza i projekt. Paulina Grabowska, Piotr Kalański, Marcin Kubacki, Adrian Wiśniewski

KATEDRA INFORMATYKI STOSOWANEJ PŁ INŻYNIERIA OPROGRAMOWANIA

Narysować diagram sekwencji pokazujący rejestrację wypożyczenia przez Jana Kowalskiego książki Potop

Inżynierski Projekt Zespołowy

9 Zakup [ Zakup ] Zakup

Projekt z przedmiotu Projektowanie systemów teleinformatycznych

Język UML w modelowaniu systemów informatycznych

Cel wykładu. Literatura. Wyższa Szkoła Menedżerska w Legnicy. Modelowanie wymagań Wykład 2

Modelowanie obiektowe - Ćw. 5.

Język UML. dr inż. Piotr Szwed C3, pok

a. (20 pkt.) Aplikacja powinna zawierać następujące elementy: 2. Formularz edycji profilu użytkownika (2 pkt.).

Analiza i projektowanie obiektowe 2015/2016. Wykład 2: Przypadki użycia

Bankofon - klient. system obsługi banku Novum Bank Enterprise NOE. Instrukcja Użytkownika wersja dokumentu: 3.0

INSTRUKCJA UŻYTKOWANIA USŁUGI mobile e-bank EBS

Diagramy obiegu dokumentów a UML w modelowaniu procesów biznesowych. Stanisław Niepostyn, Ilona Bluemke Instytut Informatyki, Politechnika Warszawska

Instrukcja dla użytkowników serwisu internetowego

INSTRUKCJA UŻYTKOWNIKA. Zamówienie zestawu z certyfikatem kwalifikowanym i odnowienie certyfikatu. Wersja dokumentacji 1.1 UNIZETO TECHNOLOGIES SA

Modelowanie obiektowe - Ćw. 6.

Podręcznik użytkownika serwisu internetowego Co to jest promoterka? Dodawanie wizytówek... 3 Dodawanie kuponów...

WPROWADZANIE ZLECEŃ POPRZEZ STRONĘ INSTRUKCJA UŻYTKOWNIKA

Ćwiczenia z IO dotyczące przypadków użycia.

Technologie Internetowe Raport z wykonanego projektu Temat: Internetowy sklep elektroniczny

Aplikacja mobilna Nasz Bank

Diagramy czynności Na podstawie UML 2.0 Tutorial

Plan wykładu 2. Model Przypadków Użycia (PU) systemu Diagram PU Opisy PU Związki w modelu PU, strukturalizacja

Podręcznik użytkownika

Dokumentacja użytkownika aplikacji: KanWebOffer v1.14

InPost dla PrestaShop. kompatybliny z wersjami: 1.5, 1.6. Instrukcja obsługi

INTEGRACJA z OLX. Aplikacja Shoper - Dokumentacja. Lęborska 8/10/ Warszawa.

Instrukcja obsługi sklepu internetowego PKL. Opracowane w Dziale Sprzedaży i Marketingu PKL SA autor: Marcin Skuza

Instrukcja obsługi Zaplecza epk dla Pracowników Instytucji w zakresie zarządzania danymi szczegółowymi dotyczącymi sposobu realizacji procedury

Inżynieria wymagań. Wykład 2 Proces pisania przypadków użycia. Część 3 Identyfikacja przypadków użycia

Skrócona instrukcja. DriveConfigurator Konfigurator produktu firmy SEW-EURODRIVE

cstore 3.2 Integracja z serwisem Allegro.pl Instrukcja użytkownika

INSTRUKCJA OBSŁUGI SKLEPU INTERNETOWEGO. Alu System Plus Sp.J. ul.leśna 2d Chrzanów, tel.(+48-32)

epuap Zakładanie konta organizacji

Nowe funkcjonalności wersji

Nowa odsłona sklepu internetowego

Przykładowy Projekt i

Zalety projektowania obiektowego

EXSO-CORE - specyfikacja

Użytkownik zewnętrzny (UZ) może wykonywać następujące czynności:

