OPERATOR GAZOCIĄGÓW PRZESYŁOWYCH SYSTEM EKSPLOATACJI SIECI PRZESYŁOWEJ INSTRUKCJA Wydanie IV Obowiązuje od 01.01.2016 roku Niniejsza instrukcja jest własnością GAZ SYSTEM S.A. Kopiowanie całości lub fragmentu niniejszego dokumentu bez zgody Dyrektora Pionu Eksploatacji GAZ SYSTEM S.A. jest zabronione..
Rozdzielnik instrukcji Dyrektor Pionu Eksploatacji GAZ SYSTEM S.A. Koordynator ds. Systemu Eksploatacji Sieci Przesyłowej GAZ SYSTEM S.A. egzemplarz archiwalny Dyrektor Oddziału w Gdańsku Dyrektor Oddziału w Poznaniu Dyrektor Oddziału w Rembelszczyźnie Dyrektor Oddziału w Świerklanach Dyrektor Oddziału w Tarnowie Dyrektor Oddziału we Wrocławiu Wydanie IV styczeń 2016 strona 2 / stron 17
Tabela zmian Lp. Zmiana dotyczy strona / punkt przed zmianą Treść po zmianie Data wprowadzenia zmiany Uwagi 1 2 3 4 5 6 1 Cały dokument Kierownik Działu Eksploatacji Obiektów/Kierownika Terenowej Jednostki Eksploatacji odpowiedzialnego za eksploatację danej tłoczni /osuszalni Kierownik odpowiedzialny za eksploatację 10.12.2013 2 numer instrukcji I.02.T.01.11 10.12.2013 3 5.1.4 4 5.4 5 5.1.2 który opracowywany jest zgodnie z wymaganiami procedury Postępowanie w przypadku wystąpienia niezgodności eksploatacyjnych Jeżeli przewidziane do wykonania czynności zostały zakwalifikowane jako: - prace gazoniebezpieczne to dodatkowo obowiązuje tok postępowania zgodny z procedurą P.02.O.02 Prace gazoniebezpieczne - prace niebezpieczne, to dodatkowo obowiązuje tok postępowania zgodny z procedurą P.02.O.03 Prace niebezpieczne. 6 Załączniki -------------- który sporządzany jest zgodnie z wymaganiami pkt. 5.2 procedury 10.12.2013 ------------------- 29.12.2014 Jeżeli przewidziane do wykonania czynności zostały zakwalifikowane jako prace gazoniebezpieczne lub niebezpieczne, to dodatkowo obowiązuje tok postępowania zgodny z procedurą P.02.O.02 Prace gazoniebezpieczne i niebezpieczne. Do treści załączników dodano tabelę Skład brygady 28.12.2015 28.12.2015 Ustalenia z narady SESP 2,3.07.2013 Wynik usunięcia z bloku tłoczniowego instrukcji I.02.T.01.01dot. emisji CO2 Wynik zmian w P.02.O.01 Konsekwencja przyjęcia nowej procedury P.02.O.33 Usuwanie i ewidencjonowanie usterek stwierdzonych w sieci przesyłowej Konsekwencja wprowadzenia procedury Prace gazoniebezpieczne i niebezpieczne. Ustalono ze służbą BHP na naradzie SESP 26.05.2015 r. Wydanie IV styczeń 2016 strona 3 / stron 17
Spis treści Lp. Tytuł rozdziału strona 1 Cel instrukcji 5 2 Przedmiot i zakres instrukcji 5 3 Definicje 5 4 Odpowiedzialność i uprawnienia 5 5 Opis postępowania 6 5.1 Wymagania ogólne 6 5.2 Przygotowanie do wykonania przeglądu 6 5.3 6 5.4 Zakończenie prac związanych z przeglądem systemu sterowania i nadzoru 5.5 Warunki BHP 8 6 Informacje dodatkowe 8 7 Dokumenty związane i powołane 8 8 Załączniki 9 7 Wydanie IV styczeń 2016 strona 4 / stron 17
