OPIS DOBREJ PRAKTYKI 1. Dane dotyczące podmiotu/podmiotów realizujących lub zasłużonych dla realizacji opisanych inicjatyw lub praktyk nazwa inicjatywy Projekt TELEMEDYCYNA W EUROREGIONIE POMERANIA SIEĆ POMERANIA nazwa podmiotu Pomorski Uniwersytet Medyczny W Szczecinie dokładny adres 70-204 Szczecin, Ul. Rybacka 1 województwo zachodniopomorskie telefon +48 91 48 00 801 adres strony internetowej www.pum.edu.pl faks +48 91 48 00 705 adres e-mail rektor@pum.edu.pl 2. Rodzaj(e) współpracy (zaznacz): miedzy sąsiednimi gminami między sąsiednimi gminami i powiatami miedzy województwami gmin i powiatu gmin i powiatów z województwem Inne współpraca - transgraniczna współpraca między Pomorskim Uniwersytetem Medycznym w Szczecinie oraz Stowarzyszeniem Telemedycyna w Euroregionie POMERANIA e.v. w Greifswaldzie a także między szpitalami po obu stronach granicy 3. Przedmiot współpracy Przedmiotem projektu była rozbudowa transgranicznej sieci telemedycznej. Beneficjentami zadania po stronie polskiej były dwie szczecińskie uczelnie: Pomorski Uniwersytet Medyczny w Szczecinie (koordynator projektu po stronie polskiej) i Zachodniopomorski Uniwersytet Technologiczny, a poza tym 11 szpitali polskich. Wsparcia merytorycznego udzielał Uniwersytet Medyczny w Poznaniu. Po stronie niemieckiej - Stowarzyszenie Telemedycyna w Euroregionie POMERANIA e.v. w Greifswaldzie oraz 20 szpitali niemieckich. Realizacja projektu rozpoczęła się sześć lat temu, z czego trzy lata zajęły prace przygotowawcze. W tym czasie odbyło się ponad 50 spotkań bilateralnych projektu, podczas których tworzono fundamenty przedsięwzięcia. Formalnie projekt rozpoczął się w 2010 r. i zakończył w 2014 r. Projekt na wielu płaszczyznach miał charakter pionierski i to nie tylko w dziedzinie medycyny, ale również w zakresie współpracy prawnej i organizacyjnej pomiędzy dwoma krajami. Przedsięwzięcie jest bardzo ważne dla mieszkańców
województwa zachodniopomorskiego, dla nauki, dla idei transgraniczności regionu. Projekt zapewnia możliwość dostępu do najnowocześniejszych technologii z dziedziny medycyny. 4. Opis działań A. Przyczyny i cele i współpracy Unia Europejska od dawna wspiera tworzenie sieci telemedycznej w Euroregionie POMERANIA, również na terenach sąsiadujących z Polską. Celem działań jest z jednej strony stworzenie sieci między małymi szpitalami na wsiach a większymi szpitalami w miastach, z drugiej zaś wspieranie lepszego wykorzystania zasobów lekarzy i sprzętu poprzez transgraniczną współpracę z Polską. Koncepcja utworzenia takiej sieci wynikała z warunków występujących na terenach Euroregionu Pomerania, który charakteryzuje się stosunkowo niską gęstością zaludnienia oraz z wyjątkiem Szczecina brakiem dużych ośrodków miejskich. W zakresie opieki medycznej dla ludności po obu stronach granicy oznacza to, że świadczenia, które łatwo uzyskać w ośrodkach miejskich, wiążą się tutaj z dużymi utrudnieniami. Bieżące podnoszenie kwalifikacji lekarzy pracujących na tym obszarze wiąże się z dużym nakładem czasu i środków. Dotyczy to przede wszystkich wąskich specjalizacji medycznych, reprezentowanych przez niewielu lekarzy. Pojedynczy pacjent potrzebujący badań patomorfologicznych lub radiologicznych nie może z tych świadczeń zrezygnować. Podobnie pacjenci z innymi schorzeniami np. udarem mózgu w stanie ostrym powinni być leczeni także na obszarach rzadko zaludnionych przez lekarzy dysponujących najnowocześniejszą wiedzą. Lekarze ci powinni także dysponować niezbędnym sprzętem, a ich świadczenia powinny być dostępne przez całą dobę. W regionach Pomorza Przedniego i północnej Brandenburgii po stronie niemieckiej oraz na Pomorzu Zachodnim po stronie polskiej może się