Badanie kadr medycznych uczestniczących w szkoleniach z zakresu skryningu raka piersi i szyjki macicy

Badanie kadr medycznych uczestniczących w szkoleniach z zakresu skryningu raka piersi i szyjki macicy (szkolenia dofinansowane w ramach działania 2.3 SPO RZL) Warszawa, lipiec 2007 1

SPIS TREŚCI WPROWADZENIE...3 I. OPIS BADANEGO OBSZARU... 5 II. GŁÓWNE WNIOSKI...6 III. METODOLOGIA...7 IV. SZCZEGÓŁOWE WYNIKI BADANIA... 7 1. PROFIL DEMOGRAFICZNY BADANYCH UCZESTNIKÓW SZKOLEŃ... 7 1.1 SZKOLENIA DLA PIELĘGNIAREK... 7 1.2 SZKOLENIA DLA RADIOLOGÓW I TECHNIKÓW RTG... 7 2. ŹRÓDŁA INFORMACJI O SZKOLENIU I WCZEŚNIEJSZE SZKOLENIA... 9 3. OCENA SZKOLEŃ... 10 3.1 SZKOLENIE DLA PIELĘGNIAREK... 10 3.2 SZKOLENIE DLA RADIOLOGÓW I TECHNIKÓW RTG... 12 3.2.1 OCENA CZĘŚCI WYKŁADOWEJ... 13 3.2.2 OCENA ZAJĘĆ PRAKTYCZNYCH... 14 4. AKTUALNE I POTENCJALNE WYKORZYSTANIE WIEDZY I UMIEJĘTNOŚCI ZWIĄZANYCH Z TEMATYKĄ SZKOLENIA... 17 4.1 SZKOLENIE DLA PIELĘGNIAREK... 17 4.2 SZKOLENIE DLA RADIOLOGÓW I TECHNIKÓW RTG... 19 5. ZAINTERESOWANIE PRZYSZŁYMI SZKOLENIAMI... 21 5.1 SZKOLENIE DLA PIELĘGNIAREK... 21 5.2 SZKOLENIE DLA RADIOLOGÓW I TECHNIKÓW RTG... 22 V. PODSUMOWANIE WYNIKÓW BADANIA... 23 2

Wprowadzenie Realizacja zadań związanych z wdrażaniem Działania 2.3 Sektorowy Program Operacyjny Rozwój Zasobów Ludzkich (SPO RZL) stanowi jeden z kluczowych obszarów działalności PARP. Jest to zarazem obszar bardzo złożony, obejmujący projekty o znacznie zróżnicowanej skali i specyfice tematycznej. Skuteczna realizacja celów stawianych przed tymi projektami wymaga bieżącej kontroli osiąganych rezultatów i sprawnego podejmowania stosownych działań naprawczych. Niezbędny ku temu jest odpowiednio zaprojektowany system sprawozdawczości i monitorowania a także okresowa ocena osiągania celów działania. Badanie kadr medycznych, stanowiące obok ankietowania Beneficjentów schematów a. i b. jeden z komponentów Badania kwartalnego Beneficjentów Ostatecznych Działania 2.3 SPO RZL służy uzupełnieniu wiedzy gromadzonej poprzez sprawozdawczość okresową. Jego celem jest również dostarczanie nowych danych oraz weryfikacja aktualności danych wcześniej zgromadzonych. Wyniki tego badania wykorzystywane będą również na potrzeby przyszłych ewaluacji. Znajdą one bowiem zastosowanie na etapie określania tematyki badań ewaluacyjnych, opracowywania metodologii, a także dadzą podstawę do porównań pomiędzy projektami. 00-834 Warszawa, ul. Pańska 81/83, tel.: + 48 022 432 85 55 3

I. Opis badanego obszaru Program szkoleń z zakresu skryningu raka piersi i szyjki macicy realizowany jest w ramach schematu c. Działania 2.3 Sektorowego Programu Operacyjnego Rozwój Zasobów Ludzkich. Schemat ten, będąc elementem Działania,,Rozwój kadr nowoczesnej gospodarki, wpisuje się w jego całościową specyfikę, która opiera się doskonaleniu kadr polskich przedsiębiorstw i instytucji poprzez dostarczanie dofinansowywanych usług szkoleniowych. Głównym celem schematu c. jest podnoszenie umiejętności i kwalifikacji pracowników służby zdrowia, w szczególności pracowników modelowych centrów skryningowych. Instytucją odpowiedzialną za wdrażanie tego schematu jest, podobnie jak w przypadku całego Działania 2.3 SPO RZL, Polska Agencja Rozwoju Przedsiębiorczości (PARP). Organizatorem szkoleń objętych schematem c. jest Centrum Onkologii - Instytut Marii Skłodowskiej-Curie w Warszawie. Tematyka ich koncentruje się na zagadnieniach związanych z wykrywaniem oraz profilaktyką raka piersi i szyjki macicy. Oferowane szkolenia mają być w założeniu jednym z elementów przyczyniających się do zapewnienia sprawnego funkcjonowania programów przesiewowych, ukierunkowanych na poprawę wykrywalności i uleczalności chorób nowotworowych. Wzmocnienie kompetencji kadr medycznych wnosić powinno także wartość dodaną wobec działań finansowanych ze środków krajowych, takich jak ogólnopolskie programy badań przesiewowych realizowane przez Narodowy Fundusz Zdrowia, czy też inne działania wynikające z realizacji Narodowego Programu Zwalczania Chorób Nowotworowych. Wartość dodatkowa projektów dotowanych z funduszy strukturalnych powinna się w tym przypadku zaznaczać się systemową poprawą jakości badań diagnostycznych oraz dostosowaniem kompetencji kadr medycznych do nowoczesnych trendów w zakresie rozpoznawania i leczenia nowotworów piersi i szyjki macicy. Bezpośrednim zakładanym rezultatem szkoleń powinno być podniesienie umiejętności i kwalifikacji pracowników służby zdrowia (lekarzy, pielęgniarek i położnych, techników RTG, fizyków medycznych), a w szczególności pracowników modelowych centrów skryningowych. Wiedza i umiejętności przekazywane w trakcie szkoleń mają się również przełożyć na poprawę skuteczności promocji profilaktyki chorób nowotworowych, a w konsekwencji na poprawę zgłaszalności kobiet na okresowe badania mammograficzne i cytologiczne. 4