1. Cel instrukcji Celem instrukcji jest wprowadzenie we wszystkich Oddziałach GAZ-SYSTEM S.A. jednolitych zasad postępowania przy wykonywaniu przeglądu systemu sterowania i nadzoru tłoczni oraz osuszalni gazu. 2. Przedmiot i zakres instrukcji Przedmiotem instrukcji jest prowadzenie i dokumentowanie przeglądu systemu sterowania i nadzoru tłoczni oraz osuszalni gazu. Zakresem instrukcji objęte są systemy sterowania i nadzoru zainstalowane w tłoczniach i osuszalniach gazu na terenie Oddziałów GAZ SYSTEM S.A. 3. Definicje W niniejszej instrukcji stosuje się określenia i zwroty zgodne z procedurą P.02.O.01 Warunki techniczne eksploatacji sieci przesyłowej oraz: System sterowania i nadzoru Przetwornik Aparat sygnalizacyjny Sterownik programowalny Alarm Stacja operatorska Tablica synoptyczna - system nadzorujący przebieg procesu technologicznego lub produkcyjnego. Jego główne funkcje obejmują zbieranie aktualnych danych (pomiarów), ich wizualizację, sterowanie procesem, alarmowanie oraz archiwizację danych. - urządzenie dokonujące przekształcenia danej wielkości na inną wielkość według określonej zależności i z pewną dokładnością. Najczęściej przetworniki realizują przekształcenie wielkości fizycznej na wielkości elektryczne takie jak napięcie elektryczne lub natężenie prądu. - urządzenie informujące przez stan styków stycznika o przekroczeniu nastawionej wartości granicznej. - uniwersalne urządzenie mikroprocesorowe przeznaczone do sterowania pracą maszyny lub urządzenia technologicznego. - sygnał dochodzący do operatora wskazujący na zbliżanie się lub występowanie niepożądanego zdarzenia. - stanowisko komputerowe z uruchomionym programem wizualizacji i sterowania obiektu. - tablica obrazująca jednocześnie stan pracy wszystkich urządzeń technologicznych obiektu. 4. Odpowiedzialność i uprawnienia Odpowiedzialność za nadzór nad przestrzeganiem postanowień niniejszej instrukcji ponosi Dyrektor Oddziału GAZ - SYSTEM S.A. Dyrektorzy, kadra kierownicza oraz pracownicy Oddziału GAZ - SYSTEM S.A. a także wykonawcy zewnętrzni wykonujący, zależnie od zakresu swoich uprawnień, odpowiedzialni są za postępowanie zgodne z postanowieniami niniejszej instrukcji. Wydanie IV styczeń 2016 strona 5 / stron 17
5. Opis postępowania 5.1. Wymagania ogólne 5.1.1 Czynności przeglądowe wykonywane są na podstawie niniejszej instrukcji, a w uzasadnionych przypadkach nie ujętych w instrukcji, na podstawie aktualnie posiadanej wiedzy (aktualna DTR). 5.1.2 Jeżeli przewidziane do wykonania czynności zostały zakwalifikowane jako prace gazoniebezpieczne lub niebezpieczne, to dodatkowo obowiązuje tok postępowania zgodny z procedurą P.02.O.02 Prace gazoniebezpieczne i niebezpieczne. 5.1.3 odbywa się na polecenie Kierownika odpowiedzialnego za eksploatację danej tłoczni/osuszalni lub osoby przez niego upoważnionej. 5.1.4 prowadzony jest w zakresie określonym w niniejszej instrukcji i w terminach ustalonych w Harmonogramie prac eksploatacyjnych, który sporządzany jest zgodnie z wymaganiami pkt. 5.2 procedury P.02.O.01 Warunki techniczne eksploatacji sieci przesyłowej. 5.1.5 Osoby wykonujące czynności objęte niniejszą instrukcja powinny posiadać aktualne świadectwa kwalifikacyjne zgodnie z obowiązującymi przepisami. 5.1.6. Przeglądy urządzeń mogących spowodować przerwę w przekazie teletransmisyjnym, a także mające wpływ na pracę innych urządzeń tłoczni/osuszalni można prowadzić wyłącznie za zgodą użytkownika oraz przy współpracy z Oddziałową Dyspozycją Gazu. 5.2. Przygotowanie do wykonania przeglądu 5.2.1 Wraz z poleceniem osoba odpowiedzialna za wykonanie przeglądu powinna otrzymać stosowny dokument odniesienia i zapoznać się z nim. Dokument ten powinien zawierać wymagane (odpowiednie do zakresu czynności eksploatacyjnych) dane techniczne obiektu poddanego przeglądowi. 