GMINNY PROGRAM PRZECIWDZIAŁANIA NARKOMANII DLA MIASTA JAROSŁAWIA NA ROK

Transkrypt

1 GMINNY PROGRAM PRZECIWDZIAŁANIA NARKOMANII DLA MIASTA JAROSŁAWIA NA ROK

2 WSTĘP Problem zażywania środków psychoaktywnych przez młodzież jest jednym z głównych problemów społecznych zarówno w Polsce jak i na świecie. Młode osoby chętnie sięgają po nowe, nieznane substancje chcąc podążać za rówieśnikami, zaimponować innym bądź po prostu eksperymentować. Ustawa o przeciwdziałaniu narkomanii tworzy spójny system prawny określający zadania i kompetencje różnych szczebli samorządu terytorialnego w zakresie profilaktyki i przeciwdziałania ryzykownym zachowaniom związanym z używaniem substancji psychoaktywnych, zwłaszcza w populacji młodzieży. Jednym z głównych zadań samorządów lokalnych jest diagnozowanie skali zjawiska oraz głębsze rozpoznawanie problemów i potrzeb związanych z podejmowaniem działań profilaktycznych i naprawczych a także monitorowaniem efektywności działań prowadzonych w tym zakresie. I. DIAGNOZA PROBLEMU W maju i czerwcu 2011 roku w ramach międzynarodowego programu European School Survey Project on Alcohol and Drugs (ESPAD) zrealizowano audytoryjne badanie ankietowe dotyczące eksperymentalnego i okazjonalnego używania substancji psychoaktywnych przez polską młodzież. Badanie przeprowadzono na próbie reprezentatywnej uczniów klas trzecich szkół gimnazjalnych (wiek: lat) oraz klas drugich szkół ponadgimnazjalnych (wiek: lat). Po raz pierwszy ESPAD został zrealizowany w roku 1995, z inicjatywy Co-operation Group to Combat Drug Abuse and Illicit Trafficking in Drugs (Pompidou Group), działającej przy Radzie Europy. Od tej pory badania powtarzane są co cztery lata. Na poziomie europejskim badania ESPAD są koordynowane przez szwedzki Ośrodek Badań nad Alkoholem i Narkotykami (CAN) ze Sztokholmu. W Polsce ESPAD jest finansowany przez Krajowe Biuro ds. Przeciwdziałania Narkomanii oraz Państwową Agencję Rozwiązywania Problemów Alkoholowych, realizatorem zaś jest Zakład Badań nad Alkoholizmem i Toksykomaniami Instytutu Psychiatrii i Neurologii. Poniższy Program przedstawia wyniki badań w przedmiotowej kwestii, gdyż pierwszym krokiem do zapobiegania uzależnieniom jest ustalenie jaka jest skala tego problemu. Wyniki badania wskazują na znacznie niższy poziom rozpowszechnienia używania substancji nielegalnych niż legalnych ( leki, dopalacze). Wśród tych, którzy mają za sobą takie doświadczenia, większość stanowią osoby, które co najwyżej eksperymentowały z marihuaną lub haszyszem. Chociaż raz w ciągu całego życia używało tych substancji 24,3% młodszych uczniów i 37,3% starszych uczniów. Na drugim miejscu pod względem rozpowszechnienia wśród substancji nielegalnych jest amfetamina sięgnęło po nią ok. 4,6% uczniów gimnazjów i 8,3% uczniów szkół wyższego szczebla. Aktualne, okazjonalne używanie substancji nielegalnych (używanie w czasie ostatnich 12 miesięcy), stawia przetwory konopi również na pierwszym miejscu pod względem rozpowszechnienia. W klasach trzecich gimnazjów tego środka używa ponad 10,1% uczniów, a w klasach drugich szkół ponadgimnazjalnych 28,5%. W czasie ostatnich 30 dni przed badaniem 10,5% uczniów klas trzecich gimnazjów i 15,0% uczniów klas drugich szkół ponadgimnazjalnych używało marihuany lub haszyszu. Zarówno eksperymentowanie z substancjami nielegalnymi, jak ich okazjonalne używanie jest bardziej rozpowszechnione wśród chłopców niż wśród dziewcząt. Wskaźniki używania przetworów konopi w 2011 roku bardzo wzrosły, chociaż w latach obserwowano stabilizację, a nawet spadek.