II. GŁÓWNE WNIOSKI Badane grupy uczestników szkoleń w schemacie c. różniły się pod względem niektórych parametrów socjodemograficznych. Wśród pielęgniarek relatywnie częściej występowały osoby o najdłuższym stażu pracy, 58% z nich posiadało staż pracy dłuższy niż 25 lat. Wśród radiologów i techników RTG brak było dominacji jakiejkolwiek grupy pod względem stażu pracy. Biorąc pod uwagę rodzaj własności placówki wśród pielęgniarek i techników RTG dominowały grupy osób pracujących w placówkach publicznych (62-67%), w przypadku radiologów największa grupa 61% pracowała zarówno w placówkach prywatnych jak i publicznych, przy czym większość czasu spędzając w placówkach publicznych. Pielęgniarki i położne oraz technicy RTG najczęściej dowiadywali się o szkoleniu od swojego przełożonego, w przypadku radiologów najczęściej źródłem informacji o szkoleniu były koleżanki i koledzy z pracy. Ocena ogólnego zadowolenia z udziału w szkoleniu oraz skłonność do rekomendacji szkolenia jest podobna we wszystkich badanych grupach. Zadowolonych z udziału w szkoleniu jest 87% techników RTG, 89% pielęgniarek i położnych oraz 100% radiologów. Skłonnych do rekomendacji szkolenia jest 9 techników RTG, 97% pielęgniarek i położnych oraz 100% radiologów. Jednakże na poziomie oceny szczegółowej wyniki dla szkoleń realizowanych w trzech omawianych grupach wskazują na wyraźne różnice. Spośród wszystkich grup najlepiej szkolenie oceniły pielęgniarki i położne. Wszystkie badane zadeklarowały, iż podczas szkolenia zdobyły nową wiedzę i umiejętności, którą aktualnie przekazują w codziennych kontaktach z pacjentkami. Jakiekolwiek braki w szkoleniu były wskazywane rzadko i dotyczyły zagadnień związanych z rehabilitacją pacjentek po zabiegach operacyjnych. Profil socjodemograficzny uczestników szkoleń Główne źródła informacji o szkoleniu Ocena zadowolenia z uczestnictwa Ocena uczestnictwa pielęgniarki i położne Ogólna ocena przydatności szkolenia realizowanego wśród techników RTG oraz radiologów została oceniona wysoko za przydatne z punktu widzenia wykonywanej pracy uznało szkolenie 87% techników RTG oraz 85% radiologów. Zauważalne są natomiast różnice w ocenie części wykładowej i części praktycznej. Część zajęć praktycznych została oceniona zarówno przez większość radiologów jak i techników RTG jako zbyt krótka i zawierająca pewne braki 00-834 Warszawa, ul. Pańska 81/83, tel.: + 48 022 432 85 55 Ocena przydatności szkolenia technicy RTG, lekarze radiolodzy 5

tematyczne radiolodzy wskazywali na ocenę zdjęć problematycznych, technicy RTG na kontrolę jakości. Biorąc pod uwagę wykorzystanie zdobytej wiedzy i umiejętności 79% radiologów wykorzystuje w swojej obecnej pracy klasyfikację BIRADS (Breast Imaging Reporting and Data System). Taki sam odsetek techników RTG uważa, iż udział w szkoleniu wpłynął na stosowane procedury kontroli jakości aparatury mammograficznej. Jednakże w pełni przeprowadzać kontrolę aparatury mammograficznej według standardów European Guidelines for Quality Assurance in Mammography Screening może jedynie 43% techników RTG, przede wszystkim z uwagi na brak odpowiedniego sprzętu. Zdecydowana większość wszystkich uczestników szkoleń jest zainteresowana uczestnictwem w dalszych szkoleniach związanych z wykonywaną pracą w przyszłości. Największy odsetek pielęgniarek i położnych jest zainteresowany szkoleniami z zakresu raka piersi i raka szyjki macicy, profilaktyki i leczenia chorób cywilizacyjnych oraz innych chorób nowotworowych. Radiolodzy są najczęściej zainteresowani szkoleniami z zakresu mammografii, diagnostyki chorób piersi, klasyfikacji BIRADS, tomografii komputerowej. Technicy RTG są najczęściej zainteresowani szkoleniami z zakresu kontroli jakości, mammografii, ochrony radiologicznej, pozycjonowania i tomografii komputerowej. Wykorzystywanie klasyfikacji BIRADS, prowadzenie kontroli jakości Plany szkoleniowe uczestników 6

