Polskie Meble Outlook 2013

Tomasz Wiktorski Ogólnopolska Izba Gospodarcza Producentów Mebli Polish Chamber of Commerce of Furniture Manufacturers Międzynarodowe Targi Poznańskie Poznań International Fair Styczeń Luty 2013

Polskie Meble Outlook 2013 Opracowanie wykonane zostało w styczniu i lutym 2013 roku przez B+R STUDIO Tomasz Wiktorski na zlecenie Ogólnopolskiej Izby Gospodarczej Producentów Mebli i Międzynarodowych Targów Poznańskich. Opracowanie merytoryczne: dr inż. Tomasz Wiktorski, mgr Milena Dorozińska Konsultacje: dr inż. Marek Adamowicz, mgr Michał Strzelecki Opracowanie graficzne: B+R Studio Zdjęcie na okładce: Aranżacja z kolekcji 4You mebli VOX /za pozwoleniem/ www.meble.vox.pl Prawa autorskie do raportu posiada B+R Studio Tomasz Wiktorski Rozpowszechnianie: Biuro Ogólnopolskiej Izby Gospodarczej Producentów Mebli. Al. Stanów Zjednoczonych 51, 04-028 Warszawa tel. 22 5177839, faks 22 517 77 19, e-mail: michal.strzelecki@oigpm.org.pl, www.oigpm.org.pl Kopiowanie i rozpowszechnianie w całości lub we fragmentach dowolną techniką wymaga uzyskania zgody OIGPM. Wszystkie obliczenia, szacunki i prognozy wykonane zostały przez B+R Studio bazując na oficjalnych danych, brakujące dane uzupełniano na podstawie wywiadu eksperckiego. Źródła wyszczególniono poniżej tabel, rysunków i wykresów. B+R Studio nie ponosi odpowiedzialności za sposób wykorzystania danych, a szczególności prognoz przedstawionych w niniejszym opracowaniu. Pomimo, iż dołożono wszelkich starań, aby prognozy odzwierciedlały rzeczywisty scenariusz przyszłych wydarzeń, to nie ma pewności, że taki scenariusz będzie miał miejsce. B+R Studio Tomasz Wiktorski Kietlin, ul. Słoneczna 3 97-500 Radomsko www.brstudio.eu brstudio@brstudio.eu 2013 Strona2

Wstęp Pomimo trudnej sytuacji na światowym rynku wielkość eksportu polskiej branży meblarskiej w roku 2012 prawdopodobnie osiągnęła rekordową wartość. Szacujemy, że łącznie z firmami mikro eksport stanowić będzie około 28 mld złotych! Pomimo tak rekordowych wyników sytuacja w polskim przemyśle meblarskim jest jednak bardzo zróżnicowana. Udział firm dużych i średnich w strukturze wartości produkcji sprzedanej stanowi od dłuższego czasu nadal blisko 80%. To właśnie te firmy decydują w głównej mierze o potencjale polskiego meblarstwa. Trudna sytuacja na rynku krajowym oraz kryzys w Unii Europejskiej powodują, że polscy producenci mebli wykazują także zainteresowanie rynkami odległymi (jak np. Brazylia, Meksyk, Turcja). Nie są to jeszcze znaczące wzrosty sprzedaży na te rynki ale przewidujemy, że zainteresowanie bardziej odległymi rynkami zbytu będzie coraz większe. Co przyniesie nam rok 2013? Wydarzenia kryzysowe z ostatnich lat będą nadal mieć wpływ na sytuację ekonomiczną firm meblarskich. Niepewność na rynku uwidoczni się poprzez dalsze ograniczanie inwestycji. Ponadto ciągle głównym czynnikiem kształtującym wskaźniki rentowności branży meblarskiej jest kurs złotówki. Jak kursy walut będą się kształtowały w roku 2013 jest trudne do przewidzenia. Od przedsiębiorców w 2013 roku