Komentarz tygodniowy 20-27.01.2017 DANE MAKROEKONOMICZNE Z Z POLSKI Dług w relacji do PKB (dane Eurostat) Eurostat opublikował porównawcze dane dotyczące zadłużenia sektora finansów publicznych w państwach UE według stanu na koniec III kwartału 2016 r. Zgodnie z metodologią unijną, dług sektora rządowego i samorządowego Polski wyniósł na koniec III kw. 2016 r. 978,5 mld zł, tj. 53,2 % Produktu Krajowego Brutto, co oznacza wzrost zadłużenia w porównaniu do stanu na koniec III kw. 2015 r. o 1,6 pp. (o 67,3 mld zł). Warto odnotować, iż bez przeprowadzonego w lutym 2014 r. umorzenia skarbowych papierów wartościowych w ramach zmian sposobu funkcjonowania Otwartych Funduszy Emerytalnych zadłużenie publiczne byłoby wyższe o ok. 130 mld zł, tj. wyniosłoby 1,1 bln zł, osiągając na koniec września 2016 r. 60,3 % PKB. Na tle innych państw Europy Środkowo-Wschodniej zadłużenie Polski w relacji do PKB (53,2 %) jest porównywalne do zadłużenia Słowacji (52,7 %). W naszym regionie w znacznie mniejszym stopniu niż Polska zadłużone są Czechy (38,7 % PKB), państwa bałtyckie (Litwa 41,3 %, Łotwa 37,9 %, Estonia 9,6 %), a także najbiedniejsze państwa Unii, czyli Rumunia (36,2 %) i Bułgaria (28,7 %). Z kolei w wyraźnie większym stopniu niż Polska zadłużone są Węgry (74,3 %), Słowenia (82,6 %) oraz Chorwacja (84,9 %). W danych zaprezentowanych przez Eurostat pozytywnie należy ocenić fakt, iż w większości państw UE (17 z 28) ostatni rok (tj. od końca III kw. 2015 r. do końca III kw. 2016 r.) był korzystny, tj. przyniósł ograniczenie relacji długu do PKB. Spadek zadłużenia w relacji do dochodów w omawianym okresie odnotowano w Irlandii, Holandii, Węgrzech, Niemczech, Malcie, Danii, Chorwacji, Szwecji, Austrii, Czechach, Słowenii, Włoszech, Słowacji, Luksemburgu, Estonii, Rumunii oraz Wielkiej Brytanii. W tym samym okresie wzrost zadłużenia Polski w relacji do dochodów był piątym najwyższym w UE (w większym stopniu niż w naszym kraju w ostatnim roku zadłużenie wzrosło w Grecji, Litwie, Portugalii i Bułgarii). 1
WYDARZENIA Według danych GUS, stopa bezrobocia rejestrowanego na koniec 2016 r. ukształtowała się na poziomie 8,3 % (tj. o 1,4 pp. mniej niż na koniec 2015 r.). Liczba zarejestrowanych bezrobotnych wyniosła 1 335,2 tys. osób (tj. wzrosła o 21,6 tys. m/m). Okresowy wzrost liczby zarejestrowanych bezrobotnych w miesiącach jesienno-zimowych jest naturalnym zjawiskiem, związanym z sezonowym harmonogramem prac w niektórych sektorach (rolnictwo, budownictwo). W ujęciu rocznym, liczba zarejestrowanych bezrobotnych obniżyła się o 228,1 tys. osób. Dobra sytuacja na rynku pracy powinna wspierać wzrost konsumpcji, który w najbliższych kwartałach pozostanie głównym filarem wzrostu PKB. Biorąc pod uwagę wieloletnie tendencje (sezonowy wzrost bezrobocia w okresie zimowym), można oczekiwać, iż w pierwszych miesiącach 2017 r. stopa bezrobocia wzrośnie (o ok. 0,5 pp. wobec stanu na koniec 2016 r.), pozostając jednak blisko historycznie niskich poziomów. Według wstępnych danych opublikowanych przez Markit, indeks PMI dla sektora przemysłowego w strefie euro w styczniu br. wyniósł 55,1 pkt, wobec 54,9 pkt w grudniu. Tym samym wskaźnik koniunktury w strefie euro ukształtował się na najwyższym poziomie od 2011 r., co wskazuje na bardzo wyraźną poprawę koniunktury. W raporcie zwraca się uwagę, że do poprawy koniunktury w styczniu przyczynił się m.in. wzrost liczby nowych zamówień oraz zatrudnienia. Ze względu na fakt, iż państwa strefy pozostają głównym partnerem handlowym Polski (według danych GUS 56,6 % udział w polskim eksporcie w okresie jedenastu miesięcy 2016 r.), bardzo dobre dane z tego obszaru