3 W 2011 roku w badaniach ESPAD po raz pierwszy zapytano młodzież o używanie dopalaczy. Niemal wszyscy respondenci słyszeli o dopalaczach, jednak tylko 15,3% uczniów klas trzecich gimnazjów i 21,6% uczniów klas drugich szkół ponadgimnazjalnych było kiedykolwiek w sklepie z dopalaczami. Odsetek uczniów, którzy kiedykolwiek używali dopalaczy, jest jeszcze niższy (10,5% gimnazjalistów i 15,8% uczniów szkół ponadgimnazjalnych). W czasie ostatnich 30 dni przed badaniem po te substancje sięgało 2,5% badanych z młodszej kohorty i 2,2% ze starszej. Używanie dopalaczy jest bardziej rozpowszechnione wśród chłopców niż wśród dziewcząt. Oczekiwania wobec alkoholu oraz marihuany i haszyszu, formułowane przez młodzież szkolną, odwołują się w większym stopniu do pozytywnych konsekwencji niż ewentualnych szkód.większość młodzieży jest dobrze zorientowana w zakresie ryzyka szkód zdrowotnych i społecznych związanych z używaniem substancji psychoaktywnych. O stopniu ryzyka, według ocen respondentów, decyduje bardziej nasilenie używania niż rodzaj substancji. Jednak spośród substancji nielegalnych najmniej ryzykowne wydają się, zdaniem badanych, przetwory konopi. II. PODSTAWOWE CELE PROGRAMU Cel główny. Celem głównym programu jest przeciwdziałanie rozszerzaniu się narkomanii oraz problemom jej towarzyszącym na terenie Gminy Miejskiej Jarosław. Cele szczegółowe. 1. Podjęcie działań mających na celu zapobieganie wszelkim uzależnieniom przez redukcję dostępności substancji narkotycznych, a przede wszystkim przez pracę profilaktyczną w środowisku lokalnym. 2. Dostarczanie fachowej wiedzy wszystkim podmiotom zainteresowanym tematem zagrożeń związanych z narkomanią i uwrażliwienia na wczesne oznaki uzależnienia oraz informowanie o dostępnych formach pomocy. 3. Wypracowanie wśród dzieci, młodzieży i osób dorosłych racjonalnych postaw wobec narkotyków i innych substancji o działaniu odurzającym poprzez wdrażanie i realizację programów profilaktycznych. 4. Przeciwdziałanie próbom pierwszych eksperymentów ze środkami psychotropowymi. 5. Organizowanie alternatywnych miejsc twórczego spędzania wolnego czasu dla dzieci i młodzieży szczególnie z grup podwyższonego ryzyka. 6. Zwiększenie poziomu wiedzy społeczeństwa na temat problemów związanych z używaniem narkotyków ( prowadzenie działalności przez publikacje - afisze, ulotki, i organizowanie kampanii edukacyjnych). 7. Wzrost zaangażowania społeczności lokalnych w działania profilaktyczne (wspieranie lokalnych inicjatyw profilaktycznych, szkół, organizacji pozarządowych). 8. Zwiększenie liczby osób, które podejmą i będą kontynuować leczenie. III. ZADANIA DO REALIZACJI W LATACH W latach roku priorytetowym celem jest oddziaływanie profilaktycznoprewencyjne w stosunku do dzieci i młodzieży. Gmina przyjmuje zasadę, że wszelkie skutki oddziaływań edukacyjnych, prewencyjnych, profilaktycznych i innych w zakresie rozwiązywania problemów narkotykowych mogą nastąpić w czasie przyszłym i dlatego