wymagać się będzie nadal umiejętności przewidywania, a także szybkiego dostosowywania się do dynamicznie zmieniających się warunków rynkowych. Innym ważnym elementem rozwoju polskiego meblarstwa jest jego międzynarodowa promocja. W ramach Konsorcjum jakie Ogólnopolska Izba Gospodarcza Producentów Mebli stworzyła z naszym sprawdzonym i długoletnim Partnerem Międzynarodowymi Targami Poznańskimi, realizowany jest Branżowy Program Międzynarodowej Promocji Polskich Mebli. To bardzo duże przedsięwzięcie w interesie polskich producentów mebli., które pozwala patrzeć z optymizmem w przyszłość, bowiem branża meblarska otrzymała po raz pierwszy wsparcie finansowe na działalność promocyjną. Dlatego też projekt ten cieszy się dużym zainteresowaniem ze strony polskich przedsiębiorstw meblarskich. dr inż. Marek Adamowicz Dyrektor Biura OIGPM Strona3

Od autora Raport Polskie Meble Outlook 2013 jest najlepszym źródłem wiedzy o zmieniającej się polskiej branży meblarskiej. Tegoroczna edycja zawiera nowe elementy, które pokazują złożoność sytuacji. Idąc za głosem osób pracujących z raportem skoncentrowaliśmy się jeszcze bardziej na rzeczach branżowych, rezygnując z szerszego przedstawiania kontekstu polskiej gospodarki. W kolejnej edycji raportu Polskie Meble Outlook pragnę zwrócić Państwa uwagę między innymi na: nowe podrozdziały opisujące wyniki finansowe branży oraz nastroje przedsiębiorców; dłuższą i bardziej aktualną listę największych producentów mebli 39 firm o przychodach przekraczających 100 milionów złotych, oraz 500 firm ze szczegółowym opracowaniem profilu produkcji, stosowanych materiałach i danych kontaktowych. prognozy na rok 2013 wartości produkcji sprzedanej, importu i eksportu dane o rynku klientów indywidualnych na rok 2013 na podstawie badań własnych B+R Studio i OIGPM wykonanych na reprezentatywnej grupie dorosłych Polaków; po raz pierwszy opracowane dane na temat rozliczeń międzyfirmowych; informacje o potencjale zakupowym województw oraz kierunkach eksportu, które się rozwijają i o tych, które się kurczą; przeciętne ceny poszczególnych grup mebli w obrocie międzynarodowym. Te wszystkie zagadnienia dostarczają narzędzi i argumentów do przygotowania się do posiedzenia rady nadzorczej, negocjacji handlowych, rozlokowania sieci dystrybucji, oceny kondycji własnej firmy, czy oszacowania potencjału kontrahenta, przygotowania listy targetowej. Raport Polskie Meble Outlook 2013 pozwala zminimalizować ryzyko inwestycyjne, dlatego powinien się znaleźć na biurku lub w tablecie każdego menadżera. dr inż. Tomasz Wiktorski Strona4

Produkcja mebli Produkcja mebli w Polsce jest istotną częścią gospodarki, o znaczeniu większym niż ma to miejsce przeciętnie w Unii Europejskiej. Porównując w uproszczeniu wartość produkcji sprzedanej mebli do wartości PKB Polski i Unii Europejskiej okazuje się, że branża meblarska jest czterokrotnie bardziej istotna dla polskiej gospodarki niż dla gospodarki unijnej. Tabela 5 Znaczenie produkcji mebli w Polsce i w UE Wyszczególnienie 2011 PKB 1 bln 522 mld 700 mln PLN