SPOŁECZEŃSTWO POLSKIE WOBEC UCHODŹCÓW

SPOŁECZEŃSTWO POLSKIE WOBEC UCHODŹCÓW Warszawa, październik 2000 O obchodzonym 24 września br. Dniu Uchodźcy słyszało dwie piąte (40%) Polaków. Głównym źródłem informacji na ten temat była telewizja (27% wskazań), znacznie rzadziej radio (9%) czy prasa (4%). Społeczeństwo polskie w większości prawidłowo wskazuje kim są uchodźcy: prawie dwie trzecie (64%) Polaków określa w ten sposób ludzi, którzy opuścili swój kraj w obawie przed prześladowaniami, a trzy piąte (60%) - uciekinierów z terenów objętych działaniami wojennymi. Zdaniem jednej trzeciej badanych (34%) uchodźcami są osoby emigrujące z przyczyn ekonomicznych, w poszukiwaniu lepszych warunków życia. W świadomości 16% społeczeństwa termin uchodźca związany jest również z Polakami ze Wschodu. Tylko nieliczni skłonni są nazywać uchodźcami członków mniejszości narodowych zamieszkałych w Polsce (5%) czy też Cyganów, których można spotkać na ulicach polskich miast (4%). Wyniki pogłębionej analizy świadczą o tym, że prawidłowo pojęcie uchodźca rozumie niecała połowa (48%) społeczeństwa wskazują oni przynajmniej na jedno prawdziwe określenie. Prawie dwie piąte (36%) badanych oprócz prawidłowej identyfikacji uchodźcy z osobą uciekającą przed prześladowaniami lub wojną, błędnie określa w ten sposób również innych ludzi. Natomiast 16% społeczeństwa polskiego stanowią osoby, które w tej kwestii mają błędne wyobrażenie. Umożliwienie uchodźcom osiedlenia się w Polsce na dłuższy czas jest rozwiązaniem stosunkowo najbardziej popieranym przez nasze społeczeństwo zgadza się na to 36% badanych. Co czwarty Polak (25%) jest zdania, że powinno się dążyć do odesłania uchodźców do krajów, z których przyjechali. Znaczący odsetek wskazań (15%) uzyskuje również propozycja umożliwienia takim ludziom stałego pobytu w naszym kraju. Propozycja wysłania uchodźców do innych krajów zyskuje 8% zwolenników, a za pozostawieniem ich samym sobie opowiada się 4% badanych. Przeprowadzony przez TNS OBOP sondaż wskazuje ponadto, że jedyną akceptowaną przez większość społeczeństwa (prawie trzy piąte 59%) formą pomocy uchodźcom jest zapewnienie im do czasu usamodzielnienia się pobytu w specjalnie dla nich prowadzonych ośrodkach. Pomoc w znalezieniu pracy dla uchodźców akceptuje 11% Polaków, a przyznanie obywatelstwa polskiego czy zorganizowanie kursu języka polskiego po 8% badanych. Dwie piąte (40%) Polaków zetknęło się z nazwą UNHCR. Wśród osób świadomych istnienia instytucji Wysokiego Komisarza Narodów Zjednoczonych do Spraw Uchodźców, przeszło połowa (53%) twierdzi, że w Polsce działa jej przedstawicielstwo. TNS OBOP ul. Dereniowa 11, 02 776 Warszawa Tel: (48 22) 648 2044 (-46), 644 9995 Fax: (48 22) 644 9947 e-mail: obop@obop.com.pl www.obop.com.pl Biura w ponad 40 krajach Grupa Taylor Nelson Sofres

TNS OBOP Społeczeństwo polskie wobec uchodźców sondaż z 30.09-2.10.2000 r. Cytowanie, publiczne odtwarzanie, kopiowanie oraz wykorzystanie w innej formie danych, informacji i opracowań zamieszczanych w tej publikacji jest dozwolone pod warunkiem podania źródła. 24 września w Polsce po raz kolejny obchodzony był Dzień Uchodźcy. Tydzień później, na zlecenie polskiego przedstawicielstwa Wysokiego Komisarza ONZ do Spraw Uchodźców, TNS OBOP przeprowadził sondaż 1 dotyczący stosunku Polaków do uchodźców. POINFORMOWANIE O OBCHODACH DNIA UCHODŹCY Dwie piąte (40%) Polaków deklaruje, że spotkali się z informacjami na temat obchodzonego 24 września Dnia Uchodźcy. Osoby te stosunkowo najczęściej (27%) wskazują na telewizję jako źródło informacji o tym wydarzeniu. O wiele rzadziej badani twierdzą, że o Dniu Uchodźcy dowiedzieli się z radia (9%) czy z prasy (4%), a ponadto co jedenasty respondent (9%) przyznaje, że nie pamięta gdzie spotkał się z wiadomościami na ten temat. (dane w %) Niedawno w Polsce obchodzono Dzień Uchodźcy. Czy zetknął(ęła) się Pan(i) z jakimiś informacjami na ten temat? X.1998 X.1999 X.2000 tak, w telewizji 18 37 27 tak, w radio 4 11 9 tak, w prasie 3 8 4 tak, ale nie pamiętam gdzie 11 9 9 nic o tym nie słyszałem(am) 67 51 60 Wyniki nie sumują się do 100% ponieważ można było wskazać więcej niż jedną odpowiedź. Tegoroczne obchody Dnia Uchodźcy nie rozeszły się w społeczeństwie tak szerokim echem jak w ubiegłym roku słyszało o nich o 9 punktów proc. mniej osób niż w 1999 roku. Jednak stopień poinformowania o tym wydarzeniu jest wyższy (o 7 punktów proc.) niż dwa lata temu, w 1998 r. Na niższy niż przed rokiem poziom poinformowania o obchodach Dnia Uchodźcy wpływ miała zapewne przedwyborcza kampania prezydencka, a także 1 Badanie przeprowadzono w dniach 30.09-2.10.2000 r. na reprezentatywnej losowej próbie mieszkańców Polski powyżej 15 roku życia. Zrealizowano 1085 wywiadów. Maksymalny błąd statystyczny wynosi +/-3% przy wiarygodności oszacowania równej 95%. 2

