Źródło: Alcohol Alert, nr: 37, Lipiec 1997, National Institute on Alcohol Abuse and alcoholism.

Podobne dokumenty
W Stanach Zjednoczonych, każdego dnia, dzieci poniżej 16. roku życia wypije swój pierwszy łyk alkoholu:

Alkohol a młodzi ludzie

Slick Tracy Home Team (PDD) and Amazing Alternatives (FM) programmes

Czynniki ryzyka zaburzeń związanych z używaniem alkoholu u kobiet

tłum. Katarzyna Kurza Rok: 2002 Czasopismo: Alcohol Alert Numer:

Źródło: Alcohol Alert, nr: 29, Lipiec 1995, National Institute on Alcohol Abuse and alcoholism.

Źródło: Alcohol Alert, nr 59, 2004, National Institute on Alcohol Abuse and Alcoholism.

Źródło: Alcohol Alert, nr: 30, Październik 1995, National Institute on Alcohol Abuse and alcoholism.

Co chroni młodzieŝ przed ryzykownymi zachowaniami? Badania warszawskich gimnazjalistów

Źródło: Alcohol Alert, nr: 34, Październik 1996, National Institute on Alcohol Abuse and alcoholism.

Miejsce profilaktyki uzależnień w ochronie zdrowia

Janusz Sierosławski Instytut Psychiatrii i Neurologii UŻYWANIE SUBSTANCJI PSYCHOAKTYWNYCH PRZEZ MŁODZIEŻ SZKOLNĄ MIASTA WROCŁAW ESPAD

Janusz Sierosławski UŻYWANIE SUBSTANCJI PSYCHOAKTYWNYCH PRZEZ MŁODZIEŻ W 2015 r.

Trend in drug use in Poland

AD/HD ( Attention Deficit Hyperactivity Disorder) Zespół Nadpobudliwości Psychoruchowej z Zaburzeniami Koncentracji Uwagi

Alkoholizm młodzieży

Wprowadzenie. Bibliografia

GMINNY PROGRAM PROFILAKTYKI I ROZWIĄZYWANIA PROBLEMÓW ALKOHOLOWYCH ORAZ PRZECIWDZIAŁANIA NARKOMANII NA ROK 2014

Polskie Forum Psychologiczne, 2013, tom 18, numer 4, s [Articles] PSYCHICZNEJ W POPULACJI DZIECI ALKOHOLIKÓW. Iwona Grzegorzewska

266 milionów dorosłych Europejczyków pije średnio dziennie alkohol w ilości nieprzekraczającej 20g (kobiety) lub 40g (mężczyźni), Ponad 58 milionów

Analiza wyników badań sondażowych NFSS (New Family Structures Study) Marka Regnerus a. Ewa Slezkin, Wydział Psychologii SWPS

pożycie alkoholu przez uczniów po 18. roku życia uczęszczających do warszawskich szkół ponadgimnazjalnych

Źródło: Alcohol Alert, nr: 11, Styczeń 1991, National Institute on Alcohol Abuse and alcoholism.

Źródło: Alcohol Alert, nr: 68, National Institute on Alcohol Abuse and Alcoholism.

Ocena częstości występowania zespołu zachowań problemowych wśród młodzieży szkolnej w środowisku wielkomiejskim

Socjokulturowe aspekty spożycia alkoholu w Polsce

Janusz Sierosławski. Instytut Psychiatrii i Neurologii. MŁODZIEŻ A SUBSTANCJI PSYCHOAKTYWNE W WOJEWÓDZTWIE ZACHODNIOPOMORSKIM W 2015 r.

Podstawy profilaktyki. Czynniki ryzyka i czynniki chroniące

Źródło: Alcohol Alert, nr: 67, National Institute on Alcohol Abuse and Alcoholism.

Wnioski z badań przeprowadzonych w 2007 roku

Motywy picia alkoholu a zachowania problemowe młodzieży

Profilaktyka oparta na wiedzy. Koncepcje powstawania niepożądanych zachowań. Krzysztof Ostaszewski Instytut Psychiatrii i Neurologii w Warszawie

Źródło: Alcohol Alert, nr: 40, Kwiecień 1998, National Institute on Alcohol Abuse and alcoholism.

Wstęp ARTYKUŁ REDAKCYJNY / LEADING ARTICLE

GMINNY PROGRAM PRZECIWDZIAŁANIA NARKOMANII DLA MIASTA JAROSŁAWIA NA ROK

disruptive behavior rozumienie emocji agresywno wrogo empatia aleksytymia makiawelizm Psychologia Spo eczna 2016 tom 11 3 (38)

Źródło: Alcohol Alert, nr 62, 2004, National Institute on Alcohol Abuse and Alcoholism.

zaanga owanie spo eczne zaufanie poczucie w asnej skuteczno ci alienacja

STYLE SPOŻYWANIA ALKOHOLU PRZEZ STUDENTÓW LUBELSKICH UCZELNI WYŻSZYCH ORAZ ICH OPINIE DOTYCZACE WYBRANYCH ASPEKTÓW PROBLEMATYKI ALKOHOLOWEJ

PROGRAM SZKOLENIA: PSYCHOSPOŁECZNE UWARUNKOWANIA ROZWOJU DZIECI I MŁODZIEZY PSYCHOLOGIA ROZWOJOWA, KSZTAŁTOWANIE SIĘ OSOBOWOŚCI

Janusz Sierosławski. Instytut Psychiatrii i Neurologii. ODZIEŻ W 2011 r.

