~BDMB Trudno pozostać obojętnym w stosunku do treści szczegółowych wyjaśnień w zakresie zasad ewidencji funduszu alimentacyjnego które zamieszczone zostały na stronie internetowej Ministerstwa Finansów pod adresem: www.mf.gov.pl w zakładce Rachunkowość. Trudno równieŝ zrozumieć jak mogło dojść do tego, Ŝe oficjalnie zaproponowano rozwiązanie stojące w jawnej sprzeczności z obowiązującymi przepisami. Treść pisma skierowanego w dniu 2011.02.21 przez ~BDMB Rachunkowości MF: do Departamentu Po zapoznaniu się z wyjaśnieniami na temat ujmowania w księgach rachunkowych jednostki budŝetowej funduszu alimentacyjnego (nazywanych dalej wyjaśnieniem ), zamieszczonymi na stronie internetowej Ministerstwa Finansów w zakładce Rachunkowość Najczęściej zadawane pytania, pragnę zgłosić następujące uwagi: 1. Główne zalecenie wynikające z wyjaśnienia, to ujmowanie naleŝności z tytułu zwrotu przez dłuŝnika alimentacyjnego świadczeń wypłaconych osobie uprawnionej, jako przychodów budŝetowych jednostki z tytułu dochodów. Kwoty naleŝności z tytułu zwrotu, stanowią w części 60% dochody budŝetu państwa oraz po 20% gminy wierzyciela i gminy dłuŝnika. Traktowanie całej kwoty naleŝności oraz odsetek od naleŝności jako przychodu gminy wierzyciela jest niezgodne przepisem art.8 pkt.7 ustawy z dnia 13 listopada 2003 r. o dochodach jednostek samorządu terytorialnego. Faktycznym przychodem gminy wierzyciela zgodnie z art. 3 pkt.30 ustawy o rachunkowości jest w tym przypadku ta część kwoty naleŝności która powoduje zwiększenie aktywów gminy wierzyciela tj. 20% kwoty naleŝności z tytułu zwrotu. Dokonywanie na koncie 720 w księgach rachunkowych jednostki realizującej zadanie zlecone, zapisów ujmujących jako przychody, równieŝ naleŝności budŝetu państwa i naleŝności gminy dłuŝnika nie jest zgodne z rzeczywistością co powoduje na podstawie art.24 ust.2 ustawy o rachunkowości, Ŝe księgi rachunkowe zawierające takie zapisy naleŝy uznać za prowadzone nierzetelnie. 2. Wyjaśnienie w zasadzie nie wyjaśnia na jakiej postawie naleŝy ujmować naleŝności budŝetu państwa i naleŝności budŝetu gminy dłuŝnika na koncie 221 ksiąg rachunkowych jednostki realizującej zadanie zlecone. Z faktu, Ŝe opis konta 221 zawiera sformułowanie: Konto słuŝy do ewidencji naleŝności jednostek z tytułu dochodów budŝetowych nie wynika, Ŝe naleŝy na nim ujmować naleŝności innych budŝetów. Konto 221 funkcjonujące w planie kont konkretnej jednostki budŝetowej słuŝy do ujmowania naleŝności budŝetowych budŝetu tej jednostki. Zadanie zlecone posiada swój odrębny plan finansowy który zgodnie z art.249 ustawy o finansach publicznych z dnia 27 sierpnia 2009 r. powinien zostać opracowany przez zarząd jednostki samorządu terytorialnego w terminie 21 dni od dnia podjęcia uchwały budŝetowej. Dochody związane z realizacją zadania zleconego tzn. dochody z tytułu zwrotu przez dłuŝnika alimentacyjnego świadczeń wypłaconych osobie uprawnionej są w pełni ujmowane w planie finansowym zadania zleconego, natomiast w planie finansowym dochodów gminy wierzyciela tylko w części która przypada gminie wierzyciela. Jest oczywistym, Ŝe powinna być zapewniona kompletność przeprowadzanych rozliczeń naleŝności z tytułu zwrotu, jednak spełnienie tego wymogu nie moŝe powodować złamanie przepisów wymienionych powyŝej. Kompletność taką moŝna zapewnić przez prowadzenie rozliczeń naleŝności w ewidencji prowadzonej w związku z realizacją zadania zleconego, która w części będzie ewidencją szczegółową do konta 221. 1