TNS OBOP Społeczeństwo polskie wobec uchodźców sondaż z 30.09-2.10.2000 r. wybory samorządowe odbywające się w tym samym dniu w gminie Warszawa- Centrum. Poinformowanie o obchodach Dnia Uchodźcy jest stosunkowo najlepsze wśród osób z wykształceniem wyższym (62%), a w miarę obniżania się poziomu wykształcenia maleje udział osób, które słyszały o tym wydarzeniu (do 31% wśród badanych z wykształceniem podstawowym). Wraz z lepszą oceną własnej sytuacji materialnej zwiększa się udział osób, które wykazują lepszą orientację w obchodach Dnia Uchodźcy: od 37% wśród niezadowolonych ze swych warunków materialnych do 50% wśród respondentów, którzy oceniają, że powodzi im się dobrze. Z informacjami o Dniu Uchodźcy spotkali się ponadto częściej niż inni dwudziestolatkowie (49%) oraz mieszkańcy największych, ponad 500-tysięcznych, aglomeracji miejskich (47%). KIM SĄ UCHODŹCY? Społeczeństwo polskie w większości prawidłowo definiuje określenie uchodźca : prawie dwie trzecie (64%) Polaków wskazuje, że uchodźcy to ludzie, którzy opuścili swój kraj w obawie przed prześladowaniami, a trzy piąte badanych (60%) wskazuje, iż są to uciekinierzy z terenów objętych działaniami wojennymi. Zdaniem jednej trzeciej Polaków (34%) uchodźcami są osoby emigrujące z powodów ekonomicznych opuszczający swój kraj w poszukiwaniu lepszych warunków życia. Co szósty badany (16%) stwierdza, że uchodźcami określa się Polaków ze Wschodu, np. z Kazachstanu. Tylko nieliczni ankietowani uważają za uchodźców członków mniejszości narodowych zamieszkałych w Polsce (5%) czy też Cyganów, których można spotkać na ulicach polskich miast (4%). 3

TNS OBOP Społeczeństwo polskie wobec uchodźców sondaż z 30.09-2.10.2000 r. (dane w %) Kogo, Pana(i) zdaniem, określa się mianem uchodźca? X.1999 X.2000 ludzi, którzy opuścili swój kraj w obawie przed prześladowaniami 71 64 uciekinierów z terenów, kraju objętego wojną 60 60 ludzi, którzy opuścili swój kraj w poszukiwaniu lepszych warunków życia 27 34 Polaków ze Wschodu, np. z Kazachstanu 10 16 członków mniejszości narodowych zamieszkałych w Polsce 6 5 Cyganów na ulicach polskich miast 4 4 innych 0 2 W porównaniu do danych uzyskanych przed rokiem, mniej jest obecnie osób (o 7 punktów proc.), które twierdzą, że uchodźcami są ludzie uciekający ze swych krajów w obawie przed prześladowaniami, więcej natomiast osób identyfikuje uchodźców jako emigrantów ekonomicznych (o 7 punktów proc.) czy też Polaków ze Wschodu (wzrost o 6 punktów proc.). Zmianę społecznej świadomości w zakresie tego kim są uchodźcy potwierdza pogłębiona analiza uzyskanych odpowiedzi. O ile w ubiegłym roku jedno lub obydwa prawidłowe określenia wskazywała zdecydowana większość 60% - społeczeństwa, o tyle obecnie osoby takie stanowią niecałą połowę 48% - badanych. Ponad jedna trzecia Polaków (36%) oprócz prawidłowej identyfikacji uchodźcy z osobą uciekającą przed prześladowaniami lub wojną, błędnie określa w ten sposób również innych, np. ludzi opuszczających swój kraj w poszukiwaniu lepszych warunków życia. Udział badanych, którzy w ten sposób rozumieją pojęcie uchodźca, jest obecnie o 6 punktów proc. większy niż przed rokiem. Więcej niż w 1999 roku (o 6 punktów proc.) jest również osób, które w ogóle nie wiedzą kim są uchodźcy i wskazują na błędne definicje. Stanowią oni 16% społeczeństwa polskiego. 4