Na jakich podejściach teoretycznych są oparte najskuteczniejsze działania profilaktyczne i jak je wykorzystać w Polsce? Krzysztof Ostaszewski

Pozytywna profilaktyka oparta na wiedzy

Zaburzenia emocjonalne, behawioralne, poznawcze oraz jakość życia u dzieci i młodzieży z wrodzonym zakażeniem HIV STRESZCZENIE

Projekt zmian Wojewódzkiego Programu Profilaktyki i Rozwiązywania Problemów Alkoholowych na lata

Profilaktyka uzależnień?

Dostępność przetworów konopi a ich używanie

Wychowanie do życia w rodzinie

Unit of Social Gerontology, Institute of Labour and Social Studies ageing and its consequences for society

Profesor Tracie Afifi z Uniwersytetu Manitoby wraz ze współpracownikami przeprowadziła dwa badania, które miały na celu sprawdzenie:

mobbing Polityka. mobbing epidemiologia mobbing bullying agresja organizacyjna problemy pomiaru Psychologia Spo eczna 2016 tom 11 3 (38)

The mobbing and psychological terror at workplaces. The Harassed Worker, mobbing bullying agresja w pracy geneza mobbingu konsekwencje mobbingu

Źródło: Alcohol Alert nr 32, Kwiecień 1996, National Institute on Alcohol Abuse and Alcoholism.

Ewa Stępień Zakład Psychologii Klinicznej Instytutu Psychiatrii i Neurologii w Warszawie

Picie młodzieży - zaburzenia psychopatologiczne

Alkohol- wzorce konsumpcji, postawy, zachowania i stereotypy w województwie świętokrzyskim

ESPAD. EUROPEJSKI PROGRAM BADAŃ ANKIETOWYCH W SZKOŁACH NA TEMAT UśYWANIA ALKOHOLU I NARKOTYKÓW. Janusz Sierosławski

Funkcjonowanie psychospołeczne i zachowania ryzykowne u kobiet doświadczających przemocy

TWOJE DZIECKO I ALKOHOL FAKTY I RADY, KTÓRE POMOGĄ RODZICOM ROZPOCZĄĆ ROZMOWĘ O ALKOHOLU

PROGRAM PROFILAKTYKI W BURSIE NR 6 W WARSZAWIE na rok szkolny 2016/ /2018

CAŁE ŻYCIE Z ADHD Izabela Gorzkowska

PSYCHOSPOŁECZNE UWARUNKOWANIA NADMIERNEGO KORZYSTANIA Z SIECI SPOŁECZNOŚCIOWYCH

pożywanie alkoholu i narkotyków oraz sposoby jego ograniczenia w opiniach gimnazjalistów szkół szczecińskich

GMINNY PROGRAM PROFILAKTYKI I ROZWIĄZYWANIA PROBLEMÓW ALKOHOLOWYCH W GMINIE ZARSZYN NA ROK 2015

Zaburzenia psychiczne w dzieciństwie. Iwona A. Trzebiatowska

RECENZJA ROZPRAWY DOKTORSKIEJ

WYDZIAŁ: PSYCHOLOGIA KIERUNEK:

NUMER 14 (1/2012) Przegląd Badań Edukacyjnych

SYSTEM ODDZIAŁYWAŃ PROFILAKTYCZNYCH W POLSCE

ROZWÓJ PSYCHORUCHOWY DZIECI Z NF1. dr n. med. Magdalena Trzcińska Szpital Uniwersytecki nr 1 w Bydgoszczy Poradnia Psychologiczna

ZALEŻNOŚĆ MIĘDZY WYSOKOŚCIĄ I MASĄ CIAŁA RODZICÓW I DZIECI W DWÓCH RÓŻNYCH ŚRODOWISKACH


Zachowania zdrowotne kobiet w ciąży w 2009 i 2012 roku

Komputer, internet, smartfon i problem?

RAPORT Z BADAŃ DOTYCZĄCY PROBLEMÓW ALKOHOLOWYCH WŚRÓD MŁODZIEŻY W GMINIE SĘDZISZÓW

PŁODNOŚĆ I MAŁZENSKOSC W POLSCE - analiza kohortowa: kohorty urodzeniowe

Priorytety promocji zdrowia psychicznego dla Powiatu Kieleckiego na lata

Pozytywna profilaktyka w szkole naszych marzeń. Krzysztof Ostaszewski Instytut Psychiatrii i Neurologii w W-wie

UŻYWANIE ALKOHOLU I NARKOTYKÓW PRZEZ MŁODZIEŻ SZKOLNĄ

Młodzież Miasta Rzeszowa wobec problematyki przemocy w szkole, używania środków psychoaktywnych i uzależnień behawioralnych

w sprawie przyjęcia Gminnego Programu Przeciwdziałania Narkomanii dla Gminy Dąbrowa na 2010 rok

May 21-23, 2012 Białystok, Poland

Anna Borkowska Wydział Wychowania i Profilaktyki Ośrodek Rozwoju Edukacji

SWPS Uniwersytet Humanistycznospołeczny. Wydział Zamiejscowy we Wrocławiu. Karolina Horodyska

Źródło: Alcohol Alert, nr: 20, Kwiecień 1993, National Institute on Alcohol Abuse and alcoholism.

