Opinie Polaków na temat zmian w rzadzie Jerzego Buzka

Opinie Polaków na temat zmian w rzadzie Jerzego Buzka Informacjami dotyczacymi zmian w rzadzie interesowala sie polowa Polaków: 13% - specjalnie poszukiwalo wiadomosci na ten temat, a 38% - troche sie tym interesowalo. Doniesieniami na ten temat malo sie interesowalo 31% mieszkanców naszego kraju, a 18% - w ogóle sie tym nie interesowalo lub w ogóle niczego o tym nie wiedzialo. W pierwszy weekend marca, 33% Polaków bylo zdania, ze rozpoczete wówczas i dalsze zmiany w rzadzie poprawia prace gabinetu. Przeciwny poglad wyrazilo 10% osób. W opinii 39% - nie wplyna na funkcjonowanie rzadu. Prognozujac skutki zmian na zycie w kraju, 25% pytanych oczekiwalo pozytywów, a 17% - negatywów. O braku zmian mówilo 42% osób. Pozytywnego wplywu rekonstrukcji rzadu na nastroje spoleczne spodziewalo sie 26% pytanych i niemal tyle samo (25%) - negatywnego. W opinii 34% pytanych rekonstrukcja rzadu nie wplynie na poziom nastrojów spolecznych. Na pytanie, czy potrzebne sa jakies zmiany, 35% pytanych odpowiada - ze zmiana niektórych ministrów w rzadzie. Mniej osób wolaloby, aby doszlo do zmiany premiera, a w zwiazku z tym rzadu (15%), czy zmiany calej koalicji rzadzacej (13%). Za przeprowadzeniem nowych wyborów opowiedzialo sie 12% pytanych, natomiast 11% uznalo, ze zadne zmiany nie sa w ogóle potrzebne. Wiekszosc Polaków (56%) nie zgodzila sie z pojawiajaca sie w tamtym okresie opinia, ze Marian Krzaklewski powinien wejsc w sklad rzadu. Tylko 17% pytanych orzeklo, ze przewodniczacy Solidarnosci powinien zostac czlonkiem gabinetu. Dwukrotnie mniej osób (8%) uznalo, ze powinien on zastapic Jerzego Buzka na stanowisku premiera. Warszawa, marzec 1999 r. OBOP Sp. z o.o., ul. Dereniowa 11, 02-776 Warszawa, tel. (0-22) 644 99 73, 648 20 44-46, fax 644 99 47, obop@obop.com.pl, www.obop.com.pl

Cytowanie, publiczne odtwarzanie, kopiowanie oraz wykorzystywanie w innej formie danych, informacji i opracowan zawartych w tej publikacji jest dozwolone pod warunkiem podania zródla. * * * O koniecznosci rekonstrukcji rzadu mówilo sie juz od pewnego czasu. Ostatecznie, w pierwszych dniach marca premier Jerzy Buzek odwolal kilku ministrów. Zdymisjonowani zostali m.in. szef Kancelarii Premiera Wieslaw Walendziak i rzecznik rzadu Jaroslaw Sellin. W naszym najnowszym badaniu realizowanym w pierwszy weekend marca (w tym samym terminie, gdy odbywalo sie spotkanie w Mierkach) postanowilismy zapytac Polaków o ocene rozpoczetych zmian, czy zwracaja one uwage opinii publicznej i czego w ogóle Polacy po nich oczekuja 1. W czasie, gdy realizowalismy badanie, szefem Kancelarii Premiera byl juz Jerzy Widzyk, a w mediach pojawialy sie kolejne spekulacje dotyczace obsady stanowiska rzecznika rzadu. Przypomnijmy jeszcze, ze równoczesnie mial miejsce protest zwiazkowców ZNP, którzy okupowali budynek ministerstwa oswiaty. Wówczas tez glosno juz bylo o sprawach Andrzeja Anusza i Jacka Janiszewskiego Prognozy skutków rekonstrukcji rzadu Polowa Polaków interesowala sie zmianami w rzadzie: osoby, które specjalnie poszukiwaly informacji na ten temat - to 13% naszego spoleczenstwa, natomiast te, które troche sie tym interesowaly - 38%. Wiadomosci na temat rekonstrukcji rzadu nie przykuly specjalnej uwagi 49% mieszkanców naszego kraju: 31% - malo sie tym interesowalo, a 18% - w ogóle sie tym nie interesowalo lub tez niczego na ten temat nie wiedzialo. CZY INTERESUJE SIE PAN(I) INFORMACJAMI NA TEMAT ZMIAN W PRACY I W SKLADZIE RZADU? 13% tak, bardzo, specjalnie sledze wiadomosci na ten temat 38% tak, troche sie tym interesuje 31% malo sie tym interesuje 18% w ogóle sie tym nie interesuje, nic o tym nie wiem 1 Sondaz Osrodka Badania Opinii Publicznej z 6-8 marca 1999 r., przeprowadzony na reprezentatywnej 1087-osobowej ogólnopolskiej próbie Polaków powyzej 15 roku zycia. Maksymalny blad dla takiej wielkosci próby wynosi +/-3%, przy wiarygodnosci oszacowania równej 95%. 2