to udać tylko wówczas, gdy wysoko specjalistyczne świadczenia medyczne będą oferowane w sieci łączącej specjalistów pracujących w większych ośrodkach ze wszystkimi szpitalami w terenie niezależnie od granic państwowych. Można to uzyskać wyłącznie przez transgraniczne zastosowanie telemedycyny. Od 2003 roku w poszczególnych regionach Pomorza Przedniego, a od 2007 roku w województwie zachodniopomorskim z dużym powodzeniem eksploatowana jest sieć telemedyczna. Usługi tej sieci umożliwiają rozwój regionu, który w zakresie tej techniki stał się wiodący. Projekt Telemedycyna w Euroregionie Pomerania sieć Pomerania stanowił kontynuację projektu Sieć telemedyczna wspierającą leczenie chorób nowotworowych realizowanego w latach 2006-2007. Swoim zakresem objął rozbudowę transgranicznej sieci telemedycznej, która ma być spójna, tzn. ma umożliwiać równorzędne przekazywanie dźwięku, obrazu i obrazu ruchomego. B. Zakres współpracy Podczas realizacji projektu odbywały się comiesięczne spotkania członków Grupy Sterującej projektem. Strona polska uczestniczyła aktywnie w konferencjach organizowanych przez Partnera Wiodącego. Odbywały się też liczne spotkania robocze i wymiana doświadczeń, między partnerami po stronie polskiej, które miały pozytywny wpływ na realizację i rozliczenie projektu.
W ramach projektu rozwinięta została nowoczesna sieć telemedyczna między polskimi a niemieckimi szpitalami i placówkami medycznymi. Przedsięwzięcie jest nowatorskie na skalę Europy. Uczestniczące w nim placówki (13 polskich, 20 niemieckich) zostały wyposażone w specjalistyczny sprzęt i oprogramowanie, które sprawia, że mogą funkcjonować zgodnie z zasadą niech wędrują dane nie pacjenci. W etapie realizacji projektu siecią objęte zostały następujące dziedziny medycyny: radiologia, kardiologia, urologia, patologia, onkologia. Zakres ten jest ciągle rozszerzany. Ucyfrowienie szpitali umożliwiło nie tylko wykonywanie opisów, czy interpretację przesyłanych danych, ale także przeprowadzanie konsultacji lekarskich na żywo diagnostykę w czasie rzeczywistym oraz wykorzystanie łączy do wybranych zabiegów chirurgicznych. Dzięki tym działaniom, mieszkańcy regionu mają dostęp do usług na wysokim poziomie, pomimo tego, że jest to obszar przygraniczny o niskiej gęstości zaludnienia i niezurbanizowany. Dodatkowo, zaangażowanie w projekt dwóch uczelni, stworzyło szansę zdobycia wykształcenia atrakcyjnego dla przyszłych pracodawców. Pomorski Uniwersytet Medyczny w Szczecinie, koordynator projektu w ramach realizacji projektu zorganizował dwie konferencje: 1. Konferencję szkoleniowo-informacyjną (18.03.2011 r.), która była jednym z ważniejszych elementów procesu planowania i wdrażania projektu transgranicznego. 2. Konferencję (15 czerwca 2012 r.), której celem było zaprezentowanie praktycznych aspektów zastosowania wybranych elementów telemedycyny oraz dokonanie podsumowania doświadczeń zdobytych podczas realizacji projektu. 5. Ocena efektów Projekt stworzył podwaliny do przygotowania kolejnego etapu współpracy transgranicznej. W ramach projektu zakupiono specjalistyczny sprzęt oraz oprogramowanie, celem stworzenia odpowiedniej infrastruktury, dającej możliwość uprawiania telemedycyny w kolejnych planowanych etapach realizacji telemedycyny. Był to pierwszy, ale za to bardzo ważny krok na tej drodze. Zaproponowana i zrealizowana koncepcja sieci umożliwiła utworzenie adekwatnej sieci transgranicznej o następujących priorytetach: 1. doskonalenia zawodowego lekarzy po obu stronach granicy, 2. poprawy opieki medycznej dla pacjentów poza dużymi ośrodkami miejskimi. Realizacja i funkcjonowanie telemedycyny ma ogromne znaczenie gdyż: umożliwia ustawiczne dokształcanie lekarzy w wysoko wyspecjalizowanych dyscyplinach medycznych, udostępnia specjalistyczne usługi medyczne wszystkim uczestnikom sieci telemedycznej,