Mobilny handlowiec by CTI. Instrukcja

Bank Spółdzielczy w Suszu Spółdzielcza Grupa Bankowa. Aplikacja mobilna. Nasz Bank. Przewodnik Użytkownika. system operacyjny Android

Przewodnik dla użytkownika. Instrukcja korzystania z aplikacji mobilnej mtoken Asseco MAA

System IVR. Opis elementów systemu

Tworzenie warstwy zasobów projektowanie metodą strukturalną

ANEKS NR 1 DO REGULAMINU DROGERII INTERNETOWEJ ROSSMANN ( Aneks )

Spis treúci. 1. Wprowadzenie... 13

INSTRUKCJA OBSŁUGI PANELU ADMINISTRACYJNEGO MÓJ DOTPAY v0.1

Instrukcja obsługi Panelu Sklep

Instrukcja pobrania i instalacji. certyfikatu niekwalifikowanego na komputerze lub karcie kryptograficznej. wersja 1.4 UNIZETO TECHNOLOGIES SA

Instrukcja pobrania i instalacji certyfikatu niekwalifikowanego na komputerze lub karcie. Instrukcja dla użytkowników. wersja 1.4

Transkrypt:

2 Analiza Model biznesowy Specyfikacja wymagań Przypadki użycia Model dziedziny problemu

3 Przypadek użycia Przypadek użycia to umowa między uczestnikami systemu, określająca sposób zachowania systemu

4 Przypadek użycia - przykład Przypadek użycia: Zakup napoju Aktor główny: Klient Scenariusz główny: 1. Klient wrzuca bilon do automatu 2. Klient wybiera rodzaj napoju 3. Automat stwierdza, że wartość bilonu odpowiada cenie wybranego napoju 4. Automat wydaje napój Scenariusze alternatywne: *a. Awaria automatu: *a1. Koniec przypadku użycia 3a. Cena wybranego napoju jest większa niż wartość wrzuconego bilonu: 3a1. Automat prosi o wrzucenie dodatkowego bilonu 3a2. Klient wrzuca dodatkowy bilon 3b. Cena wybranego napoju jest mniejsza niż wartości bilonu: 3b1. Automat zwraca resztę

5 Elementy składowe Nazwa Aktor Scenariusz główny Scenariusze alternatywne

6 Nazwa przypadku użycia Odzwierciedla zawartość przypadku użycia Zawiera wyrażenie czasownikowe Przykłady: źle: Przypadek użycia 1, Wprowadź dane dobrze: Aktualizuj dane produktu, Utwórz konto

7 Scenariusz główny i alternatywny Scenariusz główny - najbardziej prawdopodobna sekwencja kroków ma postać akcji wykonywanych przez aktora oraz odpowiedzi systemu Scenariusze alternatywne - alternatywne sekwencje kroków wykonywane w sytuacjach wyjątkowych

8 Jak czytać przypadek użycia? (1) Przypadek użycia rozpoczyna się od wykonania pierwszego kroku scenariusza głównego Kolejne kroki wykonywane są w kolejności określonej przez numerację Przejście do scenariusza alternatywnego następuję w momencie, gdy akcja opisana w scenariuszu głównym nie może być zrealizowana Po wykonywaniu scenariusza alternatywnego następuje powrót do scenariusza głównego do ostatnio wykonywanego kroku (chyba, że w rozszerzeniu podano explicite krok do którego należy przejść) Przypadek użycia kończy się po wykonaniu ostatniego kroku scenariusza głównego lub w momencie napotkania kroku typu Koniec przypadku użycia Scenariusze alternatywne mogą być zagnieżdżane

