STRATEGIA ROZWOJU GMINY BOCHNIA Feserso Sp. z o.o. Bochnia-Kraków, luty 2000-1 -
Spis treści Wstęp Założenia formułowania strategii rozwoju dla gminy Bochnia Misja i cele strategiczne gminy Bochnia Zarys kierunków i programów działań Wybór programów do realizacji i instytucjonalizacja wdrożenia strategii Monitoring realizacji strategii rozwoju gminy Bochnia Syntetyczne zestawienie celów i zadań - 2 -
Wstęp Niniejszy dokument stanowi wynik, prowadzonych od sierpnia 1999 roku, prac zespołów projektujących strategię rozwoju gminy Bochnia. Strategia rozwoju gminy Bochnia" określa priorytetowe kierunki rozwoju gminy i przygotowana została w układzie: strategiczne cele rozwoju, cele operacyjne, programy oraz podporządkowane im zadania. Działania, które zostały zaproponowane do realizacji w poszczególnych obszarach są wynikiem wniosków z diagnozy strategicznej, jak i ustaleń zespołów roboczych zaangażowanych w prace nad strategią rozwoju. Proces programowania rozwoju gospodarczego Gminy Bochnia został oparty na metodzie partnerskiego planowania strategicznego. Pozwoliła ona na zaangażowanie przedstawicieli różnych środowisk lokalnych, a w konsekwencji zwiększyła szansę na uzyskanie społecznej akceptacji dla przyjętych rozwiązań. W pracach nad strategią uczestniczyli: przedstawiciele władz gminy Bochni, radni, reprezentanci znacznej części instytucji działających na terenie gminy, przedstawiciele lokalnej przedsiębiorczości oraz eksperci Małopolskiej Szkoły Administracji Publicznej Akademii Ekonomicznej w Krakowie. Proponowane ustalenia strategii zostały oparte na wnioskach wynikających z analizy SWOT oraz postulatach zgłaszanych podczas prac następujących komisji roboczych: Komisji Rozwoju Gospodarczego i Finansów, Komisji Oświaty, Kultury i Spraw Socjalnych oraz Komisji Rolnictwa i Ochrony Środowiska w dniach 7-8 października 1999 r. Biorąc pod uwagę wnioski płynące z analizy SWOT, jak i propozycje zgłaszanych programów, można rozwój gospodarczy gminy Bochnia rozpatrywać z punktu widzenia trzech perspektyw: rolnictwa i agroturystyki, przedsiębiorczości, w tym zagadnienia lokalnego rynku pracy; polepszenia warunków życia mieszkańców. W sumie w pracach nad strategią udział wzięło 47 osób, których lista jest przedstawiona poniżej. - 3 -
Lista osób biorących udział w pracach nad strategią rozwoju gminy Bochnia: 1. Jerzy Lysy - Wójt Gminy Bochnia 2. Eugenia Ignacyk - Zastępca wójta Gminy Bochnia 3. Biros Jan - członek Komisji Oświaty, Kultury i Spraw Socjalnych 4. Brdej Władysław - członek Komisji Oświaty, Kultury i Spraw Socjalnych 5. Jochyn Stefania - członek Komisji Oświaty, Kultury i Spraw Socjalnych 6. Widełka Wacław - członek Komisji Oświaty, Kultury i Spraw Socjalnych 7. Grzybacz Bożena - członek Komisji Oświaty, Kultury i Spraw Socjalnych 8. Stokłosa Zbigniew - członek Komisji Oświaty, Kultury i Spraw Socjalnych 9. Drążkiewicz Bożena - Kuratorium Oświaty 1O.Gut Ludmiła - Biblioteka Powiatowa i Miejska 11. Fąfara Maria - Powiatowy Urząd Pracy 12.Profus Marian - Powiatowy Urząd Pracy 13.Paczyńska Elżbieta - Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie 14. Góra Danuta - Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej 15.Cefal Stanisław- Rada Gminy 16.Twardosz Anna - Powiatowa i Miejska Biblioteka Publiczna 17.Korta Ludwik- Gminne Centrum Kultury, Czytelnictwa i Sportu 18. Fiołek Władysław - członek Komisji Rolnictwa i Ochrony Środowiska 19. Kaczmarczyk Mieczysław - członek Komisji Rolnictwa i Ochrony Środowiska 20.Oleksy Andrzej - członek Komisji Rolnictwa i Ochrony Środowiska 21. Pajor Franciszek - członek Komisji Rolnictwa i Ochrony Środowiska 22. Pilch Jan - członek Komisji Rolnictwa i Ochrony Środowiska 23. Piotrkowski Stanisław - członek Komisji Rolnictwa i Ochrony Środowiska 24. Rójek Irena - członek Komisji Rolnictwa i Ochrony Środowiska 25. Wygaś Maria - członek Komisji Rolnictwa i Ochrony Środowiska 26.0leksy Jan - członek Komisji Rolnictwa i Ochrony Środowiska 27. Walasik Magdalena - członek Komisji Rolnictwa i Ochrony Środowiska 28. Golonka Małgorzata - członek Komisji Rolnictwa i Ochrony Środowiska 29. Powroźnik Jan - członek Komisji Rolnictwa i Ochrony Środowiska 30. Rybka Tadeusz - Małopolska Izba Rolnicza 31. Majcher Wacław - Małopolski Ośrodek Doradztwa Rolniczego - 4 -
32. Kurek Zbigniew - Związek Melioracji i Urządzeń Wodnych 33. Knap Zbigniew - Rejonowy Związek Spółek Wodnych 34. Dyga Anna - Rada Gminy 35. Dudek Piotr - Rada Gminy 36. Cagiel Stanisław- członek Komisji Rozwoju Gospodarczego i Finansów 37. Gierek Celina - członek Komisji Rozwoju Gospodarczego i Finansów 38. Gucwa Józef - członek Komisji Rozwoju Gospodarczego i Finansów 39. Kowalski Witold - członek Komisji Rozwoju Gospodarczego i Finansów 40. Kluz Jerzy - członek Komisji Rozwoju Gospodarczego i Finansów 41. Pietras Stanisław- członek Komisji Rozwoju Gospodarczego i Finansów 42. Gierczak Bronisław - członek Komisji Rozwoju Gospodarczego i Finansów 43. Kapera Fryderyk - członek Komisji Rozwoju Gospodarczego i Finansów 44. Stokłosa Tadeusz- członek Komisji Rozwoju Gospodarczego i Finansów 45. Raczyński Jerzy - Radny Powiatowy, Sołtys Wsi Łapczyca 46. Sobas Antoni - mieszkaniec Proszówek, przedstawiciel rzemiosła 47.Cichoń Zbigniew- mieszkaniec Proszówek, przedstawiciel rzemiosła Niniejszy dokument stanowić będzie podstawę dyskusji nad ostateczną strategią rozwoju gminy Bochnia, jaka odbędzie się podczas obrad Rady Gminy. Prace nad Strategią Rozwoju Gospodarczego Gminy Bochnia realizowane były zgodnie z przyjętym harmonogramem. - 5 -
