dr Agnieszka Predygier Uniwersytet Jana Kochanowskiego w Kielcach

Rozwój lokalny jest złożonym procesem społeczno - gospodarczym posiadającym następujące cechy: celowość oraz świadomość - cele rozwoju lokalnego mają charakter uniwersalny, lecz w określonych warunkach miejscowych dokonuje się ich konkretyzacja i hierarchizacja, a także dostosowanie do istniejących warunków rozwoju, długi horyzont czasowy - efekty rozwoju lokalnego, tj. kształtowanie lepszego środowiska życia społeczności, posiadają zazwyczaj charakter długoterminowy, społeczny i lokalny charakter - rozwój lokalny zainteresowanie miejscowej społeczności rozwojem, aktywny udział mieszkańców i instytucji, aktywność władzy lokalnej - celem działalności władzy samorządowej na szczeblu lokalnym jest rozwój lokalny obejmujący m.in.: zapewnienie społeczności lokalnej warunków bytu materialnego, miejsc pracy i dochodów, pozwalających na niezbędny w odczuciu społecznym poziom życia, a także zapewnienie poczucia bezpieczeństwa i perspektyw na przyszłość oraz warunków rozwoju duchowego. Parysek J. 2001, Podstawy gospodarki lokalnej, UAM w Poznaniu, Poznań, s. 48.

Metodologia badań obejmowała wyselekcjonowanie 24 najbardziej rozwiniętych gmin województwa świętokrzyskiego w ramach projektu; Kompetentna gmina wzmocnienie potencjału administracji samorządowej w zakresie Zarządzania Rozwojem Lokalnym realizowanego na zlecenie Ministerstwa Spraw Wewnętrznych przy współpracy z prof. B. Plago oraz Białostocką Fundacją Kształcenia Kadr w ramach projektu współfinansowanego przez fundusze Unii Europejskiej z POKL Narodowa Strategia Spójności, Europejski Fundusz Społeczny. Wymagania merytoryczne przyjętej metodologii wskazywały na zbadanie stopnia rozwoju gmin regionu świętokrzyskiego pod względem następujących wskaźników: Wzrost wskaźnika przedsiębiorczości. Poprawa efektywności potencjału ludzkiego. Przeprowadzenie znacznych inwestycji. Wzrost wskaźnika zaludnienia. Wzrost zaangażowania mieszkańców w sprawy gminy. Możliwość korzystania z obiektów sportowych

Badania 24 gmin spośród 102 wszystkich funkcjonujących w województwie świętokrzyskim zostały przeprowadzone za pomocą następujących narzędzi: kwestionariusz informacyjny, 3 kwestionariusze wywiadów pogłębionych z Wójtem, Sekretarzem, Skarbnikiem i Studium przypadku gminy. Kwestionariusz informacyjny o gminie podobnie jak Studium przypadku zawierał następujące informacje: Wpływ otoczenia na procesy rozwojowe (polityka rządu, integracja europejska itd.), Wpływ czynników wewnętrznych na procesy rozwojowe, rola przedsiębiorców lokalnych, inwestorów zewnętrznych, instytucji otoczenia,,liderów lokalnych i innych podmiotów (poza samorządem gminnym) wpływ samorządu na rozwój lokalny, Wpływ planowania, formalnego i nieformalnego, wyznaczania celów, określania wizji rozwoju i innych działań planistycznych na procesy rozwojowe gminy, Wpływ przywództwa liderów samorządowych na procesy rozwojowe w gminie, Wpływ ukształtowanych struktur organizacyjnych gminy i współpracy z innymi podmiotami w gminie i na zewnątrz na procesy rozwojowe, Wpływ promocji, marketingu na procesy rozwojowe, Wpływ gospodarki finansowej gminy na procesy rozwoju lokalnego.

Model wsparcia konkurencyjności ci mikroprzedsiębiorstw Województwa Świ więtokrzyskiego Źródło: Opracowanie własne na podstawie: M. E. Porter, Przewaga konkurencyjna...s. 74

Model konkurencyjności ci przedsiębiorstw i regionu strategia innowacje konkurencyjność finanse inwestycje Źródło: Opracowanie własne na podstawie: M. E. Porter, Przewaga konkurencyjna...s. 74

Źródło: Strategia Rozwoju Województwa Mazowieckiego do roku 2020 (aktualizacja), Warszawa 2006, s. 34

Źródło: Strategia Rozwoju Województwa Mazowieckiego do roku 2020 (aktualizacja), Warszawa 2006, s. 35

Europa 2020 Strategia na rzecz inteligentnego i zrównoważonego rozwoju sprzyjającego włączeniu społecznemu jest długookresowym programem rozwoju społeczno-gospodarczego Unii Europejskiej (UE) na lata 2010-2020. Została zatwierdzona przez Radę Europejską 17 czerwca 2010 r. zastępując, realizowaną w latach 2000-2010, Strategię Lizbońską.

wzrost inteligentny (smart growth): rozwój gospodarki opartej na wiedzy i innowacji wzrost tworzący wysoką wartość dodaną, wymaga znacznych nakładów na B+R oraz stosowania mechanizmów, które sprzyjają szybkiej transmisji wiedzy teoretycznej do praktyki gospodarczej. Ponieważ gospodarka oparta na wiedzy jest niemożliwa bez odpowiednio wykształconego społeczeństwa, priorytet ten obejmuje też rozwój i podnoszenie jakości edukacji; wzrost zrównowa wnoważony ony (sustainable growth): wspieranie gospodarki efektywnie korzystającej z zasobów, bardziej przyjaznej środowisku i bardziej konkurencyjnej. Idea zielonego wzrostu traktowana jest jako dodatkowa szansa zarówno na przejście na nowoczesne technologie eksploatacji zasobów środowiska naturalnego, jak i na tworzenie nowych miejsc pracy. UE chce być liderem w dziedzinie technologii środowiskowych i ochrony środowiska naturalnego; wzrost sprzyjający włą łączeniu społecznemu (inclusive growth): wspieranie gospodarki o wysokim poziomie zatrudnienia, zapewniającej spójność społeczną i terytorialną celem Europy 2020 jest dążenie do aktywizacji zawodowej możliwie jak największej liczby osób.