III. Metodologia Badanie przeprowadzone zostało w kwietniu i maju 2007r. Badaną populacją byli Beneficjenci Ostateczni działania 2.3 SPO RZL- schemat C: pielęgniarki i położne, radiolodzy oraz technicy RTG, którzy zakończyli udział w szkoleniach w okresie wrzesieńpaździernik 2006. Wykorzystaną technikę badawczą stanowiła składająca się z ponad 20-tu pytań ankieta pocztowa wysłana do 134 osób. Liczba pytań, na jakie badani odpowiadali, zależała od ich przynależności do jednej z trzech wymienionych grup. Stopień zwrotu wyniósł 83% co daje 111 wypełnionych ankiet. Beneficjenci objęci ankietowaniem stanowili pierwszą badaną grupę uczestników szkoleń realizowanych w ramach schematu c. działania 2.3 SPO RZL. Uczestniczy, którzy zakończą udział w szkoleniach w późniejszym okresie zostaną objęci następnymi edycjami badania planowanymi na październik 2007 roku oraz na marzec 2008 roku. IV. SZCZEGÓŁOWE WYNIKI BADANIA 1. Profil demograficzny badanych uczestników szkoleń 1.1 Szkolenia dla pielęgniarek i położnych Badane pielęgniarki i położne najczęściej były osobami urodzonymi w latach 50-tych oraz 60-tych, z długim stażem pracy 58% posiadało ponad dwudziestopięcioletni staż pracy. Najczęściej pracowały na stanowisku starszej pielęgniarki lub położnej (44%), starszej pielęgniarki środowiskowej lub położnej środowiskowej (25%) oraz pielęgniarki środowiskowej lub położnej środowiskowej (17%). Zdecydowana większość badanych pielęgniarek i położnych (67%) pracowała wyłącznie w publicznych placówkach służby zdrowia, 25% pracowało zarówno w publicznych jak i prywatnych placówkach, przy czym większość czasu pracy spędzała w placówkach publicznych. Biorąc pod uwagę charakter wykonywanej pracy dla 61% ankietowanych była to praca w przychodni, dodatkowo 39% pracowało w terenie, 33% pracowało także w gabinecie zabiegowym. Badane pielęgniarki i położne pochodziły głównie ze wsi oraz miast poniżej 100 tys. mieszkańców, z miast powyżej 100 tys. mieszkańców pochodziło jedynie 8% pielęgniarek i położnych. 1.2 Szkolenia dla radiologów i techników RTG Wśród radiologów, podobnie jak wśród pielęgniarek i położnych, przeważały osoby urodzone w latach 50-tych oraz 60-tych- po 39% wskazań. Również w przypadku techników RTG największy odsetek stanowiły te same grupy osób, jednakże relatywnie większy był tu 00-834 Warszawa, ul. Pańska 81/83, tel.: + 48 022 432 85 55 7

odsetek osób młodszych, urodzonych w latach 70-tych 19%. Staż pracy w grupie radiologów i techników RTG nie wskazywał na dominację jakiejkolwiek grupy. Biorąc pod uwagę rodzaj własności placówki, wśród radiologów największą grupę stanowili radiolodzy pracujący zarówno w placówkach publicznych jak i prywatnych, spędzający większość czasu w placówkach publicznych (61%). W przypadku techników RTG, podobnie jak w przypadku pielęgniarek i położnych, największą grupę stanowiły osoby pracujące w placówkach publicznych (62%). Radiolodzy najczęściej pochodzili z miast liczących od 20 do 50 tys. mieszkańców. W przypadku techników RTG brak było dominującej kategorii wielkości miejscowości, z których pochodzili uczestnicy szkoleń. Wykres 1-3 Staż pracy, rodzaj placówki oraz wielkość miejscowości uczestników szkoleń ŹRÓDŁO: BADANIE PIELĘGNIAREK I POŁOŻNYCH, RADIOLOGÓW I TECHNIKÓW RTG Jaki jest Pana(i) staż pracy w wykonywanym zawodzie? Pielęgniarki, położne N=36 22% 58% 3% 18% 39% 25% 18% Technicy, N=47 21% 21% 21% 2 1-10 lat 11-20 lat 21-25 lat 26 i w ięcej lat brak danych W jakiego rodzaju placówce/placówkach Pan(i) pracuje? Pielęgniarki, położne N=36 67% 25% 3% 3%3% 25% 61% 14% Technicy, N=47 62% 28% Wyłącznie w placów ce/placów kach publicznych Zarów no w placów kach publicznych jak i pryw atnych - przy czym większość czasu pracy spędzam w placów kach publicznych Zarów no w placów kach publicznych jak i pryw atnych - przy czym większość czasu pracy spędzam w placów kach pryw atnych Wyłącznie w placów ce/placów kach pryw atnych brak danych 8

Gdzie znajduje się placówka, w której pracuje Pan(i) przez największą liczbę godzin? Pielęgniarki, położne N=36 22% 25% 19% 22% 8% 3% 50% 29% Technicy, N=47 13% 17% 13% 30% 17% na terenach wiejskich w mieście poniżej 20 tys. mieszkańców w mieście pow yżej 20 tys. i poniżej 50 tys. mieszkańców w mieście pow yżej 50 tys. i poniżej 100 tys. mieszkańców w mieście pow yżej 100 tys. i poniżej 500 tys. mieszkańców w mieście pow yżej 500 tys. mieszkańców brak danych 2. Źródła informacji o szkoleniu i wcześniejsze szkolenia Najczęściej wskazywanym źródłem informacji o szkoleniu dla pielęgniarek techników połoznych oraz techników RTG byli przełożeni, od których dowiedziało się o szkoleniu 89% badanych pielęgniarek oraz 74% techników RTG. Informacja o szkoleniach dystrybuowany była zatem w sposób kaskadowy. Oferta szkoleniowa była dostarczane przez Instytut Onkologii przede wszystkim do kierowniczego personelu medycznego, który następnie przekazywał je pracownikom zgodnie z przyjętą w danej placówce polityką szkoleniową. W przypadku radiologów najczęstszym źródłem informacji 4 - były koleżanki i koledzy z pracy. Od przełożonego o szkoleniu dowiedziało się 29% radiologów. 43% radiologów oraz 51% techników RTG uczestniczyło wcześniej w szkoleniach o podobnej tematyce. W przypadku techników RTG najczęściej (71%) było to szkolenie z zakresu Kontroli jakości w mammografii. W przypadku radiologów najczęściej wskazywanymi szkoleniami były szkolenia z zakresu Diagnostyki raka sutka (25%) oraz Badań USG w diagnostyce raka piersi (25%). 00-834 Warszawa, ul. Pańska 81/83, tel.: + 48 022 432 85 55 9