HARMONOGRAM PRAC NAD STRATEGIĄ ROZWOJU GOSPODARCZEGO Termin Treść 9.08.1999 Pierwsze spotkanie przedstawicieli gminy Bochnia z współwykonawcami - przedstawicielami Małopolskiej Szkoły Administracji Publicznej i Akademii Ekonomicznej w Krakowie, poświęcone szczegółowemu uzgodnieniu zakresu i harmonogramu prac nad strategią 10.08-25.09.99 Praca nad pierwszą wersją Diagnozy strategicznej gminy Bochnia" 27.09.1999 Prezentacja i dyskusja nad Diagnozą strategiczną gminy Bochnia" na forum radnych i zaproszonych osób z gminy 27-28.09.1999 Spotkanie z przedstawicielami Urzędu Gminy Bochnia poświęcone zgłoszeniu uwag do diagnozy. Uzgodnienie trzech ważnych dla rozwoju gminy obszarów strategicznych (rolnictwa, przedsiębiorczości i warunków ży 7-8.10.1999 Spotkanie z Komisjami do spraw: - Rozwoju Gospodarczego i Finansów, - Oświaty, Kultury i Spraw Socjalnych Rolnictwa i Ochrony Środowiska Wyznaczenie celów strategicznych i operacyjnych oraz programów. Wyłonienie spośród członków Komisji osób odpowiedzialnych za konsultację w ramach wyłonionych grup problemowych. 9.10-29.12.1999 Prace nad częścią projektową Strategią rozwoju gospodarczego gminy Bochnia" i redakcja dokumentu końcowego. 30.12.1999 Wypracowanie pierwszej wersji Strategii 17.01.2000 Konsultacje z przedstawicielami Zarządu Gminy 8-9.02.2000 Spotkanie z Komisjami do spraw: Rozwoju Gospodarczego i Finansów, - Oświaty, Kultury i Spraw Socjalnych - Rolnictwa i Ochrony Środowiska Prezentacja dotychczasowych prac, dyskusja i zgłoszenie ostatecznych wniosków 10-14.02.2000 Opracowanie końcowej wersji Strategii Rozwoju Gminy Bochnia 15.02.2000 Sesja Rady Gminy - prezentacja i przyjęcie uchwały o przyjęciu Strategii Rozwoju Gminy Bochnia - 6 -
I. Założenia formułowania strategii rozwoju dla gminy Bochnia U podstaw sformułowania niniejszej strategii rozwoju gminy Bochnia leży diagnoza strategiczna sporządzona przy udziale partnerów lokalnych. Dokonana diagnoza pozwoliła na analizę stanu istniejącego w kategoriach mocnych i słabych stron oraz szans i zagrożeń, czyli w formie tzw. analizy SWOT. Wnioski, wysnute na podstawie diagnozy, można ująć w spójne zagadnienia dotyczące warunków sprzyjających i czynników ograniczających rozwój gospodarczy omawianej jednostki terytorialnej. Konkluzje z przeprowadzonej diagnozy 1 są następujące: Strategia rozwoju gminy Bochnia musi uwzględniać bezpośrednie sąsiedztwo miasta. Wynika stąd jedna z kluczowych ról jaką powinna pełnić gmina, tj. stanowienie zaplecza zasobowego dla miasta (podaż pracy, ziemia pod zabudowę, mieszkania, zaopatrzenie w żywność). Oznacza to, że gmina musi przedsięwziąć pewne kroki pozwalające na realizację owej funkcji podmiejskiej. Ponadto, inna kluczowa funkcja gminy Bochnia musi zostać umieszczona w strategii: funkcja rolnicza. Z charakterystyki gminy Bochnia, jaka wyłania się z diagnozy strategicznej wynika, że rolnictwo powinno stanowić jeden z czynników rozwoju ze względu na korzystne warunki agrarne (uwarunkowania klimatyczne itp.) i duży odsetek gospodarstw utrzymujących się z tej formy gospodarowania. Strategia rozwoju gminy Bochnia musi uwzględniać jej położenie geograficzne blisko aglomeracji krakowskiej. Świadczy o tym nie tylko bliskość Krakowa, ale także przebieg przez teren gminy ciągu komunikacyjnego (droga krajowa nr 4 i linia kolejowa) łączący zachodnią i wschodnią część kraju. Położenie to sprzyja rozwojowi, w postaci możliwości zaoferowania zarówno dobrze przygotowanej bazy rekreacyjnej (tutaj dużego znaczenia nabiera zagospodarowanie przepływającej przez gminę rzeki Raby), jak i sformułowania atrakcyjnej propozycji dla tworzenia oraz funkcjonowania małych i średnich przedsiębiorstw. 1 Pełny tekst diagnozy stanowi integralną część opracowanej strategii rozwoju gminy Bochnia. - 7 -
Strategia rozwoju gminy Bochnia musi uwzględniać zróżnicowanie geograficzne, infrastrukturalne i gospodarcze pomiędzy jej południową a północną częścią. Wymaga to szczególnego potraktowania, dominującej roli rolnictwa w strukturze gospodarowania w gminie idącej w parze z korzystnymi warunkami rolniczymi na północy. Aspekt ten wiąże się z pełnieniem roli zaopatrzeniowej dla miasta Bochnia w produkty żywnościowe. Z kolei charakterystyka południowej części gminy skłania ku sformułowaniu kierunku rozwoju uwzględniającego dobre warunki do propagowania rozwoju agroturystyki na tym terenie. Strategia rozwoju gminy Bochnia musi uwzględniać uwarunkowania społeczne. Dotyczy to zarówno kwestii bezrobocia oraz rozważenia potrzeb i możliwości współpracy społeczności lokalnej. Czynnik ludzki jest w analizowanej gminie jednym z najważniejszych, albowiem przy braku akceptacji społecznej, niemożliwy będzie etap wdrożenia strategii w życie. Owe cztery powiązane ze sobą zagadnienia pozwoliły na określenie, w jakich kierunkach gmina Bochnia powinna się rozwijać, chcąc zachować i wzmocnić swoją konkurencyjność gospodarczą na tle innych gmin powiatu. Wyeksponowanie ich zawarte zostało w misji gminy. - 8 -
II. Misja i cele strategiczne gminy Bochnia Dyskusje nad poszczególnymi zakresami strategii rozwoju pozwoliły na sformułowanie misji gminy Bochnia. Misja musi eksponować najważniejsze możliwości rozwoju oraz wskazywać na jego kierunki w dłuższej perspektywie. A zatem dla omawianej gminy ową misję można określić jako: MISJA ROZWOJU GMINY BOCHNIA WIELOFUNKCYJNY ROZWÓJ GMINY WYKORZYSTUJĄCY SĄSIEDZTWO MIASTA BOCHNI Misja ta, akcentując wielofunkcyjny rozwój koncentrować się będzie na kilku płaszczyznach, ze specjalnym uwzględnieniem dwóch głównych funkcji, jakie pełnić powinna gmina, tj. funkcji rolniczej i podmiejskiej, wynikającej z bliskości miasta Bochni i innych miast dzięki dogodnemu położeniu komunikacyjnemu. Wymienione wcześniej wnioski płynące z analizy pozwalają na określenie trzech głównych celów strategicznych. CELE STRATEGICZNE GMINY BOCHNIA 1. Rozwój obszarów wiejskich poprzez poprawę efektywności produkcji rolnej, infrastruktury technicznej i komunalnej 2. Rozwój przedsiębiorczości i tworzenie nowych miejsc pracy 3. Poprawa warunków życia mieszkańców gminy poprzez rozwój infrastruktury społecznej Owe trzy cele strategiczne, wypływają wprost z zaznaczonych wcześniej perspektyw i obejmują w swoim zakresie różnorodne programy i zadania. Wiele z nich pojawiało się podczas prac różnych Komisji, stąd też w dekompozycji celów strategiczny na poziomy bardziej szczegółowy, autorzy zdecydowali przypisać je do jednego celu. - 9 -
III. Zarys kierunków i programów działań Sformułowane cele strategiczne pozwalają na określenie celów operacyjnych, a w ich ramach: programów i zadań, których realizacja będzie prowadzić do stymulowania wielofunkcyjnego rozwoju gminy Bochnia. Na stronie 11 przedstawiono w formie dendrogramu cele strategiczne dla misji rozwoju strategicznego omawianej gminy. Zachowując spójność pomiędzy celami na poziomie strategicznym jak i operacyjnym, w dalszej części opracowania omówione zostały odpowiednie układy proponowanych kierunków działań. - 10 -