TNS OBOP Społeczeństwo polskie wobec uchodźców sondaż z 30.09-2.10.2000 r. Znajomość pojęcia uchodźca osoby przekonane, że uchodźcy to ludzie, którzy opuścili swój kraj przed prześladowaniami osoby przekonane, że uchodźcy to uciekinierzy z terenów, kraju objętego wojną X.99 X.00 23% 17% 15% 12% osoby, które wskazują na obydwie powyższe definicje 22% 19% osoby, które oprócz jednego lub dwóch określeń prawidłowych wskazują również na błędne definicje uchodźcy 30% 36% osoby, które mają błędne wyobrażenie na temat tego, kim jest uchodźca 10% 16% Prawidłową znajomość pojęcia uchodźca wykazują w większości mieszkańcy największych miast (63%), osoby z wykształceniem wyższym (58%), kierownicy i specjaliści (57%), prywatni przedsiębiorcy (56%), uczniowie i studenci (53%) oraz bezrobotni (54%), a także czterdziestolatkowie (53%) i badani zadowoleni ze swej sytuacji materialnej (52%). CO ZROBIĆ Z UCHODŹCAMI? Stosunkowo najbardziej popularnym rozwiązaniem, popieranym przez ponad jedną trzecią (36%) naszego społeczeństwa, jest umożliwienie uchodźcom osiedlenia się w Polsce przez dłuższy czas. Co czwarty badany (25%) jest zdania, że powinno dążyć się do odesłania uchodźców do krajów, z których przyjechali. Znaczący odsetek wskazań (15%) zyskuje również propozycja umożliwienia uchodźcom stałego pobytu w naszym kraju. Poparciem mniejszej liczby osób (8%) cieszy się propozycja wysłania uchodźców do innych krajów, a także pozostawienia ich samym sobie (4%). W porównaniu z ubiegłym rokiem większą popularnością cieszy się obecnie propozycja umożliwienia uchodźcom zamieszkania w Polsce na stałe (wzrost o 7 punktów proc.), mniej natomiast osób jest zwolennikami zezwolenia uchodźcom osiedlenia się w Polsce przez dłuższy czas oraz wysłania ich z powrotem do krajów, z których przyjechali (w obu przypadkach spadek o 5 punktów proc.). 5

TNS OBOP Społeczeństwo polskie wobec uchodźców sondaż z 30.09-2.10.2000 r. Osoby, które prawidłowo rozumieją pojęcie uchodźca częściej niż ogół badanych opowiadają się za umożliwieniem uchodźcom osiedlenia się w Polsce na dłuższy czas (różnica 7 punktów proc.). Badani ci częściej niż w 1999 roku skłonni są zgodzić się na stały pobyt uchodźców w Polsce (wzrost o 5 punktów proc.), rzadziej natomiast opowiadają się za odesłaniem uchodźców z powrotem do krajów, z których przyjechali (spadek o 9 punktów proc.). (dane w %) Jak, Pana(i) zdaniem, powinno się postępować wobec uchodźców? Czy należy: X.1998 X.1999 X.2000 ogół N=1001 osoby, które prawidłowo kojarzą pojęcie uchodźca n=271 ogół N=1009 osoby, które prawidłowo kojarzą pojęcie uchodźca n=607 ogół N=1085 osoby, które prawidłowo kojarzą pojęcie uchodźca n=523 pozwolić im osiedlić się w Polsce na dłuższy czas dążyć do wysłania ich z powrotem do państw, z których przyjechali 29 36 41 45 36 43 36 28 30 31 25 22 pozwolić im osiedlić się w Polsce na stałe 13 13 8 7 15 12 dążyć do wysłania ich do innych krajów 9 9 11 9 8 8 zostawić ich samym sobie 2 2 2 1 4 4 trudno powiedzieć 11 12 8 7 12 11 Im lepiej wykształceni są Polacy, tym częściej zgadzają się, aby uchodźcy osiedlili się w Polsce na dłuższy czas lub na stałe, natomiast wraz z obniżaniem się poziomu edukacji wzrasta udział osób, których zdaniem należy dążyć do wysłania uchodźców z powrotem do państw, z których przybyli. Udział zwolenników umożliwienia uchodźcom dłuższego pobytu w Polsce zwiększa się wraz z lepszą oceną sytuacji materialnej, z kolei dążenie do wysłania uchodźców do krajów, z których przyjechali, jest popierane tym częściej, im gorsza ocena własnych warunków finansowych. Za umożliwieniem uchodźcom osiedlenia się w Polsce przez dłuższy czas opowiadają się ponadto mieszkańcy największych aglomeracji, dwudziestolatkowie i trzydziestolatkowie, a także osoby o centrowych poglądach politycznych. 6

