PAŃSTWOWA INSPEKCJA SANITARNA PAŃSTWOWY POWIATOWY INSPEKTOR SANITARNY W GOLUBIU-DOBRZYNIU

Załącznik do uchwały Nr XX/128/2012 Rady Powiatu Golubsko Dobrzyńskiego z dnia 30 marca 2012 r. PAŃSTWOWA INSPEKCJA SANITARNA PAŃSTWOWY POWIATOWY INSPEKTOR SANITARNY W GOLUBIU-DOBRZYNIU INFORMACJA O STANIE BEZPIECZEŃSTWA POWIATU GOLUBSKO-DOBRZYŃSKIEGO W 2011 ROKU STAN SANITARNY I SYTUACJA EPIDEMIOLOGICZNA POWIATU GOLUBSKO-DOBRZYŃSKIEGO W 2011 ROKU Golub-Dobrzyń Luty 2012

SPIS TREŚCI WSTĘP SYTUACJA EPIDEMIOLOGICZNA CHORÓB ZAKAŹNYCH... STAN SANITARNY URZĄDZEŃ DO ZAOPATRYWANIA W WODĘ, JAKOŚĆ WODY PRZEZNACZONEJ DO SPOŻYCIA PRZEZ LUDZI... ZAKŁADY OPIEKI ZDROWOTNEJ. INDYWIDUALNE, SPECJALISTYCZNE I GRUPOWE PRAKTYKI LEKARSKIE.. NADZÓR NAD ŻYWNOŚCIĄ I ŻYWIENIEM... WARUNKI SANITARNO HIGIENICZNE W SZKOŁACH I INNYCH PLACÓWKACH OŚWIATOWO WYCHOWAWCZYCH... CHOROBY ZAWODWE, PREWENCJA CHORÓB ZAWODOWYCH, ŚRODOWISKO PRACY... STAN SANITARNY OBIEKTÓW UŻYTECZNOŚCI PUBLICZNEJ I KĄPIELISK. ZAPOBIEGAWCZY NADZÓR SANITARNY...... DZIAŁALNOŚĆ W ZAKRESIE OŚWIATY ZDROWOTNEJ I PROMOCJI ZDROWIA... DZIAŁALNOŚĆ PAŃSTWOWEJ INSPEKCJI SANITARNEJ W 2010 ROKU... 2

WSTĘP Głównym celem działalności Państwowej Inspekcji Sanitarnej w Polsce jest ochrona zdrowia ludzkiego przed niekorzystnym wpływem szkodliwości i uciążliwości środowiskowych, zapobieganie powstawaniu chorób, w tym chorób zakaźnych i zawodowych poprzez sprawowanie zapobiegawczego i bieżącego nadzoru sanitarnego oraz prowadzenie działalności zapobiegawczej i przeciwepidemicznej w zakresie chorób zakaźnych i innych chorób powodowanych warunkami środowiska, a także na prowadzeniu działalności oświatowo - zdrowotnej i promocji zdrowia. Podstawą działania Państwowej Inspekcji Sanitarnej jest Ustawa o Państwowej Inspekcji Sanitarnej (Dz. U. z 2011 r., nr 212, poz. 1263). Na terenie powiatu golubsko-dobrzyńskiego zadania określone w w/w ustawie wykonuje Państwowy Powiatowy Inspektor Sanitarny kierując działalnością Powiatowej Stacji Sanitarno-Epidemiologicznej w Golubiu-Dobrzyniu oraz przy pomocy upoważnionych przez niego pracowników. Państwowy Powiatowy Inspektor Sanitarny w Golubiu-Dobrzyniu jest organem właściwym w sprawach należących do zakresu zadań i kompetencji Państwowej Inspekcji Sanitarnej z wyłączeniem zakresu higieny radiacyjnej. W związku ze zmianami na mocy ustawy z dnia 23 stycznia 2009 roku o zmianie niektórych ustaw w związku ze zmianami w organizacji i podziale zadań administracji w województwie od 1 stycznia 2010 roku Państwowy Powiatowy Inspektor Sanitarny stał się organem rządowej administracji zespolonej w powiecie i automatycznie stał się organem wyłączonym w stosunku do podmiotów dla których powiat jest organem założycielskim lub organem prowadzącym, lub w których powiat jest podmiotem dominującym. W wyniku tej zmiany Państwowy Powiatowy Inspektor Sanitarny w Golubiu-Dobrzyniu został wyłączony z nadzoru nad następującymi obiektami: Szpital Powiatowy spółka z o.o. w Golubiu-Dobrzyniu, ul. Dr J. G. Koppa 1E, Zespół Szkół nr 1 im. Anny Wazówny w Golubiu Dobrzyniu, ul. PTTK 28, Zespół Szkół Nr 2 w Golubiu-Dobrzyniu, ul. Kilińskiego 31, Zespół Szkół Nr 3 w Golubiu Dobrzyniu, ul. Konopnickiej 15, Zespół Szkół w Kowalewie Pomorskim, ul. Św. Mikołaja 6, Dom Pomocy Społecznej w Golubiu-Dobrzyniu, ul. PTTK 6, Specjalny Ośrodek Szkolno-Wychowawczy w Wielgiem. Obiekty te od 1 stycznia 2010 roku znajdują się pod nadzorem Wojewódzkiej Stacji Sanitarno- Epidemiologicznej w Bydgoszczy. 3

SYTUACJA EPIDEMIOLOGICZNA CHORÓB ZAKAŹNYCH W 2011 r. na terenie powiatu golubsko-dobrzyńskiego nie stwierdzono zachorowań na choroby zakaźne tzw. alarmowe które wymagały by podjęcia natychmiastowych działań w ramach wczesnego ostrzegania i reagowania. Do powiatowego rejestru zachorowań prowadzonego w Powiatowej Stacji Sanitarno- Epidemiologicznej w Golubiu-Dobrzyniu wpisano 947 osób, u których podejrzewano lub rozpoznano zachorowanie na chorobę zakaźną bądź wykryto czynnik chorobotwórczy. Podobnie jak w latach poprzednich rejestracja zachorowań na choroby zakaźne, zakażenia i zatrucia opierała się na wykazie zakażeń i chorób zakaźnych, będącym załącznikiem do Ustawy o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi z dnia 5 grudnia 2008 roku oraz opracowanych do nich przez Zakład Epidemiologii NIZP-PZH definicjach przypadków chorób zakaźnych na potrzeby nadzoru epidemiologicznego. Na ich podstawie w sprawozdaniu MZ- 56 zarejestrowano 797 przypadków zachorowań na chorobę zakaźną (dwukrotnie więcej niż w roku ubiegłym) i na ich podstawie sporządzono ocenę sytuacji epidemiologicznej powiatu golubskodobrzyńskiego w zakresie wybranych chorób zakaźnych. Hospitalizacji było poddanych 16% zarejestrowanych przypadków (127 osób). Teren powiatu golubsko-dobrzyńskiego jest wolny o takich niebezpiecznych chorób jak dur brzuszny i dury rzekome, błonica, poliomielitis, riketsjozy czy wścieklizna u ludzi. Nie zgłoszono też żadnego przypadku odry ani podejrzenia odry. Pozytywnym elementem sytuacji epidemiologicznej w 2011 roku jest spadek liczby zarejestrowanych zachorowań odnoszących się do dzieci do lat 2 w przypadku biegunek i zapaleń żołądkowo-jelitowych o prawdopodobnie zakaźnym pochodzeniu oraz wirusowych zakażeń jelitowych. Wśród zachorowań na inne bakteryjne zakażenia jelitowe nie było dzieci do lat 2. W większości rejestrowanych przez PSSE w Golubiu-Dobrzyniu zachorowań nastąpił ich wzrost, który jest związany m.in. z poprawą zgłaszalności. W stosunku do roku ubiegłego spadek liczby zachorowań nastąpił w przypadku następujących zachorowań: salmonelozy- zatrucia pokarmowe oraz styczność i narażenie na wściekliznę/potrzeba szczepień. Biorąc pod uwagę choroby wysypkowe wieku dziecięcego w przypadku ospy wietrznej nastąpił znaczący wzrost zapadalności o około 213%, a w przypadku różyczki- o 33%. W roku 2011 zarejestrowano jedno wzw typu C, a liczba nowo zarejestrowanych nosicieli HCV utrzymała się na poziomie z dwóch poprzednich lat (po 2 osoby). Nie zarejestrowano przypadków wirusowego zapalenie wątroby typu B. Zmalała również liczba rejestrowanych nosicieli HBV. Powiatowa Stacja Sanitarno-Epidemiologiczna w Golubiu-Dobrzyniu w roku 2011 dokonała rejestracji dwóch przypadków zgonu z powodu choroby zakaźnej. Podobnie jak w roku 2010 nie zarejestrowaliśmy na terenie powiatu golubsko-dobrzyńskiego ogniska zbiorowego zatrucia pokarmowego. Zatrucia pokarmowe W 2011 roku zanotowano 12 zachorowań na salmonelozy w naszym regionie, w stosunku do roku 2010 spadek liczby zachorowań na zatrucia pokarmowe o etiologii salmonellozowej o 28% (współczynnik dla województwa- 25,75, powiat- 26,48). Podobnie jak w latach poprzednich niepokój wzbudza duża liczba zachorowań u dzieci w wieku 0-4 (6 przypadków). W tej grupie wiekowej w 77% przyczyną zakażenia były potrawy z jaj i z dodatkiem jaj. Najczęściej do zakażenia dochodziło poprzez smakowanie przygotowanych do dalszej 4