5.2.2 Osoba nadzorująca informuje członków zespołu o zagrożeniach występujących w miejscu pracy, sposobie postępowania na wypadek awarii oraz o niezbędnych czynnościach związanych z prawidłowym wykonaniem prac. 5.2.3 W przypadku wykonywania przeglądu przez wykonawcę zewnętrznego, należy postępować zgodnie z procedurą P.02.O.13 Prowadzenie przez wykonawców zewnętrznych prac eksploatacyjnych na obiektach sieci przesyłowej. 5.3. 5.3.1. W ramach przeglądu systemu sterowania i nadzoru należy: sprawdzić szczelność oraz drożność przewodów impulsowych doprowadzających media do przetworników procesowych, ocenić stan armatury odcinającej i obejściowej przetworników procesowych, sprawdzić stan połączeń kablowych i przewodów linii zasilających i transmisyjnych, sprawdzić czy nie występują zwarcia, otwarte obwody lub wielokrotne uziemienia, zweryfikować prawidłowość wskazań mierzonych wielkości procesowych na stacji operatorskiej i szafie obiektowej przez porównanie ze wskazaniami przyrządu wzorcowego, Wydanie IV styczeń 2016 strona 6 / stron 17
zdjąć charakterystykę pracy przetworników procesowych poprzez zadanie na jego wejściu wielkości wzorcowych, w co najmniej pięciu punktach zakresu pomiarowego i odczytanie wskazań urządzenia badanego, sprawdzić nastawienia aparatury sygnalizacyjnej, sprawdzić poprawność działania elektrozaworów doprowadzających media sterujące, sprawdzić nastawy ustawników pozycyjnych zaworów regulacyjnych, sprawdzić poprawność funkcjonowania zaworów przez podanie sygnałów sterujących reprezentujących pełne otwarcie oraz pełne zamknięcie i sprawdzenie faktycznego położenia zaworu, zweryfikować prawidłowość funkcjonowania alarmów i wyłączeń awaryjnych przy przekroczeniu ustalonych progów zadziałania, skontrolować stan czystości urządzeń szaf sterowniczych, sprawdzić prawidłowość pracy zasilaczy urządzeń obiektowych, sprawdzić poprawność pracy sterownika programowalnego i urządzeń sieci komunikacyjnej. 5.3.2. W ramach przeglądu sterowania napędów zaworów gazowych agregatu sprężarkowego oraz w polu zaworowym tłoczni i osuszalni należy: otworzyć/zamknąć zawór przez wysterowanie lokalne, sprawdzić czasy otwarcia/zamknięcia oraz poprawność sygnalizacji położenia zaworu przez wyłączniki krańcowe, otworzyć/zamknąć zawór przez wysterowanie zdalne, sprawdzić czasy otwarcia/zamknięcia oraz poprawność sygnalizacji położenia zaworu przez wyłączniki krańcowe sprawdzić poprawność przekazywania do systemu sterowania i nadzoru pozostałych sygnałów informacyjnych z napędu (urządzenia sterującego) zaworu. Sprawdzenia powyższe zaleca się wykonywać łącznie z przeglądem armatury i jej napędów, szczegółowo opisanym w procedurze P.02.O.21 Eksploatacja armatury i napędów armatury. 5.3.3. W ramach przeglądu stacji operatorskich należy: skontrolować prawidłowość funkcjonowania myszy i klawiatury komputerowej, ocenić prawidłowość wyświetlania obrazu przez monitor komputerowy, sprawdzić prawidłowość odtwarzania dźwięku w głośnikach, ocenić poprawność wydruku strony testowej przez drukarkę, sprawdzić stan czystości podzespołów wewnątrz obudowy komputera stacji operatorskiej, sprawdzić pracę wentylatorów zasilacza, obudowy, procesora, karty graficznej, skontrolować pewność zamocowania podzespołów, wtyczek przewodów zasilających i transmisyjnych. 