TNS OBOP Społeczeństwo polskie wobec uchodźców sondaż z 30.09-2.10.2000 r. Opinia, że należy zmierzać do wysłania uchodźców z powrotem do państw, z których przyjechali, ma stosunkowo najwięcej zwolenników wśród mieszkańców wsi oraz emerytów i rencistów. Wśród osób, które wiedzą kim są uchodźcy ponad dwie piąte (43%) jest zdania, że powinno im się umożliwić dłuższy pobyt w naszym kraju, natomiast wśród tych, którzy mają błędne wyobrażenie na temat uchodźców, stosunkowo najczęstsza (wyrażana przez 31% osób) jest opinia, że należy dążyć do wysłania tych osób z powrotem do państw, z których przyjechali. Przyjęte przez Polskę konwencje międzynarodowe nakładają na nasze państwo szereg zobowiązań wobec uchodźców. Jak Polacy odnoszą się do tych zadań: które akceptują, a które nie cieszą się ich poparciem? Sondaż TNS OBOP wskazuje, że jedyną akceptowaną przez większość społeczeństwa formą pomocy uchodźcom jest zapewnienie im do czasu usamodzielnienia się pobytu w specjalnie dla nich prowadzonych ośrodkach. Takie rozwiązanie akceptuje prawie trzy piąte (59%) społeczeństwa i jest to wynik o 7 punktów proc. niższy niż przed rokiem. O wiele mniej osób wskazuje na inne możliwości: 11% Polaków chciałoby, aby nasze państwo pomagało uchodźcom w znalezieniu pracy, przyznanie obywatelstwa polskiego oraz zorganizowanie kursu języka polskiego dla uchodźców popiera po 8% badanych, tylko 3% mieszkańców Polski opowiada się za zapewnieniem uchodźcom mieszkań. Znaczący jest odsetek osób (11%), które wymieniają inne działania, jednak w większości są to opinie wskazujące na brak zobowiązania do jakiejkolwiek pomocy uchodźcom, pojawiają się tu bowiem opinie, że uchodźców należy odesłać do innych krajów lub z powrotem tam, skąd przybyli, a uzasadnieniem takiej postawy są stwierdzenia, iż Polska jest zbyt biednym krajem na udzielanie takiej pomocy i należy się ona w pierwszej kolejności obywatelom naszego kraju. 7

TNS OBOP Społeczeństwo polskie wobec uchodźców sondaż z 30.09-2.10.2000 r. (dane w %) Co, Pana(i) zdaniem, nasze państwo powinno umożliwić uchodźcom, którzy chcieliby na dłuższy czas lub na stałe pozostać w Polsce? X.1999 X.2000 zapewnić im do czasu usamodzielnienia się pobyt w ośrodkach dla uchodźców 66 59 pomóc w znalezieniu pracy 12 11 zorganizować dla nich kursy (naukę) języka polskiego 7 8 przyznawać obywatelstwo polskie 6 8 zapewnić mieszkania 2 3 coś innego 6 11 nie wiem 1 - Zapewnienie uchodźcom do czasu usamodzielnienia się pobytu w ośrodkach dla nich przeznaczonych cieszy się poparciem przede wszystkim osób z wykształceniem średnim, badanych między 20 a 50 rokiem życia, respondentów deklarujących centrolewicowe poglądy polityczne, ankietowanych, którzy są aktywni zawodowo oraz tych, którzy prawidłowo identyfikują kim są uchodźcy. ZNAJOMOŚĆ UNHCR Dwie piąte (40%) Polaków deklaruje znajomość UNHCR instytucji zajmującej się uchodźcami. Jednak większość społeczeństwa trzy piąte (60%) przyznaje, że nigdy nie spotkali się z instytucją o nazwie Wysoki Komisarz ONZ do Spraw Uchodźców. Wyniki badań prowadzonych w kolejnych latach wskazują, że poziom znajomości UNHCR w społeczeństwie polskim utrzymuje się na tym samym poziomie. (dane w %) Czy kiedykolwiek zetknął(ęła) się Pan(i) z nazwą: Wysoki Komisarz ONZ do Spraw Uchodźców (w skrócie UNHCR)? X.1998 X.1999 X.2000 tak 37 38 40 nie 63 62 60 Udział osób, które deklarują, iż zetknęły się z nazwą UNHCR, zwiększa się: 8