obróbki termicznej potraw lub też spożywanie lekko ściętych smażonych jaj. Do przygotowywania potraw używane są jaja nie myte i nie parzone. W przypadku zatruć pokarmowych o etiologii salmonellozowej głównym nośnikiem były potrawy z jaj i z dodatkiem jaj (10 przypadków), a dominującym typem serologicznym- Salmonella Enteritidis (84,6% przypadków). W roku 2011 nie zarejestrowano ogniska zbiorowego zatrucia pokarmowego. Bakteryjne ostre choroby inwazyjne Inwazyjne choroby te przebiegają, w zależności od rodzaju, głównie pod postacią zapalenia opon mózgowo-rdzeniowych (zomr), mózgu, posocznicy, zapalenia nagłośni lub zapalenia płuc oraz w przypadku Streptococcus pyogenes- róży, zespołu wstrząsu toksycznego lub gorączki połogowej. W 2011 roku na terenie powiatu golubsko-dobrzyńskiego nie zarejestrowano inwazyjnej choroby wywołanej przez Neisseria meningitidis i Haemophilus influenzae. Zarejestrowano natomiast przypadki inwazyjnej choroby wywołanej przez Streptococcus pneumoniae oraz Streptococcus pyogenes. Przypadek inwazyjnej choroby wywołanej przez Streptococcus pneumoniae, przebiegającej pod postacią zapalenia opon mózgowych, zakończył się zgonem 6- letniego chłopca z rozpoznaną białaczką limfoblastyczną. W powiecie golubsko-dobrzyńskim zarejestrowano 8 przypadków inwazyjnej choroby wywołanej przez Streptococcus pyogenes przebiegającej pod postacią róży. Najczęściej wśród chorych znajdują się osoby starsze powyżej 60-go roku życia. Wśród zarejestrowanych przypadków 25% przypadków wymagało hospitalizacji. Neuroinfekcje W powiecie golubsko-dobrzyńskim w roku 2011 zarejestrowano cztery przypadki neuroinfekcji o etiologii wirusowej nie określonej, 3 o etiologii bakteryjnej oraz 1 przypadek o etiologii nieokreślonej. Przyczyną bakteryjnych zapaleń opon mózgowych były pneumokoki (zachorowanie w przebiegu inwazyjnej choroby wywołanej przez Streptococcus pneumoniae, zakończone zgonem), paciorkowce (Streptococcus agalactiae) wyhodowane z posiewu płynu mózgowo-rdzeniowego oraz w 2 przypadkach nie określono czynnika chorobotwórczego. Z dwóch przypadków bakteryjnego zapalenia opon mózgowych nie określonych w jednym z przypadków było to przyczyną zgonu. Zarejestrowane wirusowe zapalenia opon mózgowych nie określone (4) zostały zdiagnozowane na podstawie objawów klinicznych oraz ogólnego badania płynu mózgowo-rdzeniowego. Przypadek neuroinfekcji o etiologii nieokreślonej opierał się na wyniku badania ogólnego i mikrobiologicznego płynu mózgowo-rdzeniowego (nie wyhodowano czynnika odpowiedzialnego za zachorowanie) oraz objawach klinicznych. Zapalenie opon mózgowych mógł wywołać stan zapalny ucha środkowego lewego (na które skarżył się zarejestrowany) lub też inny nieokreślony czynnik powstały w związku z przebywania w dużym skupisku ludzi. Wirusowe zapalenia wątroby Powiat golubsko-dobrzyński w roku 2011 nie zarejestrował zachorowania na wzw typu A, wzw typu B ostrego i przewlekłego, wzw typu B+C, innego ani nie określonego. W roku 2011 w powiecie golubsko-dobrzyńskim zarejestrowano jeden przypadek objawowy wirusowego zapalenia wątroby typu C (rok poprzedni 0). U chorej, oprócz podwyższonych wartości enzymów wątrobowych i osłabienia, nie było innych objawów chorobowych. Pacjentka miała wykonane badanie w czasie pobytu w szpitalu w związku z leczeniem innego schorzenia. Do zakażenia mogło dojść w wyniku transfuzji wykonanej przed 1993 rokiem oraz przy wykonywaniu małych zabiegów chirurgicznych. Zarejestrowano również 2 przypadki wzw typu C bezobjawowego (analogia do roku poprzedniego). Do rejestru dołączono mężczyznę z grupy wiekowej 20-29, zamieszkującego na wsi i kobietę z grupy wiekowej 10-19, zamieszkującą w mieście. Oboje mieli wykonane badanie jako dawcy krwi. Z przeprowadzonych wywiadów epidemiologicznych wynika, że czynnikami ryzyka zakażenia mogły 5

być: transfuzja wykonana przed 1993 rokiem lub ekstrakcja zęba. Materiał genetyczny HCV został zidentyfikowany u wszystkich osób zarejestrowanych. Analizując zakażenia bezobjawowe wirusem zapalenia wątroby typu B, należy zauważyć 60% spadek zgłoszonych przypadków ( 2011-3 przypadki, 2010-7 przypadków). Wśród zarejestrowanych nosicieli bezobjawowych HBV wszyscy to mężczyźni, kandydaci na honorowych dawców krwi i wcześniej zaszczepieni przeciwko wzw typu B. Dwie osoby należą do grupy wiekowej 10-19, a jedna do 20-29. Z przeprowadzonych wywiadów epidemiologicznych wynika, że czynnikami ryzyka zakażenia mogły być: hospitalizacje i wykonywane podczas nich zabiegi, świadczenia udzielane w przychodniach oraz ewentualne zakażenia drogą kontaktów seksualnych. HIV/AIDS W powiecie golusko-dobrzyńskim nie zarejestrowano zachorowań na AIDS. Zarejestrowano natomiast jeden przypadek nowo wykrytego zakażenia HIV (w roku poprzednim-0). W województwie kujawsko-pomorskim w roku 2011 zarejestrowano 7 zachorowań na AIDS oraz 49 nowo wykrytych zakażeń HIV (w roku poprzednim-31). Poliomyelitis oraz przypadki ostrego porażenia wiotkiego u dzieci do lat 14 Na terenie powiatu golubsko-dobrzyńskiego nie zarejestrowano przypadku OPW oraz poliomyelitis. W roku 2011 na terenie województwa kujawsko-pomorskiego zarejestrowano 1 przypadek ostrego porażenia wiotkiego u dzieci w wieku 0-14 lat u mieszkańca będącego pod nadzorem PSSE w Toruniu. Nie zarejestrowano poliomyelitis. Choroby wysypkowe wieku dziecięcego Od roku 2007 do PSSE w Golubiu Dobrzyniu nie zgłoszono podejrzenia zachorowania na odrę i zachorowania na odrę. W przypadku różyczki w roku 2011 nastąpił wzrost liczby zachorowań o 33% (2012-2, 2011-3), a o 283% w przypadku płonicy w stosunku do roku ubiegłego (2010-6, 2011-17). Wysoki wzrost liczby zachorowań nastąpił również w przypadku ospy wietrznej (2010-269, 2011-572). 83% zachorowań na ospę wietrzną zostało zarejestrowane w listopadzie i grudniu 2011 roku. Objawy ospy wietrznej pojawiały się najczęściej u mieszkańców miasta i gminy Golub-Dobrzyń (440 przypadków). Liczba zarejestrowanych przypadków świnki w latach 2010 i 2011 utrzymała się na jednakowym poziomie (po 7 przypadków). Zachorowania na różyczkę, świnkę i płonicę oparte były jedynie na objawach klinicznych (przypadki możliwe) Krztusiec W województwie kujawsko-pomorskim w 2011 roku nastąpił wzrost zarejestrowanych przypadków krztuśca w stosunku do roku poprzedniego (2010-43, 2011-144). Tendencję zwyżkową zauważa się również w powiecie golubsko-dobrzyńskim (2010-1, 2011-2). Chorymi byli młodzieńcy w wieku 10-19, zamieszkujący na wsi. Osoby te były prawidłowo uodpornione przeciw krztuścowi. Choroby przenoszone przez kleszcze W roku 2010 Powiatowa Stacja Sanitarno-Epidemiologiczna w Golubiu-Dobrzyniu nie zarejestrowała zachorowania na boreliozę, zaś w bieżącym 7 przypadków. Wszystkie zarejestrowane przypadki charakteryzowały się obecnością fazy wczesnej choroby (rumień wędrujący) i leczono je ambulatoryjnie. Wiek zarejestrowanych chorych waha się od 8 do 61 lat. Do narażenia coraz częściej dochodzi nie tylko podczas zbierania grzybów na terenach leśnych (2 osoby, leśnictwo Leśno), ale też w ogródkach przydomowych (1 osoba), podczas łowienia ryb nad rzeką 6