VI.2 Podsumowanie planu zarządzania ryzykiem dla produktu Zanacodar Combi przeznaczone do publicznej wiadomości

GMINNY PROGRAM PROFILAKTYKI I ROZWIĄZYWANIA PROBLEMÓW UZALEŻNIEŃ OD ALKOHOLU I NARKOTYKÓW W GMINIE FIRLEJ NA ROK 2017

GMINNY PROGRAM PROFILAKTYKI I ROZWIĄZYWANIA PROBLEMÓW ALKOHOLOWYCH na 2017 rok

UCHWAŁA NR IV/21/15 RADY MIEJSKIEJ W SULĘCINIE. z dnia 29 stycznia 2015 r.

ANALIZA RACJONALIZACYJNA NALMEFEN (SELINCRO ) STOSOWANY W CELU REDUKCJI SPOŻYCIA ALKOHOLU U DOROSŁYCH UZALEŻNIONYCH PACJENTÓW

Działania Samorządu Województwa Łódzkiego w obszarze przeciwdziałania uzależnieniom i przemocy

UCHWAŁA NR XXX/275/13 RADY MIEJSKIEJ W BIERUTOWIE. z dnia 24 stycznia 2013 r.

UCHWAŁA NR VI / 27 / 2011 RADY GMINY CZERNIKOWO. z dnia 22 lutego 2011 r.

GMINNY PROGRAM PROFILAKTYKI I ROZWIĄZYWANIA PROBLEMÓW UZALEŻNIEŃ OD ALKOHOLU I NARKOTYKÓW W GMINIE FIRLEJ NA ROK 2014

Barbara Adamczyk. Dzieci ulicy. w Polsce i na świecie. Definicja. typologia etiologia

Źródło: Alcohol Alert, nr: 31, Styczeń 1996, National Institute on Alcohol Abuse and alcoholism.

Szpital Szaserów pomimo wielokrotnych pisemnych próśb pacjenta nie wysłał swojemu pacjentowi testów psychologicznych MMPI 2 i CAPS.

GMINNY PROGRAM PROFILAKTYKI I ROZWIĄZYWANIA PROBLEMÓW ALKOHOLOWYCH ORAZ PRZECIWDZIAŁANIA NARKOMANII W GMINIE WIERZBICA W 2017 ROKU

GDAŃSKI UNIWERSYTET MEDYCZNY

II. DIAGNOZA PROBLEMÓW ALKOHOLOWYCH I NARKOTYKOWYCH W POPULACJI MŁODZIEŻY Z GMINY RZGÓW.

Transkrypt:

tłum. Monika Lewicka Rok: 1999 Czasopismo: Alkohol i Nauka Numer: 3 Źródło: Alcohol Alert, nr: 37, Lipiec 1997, National Institute on Alcohol Abuse and alcoholism. http://www.niaaa.nih.gov Pomimo przepisów prawnych zakazujących spożywania alkoholu przed ukończeniem 21 lat, wielu młodych Amerykanów pije. Część z nich nadużywa alkoholu pijąc często lub epizodycznie upijając się (binge drinking) - co często definiowane jest jako wypicie 5 lub więcej drinków pod rząd. Wzorzec picia niewielkiej grupy młodzieży odpowiada kryteriom diagnostycznym uzależnienia od alkoholu określonym w DSM-IV [1, 2]. Przejście od spożywania poprzez nadużywanie do uzależnienia wiąże się z czynnikami biologicznymi i psychospołecznymi. W prezentowanym numerze Alcohol Alert omówiono niektóre z tych czynników powodujących zwiększone ryzyko picia i występowania problemów alkoholowych wśród młodzieży z uwzględnieniem wybranych konsekwencji picia w tej grupie. Rozpowszechnienie picia wśród młodzieży Wysokie ryzyko inicjacji alkoholowej dotyczy 13-15-latków [3]. Zgodnie z wynikami corocznego sondażu 26% uczniów 8 klasy, 40% uczniów 10 klasy oraz 51% 12-klasistów przyznało, że piło alkohol w ciągu ostatniego miesiąca [4]. Do co najmniej jednego epizodu upicia się w ciągu 2 tygodni przed badaniem przyznało się 16% 8-klasistów, 25% 10-klasistów oraz 30% uczniów 12 klasy. Chłopcy piją na co dzień więcej niż dziewczęta i częściej miewają epizody upijania się, lecz różnice te maleją [3]. Najwyższy poziom picia osiągają biali uczniowie, a najniższy czarni, Latynosi zaś lokują się pomiędzy nimi [3]. Wyniki sondażu na temat problemów związanych ze spożywaniem alkoholu, obejmującego próbę złożoną z 4390 uczniów ostatnich klas szkół średnich i osób, które porzuciły szkołę, wykazały, że w ciągu minionego roku blisko 80% badanych upiło się, upijało się epizodycznie lub prowadziło samochód będąc pod wpływem alkoholu. Ponad połowa badanych stwierdziła, że z powodu picia źle się czuła, opuściła szkołę lub pracę, została aresztowana lub miała wypadek samochodowy [5]. Część młodych ludzi, którzy piją, może w późniejszym okresie życia nadużywać alkoholu lub popaść w uzależnienie. Definicje nadużywania i uzależnienia od alkoholu w odniesieniu do osób dorosłych zawiera DSM, jednak wyniki badań sugerują, że w przypadku młodzieży może być konieczne określenie odrębnych kryteriów diagnostycznych [6]. 1 / 8