gospodarczego dają podstawy, by oczekiwać, że odnotowane w ubiegłym roku spowolnienie gospodarcze w naszym kraju jest jedynie przejściowe. W serwisie NBP opublikowano opis dyskusji na styczniowym posiedzeniu decyzyjnym RPP. Władze monetarne powtórzyły w komunikacie, że stabilizacja stóp procentowych w Polsce sprzyja utrzymaniu gospodarki na ścieżce zrównoważonego wzrostu oraz pozwala zachować równowagę makroekonomiczną. Odnosząc się do wzrostu dynamiki cen w ostatnich miesiącach podkreślono, iż przyczyniły się do tego głównie czynniki zewnętrzne (wyższe niż rok wcześniej ceny surowców na światowych rynkach). W ocenie Rady, wpływ tych czynników na dynamikę cen w kolejnych miesiącach powinien stopniowo wygasać. Przywiązanie Rady do obecnego poziomu stóp NBP wydaje się niezachwiane, stąd najbardziej prawdopodobny jest brak zmian w tym zakresie do końca 2017 r. W serwisie internetowym Związku Banków Polskich opublikowano wyniki styczniowego badania koniunktury, przeprowadzonego w 159 placówkach bankowych, reprezentujących wszystkie typy banków krajowych. W badaniu ZBP ankietowani proszeni są zarówno o ocenę sytuacji bieżącej na rynku kredytów i depozytów (wskaźnik oceny), jak i o przewidywania odnośnie możliwych tendencji w najbliższych miesiącach (wskaźnik prognozy). W styczniu br. miał miejsce wzrost wartości głównego wskaźnika koniunktury w sektorze bankowym o 4,9 pkt m/m (do 20 pkt). Odnotowując wyższą wartości indeksu w styczniu warto podkreślić, iż wzrost jest konsekwencją poprawy składowej indeksu odnoszącej się do rozwoju sytuacji w najbliższych miesiącach. Może to oznaczać, iż ankietowani oczekują wzrostu aktywności klientów na rynku bankowym w okresie wiosennym, która korespondować będzie z oczekiwaną, stopniową poprawą sytuacji gospodarczej w kraju. W porównaniu z poprzednim miesiącem, poprawiły się wskaźniki prognostyczne zarówno w segmencie produktów kredytowych (konsumpcyjne, inwestycyjne, obrotowe), jak i depozytowych (zarówno osób indywidualnych, jak i przedsiębiorstw). KROEKONOCZNE Z POLSKI 2
DANE MAKROEKONOMICZNE ZE ŚWIATA ZMIANA PKB W USA Według danych opublikowanych przez amerykański departament handlu, PKB w USA w IV kwartale 2016 r. wzrósł o 1,9 % (kw./kw.), wobec 3,5 % wzrostu w III kwartale 2016 r. Dane, wskazujące na spowolnienie tempa wzrostu w USA mogą być argumentem oddalającym perspektywę podwyżek stóp procentowych w USA. W tym kontekście, piątkowe dane są czynnikiem wspierającym notowania złotego wobec głównych walut. Odnotowując niższy wzrost gospodarczy w USA w IV kwartale 2016 r. należy podkreślić, iż są to już dane historyczne, zaś większy wpływ na decyzje Fed mogą mieć bardziej aktualne dane z gospodarki. W tym kontekście, szczególnie istotne będą najnowsze dane z rynku pracy, które zostaną opublikowane 3 lutego. RYNEK STÓP PROCENTOWYCH RYNKI FINANSOWE Rynkowe stawki WIBOR w ubiegłym tygodniu pozostały stabilne (wykres obok). Brak sygnałów ze strony władz monetarnych o możliwych zmianach w poziomie stóp NBP w perspektywie najbliższych miesięcy powinien sprzyjać stabilizacji rynkowych stawek także w kolejnych tygodniach. Średnie rynkowe stopy procentowe w okresie 23 27.01.2017 r. Okres WIBOR EURIBOR LIBOR-USD LIBOR-CHF LIBOR-GBP 1M 1,66% -0,37% 0,77% -0,79% 0,26% 3M 1,73% -0,33% 1,04% -0,73% 0,36% 6M 1,81% -0,24% 1,36% -0,66% 0,53% 1Y 1,85% -0,10% 1,72% -0,50% 0,78% 3