CEL STRATEGICZNY I ROZWÓJ OBSZARÓW WIEJSKICH POPRZEZ POPRAWĘ EFEKTYWNOŚCI PRODUKCJI ROLNEJ, INFRASTRUKTURY TECHNICZNEJ I KOMUNALNEJ W ramach celu strategicznego rozwój wsi bocheńskiej poprzez rolnictwo można wyróżnić dwa cele cząstkowe: Rozwój obszarów wiejskich poprzez spełnianie funkcji rolniczej Rozwój obszarów wiejskich poprzez spełnianie funkcji podmiejskiej Cel strategiczny cząstkowy: Rozwój obszarów wiejskich poprzez spełnianie funkcji rolniczej Dla osiągnięcia tak sformułowanego celu strategicznego postuluje się realizację następujących celów operacyjnych: 1.1. Tworzenie warunków do organizacji rynku zbytu dla produkcji rolniczej 1.2. Poprawa struktury agrarnej 1.3. Stworzenie warunków dla rozwoju specjalistycznej produkcji rolniczej W zakresie celu operacyjnego 1.1. Tworzenie warunków do organizacji rynku zbytu dla produkcji rolniczej Rozwój gminy Bochnia powinien obejmować rolnictwo, które jak wynika z diagnozy strategicznej, jest głównym zajęciem jej mieszkańców. W tym celu organizacja rynku zbytu dla produkcji rolniczej jest jednym z najważniejszych działań jakie powinno się przedsięwziąć. Należy zatem uwzględnić zarówno problemy związane z logistyką owej produkcji jak i działania o charakterze instytucjonalnym, zmierzające do powołania grup producenckich realizujących ów cel. Grupy producenckie stanowiłyby katalizator zmian, biorąc na siebie ciężar doskonalenia produkcji w aspekcie ekologicznym i wysokiej jakości produktów rolnych. - 11 -
PROGRAM 1.1.1. UPOWSZECHNIENIE WIEDZY MARKETINGOWEJ WŚRÓD ROLNIKÓW Zadania: 1.1.1.1. Przeprowadzenie szkoleń w zakresie organizacji i funkcjonowania rynków rolnych z punktu widzenia ekonomii i prawa 1.1.1.2. Propagowanie łączenia się rolników w organizacje pozwalające wykorzystać skalę produkcji 1.1.1.3. Organizowanie wyjazdów studialnych w celu zaznajomienia z zasadami funkcjonowania rynków zbytu 1.1.1.4. Utworzenie ośrodka informacyjnego pozwalającego na przeprowadzanie konsultacji z przedstawicielami instytucji np. z oddziału ODR w Bochni, Urzędu Gminy, na temat marketingu produkcji rolniczej i funkcjonowania rynku zbytu. PROGRAM 1.1.2. DOSKONALENIE JAKOŚCI PRODUKCJI ROLNICZEJ Zadania 1.1.2.1. Rozpowszechnienie informacji wśród rolników na temat norm jakości obowiązującymi w Unii Europejskiej dotyczących żywności (np. normy HACCP) i zasad produkcji ekologicznej 1.1.2.2. Określenie zasad współpracy z zakładami przetwórstwa spożywczego (w tym skupu, np. mleczarni) w zakresie wymagań jakości produkcji 1.1.2.3. Inwentaryzacja gospodarstw rolnych w celu określenia niezbędnych zmian technologicznych i organizacyjnych zapewniających spełnienie norm jakości 1.1.2.4. Wprowadzenie technologii pozwalających na podniesienie jakości produkcji w tym na wstępne jej przetwarzanie (mycie, sortowanie, pakowanie, itp.) PROGRAM 1.1.3. TWORZENIE GRUP PRODUCENCKICH Zadania 1.1.3.1. Opracowanie zasad współpracy w ramach grup producenckich i z organizacjami przetwórstwa produkcji rolniczej 1.1.3.2. Nawiązanie kontaktów z przetwórniami celem promowania lokalnego rolnictwa 1.1.3.3. Sporządzenie oferty dla potencjalnych inwestorów w zakresie przetwórstwa - 12 -
1.1.3.4. Świadczenie bieżącej pomocy doradczej osobom zainteresowanym tworzeniem (członkostwem) grup producenckich 1.1.3.5. Pomoc indywidualnym rolnikom w doskonaleniu jakości produkcji 1.1.3.6. Przygotowanie i przeprowadzenie szkoleń z zakresu tworzenia i funkcjonowania grup producenckich. W zakresie celu operacyjnego I.2. Poprawa struktury agrarnej Istniejąca struktura agrarna w gminie Bochnia uniemożliwia efektywną produkcję rolną. W ramach wielofunkcyjnego rozwoju gminy należy przedsięwziąć zadania zmierzające w kierunku specjalizacji rolniczej, opartej o uporządkowany model gospodarstw rolnych. Wymagać to będzie działań inwentaryzujących obecne zasoby ziemi w gminie, celem wyłonienia grup branżowych gospodarstw rolnych. PROGRAM 1.2.1. RACJONALNA GOSPODARKA UŻYTKAMI LEŚNYMI Zadania: 1.2.1.1. Uwzględnienie w planie zagospodarowania przestrzennego gruntów niższych klas bonitacyjnych (np. V, VI) do zalesienia 1.2.1.2. Inwentaryzacja gruntów do zalesiania 1.2.1.3. Zalesianie i pielęgnacja upraw leśnych PROGRAM I.2.2. ZAGOSPODAROWANIE WOLNYCH PRZESTRZENI PRODUKCYJNYCH Zadania: 1.2.2.1. Tworzenie banku ziemi 1.2.2.2. Opracowanie bazy danych o wolnych gruntach i zapewnienie wsparcia instytucjonalnego w postaci odpowiedniego oprogramowania, wyznaczenia osoby odpowiedzialnej za jej aktualizację itp. - 13 -
W zakresie celu operacyjnego 1.3. Stworzenie warunków dla rozwoju specjalistycznej produkcji rolniczej PROGRAM 1.3.1. WSPIERANIE TWORZENIA SPECJALISTYCZNYCH GOSPODARSTW ROLNYCH Zadania: 1.3.1.1. Sporządzenie inwentaryzacji gospodarstw rolnych pod kątem rodzaju produkcji rolniczej 1.3.1.2. Stworzenie dla jednolitych grup gospodarstw stosownego doradztwa w zakresie określonych rodzajów produkcji 1.3.1.3. Przygotowanie i przeprowadzenie szkoleń w zakresie prowadzenia specjalistycznej produkcji rolnej 1.3.1.4. Identyfikacja profilu specjalizacji gospodarstw rolnych w gminie Bochnia Cel strategiczny cząstkowy Rozwój obszarów wiejskich poprzez spełnianie funkcji podmiejskiej Dla osiągnięcia tak sformułowanego celu strategicznego postuluje się realizację następujących celów operacyjnych: 1.4. Rozwój infrastruktury technicznej 1.5. Zapewnienie odpowiedniej infrastruktury komunalnej W zakresie celu operacyjnego I.4. Rozwój infrastruktury technicznej Realizacja przez gminę funkcji podmiejskiej wiąże się z zapewnieniem odpowiedniego standardu życia związanego z poziomem infrastruktury technicznej. Przeprowadzona diagnoza wskazuje na dziedziny wymagające dalszych prac nad, bądź to utrzymaniem obecnego poziomu, bądź też modernizacją, a w niektórych przypadkach dalszy rozwój. Nacisk powinien być położony na tzw. infrastrukturę turystyczną uwzględniającą walory sprzyjające turystyce rekreacyjnej w południowej części gminy. Zapewnienie dostępu do prądu, gazu, sieci wodociągowej, telefonu, decydować będzie o rozwoju gospodarczym całej gminy. Zwiększy to mianowicie - 14 -
