Działalność naukowo-dydaktyczna Instytutu Geografii Uniwersytetu Pedagogicznego w Krakowie w 2009 roku

Działalność naukowo-dydaktyczna Instytutu Geografii Uniwersytetu Pedagogicznego w Krakowie w 2009 roku

INSTYTUT GEOGRAFII Uniwersytet Pedagogiczny im. Komisji Edukacji Narodowej w Krakowie Działalność naukowo-dydaktyczna Instytutu Geografii Uniwersytetu Pedagogicznego w Krakowie w 2009 roku pod redakcją Sławomira Kurka i Tomasza Rachwała Kraków 2010

Redakcja merytoryczna: Sławomir Kurek, Tomasz Rachwał Przygotowanie materiałów do druku, redakcja techniczna i korekta: Małgorzata Szelińska-Kukulak ISBN 978-83-7271-608-8 Instytut Geografii Uniwersytet Pedagogiczny im. Komisji Edukacji Narodowej w Krakowie ul. Podchorążych 2 30-084 Kraków tel. (+48) 126 62 62 45 tel./fax (+48) 126 62 62 43 e-mail: geograf@up.krakow.pl www.up.krakow.pl/geo/

WPROWADZENIE W 2010 roku mija sześćdziesiąt pięć lat od powołania obecnego Uniwersytetu Pedagogicznego im. Komisji Edukacji Narodowej w Krakowie, a wraz z nim rozwoju studiów geograficznych i niemal równoczesnego powołania Pracowni Geograficznej, która dała początek obecnemu Instytutowi Geografii 1. W jego strukturze organizacyjnej pod koniec 2009 r. funkcjonowało siedem Zakładów: Dydaktyki Geografii, Geografii Społeczno-Ekonomicznej, Geografii Fizycznej, Geologii, Ochrony i Kształtowania Środowiska Geograficznego (od 1 stycznia 2010 r. pod nazwą Ekorozwoju i Kształtowania Środowiska Geograficznego), Przedsiębiorczości i Gospodarki Przestrzennej, Turystyki i Badań Regionalnych oraz Pracownia Technik Komputerowych i Geograficznych Systemów Informacyjnych (GIS). Rok sprawozdawczy był okresem dynamicznego rozwoju Instytutu związanego z uruchamianiem nowych specjalności i kierunków studiów, który przejawiał się nie tylko we wzroście liczby studentów, ale także ilości samodzielnej kadry naukowej. Pod koniec 2009 r. Instytut zatrudniał 49 pracowników etatowych (w tym 15 profesorów i doktorów habilitowanych) oraz wielu pracowników emerytowanych i współpracujących, w tym także specjalistów i praktyków życia gospodarczego, w ramach umów o dzieło. Jak wskazują sprawozdania kierowników Zakładów za 2009 r. w Instytucie prowadzone są liczne prace badawcze, związane głównie z problematyką geografii fizycznej, geologii, ekorozwoju i kształtowania środowiska, geografii społeczno-ekonomicznej i przedsiębiorczości, geografii turyzmu oraz dydaktyki geografii. Kierunki badań nawiązują do zainteresowań pracowników poszczególnych Zakładów i ich specjalności naukowych. Zakład Geografii Fizycznej prowadził w roku 2009 badania wielokierunkowe, dotyczące zarówno zagadnień geomorfologicznych, jak i hydrologicznych. Były one prowadzone przez poszczególnych pracowników Zakładu w obrębie tematów badań własnych, statutowych i grantowych, o już wcześniej rozpoczętej realizacji. Dotyczyły one kolejno: a) rozpoznania i określenia związku pomiędzy fizycznymi parametrami małych zlewni wyżynnych i karpackich a gwałtownymi wezbraniami w ich obrębie (dr Tomasz Bryndal); b) pomiarów hydrometrycznych Dunajca w Pieninach oraz opracowania hydrologii Ojcowskiego Parku Narodowego i Beskidu Magurskiego (prof. UP dr hab. Roman Soja); 1 Szerzej o historii Instytutu oraz rozwoju kierunków badawczych w publikacji: Rozwój naukowo-dydaktyczny i kierunki badawcze Instytutu Geografii Uniwersytetu Pedagogicznego im. Komisji Edukacji Narodowej w Krakowie, red. Z. Długosz, Z. Zioło, Wydawnictwo Naukowe UP, Kraków 2010. 5

c) przemian środowiska koryta Czarnego Dunajca w następstwie działalności człowieka i obfitej depozycji rumoszu drzewnego, a także samej edukacji ekologicznej o takich przemianach (dr Joanna Zawiejska). W badaniach procesów stokowych i dolinnych skoncentrowano się na wykorzystaniu metod geomorfologicznych do datowania i rekonstrukcji przebiegu tych procesów w zakresie: a) aktywności ruchów masowych w Beskidzie Żywieckim i Śląskim na podstawie pomiarów lichenometrycznych (dr Małgorzata Bajgier-Kowalska); b) analizy poziomów terasowych i planacyjnych dla wyjaśnienia przebudowy systemu odwodnienia części Andów Środkowych (prof. UP dr hab. Józef Kukulak). Pracownicy Zakładu byli kierownikami lub współwykonawcami czterech krajowych grantów MNiSW oraz złożyli trzy kolejne, współpracując przy tym z innymi instytucjami naukowo-badawczymi. W ramach prac prowadzonych w roku 2009 przez trzyosobowy Zakład Geologii, wyniki badań prof. UP dr hab. Krzysztofa Bąka, prowadzone we współpracy międzynarodowej, zawierają nowe i koncepcje prowadzące do wyjaśnienia zmian w środowisku głębokich basenów morskich jakie zaszły w czasie globalnego oceanicznego zdarzenia beztlenowego w górnej kredzie. Prowadzone w roku 2009 badania są kontynuacją prac autora, mających szczególne znaczenie w analizach zmian klimatu Ziemi, w warunkach dużych perturbacji dwutlenku węgla w atmosferze i oceanie. Wyniki badań autora zaowocowały oddaniem do druku publikacji na temat początku zmian paleogeograficznych i paleoklimatycznych w głębokich basenach morskich Zachodniej Tetydy, jakie zaszły w późnej kredzie. W roku 2009 prowadzono ponadto badania terenowe w Karpatach Wschodnich we współpracy międzynarodowej na ww. temat. Prof. UP dr hab. inż. Grzegorz Haczewski był kierownikiem projektu badawczego promotorskiego przyznanego przez Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyższego pt. Procesy i warunki sedymentacji wapieni tylawskich w oligocenie Karpat zewnętrznych (ze szczególnym uwzględnieniem polskiej części Karpat), w ramach którego prowadzi i nadzoruje badania naukowe dotyczące sedymentacji wapieni kokkolitowych. Badania były prowadzone we współpracy z Agnieszką Ciurej, doktorantką Akademii Górniczo Hutniczej w Krakowie, która w roku 2009 zakończyła przygotowanie pracy doktorskiej na ten temat. Prof. UP dr hab. inż. Radosław Tarkowski kontynuował badania dotyczące historii geologii, prowadząc je we współpracy z P. Daszkiewiczem i J.-Ch. de Massary z MNHN w Paryżu. Skupiały się one na dwóch tematach: Francuskopolska współpraca w zakresie geologii w drugiej połowie XVIII i pierwszej połowie XIX wieku oraz Działalność Jana Jaśkiewicza (1749-1809) w zakresie geologii. Badania te zaowocowały wydaniem w roku 2009 przez autora (we współautorstwie) pracy monograficznej nt. pobytu i badań przyrodniczych Jeana- Etienne a Guettarda oraz kilku artykułów przeglądowych. 6