Respondentów zapytalismy równiez o to, czego oczekuja od rozpoczetych juz i dalszych zmian w rzadzie, w odniesieniu do trzech plaszczyzn polskiej rzeczywistosci. Rekonstrukcja rzadu - zdaniem 33% badanych - przyczyni sie do poprawy funkcjonowania rzadu (2% oczekuje znacznej poprawy, a 31% - lekkiej poprawy). Przeciwnego zdania jest przeszlo trzykrotnie mniej osób - 10% (z czego wiecej mówi o lekkim pogorszeniu - 7%, niz znacznym pogorszeniu - 3%). W opinii 39% pytanych, nic sie w tej dziedzinie nie zmieni. Próbujac przewidywac skutki zmian na zycie w kraju, 25% osób mówilo o poprawie (1% o znacznej poprawie, a 24% - lekkiej poprawie), a 17% - o pogorszeniu (4% - o znacznym pogorszeniu, a 13% - o pewnym pogorszeniu). Braku wplywu spodziewalo sie 42% respondentów. W zwiazku ze zmianami w rzadzie, poprawy nastrojów spolecznych oczekiwalo 26% pytanych (2% - znacznej poprawy, a 24% - pewnej poprawy); tyle samo osób (25%) - pogorszenia (odpowiednio: 5% i 20%). Na zadne zmiany nie liczylo 34%. JAK PANA(I) ZDANIEM, ROZPOCZETE JUZ I DALSZE ZMIANY W RZADZIE WPLYNA: NA PRACE RZADU 2% znacznie poprawia prace rzadu 31% nieco poprawia 39% nie wplyna na prace rzadu 7% nieco pogorsza 3% znacznie pogorsza prace rzadu 18% trudno powiedziec NA ZYCIE W NASZYM KRAJU 1% znacznie poprawia zycie w kraju 24% nieco poprawia 42% nie wplyna na zycie w kraju 13% nieco pogorsza 4% znacznie pogorsza zycie w kraju 16% trudno powiedziec NA NASTROJE SPOLECZNE 2% znacznie poprawia nastroje spoleczne 24% nieco poprawia 34% nie wplyna na nastroje spoleczne 20% nieco pogorsza 5% znacznie pogorsza nastroje spoleczne 15% trudno powiedziec 3

