System pieczy zastępczej w Polsce

System pieczy zastępczej w Polsce służącego weryfikacji procesu deinstytucjonalizacji pieczy zastępczej w

Działania prewencyjne Zgodnie z nowelą KRiO z 2016 roku, dziecko może trafić do pieczy zastępczej dopiero wówczas, gdy różne formy pomocy rodzinie nie przyniosły skutku i zagrożone jest jego zdrowie lub życie. Sąd może zobowiązać rodziców do pracy z asystentem rodziny czy skierować ich na terapię albo ograniczyć im władzę rodzicielską, poddać ją kontroli kuratora sądowego. Sąd może także skierować dziecko do placówki wsparcia dziennego lub zdecydować o umieszczeniu w placówce sprawującej częściową pieczę nad dziećmi. Ma też możliwość umieszczenia dziecka w rodzinie zastępczej, rodzinnym domu dziecka albo w instytucjonalnej pieczy zastępczej lub innej placówce tego typu.

W jaki sposób dziecko trafia do pieczy zastępczej? Ustawa o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej jako zasadę przyjmuje, że podstawą umieszczenia dziecka w pieczy zastępczej jest orzeczenie sądu. Wyjątki od tej zasady przewidziano jedynie w razie pilnej konieczności (np. doprowadzenia przez policję lub straż graniczną lub gdy zagrożone jest życie lub zdrowie dziecka), na wniosek lub za zgodą rodziców dziecka, o czym niezwłocznie zawiadamiany jest sąd. Obowiązkiem sądu jest całościowe, kazuistyczne zbadanie potrzeb dziecka i dopasowanie do nich nie tylko formy pieczy zastępczej, ale także osób, które będą tę pieczę wykonywać.

Piecza zastępcza Samorząd wojewódzki (marszałek: prowadzenie placówek na poziomie woj. + Ośrodki Adopcyjne; wojewoda: nadzór) Piecza instytucjonalna + Nadzór + Ośrodki Adopcyjne Piecza instytucjonalna Samorząd powiatowy Piecza rodzinna Powiat albo samorząd województwa może połączyć prowadzone przez siebie formy instytucjonalnej pieczy zastępczej z jednostkami organizacyjnymi pomocy społecznej. Może samodzielnie prowadzić placówki instytucjonalne lub zlecić ich prowadzenie.

Źródło: Opracowanie MRPiPS na podstawie sprawozdań rzeczowo-finansowych z wykonywania zadań z zakresu wspierania rodziny i systemu pieczy zastępczej z lat 2014 2015 (stan na dzień 31 grudnia).

Piecza zastępcza samorząd wojewódzki Interwencyjny Ośrodek Preadopcyjny Do 20 dzieci do ukończenia 1 roku życia Regionalna placówka opiekuńczoterapeutyczna dzieci wymagające szczególnej opieki, które ze względu na stan zdrowia wymagający stosowania specjalistycznej opieki i rehabilitacji, łącznie nie więcej niż 30 dzieci (45)

Piecza zastępcza samorząd powiatowy Źródło: Opracowanie MRPiPS na podstawie sprawozdań rzeczowo-finansowych z wykonywania zadań z zakresu wspierania rodziny i systemu pieczy zastępczej z lat 2014 2015 (stan na dzień 31 grudnia).

Piecza zastępcza samorząd powiatowy Instytucjonalna: - placówka może być prowadzona na terenie innego powiatu na zasadzie porozumienia, - nie można jej zlikwidować bez zgody wojewody. Typu socjalizacyjnego Typu interwencyjnego Typu specjalistycznoterapeutycznego Typu rodzinnego

Instytucjonalna piecza zastępcza samorząd powiatowy Z wyjątkiem typu rodzinnego Do dnia 31 grudnia 2019 r. mogą przebywać dzieci powyżej 7. roku życia. Umieszczane są dzieci powyżej 10. roku życia, wymagające szczególnej opieki lub mające trudności w przystosowaniu się do życia w rodzinie. Do dnia 1 stycznia 2021 r., liczba dzieci pod opieką jednej placówki nie może być wyższa niż 30. Po 1 stycznia 2021 roku można umieścić, w tym samym czasie, łącznie nie więcej niż 14 dzieci oraz osób, które osiągnęły pełnoletność przebywając w pieczy zastępczej. Dyrektor placówki może, pomimo przekroczenia dopuszczalnej liczby dzieci w placówce, za zezwoleniem wojewody, przyjąć kolejne dziecko, jeżeli wśród umieszczonych dzieci ma dzieci powierzone do innych instytucji. Placówka opiekuńczo-wychowawcza może łączyć zadania placówek.

