13.1. WPROWADZENIE ĆWICZENIE 13 GIPS Oznaczania powinny być wykonywane w poieszczeniach o teperaturze 23 2 C i wilgotności względnej powietrza 50 5. Próbkę do badań należy przechowywać przed badaniai w heretycznie zaykany pojeniku, a przed przeprowadzanie badań należy ją zhoogenizować. Do badań należy używać wody destylowanej lub zdeineralizowanej. Urządzenia oraz fory stosowane do badań powinny być szczelne oraz wykonane z ateriałów wodoodpornych, które nie reagują z siarczane wapnia (nie należy stosować iękkich tworzyw sztucznych i gu). 13.2. OZNACZANIE STOSUNKU WODA/SPOIWO a) Metoda zasypywania stosowana do spoiw gipsowych. Metoda ta polega na oznaczaniu asy spoiwa gipsowego [g], który podczas zasypywania nasycić ożna 100 g wody. Przyrządy. Do oznaczania zostaną użyte: cylindryczne naczynie szklane o średnicy wewnętrznej 66 i wysokości 66 (naczynie to powinno być oznakowane na wysokości 16 i 32 powyżej wewnętrznej powierzchni podstawy), stoper, waga o dokładności do 0,1 g. Przebieg badania. Do szklanego naczynia należy nalać 100 g wody, w taki sposób, aby górna część ścianki cylindrycznej nie została zwilżona. Tak przygotowane naczynie wraz z wodą zważyć 0 z dokładnością do ok. 0,5 g. Następnie zasypywać powierzchnię wody równoiernie spoiwe gipsowy tak, aby po 30 s zaczyn gipsowy osiągnął pierwsze oznakowanie, a po 60 s drugie oznakowanie. Zasypywanie powinno być kontynuowane do oentu, aż zaczyn gipsowy osiągnie wysokość ok. 2 poniżej powierzchni wody po (90 10) s. Przez następne 20 40 s wsypać na powierzchnię wody wystarczającą ilość spoiwa, tak aby całe lustro wody znikło. Pojawiające się podczas operacji stożki gipsu powinny nasycać się wodą po 3 s do 5 s. Całkowity czas wykonywania badania nie oże przekraczać (120 5) s. Jeśli badane spoiwo charakteryzuje się powolny opadanie, oznakowane pozioy ogą nie zostać osiągnięte w wyagany czasie. Należy wtedy podać czas zasypywania spoiwa sypanego tylko na wolną powierzchnię wody, w iarę jego opadania. Następnie zważyć należy asę naczynia szklanego raze z wodą i spoiwe 1 z dokładnością do 0,5 g. Zaleca się co najniej dwukrotne wykonanie badania. Należy obliczyć średnią asę spoiwa, który została zasypana woda. Wynik oznaczania. Stosunek woda/spoiwo R oblicza się według zależności: 100 1 0 gdzie: 0 - asa naczynia szklanego wraz z wodą, g; 1 - asa naczynia szklanego wraz z wodą i spoiwe, g. - 1 -
Jako wynik końcowy oznaczania uziarnienia należy przyjąć średnią arytetyczną dwóch uzyskanych wyników, pod warunkie iż nie różnią się od siebie o więcej niż 0,1 wartości bezwzględnej. b) Metoda dyspersji stosowana do spoiw i tynków gipsowych o ciekłej konsystencji. Metoda ta polega na poiarze rozpływu zaprawy po usunięciu fory wcześniej nią wypełnionej. Przyrządy. Do oznaczania zostaną użyte: iska i łopatka do ieszania wykonane z nie reagującego ateriału, pierścień Vicata ( wysokość 40, górna wewnętrzna średnica 65, dolna wewnętrzna średnica 75 ), szklana płytka (gładka, czysta, sucha), stoper, suwiarka lub linijka. Przebieg badania. Do iski nalać 500 g wody i wsypać taką ilość spoiwa gipsowego, aby ożliwe było otrzyanie średnicy rozpływu od 150 do 210. Od oentu rozpoczęcia zsypywania wody spoiwe należy ierzyć czas. Sposób przygotowania ieszanki do badania: zasypywanie 30 s, przerwa 60 s, ieszanie ręczne 30 s (w sposób naśladujący cyfrę 8 30 razy), przerwa 30 s, ieszanie ręczne 30 s (w sposób naśladujący cyfrę 8 30 razy). Tak przygotowaną ieszankę należy wlać do pierścienia Vicata uieszczonego na szklanej płytce. Po upływie czasu 3 in i 15 s od oentu rozpoczęcia wsypywania spoiwa do wody szybko podnieść pierścień Vicata pionowo do góry i pozwolić ieszance rozpłynąć się na płytce. Następnie zierzyć rozpływ utworzonego placka w dwóch prostopadłych kierunkach i obliczyć średnią. Jeśli uzyskany wynik poiaru nie ieści się w zakresie 150 210, całe badanie należy powtórzyć, zieniając odpowiednio ilość spoiwa. W przypadku uzyskania rozpływu ieszanki w zakresie 150 210, ilość użytego spoiwa jest odpowiednia i należy ją oznaczyć jako 2. Wynik oznaczania. Stosunek woda/spoiwo R oblicza się według zależności: gdzie: 2 - asa spoiwa, g. 500 2 Rys. 13.1. Wyiary pierścienia do oznaczania stosunku woda/spoiwo c) Metoda stolika wstrząsowego stosowana do tynków gipsowych w postaci suchych ieszanek. Metoda ta polega na ustaleniu stosunku woda/spoiwo sposobe prób i błędów do oentu utworzenia placka o określonej średnicy rozpływu równej (165 ± 5). - 2 -