Zainteresowania badawcze pracowników Zakładu Ochrony i Kształtowania Środowiska Geograficznego (obecnie Ekorozwoju i Kształtowania Środowiska Geograficznego) koncentrowały się wokół tematyki dotyczącej przekształceń środowiska przyrodniczego pod wpływem działalności człowieka. Badania dotyczyły: transformacji rzeźby i zmiany struktury użytkowania gruntów, zanieczyszczenia wód powierzchniowych i podziemnych (zmiany parametrów fizyko-chemicznych wody), kształtowania się termicznej struktury dolnej warstwy atmosfery na obszarach zurbanizowanych i uprzemysłowionych, pyłów atmosferycznych, struktury opadów atmosferycznych w dolinach rzek i potoków, wysokości opadów atmosferycznych w Karpatach i na terenie Ojcowskiego Parku Narodowego, mechanizmów wietrzenia skał w zanieczyszczonej atmosferze. Badania zmian klimatu są przedmiotem działalności statutowej jednostki. Długa tradycja obserwacji i pomiarów meteorologicznych w Krakowie prowadzonych na wysokim poziomie stawia badania z tej dziedziny w grupie najważniejszych na świecie. Rozwój Krakowa jako dużej aglomeracji miejskiej i przemysłowej pozwala także na analizę wpływu czynników antropogenicznych na zmiany klimatu. Równie istotne z punku widzenia dynamiki zmian stanu atmosfery jest badanie struktury i składu opadów atmosferycznych w Karpackim Wschodnim Regionie Pluwialnym. Badania zmian klimatycznych budzą żywe zainteresowanie społeczne. Przewidywane trendy zmian klimatycznych szczególnie na obszarach intensywnie zurbanizowanych pozwalają na podejmowanie długofalowych działań planistycznych. Wyniki badań mogą być także podstawą do określenia zmienności warunków pogodowych nad Polską południową. Koncentracja i skład pyłów atmosferycznych są niezwykle istotnym elementem wpływającym na sytuację aerosanitarną szczególnie na obszarze dużych aglomeracji miejsko-przemysłowych. Mimo licznych przedsięwzięć mających na celu ograniczenie emisji pyłów, koncentracja drobnych pyłów w atmosferze jest wciąż na wysokim poziomie. Poznanie trendów zmian koncentracji i składu pyłów atmosferycznych jest niezbędne w racjonalnej gospodarce przestrzennej. Intensywność badań naukowych nad pyłami atmosferycznymi oraz wymagania monitoringu określone w dyrektywach Unii Europejskiej wskazują na potrzebę kształcenia specjalistów w tym zakresie mających dobre przygotowanie podstawowe w zakresie nauk o Ziemi. Wśród nowych tematów badawczych, które znalazły się w planach Zakładu na rok 2010 na uwagę zasługują: badania aerozoli atmosferycznych (transport, skład mineralny i chemiczny), wpływ współspalania węgla i biomasy na skład mineralny i chemiczny popiołów lotnych. Prace badawcze pracowników Zakładu Geografii Społeczno- Ekonomicznej koncentrują się głównie na zagadnieniach społeczno gospodarczych dotyczących stanu i przemian w zakresie układów demograficznych, społeczno-gospodarczych, regionalnego zróżnicowania sieci miejskiej, w tym małych miast, wielofunkcyjnego rozwoju wsi na obszarach górskich i konse- 7

kwencji procesów transformacji w odniesieniu do Polski, jej mezo- i makroregionów głównie południa kraju, a także wybranych regionów świata przede wszystkim w odniesieniu do państw i regionów Europy. W ostatnim okresie sporo miejsca zajmują prace dotyczące problematyki starzenia się ludności tak w Polsce jak i Europie, oraz badania nad społecznymi uwarunkowaniami w krajach Ameryki Łacińskiej, także pod kątem metropolizacji i urbanizacji. Opracowania z tego zakresu mają nie tylko charakter poznawczy, ale także metodologiczny i prognostyczny. Pracownicy Zakładu uczestniczą także w pracach dotyczących problematyki geografii turyzmu: istotnym kierunkiem, któremu w badaniach poświęca się więcej uwagi, są kwestie związane z geograficzno-ekonomicznymi aspektami turystyki krajowej jak i zagranicznej, co wiąże się z uruchomieniem w Instytucie nowego kierunku studiów. W Zakładzie Turystyki i Badań Regionalnych, powołanym do życia z dniem 1 października 2008 roku, w roku 2009 nastąpiły istotne zmiany kadrowe. Zakład opuściła p. prof. UP dr hab. Bożena Wójtowicz, awansując na funkcję kierownika Zakładu Dydaktyki Instytutu Geografii, na emeryturę odeszła dr Grażyna Mróz, natomiast do Zakładu dołączyli prof. UP dr hab. Wacław Cabaj i prof. UP dr hab. Janusz Feczko, co nie pozostało bez wpływu na zmiany w problematyce badawczej podejmowanej przez Zakład. Badania te koncentrują się nad rozwojem infrastruktury turystycznej w Polsce i wybranych regionach świata (głównie Azji Południowo-Wschodniej i Europie), kształceniem na potrzeby sektora turystycznego, przedsiębiorczości w turystyce oraz wpływie procesów globalizacji na przemiany w usługach turystycznych w Polsce i funkcjonowaniem gospodarstw agroturystycznych. W 2009 r. pracownicy Zakładu Przedsiębiorczości i Gospodarki Przestrzennej kontynuowali rozpoczęte we wcześniejszych latach prace badawcze, które skupiały się na następujących zagadnieniach: roli przedsiębiorczości w aktywizacji gospodarczej w warunkach kształtowania się społeczeństwa informacyjnego i budowy gospodarki opartej na wiedzy, metodologii nauk geograficznych i historii rozwoju myśli geograficznej, rozwoju teoretycznych koncepcji geografii przemysłu, w tym i roli przedsiębiorstw przemysłowych w fazie informacyjnej rozwoju cywilizacyjnego, funkcji sektora przemysłu i usług w kształtowaniu społeczeństwa informacyjnego, przemian struktury przestrzennej i działowej przemysłu Polski na tle pozostałych krajów Unii Europejskiej w warunkach transformacji gospodarczej i integracji europejskiej, zróżnicowania światowej i europejskiej przestrzeni przemysłowej w układach regionalnych oraz procesów transformacji przedsiębiorstw, procesów koncentracji i rozwoju ponadnarodowych korporacji w przestrzeni światowej, ze szczególnym uwzględnieniem korporacji informatycznych, 8