(1 osoba) lub zbierając szczaw na łące (1 osoba). Narażeni w dużym stopniu są mieszkańcy domów usytuowanych bezpośrednio pod lasami (2 osoby). Gruźlica Powiatowe stacje sanitarno-epidemiologiczne nie są jednostkami wyznaczonymi do rejestracji gruźlicy w województwie. Jednostką do tego wyznaczoną jest Kujawsko-Pomorskie Centrum Pulmonologii w Bydgoszczy. Na podstawie ich danych można zauważyć, że powiat golubsko-dobrzyński osiągnął współczynnik zapadalności około 47% wyższy niż w województwie (województwo- 406 przypadków, współczynnik-19,63; powiat odpowiednio: 13 i 28,82). Analizując rozkład zachorowań w województwie kujawsko-pomorskim (brak danych w poszczególnych powiatach) w roku 2011 w zależności od płci zauważamy przewagę chorych mężczyzn (71,9%) niż kobiet (28,1%). Więcej zachorowań zanotowano wśród mieszkańców miasta (238) niż wsi (168). Najwięcej chorzy pochodzi z grup wiekowych: 40-49 (17,8%), 50-59 (25,7%) oraz 60 i więcej (29,5%). Styczność i narażenie na wściekliznę/potrzeba szczepień Do Powiatowej Stacji Sanitarno-Epidemiologiczne w Golubiu-Dobrzyniu w roku 2011 zgłoszono 70 osób pokąsanych przez zwierzęta. Jest to mniej niż w roku poprzednim o 23%. We wszystkich przypadkach było prowadzone dochodzenie epidemiologiczne. W 63 przypadkach dzięki współpracy z lekarzami weterynarii otrzymaliśmy obserwacje zwierząt wykluczające chorobę zwierzęcia i uniknęliśmy w ten sposób kwalifikacji pokąsanych do szczepień. W 7 przypadkach, które zostały zakwalifikowane do szczepień, w 6 pokąsanie nastąpiło przez nieznanego psa, a w 1- przez kota. W 2011 roku nasz współczynnik zapadalności był niższy od wskaźnika wojewódzkiego o około 15%. Grypa i zachorowania grypopodobne Do Sekcji Przeciwepidemicznej zgłoszono w 2011 roku 199 przypadków grypy i infekcji grypopodobnych i w porównaniu do roku 2010 był to znaczący wzrost (2010-20 zgłoszeń). W 2011 roku nastąpił spadek udziału dzieci do lat 14 w zgłoszonych przypadkach (2011-37,2%, 2010-45%). W ramach uczestnictwa w systemie Sentinel w roku 2011 nie wysłano do badania laboratoryjnego żadnego wymazu z gardła i nosa. Zgony z powodu chorób zakaźnych Powiatowa Stacja Sanitarno-Epidemiologiczna w Golubiu-Dobrzyniu w 2011 roku zarejestrowała dwa przypadki zgonu z powodu choroby zakaźnej (rok 2010-1 zgon z powodu gruźliczej obwodowej limfadenopatii). Przyczyną jednego z nich było zapalenie opon mózgowych pneumokokowe, przebiegające podczas inwazyjnej choroby wywołanej przez Streptococcus pneumoniae. Zgon nastąpił u chłopca w wieku 6 lat, chorującego na białaczkę limfoblastyczną. Drugi zgon wystąpił u mieszkańca miasta w wieku 71 lat. Jego powodem było bakteryjne zapalenie opon mózgowych, nie określone. Wykonawstwo szczepień ochronnych W powiecie golubsko dobrzyńskim wykonanie obowiązkowych szczepień ochronnych w roku 2011 było na wysokim poziomie. Wykonanie szczepień przeciw błonicy i tężcowi w roku 2011 pozostaje na takim samym wysokim poziomie, jak w roku 2010. Dzieci w 6 roku życia uodporniono na poziomie 98,0 %. Dziewięcioro dzieci nie zostało uodpornionych przeciwko błonicy i tężcowi z powodu okresowych p/w 7

lekarskich. Dzieci w 14 roku życia zostały uodpornione na poziomie 99,8%, a młodzież w 19 roku na poziomie 98,8%. W tej grupie wiekowej nie zostały uodpornione ciężarne. Stan zaszczepienia przeciw krztuścowi w roku 2011 roku przedstawia się następująco: w 2 roku życia 99,8% i w 3 roku życia 99,6%. W pierwszym roku życia zaszczepiono szczepieniem pierwotnym przeciw krztuścowi 62,9 % niemowląt. Analogicznie zostały wykonane szczepienia przeciw poliomyelitis: w pierwszym roku życia 62,9%, w 2 roku życia 99,8% i w 3 roku życia 99,6 %. Szczepienia przeciw wirusowemu zapaleniu wątroby typu B w 1 roku życia są na poziomie 95,3%, w 2 roku życia na poziomie 99,8% i w trzecim roku życia na poziomie 100,0%. Wśród roczników gimnazjalnych wykonanie szczepień przeciw wirusowemu zapaleniu wątroby typu B przedstawia się następująco: w roczniku 1997 100,0%, w roczniku 1998 100%. W roku 2010 przeprowadzono szczepienia przeciw odrze, śwince i różyczce dzieci urodzonych w roku 2002. Uodpornienie tej grupy dzieci jest na poziomie 98,7%. Wykonanie podstawowego szczepienia przeciw odrze, śwince i różyczce w 13 15 miesiącu życia jest w roku sprawozdawczym wyższe niż w 2010 i wynosi 91,8,0%. Stan zaszczepienia p/haemophilus influenzae niemowląt urodzonych w roku 2011 wynosi 63,1%, a w drugim roku życia 99,8%. Dzieci z rocznika 2009 uodpornione są na poziomie 99,6%. W roku 2011 szczepieniu przeciwko grypie poddało się w powiecie golubsko dobrzyńskim o 48 osób więcej niż w 2010 roku. Uodporniono 1219 osób ( w tym 124 dzieci), co stanowi zaledwie 2,7 % populacji zamieszkującej powiat. Zainteresowanie szczepieniami zalecanymi w roku 2011 pozostało na poziomie z roku 2010. Przeciw Streptococcus pneumonie odnotowano tendencję zwyżkową uodporniono 142 dzieci (2010-101) i minimalną tendencję zwyżkową przeciw zakażeniu Neisseria meningitidis -7 dzieci (2010-4). Przeciw wirusowi brodawczaka ludzkiego w roku 2011 nie zostało uodpornione żadne dziecko (2010-2), przeciw ospie wietrznej 17 (2010 21) i przeciwko wirusowemu zapaleniu wątroby typu A tylko 1 osoba. W roku 2011 nie uodparniano przeciwko chorobom zakaźnym osób pracujących w zakładach o podwyższonym ryzyku zakażenia związanego z wykonywaniem czynności służbowych. W dalszym ciągu należy prowadzić edukację wśród rodziców i dzieci, celem zwiększenia zainteresowania szczepieniami zalecanymi. Lp. Tabela 1.Zachorowania i współczynniki zapadalności w 2010 i 2011 roku dla powiatu golubskodobrzyńskiego Kod wg ICD- 10 Jednostka chorobowa Liczba przypadków Współczynnik zapadalności 2011 2010 2011 2010 0 1 2 3 4 5 6 1 A00 Cholera UE 2 A01.0 Dur brzuszny UE 3 A01.1-3 Dury rzekome A, B, C UE 4 A02.0 zatrucie pokarmowe UE 12 18 26,48 39,75 Salmonelo 5 A02.1 za posocznica PL 1 2,21 6 A02.2-8 inne zakażenie pozajelitowe PL 7 A03 Czerwonka bakteryjna (szigeloza) UE 8 A04.0-2 Inne wywołane przez E. coli PL 4) 9 A04.3 bakteryjn biegunkotwórczą wywołane przez E. coli 10 A04.4 e enterokrwotoczną wywołane przez E. UE coli inną i BNO 11 A04.5 zakażenia wywołane przez Campylobacter UE jelitowe 12 A04.6 wywołane przez Yersinia (ogółem) 1 1 2,21 2,21 enterocolitica lub pseudotuberculosis 13 A04.7-8 inne określone 2 2 4,41 4,42 8