Picie a rozwój młodzieży W przypadku części młodych ludzi picie może stanowić pojedyncze problemowe zachowanie, badania wskazują jednak, że u innych osób może być ono wyrazem ogólnego rozregulowania związanego z dojrzewaniem obejmującego także inne problemowe zachowania i że zachowania te są powiązane z niekonwencjonalnością, impulsywnością oraz poszukiwaniem wrażeń [7-11]. Epizodyczne upijanie się, rozpoczynane często w wieku około13 lat, nasila się zazwyczaj w okresie dorastania, osiąga największe nasilenie we wczesnej dorosłości (18-22 lata), a następnie stopniowo ulega ograniczeniu. W ogólnokrajowym sondażu przeprowadzonym w 1994 roku epizodyczne upijanie się deklarowało 28% uczniów starszych klas szkół średnich, 41% 21-22-latków, ale tylko 25% 31-32-latków [3, 12]. Osoby, które pomiędzy 18 a 24 rokiem życia częściej mają epizody upijania się lub też stale upijają się przynajmniej raz w tygodniu, mogą mieć problemy z osiągnięciem celów typowych dla okresu przejściowego między dorastaniem a wczesną dorosłością (np. małżeństwo, zdobycie wykształcenia, zatrudnienie, niezależność finansowa) [13]. Czynniki ryzyka spożywania, nadużywania i uzależnienia od alkoholu u dorastającej młodzieży Genetyczne czynniki ryzyka Wyniki eksperymentów prowadzonych na zwierzętach [14] oraz badań dotyczących bliźniąt i osób adoptowanych wykazują, że czynniki genetyczne wpływają na podatność jednostki na uzależnienie od alkoholu [15, 16]. Dzieci alkoholików istotnie częściej niż dzieci niealkoholików rozpoczynają picie w wieku dojrzewania [17] oraz popadają w uzależnienie [18], jednakże proporcje między wpływem środowiska i wpływem czynników genetycznych nie zostały dotąd ustalone i są różne w przypadku różnych osób. Wskaźniki biologiczne Potencjały wywołane zarejestrowane w odpowiedzi na specyficzne bodźce (np. światło lub dźwięk) dostarczają wskaźników aktywności mózgu, na podstawie których można oszacować ryzyko uzależnienia od alkoholu. Najczęściej wykorzystywana do tych celów jest komponenta P300, która pojawia się około 300 milisekund po zadziałaniu bodźca. U osób o podwyższonym ryzyku uzależnienia, zwłaszcza u synów ojców-alkoholików stwierdzono niską amplitudę P300 [19, 20]. Na podstawie pomiaru P300 u 36 chłopców będących przed okresem dojrzewania udało się przewidzieć używanie przez nich alkoholu i innych substancji (alcohol and other drug - AOD) 4 lata później, w wieku przeciętnie 16 lat [21]. Zachowanie w dzieciństwie Osoby, które w wieku 3 lat określano jako "nieopanowane" (tj. impulsywne, niespokojne i mające trudności ze skupieniem uwagi na jednym zadaniu) dwukrotnie częściej niż osoby określane jako "zahamowane" lub "dobrze przystosowane" były w wieku 21 lat diagnozowane jako uzależnione od alkoholu [22]. Stwierdzono, że agresywność u dzieci w wieku 5-10 lat jest predyktorem używania przez nie w okresie dojrzewania AOD [23, 24]. Antyspołeczne zachowanie w dzieciństwie wiąże się z problemami alkoholowymi w wieku dorastania [24-27] oraz nadużywaniem i uzależnieniem od alkoholu w wieku dorosłym [28, 29]. Zaburzenia psychiczne 2 / 8

