Wybrane metody pracy dydaktycznej z uczniem Ze względu na konkretne potrzeby związane z wykorzystaniem metod dydaktycznych, których zadaniem jest mobilizowanie i aktywizowanie uczestników procesów nauczania-uczenia się, wszystkie metody można ująć w trzech grupach: I Metody kształtujące umiejętność komunikowania II Metody ułatwiające prezentację własnego punktu widzenia III Metody porządkujące dotychczasową wiedzę i ułatwiające zdobywanie nowych wiadomości. Ad. I Lekcja powinna kształtować w uczniach umiejętności komunikacyjne i zdolność aktywnego słuchania. Bazę do podejmowania działań kształcących i rozwijających te umiejętności bez wątpienia stanowi materiał lekcyjny. Co więcej, pamiętając, że komunikacja między osobami stanowi jedno z istotnych zadań lekcji, wydaje się być właściwe posługiwanie się tego rodzaju metodami. Pośród różnych metod można wykorzystać następujące:
1. TWOJE MOJE ARGUMENTY Metoda ta może zostać wykorzystana przy podejmowaniu tematów, które zazwyczaj określane są jako tematy konfliktowe, gdzie stosuje się przeciwstawne pojęcia, np. wiara i rozum. Przy posługiwaniu się tą metodą zmierzamy do rozwiązania możliwego konfliktu. Jej założeniem jest dwutorowe poprowadzenie dyskusji. Jedna grupa zbiera argumenty wokół tematu: wiara, druga wokół tematu: rozum. Obie grupy otrzymują instrukcję opisującą kolejne czynności. Może to wyglądać następująco: Każda osoba przyporządkowana grupie poszukuje w materiałach pomocniczych (ksero Joz 10,6-14 z komentarzem; O ewolucji z Pytania nieobojętne J. Salij; Credo naukowców cytaty Darwina i Einsteina) argumentów, które ją przekonują. Argumenty te zapisują na oddzielnych kartkach. Kolejnym krokiem jest tworzenie przez całą grupę listy argumentów (bez powtórek) i zapisanie ich na plakacie. Nadto należy podjąć próbę wskazania powodów, dla których te argumenty są ważne. Powody te, wyrażone jednym zdaniam, należy umieścić obok albo poniżej podawanych argumentów. Po prezentacji na forum klasy, prowadzący dokonuje puenty (np. krótka synteza, nauka Kościoła
sprawy świeckie i sprawy wiary wywodzą swój początek od tego samego Boga JP II Fides et ratio ). 2. ARGUMENTY ZA I PRZECIW 3. PRZEKUPKI 4. PROSZĘ O GŁOS 5. DRZEWKO DECYZYJNE 6. POKER KRYTERIALNY 7. ROZMOWA NA BOKU 8. LIST DO SIEBIE 9. PALETA IDEI itd. Ad. II Procesy kształtowania dojrzałego człowieczeństwa domagają się umiejętności wyboru, opowiedzenia się za określonym systemem wartości. Lekcja ma za zadanie wspierać uczniów w odkrywaniu różnych aspektów tej samej rzeczywistości i pomagać im w kształtowaniu własnych sądów. Pomocą w tych procesach mogą być następujące metody: 1. HERB Prezentacja emblematu, który zawiera elementy wyrażające własne stanowisko, wymaga umiejętności dostrzeżenia i docenienia również pomysłów innych.
Pracując tą metodą pozwala się uczniom przedstawiać swoje propozycje, oczekiwania i przekonania. Na arkuszach papieru przyciętego w kształcie herbu uczniowie tworzą własny projekt pracy na najbliższy rok. Herb należy podzielić na cztery części. W lewej górnej części młodzież wpisuje miejsce życia i wiek. W prawej górnej części IMIĘ (pionowo) oraz swoje raczej pozytywne cechy rozpoczynające się od poszczególnych liter. W lewej dolnej części moje pytania, na które oczekuję odpowiedzi. W prawej dolnej części co mogę dać innym. Na dole we wstążce zawołanie, motto życiowe.
HERB ( miejsce życia ) BOLESŁAWIEC ( wiek ) LAT 18 ( imię oraz swoje pozytywne cechy) Ł agodny U roczy K ochający A mbitny S zczery Z aradny ( pytania, na które oczekuję ( co mogę dać innym ) odpowiedzi ) CZY ZDAM MATURĘ? MIŁOŚĆ, PRZYJAŹŃ, CZY ZAŁOŻĘ RODZINĘ? POMOC, DOBRĄ RADĘ CZY ZNAJDĘ PRACĘ? ( zawołanie, motto życiowe ) KOCHAJ LUDZI, BO TAK SZYBKO ODCHODZĄ
2. PIRAMIDA PRIORYTETÓW 3. GRA W KARTY 4. DYSTANS 5. OTWARTE UCHO 6. OKULARY 7. RYBI SZKIELET 8. LAIK 9. BAZGROŁY 10.CHMURKI Ad. III Odkrywanie nowych treści wymaga diagnozy dydaktycznej, by możliwie jasno określić poziom, z którego należy rozpocząć dalsze działania. Te oczekiwania spełniają następujące metody: 1. PRZEKŁADANIEC Wiele pojęć znanych jest uczniom jedynie powierzchownie. Niemniej częstotliwość, z jaką się z nimi spotykają, sprawia, że młodzi mogą poprzestać jedynie na tych niepełnych wiadomościach. Warto ukazać młodzieży niewystarczalność ich dotychczasowej wiedzy w poruszanych tematach. Metoda ta polega na poleceniu skierowanym do młodzieży, aby zapisała na arkuszu papieru, plakacie posiadane na wskazany temat wiadomości (np. pojęcie
świętości; związek z liturgią chleba, świecy, wody itp.; uczestnictwo rodziny w misji Kościoła). Kolejną czynnością jest krótki wykład nauki Kościoła w omawianej kwestii. Następnie prosimy, by młodzież ponownie przeanalizowała temat i uzupełniła bądź zmodyfikowała treść wcześniejszych wypowiedzi zapisanych na arkuszach papieru czy plakatach zgodnie z tym, co usłyszała podczas wykładu. 2. CIRCEPT 3. MĄDRALA 4. MAPA SKOJARZEŃ 5. ŚNIEŻNA KULA 6. FILIŻANKA HERBATY 7. LINIA CZASU 8. PIKTOGRAMY 9. GAZETA 10.SKŁADANKA EKSPERCKA 11.DYWANIK POMYSŁÓW 12.CZYTANIE WEDŁUG 5 KROKÓW 13.METODA TEKSTU PRZEWODNIEGO 14.TYTUŁY PRASOWE 15.KOSTKA PAMIĘCI 16.POSTACI 17.HAKI PAMIĘCIOWE 18.METAPLAN
METAPLAN 1) JAK JEST? 2) JAK BYĆ POWINNO? 3) DLACZEGO NIE JEST TAK, JAK BYĆ POWINNO? WSPÓLNOTA MIĘDZYNARODOWA ( np. prawo do życia ) 4) CO ROBIĆ? ( np. współpraca międzynarodowa na polu gospodarczym, wolność religijna, rasizm i dyskryminacja, walka z głodem i zapobieganie ubóstwu, dążenie do pokoju i walka z terroryzmem)