14 A04.9 nie określone 11 1 24,27 2,21 15 A04 Inne bakteryjne zakażenia jelitowe u dzieci do 1 93,46 16 A05.0 lat Inne 2 5) gronkowcowe 17 A05.1 bakteryjn jadem kiełbasianym (botulizm) UE/PL 18 A05.2 e wywołane przez Cl. perfringens 19 A05.3-8 zatrucia inne określone pokarmo 20 A05.9 nie określone we 21 A05 Inne bakteryjne zatrucia pokarmowe u dzieci 22 A07.1 do Lamblioza lat 2 6) (giardioza) UE 16 4 35,31 8,83 23 A07.2 Kryptosporydioza UE 24 A08.0 Wirusowe wywołane przez rotawirusy 48 27 105,92 59,62 25 A08.1 zakażenia wywołane przez norowirusy 26 A08.2-3 jelitowe inne określone 7 15,45 27 A08.4 (ogółem) nie określone 7 1 15,45 2,21 28 A08.0-4 Wirusowe zakażenia jelitowe u dzieci do lat 2 7) 35 20 3295,67 1869,16 29 Biegunka i zapalenie ogółem 56 13 123,58 28,71 A09 30 żołądkowo-jelitowe BNO, w tym u dzieci do lat 11 3 1035,78 280,37 o prawdopodobnie 31 A20 Dżuma UE 2 32 A21 Tularemia UE 33 A22 Wąglik UE 34 A23 Bruceloza: nowe zachorowania UE 35 A24.0 Nosacizna PL 36 A27 Leptospiroza UE 37 A28.2 Jersinioza pozajelitowa PL 38 A31 Mikobakteriozy - inne i BNO 1 2,21 39 A32 Listerioza UE 40 A33-A35 Tężec ogółem 41 A33 UE noworodków 42 A36 Błonica UE 43 A37 Krztusiec UE 2 1 4,41 2,21 44 A38 Płonica (szkarlatyna) PL 17 6 37,51 13,25 45 A39 Choroba ogółem 46 A39.0;A3 meningokokow zapalenie opon mózgowych 47 A39.1-4 9.8 a, inwazyjna i/lub posocznica mózgu UE/PL 8) 48 A39.5-9 inna określona i nie określona 49 wym. Choroba ogółem 8 8 17,65 17,66 50 niżej A46 wywołana róża 8 8 17,65 17,66 51 A48.3 przez zespół wstrząsu toksycznego 52 B95.0/O8 Streptococcus gorączka połogowa 53 B95.0/ 5 pyogenes, (...) PL 9) inna określona i nie określona inwazyjna 10) 54 A48.1 Legionelo choroba legionistów UE 55 A48.2 za gorączka z Pontiac PL 56 A69.2 Borelioza z Lyme PL 7 15,45 57 A70 Ornitozy (zakażenia Chlamydia psittaci) 58 A75 Dur wysypkowy 59 A78 Gorączka Q UE 60 A77; A79 Gorączka plamista i inne riketsjozy 61 A80.1-2,4 Poliomyelitis wywołane dzikim wirusem UE/PL 62 A80.0,3-8 wyw. wirusem pochodzenia szczepionkowego 9

63 Ostre porażenia wiotkie u dzieci w wieku 0-14 64 A81.0 lat Encefalopa choroba Creutzfeldta-Jakoba (CJD) PL 65 A81.0 tie wariant choroby Creutzfeldta-Jakoba 66 A81 gąbczaste (vcjd) inne i nie UE określone 67 A82 Wścieklizna UE 68 Z20.3/Z24 Styczność i narażenie na wściekliznę / potrzeba 69 A84.2 szczepień Kleszczowe 11) zapalenie mózgu PL 7 13 15,45 28,71 70 B00.4 opryszczkowe 71 A81.1;A8 Inne inne określone 3; wirusowe 72 A86 zapalenie nie określone 1 2,21 73 mózgu w innych chorobach objętych MZ-56 74 A87.0 12) Wirusowe enterowirusowe 75 B00.3 zapalenie opryszczkowe 76 A87.1- opon inne określone i nie określone 4 2 8,83 4,42 77 9;B02.1 mózgowy w innych chorobach objętych MZ-56 ch 13) 78 A90-1 Gorączka denga (klasyczna lub krwotoczna) PL 79 A92.3 Gorączka zachodniego Nilu UE 80 A95 Żółta gorączka UE 81 A96.2;A9 Wirusowe Ebola, Marburg, Lassa 14) 8.3-4 82 A92.0;A96.0 gorączki -1,8- krwotoczne inna określona i nie określona 14) UE 83 A98.5 Choroba wywołana przez hantawirusy PL 84 B01 Ospa wietrzna 572 269 1262,25 594,01 85 B03 Ospa prawdziwa UE 86 B05 Odra UE 87 B06 Różyczka UE 3 2 6,62 4,42 88 B08.8 Pryszczyca 89 B15 typu A UE 90 B16 typu B - ostre UE 91 B18.0-1 Wirusowe typu B - przewlekłe 15) 1 2,21 92 B17.1; zapalenie typu C: wg definicji przypadku - 3 2 6,62 4,42 93 B17.1; B18.2 wątroby 2009 typu C: r. UE wg 16, definicji 17) przypadku - 1 2,21 94 odpowied B18.2 2005 typu B+C r. UE 15, (zakażenie 17) mieszane) 18) 95 B17.0,2-8; nio inne i nie określone B18.8-96 B20-B24 AIDS Zespół nabytego upośledzenia 97 Z21 odporności Nowo wykryte UE/PL zakażenia HIV UE, 19) 1 2,21 98 B26 Świnka (nagminne zapalenie przyusznic) UE 7 7 15,45 15,46 99 B50-B54 Malaria (zimnica) UE 100 B67 Bąblowica (echinokokoza) UE 101 B69 Wągrzyca (cysticerkoza) 102 B75 Włośnica UE 103 wym. Choroba ogółem 1 2,21 104 B95.3/G0 niżej wywołana zapalenie opon mózgowych i/lub 1 2,21 4.2; przez 105 A40.3 mózgu posocznica Streptococcus 106 B95.3 / pneumoniae, inna określona i nie określona 107 B96.2/D5 (...) Zespół hemolityczno-mocznicowy w przebiegu 108 wym. 9.3 UE, 21) zak. Choroba E. coli ogółem 109 B96.3/G0 niżej wywołana zapalenie opon mózgowych i/lub 4.2; przez 110 A41.3 mózgu Haemophilus posocznica 10