TNS OBOP Społeczeństwo polskie wobec uchodźców sondaż z 30.09-2.10.2000 r. wraz ze wzrostem poziomu wykształcenia: od 19% wśród osób z wykształceniem podstawowym do 63% wśród najlepiej wykształconych Polaków, wraz z wielkością miejsca zamieszkania: od 31% wśród mieszkańców wsi do 57% wśród mieszkańców największych aglomeracji, wraz z lepszą oceną własnej sytuacji materialnej: od 32% w grupie osób, którym powodzi się źle do 52% wśród usatysfakcjonowanych swoim statusem materialnym. Częściej od innych o istnieniu instytucji Wysokiego Komisarza ONZ do Spraw Uchodźców słyszeli ponadto czterdziestolatkowie (48%) i dwudziestolatkowie (46%), aktywni zawodowo (48%) oraz mężczyźni (46%) częściej niż kobiety (35%). Ponad połowa (53%) osób, które kiedykolwiek spotkały się z nazwą UNHCR, twierdzi, że w Polsce działa przedstawicielstwo tej organizacji. Dwie piąte (40%) respondentów świadomych istnienia UNHCR przyznaje, że nie wie czy w Polsce znajduje się reprezentacja tej instytucji, a 7% spośród nich wyraża przekonanie, że w naszym kraju nie działa przedstawicielstwo Wysokiego Komisarza ONZ do Spraw Uchodźców. (dane w %) A jak Pan(i) sądzi, czy w Polsce działa przedstawicielstwo Wysokiego Komisarza ONZ do Spraw Uchodźców? X.1998 n=372 X.1999 n=379 X.2000 n=435 tak 61 61 53 nie 6 6 7 nie wiem 33 33 40 W porównaniu do wyników uzyskanych w ubiegłych latach, obecnie mniej (o 8 punktów proc.) osób świadomych istnienia UNHCR przekonanych jest, że w Polsce działa przedstawicielstwo tej instytucji. Zwiększył się natomiast odsetek badanych, którzy przyznają się do niewiedzy w tym zakresie. O tym, że w Polsce działa przedstawicielstwo Wysokiego Komisarza ONZ do Spraw Uchodźców, wiedzą częściej niż inni czterdziestolatkowie (64%), mieszkańcy największych miast (63%), osoby z wykształceniem wyższym (61%), badani, którzy oceniają swoją sytuację materialną jako średnią, a także mężczyźni (58%) częściej niż kobiety (47%). 9

Niedawno w Polsce obchodzono Dzień Uchodźcy. Czy zetknął(ęła) się Pan(i) z jakimiś informacjami na ten temat? 1. tak, w telewizji 2. tak, w radio 3. tak, w prasie 4. tak, ale nie pamiętam gdzie 5. nic o tym nie słyszałem ODPOWIEDZI W % 1 2 3 4 5 LICZBA OSÓB OGÓŁEM 27 9 4 9 60 1085 PŁEĆ mężczyzna 30 11 5 10 56 520 kobieta 24 7 3 8 64 565 15-19 lat 18 9 2 9 69 118 20-29 lat 31 11 6 11 51 205 WIEK 30-39 lat 31 8 5 10 57 181 40-49 lat 27 7 3 11 59 220 50-59 lat 27 5 4 9 63 138 60 lub więcej lat 25 12 4 5 65 223 podstawowe 19 8 1 7 69 308 WYKSZTAŁCENIE zasadnicze zawodowe 28 7 2 7 64 256 średnie i pomaturalne 29 9 5 10 57 402 wyższe z niepełnym 38 12 11 16 38 117 wieś 25 9 3 9 63 399 MIEJSCE ZAMIESZKANIA miasto do 100 tys. 29 8 3 7 59 349 miasto 101-500 tys. 24 8 6 12 60 206 miasto pow. 500 tys. 29 9 5 12 53 131 małopolski 22 14 6 8 62 175 wschodni 18 7 3 11 69 125 REGION katowicki 24 4 2 6 67 156 dolnośląski 36 12 5 3 56 111 wielkopolski 34 8 2 8 56 124 pomorski 28 12 6 11 56 141 centralny 27 6 3 13 57 252 AKTYWNOŚĆ ZAWODOWA pracuje zawodowo 28 9 5 11 57 491 nie pracuje zawodowo 26 8 3 8 63 594 GRUPA SPOŁECZNO- kierownicy, specjaliści 34 11 13 20 37 58

ZAWODOWA prywatni przedsiębiorcy 24 14 7 16 54 42 rolnicy 26 7 1 8 65 67 robotnicy 26 9 4 7 62 183 pracownicy fizycznoumysłowi 29 7 4 12 57 135 gospodynie domowe 27 11 3 15 52 32 emeryci i renciści 28 10 4 5 63 323 uczniowie i studenci 22 7 4 11 65 128 bezrobotni 27 4 11 61 100 SAMOOCENA SYTUACJI MATERIALNEJ dobra 32 8 7 14 50 154 średnia 27 9 4 8 61 616 zła 24 9 3 9 63 315 lewicowe 35 12 6 10 53 191 POGLĄDY POLITYCZNE centrolewicowe 33 13 6 13 46 124 centroprawicowe 31 17 8 9 51 87 prawicowe 31 12 4 7 56 206 trudno powiedzieć 19 4 2 9 70 477 STOSUNEK DO WIARY wierzący i regularnie wierzący i niereg. wierzący lecz nie 24 9 3 9 63 652 28 7 4 10 59 312 38 12 8 8 49 102 niewierzący 28 13 5 27 45 15 Niedawno w Polsce obchodzono Dzień Uchodźcy. Czy zetknął(ęła) się Pan(i) z jakimiś informacjami na ten temat? ODPOWIEDZI W % tak nie LICZBA OSÓB OGÓŁEM 40 60 1085 PŁEĆ WIEK mężczyzna 44 56 520 kobieta 36 64 565 15-19 lat 31 69 118 20-29 lat 49 51 205 30-39 lat 43 57 181