Wykres 4 Źródła informacji o szkoleniu ŹRÓDŁO: BADANIE PIELĘGNIAREK, RADIOLOGÓW I TECHNIKÓW RTG Skąd dowiedział(a) się Pan(i) o szkoleniu w zakresie skryningu raka piersi i szyjki macicy przeznaczonym dla pielęgniarek i położnych/ dla lekarzy radiologów dla techników RTG? Od przełożonego Od koleżanki, kolegi z pracy Z Internetu Inne Z broszury, ulotki informacyjnej 9% 14% 9% 2% 29% 4 89% 74% Pielęgniarki, N=36 brak danych 4% Technicy, N=47 3. Ocena szkoleń 3.1 Szkolenie dla pielęgniarek i położnych Wszystkie badane pielęgniarki i położne deklarują, iż podczas szkolenia zdobyły nową wiedzę i umiejętności. Najczęściej dotyczyły one powstawania i leczenia nowotworów (42%), profilaktyki - wiedza teoretyczna i umiejętność promowania (33%), epidemiologii raka piersi i szyjki macicy w Polsce (28%), diagnostyki nowotworów (25%), badań przesiewowych (22%). Za szczególnie interesujące informacje poruszane podczas szkolenia pielęgniarki i położne uznały diagnostykę i genezę nowotworów (33%), metody leczenia (33%), metody prowadzenia profilaktyki (25%). Za najlepsze elementy szkolenia pielęgniarki i położne uznały poziom merytoryczny wykładowców (33%) oraz dodatkowo zaangażowanie wykładowców 17%, jak również możliwość zapoznania się z nowoczesną aparaturą (14%) oraz wykład poświęcony badaniom przesiewowym (14%). 10

Wykres 5 Zdobyta wiedza, najciekawsze tematy oraz najlepsze elementy szkolenia ŹRÓDŁO: BADANIE PIELĘGNIAREK I POŁOŻNYCH Jakie nowe umiejętności lub wiedzę zdobył(a) Pan(i) podczas tego szkolenia? Czy w trakcie szkolenia poruszono zagadnienia, które wydały się Panu(i) szczególnie interesujące? Jeżeli tak, to proszę opisać jakie były to zagadnienia. Które z umiejętności zdobytych w trakcie szkolenia wykorzystuje Pan(i) w codziennej pracy? ZDOBYTA WIEDZA I UMIEJĘTNOŚCI SZCZEGÓLNIE INTERESUJĄCE ZAGADNIENIA Wiedza nt. pow staw ania i leczenia nowotworów Profilaktyka - w iedza teoretyczna i umiejętność promowania 33% 42% Diagnostyka i geneza nowotworów Metody leczenia 33% 33% Wiedza nt. epidemiologii raka piersi i szyjki macicy w Polsce Wiedza nt. diagnostyki nowotworów 25% 28% Metody prowadzenia profilaktyki Nie wymieniono 14% 25% Wiedza nt. badań przesiewowych 22% Epidemiologia 8% Ogólne ugruntowanie i poszerzenie wiedzy fachowej Um iejętnośc pomocy pacjentkom pow racajacym do zdrow ia Pomoc pacjentom pow racajacym do zdrow ia Now oczesna aparatura diagnostyczna Inne 3% Inne 0% 10% 20% 30% 40% 50% 0% 10% 20% 30% 40% 50% NAJLEPSZE ELEMENTY SZKOLENIA Poziom merytoryczny w ykładow ców 33% Zaangażow anie w ykładow ców Część wykładu poświęcona badaniom przesiewowym Możliw ość zapoznania się z nowoczesną aparaturą Interesujaca tematyka w ykładów Dynamika szkolenia (intensywność, rzeczow ość) 17% 14% 14% 14% Formy w izualne Część wykładu poświęcona nowoczensym metodom 3% Inne 14% 0% 10% 20% 30% 40% 50% 00-834 Warszawa, ul. Pańska 81/83, tel.: + 48 022 432 85 55 11

17% badanych pielęgniarek i położnych wskazało na brakujące elementy w szkoleniu. Dotyczyły one przede wszystkim z zakresu rehabilitacji pacjentek po zabiegu operacyjnym. Czas trwania szkolenia (7 godzin) zdecydowana większość pielęgniarek i położnych (8) uznała za odpowiedni. 89% pielęgniarek zadowolonych połoznych jest zadowolonych ze szkolenia, zaś 97% poleciłoby szkolenie osobom pracującym na podobnym stanowisku. Wykres 6 Zadowolenie z uczestnictwa i skłonność do rekomendacji szkolenia ŹRÓDŁO: BADANIE PIELĘGNIAREK I POŁOŻNYCH Jak, w skali pięciostopniowej, gdzie 1 oznacza bardzo niezadowolony(a) a 5 oznacza bardzo zadowolony(a) ocenia Pan(i) ogólny poziom zadowolenia z uczestnictwa w szkoleniu? Pielęgniarki, położne N=36 3% 8% 3 53% Bardzo niezadowolony 2 3 4 Bardzo zadowolony brak danych Czy poleciłby/poleciłaby Pan(i) uczestnictwo w tym szkoleniu swojej koleżance lub koledze pracującym na podobnym jak Pana(i) stanowisku? Pielęgniarki, położne N=36 3% 22% 75% zdecydow anie nie raczej nie raczej tak zdecydow anie tak 3.2 Szkolenie dla radiologów i techników RTG Zdaniem radiologów, w utrzymaniu standardów kontroli jakości aparatury mammograficznej zgodnych z European Guidelines for Quality Assurance in Mammography Screening, głównymi przeszkodami są: przeszkolenia personelu (32%), przestarzały, zużyty sprzęt (21%), niewłaściwa organizacja pracy (18%), pośpiech, przeciążenie pracą (18%). Technicy przede wszystkim zwracają uwagę na brak odpowiedniego sprzętu (53%), 12