konkurencyjność terenu, a jednocześnie zapewni lepsze realizowanie funkcji podmiejskiej rozumianej tutaj jako zapewnienie odpowiedniej oferty osiedlowej, infrastruktury technicznej i komunalnej. Dostępność komunikacyjna pozwala zarówno przemieszczać się mieszkańcom wewnątrz gminy, ale również zapewnia swobodny dojazd do głównego węzła komunikacyjnego jakim jest miasto Bochnia. Oznacza to, nacisk na modernizację dróg i poprawę ich jakości, istotny zwłaszcza z punktu widzenia południowej części gminy mającej świadczyć usługi agroturystyczne. Uwzględniając uwagi sołtysów i radnych oraz przedsiębiorców jedną z najważniejszych barier w rozwoju przedsiębiorczości jest zły stan dróg. PROGRAM 1.4.1. MODERNIZACJA INFRASTRUKTURY TECHNICZNEJ Zadania: 1.4.1.1. Kontynuowanie realizacji programów w zakresie telefonizacji, kanalizacji, i melioracji gruntów, wodociągowania i gazyfikacji wsi bocheńskiej. 1.4.1.2. Określenie wymaganego poziomu infrastruktury technicznej zarówno przez potencjalnych inwestorów jak i osoby chcące osiedlić się na terenie gminy Bochnia. PROGRAM I.4.2. ZWIĘKSZENIE DOSTĘPNOŚCI KOMUNIKACYJNEJ DO WSZYSTKICH WSI GMINY Zadania: 1.4.2.1. Modernizacja dróg gminnych i dojazdowych do pól i lasów 1.4.2.2. Współpraca z powiatem i województwem w zakresie utrzymania i remontów dróg 1.4.2.3. Budowa chodników i tras rowerowych w gminie 1.4.2.4. Utrzymywanie i modernizowanie mostów W zakresie celu operacyjnego 1.5. Zapewnienie odpowiedniej infrastruktury komunalnej Infrastruktura komunalna ma za zadanie ułatwienie życia na danym terenie poprzez dostęp do różnego rodzaju usług np. medycznych. Istotną kwestią będzie tutaj dostępność komunikacyjna do wszystkich sołectw gminy oraz zapewnienie odpowiedniego standardu życia na wsi. Stanowić to będzie bodziec przyciągający - 15 -
potencjalnych turystów oraz potencjalnych inwestorów w sferze usługowej. PROGRAM 1.5.1. POPRAWA INFRASTRUKTURY KOMUNALNEJ Zadania: 1.5.1.1. Budowa nowego wysypiska śmieci na terenie gminy Bochnia 1.5.1.2. Realizacja programu ochrony wód rzeki Raby i dopływów 1.5.1.3. Zwiększenie dostępności komunikacyjnej przez mieszkańców Bochni i okolic do miejsc atrakcyjnych turystycznie i ośrodków rekreacyjnych 1.5.1.4. Tworzenie warunków rekreacji dla osób z miast np. Krakowa i Tarnowa. 1.5.1.5. Zapewnienie odpowiedniego standardu mieszkaniowego zaspokającego potrzeby osób chcących osiedlić się na terenie gminy i potencjalnych inwestorów 1.5.1.6. Budowa kąpieliska w Chełmie. - 16 -
- 17 - STRATEGIA ROZWOJU GMINY BOCHNIA
Cel strategiczny cząstkowy: Rozwój obszarów wiejskich poprzez spełnianie funkcji podmiejskiej cel operacyjny I.4. Rozwój infrastruktury technicznej cel operacyjny I.5. Zapewnienie odpowiedniej infrastruktury komunalnej PROGRAM I.4.1. MODERNIZACJA INFRASTRUKTURY TECHNICZNEJ PROGRAM I.4.2. ZWIĘKSZENIE DOSTĘPNOŚCI KOMUNIKACYJNEJ DO WSZYSTKICH WSI GMINY PROGRAM I.5.1. POPRAWA INFRASTRUKTURY KOMUNALNEJ Zadania: I.4.1.1. Kontynuowanie realizacji programów w zakresie telefonizacji, kanalizacji, dróg i melioracji gruntów, wodociągowania i gazyfikacji wsi bocheńskiej. I.4.1.2. Określenie wymaganego poziomu infrastruktury technicznej zarówno przez potencjalnych inwestorów jak i osoby chcące osiedlić się na terenie gminy Bochnia. Zadania: I.4.2.1. Modernizacja dróg gminnych i dojazdowych do pól i lasów I.4.2.2. Współpraca z powiatem i województwem w zakresie utrzymania i remontów dróg I.4.2.3. Budowa chodników i tras rowerowych w gminie I.4.2.4. Utrzymywanie i modernizowanie mostów Zadania: I.5.1.1. Budowa nowego wysypiska śmieci na terenie gminy Bochnia I.5.1.2. Realizacja programu ochrony wód rzeki Raby i dopływów I.5.1.3. Zwiększenie dostępności komunikacyjnej przez mieszkańców Bochni i okolic do miejsc atrakcyjnych turystycznie i ośrodków rekreacyjnych I.5.1.4. Tworzenie warunków rekreacji dla osób z innych miast np. Krakowa i Tarnowa. I.5.1.5. Zapewnienie odpowiedniego standardu mieszkaniowego zapewniającego potrzeby osób chcących osiedlić się na terenie gminy i potencjalnych inwestorów I.5.1.6. Budowa kąpieliska w Chełmie - 18 -
CEL STRATEGICZNY II ROZWÓJ PRZEDSIĘBIORCZOŚCI I TWORZENIE NOWYCH MIEJSC PRACY Dla osiągnięcia tak sformułowanego celu strategicznego postuluje się realizację następujących celów operacyjnych: I I.1. Rozwój małych i średnich przedsiębiorstw (MŚP) na terenie gminy poprzez pomoc w ich tworzeniu i funkcjonowaniu I I.2. Tworzenie nowych miejsc pracy poza rolnictwem I I.3. Zmniejszenie bezrobocia w gminie Bochnia I I.4. System przyciągania kapitału z zewnątrz gminy W zakresie celu operacyjnego II.1. Rozwój małych i średnich przedsiębiorstw (MŚP) na terenie gminy poprzez pomoc w ich tworzeniu i funkcjonowaniu Analizując istniejące uwarunkowania społeczne i naturalne, mający wpływ na przedsiębiorczość na danym terenie, zauważalny jest w gminie Bochnia dominujący odsetek małych i średnich przedsiębiorstw. Z prac Komisji Rozwoju Gospodarczego i Finansów wynikało, iż jednym z zadań powinno być zarówno wspieranie istniejących MŚP jak i pomoc dla osób zainteresowanych rozpoczęciem takiej działalności. Ponadto uwzględnić należy rolę promocji gminy pokazującej walory gminy Bochnia w układzie infrastrukturalnym oraz instytucjonalnym. Bez ustalenia zasad współpracy pomiędzy głównymi aktorami sceny gospodarczej gminy, nie jest możliwy harmonijny rozwój gospodarczy. Sytuacja w gminie Bochnia sprawia, że niezbędne jest ustalenie sposobu komunikacji i interakcji pomiędzy samorządem (Urzędem Gminy) a przedstawicielami przedsiębiorców. Takie współdziałanie powinno wspomóc realizację innych celów. PROGRAM II.1.1. WSPIERANIE ISTNIEJĄCYCH I POMOC W POWSTAWANIU NOWYCH MŚP w GMINIE UWZGLĘDNIAJĄCYCH SĄSIEDZTWO MIASTA Zadania: II.1.1.1. Stworzenie systemu informacji o dostępnych preferencyjnych liniach kredytowych dla MŚP, ich aktualizacja oraz udostępnianie - 19 -
II.1.1. 2. Opracowanie informatora branżowego o prywatnej przedsiębiorczości w gminie II.1.1.3. Zarezerwowanie w planie zagospodarowania przestrzennego gminy terenów dla potencjalnych inwestorów zewnętrznych w postaci uzbrojonych działek PROGRAM II.1.2. WYPRACOWANIE ZASAD WSPÓŁPRACY MIĘDZY URZĘDEM GMINY BOCHNIA A PRZEDSIĘBIORCAMI - DZIAŁALNOŚĆ INFORMACYJNA Zadania: II.1.2.1. Stworzenie zasad i formy współpracy między przedsiębiorcami a samorządem gminy II.1.2.2. Stworzenie ośrodka informacji i wspierania przedsiębiorczości II.1.2.3. Wspólne uczestnictwo w projektach dotyczących gminy II.1.2.4. Nawiązanie współpracy rolników i przedsiębiorców MSP w zakresie pracy chałupniczej II.1.2.5. Upowszechnienie stosowania internetu i poczty elektronicznej w urzędach i przedsiębiorstwach II.1.2.6. Opracowanie i wdrożenie systemu ulg podatkowych dla osób tworzących nowe miejsca pracy W zakresie celu operacyjnego II.2. Tworzenie nowych miejsc pracy poza rolnictwem Kwestia tworzenia nowych miejsc pracy jest o tyle istotna, ponieważ wskazuje na nowe źródła dochodów poza rolnictwem. Potrzeba stworzenia systemu wspierającego tworzenie takich miejsc pracy nadaje temu celowi duże znaczenie w całości strategii rozwoju. Istniejąca struktura zatrudnienia oraz możliwości absorpcji nowych pracowników, skłaniają ku wnioskowi, że cel ten powinien być traktowany priorytetowo w stosunku do innych. W jego zakresie główny nacisk położony został na agroturystykę wykorzystującą naturalne zasoby południowej części gminy Bochnia. Przekwalifikowanie gospodarstw rolniczych oznacza zmianę produkcji rolniczej w kierunku drobnej wytwórczości. - 20 -