111 B96.3/ (...) inna określona i nie określona 112 G01;G04. Bakteryjne w innych chorobach objętych MZ- 2; 113 G00.2- zapalenie 56 inne 23) określone 1 2,21 114 G00.9;G0 8;G04.2 opon inne, nie określone 2 1 4,41 2,21 mózgowych 115 G03 4.2 Zapalenie opon mózgowych inne i nie określone 1 2,21 116 G04.0,8-9 Zapalenie mózgu inne i nie określone 117 J09 Grypa ptaków typu A/H5 lub A/H5N1 u ludzi UE/PL, 24) 118 Grypa ogółem J10-J11 UE/PL 119 u dzieci w wieku 0-14 lat 120 P35.0 Wrodzone różyczka wrodzona UE 121 P35.1-9 choroby inne określone i nie określone 1 2,21 wirusowe 122 P37.1 Inne toksoplazmoza UE 123 P37.2 wrodzone listerioza UE zakażenia 124 P37.3-9 i choroby inne określone i nie określone 125 U04 SARS Zespół ostrej niewydolności oddechowej UE, 24) 126 T60 Zatrucia pestycydami ostre 25) 127 T61 Zatrucia ryby, skorupiaki i inne produkty 128 T62.0 naturalnie morza grzyby toksycznymi 129 T62.1-2 substancjami jagody i inne części roślin 130 T64 Ostre zatrucia mikotoksyny 131 - żywnością dioksyny 132 - skażoną polichlorowane bifenyle 133 - biologicznie inne określone i nie określone i/lub 134 Grypa wywołana ogółem 135 nowym wirusem u dzieci w wieku 0-14 A(H1N1) UE/PL lat Uwagi: 1. Jedna osoba może być zarejestrowana w kilku pozycjach 2. Współczynniki zapadalności obliczono w stosunku do 100 000 populacji Stan ludności na dzień 31.12.2010 roku - 45316, stan ludności do lat 2-1062, stan ludności 0 lat- 519, stan ludności do lat 14-7893 11

STAN SANITARNY URZĄDZEŃ DO ZAOPATRYWANIA W WODĘ, JAKOŚĆ WODY PRZEZNACZONEJ DO SPOŻYCIA PRZEZ LUDZI Państwowa Inspekcja Sanitarna kontrolowała w 2011 roku 16 urządzeń wodociągowych zaopatrujących ludność w wodę przeznaczoną do picia. Pracownicy PSSE w Golubiu Dobrzyniu prowadzili również pobór wody z wodociągu awaryjnego należącego do Szpitala Powiatowego Sp. z o.o. Golub-Dobrzyń, który zaopatruje szpital tylko w przypadku awarii wodociągu publicznego (obiekt pod nadzorem WSSE w Bydgoszczy). W celu określenia jakości wody w kąpieliskach i jakości wody do spożycia przez ludzi w pobranych próbkach wody przeprowadzane są badania podstawowe i rozszerzone. Do badań podstawowych pobrano i przebadano: 65 próbek fizyko-chemicznych (oznaczano następujące parametry: mętność, barwę, zapach, odczyn, przewodność właściwą, amoniak, azotyny, azotany, chlorki, żelazo i mangan), 64 bakteriologicznych ( oznaczano drobnoustroje hodowane na agarze po 24 h w temp. 37 C w 1ml wody, bakterie grupy coli w 100 ml wody i bakterie grupy coli termotolerancyjne w 100 ml wody). Ponadto do badań rozszerzonych pobrano: 13 próbek do badań fizyko-chemicznych (wykonywano następujące oznaczenia: mętność, barwę, zapach, smak, odczyn, ph, przewodność elektryczną, amonowy jon, amoniak, azotany, azotyny, chlorki, żelazo, mangan, twardość ogólna, wapń, magnez, utlenialność, fluorki, glin, arsen, bor, miedź, chrom ogólny, ołów, kadm, nikiel, rtęć, selen, siarczany, cyjanki, Benzo(a)piren, Σ WWA, benzen, pestycydy, Σ pestycydów, OWO, antymon, Σ chlorynów i chloranów, bromiany), 13 bakteriologicznych do badań rozszerzonych (oznaczano bakterie grupy coli, Escherichia coli, Enterokoki, ogólną liczbę mikroorganizmów w 22ºC po 72h, liczbę bakterii Clostridium perfringens w 100 ml wody). Łącznie do badań pobrano 87 próbek, w tym 5 próbek kontrolnych na badania bakteriologiczne i fizykochemiczne. We wszystkich działających na terenie powiatu wodociągach nie zaobserwowano deficytów wody. W roku 2011 były 2 skargi mieszkańców z osiedla Ruziec (gmina Golub-Dobrzyń) na incydentalne zanieczyszczenie wody. Były one związane z awarią odcinka sieci wodociągowej. Wodociągi o produkcji <100 m³/d Na terenie nadzorowanym przez PPIS w Golubiu-Dobrzyniu znajduje się 5 obiektów- 2 na terenie miasta i 3 na wsi. W tym przedziale nie było wodociągów nowo wybudowanych, ani o złym stanie sanitarnotechnicznym. W toku bieżącego nadzoru i poboru próbek wody w wodociągu lokalnym Szczutowo gm. Radomin w próbkach wody stwierdzono zwiększone ilości związków żelaza i manganu oraz podwyższoną mętność. Po przechlorowaniu i przepłukaniu złóż z w/w wodociągu pobrano próbki kontrolne, które nie wykazały przekroczeń. Wodociągi o produkcji 100-1000 m³/d Liczba obiektów w tym przedziale nie zmieniła się (6 obiektów). Wszystkie wodociągi z tej grupy znajdują się na terenie wsi. W roku 2011 wydłużyła się sieć wodociągu publicznego Gałczewko gm. Golub-Dobrzyń w miejscowościach Podzamek Golubski - 0,180 km i Gałczewko- 0,050 km. Obiektów o złym stanie sanitarno-technicznym nie stwierdzono, a w 3 obiektach ich stan uległ poprawie: wodociąg publiczny Radomin gm. Radomin przeprowadzono remont malarski stacji uzdatniania wody oraz ujęć wody, wymieniono zasuwę na sieci w miejscowości Szafarnia gm. Radomin. 12

wodociąg publiczny Wielkie Rychnowo gm. Kowalewo- przeprowadzono remont dachu budynku stacji uzdatniania wody. wodociąg publiczny Działyń gm. Zbójno założono nową siatkę w ogrodzeniu strefy ochrony bezpośredniej, wyłożono kostką brukową wewnętrzną drogę dojazdową do studni przy stacji uzdatniania wody. W 4 wodociągach zakwestionowano pobrane próbki wody ze względu na przekroczenia fizykochemiczne i bakteriologiczne: Lp. Wodociąg publiczny Oznaczone przekroczenia 1 Działyń, gm. Zbójno ilość bakterii grupy coli 2 Gałczewko gm. Golub-Dobrzyń ilość związków żelaza 3 Radomin gm. Radomin ilość związków manganu, mętność 4 Wielka Łąka gm. Kowalewo Pomorskie ilość związków żelaza, mętność Z wszystkich w/w wodociągów (po przeprowadzonym przechorowaniu i przepłukaniu złóż) pobrano próbki kontrolne, które odpowiadały wymogom rozporządzenia pod względem fizykochemicznym i bakteriologicznym. Wodociągi o produkcji 1000-10000 m³/d Podobnie jak w roku poprzednim w tej grupie znajduje się 5 obiektów. Jeden znajduje się na terenie miasta, cztery na terenie wsi. Nie odnotowano obiektów nowo wybudowanych, zaś sieć wodociągowa wodociągu publicznego Nowogród gm. Golub-Dobrzyń w miejscowości Paliwodzizna uległa wydłużeniu 0,060 km. Żaden obiekt nie budził zastrzeżeń pod względem sanitarno-technicznym, a w następujących nastąpiła poprawa: wodociągu publiczny Piątkowo gm. Kowalewo Pom. odmalowano pomieszczenia stacji, urządzenia wodne oraz wybiałkowano studnie, wodociąg publiczny Nowa Wieś gm. Ciechocin przeprowadzono remont dachu budynku stacji uzdatniania wody oraz remont malarski pomieszczeń stacji i urządzeń wodnych, wodociąg publiczny Zbójno gm. Zbójno- przeprowadzono renowację studni nr 2 i odmalowano urządzenia wodne. W trakcie bieżącego nadzoru w pobranych próbkach wody stwierdzono odbiegające od wymagań parametry w następujących wodociągach: wodociąg publiczny Nowogród gm. Golub-Dobrzyń- w 1 badaniu wystąpiła ponadnormatywna zawartość ołowiu oraz zwiększona mętność, wodociąg publiczny Zbójno gm. Zbójno-zwiększona ogólna liczba mikroorganizmów, ilość związków żelaza i mangan Ze wszystkich w/w wodociągów pobrano próbki kontrolne, które odpowiadały wymogom rozporządzenia. Studnie publiczne (awaryjne) Na dzień 31.12.2011 r. w ewidencji nie figurowały tego typu obiekty. 13