40-49 lat 41 59 220 50-59 lat 37 63 138 60 lub więcej lat 35 65 223 podstawowe 31 69 308 WYKSZTAŁCENIE zasadnicze zawodowe 36 64 256 średnie i pomaturalne 43 57 402 wyższe z niepełnym 62 38 117 wieś 37 63 399 MIEJSCE ZAMIESZKANIA miasto do 100 tys. 41 59 349 miasto 101-500 tys. 40 60 206 miasto pow. 500 tys. 47 53 131 małopolski 38 62 175 wschodni 31 69 125 REGION katowicki 33 67 156 dolnośląski 44 56 111 wielkopolski 44 56 124 pomorski 44 56 141 centralny 43 57 252 AKTYWNOŚĆ ZAWODOWA pracuje zawodowo 43 57 491 nie pracuje zawodowo 37 63 594 kierownicy, specjaliści 63 37 58 prywatni przedsiębiorcy 46 54 42 rolnicy 35 65 67 GRUPA SPOŁECZNO- ZAWODOWA robotnicy 38 62 183 pracownicy fizycznoumysłowi 43 57 135 gospodynie domowe 48 52 32 emeryci i renciści 37 63 323 uczniowie i studenci 35 65 128 bezrobotni 39 61 100 SAMOOCENA SYTUACJI MATERIALNEJ dobra 50 50 154 średnia 39 61 616 zła 37 63 315 POGLĄDY POLITYCZNE lewicowe 47 53 191

centrolewicowe 54 46 124 centroprawicowe 49 51 87 prawicowe 44 56 206 trudno powiedzieć 30 70 477 STOSUNEK DO WIARY wierzący i regularnie wierzący i niereg. wierzący lecz nie 37 63 652 41 59 312 51 49 102 niewierzący 55 45 15 Kogo, Pana(i) zdaniem, określa się mianem "uchodźca"? 1. członków mniejszości narodowych zamieszkałych w Polsce 2. ludzi, którzy opuścili swój kraj w obawie przed prześladowaniami 3. ludzi, którzy opuścili swój kraj w poszukiwaniu lepszych warunków życia 4. uciekinierów z terenów, kraju objętego wojną 5. Polaków ze Wschodu, np. z Kazachstanu 6. Cyganów na ulicach polskich miast 7. innych ODPOWIEDZI W % 1 2 3 4 5 6 7 LICZBA OSÓB OGÓŁEM 5 64 34 60 16 4 2 1085 PŁEĆ mężczyzna 4 65 37 61 17 4 1 520 kobieta 5 63 32 58 15 5 2 565 15-19 lat 5 62 29 63 13 11 1 118 20-29 lat 9 67 41 66 15 5 0 205 WIEK 30-39 lat 4 66 34 63 16 4 1 181 40-49 lat 3 68 32 58 15 4 1 220 50-59 lat 3 62 35 57 15 4 2 138 60 lub więcej lat 4 58 34 53 21 3 4 223 podstawowe 5 50 33 53 18 5 4 308 WYKSZTAŁCENIE zasadnicze zawodowe 5 58 32 55 14 6 1 256 średnie i pomaturalne 5 75 38 67 18 4 0 402 wyższe z niepełnym 5 80 33 64 11 1 1 117 MIEJSCE ZAMIESZKANIA wieś 4 54 34 57 16 4 3 399 miasto do 100 tys. 4 67 37 58 14 5 1 349 miasto 101-500 tys. 9 69 38 69 21 7 1 206

miasto pow. 500 tys. 3 79 23 57 13 1 1 131 małopolski 6 65 38 65 22 5 2 175 wschodni 8 63 39 51 7 3 3 125 REGION katowicki 3 58 28 67 16 7 2 156 dolnośląski 3 72 28 57 19 5 3 111 wielkopolski 6 59 40 62 13 2 1 124 pomorski 4 62 40 69 19 5 141 centralny 4 68 31 51 14 4 1 252 AKTYWNOŚĆ ZAWODOWA pracuje zawodowo 4 69 37 63 16 3 0 491 nie pracuje zawodowo 5 60 33 57 16 6 3 594 kierownicy, specjaliści 4 83 30 65 13 1 58 prywatni przedsiębiorcy 2 69 37 77 5 42 rolnicy 4 52 34 55 16 2 3 67 GRUPA SPOŁECZNO- ZAWODOWA robotnicy 5 64 34 63 22 5 183 pracownicy fizycznoumysłowi 3 73 43 62 14 3 135 gospodynie domowe 3 54 56 64 2 8 32 emeryci i renciści 4 59 33 54 20 4 4 323 uczniowie i studenci 7 66 28 62 11 10 1 128 bezrobotni 8 62 29 60 13 4 1 100 SAMOOCENA SYTUACJI MATERIALNEJ dobra 6 69 30 67 12 6 1 154 średnia 4 66 38 59 16 3 1 616 zła 6 58 30 57 17 7 3 315 lewicowe 3 69 32 58 20 3 1 191 POGLĄDY POLITYCZNE centrolewicowe 3 66 38 71 14 5 124 centroprawicowe 8 71 38 70 24 7 87 prawicowe 7 71 35 58 21 6 1 206 trudno powiedzieć 4 57 34 56 11 4 3 477 STOSUNEK DO WIARY wierzący i regularnie wierzący i niereg. wierzący lecz nie 5 61 35 59 18 5 2 652 4 66 35 60 12 4 2 312 4 73 35 68 17 4 1 102 niewierzący 18 85 31 69 15 6 15