9 Jak czytać przypadek użycia? (2) Przypadek użycia: Zakup napoju Scenariusz główny - kolejność wykonywania kroków zgodna z numeracją Rozszerzenie o charakterze asynchronicznym może pojawić się w dowolnym momencie Rozszerzenie odnosi się do wybranych punktów scenariusza głównego Aktor główny: Klient Scenariusz główny: 1. Klient wrzuca bilon do automatu 2. Klient wybiera rodzaj napoju 3. Automat stwierdza, że wartość bilonu odpowiada cenie wybranego napoju 4. Automat wydaje napój Scenariusze alternatywne: *a. Awaria automatu: *a1. Koniec przypadku użycia 3a. Cena wybranego napoju jest większa niż wartość wrzuconego bilonu: 3a1. Automat prosi o wrzucenie dodatkowego bilonu 3a2. Klient wrzuca dodatkowy bilon 3b. Cena wybranego napoju jest mniejsza niż wartości bilonu: 3b1. Automat zwraca resztę

10 Typowe konstrukcje w scenariuszu Prosta sekwencja kroków Kroki warunkowe Konstrukcje typu pętla

11 Przykład: prosta sekwencja kroków Przypadek użycia: Pokaż dane produktu Scenariusz główny: 1. Klient prosi system o pokazanie listy dostępnych produktów 2. System wyświetla listę dostępnych produktów 3. Klient wybiera jeden produkt 4. System wyświetla dane produktu

12 Przykład: kroki warunkowe Przypadek użycia: Aktualizuj dane produktu Scenariusz główny: 1. Administrator zmienia dane produktu 2. Administrator akceptuje zmiany 3. System zapisuje zmiany Scenariusz alternatywny: 2a. Administrator odrzuca zmiany: 2a1. System anuluje wprowadzone zmiany 2a2. Koniec przypadku użycia

13 Przykład: konstrukcja typu pętla Przypadek użycia: Przeglądaj galerię zdjęć Scenariusz główny: 1. Użytkownik wybiera galerię zdjęć 2. System wyświetla wszystkie zdjęcia z wybranej galerii 3. Użytkownik przegląda zdjęcia z wybranej galerii 4. Kroki 1-3 powtarzane są do momentu, aż użytkownik znajdzie pożądaną galerie zdjęć lub określone zdjęcie

14 Uczestnik/Udziałowiec Uczestnik/Udziałowiec - ktoś lub coś, co uzyskuje korzyść w związku z realizacją przypadku użycia. Uczestnik nie musi wchodzić w interakcje z systemem, aby osiągnąć swój cel. Przykłady: Właściciel systemu Instytucje nadzorcza Urząd skarbowe

15 Aktor główny Aktor główny kontaktuje się i wchodzi w interakcje z systemem, aby zrealizować swój cel. Aktor główny zwykle inicjuje wykonanie przypadku użycia. Aktora nie należy utożsamiać z konkretnymi osobami, aktor to pewna klasa osób, które w systemie odgrywają określone role Przykłady: Sprzedający Kupujący Urzędnik Zegar (powoduje uruchomienie jakiegoś przypadku użycia w określonym czasie lub po upływie określonego czasu

16 Aktor pomocniczy Aktor pomocniczy realizuje pewne zadania na żądanie systemu Przykłady: usługa sieciowa dostarczające określone dane, inny system informatyczny, z którym współpracuje nasz system

17 Aktorzy i uczestnicy Uczestnik/Udziałowiec uzyskuje korzyść z realizacji przypadku użycia Aktor Aktor główny wchodzi w interakcje z systemem, aby zrealizować swój cel Aktor pomocniczy realizuje pewne zadania na żądanie systemu

18 Gdzie szukać aktorów? Kto będzie korzystał z projektowanego systemu? Jakie inne systemy będą współpracować z projektowanym systemem? Kto będzie instalował, uruchamiał, konserwował projektowany system? Kto pobiera/dostarcza informacje systemowi

19 Zadanie Problem: Projektujemy system informatyczny dla bankomatu. Ustalić, które elementy z poniższej listy są uczestnikami, aktorami głównymi, aktorami pomocniczymi lub też systemem projektowanym Bankomat Posiadacz karty Karta bankomatowa Bank Klawiatura Akcjonariusz banku Drukarka System informatyczny banku