4 wymagają bardzo dużego zaangażowania wszystkich zainteresowanych służb. Efekty realizowanych zadań mogą pojawić się dopiero na przestrzeni kolejnych lat. Celem Programu jest konstruowanie i realizacja lokalnych zasad polityki społecznej poprzez podejmowanie działań zmierzających do ograniczenia zażywania narkotyków, przeciwdziałania powstawaniu i usuwaniu następstw nadużywania poprzez: a) promowanie postaw społecznych dla profilaktyki, b) upowszechnianie zdrowego stylu życia wśród dzieci i młodzieży, c) integracja społeczna poprzez leczenie i rehabilitację osób uzależnionych od narkotyków i ich rodzin. Kierunki i strategie działań zmierzających do realizacji zadań w zakresie profilaktyki narkomanii wynikające z ustawy o przeciwdziałaniu narkomanii są następujące: 1) zwiększenie dostępności pomocy terapeutycznej i rehabilitacyjnej dla osób uzależnionych i osób zagrożonych uzależnieniem - organizowanie i prowadzenie stałego systemu informacji na temat profilaktyki i rozwiązywania problemów związanych z zażywaniem narkotyków i innych substancji o działaniu odurzającym, - prowadzenie punktów konsultacyjnych ds. przeciwdziałania narkomanii, - zakup i dystrybucja materiałów oraz pomocy dydaktycznych. 2) udzielanie rodzinom, w których występują problemy narkomanii pomocy psychospołecznej i prawnej - udzielanie porad w punktach konsultacyjnych, - konsultacje psychologiczne dla członków rodzin, w których występują problemy narkomanii, 3) prowadzenie profilaktycznej działalności informacyjnej, edukacyjnej oraz szkoleniowej w zakresie rozwiązywania problemów narkomanii, w szczególności dla dzieci i młodzieży, w tym prowadzenie pozalekcyjnych zajęć sportowo-rekreacyjnych dla uczniów, a także działań na rzecz dożywiania dzieci uczestniczących w pozalekcyjnych programach opiekuńczo- wychowawczych i socjoterapeutycznych. - upowszechnianie materiałów edukacyjnych o tematyce antynarkotykowej, -organizowanie kampanii edukacyjno-profilaktycznych dla dzieci i młodzieży, m.in kampanii lokalnej Uzależnieniom mówimy NIE, - prowadzenie działań edukacyjnych dla nauczycieli i rodziców. 4)wspomaganie działań instytucji, organizacji pozarządowych i osób fizycznych, służących rozwiązywaniu problemów narkomanii. - współpraca ze Stowarzyszeniem Katolickim Ruch Antynarkotyczny KARAN Oddział w Rzeszowie, -przekazywanie informacji dotyczących możliwości uzyskania pomocy w przypadku wystąpienia w rodzinie problemów związanych z narkomanią, -współpraca z Komendą Powiatowa Policji w zakresie przeciwdziałania problemom narkomańskim. 5) pomoc społeczna osobom uzależnionym i rodzinom osób uzależnionych, dotkniętym ubóstwem i wykluczeniem społecznym i integrowanie ze środowiskiem lokalnym tych osób z wykorzystaniem pracy socjalnej i kontraktu socjalnego podejmowanie interwencji kryzysowej w rodzinach dotkniętych problemem narkomanii.

5 IV. GROMADZENIE ŚRODKÓW FINANSOWYCH NA REALIZACJE PROGRAMU Środki na realizację programu pochodzą z opłat za zezwolenia na sprzedaż napojów alkoholowych. V. NARZĘDZIA EWALUACJI PROGRAMU. 1) Systematyczne zbieranie i analiza danych dotyczących realizacji Gminnego Programu Przeciwdziałania Narkomanii. 2) Sporządzenie raportu z realizacji powyższego Programu