Regularne spożywanie alkoholu przez 12-16-latków wiąże się istotnie z występowaniem zaburzeń zachowania (conduct disorder). W jednym z badań zaburzenia zachowania częściej wykrywano wśród młodych ludzi, którzy więcej pili [30, 31]. Chłopcy, u których w wieku 6-17 lat stwierdzono nadruchliwość związaną z deficytem uwagi (attention deficit hyperactivity disorder - ADHD) oraz słabe związki społeczne mieli 4 lata później istotnie wyższe niż chłopcy z ADHD bez deficytów społecznych lub chłopcy bez ADHD wskaźniki nadużywania alkoholu i uzależnienia [32]. Problem, czy lęk i depresja prowadzą do nadużywania alkoholu, czy też są jego skutkami pozostaje nierozstrzygnięty. W badaniu przeprowadzonym na studentach pierwszego roku osoby cierpiące na zaburzenia lękowe dwukrotnie częściej niż osoby bez tych zaburzeń spełniały kryteria DSM-III [33] dotyczące nadużywania lub uzależnienia od alkoholu [34]. W innym badaniu stwierdzono prawie czterokrotnie częstsze występowanie wielkiego zespołu depresyjnego (major depressive disorder) wśród tych studentów college u, którzy nadużywali alkoholu, niż w grupie kontrolnej [35]. U większości tych osób depresja poprzedzała nadużywanie alkoholu. Badanie przeprowadzone na młodych ludziach poddawanych stacjonarnemu leczeniu uzależnienia od AOD ukazało, że 25% z nich spełniało kryteria DSM-III-R dotyczące depresji, co stanowi trzykrotnie większy odsetek niż w grupie kontrolnej. U 43% zdiagnozowanych osób pojawienie się uzależnienia od AOD poprzedzało wystąpienie depresji, u 35% depresja pojawiła się jako pierwsza, zaś u pozostałych 22% obydwa zaburzenia wystąpiły równolegle [36]. Zachowania samobójcze Spożywanie alkoholu związane jest u dorastającej młodzieży z rozważaniem, planowaniem, usiłowaniem i popełnieniem samobójstwa [37-39]. W jednym z badań do prób samobójczych przyznało się 37% intensywnie pijących uczennic 8 klasy w porównaniu do 11% niepijących [40]. Wyniki badań nie pozwalają na ustalenie, czy picie powoduje zachowania samobójcze, wskazują jedynie na korelację pomiędzy tymi zjawiskami. Psychospołeczne czynniki ryzyka Rodzice, środowisko rodzinne i rówieśnicy Zachowania i pozytywne postawy rodziców związane z piciem alkoholu korelują dodatnio z rozpoczynaniem i kontynuowaniem picia przez młodzież [41, 42]. Jak stwierdzono, wczesna inicjacja alkoholowa jest ważnym czynnikiem ryzyka późniejszych problemów alkoholowych [43]. Dzieci, które rodzice przestrzegali przed piciem alkoholu oraz dzieci blisko związane ze swymi rodzicami rzadziej rozpoczynają picie [42, 44, 45]. Brak wsparcia oraz kontroli ze strony rodziców, a także uboga komunikacja w rodzinie są istotnie związane z częstotliwością picia [46], intensywnym piciem oraz upijaniem się wśród młodzieży [17]. Również surowa, niekonsekwentnie stosowana dyscyplina oraz wroga lub odrzucająca postawa wobec dzieci są istotnymi predyktorami picia i problemów alkoholowych u dorastających [46]. Picie przez rówieśników oraz akceptowanie przez nich picia także są związane z piciem wśród młodzieży [48, 49]. Ważne są wpływy zarówno rówieśników, jak i rodziców, nie jest jednak 3 / 8

jasne, które z nich mają większą siłę i znaczenie. Oczekiwania Pozytywne oczekiwania związane z alkoholem są czynnikiem ryzyka picia dorastającej młodzieży. Stwierdzono, że oczekiwania te rosną wraz z wiekiem [50] i są predyktorem rozpoczynania picia oraz problemowego picia wśród młodzieży [51-53]. Urazy Nadużycie (child abuse) i inne urazy z dzieciństwa były rozważane jako czynniki ryzyka późniejszych problemów alkoholowych. Młodzi ludzie w okresie dorastania leczeni z powodu nadużywania alkoholu lub uzależnienia mieli więcej doświadczeń związanych z byciem ofiarą przemocy (fizycznej lub seksualnej), byciem świadkiem przemocy oraz innymi urazami w porównaniu z grupą kontrolną [54]. Młodzież poddawana leczeniu co najmniej sześciokrotnie częściej niż grupa kontrolna doświadczyła kiedykolwiek przemocy fizycznej oraz co najmniej osiemnastokrotnie częściej doznała przemocy seksualnej. W większości przypadków nadużycie poprzedzało spożywanie alkoholu. W grupie dorastających uzależnionych od alkoholu zespołu stresu pourazowego (PTSD) doświadczyło 13%, wśród nadużywających alkoholu - 10%, zaś w grupie kontrolnej - 1%. Reklama Przeprowadzono niewiele badań dotyczących wpływu reklamy na przekonania młodych ludzi i ich zachowania związane z alkoholem [55]. We wcześniejszych badaniach mierzono wpływ obecności reklamy [56], w nowszych badaniach oceniano wpływ świadomości reklamy alkoholu na zamiar napicia się. W badaniu przeprowadzonym na grupie uczniów 5 i 6 klasy świadomość, mierzona jako zdolność rozpoznawania w reklamach produktów o zasłoniętych nazwach, miała niewielki, lecz istotny statystycznie związek z pozytywnymi oczekiwaniami wobec alkoholu oraz zamiarem picia w wieku dorosłym [57]. Wyniki te sugerują, że reklama alkoholu może wpływać na pozytywne nastawienie młodzieży wobec picia [57]. Konsekwencje spożywania alkoholu przez dorastającą młodzież Prowadzenie samochodu pod wpływem alkoholu U 20% spośród blisko 8 000 kierowców w wieku 15-20 lat, którzy uczestniczyli w 1995 roku w wypadkach śmiertelnych, stwierdzono stężenie alkoholu we krwi powyżej zera [58]. Więcej informacji na temat wyższego ryzyka wypadków u młodych kierowców oraz czynników powodujących wzrost ryzyka można znaleźć w Alcohol Alert nr 31 pt. "Picie alkoholu a prowadzenie pojazdów" (patrz s. 23-31). Zachowania seksualne Badania sondażowe przeprowadzone wśród młodzieży wykazują, że spożywanie alkoholu wiąże się z podejmowaniem ryzykownych zachowań seksualnych. Dorastający znajdujący się pod wpływem alkoholu są także w większym stopniu narażeni na sytuacje wymuszania na nich kontaktów seksualnych. Wśród młodych ludzi badanych w Nowej Zelandii nadużywanie alkoholu wiązało się istotnie z podejmowaniem stosunków seksualnych bez zabezpieczenia oraz podejmowaniem aktywności seksualnej przed ukończeniem 16 lat [60]. Czterdzieści cztery procent aktywnych seksualnie nastolatków z Massachusetts przyznało, że częściej odbywa stosunki seksualne po wypiciu alkoholu, zaś 17% stwierdziło, że będąc pod wpływem alkoholu 4 / 8