20 Rozwiązanie Bankomat projektowany system Posiadacz karty uczestnik, aktor główny Karta bankomatowa nie jest aktorem ani uczestnikiem, bo karta nie czerpie korzyści z realizacji przypadku użycia Bank nie jest aktorem, jest to otoczenie projektowanego systemu Klawiatura nie jest aktorem, jest komponentem projektowanego systemu Akcjonariusz banku uczestnik systemu Drukarka nie jest aktorem, jest komponentem projektowanego systemu System informatyczny banku aktor pomocniczy

21 Cechy przypadku użycia Określa CO system (podsystem, klasa) ma robić, a nie JAK ma to robić Opisuje system z zewnętrznego punktu widzenia - punkt widzenia aktora, a nie systemu Jest kompletny - opisuje wszystkie możliwe scenariusze zachowania systemu w odpowiedzi na żądania jednego z uczestników systemu, zwanego aktorem głównym Scenariusz główny zawiera 3 do 9 kroków Jest łatwy do zrozumienia, również dla osób nie posiadających specjalistycznej wiedzy Zbiór przypadków użycia zawiera wszystkie możliwe sposoby na jakie system może być używany

22 Czego nie powinien zawierać p. u. Architektury systemu Elementów związanych z technologią Elementów interfejsu użytkownika Szczegółów realizacji

23 Etapy tworzenia przypadków użycia 1. Zidentyfikować aktorów i ich cele (zasada: Szerokość przed głębokością) 2. Utworzyć główne scenariusze 3. Zidentyfikować rozszerzenia 4. Utworzyć scenariusze rozszerzeń

24 Lista aktor-cel Aktor Klient Pracownik Administrator Cel Składanie zamówienia Sprawdzanie stanu zamówienia Anulowanie zamówienia Przeglądanie oferty Kompletowanie zamówienia Przygotowanie wysyłki Wystawianie faktury Przyjmowanie zwrotu towaru Zarządzanie użytkownikami Uruchamianie systemu

25 Wskazówki (1) Używaj prostych form gramatycznych Niepoprawnie: 1. W tym kroku klient wprowadza kod PIN 2. System stwierdza, że kod PIN jest poprawny Poprawnie: 1. Klient wprowadza kod PIN 2. Kod PIN jest poprawny

26 Wskazówki (2) Określ jasno, kto wykonuje dany krok Niepoprawnie: 1. Do systemu wprowadzono identyfikator i hasło Poprawnie: 1. Klient wprowadził identyfikator i hasło

27 Wskazówki (3) Stwierdzaj, że, a nie sprawdzaj, czy Niepoprawnie: 1. System sprawdza, czy hasło jest poprawne. 2. Jeśli tak, wówczas system prezentuje użytkownikowi dostępne opcje Poprawnie: 1. System stwierdza, że hasło jest poprawne 2. System prezentuje użytkownikowi dostępne opcje

28 Wskazówki (4) Nie używaj synonimów Niepoprawnie: 1. Użytkownik wprowadza dane osobowe. 2. System weryfikuje pozytywnie wprowadzone dane 3. Klient uruchamia usługę Poprawnie: 1. Użytkownik wprowadza dane osobowe. 2. System weryfikuje pozytywnie wprowadzone dane 3. Użytkownik uruchamia usługę

29 Wskazówki (6) Nie twórz niepotrzebnych kroków Niepoprawnie: 1. Użytkownik wprowadza imię 2. Użytkownik wprowadza nazwisko 3. Użytkownik wprowadza adres Poprawnie: 1. Użytkownik wprowadza dane osobowe

30 Wskazówki (7) Niezależność od technologii i GUI Niepoprawnie: 1. Użytkownik klika na link dane osobowe 2. System wyświetla stronę html z formularzem danych osobowych Poprawnie: 1. Użytkownik wybiera opcję dane osobowe 2. System prezentuje formularz danych osobowych