funkcji szkolnictwa wyższego i sektora nauki w rozwoju społeczeństwa informacyjnego oraz roli ośrodków akademickich w przemianach struktury regionalnej, roli kapitału ludzkiego w procesie podnoszenia konkurencyjności układów przestrzennych i jego wpływu na rozwój obszarów wiejskich i przygranicznych, kształtowania się struktur regionalnych oraz biegunów wzrostu w Europie, ze szczególnym uwzględnieniem Francji, kształtowania się obszarów metropolitalnych Polski południowo-wschodniej, ze szczególnym uwzględnieniem roli przemysłu i szkolnictwa wyższego, procesów rewitalizacji obszarów poprzemysłowych i zdegradowanych, roli postaw przedsiębiorczych i etyki w życiu społeczno-gospodarczym, doskonalenia procesu dydaktycznego z przedsiębiorczości w edukacji szkolnej oraz roli edukacji w zakresie przedsiębiorczości w rozwoju sektora małych i średnich przedsiębiorstw, w tym firm rodzinnych. Wyniki prac badawczych prezentowane były na konferencjach naukowych, krajowych i międzynarodowych (w tym organizowanych przez Zakład 2 ), sesji naukowej grupy badawczej Towarzystwo Lelewelowskie (kierowanej przez prof. UP dr hab. W. Wilczyńskiego) oraz opublikowane w postaci rozdziałów monografii (głównie w seriach wydawnictw własnych Prace Komisji Geografii Przemysłu PTG oraz Przedsiębiorczość-Edukacja ) i artykułów w czasopismach. Kierownik Zakładu, dr Tomasz Rachwał, wspólnie z prof. UP dr. hab. Sławomirem Kurkiem i dr. Mariuszem Szubertem, brał udział w realizacji międzynarodowego grantu badawczego Fit for Business Developing business competencies in school (FIFOBI) oraz przygotowaniu kolejnego grantu związanego z kształtowaniem postaw przedsiębiorczych w edukacji szkolnej. T. Rachwał uczestniczył także w przygotowaniu, pod kierownictwem dr K. Wacha z Uniwersytetu Ekonomicznego w Krakowie, koncepcji badań i wniosku grantowego dotyczącego współpracy między przedsiębiorstwami i sektorem naukowo-badawczym. W ramach prac prowadzonych w roku 2009 przez czteroosobowy Zakład Dydaktyki Geografii, dr Danuta Piróg prowadzi od 4 lat badania we współpracy międzynarodowej w zakresie edukacji międzykulturowej w geografii w dobie globalizacji i integracji w ramach projektu Herodot: TP1 Citizenship, Culture, Place and Identfity. Wyniki badań nad tym zagadnienie dotyczące Polski przedstawiła w prestiżowym międzynarodowym czasopiśmie geograficznym Journal of Geography in Higher Education. Od 2009 r. włączyła się w prace badawcze nowego międzynarodowego projektu w ramach Comeniusa pt. Perception, Attitude, Movement, Idenity, Needs, Action (PAM-INA) dotyczące uwarunkowań i wyników edukacji geograficznej. 2 Szerzej o organizowanych konferencjach w dalszej części publikacji. 9

Dr Wiktor Osuch kontynuował badania dotyczące kształcenia w różnych systemach edukacyjnych w świetle założeń deklaracji Bolońskiej (na przykładzie wybranych krajów). Skupiały się one na ustaleniu wpływu systemu kształcenia na jakość kompetencji nabytych przez absolwentów studiów geograficznych specjalności nauczycielskiego. Badania te zaowocowały wydaniem kilku artykułów w czasopismach zagranicznych oraz były także prezentowane na konferencjach międzynarodowych oraz krajowych. Dr Mariola Tracz kontynuowała badania dotyczące kryteriów wyboru tekstów źródłowych z geografii i ich percepcji przez uczniów. Przykłady zestawów takich tekstów i ich rozumienia przez uczniów zaprezentowano w czasopismach krajowych dla nauczycieli. Drugim nurt badań dotyczył historii dydaktyki geografii. Badania skupiały się na dwóch tematach: nauczaniu geografii w czasie drugiej wojny światowej oraz rozwojowi naukowo-dydaktycznemu ZDG w UP w Krakowie. Prof. UP dr hab. Bożena Wójtowicz prowadziła natomiast badania związane z rozbudzaniem potrzeb poznawczych i świadomości społeczeństwa w zakresie turystyki i ekologii, działalnością przedsiębiorstw turystycznych i rolą ścieżek dydaktycznych w edukacji. Zakład Dydaktyki Geografii był współorganizatorem ogólnopolskiej naukowej konferencji pt. Efektywność kształcenia geograficznego na różnych poziomach nauczania. W ramach prac Zakładu na otwartym zabraniu odbyło się referowanie końcowego etapu rozprawy doktorskiej przez mgr Grażynę Barwinek nt:,,osiągnięcia edukacyjne z geografii i ich uwarunkowania (w świetle wyników egzaminów zewnętrznych w gimnazjach województwa świętokrzyskiego). Do efektów prac badawczych w zakresie dydaktyk szczegółowych należy zaliczyć także przygotowanie przez pracowników licznych podręczników i pomocy szkolnych. Pracownicy Instytutu są autorami podręczników, zeszytów ćwiczeń, programów nauczania, poradników dla nauczycieli i płyt multimedialnych z zakresu geografii i przedsiębiorczości, których nowe, zaktualizowane wydania ukazały się w 2009 roku. Wyniki prac badawczych prezentowane były na licznych konferencjach naukowych, krajowych i międzynarodowych oraz opublikowane w postaci monografii, artykułów w czasopismach, w tym w prestiżowych czasopismach zagranicznych oraz różnego typu publikacjach zbiorowych. W 2009 r. pracownicy Instytutu zaprezentowali łącznie ponad 100 referatów na konferencjach i opublikowali blisko 200 prac, w tym kilka monografii naukowych i artykułów w prestiżowych czasopismach międzynarodowych. Byli także redaktorami kilkunastu prac zbiorowych. Wyniki prac badawczych prezentowane są nie tylko w czasopismach krajowych i zagranicznych, ale m.in. w dwóch własnych ogólnopolskich seriach wydawniczych ( Prace Komisji Geografii Przemysłu PTG, Przedsiębiorczość-Edukacja ) oraz serii prac monograficznych wydawanych przez Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Pedagogicznego. 10

W nawiązaniu do kształtujących się specjalności naukowych, w Instytucie zakończono w 2009 r. prace nad nowymi specjalnościami (na kierunkach geografia oraz turystyka i rekreacja), które zostaną zaoferowane studentom od nowego roku akad. 2010/2011. Zakład Ochrony i Kształtowania Środowiska Geograficznego przy współpracy z innymi Zakładami opracował program nowej specjalności zarządzanie środowiskiem geograficznym, Zakład Geografii Fizycznej specjalność geografia fizyczna, prof. UP dr hab. Witold Wilczyński z Zakładu Przedsiębiorczości i Gospodarki Przestrzennej, po przedstawieniu na zebraniu naukowym Instytutu podstawowych koncepcji geografii regionalnej, opracował wraz z pracownikami Zakładu Geografii Społeczno-Ekonomicznej trzy specjalności: geografia regionalna Azji Południowej, geografia regionalna Dalekiego Wschodu i geografia regionalna Ameryki Łacińskiej. Przy opracowaniu tych specjalności brali także udział pracownicy innych Zakładów, prowadzone były również konsultacje ze specjalistami zewnętrznymi. Prof. UP dr hab. Janusz Feczko z Zakładu Turystyki i Badań Regionalnych jest natomiast autorem nowej specjalności na kierunku turystyka i rekreacja: międzynarodowe hotelarstwo i gastronomia. Zakład Przedsiębiorczości i Gospodarki Przestrzennej, we współpracy z kierownikiem Biura Funduszy Unijnych UP, opracował również koncepcję nowych studiów podyplomowych Projektowanie i zarządzanie funduszami strukturalnymi Unii Europejskiej. Ponadto, pracownicy Instytutu (G. Haczewski, D. Piróg, T. Rachwał, W. Wilczyńska-Michalik) brali także udział w przygotowaniu międzywydziałowych studiów podyplomowych Przyroda dla liceum oraz Zasoby przyrodniczo-historyczne w marketingu terytorialnym. Przy konstrukcji planów nowych specjalności, studiów podyplomowych i programów realizowanych na nich zajęć wykorzystano osiągnięcia poszczególnych Zakładów w zakresie prowadzonych badań naukowych. Pracownicy Instytutu prowadzą również intensywną działalność organizacyjną na różnych polach, w tym także biorą aktywny udział w organizacji konferencji w Instytucie. Pracownicy Zakładu Geologii (G. Haczewski i R. Tarkowski) byli współorganizatorami dwóch konferencji międzynarodowych. Grzegorz Haczewski uczestniczył w organizacji 6th Annual Conference of SEPM-CES SEDIMENT 2009, która miała miejsce w Krakowie (24-25.06.2009). Radosław Tarkowski był współorganizatorem konferencji pt. «Séjour et recherches scientifiques de Jean- Étienne Guettard (1715-1786) en Pologne et en Lituanie (1760-1762)», która odbyła się w Paryżu (29.05.2009). Zakład Przedsiębiorczości i Gospodarki Przestrzennej, wspólnie z Komisją Geografii Przemysłu Polskiego Towarzystwa Geograficznego w Warszawie, a od kilku lat także z Sekcją Gospodarki Przestrzennej Komisji Nauk Ekonomicznych Polskiej Akademii Nauk Oddz. w Krakowie, jest organizatorem cyklu corocznych konferencji poświęconych podstawowym problemom badawczym geografii przemysłu i usług. Cykl ten zainicjowano w 1985 r., a w grudniu 2009 r. odbyła się już XXV międzynarodowa konferencja z tego cyklu nt. Procesy trans- 11