rzadziej używa prezerwatyw [61]. Podejmowanie ryzykownych zachowań i bycie ich ofiarą Wyniki sondażu przeprowadzonego na reprezentatywnej próbie uczniów klas 8 i 10 wykazały, że spożywanie alkoholu jest istotnie związane zarówno z podejmowaniem ryzykownych zachowań, jak i z byciem ich ofiarą. Związek ten był najsilniejszy wśród chłopców z 8 klasy [62]. Dojrzewanie płciowe i rozwój układu kostnego Stwierdzono, że duże dawki alkoholu opóźniają dojrzewanie płciowe u samic [63] i samców szczurów [64] oraz że duże ilości alkoholu spożywane przez młode szczury mogą spowodować opóźnienie rozwoju kośćca i w efekcie jego osłabienie [65]. Nie jest jednak jasne, w jaki sposób można odnieść te wyniki do młodych ludzi. Zapobieganie spożywaniu alkoholu przez młodzież Środki profilaktyczne dotyczące spożywania alkoholu przez młodzież obejmują interwencje ograniczające dostępność alkoholu oraz programy edukacyjne i środowiskowe. Temat ten został szczegółowo rozwinięty w Alcohol Alert nr 34 pt. "Preventing alcohol abuse and related problems" [66]. Adres strony internetowej National Institute on Alcohol Abuse and Alcoholism (NIAAA): http://www.niaaa.nih.gov/. Picie alkoholu przez młodzież: czynniki ryzyka i konsekwencje - komentarz dyrektora NIAAA dr. med. Enocha Gordisa Alkohol - najczęściej używany i nadużywany przez młodzież środek psychoaktywny - powoduje poważne i potencjalnie zagrażające życiu problemy w tej populacji. Alkohol jest czasami określany jako "torujący narkotyk" dla młodzieży, gdyż jego używanie często poprzedza używanie innych nielegalnych substancji. Wprowadzenie takiego terminu niczemu jednak nie służy. Picie młodzieży wymaga specjalnej uwagi nie ze względu na to, do czego prowadzi, ale z powodu rozległych konsekwencji społecznych i ekonomicznych spożywania alkoholu przez tę szczególną populację. Spożywanie alkoholu jest podstawowym problemem wśród części młodych ludzi. U innych picie może być jednym z wielu ryzykownych zachowań. W przypadku tych osób programy interwencyjne nastawione na zmianę ryzykownych zachowań skuteczniej zapobiegną problemom alkoholowym niż programy nastawione jedynie na zapobieganie inicjacji alkoholowej. Ustalenie, jakie czynniki mają udział w kształtowaniu specyficznych wzorców picia wśród młodzieży pozwoli opracować skuteczniejsze programy interwencyjne. Musimy także lepiej zrozumieć potrzeby młodych ludzi dotyczące leczenia problemów alkoholowych. W przyszłości badacze powinni skupić uwagę na takich kwestiach, jak typ specjalistycznych narzędzi diagnostycznych koniecznych w przypadku młodzieży; czy leczenie prowadzone osobno dla grupy młodych ludzi jest skuteczniejsze niż programy dla ogólnej populacji oraz jakie szczególne elementy oddziaływań, niezależnie od warunków, zapewniają długotrwałe efekty leczenia. tłumaczenie: Monika Lewicka 5 / 8