Instytucjonalna piecza zastępcza samorząd powiatowy Typu rodzinnego W placówce opiekuńczo-wychowawczej typu rodzinnego można umieścić, w tym samym czasie, łącznie nie więcej niż 8 dzieci oraz osób, które osiągnęły pełnoletność przebywając w pieczy zastępczej. W razie konieczności umieszczenia w placówce opiekuńczo-wychowawczej typu rodzinnego rodzeństwa, za zgodą dyrektora tej placówki oraz po uzyskaniu zezwolenia wojewody, jest dopuszczalne umieszczenie w tym samym czasie większej liczby dzieci, nie więcej jednak niż 10. Jest jednostką budżetową powiatu. W tym SOS Wioski Dziecięce - osiedla 12-14 domów. W każdym domu mieszka Rodzina SOS, którą tworzą Rodzice SOS (małżeństwo lub osoba samotna) oraz 6 8 powierzonych ich opiece dzieci.

Instytucje odpowiedzialne za pieczę zastępczą na poziomie powiatu Sąd rodzinny Organizator Rodzinnej Pieczy Zastępczej PCPR/ MOPS/ MOPR

W jaki sposób dziecko trafia do rodzinnych form pieczy zastępczej? Sąd może powierzyć sprawowanie pieczy zastępczej małżonkom albo osobie niepozostającej w związku małżeńskim, którzy są wstępnymi albo rodzeństwem dziecka, albo też osobom, które nie są z dzieckiem w tym stopniu spokrewnione, jeżeli zostały wpisane do rejestru osób zakwalifikowanych do pełnienia funkcji rodziny zastępczej lub taką funkcję pełniących, a także jeżeli dobro dziecka za tym przemawia - tymczasowo nawet osobom niemogącym się wykazać odpowiednimi kwalifikacjami.

Rodzinna piecza zastępcza Rodzina zastępcza spokrewniona Rodzina zastępcza niezawodowa Rodzina zastępcza zawodowa Rodzinny dom dziecka Rodzinę zastępczą spokrewnioną tworzą małżonkowie lub osoba, będąca wstępnymi lub rodzeństwem dziecka Rodzinę zastępczą niezawodową i zawodową oraz rodzinny dom dziecka tworzą małżonkowie lub osoba, niebędący wstępnymi lub rodzeństwem dziecka.

Rodzinna piecza zastępcza spokrewniona Szkolenie kandydatów można prowadzić według indywidualnego planu szkolenia, w zależności od potrzeb rodziny i dziecka; 660 zł miesięcznie; +200 zł w przypadku wychowywania dziecka niepełnosprawnego; Pierwszeństwo w przysposobieniu;

Rodzinna piecza zastępcza niezawodowa W przypadku rodziny zastępczej niezawodowej co najmniej jedna osoba tworząca tę rodzinę musi posiadać stałe źródło dochodów; Kandydat do pełnienia funkcji tej rodziny zastępczej musi spełniać warunki opisane w ustawie i odbyć szkolenie oraz uzyskać kwalifikację; W tej rodzinie, w tym samym czasie, może przebywać łącznie nie więcej niż 3 dzieci lub osób, które osiągnęły pełnoletność przebywając w pieczy zastępczej; Umieszczenie licznego rodzeństwa może nastąpić po uzyskaniu pozytywnej opinii koordynatora; Pierwszeństwo w przysposobieniu; W określonych przypadkach może zostać zatrudniona osoba do pomocy; Rodzina zastępcza niezawodowa może być rodziną pomocową; Otrzymuje 1000 z na utrzymanie dziecka oraz dodatek 200 zł w przypadku dziecka niepełnosprawnego; Może otrzymywać środki finansowe na utrzymanie lokalu.

Rodzinna piecza zastępcza zawodowa Jest obowiązana do systematycznego podnoszenia swoich kwalifikacji, w szczególności przez udział w szkoleniach; Otrzymuje wynagrodzenie w ramach umowy cywilnoprawnej, w zależności od typu rodziny nie niższe niż 2000 zł brutto; Ma prawo do świadczeń i dodatków; Okres pełnienia funkcji rodziny zastępczej zawodowej wlicza się do okresu pracy wymaganego do nabycia lub zachowania uprawnień pracowniczych; Ma prawo do czasowego niesprawowania opieki nad dzieckiem w związku z wypoczynkiem, w wymiarze 30 dni kalendarzowych w okresie 12 miesięcy; Nie może kontynuować lub podjąć dodatkowego zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej bez zgody właściwego starosty.

Rodzinna piecza zastępcza pełniąca funkcję pogotowia rodzinnego zawodowa zawodowa specjalistyczna (dzieci chore i niepełnosprawne, małoletnie matki, nieletni); zawodowa;

Rodzinna piecza zastępcza Rodzinny dom dziecka Rodzinny dom dziecka organizuje powiat lub podmiot, któremu powiat zlecił realizację tego zadania; W rodzinnym domu dziecka, w tym samym czasie, może przebywać łącznie nie więcej niż 8 dzieci oraz osób, które osiągnęły pełnoletność przebywając w pieczy zastępczej; W przypadku nieobecności prowadzącego rodzinny dom dziecka dom ten prowadzi wskazana przez niego osoba, która uzyskała pozytywną opinię koordynatora rodzinnej pieczy zastępczej, wyznaczona przez organizatora rodzinnej pieczy zastępczej.