formacji przemysłu i usług w regionalnych i krajowych układach przestrzennych (The Processes of Transformation of Industry and Services in Regional and National Spatial Systems), dedykowana Prof. Stanisławowi Misztalowi. Kolejna, XXVI Międzynarodowa Konferencja Naukowa nt. Wpływ kryzysu na funkcjonowanie przedsiębiorstw oraz zmiany struktur przestrzennych przemysłu i usług (The Impact of Crisis on the Activity of Enterprises and Changes in the Spatial Structures of Industry and Services), odbędzie się w dniach 6-7 grudnia 2010 r. Warto zauważyć, że jest to jeden z najdłuższych cyklów konferencji geograficznych organizowanych w Polsce i jedyny poświęcony w całości problematyce kształtowania się struktur przestrzennych przemysłu i jego otoczenia. W związku z potrzebą kształtowania postaw przedsiębiorczych i kształcenia w zakresie przedsiębiorczości na różnych szczeblach edukacji Zakład Przedsiębiorczości i Gospodarki Przestrzennej kontynuuje także organizację cyklu metodycznych konferencji naukowych z udziałem instytucji edukacyjnych, biznesowych i nauczycieli. Pierwsza konferencja odbyła się we wrześniu 2004 r., a w 2008 r. zorganizowano już VI konferencję z tego cyklu pt. Przedsiębiorczość w warunkach integracji europejskiej połączoną z drugim, ogólnopolskim Zjazdem Nauczycieli Przedsiębiorczości pod patronatem Komisji Nadzoru Finansowego. Kolejna, VII Ogólnopolska Metodyczna Konferencja Naukowa pt. Przedsiębiorczość w warunkach globalizacji, połączona z III Ogólnopolskim Zjazdem Nauczycieli Przedsiębiorczości, odbędzie się w dn. 4-5 października 2010 r. Ponadto, prof. dr hab. Zbigniew Zioło z Zakładu Przedsiębiorczości i Gospodarki Przestrzennej brał udział w organizacji międzynarodowej konferencji naukowej nt. Problematyka obszarów metropolitalnych polskie i słowackie doświadczenia w Euroregionie Karpackim, zorganizowanej pod patronatem Komitetu Przestrzennego Zagospodarowania Kraju PAN w Warszawie i Marszałka Województwa Podkarpackiego, przez Stowarzyszenie Samorządów Terytorialnych Aglomeracji Rzeszowskiej, Stowarzyszenie Euroregion Karpacki Słowacja Północ, Stowarzyszenie Gmin Ekotorysa w Preszowie, przy współpracy z Zakładem Przedsiębiorczości i Gospodarki Przestrzennej Uniwersytetu Pedagogicznego im. Komisji Edukacji Narodowej w Krakowie i Wydziałem Ekonomii Uniwersytetu Rzeszowskiego, która odbyła się w Rzeszowie w dn. 8-9 grudnia 2009 r. W Instytucie przykłada się dużą wagę do rozwoju kadry naukowej. Stopień doktora habilitowanego nauk o Ziemi w zakresie geografii na Wydziale Nauk Geograficznych Uniwersytetu Łódzkiego uzyskał dr S. Kurek. W 2010 r. planuje się też otwarcie kolejnych przewodów habilitacyjnych i doktorskich, zarówno pracowników własnych oraz osób współpracujących z Instytutem. Pracownicy Instytutu uczestniczyli także w licznych kursach doszkalających, są też promotorami, recenzentami licznych prac doktorskich, habilitacyjnych, a także autorami recenzji wydawniczych oraz opinii dorobku naukowo-badawczego, 12

dydaktycznego i organizacyjnego w związku z nadaniem tytułu naukowego profesora pracowników innych uczelni w różnych ośrodkach akademickich. W 2009 r. prężnie rozwijało się Studenckie Koło Naukowe Geografów 3, czego przejawem były prowadzone badania naukowe (głównie z zakresu turystyki na terenie Pienińskiego Parku Narodowego), których wyniki prezentowane były na konferencjach, pokazy slajdów oraz organizacja wycieczek po Polsce i wypraw w różne części świata. Studenci zrzeszeni w Kole włączyli się również aktywnie w działalność w zakresie organizacji konferencji i promocji studiów w Instytucie m.in. w ramach tzw. Dni Otwartych Uczelni, a także działalność charytatywną w ramach współpracy ze stowarzyszeniem Wiosna, która polegała na lekcjach udzielanych indywidualnie dzieciom z domów dziecka. W roku 2009 powiększono także znacząco zbiory biblioteczne i kartograficzne 4, oraz rozpoczęto prace nad przygotowaniem monografii o rozwoju naukowo-dydaktycznym i kierunkach badawczych Instytutu w jego historii. Wydanie publikacji planowane jest na Forum Geografów Polskich pt. Priorytety badawcze i aplikacyjne geografii polskiej organizowane przez Komitetem Nauk Geograficznych PAN oraz Instytut Geografii UP pod patronatem Minister Nauki i Szkolnictwa Wyższego - prof. dr hab. Barbary Kudryckiej, Prezydenta Miasta Krakowa - prof. dr hab. Jacka Majchrowskiego, JM Rektora UP - prof. dr hab. Michała Śliwy w dniach 6-7 maja 2010 r. w Krakowie. Tomasz Rachwał 3 Por. sprawozdanie z działalności SKNG w 2009 r. w dalszej części publikacji. 4 Szerzej w dalszej części publikacji. 13