Bibliografia [1] American Psychiatric Association (APA). Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders, Fourth Edition. Washington, DC: APA, 1994. [2] NIAAA. Alcohol Alert No. 30: Diagnostic Criteria for Alcohol Abuse and Dependence. Bethesda, MD: NIAAA, 1995. [3] Johnston, L.D., et al. National Survey Results on Drug Use From the Monitoring the Future Study, 1975-1994: Volume I. Secondary School Students. Rockville, MD: National Institute on Drug Abuse, 1995. [4] University of Michigan. "The rise in drug use among American teens continues in 1996." News and Information Services press release [early release of results from annual Monitoring the Future Study], 1996. [5] Ellickson, P.L., et al. Teenagers and alcohol misuse in the United States: By any definition, it s a big problem. Addiction 91(10):1489-1503, 1996. [6] Martin, C.S., et al. Staging in the onset of DSM-IV alcohol symptoms in adolescents: Survival/hazard analyses. Journal of Studies on Alcohol 57:549-558, 1996. [7] Jessor, R., & Jessor, S.L. Problem behavior and psychosocial development: A longitudinal study of youth. New York: Academic Press, 1977. [8] Donovan, J.E., & Jessor, R. Structure of problem behavior in adolescence and young adulthood. Journal of Consulting and Clinical Psychology 53(6):890-904, 1985. [9] Donovan, J.E., et al. Syndrome of problem behavior in adolescence: A replication. Journal of Consulting and Clinical Psychology 56(5):762-765, 1988. [10] Donovan, J.E. Young adult drinking-driving: Behavioral and psychosocial correlates. Journal of Studies on Alcohol 54(5):600-613, 1993. [11] Leigh, B.C., & Stall, R. Substance use and risky sexual behavior for exposure to HIV: Issues in methodology, interpretation, and prevention. American Psychologist 48(10):1035-1045, 1993. [12] Johnston, L.D., et al. National Survey Results on Drug Use From the Monitoring the Future Study, 1975-1994: Volume II. College Students and Young Adults. Rockville, MD: National Institute on Drug Abuse, 1996. [13] Schulenberg, J., et al. Getting drunk and growing up: Trajectories of frequent binge drinking during the transition to young adulthood. Journal of Studies on Alcohol 57(3):289-304, 1996. [14] McKinzie, D.L., et al. Effects of taste aversion training on the acquisition of alcohol drinking in adolescent P and HAD rat lines. Alcoholism: Clinical and Experimental Research 20(4):682-687, 1996. [15] Cloninger, C.R., et al. Inheritance of alcohol abuse: Cross-fostering analysis of adopted men. Archives of General Psychiatry 38(8):861-868, 1981. [16] Hrubec, Z., & Omenn, G.S. Evidence of genetic predisposition to alcoholic cirrhosis and psychosis: Twin concordances for alcoholism and its biological end points by zygosity among male veterans. Alcoholism: Clinical and Experimental Research 5(2):207-215, 1981. [17] Chassin, L., et al. Substance use and symptomatology among adolescent children of alcoholics. Journal of Abnormal Psychology 100(4):449-463, 1991. [18] Cotton, N.S. The familial incidence of alcoholism: A review. Journal of Studies on Alcohol 40:89-116, 1979. [19] Begleiter, H., & Porjesz, B. Neuroelectric processes in individuals at risk for alcoholism. Alcohol and Alcoholism 25(2/3):251-256, 1990. [20] Hill, S.Y., et al. Event-related potential characteristics in children of alcoholics from high density families. Alcoholism: Clinical and Experimental Research 14(1):6-16, 1990. [21] Berman, S.M., et al. P3 in young boys as a predictor of adolescent substance use. Alcohol 10:69-76, 1993. [22] Caspi, A., et al. Behavioral observations at age 3 years predict adult psychiatric disorders: Longitudinal evidence from a birth cohort. Archives of General Psychiatry 53:1033-1039, 1996. [23] Brook, J.S., et al. Childhood precursors of adolescent drug use: A longitudinal analysis. Genetics, Social, and General Psychology Monographs 118(2):197-213, 1992. [24] Kellam, S.G., et al. Paths leading to teenage psychiatric symptoms and substance use: Developmental epidemiological studies in Woodlawn. In: Guze, S.B., et al., eds. Childhood Psychopathology and Development. New York: Plenum Press, 1983. pp. 17-47. [25] Rydelius, P. Children of 6 / 8