niewłaściwą organizację pracy (23%), problemy kadrowe (15%) oraz brak środków finansowych (15%). 3.2.1 Ocena części wykładowej Przydatność szkolenia z punktu widzenia pracy zawodowej została wysoko oceniona zarówno przez techników RTG (87%), jak i radiologów (85%). Najciekawszymi zagadnieniami przekazanymi podczas szkolenia, zdaniem radiologów były: klasyfikacja BIRADS (21%), zagadnienia kliniczne (14%), błędy diagnostyczne (14%). Dla techników RTG szczególnie ciekawe były: zagadnienia kontroli jakości (21%), techniki badania mammograficznego (15%), inne techniki obrazowania piersi (13%), badania kliniczne (13%), inwazyjne metody diagnostyczne (13%). Wykres 7 Ocena przydatności wykładów ŹRÓDŁO: BADANIE RADIOLOGÓW I TECHNIKÓW RTG Jak, w skali pięciostopniowej, gdzie 1 oznacza zdecydowanie nieprzydatne a 5 oznacza zdecydowanie przydatne, ocenia Pan(i) przydatność wykładów z punktu widzenia Pana(i) pracy? 7% 14% 71% 7% Technicy, N=47 13% 32% 55% Zdecydow anie nieprzydatne 2 3 4 Zdecydow anie przydatne brak danych Atrakcyjność sposobu prowadzenia wykładów została relatywnie niżej oceniona przez techników RTG niż radiologów. Zdecydowanie wysoko wykłady oceniło 50% radiologów i 30% techników RTG. Wykres 8 Ocena atrakcyjności prowadzenia wykładów ŹRÓDŁO: BADANIE RADIOLOGÓW I TECHNIKÓW RTG Jak, w skali pięciostopniowej, gdzie 1 oznacza bardzo niska a 5 oznacza bardzo wysoka, ocenia Pan(i) atrakcyjność sposobu prowadzenia wykładów? 4% 32% 50% 14% Technicy, N=47 19% 49% 30% 2% 1 (Bardzo nisko) 2 3 4 5 (Bardzo w ysoko) brak danych 00-834 Warszawa, ul. Pańska 81/83, tel.: + 48 022 432 85 55 13

Czas trwania wykładów (radiolodzy 20 godzin, technicy 16 godzin) został oceniony jako odpowiedni przez 79% radiologów i 55% techników RTG. 30% techników RTG uważa, iż część wykładowa trwała zbyt długo. Wykres 9 Ocena czasu trwania wykładów ŹRÓDŁO: BADANIE RADIOLOGÓW I TECHNIKÓW RTG Jak Pan(i) ocenia czas trwania wykładów, biorąc pod uwagę ilość i stopień trudności przekazanych informacji? 79% Technicy, N=47 30% 55% 15% wykłady trw ały zbyt długo długość wykładów była odpowiednia wykłady były zbyt krótkie brak danych 28% techników RTG oraz 3 radiologów uważa, iż podczas wywiadów zabrakło niektórych zagadnień. Radiolodzy najczęściej wskazywali na brak zagadnień z zakresu: oceny zdjęć, wypełniania ankiet (30%), kontroli jakości (20%), dyskusji, zadawania pytań (20%), SIMP (20%). Technicy najczęściej wskazywali, iż podczas szkolenia poświęcono zbyt mało czasu zagadnieniom z zakresu kontroli jakości (38%), techniki badania mammograficznego (31%), różnicowaniu zmian nowotworowych (23%), raka piersi (23%). 3.2.2 Ocena zajęć praktycznych Przydatność zajęć praktycznych została oceniona wyżej niż wykładów, 93% radiologów i 77% techników RTG ocenia zajęcia praktyczne jako zdecydowanie przydatne. Za najciekawsze informacje przekazane w części praktycznej radiolodzy uznali: ocenę zdjęć problematycznych (21%), techniki biopsji (), procedury diagnostyczne, specjalistyczne (). Technicy RTG za najciekawsze informacje uznali: kontrolę jakości (23%), pozycjonowanie (21%), inwazyjne procedury diagnostyczne (19%), biopsje (17%). 14

Wykres 10 Ocena przydatności zajęć praktycznych w wykonywanej pracy ŹRÓDŁO: BADANIE RADIOLOGÓW I TECHNIKÓW RTG Jak, w skali pięciostopniowej, gdzie 1 oznacza zdecydowanie nieprzydatne a 5 oznacza zdecydowanie przydatne, ocenia Pan(i) przydatność zajęć praktycznych z punktu widzenia Pana(i) pracy? 93% 7% Technicy, N=47 2% 2% 19% 77% Zdecydow anie nieprzydatne 2 3 4 Zdecydowanie przydatne brak danych Atrakcyjność sposobu prowadzenia zajęć praktycznych została podobnie oceniona przez radiologów, jak i techników RTG. Łącznie za atrakcyjne uznało je 82% radiologów i 89% techników RTG. Wykres 11 Ocena atrakcyjności prowadzenia wykładów ŹRÓDŁO: BADANIE RADIOLOGÓW I TECHNIKÓW RTG Jak, w skali pięciostopniowej, gdzie 1 oznacza bardzo niska a 5 oznacza bardzo wysoka, ocenia Pan(i) atrakcyjność sposobu prowadzenia wykładów? 14% 32% 50% 4% Technicy, N=47 47% 43% Bardzo niska 2 3 4 Bardzo wysoka brak danych 00-834 Warszawa, ul. Pańska 81/83, tel.: + 48 022 432 85 55 15