dzięki koncentracji rozproszonych na dużym obszarze przypadków w ośrodkach udostępnia specjalistyczne usługi z zakresu techniki medycznej przez całą dobę i 7 dni w tygodniu, umożliwia małym szpitalom, których izba przyjęć obsługuje w nocy czy podczas weekendu niewielu pacjentów, wykonywanie w razie konieczności badań tomografii komputerowej - poprzez telemedyczne opisy wyników badań CT przez radiologa pełniącego dyżur w odległym ośrodku, umożliwia bezzwłoczny opis badania śródoperacyjnego (postawienie na początku operacji diagnozy decydującej o dalszym postępowaniu), umożliwia stworzenie archiwum preparatów dla celów dydaktyki studentów dokształcania lekarzy oraz wyspecjalizowanej opieki medycznej z zakresu screeningu mammograficznego (zainstalowane - ponad granicami, telepatologiczne łącze między uniwersytetami w Poznaniu i Greifswaldzie), prowadzenie konsultacji i dyskusji między lekarzami z zakładów radiologii PUM w Szczecinie i Uniwersytetu w Greifswaldzie. Dzięki wideokonferencjom można przeprowadzać m.in. konferencje onkologiczne bez konieczności podróżowania nawet między daleko od siebie położonymi placówkami medycznymi. Do najważniejszych korzyści zewnętrznych z realizacji niniejszego projektu zaliczyć należy: Korzyści społeczne Wzrost możliwości kształcenia praktycznego przez samotnych lekarzy specjalistów w szpitalach biorących udział w projekcie. Podniesienie jakości świadczonych usług medycznych dzięki wprowadzeniu rozwiązań telemedycznych. Podniesienie trafności diagnozy i skuteczności leczenia pacjentów. Korzyści gospodarcze Skrócenie czasu i obniżenie kosztów leczenia. Szybszy powrót pacjentów do pracy. Korzyści środowiskowe Zmniejszenie intensywności transportu Należy pamiętać również o rezultatach niemierzalnych projektu, związanych z powstaniem trwałych relacji partnerskich między polskimi i niemieckimi lekarzami, które przełożą się na dalsze korzyści służące mieszkańcom Euroregionu Pomerania. Projekt to jedno z największych przedsięwzięć transgranicznych w ostatnich latach, prowadzonych na terenie Unii Europejskiej w dziedzinie publicznej ochrony zdrowia.
We wrześniu 2012 roku wartość przedsięwzięcia doceniło niezależne jury składające się z ekspertów z obszarów nauk administracyjnych, IT i rozwoju społecznego zdobył on pierwsze miejsce w konkursie E-Government w kategorii Najlepsze rozwiązanie problemu społecznego. Został wybrany spośród licznych propozycji projektów nadesłanych z Niemiec, Austrii i Szwajcarii. Informacja o nagrodzie : link do strony : http://uniwersytetnapograniczu.pl/pum_szczecin_telemedycyn/ Link do strony z filmem o projekcie: http://tv-polska.eu/film/376-telemedycyna-w-euroregionie-pomerania-siec-pomerania 6. Oszacowanie nakładów poniesionych na organizację i realizację projektu Ogólna wartość projektu to prawie 14 mln EUR, w tym ponad 7 mln EUR przeznaczono dla Polski. Uzyskane dofinansowanie dla strony polskiej to prawie 6 mln EUR. Strona polska wydatkowała łącznie ponad 30 mln PLN, w głównej części na zakupy inwestycyjne. 7. Czy napotkali Państwo trudności, z którymi należało się zmierzyć, aby zrealizować projekt? Główne trudności to : długi okres przygotowawczy/ ok. 3 lata /, z uwagi na skalę przedsięwzięcia, liczbę uczestników oraz wartość projektu, w tym przygotowanie harmonogramu rzeczowego dla wszystkich uczestników projektu, dokumentacji aplikacyjnej. długi proces realizacji zakupów / przetargi i ich kontrola /. 8. Zalecenia dla innych jednostek samorządu terytorialnego zainteresowanych wdrożeniem projektu