Źródło: http://www.stat.gov.pl/cps/rde/xbcr/gus/poz_wskazniki_europa2020.pdf

Strategia Europa 2020 zawiera nowy instrument realizacyjny w postaci projektów przewodnich zwanych inicjatywami flagowymi (flagship initiatives). Ich zadaniem jest przyspieszenie i ukierunkowanie sposobów realizacji każdego z wymienionych celów Strategii: Unia innowacji wykorzystanie działalności badawczo-rozwojowej i innowacji do rozwiązywania największych problemów (związanych m.in. ze zmianami klimatu, energią, ale także starzeniem się społeczeństwa) oraz likwidacja przepaści między światem nauki a rynkiem. Mobilna młodzie odzież poprawa jakości i atrakcyjności europejskiego szkolnictwa wyższego na arenie międzynarodowej poprzez wspieranie mobilności studentów i młodych specjalistów. Konkretnym tego przejawem powinna być większa dostępność stanowisk w państwach członkowskich dla kandydatów z całej Europy oraz właściwe uznawanie kwalifikacji i doświadczenia zawodowego. Europa efektywnie korzystająca z zasobów działania na rzecz uniezależnienia wzrostu gospodarczego od wykorzystania zasobów oraz transformacji w kierunku gospodarki niskoemisyjnej, w większym stopniu wykorzystującej potencjał, jaki dają odnawialne źródła energii.

Polityka przemysłowa w erze globalizacji zwiększanie konkurencyjności unijnego sektora przemysłu w warunkach pokryzysowych, wsparcie przedsiębiorczości i rozwój nowych umiejętności. Program na rzecz nowych umiejętno tności i zatrudnienia stworzenie warunków do unowocześnienia rynków pracy w celu zwiększenia poziomu zatrudnienia oraz zapewnienie trwałości naszych modeli społecznych. Europejski program walki z ubóstwem zapewnienie spójności gospodarczej, społecznej i terytorialnej poprzez pomoc osobom biednym i wykluczonym społecznie oraz umożliwienie im aktywnego uczestniczenia w życiu społecznym. Polityka przemysłowa w erze globalizacji zwiększanie konkurencyjności unijnego sektora przemysłu w warunkach pokryzysowych, wsparcie przedsiębiorczości i rozwój nowych umiejętności. Program na rzecz nowych umiejętno tności i zatrudnienia stworzenie warunków do unowocześnienia rynków pracy w celu zwiększenia poziomu zatrudnienia oraz zapewnienie trwałości naszych modeli społecznych. Europejski program walki z ubóstwem zapewnienie spójności gospodarczej, społecznej i terytorialnej poprzez pomoc osobom biednym i wykluczonym społecznie oraz umożliwienie im aktywnego uczestniczenia w życiu społecznym.

Jako cele krajowe Strategii Europa 2020 Polska przedstawiła: Zwiększenie wskaźnika zatrudnienia osób w wieku 20-64 lata do co najmniej 71% (dla UE wskaźnik ustalono na poziomie 75%); Osiągnięcie poziomu nakładów na działalność B+R równego 1,7% PKB (dla UE 3%); Zmniejszenie zużycia energii pierwotnej do poziomu ok. 96 Mtoe, zwiększenie wykorzystania odnawialnych źródeł energii oraz redukcja emisji CO 2 (dla UE są to cele 20/20/20 ); Zmniejszenie do 4,5% odsetka młodzieży niekontynuującej nauki oraz zwiększenie do 45% odsetka osób w wieku 30-34 lat posiadających wyższe wykształcenie (dla UE odpowiednio 10% i 40%); Zmniejszenie o 1,5 mln liczby osób żyjących poniżej relatywnej granicy ubóstwa (dla UE założono 20 mln osób).

Źródło: Strategia Innowacyjności i Efektywności Gospodarki Dynamiczna Polska 2020, Ministerstwo Gospodarki, Warszawa, styczeń 2013 r., s. 31

Źródło: Strategia Innowacyjności i Efektywności Gospodarki Dynamiczna Polska 2020, Ministerstwo Gospodarki, Warszawa, styczeń 2013 r., s. 34

Źródło: Regionalna Strategia Innowacji dla Mazowsza, Warszawa 2008, s. 67

zapewnienie mieszkańcom powiatu wysokiego poziomu bezpieczeństwa, jakości życia i edukacji, pozwalającego realizować ich aspiracje, tworzenie dogodnych warunków dla rozwoju największych szans: turystyki oraz małej i średniej przedsiębiorczości, rozwój ekologicznego i specjalistycznego rolnictwa oraz przetwórstwa rolno spożywczego, spełniającego wymogi Unii Europejskiej, rozwój z zachowaniem walorów przyrodniczych i kulturowych.

Cele te sprowadzić można do: otwartości powiatu na wszelkie oferty rozwojowe; efektywności ekonomicznej podejmowanych działań; innowacyjności wszystkich dziedzin gospodarki powiatu; zróżnicowania strukturalnego życia społeczno-gospodarczego w powiecie; czystości środowiska naturalnego i ład przestrzenny powiatu; zachowania pozycji konkurencyjnej powiatu w skali regionalnej, krajowej i międzynarodowej.

Źródło: Opracowanie własne

Synergia Źródło: Opracowanie własne

Źródło: Opracowanie własne