Polska produkcja sprzedana mebli 31 mld 700 mln zł udział PSM/PKB 2,1% PKB 12 bln 600 mld 000 mln EUR Unia Europejska 27 produkcja sprzedana mebli 74 mld 000 mln EUR udział PSM/PKB 0,5% Źródło: GUS, Eurostat, obliczenia własne. Niepokojącym zjawiskiem z punktu widzenia branży jest fakt, że tempo rozwoju jest niższe niż przemysłu ogółem, a w konsekwencji zmniejsza się procentowy wkład branży meblarskiej w produkcję sprzedaną przemysłu. W okresie lat 2008-2011 tempo rozwoju branży meblarskiej było o blisko 7% niższe niż średnia w przemyśle. Owo zjawisko jest z jednej strony konsekwencją efektu bazy (istotny udział polskiego eksportu mebli w rynku mebli w Europie), ale i przyjętego przez wiele firm modelu biznesowego, a mianowicie realizacji produkcji w charakterze podwykonawcy. Tabela 6 Udział produkcji mebli w produkcji sprzedanej przemysłu Jednostka 2008 2009 2010 2011 2012* Dynamika rozwoju na tle przemysłu 2011/2008 Udział w przemyśle % 2,9 3,0 2,6 2,7-93,10 9 Wartość produkcji sprzedanej mebli mld zł 26,4 27,2 26,9 31,7 29,4 120,0 Na podstawie danych GUS Taki model pozwala na realizację dużego wolumenu produkcyjnego, ale jednocześnie skutkuje małą wartością dodaną produkcji i jej relatywnie niską innowacyjnością. Długofalowo model taki może okazać się trudny do utrzymania przy utrzymującej się presji kosztowej i przy wzroście płac. Dlatego niezbędne wydają się działania mające na celu obok produkcji zleconej kreowanie własnych marek producenckich, które powinny zaistnieć w świadomości handlowców i klientów na wybranych rynkach: krajowym i zagranicznych. O znaczeniu polskiej branży meblarskiej w kontekście światowym mówi wysokie miejsce w rankingu wartości (9,12 mld USD) i wolumenu (2,7 mln ton) eksportowanych mebli 10. Wartościowo w 2011 roku Polskę wyprzedzały Chiny, Niemcy i Włochy. W rankingu wolumenu eksportu, jedynie Chiny miały większą masę wyeksportowanych mebli. Taki układ rankingowy potwierdza postawioną powyżej tezę, że Polska jest znaczącym graczem na globalnym rynku meblowym, choć jej rola to głównie realizacja produkcji zleconej. Strona12 9 Średnia w przemyśle = 100 10 Dotyczy towarów z grupy CN 9401-CN9404, obejmujących oprócz mebli fotele do pojazdów, meble medyczne, śpiwory i materiały pościelowe.

Miliardy USD 60 40 20 45,19 Ranking Eksporterów Mebli 2011 wartość 13,67 11,64 9,12 6,99 4,91 3,89 3,02 2,81 2,60 mln ton 0 20 15 10 5 0 Chiny Niemcy Włochy Polska USA Meksyk Kanada Francja Czechy Szwecja 14,98 Ranking Eksporterów Mebli 2011 wolumen 2,71 2,08 1,95 0,74 0,70 0,63 0,57 0,54 0,53 Rysunek 4 Światowy ranking eksporterów mebli - wartość i wolumen 2011. Źródło: ONZ Struktura produkcji według wielkości firm i lokalizacji Produkcją mebli w Polsce zajmuje się grono blisko 24 tysięcy podmiotów. Z tej liczby około 100 należy do grupy przedsiębiorstw dużych zatrudniających powyżej 249 pracowników, około 350 do grupy firm średnich (50-249 osób zatrudnionych), 1500 do firm małych i blisko 22 000 do firm mikro czyli zatrudniających poniżej 9 osób. Tabela 7 Struktura wielkości firm