PROBLEMATYKA KONFERENCJI NAUKOWYCH ORGANIZOWANYCH PRZEZ INSTYTUT PROBLEMATYKA VI OGÓLNOPOLSKIEJ METODYCZNEJ KONFERENCJI NA- UKOWEJ NT. PRZEDSIĘBIORCZOŚĆ W WARUNKACH INTEGRACJI EUROPEJ- SKIEJ, POŁĄCZONEJ Z II OGÓLNOPOLSKIM ZJAZDEM NAUCZYCIELI PRZEDSIĘBIORCZOŚCI, KRAKÓW, 5-6.10.2009 R. W dniach 5-6 października 2009 r. w Uniwersytecie Pedagogicznym im. Komisji Edukacji Narodowej w Krakowie odbyła się VI Ogólnopolska Metodyczna Konferencja Naukowa nt. Przedsiębiorczość w warunkach integracji europejskiej, połączona z II Ogólnopolskim Zjazdem Nauczycieli Przedsiębiorczości, zorganizowana przez Zakład Przedsiębiorczości i Gospodarki Przestrzennej Instytutu Geografii Uniwersytetu Pedagogicznego im. Komisji Edukacji Narodowej w Krakowie i Wydawnictwo Nowa Era pod patronatem Komisji Nadzoru Finansowego. Celem konferencji była prezentacja wyników prac badawczych i wymiana doświadczeń związanych z problematyką przedsiębiorczości, w szczególności nt. funkcjonowania gospodarki rynkowej, procesów gospodarczych w Polsce, w Europie i na świecie w warunkach kryzysu gospodarczego, finansów publicznych, funkcjonowania przedsiębiorstw, rynku kapitałowego, systemu bankowego, podatkowego i ubezpieczeń, zachowań na rynku pracy oraz postaw przedsiębiorczych człowieka i jego umiejętności interpersonalnych. Szczególny nacisk został położony na aspekty etyczne i przestrzenne rozwoju przedsiębiorczości. Obrady konferencji zmierzały w kierunku odpowiedzi na pytanie jaka jest rola przedsiębiorczości w rozwoju gospodarczym w warunkach integracji europejskiej. II Ogólnopolski Zjazd Nauczycieli Przedsiębiorczości poświęcony był wymianie wiedzy i doświadczeń na temat metodyki nauczania przedsiębiorczości i innych przedmiotów ekonomicznych na wszystkich poziomach edukacji, konfrontacji poglądów pracowników szkół wyższych, doradców metodycznych i nauczycieli na temat celów, treści i metod nauczania przedsiębiorczości. Zmierzano do odpowiedzi na pytanie, w jakim zakresie zasoby wiedzy naukowej z zakresu przedsiębiorczości powinny być wdrażane na wszystkich etapach edukacji szkolnej, od szkoły podstawowej do kształcenia na poziomie akademickim. W konferencji wzięło udział ponad 180 osób, wśród nich pracownicy naukowi, naukowo-dydaktyczni, reprezentujący krajowe ośrodki akademickie (m. in. w Krakowie, Wrocławiu, Warszawie, Toruniu, Rzeszowie, Lublinie, Łodzi, Słupsku, Kielcach, Gdyni, Jarosławiu), doradcy metodyczni oraz nauczyciele przedsiębiorczości i innych przedmiotów ekonomicznych z ośrodków doradztwa 14

nauczycieli i różnego typu szkół (m.in. z Krakowa, Łodzi, Warszawy, Zabrza, Nowego Sącza, Rybnika i wielu innych miejscowości), autorzy programów, podręczników i innych pomocy dydaktycznych do nauczania przedsiębiorczości, przedstawiciele władz państwowych, samorządowych i organizacji pozarządowych odpowiedzialnych za rozwijanie przedsiębiorczości i procesy związane z integracją europejską, pracownicy instytucji otoczenia biznesu, w szczególności świadczących usługi doradcze w zakresie wykorzystania funduszy unijnych dla rozwoju przedsiębiorczości, doktoranci i studenci, szczególnie kierunków geograficznych, ekonomicznych, technicznych i inne osoby zainteresowane problematyką konferencji. Na konferencję zgłoszono 52 referaty. Konferencję otworzyli: Prorektor ds. Nauki i Współpracy Zagranicznej Uniwersytetu Pedagogicznego w Krakowie - prof. dr hab. Tadeusz Budrewicz, Dziekan Wydziału Geograficzno-Biologicznego UP - prof. dr hab. Zbigniew Długosz, Dyrektor Instytutu Geografii UP - dr Tomasz Rachwał oraz Kierownik Konferencji prof. dr hab. Zbigniew Zioło. Pierwsza sesja konferencji, prowadzona przez prof. dra hab. Bronisława Górza (Uniwersytet Pedagogiczny w Krakowie), poświęcona była uwarunkowaniom rozwoju przedsiębiorczości w warunkach integracji europejskiej (prof. dr hab. Z. Zioło), roli zasobów intelektualnych w procesach integracji europejskiej (dr M. Borowiec), innowacyjności jako elementu przedsiębiorczości w krajach europejskich (dr W. Gierańczyk), a także przedstawiono w niej zmiany potencjału korporacji informatycznych w Unii Europejskiej w latach 2004-2009 (mgr W. Kilar), zaprezentowano aktywność ekonomiczną sektora MŚP w Polsce (dr inż. P. Filip) i omówiono gospodarkę regionów granicznych w procesie integracji europejskiej (dr S. Dorocki). Sesja druga, prowadzona przez dr Alicję Barłowską-Łapkę (Podkarpacka Szkoła Wyższa w Jaśle), dotyczyła przede wszystkim roli edukacji finansowej w przeciwdziałaniu wykluczeniu finansowemu w Polsce i Unii Europejskiej (mgr A. Ochotnicka, mgr M. Nalepa), zjawiska upadłości jako naturalnego regulatora konkurencji i przedsiębiorczości w gospodarce rynkowej, ze szczególnym uwzględnieniem gospodarki polskiej (dr A. Tokarski) oraz wpływu wspólnego rynku na rozwój produktów finansowych jako istotnej problematyki w edukacji przyszłych klientów na rynku usług finansowych (mgr G. Drabarek). Zaprezentowano również koncepcję klastra edukacyjnego dla kształtowania i rozwoju przedsiębiorczości akademickiej (dr inż. A. Pardela), określono przedsiębiorczość i edukację jako strategie profesjonalistów na czas kryzysu (mgr K. Dąbrowski) oraz wskazano na znaczenie przedsiębiorczości regionalnej szczególnie ze względu na pozyskanie środków pomocowych Unii Europejskiej (dr D. Murzyn). Sesja trzecia, prowadzona przez dr Monikę Borowiec (Uniwersytet Pedagogiczny w Krakowie), rozpoczęła się referatem na temat pomocy publicznej dla małych i średnich przedsiębiorstw w Polsce (prof. UP dr hab. J. Pach, dr M. Solińska). Kolejne referaty tej sesji obejmowały zagadnienia finansowe w rożnych aspektach, tj.: dostęp do zewnętrznych źródeł finansowania przedsię- 15