31 Szablon przypadku użycia Identyfikator Nazwa Źródło wymagań Aktor główny Uczestnicy i interesy Zakres (projektowy) Poziom celu Wyzwalacz Warunki początkowe Warunki końcowe Minimalna gwarancja Gwarancja powodzenia Scenariusz główny Scenariusze alternatywne

32 Identyfikator i źródło wymagań Identyfikator unikalny oznaczenie dla przypadku, np. UC 2.1, PU 3.2.2 Źródło wymagań skąd pochodzi przypadek użycia (np. Specyfikacja wymagań pkt 4.2) lub osoba, która zdefiniowała wymaganie

33 Uczestnicy/Udziałowcy i ich interesy Uczestnicy/udziałowcy i ich interesy lista uczestników przypadku użycia oraz tego, co chcą osiągnąć poprzez realizacje przypadku użycia Przykład: Przypadek użycia: Wybierz gotówkę Uczestnicy i interesy: (i) Klient chce wybrać gotówkę (ii) Właściciel bankomatu chce mieć potwierdzenie o wykonanej transakcji

34 Zakres Zakres (projektowy) określa, czy przypadek użycia dotyczy całego przedsiębiorstwa, jednostki organizacyjnej, komórki, czy też systemu informatycznego, fragmentu tego systemu Przykład: Przypadek użycia: Złóż zamówienie Zakres: Podsystem zamówienia Przypadek użycia: Organizacja sprzedaży Zakres: Dział sprzedaży

35 Poziomy celu Poziom celu - wyróżnia się 3 poziomy celów: poziom streszczenia (biznesowy) poziom celu użytkownika poziom podfunkcji

36 Poziom streszczenia (biznesowy) Obejmuje przypadki użycia, których główny cel składa się z wielu celów cząstkowych Stanowią kontekst dla przypadków użycia niższych poziomów Charakteryzują się wieloposiedzeniowością, polegająca na tym, że cel nie jest realizowany w jednym etapie, tj. w trakcie jednego ciągu interakcji z systemem Czas trwania streszczających przypadków użycia jest o wiele dłuższy niż czas trwania przypadków użycia na poziomie celu użytkownika może wynosić od kilku godzin do nawet kilku lat na poziomie streszczenia opisują zazwyczaj pewien proces biznesowy, w którym występuje wielu aktorów

37 Poziom streszczenia przykłady (1) Sklep internetowy Przypadek użycia: Sprzedaż towarów Poziom celu: Streszczenie Komentarz: Na przypadek użycia składają się następujące przypadki niższego poziomu: (i) Składanie zamówienia, realizowane przez klienta, (ii) Przygotowanie towarów, realizowane przez dział zamówień i polegające na zebraniu wszystkich zamawianych produktów (iii) Wysyłka produktów, realizowane z kolei przez dział wysyłek we współpracy z firmą kurierską lub pocztą

38 Poziom streszczenia przykłady (2) System aukcyjny Przypadek użycia: Zakup przedmiotu na licytacji Poziom celu: Streszczenie Komentarz: Internauta licytuje zazwyczaj wiele razy zanim uda mu się wygrać licytację. Proces ten jest rozłożony w czasie. Każda z takich licytacji stanowi jedno posiedzenie

39 Poziom celu użytkownika na tym poziomie opisują sekwencje czynności, po wykonaniu której użytkownik systemu uzyska jakąś korzyść Tego typu przypadki użycia charakteryzują się jednoposiedzeniowością - użytkownik systemu po wykonaniu ciągu interakcji z system osiąga jakąś korzyść, przy czym żaden z pośrednich kroków nie stanowi dla użytkownika wartości samej w sobie Poziom celu użytkownika jest tym poziomem, na którym powinien się skupić analityk, bowiem tego typu przypadki dostarczają najwięcej wartościowych informacji dla projektanta systemu Grupa przypadków na poziomie celu użytkownika jest najliczniejsza w całym projekcie systemu