meblarskich wg rejestru Regon Klasa wielkości Jednostka 2010 2011 2012 Saldo 2012-2011 Saldo/2011 Razem l. firm 24 840 24 157 23 810-347 -1,4% r/r 1,00 0,97 0,99 Mikro l. firm 22546 21939 21817-122 -0,6% r/r 1,06 0,97 0,99 Małe l. firm 1781 1725 1544-181 -10,5% r/r 1,01 0,97 0,90 Średnie l. firm 405 385 349-36 -9,3% r/r 0,99 0,95 0,91 Duże l. firm 108 108 100-8 -7,4% r/r 1,00 0,93 Źródło: rejestr REGON Badając dane o liczbie firm działających na koniec 2012 roku rzuca się w oczy fakt istotnego zmniejszenia liczby firm w poszczególnych przedziałach wielkości. Nie oznacza to wprawdzie Strona13

Polskie Meble Outlook 2013 jednoznacznej likwidacji firm, ale częściowo jest skutkiem zmniejszania zatrudnienia, a w konsekwencji przechodzenia firm z klas wyższych do niższych. Nie mniej taka sytuacja musi jednoznacznie wynikać z trudnej sytuacji branży meblarskiej i faktu, że nie wszystkie firmy są w stanie sprostać presji kosztowej i konkurencji w warunkach spowolnienia gospodarczego. Wartość produkcji sprzedanej firm meblarskich wszystkich klas wielkości w 2012 roku oszacowana została na 29,4 mld złotych co stanowi spadek o 7,3% w porównaniu do roku 2011. Firmy małe Firmy Średnie Firmy duże Strona 14 Firmy mikro Rysunek 5 Rozmieszczenie firm produkujących meble wg rejestru REGON

Spis treści Wstęp... 3 Od autora... 4 Główne wnioski... 5 Polska gospodarka... 6 Podstawowe dane makroekonomiczne... 6 Ludność. Stan i struktura w przekroju terytorialnym... 8 Produkcja mebli... 12 Struktura produkcji według wielkości firm i lokalizacji... 13 Struktura produkcji według grup mebli... 18 Wyniki finansowe i wskaźniki branży meblarskiej... 21 Koniunktura w produkcji mebli... 26 Sprzedaż mebli w Polsce... 31 Konsumpcja rzeczywista i pozorna... 31 Struktura handlu meblami, sklepy, sieci handlowe... 32 Dynamika zmian cen oraz marż... 34 Handel zagraniczny... 35 Eksport mebli... 35 Struktura geograficzna eksportu... 36 Struktura wartościowa eksportu według grup mebli... 39 Wolumen eksportu według grup mebli... 41 Import mebli... 44 Struktura geograficzna importu... 44 Struktura wartościowa importu według grup mebli... 48 Struktura wolumenu importu według grup mebli... 50 Ceny w handlu zagranicznym... 54 Indeksy i klasyfikacje... 56 Przyporządkowanie kodów NACE/PKWiU do głównych grup mebli... 56 Przyporządkowanie kodów CN do głównych grup mebli... 58 Spis tabel... 60 Spis rysunków... 61 Strona60 Spis tabel Tabela 1 Podstawowe wskaźniki makroekonomiczne polskiej gospodarki.... 7 Tabela 2 Prognoza liczby ludności w Polsce w latach 2008-20135.... 8 Tabela 3 Podstawowe dane demograficzne o Polsce... 9 Tabela 4 Struktura ludności w podziale na województwa i podregiony według GUS.... 10 Tabela 5 Znaczenie produkcji mebli w Polsce i w UE... 12