biorstw sektora MŚP w powiecie tarnobrzeskim i stalowowolskim (dr Agnieszka Buś-Bidas), fundusze unijne jako szansa na rozpoczęcie działalności gospodarczej przez małych i średnich przedsiębiorców oraz ich ewidencja i wykorzystanie (dr M. Tokarski, dr G. Voss), przesłanki i warunki wykorzystania rachunkowości i analizy finansowej w biznes planie małego przedsiębiorcy (dr K. Bauer) oraz omówiono funkcjonowanie i rozwój przedsiębiorstw rodzinnych w Polsce w warunkach integracji europejskiej (dr A. Marjański) i dokonano analizy uwarunkowań i możliwości rozwoju mikroprzedsiębiorstw w warunkach integracji europejskiej (mgr E. Oleksiejczuk, mgr A. Oleksiejczuk). Po burzliwej dyskusji na tematy poruszone w referatach tej sesji, dotyczącej głównie tworzenia specjalnych uwarunkowań rozwoju i pomocy dla firm rodzinnych, rozpoczęto ostatnią sesję pierwszego dnia obrad. Czwarta sesja była prowadzona przez prof. UP dr hab. Romana Malarza (Uniwersytet Pedagogiczny w Krakowie) i dotyczyła problematyki turystyki pod kątem finansowania kształcenia studentów kierunku turystyka i rekreacja ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego (dr inż. W. Warcholik), jako czynnika aktywizacji gospodarki Chorwacji (dr R. Rettinger), europejskich połączeń lotniczych głównych regionów turystycznych Azji Południowo-Wschodniej (dr R. Rettinger, mgr P. Staszak), zagospodarowania turystycznego Czarnobyla (mgr P. Kramarz), źródeł energii niekonwencjonalnej w rozwoju przedsiębiorstw turystycznych (dr J. Ustupski) oraz programów rewitalizacji w Zintegrowanym Programie Operacyjnym Rozwoju Regionalnego i Regionalnych Programach Operacyjnych (mgr N. Grad). Kolejna, piąta sesja zapoczątkowała drugi dzień konferencji, a prowadzona była przez dr Wiesławę Gierańczyk (Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu). Referenci przedstawili w niej takie zagadnienia jak: rozwój przedsiębiorczości urzędów samorządowych w procesie kształtowania praktyk antykorupcyjnych (dr B. Pytko), rozwój przedsiębiorczości w województwie małopolskim w latach 1999-2008 (mgr E. Baran) i w małych miastach województwa świętokrzyskiego w latach 2000-2008 (mgr I. Kopacz), przestrzenne zróżnicowanie wielkopowierzchniowych sieci handlowych w województwie dolnośląskim (dr P. Brezdeń) oraz wpływ inwestycji zagranicznych na kształtowanie luki technologicznej w polskich przedsiębiorstwach w procesie integracji europejskiej (dr inż. D. Janczewska). W szóstej sesji konferencji dokonano analizy efektywności działania specjalnych stref ekonomicznych, parków naukowo-technologicznych i parków przemysłowych w świetle zapotrzebowania przedsiębiorstw na kadry na przykładzie województwa śląskiego i podkarpackiego (dr P. Czapliński, mgr P. Klimczak), a także poruszono zagadnienia związane z przemysłem motoryzacyjnym (dr inż. J. Janczewski, prof. dr hab. inż. M. Włodarczyk, mgr P. Lizak), z moralnym aspektem przedsiębiorczości w warunkach integracji europejskiej (prof. PWSZ dr hab. S. Galata, mgr U. Pietrzyk). Zaprezentowano również sytuację społeczeństwa polskiego wobec przyszłych emerytur, ze szczególnym uwzględ- 16

nieniem oszczędności i przedsiębiorczości społeczeństw starej i nowej Unii w sytuacji narastającego kryzysu sektora emerytalnego (mgr A. Ochotnicka) oraz określono jaka jest rola i zasadność postulatu zrównoważonego rozwoju społecznego i społecznej odpowiedzialności biznesu w warunkach integracji europejskiej (dr T. T. Brzozowski) i omówiono rozwój przedsiębiorczości w warunkach integracji europejskiej na przykładzie firmy Leadership Management Polska Sp. z o.o. (M. Bisikiewicz). Podczas kolejnych dwóch sesji konferencji odbywał się II Ogólnopolski Zjazd Nauczycieli Przedsiębiorczości, podczas którego poruszano przede wszystkim zagadnienia związane z edukacją w zakresie przedsiębiorczości na różnych poziomach kształcenia. Po oficjalnym otwarciu Zjazdu przez kierowników konferencji prof. Zbigniewa Zioło i dr Tomasza Rachwała, przewodniczenie siódmej sesji objął prof. UP dr hab. Witold Wilczyński (Uniwersytet Pedagogiczny w Krakowie). Sesja ta rozpoczęła się referatem nt. założeń i wstępnych wyników europejskiego projektu badawczego Fifobi w zakresie kształtowania kompetencji do prowadzenia działalności gospodarczej na poziomie gimnazjum (dr hab. S. Kurek, dr T. Rachwał), a następnie, pozostając w problematyce międzynarodowego kształcenia, omówiono podobieństwa i różnice pomiędzy polskim i niemieckim nauczaniem przedsiębiorczości na poziomie szkół średnich (mgr inż. H. Wąsik), a także przedstawiono, na czym polega aktywna przedsiębiorczość w aspekcie problematyki edukacji efektywnego managera (mgr R. Figlewicz). Następnie odbyła się dyskusja specjalna poświęcona aktualnym problemom edukacji w zakresie przedsiębiorczości. Ostatnia, ósma sesja Konferencji i Zjazdu, prowadzona przez dr Sławomira Dorockiego (Uniwersytet Pedagogiczny w Krakowie), obejmowała problematykę edukacji szkolnej, ze szczególnym uwzględnieniem takich tematów w kształceniu uczniów jak: wykorzystanie swobód wspólnego rynku Unii Europejskiej przez młodych Polaków (mgr inż. K. Sowislok), zmiany procesu edukacji kierowców w warunkach integracji europejskiej (mgr Z. J. Ożdżyński), droga do euro najważniejsze pytania i odpowiedzi (mgr inż. I. Szypuła) oraz zakładanie i prowadzenie działalności gospodarczej w UE (mgr K. Nowak). Na zakończenie Konferencji i Zjazdu prof. dr hab. Zbigniew Zioło dokonał podsumowania obrad, w którym podkreślono zróżnicowanie tematyki prezentowanych referatów obejmujących problematykę przedsiębiorczości w warunkach integracji europejskiej. Stałe poszerzanie się bardzo licznego grona uczestników kolejnych konferencji z zakresu przedsiębiorczości, może świadczyć o potrzebie podejmowania następnych aktualnych zagadnień na konferencjach z tego cyklu. Wioletta Kilar 17

PROBLEMATYKA XXV MIĘDZYNARODOWEJ KONFERENCJI NAUKOWEJ NT. PROCESY TRANSFORMACJI PRZEMYSŁU I USŁUG W REGIONALNYCH I KRAJOWYCH UKŁADACH PRZESTRZENNYCH, KRAKÓW, 30.11-1.12.2009 R. W dniach 30 listopada 1 grudnia 2009 r. w Uniwersytecie Pedagogicznym im. Komisji Edukacji Narodowej w Krakowie odbyła się XXV Międzynarodowa Konferencja Naukowa nt. Procesy transformacji przemysłu i usług w regionalnych i krajowych układach przestrzennych, zorganizowana przez Zakład Przedsiębiorczości i Gospodarki Przestrzennej Instytutu Geografii Uniwersytetu Pedagogicznego im. Komisji Edukacji Narodowej w Krakowie, Komisję Geografii Przemysłu Polskiego Towarzystwa Geograficznego oraz Sekcję Gospodarki Przestrzennej Komisji Nauk Ekonomicznych Polskiej Akademii Nauk - Oddział w Krakowie. Celem konferencji było kontynuowanie wymiany dorobku naukowego krajowych i zagranicznych ośrodków akademickich w zakresie transformacji i zmian funkcji sektorów przemysłu i usług w procesie kształtowania się społeczeństwa informacyjnego. Szczególną uwagę zwrócono na problematykę badawczą związaną: ze zmianą roli przemysłu i usług w rozwoju społeczno-gospodarczym, z procesami restrukturyzacji krajowych i zagranicznych przedsiębiorstw przemysłowych i usługowych w okresie zmian systemu gospodarowania, z integracją europejską i nasilającymi się procesami globalizacji, z przemianami potencjału produkcyjnego oraz struktur działowych przemysłu i usług różnej skali układów przestrzennych Polski i świata, z kształtowaniem się przestrzennych form koncentracji przemysłu (okręgów, ośrodków i obszarów przemysłowych), poziomem efektywności i konkurencyjności produkcji przemysłowej i działalności usługowej, z efektami mnożnikowymi rozwoju regionalnego, z kształtowaniem się przemysłów zaawansowanej technologii i sektora informatycznego (IT) oraz serwicyzacją przemysłu. Zgodnie z wieloletnią tradycją, podczas konferencji prezentowane były również prace typu case study, dotyczące m.in. funkcjonowania wybranych przedsiębiorstw przemysłowych i usługowych, specjalnych stref ekonomicznych, ośrodków i okręgów przemysłowych oraz transformacji wybranych działów przemysłu i usług w rożnej skali układów przestrzennych Polski i świata. Szczególny nacisk położony był na procesy transformacji przemysłu i usług w regionalnych i krajowych układach przestrzennych. Podczas konferencji referaty prezentowane były w języku polskim i angielskim. W konferencji wzięło udział około 100 osób, wśród nich pracownicy naukowi, naukowo-dydaktyczni, reprezentujący zagraniczne (m.in. z Czech, Rosji, Ukrainy, Słowacji, Węgier) i krajowe ośrodki akademickie (m. in. w Krakowie, Poznaniu, Wrocławiu, Warszawie, Toruniu, Słupsku, Szczecinie, Łodzi), doktoranci i studenci, szczególnie kierunków geograficznych, ekonomicznych, technicznych i inni zainteresowani problematyką konferencji, przedstawiciele władz państwowych, samorządowych oraz doradcy metodyczni i nauczyciele 18