Inaczej niż w przypadku wykładów, część zajęć praktycznych (radiolodzy 10 godzin, technicy 20 godzin) została oceniona jako zbyt krótka. Stwierdziło tak 72% radiologów i 60% techników RTG. Wykres 12 Ocena czasu trwania zajęć praktycznych ŹRÓDŁO: BADANIE RADIOLOGÓW I TECHNIKÓW RTG Jak ocenia Pan(i) czas trwania zajęć praktycznych, biorąc pod uwagę ilość i stopień trudności przekazywanych informacji? 25% 61% 4% Technicy, N=47 40% 43% 17% długość zajęć była odpowiednia zajęcia były zbyt krótkie zajęcia były zdecydow anie zbyt krótkie brak danych Odsetek radiologów i techników RTG uważających, iż podczas zajęć praktycznych zabrakło niektórych tematów lub też poświęcono im zbyt mało czasu jest wyższy niż w przypadku oceny części wykładowej. Na brak określonych elementów lub ich niedostatecznie pogłębione omówienie wskazuje 50% radiologów i 47% techników RTG. W przypadku szkolenia dla radiologów zagadnieniami najczęściej wymienianymi w tym kontekście były przede wszystkim: ocena zdjęć problematycznych (43%) oraz błędy diagnostyczne (14%). W przypadku zajęć praktycznych, w grupie techników RTG, najczęściej wskazywano, na: zagadnień kontroli jakości (50%), pozycjonowania (23%) oraz techniki badania mammograficznego (14%). Ogólny poziom zadowolenia z uczestnictwa w szkoleniu oraz skłonność do rekomendacji jest wyższa wśród radiologów niż techników RTG. Bardzo zadowolonych z udziału w szkoleniu jest 64% radiologów oraz 38% techników RTG. Zdecydowanie skłonnych zarekomendować szkolenie jest jednocześnie 100% radiologów oraz 74% techników RTG. 16

Wykres 13 Zadowolenie z udziału w szkoleniu ŹRÓDŁO: BADANIE RADIOLOGÓW I TECHNIKÓW RTG Jak, w skali pięciostopniowej, gdzie 1 oznacza bardzo niezadowolony(a) a 5 bardzo zadowolony(a), ocenia Pan(i) ogólny poziom zadowolenia z uczestnictwa w szkoleniu? 3 64% Technicy, N=47 49% 38% 2% Bardzo niezadowolony 2 3 4 Bardzo zadowolony brak danych Wykres 14 Skłonność do rekomendacji szkolenia ŹRÓDŁO: BADANIE RADIOLOGÓW I TECHNIKÓW RTG Czy poleciłby/poleciłaby Pan(i) uczestnictwo w tym szkoleniu swojej koleżance lub koledze pracującym na podobnym jak Pana(i) stanowisku? 100% Technicy, N=47 4% 21% 74% zdecydowanie nie raczej nie raczej tak zdecydow anie tak 4. Aktualne i potencjalne wykorzystanie wiedzy i umiejętności związanych z tematyką szkolenia 4.1 Szkolenie dla pielęgniarek i położnych 00-834 Warszawa, ul. Pańska 81/83, tel.: + 48 022 432 85 55 17

Na pięciostopniowej skali, gdzie 1 oznacza, iż szkolenie nie było w ogóle przydatne, zaś 5, iż szkolenie było zdecydowanie przydatne 89% pielęgniarek i położnych wskazało na ocenę 4 lub 5. W codziennej pracy 64% pielęgniarek i położnych wykorzystuje zdobyte umiejętności z zakresu promocji profilaktyki, 28% z zakresu nauki technik samobadania piersi. Wykres 15 Wykorzystanie umiejętności zdobytych podczas szkolenia w codziennej pracy ŹRÓDŁO: BADANIE PIELĘGNIAREK I POŁOŻNYCH Które z umiejętności zdobytych w trakcie szkolenia wykorzystuje Pan(i) w codziennej pracy? Promocja profilaktyki 64% Nauka technik samobadania piersi 28% Nie wymieniono Wykorzystyw anie wiedzy o potencjalnych Wszystkie lub większość Prow adzenie, monitorowanie badań Promocja zdrowego stylu życia Inne 8% 8% 3% 0% 20% 40% 60% 80% Wszystkie ankietowane pielęgniarki i położne w kontaktach z pacjentkami przekazują informacje dotyczące badań cytologicznych. Obecne zainteresowanie pacjentek badaniami cytologicznymi pielęgniarki i położne uznają najczęściej (57%) za umiarkowane. 3 uważa je za wysokie, za niskie. W celu zwiększenia liczby kobiet poddających się regularnie badaniom cytologicznym należy zdaniem ankietowanych przede wszystkim zintensyfikować kampanie informacyjne (42%), przełamać barierę strachu lub wstydu przed badaniem (17%), jak również wzmocnić zaangażowanie personelu medycznego (14%) oraz zwiększyć dostępność badań (14%). 18

Wykres 16 Możliwości zwiększenia zainteresowania badaniami cytologicznym wśród pacjentek ŹRÓDŁO: BADANIE PIELĘGNIAREK I POŁOŻNYCH Co należałoby zrobić, aby wśród pacjentek z którymi się Pan(i) styka, zwiększyła się liczba kobiet poddających się badaniom cytologicznym? Zintetsyfikować kampanie infomracyjne 42% Przełamać barierę strachu lub wstydu przed badaniem Wzm ocnić zaangażowanie personelu medycznego Zwiększyć dostępność badań Wysyłać imienne zaproszenia na badania 17% 17% 14% Wprow adzić obowiązkowe badania cytologiczne Wprow adzić cytologie jako element podstawowych Inne 8% 0% 10% 20% 30% 40% 50% 4.2 Szkolenie dla radiologów i techników RTG Klasyfikację BIRADS w obecnie wykonywanej pracy wykorzystuje 79% radiologów. Zarówno wady jak i zalety klasyfikacji wymieniają pojedynczy lekarze. Pięciu radiologów jako wady wskazało niejasną interpretację kategorii BIRADS III, trzech uznało ją za zbyt jednoznaczną, dwóch zwróciło uwagę na brak jednoznacznych standardów postępowania. Najczęściej wymieniane zalety klasyfikacji to klasyfikacja zmian patologicznych i ukierunkowanie dalszego działania, na które wskazało po 4% ankietowanych lekarzy. Wykres 17 Wykorzystanie klasyfikacji BIRADS ŹRÓDŁO: BADANIE RADIOLOGÓW I TECHNIKÓW RTG Czy w obecnie wykonywanej pracy wykorzystuje Pan(i) klasyfikację BIRADS? tak nie WADY: niejasna interpretacja kategorii BIRADS III, zbyt jednoznaczna, brak jednoznacznych standardów postępowania. brak danych 79% ZALETY: Klasyfikacja zmian patologicznych, ukierunkowanie dalszego działania, standaryzacja oceny zdjęć, szybka i czytelna, lepsza komunikacja diagnosta-klinicysta. 00-834 Warszawa, ul. Pańska 81/83, tel.: + 48 022 432 85 55 19