Tabela 6 Udziału produkcji mebli w produkcji sprzedanej przemysłu... 12 Tabela 7 Struktura wielkości firm meblarskich wg rejestru Regon... 13 Tabela 8 Szacunkowa wartość produkcji sprzedanej przemysłu meblarskiego z podziałem na klasy wielkości podmiotów w 2011 roku... 15 Tabela 9 Przychody ze sprzedaży i zatrudnienie w największych firmach meblarskich w Polsce... 17 Tabela 10 Wartość produkcji mebli i jej prognoza na 2012 r. według głównych grup PKWiU.... 18 Tabela 11 Struktura ilościowa produkowanych mebli... 21 Tabela 12 Wskaźnik cen produkcji sprzedanej branży meblarskiej... 21 Tabela 13 Rentowność ze sprzedaży produkcji meblarskiej... 23 Tabela 14 Nakłady inwestycyjne w przemyśle meblarskim.... 24 Tabela 15 Zmiany w strukturze kosztów produkcji meblarskiej.... 24 Tabela 16 Wartość rynku meblarskiego klientów indywidualnych... 31 Tabela 17 Szacunkowa wartość obrotów na rynku międzyfirmowym... 31 Tabela 18 Handel meblami: wybrane sieci, salony, centra meblowe... 32 Tabela 19 Uzupełniająca sieć sprzedaży: hipermarkety, supermarkety, dyskonty.... 33 Tabela 20 Wskaźnik cen towarów i usług konsumpcyjnych.... 34 Tabela 21 Rozwój polskiego eksportu mebli w latach 2007 2012 wg danych Eurostat... 35 Tabela 22 Wartość i struktura geograficzna eksportu mebli 2009-2012... 36 Tabela 23 Struktura wartości eksportu według grup mebli... 39 Tabela 24 Struktura wolumenu eksportu według grup mebli... 42 Tabela 25 Import mebli do Polski według Eurostat.... 44 Tabela 26 Struktura geograficzna importu mebli 2008-2012 -wartości w mln euro i udziały procentowe... 45 Tabela 27 Struktura importu według grup mebli... 48 Tabela 28 Wolumenu importu według grup mebli... 51 Tabela 29 Ceny mebli importowanych do Polski 2009-2012... 54 Tabela 30 Ceny eksportowanych mebli 2009-2012... 55 Tabela 31 Przypisanie grup mebli do kodów PKWiU oraz NACE... 56 Tabela 32 Klasyfikacja CN i przyporządkowanie do głównych grup mebli.... 58 Spis rysunków Rysunek 1 Realne tempo wzrostu PKB. Procentowa zmiana w stosunku do roku 2012.... 6 Rysunek 2 Populacja wybranych krajów europejskich.... 7 Rysunek 3 Piramida wieku ludności w Polsce... 8 Rysunek 4 Światowy ranking eksporterów mebli - wartość i wolumen 2011.... 13 Rysunek 5 Rozmieszczenie firm produkujących meble wg rejestru REGON... 14 Rysunek 6 Zmiany liczby podmiotów według REGON... 15 Rysunek 7 Struktura ilościowa firm meblarskich na III kwartał 2012 r. według REGON... 16 Rysunek 8 Struktura produkcji sprzedanej branży meblarskiej wg klas wielkości podmiotów.... 16 Rysunek 9 Zmiana przychodów wybranych firm meblarskich w 2011 roku.... 16 Rysunek 10 Wartość produkcji mebli i jej prognoza na 2013 r. według głównych grup PKWiU.... 18 Rysunek 11 Zmiany struktury produkcji mebli według GUS.... 19 Rysunek 12 Struktura wartości produkcji mebli w Polsce w 2011 roku według Eurostat... 19 Rysunek 13 Struktura produkcji mebli w Polsce według NACE v2 w złotówkach i w euro... 20 Rysunek 14 Struktura wolumenu produkcji mebli według Eurostat... 20 Rysunek 15 Wskaźnik cen produkcji meblarskiej w latach 2009-2012... 22 Rysunek 16 Przychody i koszty branży meblarskiej ze sprzedaży produktów, towarów i materiałów w latach 2009-2012 według kwartałów... 22 Rysunek 17 Wyniki finansowe brutto branży meblarskiej i jego opodatkowanie w latach 2009-2012 r. według kwartałów... 23 Strona61