alcoholic fathers: Their social adjustment and their health status over 20 years. Acta Paediatrica Scandinavica 286:1-83, 1981. [26] Brook, J.S., et al. Dynamics of childhood and adolescent personality traits and adolescent drug use. Developmental Psychology 22(3):403-414, 1986. [27] Block, J., et al. Longitudinally foretelling drug usage in adolescence: Early childhood personality and environmental precursors. Child Development 59(2):336-355, 1988. [28] Zucker, R.A., & Gomberg, E.S.L. Etiology of alcoholism reconsidered: The case for a biopsychosocial process. American Psychologist 41(7):783-793, 1986. [29] Zucker, R.A. Is risk for alcoholism predictable? A probabilistic approach to a developmental problem. Drugs & Society 3(3/4):69-93, 1989. [30] APA. Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders, Third Edition, Revised. Washington, DC: APA, 1987. [31] Boyle, M.H., & Offord, D.R. Psychiatric disorder and substance use in adolescence. Canadian Journal of Psychiatry 36(10):699-705, 1991. [32] Greene, R.W., et al. Adolescent outcome of ADHD boys with social disability: Results from a four-year longitudinal followup study. Journal of Consulting and Clinical Psychology, in press. [33] APA. Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders, Third Edition. Washington, DC: APA, 1980. [34] Kushner, M.G., & Sher, K.J. Comorbidity of alcohol and anxiety disorders among college students: Effects of gender and family history of alcoholism. Addictive Behaviors 18:543-552, 1993. [35] Deykin, E.Y., et al. Adolescent depression, alcohol and drug abuse. American Journal of Public Health 77(2):178-182, 1987. [36] Deykin, E.Y., et al. Depressive illness among chemically dependent adolescents. American Journal of Psychiatry 149(10):1341-1347, 1992. [37] Felts, W.M., et al. Drug use and suicide ideation and behavior among North Carolina public school students. American Journal of Public Health 82(6):870-872, 1992. [38] Garrison, C.Z., et al. Aggression, substance use, and suicidal behaviors in high school students. American Journal of Public Health 83(2):179-184, 1993. [39] Kinkel, R.J., et al. Correlates of adolescent suicide attempts: Alienation, drugs and social background. Journal of Alcohol and Drug Education 34(3):85-96, 1989. [40] Windle, M., et al. Alcohol use, suicidal behavior, and risky activities among adolescents. Journal of Research on Adolescence 2(4):317-330, 1992. [41] Kandel, D.B. Drug and drinking behavior among youth. Annual Review of Sociology 6:235-285, 1980. [42] Kandel, D.B., & Andrews, K. Processes of adolescent socialization by parents and peers. International Journal of the Addictions 22(4):319-342, 1987. [43] Hawkins, J.D., et al. Exploring the effects of age of alcohol use initiation and psychosocial risk factors on subsequent alcohol misuse. Journal of Studies on Alcohol 58(5):280-290, 1997. [44] Andrews, J.A., et al. Parental influence on early adolescent substance use: Specific and nonspecific effects. Journal of Early Adolescence 13(3):285-310, 1993. [45] Ary, D.V., et al. The influence of parent, sibling, and peer modeling and attitudes on adolescent use of alcohol. International Journal of the Addictions 28(9):853-880, 1993. [46] Conger, R.D., et al. The family context of adolescent vulnerability and resilience to alcohol use and abuse. Sociological Studies of Children 6:55-86, 1994. [47] Barnes, G.M., et al. Family influences on alcohol abuse and other problem behaviors among black and white adolescents in a general population sample. In: Boyd, G.M., et al., eds. Alcohol Problems Among Adolescents: Current Directions in Prevention Research. Hillsdale, NJ: Lawrence Erlbaum Associates, 1995. pp. 13-31. [48] Hughes, S.O., et al. Defining patterns of drinking in adolescence: A cluster analytic approach. Journal of Studies on Alcohol 53(1):40-47, 1992. [49] Margulies, R.Z., et al. A longitudinal study of onset of drinking among high-school students. Journal of Studies on Alcohol 38(5):897-912, 1977. [50] Miller, P.M., et al. Emergence of alcohol expectancies in childhood: A possible critical period. Journal of Studies on Alcohol 51(4):343-349, 1990. [51] Christiansen, B.A., et al. Using alcohol expectancies to predict 7 / 8

adolescent drinking behavior after one year. Journal of Consulting and Clinical Psychology 57(1):93-99, 1989. [52] Smith, G.T., et al. Expectancy for social facilitation from drinking: The divergent paths of high-expectancy and low-expectancy adolescents. Journal of Abnormal Psychology 104(1):32-40, 1995. [53] Smith, G.T., & Goldman, M.S. Alcohol expectancy theory and the identification of high-risk adolescents. Journal of Research on Adolescence 4(2):229-247, 1994. [54] Clark, D.B., et al. Traumas and other adverse life events in adolescents with alcohol abuse and dependence. Journal of the American Academy of Child and Adolescent Psychiatry, in press. [55] Atkin, C.K. Survey and experimental research on effects of alcohol advertising. In: Martin, S.E., & Mail, P., eds. The Effects of the Mass Media on the Use and Abuse of Alcohol. NIAAA Research Monograph No. 28. NIH Pub. No. 95-3743. Bethesda, MD: NIAAA, 1995. pp. 39-68. [56] Atkin, C., & Block, M. Reply to Strickland. Journal of Studies on Alcohol 45(1):93-100, 1984. [57] Grube, J.G., & Wallack, L. Television beer advertising and drinking knowledge, beliefs, and intentions among schoolchildren. American Journal of Public Health 84(2):254-259, 1994. [58] National Highway Traffic Safety Administration (NHTSA). 1995 Youth Fatal Crash and Alcohol Facts. Washington, DC: NHTSA, U.S. Dept. of Transportation, 1997. [59] NIAAA. Alcohol Alert No. 31: Drinking and Driving. Bethesda, MD: NIAAA, 1996a. [60] Fergusson, D.M., & Lynskey, M.T. Alcohol misuse and adolescent sexual behaviors and risk taking. Pediatrics 98(1):91-96, 1996. [61] Strunin, L., & Hingson, R. Alcohol, drugs, and adolescent sexual behavior. International Journal of the Addictions 27(2):129-146, 1992. [62] Windle, M. Substance use, risky behaviors, and victimization among a US national adolescent sample. Addiction 89:175-182, 1994. [63] Dees, W.L., & Skelley, C.W. Effects of ethanol during the onset of female puberty. Neuroendocrinology 51:64-69, 1990. [64] Cicero, T.J., et al. Influence of chronic alcohol administration on representative indices of puberty and sexual maturation in male rats and the development of their progeny. The Journal of Pharmacology and Experimental Therapeutics 255(2):707-715, 1990. [65] Sampson, H.W., et al. Alcohol consumption inhibits bone growth and development in young actively growing rats. Alcoholism: Clinical and Experimental Research 20(8):1375-1384, 1996. [66] NIAAA. Alcohol Alert No. 34: Preventing Alcohol Abuse and Related Problems. Bethesda, MD: NIAAA, 1996b. 8 / 8