40 Poziom celu użytkownika - Przykład Bankomat Przypadek użycia: Wybierz gotówkę Poziom Celu: Użytkownika Komentarz: Wybierając gotówkę z bankomatu wykonywane są m.in. takie czynności jak: Weryfikacja karty, Weryfikacja PIN-u, itd. Żadna z tych czynności nie jest celem użytkownika - jest jedynie środkiem do realizacji celu głównego, jakim jest wypłata gotówki. Nietrudno zauważyć, że przypadek użycia Wypłać gotówkę spełnia warunek jednego posiedzenia: nie można bowiem włożyć karty, wprowadzić PIN i zgłosić się za kilka dni po odbiór gotówki

41 Poziom podfunkcji Obejmuje przypadki użycia, które same w sobie nie stanowią wartości dla użytkownika są jedynie środkiem do uzyskania celu Liczba kroków w tego typu przypadkach jest zazwyczaj nieduża Wyodrębnienie podfunkcji w postaci nowego przypadku użycia zwykle ma na celu uproszczenie przypadku głównego lub wykorzystanie wyodrębnionego zachowania w kilku innych przypadkach użycia

42 Poziom podfunkcji - przykłady Loguj się do systemu Wyślij powiadomienie Komentarz: Tego typu operacje nie stanowią wartości samej w sobie. Logujemy się do sytemu, aby np. sprawdzić saldo konta i to stanowi pewną wartość dla użytkownika.

43 Poziomy celu - diagram

44 Biznesowe a systemowe przypadki użycia Biznesowy przypadek użycia: Zakres - zakresem jest całe przedsiębiorstwo lub jego dział, komórka, etc. Poziom celu - cel przypadku użycia jest realizowany wieloposiedzeniowo Systemowy przypadek użycia: Zakres - zakresem jest system lub jego cześć (podsystem, moduł, etc.) Poziom celu - aktor realizuje swój cel w trakcie jednej sesji

45 Warunki początkowe Określają stan systemu w momencie rozpoczęcia przypadku użycia Spełnienie warunków początkowych leży w gestii systemu System nie pozwoli na rozpoczęcie przypadku użycia, jeśli warunek początkowy nie jest spełniony Najczęściej w tej sekcji umieszcza się informację o wykonaniu jakiegoś innego przypadku, od którego zależy możliwość wykonanie danego przypadku użycia Przykład: Warunek początkowy: Użytkownik jest zalogowany

46 Warunki końcowe Określają stan systemu po wykonaniu przypadku użycia Istnieją dwa rodzaje warunków końcowych: Minimalna gwarancja Gwarancja powodzenia

47 Minimalna gwarancja Stan systemu po ukończeniu przypadku użycia, niezależnie od realizowanego scenariusza Przykłady: Minimalna gwarancja: Dziennik systemowy zawiera wpis o dokonanej transakcji, pozwalający odtworzyć przebieg zdarzeń Minimalna gwarancja: Brak zmian w systemie

48 Gwarancja powodzenia Stan systemu po ukończeniu scenariusza głównego W tej sekcji należy opisać w jaki sposób zrealizowano cele wszystkich uczestników Pomocne w tej kwestii może być pytanie: Co sprawi, że uczestnik będzie niezadowolony po ukończeniu głównego scenariusza? Lista zaprzeczeń odpowiedzi na powyższe pytanie stanowi gwarancje powodzenia Przykład: Przypadek użycia: Wypłać gotówkę Gwarancją powodzenia: (i) Bankomat wydał gotówkę w kwocie wnioskowanej przez klienta (ii) Stan konta klienta został pomniejszony o kwotę równą wnioskowanej kwocie

49 Wyzwalacz Określa zdarzenie, które powoduje rozpoczęcie przypadku użycia Czasami wyzwalacz poprzedza pierwszy krok przypadku użycia, czasami jest pierwszym krokiem Przykłady: Wyzwalacz: Klient wkłada kartę do bankomatu Wyzwalacz: Recepcjonistka odbiera telefon od klienta w sprawie reklamacji