We wszystkich przypadkach dominowal poglad, ze rekonstrukcja nie bedzie miala zadnego wplywu - relatywnie najwiecej tego typu odpowiedzi padlo w kontekscie zycia w kraju (42%) i prac rzadu (39%), a najmniej - nastrojów spolecznych (34%). Poprawy badani najczesciej spodziewali sie w funkcjonowaniu gabinetu (33%) i najrzadziej mówili tu o pogorszeniu (10%). Najczestsze wypowiedzi o pogorszeniu dotyczyly nastrojów spolecznych - ich spadku spodziewalo sie 25% osób (jednoczesnie tyle samo - 26% - mówilo o spodziewanej ich poprawie). PRZEWIDYWANE SKUTKI ZMIAN W RZADZIE NA: 45% prace rzadu zycie w kraju 40% 42% nastroje spoleczne 39% 35% 30% 33% 34% 25% 20% 25% 26% 25% 15% 17% 18% 16% 15% 10% 5% 10% 0% POPRAWA BRAK ZMIAN POGORSZENIE BRAK ZDANIA Wylacznie pozytywnego wplywu na wszystkie trzy dziedziny, o które pytalismy oczekiwalo 15% osób. Pesymisci, czyli ci, którzy spodziewali sie samych tylko negatywnych skutków, stanowili dwa i pól krotnie mniejsza grupe (6%). Relatywnie najwiecej bylo jednak tych ludzi (19%), którzy uwazali, ze rekonstrukcja rzadu nie bedzie miala zadnego wplywu - nie poprawi ani nie pogorszy sytuacji w zadnej z trzech 4

dziedzin. Co dziewiaty Polak nie zdecydowal sie na zajmowanie swojego stanowiska w tych sprawach. Jesli opinie te analizowac w zaleznosci od stopnia zainteresowania informacjami na temat rekonstrukcji rzadu, to mozna zauwazyc, ze bardziej optymistycznie na skutki tych zmian patrza osoby przynajmniej troche zainteresowane ta problematyka (20% z nich mówi o samych pozytywach) niz raczej lub w ogóle sie nia nie interesujace (9%). Jednoczesnie odsetek wskazan mówiacych o braku zmian (odpowiednio: 18% i 19%) i pogorszeniu (7% i 6%) jest w obu grupach wyrównany - róznica dotyczy odsetka odpowiedzi trudno powiedziec, który znacznie czesciej jest udzialem osób nie zainteresowanych wprowadzanymi zmianami (19%) niz nimi zainteresowanych (3%). Akceptacja dla dokonywanych zmian Prognozy skutków zmian sa tylko jednym z elementów mogacych swiadczyc o akceptacji badz nie dla podejmowania tego typu dzialan. Zapytalismy wiec Polaków, czy w ogóle widza potrzebe wprowadzania jakichkolwiek zmian, a jesli tak, to jakich: czy wymiana niektórych ministrów jest aprobowana, czy tez oczekuje sie raczej innych decyzji. Wsród przedstawionych respondentom wariantów odpowiedzi, najwiecej wskazan uzyskal poglad, ze w obecnej sytuacji kraju potrzebna jest zmiana niektórych ministrów (35%). Inne spotkaly sie ze znacznie mniejsza akceptacja: 15% opowiedzialo sie za zmiana premiera i calego rzadu, 13% - za zmiana koalicji rzadzacej, a 12% - za rozpisaniem nowych wyborów. W opinii 11% respondentów, zadne zmiany nie sa potrzebne. CZY W OBECNEJ SYTUACJI KRAJU, PANA(I) ZDANIEM, POTRZEBNE SA JAKIES ZMIANY: 35% tak, zmiana niektórych ministrów w rzadzie 15% tak, zmiana premiera i zwiazana z tym zmiana calego rzadu 13% tak, zmiana koalicji rzadzacej 12% tak, nowe wybory 11% nie, zadne zmiany nie sa potrzebne 14% trudno powiedziec 5