RYNEK WALUTOWY Wyszczególnienie 20.01.2017 27.01.2017 Zmiana USD/PLN 4,1005 4,0595-1,0% EUR/PLN 4,3658 4,3413-0,6% CHF/PLN 4,0705 4,0609-0,2% W minionym tygodniu w relacji wobec głównych walut kurs złotego umocnił się (tabela obok). Wśród przyczyn obserwowanej korekty kursu złotego należy wskazać przede wszystkim czynniki zewnętrzne, tj. wyraźną słabość dolara, która sprzyjała walutom krajów z tzw. rynków wschodzących (w tym Polski). Warto przypomnieć, iż nowy prezydent USA nie jest zwolennikiem silnego dolara (w kampanii wyborczej wielokrotnie wypowiadał się, iż Chiny zaniżają kurs swej waluty wobec dolara). W związku z tym, odnotowana w pierwszym tygodniu kadencji nowego prezydenta (Donald Trump objął urząd 20 stycznia br.) korekta wartości amerykańskiej waluty wydaje się uzasadniona. Czynnikiem, który może zatrzymać rozpoczętą przed tygodniem korektę spadkową dolara jest zaplanowany na 1 lutego komunikat komitetu Fed po posiedzeniu decyzyjnym w sprawie stóp procentowych. RYNEK TOWAROWY Data Cena ropy Cena złota Cena srebra (USD/bbl) (USD/oz.) (USD/oz.) 20.01 55,49 1209,56 17,07 23.01 55,23 1217,38 17,20 24.01 55,44 1208,74 17,08 25.01 55,08 1200,22 16,95 26.01 56,24 1188,49 16,76 27.01 55,52 1191,21 17,12 Na zamknięciu w miniony piątek cena ropy (Brent) ukształtowała się na zbliżonym poziomie wobec odnotowanego przed tygodniem (20 stycznia). Utrzymaniu cen ropy powyżej 55 dolarów za baryłkę (Brent) sprzyja oczekiwanie, iż porozumienia państwproducentów (w tym Rosji i Arabii Saudyjskiej) o ograniczeniu dziennego limitu wydobycia, które zostały osiągnięte w ostatnich tygodniach 2016 r. będą bez przeszkód realizowane. Łącznie główni producenci ropy na świecie (zarówno zrzeszeni w OPEC, jak i państwa nienależące do tej organizacji) mają obniżyć wydobycie o 1,76 mln baryłek dziennie. Ewentualne doniesienia potwierdzające realizację tych uzgodnień będą sprzyjały dalszemu utrzymywaniu się cen surowca na podwyższonym poziomie w najbliższych miesiącach. Jednym z efektów wyższych cen ropy na światowych rynkach powinien być także stopniowy wzrost wskaźników inflacji w głównych gospodarkach (a także w Polsce). 4
RYNEK KAPITAŁOWY W ujęciu tygodniowym WIG30 zyskał 4,0 %. Wzrosty indeksu grupującego największe spółki na GPW były m.in. konsekwencją bardzo silnej zwyżki kursu KGHM (o 10,7 % w ujęciu tygodniowym). Pozytywne tendencje na rynku akcji po wyborach w USA (z dn. 8 listopada wykres obok) są m.in. konsekwencją oczekiwań, iż nowa administracja zwiększy wydatki publiczne na infrastrukturę w USA, na czym skorzystają spółki surowcowe. KALENDARIUM Kalendarium na najbliższy tydzień (23-27.01.2017 r.) Data Kraj Wskaźnik makro Okres Wartość poprzednia 31 stycznia Polska PKB (wstępne dane) 2016 r. 3,9 % 1 lutego Polska Indeks PMI dla przemysłu I 54,3 pkt 1 lutego USA Decyzja w sprawie stóp procentowych II 0,50-0,75 % 3 lutego USA Stopa bezrobocia I 4,7 % DEPARTAMENT PLANOWANIA I ANALIZ Piotr Lebiedziński Wicedyrektor Departamentu Planowania i Analiz, tel.: 22 539-52-62 Daniel Piekarek Analityk Makroekonomiczny, tel.: 22 539-54-97 Niniejsze opracowanie zostało sporządzone wyłącznie w celu informacyjnym i nie może być traktowane jako doradztwo ani porada inwestycyjna. W szczególności nie może być traktowane jako oferta ani propozycja zawarcia jakiejkolwiek transakcji, jak również nie jest formą reklamy ani ofertą sprzedaży jakiejkolwiek usługi świadczonej przez Bank BPS S.A. przedstawione opinie i komentarze są niezależnymi opiniami Banku BPS S.A. i pozostają aktualne wyłącznie w momencie ich wydania. Przy ich opracowaniu wykorzystano źródła informacji, które są uważane za wiarygodne i dokładne, jednak zastrzegamy, iż mimo to mogą być one niekompletne lub skrócone. Niniejszy dokument stanowi własność Banku. Kopiowanie i rozpowszechnianie niniejszego dokumentu w całości lub w części możliwe jest wyłącznie po uprzednim uzyskaniu pisemnej zgody Banku. 5