ZAKŁADY OPIEKI ZDROWOTNEJ. INDYWIDUALNE, SPECJALISTYCZNE I GRUPOWE PRAKTYKI LEKARSKIE. Pod nadzorem Państwowej Inspekcji Sanitarnej w Golubiu-Dobrzyniu w 2011 roku znajdowało się 14 zakładów opieki zdrowotnej (publicznych-1 i niepublicznych-13), 33 praktyki lekarskie, 1 praktyka pielęgniarska oraz 3 inne obiekty świadczące usługi medyczne. Skontrolowano 45 obiektów i pod względem sanitarnym. Żadnego nie oceniono negatywnie. Stan sanitarno- techniczny poprawił się w 2 zakładach opieki zdrowotnej oraz w 1 gabinecie prywatnym. Ogólny stan sanitarny, jako dobry, ocenia się w 39 obiektach: w 34 gabinetach prywatnych i 5 niepublicznych zakładach opieki zdrowotnej. W poniższej tabeli nie uwzględniono Poradni Rejonowo-Specjalistycznej oraz Zakładu Opieki Zdrowotnej Nowy Szpital w Wąbrzeźnie, ul. Wolności 27 kontrolowanych przez PPIS w Golubiu- Dobrzyniu. Tabela 2. Stan sanitarny zakładów opieki zdrowotnej oraz indywidualnych, specjalistycznych i grupowych praktyk lekarskich w 2011 r. Zakłady opieki zdrowotnej Wyszczególnienie Ogółem według ewidenc ji na 31.XII Miasto Wieś Liczba urządzeń i obiektów ze złym według skontrolo stanem ewidencj skontrolo wanych sanitarny i na wanych m 31.XII 14 ze złym stanem sanitarnym 5 5-7 7 - publiczne - - - 1 1 - w tym niepubliczne 6 6-6 6 - Szpitale - - - - - - Przychodnie/ośrodki/pora dnie - ogółem 4 4-7 7 - Inne zakłady opieki zdrowotnej 1 1 - - - - Indywidualne praktyki lekarskie 3 2 - - - - Indywidualne specjalistyczne praktyki lekarskie 14 10 - - - - Indywidualna praktyki lekarzy dentystów 13 13-3 3 - Indywidualne praktyki pielęgniarek i położnych - - - 1 1 - Inne obiekty świadczące usługi medyczne nie będące 3 2 - - - - ZOZ-ami Razem 38 32-11 11 - Szpital Od 1 stycznia 2010 roku Szpital Powiatowy spółka z o.o. w Golubiu-Dobrzyniu został objęty nadzorem Wojewódzkiej Stacji Sanitarno-Epidemiologicznej w Bydgoszczy. W związku z tym nie ujęto w niniejszym opracowaniu informacji o stanie sanitarno-higienicznym Szpitala Powiatowego spółka z o.o. w Golubiu-Dobrzyniu. Państwowy Powiatowy Inspektor Sanitarny w Golubiu-Dobrzyniu nadzoruje od roku 2009 Niepubliczny Zakład Opieki Zdrowotnej Nowy Szpital w Wąbrzeźnie, ul. Wolności 27 i przekazuje

informacje o wynikach przeprowadzonych kontroli i stanie sanitarno-higienicznym do Powiatowej Stacji Sanitarno-Epidemiologicznej w Wąbrzeźnie celem wykorzystania w przygotowaniu informacji o stanie bezpieczeństwa powiatu wąbrzeskiego. Przychodnie, ośrodki zdrowia, ambulatoria W tej pozycji na terenie działalności PSSE w Golubiu-Dobrzyniu ogółem jest 11 obiektów (1- publiczny, 10-niepublicznych). Do wykazu wliczono dwa zakłady opieki zdrowotnej niepubliczne (NZOZ Nasz Medyk Golub-Dobrzyń oraz NZOZ Nasz Medyk Radomin), które zgodnie z pismem PWIS w Bydgoszczy zostały przekazane pod bieżący i zapobiegawczy nadzór sanitarny PPIS w Wąbrzeźnie. W roku 2011 NZOZ Nad Drwęcą w Ciechocinie otworzył swoją filię w Świętosławiu. Łącznie w tej grupie obiektów przeprowadzono 33 kontrole sanitarne, a poprawę stanu sanitarnego, w wyniku wykonania nałożonych w decyzji administracyjnej zaleceń, uzyskano w 1 obiekcie (Niepubliczny ZOZ Mój Medyk Zbójno gm. Zbójno). Do ośrodków z dobrym stanem sanitarno-higienicznym zakwalifikować można: NZOZ Gol Med Sp. z o.o. Golub Dobrzyń, NZOZ Mężykowscy s.c. Działyń gm. Zbójno, NZOZ ESKULAP Przychodnia w Kowalewie Pom., NZOZ Nad Drwęcą Ciechocin gm. Ciechocin. Zaopatrzenie w wodę tej grupy obiektów jest wystarczające. Większość obiektów zaopatruje się w wodę bieżącą z wodociągów publicznych. Źródłem ciepłej wody w omawianej grupie obiektów są najczęściej przepływowe podgrzewacze wody. Jeden obiekt (niepubliczny) podłączony jest do ciepłociągu miejskiego w Golubiu-Dobrzyniu. Nieczystości płynne z obiektów odprowadzane są do kanalizacji publicznej. Podczas przeprowadzonych kontroli, stwierdzono, że w placówkach służby zdrowia przestrzegana jest segregacja odpadów zgodnie z przyjętymi procedurami opracowanymi na podstawie obowiązujących przepisów. Zabezpieczone odpady medyczne przewożone są do punktu zbiorczego przy Szpitalu Powiatowym w Golubiu-Dobrzyniu lub też odbierane bezpośrednio u wytwórcy przez specjalistyczne firmy. Utylizacja przeprowadzana jest przez Zakład Utylizacji Odpadów Medycznych Centrum Onkologii w Bydgoszczy. Każdy obiekt posiada zezwolenie na wytwarzanie odpadów niebezpiecznych lub złożoną informację do starostwa o gospodarowaniu odpadami. Odpady o charakterze komunalnym gromadzone są w pojemnikach, następnie wrzucane do kontenerów i wywożone na wysypiska odpadów. Bielizna z przychodni oddawana jest do prania w specjalistycznych zakładach pralniczych (dostarczana do Szpitala Powiatowego w Golubiu-Dobrzyniu, pranie bielizny w Pralni PHU HOLLYWOOD w Sierpcu). Tylko jeden obiekt posiada wydzielone pomieszczenie na pralnię (SPZOZ we Wrockach). Coraz częściej stosuje się bieliznę (serwety, podkłady,fartuchy) jednorazowego użytku, która po zużyciu, jako odpad medyczny przekazywana jest do unieszkodliwiania. Praca odbywa się głównie na sprzęcie i materiale jednorazowego użytku. Przeprowadzana dezynfekcja narzędzi i sprzętu odbywa się po przyjmowaniu pacjentów, metodą tradycyjną- ręcznie i najczęściej w gabinetach zabiegowych. Dobór środków dezynfekcyjnych był odpowiedni, zgodny z przypuszczalnym skażeniem oraz przyjętymi zasadami. Sterylizację drobnego sprzętu przeprowadza się we własnych autoklawach (2 przychodnie) lub poprzez podpisanie umowy na sterylizację ze Szpitalem Powiatowym w Golubiu Dobrzyniu. Do nieprawidłowości w tym zakresie nadal należy zbyt mała częstotliwość kontroli procesu sterylizacji testami biologicznymi oraz brak badań roboczych płynów dezynfekcyjnych. Inne zakłady opieki zdrowotnej Do tej grupy obiektów zakwalifikowano Niepubliczny Zakład Specjalistycznej Opieki Zdrowotnej AVITUM Stacja Dializ w Golubiu-Dobrzyniu. Jest on obiektem dobrym, w czasie przeprowadzanych kontroli nie było zastrzeżeń do stanu sanitarno-higienicznego. 15