W przypadku techników RTG 79% z nich twierdzi, iż uczestnictwo w szkoleniu wpłynęło na stosowane procedury kontroli jakości aparatury mammograficznej, najczęściej poprzez udoskonalenie procedur (38%) oraz zwiększenie zakresu wykonywania testów (32%). Wykres 18 Wpływ uczestnictwa w szkoleniu na stosowane procedury kontroli jakości aparatury mammograficznej ŹRÓDŁO: BADANIE RADIOLOGÓW I TECHNIKÓW RTG Czy uczestnictwo w szkoleniu wpłynęło na stosowane przez Pana/Panią procedury kontroli jakości aparatury mammograficznej? Proszę krótko opisać, w jaki sposób. Udoskonalenie procedur 38% Zwiększenie zakresu wykonywania testów Łatwiejsze wykonywanie testów i prowadzenie kontroli jakości Poszerzenie wiedzy teoretycznej i praktycznej Wykorzystywanie materiałów dydaktycznych Rozw ianie w ątpliwości 19% 1 14% 32% Zwiększenie zdolności poprawnego postępow ania w sytuacjach nietypow ych Wyeliminow anie błędów 5% 5% Inne 19% 0% 10% 20% 30% 40% 50% Jednakże w pełni kontrolę aparatury mammograficznej według standardów European Guidelines for Quality Assurance in Mammography Screening prowadzi 43% techników RTG. Głównym czynnikiem (48%) ograniczającym możliwości stosowania tej kontroli jest brak odpowiedniego sprzętu. Dodatkowo po techników wskazuje na typ wykorzystywanej aparatury (cyfrowa), wyeksploatowany, przestarzały sprzęt, zaprzestanie lub przerwę w wykonywaniu badań RTG. Wykres 19 Prowadzenie rutynowej kontroli aparatury mammograficznej wg standardów omawianych na szkoleniu ŹRÓDŁO: BADANIE RADIOLOGÓW I TECHNIKÓW RTG Czy obecnie prowadzi Pan(i) rutynową kontrolę aparatury mammograficznej według standardów European Guidelines for Quality Assurance in Mammography Screening? Tak, prowadzę w pełnym zakresie 43% 38% Tak, prowadzę w ograniczonym zakresie Nie prowadzę w ogóle takiej kontroli 19% 20

Jednocześnie 8 radiologów pracujących w placówkach, w których osoby wykonujące zdjęcia mammograficzne korzystały ze szkoleń z zakresu skryningu raka piersi przeznaczonych dla techników RTG zauważyło poprawę jakości tych zdjęć. Zdaniem radiologów za niską jakość zdjęć mammograficznych odpowiada przede wszystkim zły stan techniczny sprzętu (29%), nieprawidłowe pozycjonowanie pacjentek (29%), brak przeszkolenia personelu (21%), zła jakość materiałów (18%), złe przygotowanie lub brak ciemni (18%), pośpiech, brak czasu (14%). 5. Zainteresowanie przyszłymi szkoleniami 5.1 Szkolenie dla pielęgniarek i położnych 81% pielęgniarek i położnych jest zainteresowanych uczestnictwem w dalszych szkoleniach związanych z wykonywaną pracą. Największy odsetek pielęgniarek i położnych jest zainteresowany szkoleniami o tematyce raka piersi i raka szyjki macicy (24%), profilaktyki i leczenia chorób cywilizacyjnych (24%), innych chorób nowotworowych niż rakiem piersi i szyjki macicy (17%). Wykres 20 Zainteresowanie przyszłymi szkoleniami wśród pielęgniarek i położnych ŹRÓDŁO: BADANIE PIELĘGNIAREK Czy jest Pan(i) obecnie zainteresowany(a) uczestnictwem w szkoleniach związanych z Pana(i) pracą? Jakimi szkoleniami jest Pan(i) zainteresowany(a)? tak 17% 3% Rak piersi, rak szyjki macicy (zagadnienia ogólne, diagnostyka) nie brak danych Profilaktyka i leczenie chorób powszechnie występujących/cywilizacyjnych 81% Choroby nowotworowe inne niż rak piersi, rak szyjki macicy Szkolenie z zakresu raka piersi i szyjki macicy, zdaniem największego odsetka ankietowanych, powinno być zorganizowane w formie wykładu (8), szkolenie z zakresu profilaktyki i leczenia chorób cywilizacyjnych w formie warsztatu (43%) i wykładu (29%), zaś z zakresu innych nowotworów w formie wykładu (60%) i seminarium (40%). 00-834 Warszawa, ul. Pańska 81/83, tel.: + 48 022 432 85 55 21