Przyrządy. Do oznaczania zostaną użyte: ieszarka z ieszadłe oraz iska do ieszania (wg EN 196-1: 1994), stolik wstrząsowy i fora stożkowa (wg EN 459-2: 2001), łopatka, suwiarka, linijka, stoper. Przebieg badania. Do suchej iski do ieszania należy odważyć ilość wody ustaloną podczas wstępnych badań ( 3 ). Do tak przygotowanej wody odważyć ok. 1,2 1,5 d 3 tynku gipsowego z dokładnością do 1 g ( 4 ) i całość ieszać ręcznie łopatką przez około 1 in. Przez kolejną inutę należy ieszać tynk ieszarką z ieszadłe o niskiej prędkości (140 ± 5) ruchów obrotowych/in i (62 ± 5) ruchów planetarnych/in. Następnie ustawić forę stożkową na środku szklanej płytki na stoliku potrząsalny i napełnić ją zaprawą usuwając nadiar za poocą noża. Po 10 15 s należy podnieść pionowo forę, a wszelką pozostałość zaprawy przylegającą do fory dołączyć do placka zaprawy. Wykonać 15 wstrząsów na stoliku wstrząsowy przy stałej prędkości jeden obrót na sekundę. Rozpływ powstałego placka należy zierzyć w dwóch prostopadłych do siebie kierunkach z dokładnością do 1. Średni rozpływ placka powinien wynieść (165 ± 5), w przeciwny wypadku oznaczenie należy powtórzyć zieniając ilość wody. Wynik oznaczania. Stosunek woda/tynk R oblicza się według zależności: 3 4 gdzie: 3 - asa użytej wody, g, 4 asa tynku gipsowego, g. 13.3. OZNACZANIE CZASU WIĄZANIA W przypadku spoiw gipsowych do znaczenia czasu wiązania stosowana jest etoda nacinania noże. Polega ona na określeniu początku czasu wiązania w inutach, po który krawędzie naciętego noże placka zaczynu gipsowego nie zlewają się. Przyrządy poiarowe. Oznaczanie czasu wiązania spoiw gipsowych wykonuje się wykorzystując następujące przyrządy: nóż z ostrze o długości ok. 100, szerokości 16 i grubości górnego ostrza ok. 1 z przekroje klinowy, łopatka, gładkie szklane płytki (in. długość 400, szerokość 200 ), stoper, iska do ieszania, wykonana z nierdzewnego ateriału. - 3 -
Przebieg oznaczenia. a) Forowanie placków gipsowych. Spoiwo gipsowe należy wyieszać i przygotować z ilością wody ustaloną z wykorzystanie etody zasypywania lub etody dyspersji. Z chwilą rozpoczęcia wsypywania spoiwa do wody należy zanotować czas t 0. Otrzyany zaczyn gipsowy wylewa się nie przerywając ieszania na szklaną płytkę, tak aby ożna było uforować 3 placki o średnicy ok. 100 120 i grubości ok. 5. b) Oznaczanie początku czasu wiązania T i. Na placku należy wykonać nacięcia w odstępach nie większych niż 1/20 oczekiwanego czasu wiązania. Po każdy nacięciu należy oczyścić i osuszyć nóż. Na dwóch plackach wykonuje się nacięcia próbne, trzeci przeznaczony jest do właściwego nacięcia kontrolnego. Za początek czasu wiązania T i należy uznać taki oent t 1, w który krawędzie naciętego noże placka zaczynu gipsowego nie zlewają się. Wynik. Początek czasu wiązania oblicza się według wzoru: T i = t 1 t 0 gdzie: T i początek czasu wiązania, in t 0 czas, w który rozpoczyna się wsypywanie spoiwa do wody, in t 1 czas, w który krawędzie naciętego noże placka nie zlewają się, in - 4 -
Grupa LP - /zespół 1. 2. 3. 4. Data Ćwiczenie 13 OZNACZANIE STOSUNKU WODA/SPOIWO SPOIW GIPSOWYCH METODĄ DYSPERSJI Poiar 1 2 3 4 5 Ilość wody Ilość gipsu Średnica rozpływu g g Stosunek woda/spoiwo R = 500/ 2 OZNACZANIE CZASU WIĄZANIA SPOIW GIPSOWYCH Czas, w który rozpoczyna się wsypywanie spoiwa do wody [in]: t 0 =. Czas, w który krawędzie naciętego noże placka nie zlewają się [in]: Początek czasu wiązania [in]: t 1 =. T i =. Dodatkowe spostrzeżenia:.. - 5 -