Rysunek 18 Rentowność ze sprzedaży mebli.... 23 Rysunek 19 Struktura kosztów branży meblarskiej 2008-2012... 25 Rysunek 20 Zobowiązania finansowe przedsiębiorstw branży meblarskiej w latach 2009-2012 według kwartałów... 25 Rysunek 21 Ogólny klimat koniunktury... 26 Rysunek 22 Bieżący i przewidywalny wskaźnik ogólnej sytuacji gospodarczej.... 26 Rysunek 23 Wskaźnik produkcji i zdolności do regulowania zobowiązań finansowych... 27 Rysunek 24 Bieżąca i przewidywana zdolność do regulowania zobowiązań finansowych w latach 2009-2012.... 27 Rysunek 25 Wskaźnik poziomu należności w latach 2009-2012.... 28 Rysunek 26 Bieżący i przewidywany wskaźnik portfela zamówień w latach 2009-2012... 28 Rysunek 27 Wskaźnik stanu zapasów wyrobów gotowych w latach 2009-2012... 29 Rysunek 28 Wskaźnik przewidywanego zatrudnienia w latach 2009-2012... 29 Rysunek 29 Wskaźnik przewidywanych cen sprzedaży produktów w latach 2009-2012.... 30 Rysunek 30 Ilość i rozmieszczenie firm o PKD 4759 według rejestru REGON... 34 Rysunek 31 Wskaźnik cen mebli i artykułów do urządzania i wystroju mieszkania.... 34 Rysunek 32 Eksport mebli z Polski w latach 2007 2012 wg Eurostat... 35 Rysunek 33 Wartość polskiego eksportu mebli do wybranych krajów w 2012 roku... 36 Rysunek 34 Zmiany w rankingu kierunków eksportu polskich mebli... 37 Rysunek 35 Zmiany pozycji rankingowych głównych odbiorców mebli w okresie 2010 2012... 37 Rysunek 36 Dynamika eksportu mebli do wybranych krajów.... 38 Rysunek 37 Zmiana znaczenia poszczególnych rynków w strukturze eksportu 2012... 38 Rysunek 38 Struktura eksportu według grup mebli 2009-2012... 40 Rysunek 39 Udziały procentowe grup mebli w eksporcie 2009-2012... 40 Rysunek 40 Dynamika zmian eksportu według grup mebli... 41 Rysunek 41 Zmiana znaczenia w strukturze eksportu poszczególnych grup mebli... 41 Rysunek 42 Zmiany udziałów w strukturze wolumenu eksportu według grup mebli... 43 Rysunek 43 Struktura wolumenu eksportu mebli według grup... 43 Rysunek 44 Dynamika zmian wolumenu eksportu poszczególnych grup mebli... 43 Rysunek 45 Polski import mebli w latach 2007 2012... 44 Rysunek 46 Import mebli do Polski w 2012 roku... 45 Rysunek 47 Ranking kierunków importu mebli 2006 2012... 46 Rysunek 48 Zmiany w rankingu dostawców mebli... 46 Rysunek 49 Zmiany udziału poszczególnych rynków w strukturze importu 2011 2012... 47 Rysunek 50 Dynamika importu mebli do Polski 2010 2012... 47 Rysunek 51 Udziały procentowe grup mebli w imporcie liczonym w euro... 49 Rysunek 52 Wartość poszczególnych grup importowanych mebli 2009-2012... 49 Rysunek 53 Dynamika zmian w imporcie według grup mebli... 50 Rysunek 54 Dynamika zmian importu poszczególnych grup mebli według ich wagi... 50 Rysunek 55 Udział poszczególnych grup mebli w wolumenie importu 2009-2012... 52 Rysunek 56 Masa poszczególnych grup mebli w imporcie 2009-2012... 52 Rysunek 57 Zmiany udziału poszczególnych grup mebli w strukturze importu 2012-2011... 53 Rysunek 58 Przeciętne ceny w imporcie... 54 Rysunek 59 Przeciętne ceny mebli w eksporcie... 55 Strona62