PROGRAM II.2.1. WSPARCIE ROZWOJU AGROTURYSTYKI ORAZ REKREACJI Zadania: II.2.1.1. Identyfikacja gospodarstw rolnych będących w stanie świadczyć usługi agroturystyczne i rekreacyjne II.2.1.2. Opracowanie koncepcji uatrakcyjnienia i rozszerzenia oferty usług rekreacyjnych wykorzystujących walory historyczne i infrastrukturę techniczną na terenie gminy (np. w sołectwie Chełm) II.2.1.3. Przeprowadzenie cyklu szkoleń dla osób zainteresowanych świadczeniem usług agroturystycznych i rekreacyjnych II.2.1.4. Utworzenie banku danych o gospodarstwach agroturystycznych II.2.1.5. Opracowanie działań związanych z oznakowaniem turystycznym (szlaki piesze, rowerowe) II.2.1.6. Wykorzystanie na cele agroturystyczne istniejących obiektów gminnych wraz z otoczeniem (m.in. Wiejski Dom w Woli Nieszkowskiej i Grabinie, przedszkole w Siedlcu, stara szkoła w Dąbrowicy, adaptacja poddaszy szkoły na cele noclegowe) II.2.1.7. Przygotowanie bazy dla sportu lotniarskiego w Stradomce. II.2.1.8. Zagospodarowanie na potrzeby turystyki narciarskiej stoku w Woli Nieszkowskiej. PROGRAM II.2.2. PRZEKWALIFIKOWANIE GOSPODARSTW ROLNYCH Zadania: II.2.2.1. Rozpowszechnienie drobnej wytwórczości (lokalnego rzemiosła, w tym artystycznego i usług), jako sposobu na pozyskiwanie źródeł dochodu poza rolnictwem. II.2.2.2. Opracowanie tematyki szkoleń i warsztatów dla rolników w zakresie możliwości finansowania działań na rzecz rozwoju drobnej wytwórczości (MŚP) W zakresie celu operacyjnego II.3. Zmniejszenie bezrobocia w gminie Bochnia Sytuacja panująca na rynku pracy sprawia, że bezrobotni z terenu gminy Bochnia, muszą zacząć się przekwalifikowywać, a nade wszystko zdobywać nową wiedzę i umiejętności wymagane przez potencjalnych pracodawców. Jest to o tyle istotne, że - 21 -
wśród bezrobotnych dominują ludzie młodzi. Sygnałem świadczącym o konieczności przedsięwzięcia kroków w tej dziedzinie jest długi okres czasu pozostawienia bez pracy. PROGRAM II.3.1. AKTYWIZACJA ZAWODOWA BEZROBOTNYCH Zadania: II.3.1.2. Identyfikacja potrzeb przedsiębiorców odnośnie wiedzy i kwalifikacji potencjalnych pracowników II.3.1.2. Organizacja szkoleń dla bezrobotnych dotyczących prowadzenia działalności gospodarczej. II.3.1.3. Organizacja szkoleń dla bezrobotnych w zakresie pozyskania nowych kwalifikacji i umiejętności PROGRAM II.3.2. TWORZENIE MIEJSC PRACY DLA BEZROBOTNYCH Zadania: II.3.2.1. Organizacja robót publicznych II.3.2.2. Wspieranie i doradztwo osobom chcącym rozpocząć działalność gospodarczą II.3.2.3. Stworzenie warunków do zagospodarowania obiektów nieczynnych przedsiębiorstw: Kopalni Soli Siedlec-Moszczenica i Cegielni w Gierczycach oraz terenów byłego przedsiębiorstwa SKINT-POL II.3.2.4. Stworzenie warunków do zagospodarowania wolnych nieruchomości W zakresie celu operacyjnego II.4. System przyciągania kapitału z zewnątrz gminy Decydując się na wielofunkcyjny rozwój gminy, nie można go realizować bez wsparcia z zewnątrz. Znaczną pomoc dawałoby tworzenie nowych miejsc pracy, lecz to wiąże się z możliwościami przyciągnięcia inwestorów z zewnątrz obszaru gminy. Odbywać się to będzie przez minimalizację negatywnego wpływu barier inwestycyjnych oraz poprzez sprawny system promocji wykorzystujący osiągnięcia nowoczesnej technologii informatycznej. - 22 -
PROGRAM II.4.1. PRZEŁAMYWANIE BARIER INWESTYCYJNYCH Zadania: II.4.1.1. Opracowanie zbioru instrumentów zachęcających do inwestowania w gminie Bochnia. II.4.1.2. Opracowanie ofert inwestycyjnych. II.4.1.3. Wydanie informatora dla potencjalnych inwestorów i jego dystrybucja II.4.1.4. Ustalenie wymaganego poziomu infrastruktury technicznej przez inwestorów w agroturystyce, produkcji rolniczej i innej. II.4.1.5. Opracowanie katalogu inwestycyjnego wybranych inwestycji infrastrukturalnych w sołectwach w zakresach: a) telefonizacji b) kanalizacji c) dróg d) melioracji gruntów II.4.1.6. Wyznaczenie terenów pod inwestycje. II.4.1.7. Uregulowanie stanu prawnego terenów pod inwestycje. II.4.1.8. Zapis w miejscowym planie zagospodarowania przestrzennego terenów pod inwestycje. PROGRAM II.4.2. STWORZENIE SYSTEMU INFORMACJI GOSPODARCZEJ I PROMOCJI Zadania: II.4.2.1. Określenie koncepcji promocji gminy. II.4.2.2. Opracowanie koncepcji reprezentowania gminy na forum powiatowym, wojewódzkim i krajowym. II.4.2.3. Reklama multimedialna: opracowanie informacyjnej i promocyjnej strony internetowej oraz edycja na CD ROM-ach, prezentującej gminę, jej walory oraz oferty inwestycyjne. II.4.2.4. Prezentacja gminy na targach gospodarczych, konferencjach, seminariach i wystawach. II.4.2.5. Opracowanie materiałów promocyjnych - wydawanie materiałów reklamowych o gminie (foldery, informatory). II.4.2.6. Tworzenie dobrego wizerunku gminy w mediach poprzez współpracę z - 23 -
dziennikarzami i redakcjami (regularne przygotowywanie i przekazywanie mediom lokalnym informacji o przedsięwzięciach prowadzonych (i planowanych) przez gminę, o imprezach organizowanych przez gminę, organizowanie konferencji pasowych). II.4.2.7. Organizowanie przez władze gminy i GCKCiS imprez o charakterze ponadlokalnym. - 24 -
- 25 - STRATEGIA ROZWOJU GMINY BOCHNIA