5.2 Szkolenie dla radiologów i techników RTG Odsetek radiologów i techników RTG zainteresowanych szkoleniami związanymi z wykonywaną pracą wynosi 9 w przypadku radiologów i 89% w przypadku techników RTG. Wykres 21 Zainteresowanie przyszłymi szkoleniami wśród radiologów i techników RTG ŹRÓDŁO: BADANIE RADIOLOGÓW I TECHNIKÓW RTG Czy jest Pan(i) obecnie zainteresowany(a) uczestnictwem w szkoleniach związanych z Pana(i) pracą? 9 4% Technicy, N=47 89% 4% tak nie brak danych Radiolodzy są najczęściej zainteresowani szkoleniami z zakresu mammografii (30%), diagnostyki chorób piersi (22%), klasyfikacji BIRADS (19%), tomografii komputerowej (19%). Szkolenia z mammografii powinny się odbywać zdaniem radiologów w formie ćwiczeń, rzadziej w formie wykładów i seminarium. Szkolenia z zakresu diagnostyki chorób piersi powinny się odbywać w formie wykładu, rzadziej w formie ćwiczeń lub warsztatów. Szkolenia z zakresu klasyfikacji BIRADS powinny mieć formę warsztatów, zaś z zakresu tomografii komputerowej zarówno formę wykładu, ćwiczeń jak i warsztatów. Technicy RTG są najczęściej zainteresowani szkoleniami z zakresu kontroli jakości (32%), mammografii (19%), ochrony radiologicznej (17%), pozycjonowania (13%), tomografii komputerowej (13%). Szkolenia z zakresu kontroli jakości oraz mammografii powinny się zdaniem techników RTG odbywać w formie ćwiczeń, wykładów lub warsztatów. Szkolenia z zakresu ochrony radiologicznej oraz tomografii komputerowej powinny się odbywać w formie ćwiczeń i wykładów, zaś z zakresu pozycjonowania w formie ćwiczeń. 22

V. PODSUMOWANIE WYNIKÓW BADANIA Badanie kadr medycznych schemat c. Działania 2.3 SPO RZL Technicy RTG (74%) oraz pielęgniarki i położne (89%) najczęściej dowiadywali się o szkoleniu od przełożonego. Radiolodzy najczęściej (4) dowiadywali się na temat szkolenia od koleżanki, kolegi z pracy. Ocena szkolenia realizowanego w grupie pielęgniarek i połoznych jest wysoka 89% z nich jest zadowolonych z uczestnictwa w szkoleniu, 97% poleciłoby szkolenie osobom pracującym na podobnych stanowiskach. Wszystkie badane pielęgniarki i położne deklarują, iż podczas szkolenia zdobyły nową wiedzę i umiejętności, przede wszystkim z zakresu powstawania i leczenia nowotworów, profilaktyki, epidemiologii raka piersi i szyjki macicy w Polsce, diagnostyki nowotworów, badań przesiewowych. Brakujące podczas szkolenia tematy wskazywane były rzadko i dotyczyły przede wszystkim rehabilitacji pacjentek po zabiegach operacyjnych. Jednocześnie wiadomości ze szkolenia są szeroko wykorzystywane przez badane pielęgniarki i położnd. 100% z nich przekazuje pacjentkom informacje dotyczące badań cytologicznych, dodatkowo 64% w codziennej pracy wykorzystuje umiejętności z zakresu promocji profilaktyki. Badane pielęgniarki i położnde są jednocześnie zdania, iż liczba kobiet poddających się badaniom cytologicznym mogłaby być większa, gdyby prowadzona była kampania informacyjna na ten temat. W przypadku szkoleń dla radiologów i techników RTG występują różnice w ocenie szkolenia w zakresie części wykładowej oraz praktycznej. Atrakcyjność sposobu prowadzenia wykładów została oceniona wysoko przez radiologów i relatywnie słabiej przez techników RTG. Także czas trwania wykładów w przypadku techników RTG przez 30% uczestników został oceniony jako zbyt długi. Atrakcyjność sposobu prowadzenia zajęć praktycznych została oceniona wysoko zarówno przez radiologów jak i techników RTG. Jednocześnie obie te grupy uważają, iż czas trwania zajęć praktycznych był zbyt krótki. Wyższy niż w przypadku części wykładowej jest także odsetek radiologów i techników RTG uważających, że w trakcie zajęć praktycznych zabrakło omówienia niektórych zagadnień w każdej z badanych grup wynosi on ok.50%. Radiolodzy najczęściej wskazywali, iż podczas zajęć praktycznych zabrakło omówienia oceny zdjęć problematycznych, zaś technicy RTG, iż zabrakło omówienia kontroli jakości. Mimo wskazanych braków w szkoleniu wskaźniki zadowolenia i rekomendacji są podobne jak w przypadku szkolenia dla pielęgniarek. Zadowolonych z uczestnictwa w szkoleniu jest 100% radiologów i 87% techników RTG. Jednocześnie skłonnych zarekomendować szkolenie jest także 100% radiologów i 9 techników RTG. Klasyfikację BIRADS wykorzystuje w swojej pracy 79% radiologów. Jednocześnie 79% techników RTG deklaruje, iż udział w szkoleniu wpłynął na stosowane procedury kontroli jakości aparatury głównie poprzez udoskonalenie procedur oraz zakres wykonywania testów. Jednakże w pełni rutynową kontrolę aparatury mammograficznej według standardów European Guidelines for Quality Assurance in Mammography Screening prowadzi mniej niż połowa (43%) techników RTG, przede wszystkim z uwagi na brak sprzętu do kontroli jakości. Zainteresowanie szkoleniami związanymi z wykonywaną pracą jest wysokie w każdej z badanych grup wśród pielęgniarek i położnych wynosi ono 81%, wśród radiologów 9, wśród techników RTG 89%. 00-834 Warszawa, ul. Pańska 81/83, tel.: + 48 022 432 85 55 23

Pielęgniarki i położne są najczęściej zainteresowane szkoleniami z zakresu raka piersi i raka szyjki macicy, profilaktyki i leczenia chorób cywilizacyjnych, innych chorób nowotworowych, poza rakiem piersi i szyjki macicy. Radiolodzy najczęściej są zainteresowani szkoleniami z zakresu mammografii, diagnostyki chorób piersi, klasyfikacji BIRADS, tomografii komputerowej. Technicy RTG są najczęściej zainteresowani szkoleniami z zakresu kontroli jakości, mammografii, ochrony radiologicznej, pozycjonowania i tomografii komputerowej. 24