3. Wyjaśnienie równieŝ nie wyjaśnia, jak w sytuacji ujmowania przychodów innych budŝetów na koncie 720 naleŝy sporządzać sprawozdania Rb-27S. Wykazane w tym sprawozdaniu wykonane dochody gminy dłuŝnika zostaną ponownie wykazane w sprawozdaniu Rb-27 sporządzonym przez gminę dłuŝnika. 4. Z treści wyjaśnienia wynika ogólna zasada: NaleŜności realizowane przez jednostkę budŝetową na rzecz innych budŝetów zalicza się do przychodów tej jednostki. 2
Rozszerzenie wyjaśnień MF o sposób ujmowania naleŝności w sprawozdaniach Rb-27S moŝna znaleźć w publikacjach znanego z Forum Wykładowcy Polexpert sp. z o.o. na stronach BDO Biuletynu Finanse Publiczne. Z podawanych schematów księgowań w jednostce budŝetowej oraz w organie wyłania się paradoks dwoistego traktowania dochodów związanych z realizacją zadania zleconego przez administrację rządową. W jednostce budŝetowej naleŝności z tytułu zwrotu przez dłuŝnika alimentacyjnego świadczeń wypłaconych osobie uprawnionej traktowane są jako naleŝności budŝetu JST i dochody będące realizacją tych naleŝności w całości mają być wykazywane w sprawozdaniach Rb-27S. Natomiast w księgach rachunkowych organu te same dochody juŝ tylko w części przypadającej JST są traktowane jako dochody własne JST. Powstaje sytuacja w której jednostka budŝetowa jaką jest OPS, powinna wykonywać plan finansowy dochodów inny niŝ to wynika z uchwały budŝetowej. Jednostka budŝetowa sporządzając sprawozdanie Rb-27S będące sprawozdaniem z wykonania planu dochodów budŝetowych odnosi dochody wykonane do planu finansowego dochodów jednostki budŝetowej. Nie moŝe to być inny plan niŝ plan zgodny z uchwałą budŝetową JST. Ujmowanie 100% dochodów związanych z realizacją zadań zleconych w sprawozdaniu Rb-27S w sytuacji gdy dochody te nie są w 100% ujęte w planie finansowym dochodów JST jest błędem fundamentalnym. Przekazane na rachunek budŝetu JST pobrane dochody związane z realizacją zadania zleconego w księgach rachunkowych budŝetu JST powinny być ujmowane wg Wykładowcy w następujący sposób: 133 / 222 otrzymanie przelewu przekazanych dochodów 222 / 224-BP przeksięgowanie otrzymanych dochodów na konto rozrachunków z budŝetem państwa 222 / 224-OWD przeksięgowanie otrzymanych dochodów na konto rozrachunków z budŝetem OWD Na koncie 901 Dochody budŝetu ujmowana jest tylko kwota dochodów własnych JST przy pomocy zapisu 222 / 901 dokonanego na podstawie sprawozdania Rb-27S sporządzonego przez kierownika samorządowej jednostki budŝetowej. Problem leŝy w tym, Ŝe jeŝeli kierownik jednostki budŝetowej ujął zgodnie ze wskazaniami Wykładowcy w sprawozdaniu 100% pobranych dochodów związanych z realizacją zadania zleconego, to nie moŝna na podstawie tego sprawozdania ująć na koncie 901 tylko części dochodów wyszczególnionych w tym sprawozdaniu. Wykładowca sugeruje, by zapisy na koncie 901 były dokonywane na podstawie zbiorczego sprawozdania Rb-27S sporządzanego przez zarząd JST które wg Wykładowcy nie powinno zawierać dochodów związanych z realizacją zadania zleconego pobranych na rzecz innych budŝetów, ale jest to niezgodne z opisem tego konta: [ ] Na stronie Ma konta 901 ujmuje się dochody budŝetu: 1) na podstawie sprawozdań budŝetowych jednostek budŝetowych w korespondencji z kontem 222 [ ] Zalecany przez tandem DR MF Wykładowca sposób ujmowania w księgach rachunkowych samorządowej jednostki budŝetowej i organu stanowiącego, zdarzeń związanych ze zwrotem przez dłuŝnika alimentacyjnego świadczeń wypłaconych osobie uprawnionej jest niezgodny z obowiązującymi przepisami i wewnętrznie sprzeczny. 3