5.3.4. W ramach przeglądu tablicy synoptycznej należy: potwierdzić prawidłowość świecenia lampek sygnalizacyjnych, sprawdzić poprawność wskazań wyświetlaczy, sprawdzić poprawność sygnalizacji dźwiękowej, sprawdzić poprawność działania przycisków sterowniczych. 5.4. Zakończenie prac związanych z przeglądem systemu sterowania i nadzoru 5.4.1 Odpowiedzialny za wykonanie przeglądu systemu sterowania i nadzoru sporządza protokóły z przeglądu systemu sterowania i nadzoru. Wzory protokołów dla poszczególnych elementów systemu sterowania i nadzoru stanowią odpowiednio załączniki nr Z.-01 Z.-04 do niniejszej instrukcji. Protokoły są przedkładane Kierownikowi odpowiedzialnemu za eksploatację lub osobie przez niego Wydanie IV styczeń 2016 strona 7 / stron 17
upoważnionej, która je podpisuje akceptując wykonanie prac pod względem zakresu i jakości oraz dokonuje rozliczenia prac. 5.4.2 W przypadku nie wykonania pełnego, przewidzianego w niniejszej instrukcji zakresu prac należy to odnotować w odpowiednim protokole z przeglądu systemu sterowania i nadzoru w postaci. 5.4.3 Oryginały protokołów z przeglądu systemu sterowania i nadzoru tłoczni gazu są przekazywane po zakończeniu prac Kierownikowi odpowiedzialnemu za eksploatację lub osobie przez niego upoważnionej i stanowią potwierdzenie wykonania przeglądu. Oryginały protokołów z wykonania czynności eksploatacyjnych przez okres minimum 5 lat należy przechowywać w Dziale odpowiedzialnym za eksploatację, a następnie archiwizować. 5.5 Warunki BHP. 5.5.1. Pracownicy zobowiązani są do skompletowania narzędzi oraz używania sprzętu ochrony osobistej, ewentualnie również dodatkowego, wynikającego ze specyficznego charakteru warunków pracy celem prawidłowego i bezpiecznego wykonania pracy. 5.5.2. Pracownicy zobowiązani są do przestrzegania ogólnych zasad BHP oraz zasad podanych w instrukcjach obsługi przyrządów i narzędzi używanych podczas pracy. 5.5.3. Pracownicy zobowiązani są do przestrzegania ograniczeń związanych z pracą w obrębie strefy zagrożenia wybuchem. 5.5.4. Pracownicy zobowiązani są do zapobiegania zanieczyszczeniu środowiska. 6. Informacje dodatkowe 6.1. Wszelkie zmiany do niniejszej instrukcji mogą być wprowadzane zgodnie z zasadami opisanymi w procedurze P.01.001 Procedury i instrukcje forma oraz zawartość. 6.2. Badanie skuteczności działań opisanych w niniejszej instrukcji oraz kontrolę przestrzegania instrukcji prowadzi się w drodze audytów wewnętrznych zgodnie z procedurą P.01.8.2.2 Audyt wewnętrzny SESP. 7. Dokumenty związane i powołane 7.1. Procedury i instrukcje P.01.001 Procedury i instrukcje forma oraz zawartość. P.01.8.2.2 Audyt wewnętrzny SESP. P.02.O.01 Warunki techniczne eksploatacji sieci przesyłowej. P.02.O.13 Prowadzenie przez wykonawców zewnętrznych prac eksploatacyjnych na obiektach sieci przesyłowej. P.02.O.02 Prace gazoniebezpieczne i niebezpieczne. P.02.O.21 Eksploatacja armatury i napędów armatury. P.02.T.01 Eksploatacja tłoczni i osuszalni gazu. 8. Załączniki Nr Z.-01 Protokół z przeglądu systemu sterowania i nadzoru Nr Z.-02 Protokół z przeglądu napędów zaworów agregatu sprężarkowego i tłoczni gazu Nr Z.-03 Protokół z przeglądu stacji operatorskiej Nr Z.-04 Protokół z przeglądu tablicy synoptycznej Wydanie IV styczeń 2016 strona 8 / stron 17