50 Przypadek użycia - przykład Nazwa: Wybierz gotówkę Aktor główny: Klient Uczestnicy i interesy: Klient chce wybrać gotówkę Właściciel bankomatu chce mieć potwierdzenie o wykonanej transakcji Zakres: Bankomat Poziom: Cel użytkownika Warunki początkowe: Bankomat jest sprawny i zawiera gotówkę Minimalna gwarancja: Dziennik systemowy zawiera informacje, pozwalające odtworzyć sekwencje wszystkich działań Gwarancja powodzenia: Bankomat wydał gotówkę w kwocie wnioskowanej przez klienta, Stan konta klienta został pomniejszony o kwotę równą wnioskowanej kwocie Wyzwalacz: Klient wkłada kartę do bankomatu Główny scenariusz: Rozszerzenia:

51 Notacja UML podstawowe symbole Symbol Znaczenie <<aktor>> Aktor Nazwa przypadku użycia <<include>> <<extend>> Przypadek użycia Asocjacja zachodzi pomiędzy aktorem a przypadkiem użycia Zawieranie zachodzi pomiędzy przypadkami użycia Rozszerzenie zachodzi pomiędzy przypadkami użycia Generalizacja zachodzi pomiędzy przypadkami użycia lub pomiędzy aktorami

52 Generalizacja aktorów Generalizacja - relacja miedzy aktorem ogólniejszym a specjalizowanym Aktor specjalizowany może wykonać wszystkie przypadki użycia aktora ogólniejszego, ale nie odwrotnie

53 Generalizacja aktorów - przykład

54 Zależności między przypadkami użycia Notacja UML dopuszcza 3 rodzaje zależności między przypadkami użycia: zawieranie rozszerzenie generalizacja/specjalizacja

55 Zawieranie Związek zawierania oznacza, że przypadek bazowy wywołuje inny przypadek użycia (zwany przypadkiem zawieranym ) w określonym miejscu Związku zawierania używa się w sytuacji, gdy pewna sekwencja kroków jest wspólna dla kilku przypadków użycia, bądź też wtedy, gdy przypadek użycia jest bardzo złożony W przypadku bazowym i przypadku zawieranym występują ci sami aktorzy Związek zawierania oznacza się stereotypem <<include>>

56 Zawieranie - przykład UC1: Złóż zamówienie Poziom: Cel Użytkownika Scenariusz główny: 1. Użytkownik przegląda produkty UC3. Przeglądaj produkty 2. Klient dodaje produkt do koszyka 3. System umieszcza produkt w koszyku i podlicza zawartość koszyka UC3: Przeglądaj produkty Poziom: Cel użytkownika Scenariusz główny: 1. Klient prosi system o pokazanie listy produktów 2. System wyświetla listę produktów 3. Klient wybiera jeden produkt 4. System wyświetla szczegółowe dane o produkcie

57 Rozszerzenie Związek rozszerzenia oznacza, że przypadek bazowy może w określonym kroku wywołać inny przypadek, zwany przypadkiem rozszerzającym Związku rozszerzenia używa się do modelowania sytuacji, gdzie istnieje pewien typowy scenariusz oraz dodatkowe czynności, które mają charakter opcjonalny Rozszerzenie zostało pomyślane jako sposób na dodanie nowej funkcjonalności, bez ingerencji w pierwotną treść przypadku użycia W przypadku bazowym i rozszerzeniu występują ci sami aktorzy Związek rozszerzenia oznacza się stereotypem <<extend>>

58 Rozszerzenie - przykład UC1: Edytuj dokument Scenariusz główny: 1. Użytkownik wybiera dokument do edycji 2. System otwiera wybrany dokument 3. Użytkownik edytuje wybrany dokument 4. Użytkownik prosi system o zapisanie dokumentu Scenariusze alternatywne: 2a. Dokument nie może być otwarty: 2a1. Punkty rozszerzenia: 3a Opcja sprawdzanie pisowni: UC3. Sprawdź pisownie 3b Opcja synonimy: UC4. Znajdź synonim UC3: Sprawdź pisownię Warunek początkowy: Dokument, dla którego ma być sprawdzana pisownia jest otwarty (UC1 Edytuj dokument) Wyzwalacz: Użytkownik wybrał opcję sprawdzania pisowni Scenariusz główny: 1. System sprawdza pisownie 2. System prezentuje użytkownikowi listę błędów i propozycję poprawy 3. Użytkownik akceptuje propozycje poprawy błędów