ZNAJOMOŚĆ POJĘCIA "UCHODŹCA" 1. prawidłowa 2. zbyt szeroka 3. nieprawidłowa ODPOWIEDZI W % 1 2 3 LICZBA OSÓB OGÓŁEM 48 36 16 1085 PŁEĆ mężczyzna 46 39 15 520 kobieta 50 34 16 565 15-19 lat 48 39 13 118 20-29 lat 46 43 10 205 WIEK 30-39 lat 49 37 14 181 40-49 lat 53 33 14 220 50-59 lat 51 28 20 138 60 lub więcej lat 43 35 22 223 podstawowe 46 29 25 308 WYKSZTAŁCENIE zasadnicze zawodowe 49 32 19 256 średnie i pomaturalne 46 45 9 402 wyższe z niepełnym 58 34 8 117 wieś 47 34 19 399 MIEJSCE ZAMIESZKANIA miasto do 100 tys. 48 35 17 349 miasto 101-500 tys. 42 48 10 206 miasto pow. 500 tys. 63 29 8 131 małopolski 40 45 16 175 wschodni 46 36 18 125 REGION katowicki 53 34 13 156 dolnośląski 55 32 13 111 wielkopolski 43 42 15 124 pomorski 46 40 14 141 centralny 53 29 18 252 AKTYWNOŚĆ ZAWODOWA GRUPA SPOŁECZNO- ZAWODOWA pracuje zawodowo 50 38 12 491 nie pracuje zawodowo 47 35 18 594 kierownicy, specjaliści 57 40 3 58 prywatni przedsiębiorcy 56 36 8 42

rolnicy 45 33 21 67 robotnicy 48 36 16 183 pracownicy fizycznoumysłowi 49 42 9 135 gospodynie domowe 38 43 19 32 emeryci i renciści 44 35 21 323 uczniowie i studenci 53 36 12 128 bezrobotni 54 31 16 100 SAMOOCENA SYTUACJI MATERIALNEJ dobra 52 40 8 154 średnia 48 37 15 616 zła 47 33 20 315 lewicowe 49 35 16 191 POGLĄDY POLITYCZNE centrolewicowe 48 39 13 124 centroprawicowe 42 48 10 87 prawicowe 45 44 11 206 trudno powiedzieć 50 31 19 477 STOSUNEK DO WIARY wierzący i regularnie wierzący i niereg. wierzący lecz nie 46 37 17 652 51 34 15 312 52 39 9 102 niewierzący 41 55 4 15 Jak, Pana(i) zdaniem, powinno się postępować wobec uchodźców? Czy należy: 1. pozwolić im osiedlić się w Polsce na stałe 2. pozwolić im osiedlić się w Polsce na dłuższy czas 3. dążyć do wysłania ich do innych krajów 4. dążyć do wysłania ich z powrotem do państw, z których przyjechali 5. zostawić ich samym sobie 6. trudno powiedzieć ODPOWIEDZI W % 1 2 3 4 5 6 LICZBA OSÓB OGÓŁEM 15 36 8 25 4 12 1082 PŁEĆ WIEK mężczyzna 17 37 8 23 4 11 519 kobieta 14 35 8 27 3 13 563 15-19 lat 20 34 5 25 7 9 118 20-29 lat 12 46 4 27 1 9 204

30-39 lat 15 41 10 22 0 11 181 40-49 lat 16 40 8 23 4 9 220 50-59 lat 12 30 12 24 6 15 138 60 lub więcej lat 17 22 10 28 6 18 221 podstawowe 12 26 8 32 7 16 307 WYKSZTAŁCENIE zasadnicze zawodowe 13 33 9 28 3 14 256 średnie i pomaturalne 18 42 8 21 2 8 401 wyższe z niepełnym 21 49 7 13 1 9 116 wieś 14 32 7 31 3 13 399 MIEJSCE ZAMIESZKANIA miasto do 100 tys. 15 37 9 20 6 13 348 miasto 101-500 tys. 18 34 7 26 2 12 205 miasto pow. 500 tys. 19 46 10 19 2 4 130 małopolski 20 36 8 19 2 14 175 wschodni 10 30 7 31 1 20 124 REGION katowicki 16 35 8 25 5 11 156 dolnośląski 20 41 6 19 8 6 111 wielkopolski 10 40 8 25 5 12 124 pomorski 15 45 10 21 3 5 141 centralny 14 31 9 31 3 13 251 AKTYWNOŚĆ ZAWODOWA pracuje zawodowo 14 42 8 21 2 12 490 nie pracuje zawodowo 16 31 8 28 5 12 592 kierownicy, specjaliści 18 53 8 5 15 57 prywatni przedsiębiorcy 13 50 10 15 12 42 rolnicy 9 31 8 41 5 7 67 GRUPA SPOŁECZNO- ZAWODOWA robotnicy 18 39 8 23 3 10 183 pracownicy fizycznoumysłowi 10 45 10 19 2 14 135 gospodynie domowe 16 44 7 26 7 32 emeryci i renciści 15 23 10 30 6 17 321 uczniowie i studenci 18 42 3 24 6 8 128 bezrobotni 19 36 8 28 4 4 100 SAMOOCENA SYTUACJI MATERIALNEJ dobra 19 48 6 11 3 13 154 średnia 14 39 8 25 3 11 614 zła 16 24 10 33 5 13 314