CEL STRATEGICZNY III POPRAWA WARUNKÓW ŻYCIA MIESZKAŃCÓW GMINY W ASPEKCIE ROZWOJU INFRASTRUKTURY SPOŁECZNEJ GMINY Dla osiągnięcia tak sformułowanego celu strategicznego postuluje się realizację następujących celów operacyjnych: III.1. Podniesienie poziomu szkolnictwa III.2. Ożywienie działalności kulturalnej w gminie III.3. Doskonalenie usług związanych z pomocą społeczną i podstawową opieką zdrowotną W zakresie celu operacyjnego III.1. Podniesienie poziomu szkolnictwa W gminie Bochnia większość wydatków przeznaczonych jest na oświatę. W trosce o najbardziej dogodny dojazd do szkół, władze samorządowe starają się unowocześnić każdą szkołę znajdującej się terenie gminy. Powoduje to, że czynione są inwestycje ekonomicznie nie uzasadnione, lecz z drugiej strony mające pełne poparcie społeczności lokalnej. Największym zatem zadaniem będzie tutaj znalezienie optimum zapewniającego zarówno zmniejszenie wydatków na tą pozycję budżetową, (nb. gmina posiada jeden z wyższych wskaźników wydatków na 1 ucznia, zob. Diagnoza strategiczna dla gminy Bochnia), a jednocześnie w pełni zaspokoi potrzeby mieszkańców w zakresie jakości oferowanej przez szkoły edukacji. Cel ten jest jednym z najważniejszych, lecz jednocześnie najtrudniejszy do zrealizowania. PROGRAM III.1.1. RACJONALIZACJA WYKORZYSTANIA BAZY OŚWIATOWEJ Zadania: III.1.1.1 Racjonalne zarządzanie szkołami zgodnie ze wnioskami wynikającymi z przeprowadzonych diagnoz, a w pełni zaspokajającej potrzeby edukacyjne mieszkańców gminy III.1.1.2. Racjonalizacja sieci szkół ze względów ekonomicznych i demograficznych III.1.1.3. Zapewnienie odpowiedniego transportu dla dzieci dojeżdżających do szkół - 26 -
III.1.1.4. Wykorzystanie bazy oświatowej w Proszówkach na cele wymiany międzynarodowej młodzieży PROGRAM III.1.2. POPRAWA BAZY TECHNICZNEJ I MATERIALNEJ PRZEDSZKOLI, SZKÓŁ PODSTAWOWYCH Zadania III.1.2.1. Kontynuowanie prac modernizacyjno-remontowych w szkołach i przedszkolach III.1.2.2. Tworzenie w szkołach pracowni komputerowych z internetem III.1.2.3. Modernizacja terenów sportowo-rekreacyjnych przy szkołach podstawowych PROGRAM III.1.3. ZAPEWNIENIE WYSOKIEGO POZIOMU KSZTAŁCENIA W SZKOŁACH Zadania III.1.3.1. Zapewnienie wysoko- wykwalifikowanej kadry nauczycielskiej III.1.3.2. Wyposażenie szkół w niezbędne środki dydaktyczne, informatory, publikacje, programy III.1.3.3. Wspieranie doskonalenia zawodowego nauczycieli III.1.3.4. Organizowanie międzynarodowej wymiany młodzieży W zakresie celu operacyjnego III.2. Ożywienie działalności kulturalnej i sportowej w gminie PROGRAM III.2.1. RACJONALNE ZAGOSPODAROWANIE ŚWIETLIC I BIBLIOTEK Problem racjonalnego korzystania ze świetlic i bibliotek ma podobny charakter co racjonalizacja wykorzystania bazy edukacyjnej. W każdym sołectwie mieszkańcy chcą mieć miejsce gdzie mogą odbywać się różnego rodzaju spotkania, imprezy (np. wesela, chrzciny), jak i chcą mieć dogodny dostęp do bibliotek. Spełnienie owych potrzeb mieszkańców gminy, wiąże się z wydatkami budżetu gminy na utrzymanie tego typu instytucji. Istnieje zatem konieczność dostosowania struktury (czyli liczby świetlic przypadających na ilość mieszkańców lub na dany obszar) do potrzeb mieszkańców. - 27 -
Zadania: III.2.1.1. Określenie kierunku działań w zakresie utrzymywania świetlic i bibliotek III.2.1.2. Opracowanie koncepcji rozwoju społeczno-kulturalnej gminy w aspekcie istniejącej bazy instytucyjnej III.2.1.3. Opracowanie sposobu dostępności do domów kultury (świetlic) przez wszystkich mieszkańców gminy III.2.1.4. Opracowanie zasad współpracy z innymi samorządami np. z miastem Bochnia lub sąsiednimi gminami III.2.1.5. Promocja czytelnictwa III.2.1.6. Poprawa bazy materialnej placówek kultury (świetlic, bibliotek) III.2.1.7. Zapewnienie wysoko- wykwalifikowanej kadry w świetlicach i bibliotekach III.2.1.8. Wspieranie doskonalenia zawodowego pracowników świetlic i bibliotek III.2.1.9. Opracowanie koncepcji rozwoju różnych form spędzania wolnego czasu w świetlicach PROGRAM III.2.2. ROZWÓJ KULTURALNY GMINY ORAZ ROZWÓJ RUCHU SPORTOWEGO Zadania: III.2.2.1. Organizacja cyklicznych imprez, występów, konkurów oraz festiwali III.2.2.2 Udział w różnego rodzaju festiwalach (reprezentowanie gminy na zewnątrz poprzez zespoły ludowe itp.) III.2.2.3. Coroczna edycja informatora kulturalnego i kalendarza imprez kulturalno-rozrywkowych III.2.2.4. Wspieranie ochrony zabytków na terenie gminy. III.2.2.5. Wspieranie LZS W zakresie celu operacyjnego III.3. Doskonalenie usług związanych z pomocą społeczną, podstawową opieką zdrowotną i bezpieczeństwem publicznym Zapewnienie pomocy socjalnej jest jednym z zadań wynikającym z zaspokojenia potrzeb mieszkańców przez gminę. Obecny poziom ich zaspokojenia jest zadowalający, lecz nie należy na tym poprzestawać. Stąd też wynika konieczność doskonalenia usług związanych z tym zadaniem gminy. - 28 -
PROGRAM III.3.1. ROZWÓJ FORM POMOCY SPOŁECZNEJ W GMINIE Zadania: III.3.1.1. Zapoznanie studentów z gminy Bochnia z systemem stypendialnym oferowanym przez. III.3.1.2. Doskonalenie form pomocy społecznej realizowanej przez Gminny Zespół Pomocy Społecznej PROGRAM III.3.2. PODNIESIENIE JAKOŚCI POZIOMU ŚWIADCZEŃ OPIEKI ZDROWOTNEJ Zadania: III.3.2.1. Organizacja dostępu do opieki zdrowotnej (usługi medyczne i stomatologiczne) dla mieszkańców gminy. III.3.2.2. Tworzenie warunków lepszej dostępności do specjalistycznych usług medycznych (np. reumatolog, okulista, kardiolog, itp.) III.3.2.3. Doposażenie ośrodków zdrowia w sprzęt i aparaturę medyczną. III.3.2.4. Stałe ponoszenie kwalifikacji zawodowych personelu. III.3.2.5. Wyposażenie Samodzielnego Publicznego Gminnego Zakładu Opieki Zdrowotnej w Bochni w samochód dostosowany do przewożenia materiału. laboratoryjnego z ośrodków zdrowia do pracowni analitycznej. III.3.2.6. Stała dbałość o stan techniczny pomieszczeń. PROGRAM III.3.3. PODNIESIENIE BEZPIECZEŃSTWA PUBLICZNEGO Zadania III.3.1. Wspieranie działalności ochotniczej straży pożarnej. III.3.3.2. Zapobieganie patologiom społecznym - opracowanie programu zwalczania patologii społecznych. - 29 -
- 30 - STRATEGIA ROZWOJU GMINY BOCHNIA