O tym, ze zadne zmiany nie sa potrzebne, najczesciej mówia potencjalni wyborcy UW (24%) i AWS (22%). Natomiast za najbardziej radykalnym rozwiazaniem - rozpisaniem nowych wyborów, najsilniej opowiadaja sie potencjalni wyborcy SLD (16%). Za zmiana calej koalicji równiez optuje elektorat SLD (20%), ale czesciej niz inne elektoraty - takze PSL (14%). Tym samym osobom, bardziej niz innym, podobalby sie tez wariant zmiany premiera i calego rzadu (odpowiednio 19% i 22%). Wymiana niektórych ministrów znajduje najwiecej aprobaty wsród potencjalnych wyborców ROP (64%), UW (50%), AWS (44%) oraz osób, które choc zadeklarowaly gotowosc uczestnictwa w wyborach nie wiedzialyby na kogo glosowac (40%). OPINIE NA TEMAT POTRZEBY ZMIAN W RZADZIE A PREFERENCJE PARTYJNE 2 zmiana niektórych ministrów zmiana premiera i rzadu zmiana koalicji nowe wybory nie dokonywac zmian trudno powiedziec AWS 44% 8% 4% 8% 22% 14% PSL 38% 22% 14% 5% 5% 16% ROP 64% 11% 4% 6% 6% 9% SLD 31% 19% 20% 16% 6% 8% UW 50% 8% 6% 5% 24% 7% niezdecydowani 40% 17% 13% 10% 8% 12% Opinie na temat koniecznosci przeprowadzania zmian w rzadzie wiaza sie takze (choc nie tak silnie jak preferencje wyborcze) z zainteresowaniem informacjami na ten temat. Im czestsze deklaracje dotyczace poszukiwania informacji o rekonstrukcji gabinetu, tym wieksza akceptacja dla dokonania zmian w obsadzie najwyzszych stanowisk w niektórych resortach (wsród osób, które w ogóle nie interesowaly sie informacjami na temat decyzji premiera w stosunku do skladu Rady Ministrów odsetek ten wynosi 19%, wsród osób, które malo sie tym interesowaly - 30%, wsród osób troche sie tym interesujacych - 41%, a wsród bardzo zainteresowanych - juz 48%). 2 W zestawieniu uwzgledniono tylko te ugrupowania, które w ostatnim badaniu preferencji wyborczych uzyskaly co najmniej 5% poparcia oraz te osoby, które zadeklarowaly gotowosc wziecia udzialu w wyborach, ale nie byly pewne, na które ugrupowanie by zaglosowaly. 6

OPINIE NA TEMAT POTRZEBY ZMIAN W RZADZIE A ZAINTERESOWANIE INFORMACJAMI NA TEMAT REKONSTRUKCJI GABINETU zmiana niektórych ministrów zmiana premiera i rzadu zmiana koalicji nowe wybory nie dokonywac zmian trudno powiedziec duze zainteresowanie 48% 19% 10% 11% 8% 4% srednie zainteresowanie 41% 18% 13% 12% 9% 7% male zainteresowanie 30% 12% 16% 11% 16% 15% brak zainteresowania 19% 10% 8% 11% 13% 39% Tuz przed tym, gdy realizowalismy badanie, ze strony niektórych srodowisk zaczely wyplywac glosy, ze Marian Krzaklewski powinien wejsc w sklad rzadu. Postanowilismy wiec zapytac Polaków, co oni sadza o tym pomysle. Ponad polowa spoleczenstwa jest zdania, ze Marian Krzaklewski nie powinien wchodzic do rzadu. O tym, ze powinien zostac czlonkiem gabinetu, mówi mniej niz jedna piata pytanych. Dwa razy mniej osób (i odpowiedz ta uzyskala najmniej wskazan) uznalo, ze powinien on zastapic Jerzego Buzka na stanowisku Prezesa Rady Ministrów. SLYSZY SIE, ZE MARIAN KRZAKLEWSKI, PRZEWODNICZACY NSZZ SOLIDARNOSC POWINIEN WEJSC W SKLAD RZADU. CO PAN(I) O TYM MYSLI? 56% nie powinien wchodzic w sklad rzadu 17% powinien wejsc w sklad rzadu Jerzego Buzka 8% powinien zastapic Jerzego Buzka na stanowisku premiera 19% trudno powiedziec Przekonanie, ze Marian Krzaklewski nie powinien wchodzic do rzadu, najczesciej wyrazaja potencjalni wyborcy ROP (68%), PSL (66%) i SLD (63%). Za jego uczestnictwem w rzadzie czesciej z kolei opowiadaja sie elektoraty AWS (30%) i UW (25%). Natomiast poglad, ze przewodniczacy S powinien zastapic Jerzego Buzka, czesciej niz wyborcy pozostalych ugrupowan, podzielaja sympatycy ROP - 13% - i SLD - 12% - dla porównania: w przypadku AWS i PSL odsetek ten wynosi po 7%, a w przypadku UW - 6%. 7