Załącznik Nr Z.-01 PROTOKÓŁ NR z dnia z przeglądu systemu sterowania i nadzoru obiektu.. Daty wykonywania przeglądu: od.. do. Dane znamionowe/krótki opis/lokalizacja (wewnątrz obiektu): Dokumenty odniesienia: (nr/nazwa procedury/instrukcji/dtr/itp.) Wykonawca:. 1. Wykonane czynności: Przedmiot sprawdzenia Szczelność i drożność przewodów impulsowych Stan armatury odcinającej Stan połączeń kablowych i przewodów Prawidłowość wskazań wielkości procesowych w szafach sterowniczych i stacji operatorskiej Prawidłowość charakterystyki przetwarzania przetworników procesowych Poprawność działania elektrozaworów mediów sterowniczych Prawidłowość nastaw ustawników pozycyjnych zaworów regulacyjnych Prawidłowość funkcjonowania zaworów zdalnie sterowanych Prawidłowość nastaw aparatury sygnalizacyjnej Prawidłowość funkcjonowania alarmów i wyłączeń awaryjnych Stan czystości urządzeń szaf sterowniczych Prawidłowość zadziałania elementów wykonawczych Prawidłowość pracy zasilaczy urządzeń obiektowych Prawidłowość pracy sterowników programowalnych Prawidłowość pracy urządzeń sieci komunikacyjnej * odpowiednie wpisać w rubrykę Wynik sprawdzenia Pozytywny * Negatywny * Nie dotyczy * Wydanie IV styczeń 2016 strona 9 / stron 17
2. Zbiorcze wyniki badań, sprawdzeń, pomiarów (załączniki): Lp. Nazwa załącznika Wynik (pozytywny/ negatywny/ nie dotyczy) Uwagi 3. Naprawy zauważonych usterek. Krótki opis wykonanych prac:.. 4. Lista wymienionych części: 5. Uwagi dodatkowe:.... 6. Wynik przeglądu: (nazwa agregatu sprężającego/instalacji/urządzenia) nadaje/nie nadaje * się do eksploatacji * - niewłaściwe skreślić Prowadzono pomiar ciągły środowiska pracy: TAK\NIE\NIE DOTYCZY (właściwe zaznaczyć). Ewentualne przekroczenia odnotować w uwagach do protokołu. Skład brygady realizującej czynności eksploatacyjne Data Funkcja: N Nadzorujący P Pracownik Imię i nazwisko Uwaga: ilość wierszy w tabeli należy dostosować do ilości pracowników oraz czasu trwania prac. Wydanie IV styczeń 2016 strona 10 / stron 17
Protokół sporządził Nadzorujący prace: Protokół zatwierdził:...... (imię i nazwisko) (data) (podpis) (imię i nazwisko) (data) (podpis) Wydanie IV styczeń 2016 strona 11 / stron 17
Załącznik Nr Z.-02 PROTOKÓŁ NR z dnia z przeglądu napędów zaworów obiektu.. Daty wykonywania przeglądu: od.. do. Dane znamionowe/krótki opis/lokalizacja (wewnątrz obiektu):.. Dokumenty odniesienia:... (nr/nazwa procedury/instrukcji/dtr/itp.) Wykonawca:.. 1. Wykonane czynności: Przedmiot sprawdzenia Otwieranie/zamykanie w trybie lokalnym Otwieranie/zamykanie w trybie zdalnym Poprawność przekazywania do systemu sterowania i nadzoru pozostałych sygnałów informacyjnych z napędu (urządzenia sterującego) zaworu * odpowiednie wpisać w rubrykę 2. Zbiorcze wyniki badań, sprawdzeń, pomiarów (załączniki): Wynik sprawdzenia Pozytywny * Negatywny * Nie dotyczy * Lp. Nazwa załącznika Wynik (pozytywny/ negatywny/ nie dotyczy) Uwagi 3. Naprawy zauważonych usterek. Krótki opis wykonanych prac:... 4. Lista wymienionych części Wydanie IV styczeń 2016 strona 12 / stron 17