IV. Wybór programów do realizacji i instytucjonalizacja wdrożenia strategii Priorytetyzacja przedsięwzięć polega na ich pogrupowaniu według stopnia preferencji, co umożliwia ustalenie właściwej ścieżki realizacji przyjętej strategii rozwoju. Priorytetyzację powinno przeprowadzić to samo gremium, które wypracowało strategię. Ważne jest, aby były w nim reprezentowane wszystkie liczące się środowiska społeczności bocheńskiej. Przed przeprowadzeniem priorytetyzacji należy przyjąć szczegółowe kryteria oceny i grupowania przedsięwzięć i, o ile to potrzebne, zebrać informacje niezbędne do dokonania oceny według przyjętych kryteriów. Kryteria oceny i grupowania przedsięwzięć powinny dotyczyć: ważności dla danej społeczności, stopnia ich technicznego i organizacyjnego przygotowania, możliwości ich sfinansowania. Przy wzięciu pod uwagę tych kwestii priorytetyzacja powinna doprowadzić do pogrupowania przedsięwzięć zawartych w strategii rozwoju na cztery kategorie: Kategoria A: przedsięwzięcia najważniejsze, przygotowane do realizacji i możliwe do sfinansowania, Kategoria B: przedsięwzięcia mniej ważne, przygotowane do szybkiej realizacji i możliwe do sfinansowania, Kategoria C: przedsięwzięcia najważniejsze, nie przygotowane do realizacji, ale możliwe do sfinansowania, Kategoria D: przedsięwzięcia pozostałe, których szybka realizacja nie jest ani szczególnie uzasadniona, ani możliwa. Najprostszy sposób priorytetyzacji polega na przeprowadzeniu tajnego głosowania wśród członków gremium dokonującego piorytetyzacji. Każda osoba otrzymuje wykaz przedsięwzięć zawartych w strategii rozwoju i po wyjaśnieniu zasad ich kategoryzacji sama dokonuje ich grupowania, przypisując każde z przedsięwzięć do jednaj z czterech kategorii. Po podsumowaniu wyników głosowania przedsięwzięcia zostają ostatecznie - 31 -
zakwalifikowane do danej kategorii według dominującej w ich przypadku liczby wskazań. Takie postępowanie jest zasadne zwłaszcza wtedy, gdy członkowie zespołu oceniającego przedsięwzięcia dobrze orientują się co do ich przygotowania i możliwości sfinansowania. Z punktu widzenia realizacji strategii rozwoju poszczególne kategorie oznaczają: Kategoria A: przedsięwzięcia uruchamiane w pierwszej kolejności, Kategoria B: przedsięwzięcia uruchamiane w drugiej kolejności, czyli po uruchomieniu przedsięwzięć kategorii A, Kategoria C: przedsięwzięcia wymagające pilnego przygotowania i uruchamiane bezzwłocznie po przygotowaniu do realizacji, Kategoria D: przedsięwzięcia aktualnie zaniechane, wymagające ponownego rozpatrzenia w przyszłości, po ich przygotowaniu i uzyskaniu możliwości sfinansowania. Etapami będącymi następstwem priorytetyzacji są: opracowanie kart realizacyjnych programów (projektów) wybranych w toku priorytetyzacji, oraz określenie struktury wdrożeniowej (po ustaleniu ostatecznej wersji strategii) Przykład karty realizacyjnej programu: - 32 -
1. Nazwa zadania realizacyjnego: Krótki opis zadania realizacyjnego: rodzaj zadania realizacyjnego: inwestycyjne organizacyjne zakres rzeczowy:.. planowany czas realizacji:... aktualny czas zaawansowania:. powiązania z innymi projektami programu:... 2. Kto jest odpowiedzialny za realizację? Współrealizatorzy: Koszt realizacji zadania: Sposób finansowania: środki własne: środki zewnętrzne:.. Spodziewane efekty realizacji zadania: Sposób monitorowania zadania:. - 33 -
V. Monitoring Realizacji Strategii Rozwoju Gminy Bochnia Implementacja Strategii Rozwoju Gminy Bochnia postawi przed realizacją nowych, istotnych celów oraz zadań. W tej sytuacji władze i społeczność lokalna staną przed koniecznością wprowadzenia mechanizmu, który pozwoli im na bieżącą ocenę postępu prac wdrożeniowych oraz praktyczną weryfikację szans pomyślnej realizacji założonych przedsięwzięć. Dodatkowym czynnikiem uzasadniającym wprowadzenie takiego mechanizmu jest także intensywne tempo zmian zachodzących w otoczeniu. Mechanizmem umożliwiającym bieżącą ocenę postępów implementacji Strategii Rozwoju Gminy Bochnia oraz jego adekwatności w związku ze zmianami otoczenia jest proces monitoringu realizacji strategii. Dla właściwego prowadzenia monitoringu oraz co równie istotne prezentacji jego rezultatów konieczne jest zapewnienie właściwej struktury organizacyjnej. Konieczność taką podkreśla dodatkowo fakt, iż monitoring jest procesem ciągłym - nie można go więc prowadzić sporadycznie, traktując jako jeden z dodatkowych czy wręcz uciążliwych obowiązków. Dlatego też dla właściwego przebiegu procesu konieczne jest wyłonienie sprawnej struktury organizacyjnej i określenie mechanizmów jej funkcjonowania (przypisanie zadań). Najbardziej pożądanym modelem wydaje się powołanie stanowiska (zespołu) ds. monitoringu, które (y) to podlegałoby bezpośrednio osobie koordynującej wdrażanie strategii. Do głównych zadań takiej jednostki należeć będzie: koordynacja monitoringu, zbieranie niektórych danych i informacji, przeprowadzanie badań terenowych (np. ankiet), gromadzenie i przetwarzanie danych i informacji, analiza danych i informacji, przygotowywanie raportów, ocena wyników oraz ewentualnie przygotowanie wstępnych rekomendacji zmian. Proponuje się prowadzenie monitoringu Strategii Rozwoju Gminy Bochnia w dwóch płaszczyznach: strategicznej oraz operacyjnej (bieżącej). W płaszczyźnie strategicznej obserwować będziemy postępy (dynamikę) realizacji celów strategii oraz zachodzące zmiany strukturalne. Wyniki obserwacji i analizy prowadzonej w płaszczyźnie operacyjnej dadzą natomiast obraz bieżących postępów w realizacji - 34 -
poszczególnych zadań. Jest to więc bieżąca ocena wypełniania postanowień Strategii Rozwoju Gminy Bochnia, nie zaś jej efektów. Badanie takie pozwoli jednak na wskazanie trudności i ewentualnych opóźnień (problemów) w jej realizacji. Pozwoli także na ocenę zaangażowania poszczególnych podmiotów wdrażających Strategię Rozwoju Gminy Bochnia. Dla tej płaszczyzny monitoringu zupełnie wystarczającym będzie ograniczenie się do wyrażonego w procentach wskaźnika wypełnienia zadań danego celu operacyjnego. Należy pamiętać, iż dane te choć będą niewątpliwie miały jedynie charakter informacyjny, pozwolą jednak na ilościowe śledzenie zaawansowania prac w zakresie poszczególnych zadań co umożliwi podjęcie interwencji (udzielenie pomocy). - 35 -
VI. SYNTETYCZNE ZESTAWIENIE CELÓW I ZADAŃ Cel strategiczny I Rozwój obszarów wiejskich poprzez poprawę efektywności produkcji rolnej, infrastruktury technicznej i komunalnej Program Zadania Realizator zadania Źródło finansowania Cel strategiczny cząstkowy: Rozwój obszarów wiejskich poprzez spełnianie funkcji rolniczej Cel operacyjny I.1. Tworzenie warunków do organizacji rynku zbytu dla produkcji rolniczej I.1.1. Upowszechnienie wiedzy marketingowej wśród rolników: I.1.1.1. Przeprowadzenie szkoleń w zakresie organizacji i funkcjonowania rynków rolnych z punktu widzenia ekonomii i prawa I.1.1.2. Propagowanie łączenia się rolników w organizacje pozwalające wykorzystać skalę produkcji I.1.1.3. Organizowanie wyjazdów studialnych w celu zaznajomienia z zasadami funkcjonowania rynków zbytu I.1.1.4. Utworzenie ośrodka informacyjnego pozwalającego na przeprowadzanie konsultacji z przedstawicielami instytucji np. z oddziału ODR w Bochni, Urzędu Gminy, na temat marketingu produkcji rolniczej i funkcjonowania rynku zbytu. Rada Gminy, ODR, Izba Rolnicza Rada Gminy, ODR, Izba Rolnicza Rada Gminy, ODR, Izba Rolnicza, grupy producenckie Rada Gminy, ODR, Izba Rolnicza, środki pomocowe Unii Europejskiej, środki pomocowe, środki grup producenckich, instytucje współpracujące Ranking realizacji (priorytetyzacja) - 36 -