59 Generalizacja Oznacza sytuacje, kiedy jeden przypadek użycia jest specjalizowaną wersją innego przypadku użycia Przypadek specjalizowany dziedziczy całą sekwencje kroków po przypadku bazowym Kroki odziedziczone po przypadku bazowym mogą być zmieniane, usuwane; można również dodawać nowe kroki W przypadku specjalizowanym mogą występować inni aktorzy niż w przypadku bazowym

60 Generalizacja - przykład UC1: Rezerwacja pokoju Scenariusz główny: 1. Rezerwujący przegląda ofertę i wybiera pokój 2. Rezerwujący prosi system o rezerwacje wybranego pokoju 3. System rezerwuje wybrany pokój 4. System wystawia potwierdzenie rezerwacji UC1.1: Rezerwacja przez WWW Scenariusz główny: 1.1. Internauta prosi system o pokazanie listy pokoi 1.2. System wyświetla listę pokoi 1.3. Internauta wybiera pokój 1.4. System pokazuje szczegółowe dane pokoju 2-4 Tak jak w przypadku generalizującym UC1.2: Rezerwacja telefoniczna Scenariusz główny: 1.1. Recepcjonistka odbiera telefon od klienta 1.2. Recepcjonistka prosi system o wyszukanie pokoju spełniającego kryteria klienta 1.3. System wyszykuje pokój spełniający kryteria 2-4 Tak jak w przypadku generalizującym

61 Pakiet Forma organizacji przypadków użycia Obejmuje przypadki użycia logicznie powiązane ze sobą, tzn. posiadające tego samego aktora, dotyczące tego samego problemu (biznesowego przypadku użycia), itp.

62 Pakiet - przykład

63 Instancja przypadku użycia Instancja aktora Przypadek użycia: Zakup napoju Aktor: Klient Przypadek użycia: Zakup napoju Aktor główny: Klient Główny scenariusz: 1. Klient wrzuca bilon do automatu 2. Klient wybiera rodzaj napoju 3. Automat stwierdza, że wartość bilonu odpowiada cenie wybranego napoju 4. Automat wydaje napój Scenariusze alternatywne: *a. Awaria automatu: *a1. Koniec przypadku użycia 3a. Cena wybranego napoju jest większa niż wartość wrzuconego bilonu: 3a1. Automat prosi o wrzucenie dodatkowego bilonu 3a2. Klient wrzuca dodatkowy bilon 3b. Cena wybranego napoju jest mniejsza niż wartości bilonu: 3b1. Automat zwraca resztę Instancja przypadku użycia - konkretny scenariusz Instancja aktora konkretna osoba wykonującą instancję przypadku użycia Scenariusz Jana 1. Jan wrzuca bilon do automatu przy ul. Szewskiej 2. Jan wybiera rodzaj napoju *a. Awaria automatu przy ul. Szewskiej: *a1. Koniec przypadku użycia Scenariusz Anny 1. Anna wrzuca bilon do automatu przy ul. Szewskiej 2. Anna wybiera rodzaj napoju 3. Automat przy ul. Szewskiej stwierdza, że wartość bilonu odpowiada cenie wybranego napoju 4. Automat przy ul. Szewskiej wydaje napój

64 Literatura Alistair Cockburn: Jak pisać efektywne przypadki S. Adolph, P. Bramble, A Cockburn, A Pols: Patterns for effective use cases http://mediawiki.ilab.pl/index.php/inżynie ria_oprogramowania http://www.wirfs-brock.com/resources.html