Zaopatrzenie w sprzęt medyczny, szczególnie jednorazowego użycia do obsługi chorych, materiały opatrunkowe oraz bieliznę jednorazowego użycia było wystarczające. Nie stwierdzono również braków w zakresie zaopatrzenia w środki myjące i dezynfekujące. W obiekcie praca odbywa się w oparciu o prawidłowo opracowane i wdrożone procedury postępowania z bielizną, odpadami, utrzymania czystości oraz inne, które mają na celu zapobieganie szerzeniu się zakażeń. Praktyki lekarskie Ogólnie na terenie działania PPIS w Golubiu-Dobrzyniu prowadzonych jest 33 praktyk lekarskich, w których udzielane są różnorodne świadczenia medyczne w trybie ambulatoryjnym. Najliczniejszą kategorią objętych kontrolą sanitarną placówek w omawianej grupie były indywidualne praktyki lekarzy dentystów (16). Swoje usługi na terenie powiatu oferuje również 14 indywidualnych specjalistycznych praktyk lekarskich i 3 indywidualne praktyki lekarskie. 28 gabinetów zostało w roku 2011 skontrolowane. W ocenie stanu sanitarnego powyższych obiektów brano pod uwagę zaopatrzenie w wodę, odprowadzenie nieczystości płynnych, warunki sanitarno-techniczne pomieszczeń i ich funkcjonalność, postępowanie z bielizną czystą i brudną oraz segregację odpadów i postępowanie z odpadami komunalnymi i medycznymi. Kontrola obejmowała także opracowane procedury, dotyczące powyższych zagadnień oraz ocenę procesów dezynfekcji i sterylizacji. Nie stwierdzono w kontrolowanych obiektach uchybień w w/w zagadnieniach, a w jednym gabinecie dentystycznym nastąpiła poprawa stanu sanitarno-higienicznego. W gabinetach lekarskich bielizna prana jest we własnym zakresie. Coraz częściej gabinety używają bielizny jednorazowej, którą po wykorzystaniu usuwa się jako odpad medyczny. W większości gabinety lekarskie używają sprzętu jednorazowego użytku. Gabinety używające narzędzi wielokrotnego użytku albo mają podpisana umowę na sterylizację z punktem Centralnej Sterylizatorni Szpitala Powiatowego w Golubiu Dobrzyniu albo sterylizują sprzęt w autoklawach. W powiecie golubsko-dobrzyńskim zainstalowanych jest obecnie 12 autoklawów (gabinety dentystyczne), wyprodukowanych w latach 1998-2010. Zbyt rzadko ich właściciele przeprowadzają biologiczną kontrolę procesu sterylizacji. Kontrola chemiczna procesu sterylizacji przeprowadzana jest podczas każdego wsadu. Dezynfekcja i mycie narzędzi odbywa się metodą ręczną. Tylko nieliczne gabinety wyposażone są w mechaniczne urządzenia do mycia (myjki ultradźwiękowe do wierteł dentystycznych). W celu zabezpieczenia pacjentów podczas świadczonych usług do procesu dezynfekcji używa się środków właściwie dobranych w stosunku do zagrożenia. Niestety nie prowadzi się badań roboczych płynów dezynfekcyjnych. Inne obiekty świadczące usługi medyczne Na terenie powiatu działa również jedna praktyka pielęgniarska oraz trzy obiekty świadczące usługi medyczne. Indywidualna praktyka pielęgniarek i położnych na terenie powiatu golubsko- dobrzyńskiego, to praktyka pielęgniarki środowiskowej, korzystającej z pomieszczeń i usług NZOZ Mój Medyk w Zbójnie. Laboratorium Techniki Dentystycznej Feliksa Sieradzkiego przystosowane jest do świadczenia usług protetycznych na rzecz lekarzy dentystów. Prywatny Gabinet Rehabilitacyjny działający na terenie miasta Golub-Dobrzyń świadczy usługi zakresu elektroterapii, kinezytoterapii oraz masażu. W roku 2011 w Kowalewie Pomorskiem powstał nowy gabinet rehabilitacyjny. Wszystkie obiekty spełniają wymogi higieniczno- sanitarne. Postępowanie z odpadami i bielizną zgodnie z procedurami. 16

NADZÓR NAD ŻYWNOŚCIĄ I ŻYWIENIEM Stan sanitarny obiektów produkcji i obrotu środkami spożywczymi oraz żywienia zbiorowego W 2011 roku PPIS w Golubiu-Dobrzyniu obejmował nadzorem 336 obiektów żywności, żywienia i przedmiotów użytku. Skontrolowano łącznie 308 zakładów, co stanowi 91,7% obiektów w ewidencji. Nałożono 4 mandaty karne na łączną kwotę 600 złotych. W celu poprawy warunków sanitarno-technicznych w nadzorowanych obiektach wydano 28 decyzji administracyjnych. Tabela 3. Stan sanitarny obiektów produkcji i obrotu środkami spożywczymi w 2011 roku L.p. Grupa obiektów Liczba obiektó w Liczba obiektów skontrolowanych Liczba obiektó w zgodny ch Liczba obiektów niezgodny ch I Obiekty produkcji żywności 14 14 14 0 1 Automaty do lodów 1 1 1 0 2 Wytwórnie tłuszczów roślinnych 1 1 1 0 3 Piekarnie 6 6 6 0 4 Ciastkarnie 3 3 3 0 5 Zakłady przemysłu zbożowo-młynarskiego 2 2 2 0 6 Wytwórnie chrupek, chipsów i prażynek 1 1 1 0 II Obiekty obrotu żywnością 233 205 233 0 1 Sklepy spożywcze 199 185 199 0 2 Środki transportu 28 14 28 0 3 Obiekty ruchome i tymczasowe 5 5 5 0 4 Inne obiekty obrotu żywnością 1 1 1 0 III Zakłady żywienia zbiorowego otwarte 55 55 55 0 1 Zakłady żywienia zbiorowego otwarte 55 55 55 0 W tym zakłady małej gastronomii 47 47 47 0 IV Zakłady żywienia zbiorowego zamknięte 30 30 30 0 1 a) stołówki szkolne 18 18 18 0 2 b) stołówki w przedszkolach 11 11 11 0 3 c) bloki żywienia w szpitalach 1 1 1 0 Miejsca obrotu materiałami i wyrobami V 4 4 4 0 przeznaczonymi do kontaktu z żywnością RAZEM 336 308 336 0 Stan sanitarny w poszczególnych grupach przedstawiał się następująco: Obiekty produkcji żywności W obiektach produkcji żywności do najczęstszych nieprawidłowości dochodziło w piekarniach: niewłaściwy stan sanitarno-higieniczny ścian i sufitów w pomieszczeniach produkcyjnych i magazynowych, niewłaściwy stan sanitarno-techniczny schodów wejściowych, rampy, kaloryferów oraz stanowiska do krojenia chleba, używanie zniszczonego sprzętu pomocniczego (korpusy maszyn i metalowe części wózków do składowania gotowego wyrobu), brak wdrożenia i przestrzegania instrukcji GHP i GMP. 17