I.1.2. Doskonalenie jakości produkcji rolniczej Program Zadania Realizator zadania Źródło finansowania I.1.2.1. Rozpowszechnienie informacji wśród rolników na temat norm jakości obowiązującymi w Unii Europejskiej dotyczącymi żywności (np. normy HACCP) i zasad produkcji ekologicznej Rada Gminy, ODR, grupy producenckie Rada gminy, środki pomocowe, środki grup produkcyjnych uczestnicyproducenci Ranking realizacji (priorytetyzacja) I.1.2.2. Określenie zasad współpracy z zakładami przetwórstwa spożywczego (w tym skupu, np. mleczarni) w zakresie wymagań jakości produkcji I.1.2.3. Inwentaryzacja gospodarstw rolnych w celu określenia niezbędnych zmian technologicznych i organizacyjnych zapewniających spełnienie norm jakości I.1.2.4. Wprowadzenie technologii pozwalających na podniesienie jakości produkcji w tym na wstępne jej przetwarzanie (mycie, sortowanie, pakowanie, itp.) grupy producenckie Rada Gminy, ODR, grupy producenckie grupy producenckie grupy producenckie Rada Gminy, ODR, grupy producenckie środki pomocowe, budżet gminy, środki grup producentów - 37 -
I.1.3. Tworzenie grup producenckich Program Zadania Realizator zadania Źródło finansowania I.1.3.1. Opracowanie zasad współpracy w ramach grup producenckich i z organizacjami przetwórstwa produkcji rolniczej I.1.3.2. Nawiązanie kontaktów z przetwórniami celem promowania lokalnego rolnictwa I.1.3.3. Sporządzenie oferty dla potencjalnych inwestorów w zakresie przetwórstwa I.1.3.4. Świadczenie bieżącej pomocy doradczej osobom zainteresowanym tworzeniem (członkostwem) grup producenckich I.1.3.5. Pomoc indywidualnym rolnikom w doskonaleniu jakości produkcji I.1.3.6. Przygotowanie i przeprowadzenie szkoleń z zakresu tworzenia i funkcjonowania grup producenckich., ODR, Izba Rolnicza grupy producenckie grupy producenckie grupy producenckie, ODR, Izba Rolnicza grupy producenckie, ODR ODR,, ODR, Izba Rolnicza, grupy producenckie grupy producenckie grupy producenckie, ODR grupy producenckie, ODR, grupy producenckie, środki pomocowe Ranking realizacji (priorytetyzacja) - 38 -
Program Zadania Realizator zadania Źródło finansowania Cel operacyjny I.2. Poprawa struktury agrarnej I.2.1. Racjonalna I.2.1.1. Uwzględnienie w planie gospodarka użytkami zagospodarowania przestrzennego leśnymi gruntów niższych klas bonitacyjnych (np. V, VI) do zalesienia Budżet gminy Ranking realizacji (priorytetyzacja) I.2.2. Zagospodarowanie wolnych przestrzeni produkcyjnych I.2.1.2. Inwentaryzacja gruntów do zalesiania I.2.1.3. Zalesianie i pielęgnacja upraw leśnych I.2.2.1. Tworzenie banku ziemi I.2.2.2. Opracowanie bazy danych o wolnych gruntach i zapewnienie wsparcia instytucjonalnego w postaci odpowiedniego oprogramowania, wyznaczenia osoby odpowiedzialnej za jej aktualizację itp. Nadleśnictwo, urząd Gminy, właściciele gruntów Nadleśnictwo, urząd Gminy, właściciele gruntów, właściciele gruntów Nadleśnictwo, budżet Gminy, środki pomocowe, WFOŚ Nadleśnictwo, budżet Gminy, środki pomocowe, WFOŚ, właściciele gruntów budżet Gminy budżet Gminy, środki pomocowe - 39 -
Program Zadania Realizator zadania Źródło finansowania Cel operacyjny I.3. Stworzenie warunków dla rozwoju specjalistycznej produkcji rolniczej I.3.1. Wspieranie tworzenia specjalistycznych gospodarstw rolnych I.3.1.1. Sporządzenie inwentaryzacji gospodarstw rolnych pod kątem rodzaju produkcji rolniczej I.3.1.2. Stworzenie dla jednolitych grup gospodarstw stosownego doradztwa w zakresie określonych rodzajów produkcji I.3.1.3. Przygotowanie i przeprowadzenie szkoleń w zakresie prowadzenia specjalistycznej produkcji rolnej I.3.1.4. Identyfikacja profilu specjalizacji gospodarstw rolnych w gminie Bochnia, ODR, Izba Rolnicza, grupy producenckie, ODR, Izba Rolnicza, grupy producenckie,, środki pomocowe, ODR, grupy producenckie Ranking realizacji (priorytetyzacja) - 40 -
Program Zadania Realizator zadania Źródło finansowania Cel strategiczny cząstkowy: Rozwój obszarów wiejskich poprzez spełnianie funkcji podmiejskiej Cel operacyjny I.4. Rozwój infrastruktury technicznej I.4.1. Modernizacja infrastruktury technicznej I.4.2. Zwiększenie dostępności komunikacyjnej do wszystkich wsi gminy I.4.1.1. Kontynuowanie realizacji programów w zakresie telefonizacji, kanalizacji, dróg i melioracji gruntów, wodociągowania i gazyfikacji wsi bocheńskiej. I.4.1.2. Określenie wymaganego poziomu infrastruktury technicznej zarówno przez potencjalnych inwestorów jak i osoby chcące osiedlić się na terenie gminy Bochnia. I.4.2.1. Modernizacja dróg gminnych i dojazdowych do pól i lasów I.4.2.2. Współpraca z powiatem i województwem w zakresie utrzymania i remontów dróg I.4.2.3. Budowa chodników i tras rowerowych w gminie I.4.2.4. Utrzymywanie i modernizowanie mostów, GZWiK, inwestorzy, środki pomocowe, budżet powiaty Ranking realizacji (priorytetyzacja) - 41 -
Program Zadania Realizator zadania Źródło finansowania Cel operacyjny I.5. Zapewnienie odpowiedniej infrastruktury komunalnej I.5.1. Poprawa infrastruktury komunalnej I.5.1.1. Budowa nowego wysypiska śmieci na terenie gminy Bochnia I.5.1.2. Realizacja programu ochrony wód rzeki Raby i dopływów I.5.1.3. Zwiększenie dostępności komunikacyjnej przez mieszkańców Bochni i okolic do miejsc atrakcyjnych turystycznie i ośrodków rekreacyjnych I.5.1.4. Tworzenie warunków rekreacji dla osób z innych miast np. Krakowa i Tarnowa. I.5.1.5. Zapewnienie odpowiedniego standardu mieszkaniowego zapewniającego potrzeby osób chcących osiedlić się na terenie gminy i potencjalnych inwestorów I.5.1.6 Budowa kąpieliska w Chełmie Inwestorzy, środki pomocowe, środki pomocowe, środki pomocowe, środki pomocowe, środki pomocowe prywatni inwestorzy środki pomocowe Ranking realizacji (priorytetyzacja) - 42 -