OPINIE NA TEMAT UDZIALU MARIANA KRZAKLEWSKIEGO W RZADZIE A PREFERENCJE PARTYJNE nie powinien wejsc do rzadu powinien wejsc do rzadu powinien zostac premierem trudno powiedziec AWS 48% 30% 7% 15% PSL 66% 9% 7% 18% ROP 68% 12% 13% 7% SLD 63% 16% 12% 9% UW 61% 25% 6% 8% niezdecydowani 57% 21% 10% 12% Im wieksze zainteresowanie informacjami na temat ostatnich zmian, tym czestsze opinie, ze Marian Krzaklewski nie powinien wchodzic do rzadu. Jednoczesnie ludzie bardzo lub troche zainteresowani wiadomosciami dotyczacymi rekonstrukcji rzadu, czesciej równiez niz nie zwracajacy uwagi na te doniesienia wskazywali równiez dwie pozostale odpowiedzi, dotyczace wejscia Krzaklewskiego do struktur wladzy wykonawczej (generalnie jednak odsetki odpowiedzi nie odbiegaly znacznie od opinii ogólu badanych). Wynika to z faktu, ze osoby, które nie interesowaly sie informacjami o zmianach w rzadzie, znacznie czesciej powstrzymywaly sie od wyrazania swoich opinii na ten temat. OPINIE NA TEMAT UDZIALU MARIANA KRZAKLEWSKIEGO W RZADZIE A ZAINTERESOWANIE INFORMACJAMI NA TEMAT REKONSTRUKCJI GABINETU nie powinien powinien wejsc powinien zostac trudno wejsc do rzadu do rzadu premierem powiedziec duze zainteresowanie 65% 19% 10% 6% srednie zainteresowanie 61% 19% 11% 9% male zainteresowanie 55% 18% 6% 21% brak zainteresowania 38% 9% 6% 47% Wsród osób wyrazajacych swoje opinie na temat koniecznosci zmian w rzadzie, poglad, ze Marian Krzaklewski nie powinien wchodzic w sklad gabinetu wyrazaja najczesciej pytani uwazajacy, ze w obecnej sytuacji najlepsza bylaby zmiana koalicji (71%). Za udzialem przewodniczacego Solidarnosci w rzadzie, opowiadaja sie natomiast - czesciej niz inni - ludzie wskazujacy na potrzebe zmiany niektórych ministrów 8

(23%), tacy, którzy uwazaja, ze zadne zmiany nie sa potrzebne (21%) oraz - oczekujacy nowych wyborów (18%). Za powolaniem Mariana Krzaklewskiego na urzad premiera najczesciej opowiadaja sie natomiast respondenci optujacy za zmiana premiera i calego rzadu (18%). zmiana niektórych ministrów zmiana premiera i calego rzadu OPINIE NA TEMAT UDZIALU MARIANA KRZAKLEWSKIEGO W RZADZIE A OPINIE NA TEMAT POTRZEBY ZMIAN W RZADZIE nie powinien wejsc do rzadu powinien wejsc do rzadu powinien zostac premierem trudno powiedziec 55% 23% 7% 15% 56% 12% 18% 14% zmiana koalicji 71% 11% 11% 7% nowe wybory 60% 18% 7% 15% zadne zmiany nie sa potrzebne 56% 21% 3% 20% trudno powiedziec 39% 11% 2% 48% 9