geografii, przedsiębiorczości i przedmiotów ekonomicznych, przedsiębiorcy i inni praktycy życia gospodarczego oraz inne osoby zainteresowane problematyką konferencji. Konferencję otworzyli: Prorektor ds. Nauki i Współpracy Zagranicznej Uniwersytetu Pedagogicznego w Krakowie - prof. dr hab. Tadeusz Budrewicz, Dziekan Wydziału Geograficzno-Biologicznego UP - prof. dr hab. Zbigniew Długosz oraz Dyrektor Instytutu Geografii UP - dr Tomasz Rachwał. Natomiast referat wprowadzający wygłosił prof. dr hab. Zbigniew Zioło. Pierwsza sesja konferencji poświęcona była prof. dr hab. Stanisławowi Misztalowi, którego sylwetkę zaprezentował prof. dr hab. Z. Zioło. W dalszej części uroczystości jubileuszowych odbyły się wystąpienia gratulacyjne gości i odczytanie listów gratulacyjnych skierowanych do Jubilata z ośrodków naukowych w Polsce: krakowskiego, warszawskiego, poznańskiego, toruńskiego oraz z zagranicy (Rosja). Następnie prof. dr hab. Tadeusz Stryjakiewicz wygłosił referat na temat przemian w geografii przemysłu i ich odzwierciedlenia w 25-letniej historii krakowskich konferencji. Kolejnym referentem był prof. dr hab. Zbigniew Zioło, który wprowadził uczestników w konferencji w problematykę badawczą transformacji przemysłu i usług. Następnie przybliżono założenia gospodarki opartej na wiedzy w odniesieniu do globalnych procesów geopolitycznych (prof. dr hab. Janusz Hryniewicz) oraz omówiono jaka jest rola wymiany towarowej ze wschodnimi sąsiadami Polski w gospodarce lokalnej (doc. dr hab. Tomasz Komornicki). Kolejne dwa referaty nawiązywały do rozwoju regionalnego, w których zaprezentowano powiązania właścicielskie przedsiębiorstw przemysłowych i usługowych w Polsce i ich znaczenie dla rozwoju regionalnego (doc. dr hab. Przemysław Śleszyński), a także omówiono instrumenty finansowe polityki regionalnej (prof. dr hab. Janusz Soboń, mgr Roman Szewczyk). Sesja druga, której przewodniczącymi byli prof. Irina Rodionova (Russian Peoples' Friendship University, Rosja) i doc. dr hab. Tomasz Komornicki (Polska Akademia Nauk, Warszawa), dotyczyła problemów regionu i miasta Irkucka (prof. Anatol Jacobson, assist. prof. Elena Gafarova, assist. prof. Natalia Batsun, doc. Constantin Lidin, mgr Maria Sumenkova), a także różnic w lokalizacja usług i przemysłu w Europie Centralnej (mgr Gabor Lux) oraz uwarunkowań, szans i zagrożeń wolnych stref przemysłowych w Gruzji (mgr Krzysztof Dąbrowski). Kolejna, trzecia sesja była prowadzona przez prof. dr hab. Bolesława Domańskiego (Uniwersytet Jagielloński) oraz prof. Anatola Jacobsona (Irkutsk State Railway University, Rosja). Rozpoczęła się ona referatem dotyczącym roli marketingu i logistyki w rozwoju obszarów (doc. Oxana Freydman), a następnie wskazano na zmiany strukturalne w przemyśle światowym, ze szczególnym uwzględnieniem alokacji produkcji high-tech (prof. Irina Rodionova, mgr Tatiana Kokuytseva), po czym omówiono nowe ścieżki w rozwoju branży cyfrowej w GOW (mgr Miłosz Miszczyński), produkcję przemysłową w Rosji (assist. prof. 19

Sergey Elagin), innowacje w Czechach (doc. dr hab. Václav Toušek, dr Michal Vaĉura, dr Tatiana Mintálová) oraz skutki napływu inwestycji bezpośrednich na gospodarkę Słowacji (mgr Peter Minarĉik). Czwarta, ostatnia sesja pierwszego dnia obrad prowadzona była przez prof. dr hab. Tadeusza Stryjakiewicza (Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu) poświecona przemysłowi samochodowemu, rozpoczęła się bardzo ciekawym referatem nt. polskiego przemysłu samochodowego w globalnych sieciach produkcyjnych (prof. dr hab. Bolesław Domański, dr Robert Guzik, dr Krzysztof Gwosdz), a następnie przybliżono współczesne procesy delokalizacji przemysłu samochodowego na przykładzie francuskich inwestycji w Brazylii (dr Sławomir Dorocki, dr Mirosław Wójtowicz) oraz omówiono przemiany przemysłu samochodowego w Polsce w latach zmian systemu gospodarowania i sytuacji kryzysowej (mgr Piotr Lizak). Natomiast piątej sesji konferencji przewodniczyli prof. UŚ dr hab. Maria Tkocz (Uniwersytet Śląski) oraz dr Paweł Czapliński (Akademia Pomorska w Słupsku). Pierwszy referat tego dnia dotyczył przestrzennego zróżnicowania poziomu rozwoju regionalnego w Unii Europejskiej w świetle wybranych mierników (dr hab. Sławomir Kurek), a kolejny dotyczył przemysłu zaawansowanej technologii w kontekście konkurencyjności przemysłowej krajów Unii Europejskiej (dr Wiesława Gierańczyk). Następnie dokonano analizy struktury przestrzennej i działowej przemysłu Polski na tle Unii Europejskiej w dwudziestolecie rozpoczęcia procesów transformacji systemowej (dr Tomasz Rachwał), omówiono konkurencyjność polskich regionów w aspekcie lokalizacji nowych inwestycji przemysłowych (dr Krzysztof Wiedermann), przedstawiono budowę strategii jako element innowacyjności zarządzania organizacją (prof. dr hab. Paweł Żukowski), przedstawiono proces kształtowania potencjału innowacyjnego przedsiębiorstw z grupy MSP w sektorze konstrukcji stalowych w warunkach konkurencji na rynku Unii Europejskiej (dr inż. Danuta Janczewska) oraz zaprezentowano analizę efektywności rozwoju przedsiębiorstw produkcyjnych wysokiej techniki w Polsce (dr Anna Świdurska). Sesji szóstej przewodniczyła dr Wiesława Gierańczyk (Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu). Obejmowała ona zagadnienia korporacji ponadnarodowych, tj. roli światowego koncernu Coca-Cola Company w przemianach przestrzeni przemysłowej Polski w okresie transformacji (prof. UŚ dr hab. Maria Tkocz, mgr Jakub Żydzik), struktury przestrzennej przemysłu informatycznego w Polsce w 2007 r. (prof. dr hab. Zbigniew Zioło), transformacji i globalnej ekspansji brazylijskiego przemysłu lotniczego na przełomie XX i XXI wieku na przykładzie koncernu EMBRAER (dr Mirosław Wójtowicz) oraz procesów transformacji korporacji Ericsson w latach 1970-2008 (mgr Wioletta Kilar). W sesji tej zaprezentowano również referaty dotyczące restrukturyzacji przedsiębiorstw upadłych w czasie kryzysu gospodarczego (dr Kinga Bauer), zróżnicowania postaw społecznych wobec inwestycji zagranicznych (dr Anna Tobolska) oraz wybranych instytucji prorozwojowych związanych z pomocą publiczną w aktywiza- 20