Finansowanie w pieczy zastępczej - średni miesięczny koszt utrzymania dziecka: w rodzinnej pieczy zastępczej ok. 1.030 zł; w rodzinie zastępczej zawodowej i rodzinnym domu dziecka 2.042 zł; w placówce opiekuńczo-wychowawczej ok. 3 932 zł, /bez regionalnych placówek opiekuńczo-terapeutycznych i interwencyjnych ośrodków preadopcyjnych/ w Placówce Opiekuńczo-Terapeutycznej w Dębnie: 6.709,50 zł; w Interwencyjnym Ośrodku Preadopcyjnym w Otwocku: 5.619,90 zł. w placówce opiekuńczo-wychowawczej typu rodzinnego w Brzezinach: 2.141,71 zł;

Gdzie mogą się znajdować dzieci powierzone przez sąd do pieczy zastępczej? 1. Placówki edukacji (dzieci w pieczy umieszczone w placówkach): młodzieżowe ośrodki wychowawcze (edukacja), młodzieżowe ośrodki socjoterapii (edukacja), specjalne ośrodki szkolno-wychowawcze (edukacja), specjalne ośrodki wychowawcze (edukacja). 2. Placówki zdrowia (dzieci umieszczone w pieczy, ale przebywające w ZOLach): zakłady opiekuńczo-lecznicze (zdrowie). 3. Placówki pomocy-społecznej (dzieci, które były w pieczy, a są w DPS): domy pomocy społecznej (pomoc społeczna).

Liczba dzieci umieszczonych w pieczy zastępczej w 2015 r. wyniosła ogółem 76 503 dzieci, wobec 77 348 dzieci w 2014 r. Źródło: Opracowanie MRPiPS na podstawie sprawozdań rzeczowo-finansowych z wykonywania zadań z zakresu wspierania rodziny i systemu pieczy zastępczej z lat 2014 2015 (stan na dzień 31 grudnia).

Liczba rodzin zastępczych w 2015 r. wynosiła 38.359 rodzin, co oznacza spadek o 447 rodzin w stosunku do 2014 r. (38 806 rodzin). Rodziny zastępcze stanowiły 99% ogólnej liczby podmiotów rodzinnej pieczy zastępczej. Pozostały 1% stanowiło 488 rodzinnych domów dziecka, których liczba wzrosła aż o 23% w stosunku do 2014 r. (395 rodzinnych domów dziecka).

Liczba rodzin / placówek różnego typu pieczy zastępczej 2014 rok rodziny zastępcze spokrewnione 25 071 rodziny zastępcze niezawodowe 11 711 rodziny zastępcze zawodowe rodzinne domy dziecka placówki typu socjalizacyjnego placówki typu interwencyjnego placówki typu specjalistycznoterapeutycznego placówki typu rodzinnego 1 215 395 712 166 45 238

Liczba dzieci w różnych formach pieczy zastępczej w rodzinach zastępczych spokrewnionych 32 405 w rodzinach zastępczych niezawodowych 15 890 w rodzinach zastępczych zawodowych w rodzinnych domach dziecka 2 583 6 773 w placówkach typu socjalizacyjnego 15 324 w placówkach typu interwencyjnego w placówkach typu specjalistycznoterapeutycznego w placówkach typu rodzinnego 1 801 429 1 963

Ogółem brak placówek 1 palacówka 2 placówki 3-4 placówki 5 i więcej placówek Odsetek dzieci rozmieszczonych formach pieczy a liczba placówek opiekuńczowychowawczych bez rodzinnych w powiecie wszystkie powiaty 23% 23% 19% 27% 28% 30% Liczba dzieci w formach instytucjonalnych 15% 15% 14% 13% 12% Liczba dzieci w pieczy rodzinnej zawodowej 63% 77% 66% 59% 59% 58% Liczba dzieci w rodzinach zastępczych spokrewnionych i niezawodowych

Umieszczanie dzieci do lat 7 w placówkach opiekuńczo-wychowawczych (bez rodzinnych) a typ miejscowości wszystkie powiaty 53% 46% umieszczają dzieci do 7 r.ż. w placówkach 23% 100% 82% 26% nie umieszczają dzieci do 7 r.ż. w placówkach 23% Ogółem największe powiaty grodzkie (300+ tys.) 13% 5% pozostałe powiaty grodzkie 27% powiaty ziemskie brak placówek opiekuńczo wychowawczych bez rodzinnych