5. Uwagi dodatkowe: 6. Wynik przeglądu: (nazwa agregatu sprężającego/instalacji/urządzenia) nadaje/nie nadaje * się do eksploatacji. * - niewłaściwe skreślić Prowadzono pomiar ciągły środowiska pracy: TAK\NIE\NIE DOTYCZY (właściwe zaznaczyć). Ewentualne przekroczenia odnotować w uwagach do protokołu. Skład brygady realizującej czynności eksploatacyjne Data Funkcja: N Nadzorujący P Pracownik Imię i nazwisko Uwaga: ilość wierszy w tabeli należy dostosować do ilości pracowników oraz czasu trwania prac. Protokół sporządził Nadzorujący prace: Protokół zatwierdził:...... (imię i nazwisko) (data) (podpis) (imię i nazwisko) (data) (podpis) Wydanie IV styczeń 2016 strona 13 / stron 17
Załącznik Nr Z.-03 PROTOKÓŁ NR z dnia z przeglądu stacji operatorskiej obiektu.. Daty wykonywania przeglądu: od.. do. Dane znamionowe/krótki opis/lokalizacja (wewnątrz obiektu): Dokumenty odniesienia:. (nr/nazwa procedury/instrukcji/dtr/itp.) Wykonawca:.. 1. Wykonane czynności: Przedmiot sprawdzenia Prawidłowość funkcjonowania myszy i klawiatury Poprawność wyświetlania obrazu przez monitor komputerowy Poprawność odtwarzania dźwięku w głośnikach Poprawność wydruku strony testowej Wynik działania programu diagnostycznego sprawdzającego podzespoły wewnętrzne komputera Stan czystości podzespołów wewnętrznych komputera Poprawność pracy wentylatorów zasilacza, obudowy, procesora, karty graficznej Stan zamocowania podzespołów, wtyczek, kabli transmisyjnych * odpowiednie wpisać w rubrykę Wynik sprawdzenia Pozytywny * Negatywny * Nie dotyczy * 2. Naprawy zauważonych usterek. Krótki opis wykonanych prac: 3. Lista wymienionych części Wydanie IV styczeń 2016 strona 14 / stron 17
4. Uwagi dodatkowe: 5. Wynik przeglądu: (nazwa agregatu sprężającego/instalacji/urządzenia) nadaje/nie nadaje * się do eksploatacji. * - niewłaściwe skreślić Osoba odpowiedzialna za wykonanie przeglądu: (Imię i nazwisko, podpis (nr uprawnień) Protokół przyjął: (Data, imię i nazwisko, podpis (nr uprawnień) Wydanie IV styczeń 2016 strona 15 / stron 17
Załącznik Nr Z.-04 PROTOKÓŁ NR z dnia z przeglądu tablicy synoptycznej obiektu.. Daty wykonywania przeglądu: od.. do. Dane znamionowe/krótki opis/lokalizacja (wewnątrz obiektu): Dokumenty odniesienia:. (nr/nazwa procedury/instrukcji/dtr/itp.) Wykonawca:.. 1. Wykonane czynności: Przedmiot sprawdzenia Prawidłowość świecenia lampek sygnalizacyjnych Prawidłowość wskazań wyświetlaczy Prawidłowość sygnalizacji dźwiękowej Prawidłowość działania przycisków sterowniczych Prawidłowość świecenia lampek sygnalizacyjnych * odpowiednie wpisać w rubrykę Wynik sprawdzenia Pozytywny * Negatywny * Nie dotyczy * 2. Naprawy zauważonych usterek. Krótki opis wykonanych prac: 3. Lista wymienionych części 4. Uwagi dodatkowe: Wydanie IV styczeń 2016 strona 16 / stron 17
5. Wynik przeglądu: (nazwa agregatu sprężającego/instalacji/urządzenia) nadaje/nie nadaje * się do eksploatacji. * - niewłaściwe skreślić Osoba odpowiedzialna za wykonanie przeglądu: (Imię i nazwisko, podpis (nr uprawnień) Protokół przyjął: (Data, imię i nazwisko, podpis (nr uprawnień) Wydanie IV styczeń 2016 strona 17 / stron 17