cji polskiej gospodarki (dr Paweł Brezdeń, mgr Joanna Drozdowska, dr Waldemar Spallek). Kolejnej sesji przewodził dr Sławomir Dorocki (Uniwersytet Pedagogiczny w Krakowie). Rozpoczął ją referat o przestrzennym wymiarze procesów transformacji przemysłu w województwie pomorskim (dr Paweł Czapliński), zaś w kolejnych wystąpieniach dokonano analizy roli gospodarki innowacyjnej w procesach metropolizacji na przykładzie aglomeracji łódzkiej (mgr Jacek May), potencjału innowacyjnego wybranych miast Polski (mgr Piotr Siłka), funkcji przemysłu w potencjale społeczno-ekonomicznym centrów wzrostu województwa śląskiego (mgr Anita Wiedermann) oraz instrumentów wspierających działania rewitalizacyjne i ich wpływ na aktywizację zdegradowanych układów przestrzennych na przykładzie Wrocławia, Łodzi i Krakowa (mgr Katarzyna Świerczewska-Pietras). Następną, ósmą sesję poprowadzili prof. UP dr hab. Roman Malarz, dr Krzysztof Wiedermann (Uniwersytet Pedagogiczny w Krakowie), a obejmowała ona problematykę zróżnicowania przestrzennego siły ekonomicznej wiodących przedsiębiorstw w regionie świętokrzyskim (mgr Patryk Brambert), procesów transformacji przemysłu i usług traktowanych jako wyzwanie dla koncepcji zrównoważonego biznesu (dr Tomasz Tadeusz Brzozowski) oraz dystrybucji usług medycznych w Meksyku (dr Anna Winiarczyk-Raźniak). Ostatnia sesja konferencji była przewodniczona przez dra Mirosława Wójtowicza (Uniwersytet Pedagogiczny w Krakowie) i obejmowała zróżnicowane aspekty związane z zagadnienieniami turystyki, takie jak: charakterystyka kandydatów na studia turystyka i rekreacja w Uniwersytecie Pedagogicznym w Krakowie (prof. UP dr hab. Roman Malarz), wielkość i przestrzenne zróżnicowanie zagospodarowania turystycznego obwodu lwowskiego (dr Renata Rettinger), kształtowanie się usług turystycznych na Huculszczyźnie (mgr Anna Kibycz), przestrzenne zróżnicowanie wielkości ruchu turystycznego w Grecji (dr Renata Rettinger, mgr Małgorzata Rozmus), zmiany sieci hotelowej w aglomeracji krakowskiej po II wojnie światowej (mgr Michał Malarz) oraz studium możliwości ekoturystycznego wykorzystania Zbiornika Dobczyckiego i rzeki Raby w świetle badań ankietowych (dr Aleksandra Wagner, dr Robert Mazur, mgr Paweł Kramarz). Następnie, po dyskusji, prof. dr hab. Zbigniew Zioło dokonał podsumowania konferencji i podkreślił aktualność podjętej problematyki badawczej, konieczność ciągłego doskonalenia metod badawczych oraz precyzyjnego formułowania przedmiotu i celu prowadzonych badań. Drugiego dnia, równolegle do obrad XXV Międzynarodowej Konferencji Naukowej, odbywała się Druga Sesja Grupy Badawczej Towarzystwo Lelewelowskie, której przewodniczył prof. UP dr hab. Witold Wilczyński. Wzięło w niej udział wielu naukowców z kraju i z zagranicy. Jeszcze szersze niż w latach ubiegłych zainteresowanie podjętą na konferencji aktualną problematyką procesów transformacji przemysłu i usług 21

w regionalnych i krajowych układach przestrzennych, wskazuje na potrzebę jej kontynuowania na kolejnych konferencjach. Wioletta Kilar PROBLEMATYKA OGÓLNOPOLSKIEJ KONFERENCJI NAUKOWEJ EFEKTY KSZTAŁCENIA GEOGRAFICZNEGO NA RÓŻNYCH POZIOMACH NAUCZANIA, KRAKÓW, 16-17 LISTOPADA 2009 R. Współcześnie zagadnienie jakości kształcenia stanowi ważny problem badawczy w edukacji. Jakością kształcenia, a co za tym idzie jej efektami zainteresowane są szerokie kręgi społeczeństwa, począwszy od ucznia i studenta, którzy są podmiotem kształcenia, przez instytucje naukowe zgłębiające mechanizmy procesu kształcenia i wychowania, po podatników finansujących działalność edukacyjną oraz pracodawców. W społeczeństwie informacyjnym jakość życia człowieka, jego sukcesy w różnych dziedzinach życia w sposób wydatny zależą od wiedzy i umiejętności oraz kompetencji jakie posiada. Dlatego problem efektów kształcenia staje się problemem niezwykle ważnym, wymagającym wnikliwej analizy i konkretnych przedsięwzięć w sferze praktyki szkolnej. Konferencja nt. Efekty kształcenia geograficznego na różnych poziomach nauczania miała na celu prezentacje wyników prac badawczych i rozważań teoretycznych oraz wymianę doświadczeń związanych z problematyką jakości kształcenia w odniesieniu do edukacji geograficznej realizowanej na różnych poziomach nauczania. Konferencja została zorganizowana w Instytucie Geografii Uniwersytetu Pedagogicznego im. Komisji Edukacji Narodowej w Krakowie w dniach 16 i 17 listopada 2009 r. Organizatorami konferencji byli: Komisja Edukacji Geograficznej PTG, Zakład Dydaktyki Geografii Instytutu Geografii UP w Krakowie i Sekcja Dydaktyki Geografii Oddziału Krakowskiego PTG. Kierownictwo naukowe konferencji objęli: prof. dr hab. F. Plit z Uniwersytetu Warszawskiego, prof. dr hab. S. Piskorz z Uniwersytetu Pedagogicznego w Krakowie, dr hab. Z. Podgórski z Uniwersytetu im. Mikołaja Kopernika w Toruniu, dr hab. Z. Pulinowa z Uniwersytetu Śląskiego, dr hab. E. Szkurłat z Uniwersytetu Łódzkiego i dr hab. B. Wójtowicz z Uniwersytetu Pedagogicznego w Krakowie. Komitet organizacyjny konferencji reprezentowali pracownicy Zakładu Dydaktyki Geografii UP - dr M. Tracz, dr D. Piróg, dr W. Osuch oraz przewodniczący Komisji Dydaktyki Geografii Oddziału Krakowskiego PTG - dr W. Osuch, a funkcję sekretarza pełniła mgr M. Szelińska-Kukulak. W konferencji uczestniczyli pracownicy naukowi z uniwersytetów prowadzących kształcenie geograficzne, przedstawiciele ośrodków doskonalenia zawodowego nauczycieli geografii oraz studenci geografii z seminarium dydaktyki geografii UP w Krakowie. 22