Treść pisma przesłanego w dniu 2011.02.07 przez ~BDMB Rachunkowości MF: do Departamentu Propozycja sposobu prowadzenia ewidencji rozliczeń naleŝności z tytułu zwrotów przez dłuŝnika alimentacyjnego świadczeń wypłaconych z FA osobie uprawnionej Proponuję rozwaŝyć prowadzenie konta pozabilansowego o nazwie: "NaleŜności budŝetowe z tyt. dochodów związanych z realizacją zadań zleconych z zakresu administracji rządowej". Rozporządzenie MF z dnia 5 lipca 2010 dopuszcza ( 15.1) uzupełnianie planu kont o konta zgodne co do treści ekonomicznej i przy zastosowaniu symboli które nie mają zastosowania w jednostce. Konto to ( np. o symbolu 921) słuŝyłoby do ewidencji rozliczeń naleŝności z tytułu zwrotów przez dłuŝnika alimentacyjnego świadczeń wypłaconych z FA osobie uprawnionej. Do konta tego prowadzone byłyby nast. konta analityczne: 921 - OWW (naleŝności w części przypadającej dla organu właściwego wierzyciela) 921 - OWD (naleŝności w części przypadającej dla organu właściwego dłuŝnika) 921 - BP (naleŝności w części przypadającej dla budŝetu państwa) 921 - Odsetki BP 921 - Koszty upomnienia (konto dodatkowe prowadzone dla kompletności prowadzonych rozliczeń) 921 - Nadpłaty (konto dodatkowe prowadzone dla kompletności prowadzonych rozliczeń) Rozliczanie naleŝności tj. ujmowanie przypisów, odpisów, wpłat i zwrotów nadpłat dokonywane byłoby jednostronnie w ewidencji szczegółowej do konta pozabilansowego 921 prowadzonej wg. dłuŝników, klasyfikacji budŝetowej oraz w podziale na udziały w dochodach przypadające odpowiednio budŝetowi państwa, gminie wierzyciela i gminie dłuŝnika alimentacyjnego. W księgach rachunkowych jednostki budŝetowej prowadzone byłyby konta: 221-FADA-OWW naleŝności budŝetowe organ właściwy wierzyciela (20-40%) 221-FADA-KU naleŝności budŝetowe z tyt. kosztów upomnienia ( gdzie: FADA - fundusz alimentacyjny - dłuŝnicy alimentacyjni) 130D-85212-0980-OWW dochody pobrane w części dla OWW 130D-85212-0980-nadpłaty 130D-85212-0980-OWD dochody pobrane w części dla OWD 130D-85212-0980-BP dochody pobrane w części dla BP 130D-85212-0920-Odsetki dochody pobrane z tyt. odsetek BP 4
Równolegle do zapisów prowadzonych na kontach pozabilansowych na kontach 221 księgi głównej dokonywane byłyby przypisy,odpisy, wpłaty i zwroty naleŝności w części przypadającej dla OWW, na podstawie ewidencji szczegółowej do konta 921, która tym samym w tej części stanowiłaby ewidencją szczegółową do konta 221. 221-FADA-OWW / 720 przypis naleŝności w części dla OWW Wpłaty od komornika sądowego, dłuŝnika oraz od komornika US przyjmowane byłyby na rachunek bieŝący i ujmowane na subkoncie dochody w podziale uzyskanym na podstawie ewidencji szczegółowej do konta 921. Wpłata: Wpływ na rachunek bieŝący w części będący dochodem innego budŝetu byłby księgowany jako zobowiązanie w stosunku do tego budŝetu. 130D-85212-0980-OWW / 221-FADA-OWW 130D-85212-0980-OWD / 225-FADA-OWD 130D-85212-0980-BP / 225-FADA-BP 130D-85212-0920-BP / 225-FADA-BP Odsetki Przekazanie na rachunek budŝetu gminy: 222 / 130D-85212-0980-OWW 225-FADA-OWD / 130D-85212-0980-OWD 225-FADA-BP / 130D-85212-0980-BP 225-FADA-BP Odsetki / 130D-85212-0920-BP Odsetki Sprawozdanie Rb-27S sporządzane byłoby zgodnie z instrukcją na podstawie ewidencji szczegółowej do konta 221 i w zakresie dochodów wykonanych na podstawie konta: 130D-85212-0980-OWW. Sprawozdanie Rb-27ZZ sporządzane byłoby na podstawie ewidencji szczegółowej do konta pozabilansowego "921 -naleŝności budŝetowe z tytułów dochodów związanych z realizacją ZZ" i w zakresie dochodów wykonanych na podstawie kont: 130D-85212-0980-OWW 130D-85212-0980-OWD 130D-85212-0980-BP 130D-85212-0920-Odsetki BP dochody OWW dochody OWD dochody BP dochody OWD 5