W tej grupie obiektów przeprowadzono 2 kontrole interwencyjne w związku z interwencją konsumentów na złą jakość pieczywa. Pobrane próbki pieczywa do badań laboratoryjnych nie wykazały nieprawidłowości. Nałożono jeden mandat karny w wysokości 100 zł. Jedną kontrolę przeprowadzono w związku ze zgłoszeniem w systemie Rasff dotyczącym przekroczenia dopuszczalnego limitu zawartości ochratoksyny A w produkcie pn. Sultana Raisins Oil Treated. W celu poprawy warunków higieniczno-sanitarnych wystawiono 3 decyzje administracyjne. W pozostałych obiektach z tej grupy nie stwierdzono uchybień sanitarno-higienicznych. Pobrane próbki żywnościowe z tej grypy obiektów nie zostały zakwestionowane. Obiekty obrotu żywnością Stan sanitarno-higieniczny sklepów spożywczych ulega systematycznie poprawie. W większości są to sklepy spożywcze o tradycyjnej sprzedaży. W kilku przypadkach odnotowano brak właściwych warunków do składowania art. spożywczych i ich segregacji. W dalszym ciągu nie wszyscy przedsiębiorcy rozpoczęli wdrażanie systemu bezpieczeństwa jakości zdrowotnej żywności GHP, pomimo udzielanych instruktaży. Mając na uwadze poprawę warunków wydano 23 decyzje administracyjne. W tej grupie obiektów przeprowadzono 150 kontroli interwencyjnych- 148 w ramach systemu RASFF oraz 2 w związku ze zgłoszeniem przez klientów. Nałożono 2 mandaty karne na kwotę 400 zł. W pozostałych obiektach z tej grupy nie odnotowano uchybień sanitarno-higienicznych. Nie kwestionowano pobranych próbek żywności. Zakłady żywienia zbiorowego otwarte W grupie tej znajdują się restauracje (8) oraz zakłady małej gastronomii (47). Wszystkie obiekty zostały skontrolowane. Właściciele restauracji zmierzają do poprawy stanu sanitarno-higienicznego poprzez modernizacje swoich obiektów oraz dostosowania ich do wymogów GHP/GMP i HACCP. Mimo to do najczęściej występujących nieprawidłowości należą: wykorzystywanie stanowisk pracy niezgodnie z przeznaczeniem, brak systematyczności w prowadzeniu zasad GHP/GMP, niewłaściwy stan sanitarno-higieniczny ścian i sufitów w pomieszczeniach produkcyjnych Zakłady małej gastronomii charakteryzują się: zbyt małą powierzchnią produkcyjną i magazynową w stosunku do potrzeb, wykorzystywaniem stanowisk pracy niezgodnie z przeznaczeniem, brakiem systematycznego wprowadzania systemu GHP/GMP i HACCAP. W ramach bieżącego nadzoru właścicielom wydano zalecenia doraźne zobowiązujące do poprawy warunków sanitarno-higienicznych poprzez właściwe zorganizowanie stanowisk pracy, opracowanie procedur i instrukcji GHP/GMP i HACCP. Zakłady żywienia zbiorowego zamknięte Z tej grupy obiektów pod nadzór WSSE przeszły bloki żywieniowe w następujących obiektach mieszczących się w Golubiu-Dobrzyniu: Szpital Powiatowy, Dom Pomocy Społecznej oraz Zespół Szkół nr 1 im. Anny Wazówny. Pracownicy PSSE w Golubiu Dobrzyniu kontrolowali natomiast blok żywieniowy w Niepublicznym Zakładzie Opieki Zdrowotnej Nowy Szpital w Wąbrzeźnie, ul. Wolności 27. W 7 stołówkach szkolnych prowadzone jest dożywianie w systemie cateringowym ( zupy 18

dowożone przez firmę zewnętrzną). Do tego celu w stołówkach wydzielono pomieszczenia do wydawania potraw oraz zorganizowano stanowiska mycia naczyń stołowych wyposażone w urządzenia mechaniczne do mycia i dezynfekcji naczyń. 11 stołówek szkolnych przygotowuje dla uczniów jednodaniowe posiłki. W związku z ograniczoną powierzchnią użytkową stołówek charakteryzują się: brakiem funkcjonalności, krzyżowaniem prac i dróg technologicznych czystych i brudnych, brakiem wydzielonych, w odpowiedniej ilości przygotowalni wstępnych, pomieszczeniami zbyt małymi w stosunku do potrzeb. W czterech obiektach w trakcie kontroli kompleksowych oceniano jadłospisy i zestawienia dekadowe metodą teoretyczną. Nie stwierdzono nieprawidłowości. Podobna sytuacja dotyczy stołówek w przedszkolach w których w szczególny sposób należy przestrzegać reżimu sanitarnego, ponieważ obiekty te mieszczą się w starym budownictwie. Aby zapobiec powstawaniu nieprawidłowości czy zbiorowych zatruć pokarmowych w obiektach tych reżim sanitarny jest podwyższony oraz opracowuje się procedury i instrukcje dotyczące właściwego prowadzenia procesów technologicznych. W czterech stołówkach przedszkolnych prowadzone jest dożywianie w systemie cateringowym dostarczane przez firmę zewnętrzną. W trakcie kontroli kompleksowej w dwóch obiektach dokonano oceny jadłospisów, nieprawidłowości nie stwierdzono. Nie odnotowano rażących zaniedbań sanitarno-higienicznych w tej grupie obiektów. Stołówki mają wprowadzony system GHP, GMP oraz rozpoczęły wdrażanie systemu HACCP. Jakość zdrowotna środków spożywczych oraz materiałów i wyrobów przeznaczonych do kontaktu z żywnością W 2011 roku pobrano do badań 120 próbek. Próbki te poddane były badaniom, ukierunkowanym na wykrycie występowania w nich pestycydów, metali, azotanów, mikotoksyn, substancji dodatkowych oraz mikrobiologii. Żadna z pobranych próbek nie została zakwestionowana. Spośród wysłanych do badań 1 próbka stanowiła przedmiot użytku- kieliszki 19

Ocena wdrażania systemów kontroli wewnętrznej w zakładach produkcji i obrotu żywnością W dalszym ciągu Państwowa Inspekcja Sanitarna nadzoruje przestrzeganie przez producentów i dystrybutorów środków spożywczych przepisów w zakresie wdrażania i realizacji systemów kontroli wewnętrznej, zapewniających bezpieczeństwo zdrowotne żywności, w tym zasad Dobrej Praktyki Higienicznej (GHP), Dobrej Praktyki Produkcyjnej (GMP) oraz wdrażania systemu HACCP. Tabela 4. Realizacja zasad GHP/GMP oraz HACCP L.p. Grupa obiektów Liczba obiektó w Liczba obiektów skontrolo wa nych Liczba obiektów z wdrożony mi zasadami GHP/GM P Liczba obiektów z wdrożony mi zasadami HACCP I Obiekty produkcji żywności 14 14 14 7 1 Automaty do lodów 1 1 1 0 2 Wytwórnie tłuszczów roślinnych 1 1 1 1 3 Piekarnie 6 6 6 3 4 Ciastkarnie 3 3 3 2 5 Zakłady przemysłu zbożowo-młynarskiego 2 2 2 1 6 Wytwórnie chrupek, chipsów i prażynek 1 1 1 0 II Obiekty obrotu żywnością 233 205 130 8 1 Sklepy spożywcze 199 185 115 8 2 Środki transportu 28 14 14 0 3 Obiekty ruchome i tymczasowe 5 5 1 0 4 Inne obiekty obrotu żywnością 1 1 0 0 III Zakłady żywienia zbiorowego otwarte 55 55 43 3 1 Zakłady żywienia zbiorowego otwarte 55 55 43 3 W tym zakłady małej gastronomii 47 47 35 0 IV Zakłady żywienia zbiorowego zamknięte 30 30 26 4 1 a) stołówki szkolne 18 18 18 0 2 b) stołówki w przedszkolach 11 11 7 3 3 c) bloki żywienia w szpitalach 1 1 1 1 V Miejsca obrotu materiałami i wyrobami przeznaczonymi do kontaktu z żywnością 4 4 0 0 RAZEM 336 308 213 22 Wyniki kontroli prowadzonych przez Państwową Inspekcję Sanitarną w zakresie wprowadzania systemów kontroli wewnętrznej zapewniających bezpieczeństwo zdrowotne żywności wskazują, że w niewielkim stopniu wzrosła liczba zakładów z wdrożonym systemem HACCP ( w 2009 i 2010 roku- 5,7% obiektów, 2011-6,55%). Stopień wprowadzania zasad Dobrej Praktyki Produkcyjnej i Dobrej Praktyki Higienicznej (GHP/GMP) również niewiele wzrósł w stosunku do roku poprzedniego. W roku 2010 liczba obiektów, które w realizują zasady GHP/GMP wyniosła 59,43%, a w 2011-63,39%. Najlepiej wypadają tu obiekty produkujące żywność i zakłady żywienia zbiorowego zamkniętego. W nich stopień wdrażania wyniósł odpowiednio 100% i 86,67%. W obiektach obrotu żywnością i zakładach żywienia zbiorowego otwartego GHP/GMP został wprowadzony w odpowiednio w 55,79% i 78,18% obiektów. Przeprowadzane kontrole obiektów, w których wprowadzono GHP/GMP i HACCP, wymagają w niektórych obiektach weryfikacji, a w niektórych wykazują braki w systematyczności w prowadzeniu dokumentacji. 20