lewicowe 20 31 13 28 2 5 190 POGLĄDY POLITYCZNE centrolewicowe 15 46 6 19 5 9 124 centroprawicowe 12 46 5 24 3 10 87 prawicowe 19 35 9 27 3 7 205 trudno powiedzieć 13 34 7 25 4 17 476 STOSUNEK DO WIARY wierzący i regularnie wierzący i niereg. wierzący lecz nie 15 33 9 27 3 14 650 15 40 7 23 5 10 312 21 40 7 21 7 3 102 niewierzący 23 29 16 21 11 15 ZNAJOMOŚĆ POJĘCIA "UCHODŹCA" prawidłowa 12 43 8 22 4 12 523 zbyt szeroka 20 32 9 26 3 10 392 nieprawidłowa 17 23 7 31 6 16 167 Co, Pana(i) zdaniem, nasze państwo powinno umożliwić uchodźcom, którzy chcieliby na dłuższy czas lub na stałe pozostać w Polsce? 1. przyznawać obywatelstwo polskie 2. pomóc w znalezieniu pracy 3. zapewnić mieszkania 4. zapewnić im do czasu usamodzielnienia się pobyt w ośrodkach dla uchodźców 5. zorganizować dla nich kursy (naukę) języka polskiego 6. coś innego ODPOWIEDZI W % 1 2 3 4 5 6 LICZBA OSÓB OGÓŁEM 8 11 3 59 8 11 1078 PŁEĆ mężczyzna 8 11 4 57 9 11 517 kobieta 8 10 2 61 7 12 561 15-19 lat 9 15 6 53 12 4 118 20-29 lat 7 11 2 64 7 8 204 WIEK 30-39 lat 7 8 3 64 7 12 180 40-49 lat 9 9 1 65 4 12 220 50-59 lat 9 11 2 52 10 16 137 60 lub więcej lat 7 12 4 53 10 15 218 WYKSZTAŁCENIE podstawowe 8 9 4 53 8 18 304 zasadnicze zawodowe 11 9 2 57 11 11 256 średnie i pomaturalne 7 10 3 65 7 9 398

wyższe z niepełnym 7 21 1 61 5 6 117 wieś 8 10 3 60 8 11 397 MIEJSCE ZAMIESZKANIA miasto do 100 tys. 7 9 4 62 7 11 346 miasto 101-500 tys. 8 12 1 61 6 12 206 miasto pow. 500 tys. 10 16 2 48 11 13 128 małopolski 13 11 3 55 9 8 173 wschodni 10 10 3 48 17 12 125 REGION katowicki 7 7 2 62 5 18 156 dolnośląski 10 16 4 58 6 6 110 wielkopolski 5 10 2 68 4 10 124 pomorski 6 10 4 69 7 5 141 centralny 6 12 2 57 8 15 249 AKTYWNOŚĆ ZAWODOWA pracuje zawodowo 7 10 2 65 7 10 491 nie pracuje zawodowo 9 12 4 55 9 13 587 kierownicy, specjaliści 4 23 65 5 4 58 prywatni przedsiębiorcy 7 13 70 3 8 42 rolnicy 10 12 2 61 13 3 67 GRUPA SPOŁECZNO- ZAWODOWA robotnicy 9 7 1 62 7 14 183 pracownicy fizycznoumysłowi 4 8 3 70 4 10 135 gospodynie domowe 13 17 63 4 2 32 emeryci i renciści 8 10 3 53 8 18 317 uczniowie i studenci 7 14 6 56 13 4 127 bezrobotni 13 11 3 56 7 11 100 SAMOOCENA SYTUACJI MATERIALNEJ dobra 10 12 6 58 8 6 154 średnia 8 12 2 61 7 11 611 zła 7 8 3 57 10 14 312 lewicowe 10 10 4 55 7 14 190 POGLĄDY POLITYCZNE centrolewicowe 8 11 5 68 6 3 123 centroprawicowe 8 14 61 7 10 87 prawicowe 9 10 4 59 7 12 205 trudno powiedzieć 7 11 2 58 10 13 472 STOSUNEK DO WIARY wierzący i regularnie 9 10 2 57 9 13 648

wierzący i niereg. wierzący lecz nie 5 10 4 63 7 12 310 11 15 1 62 7 5 102 niewierzący 12 40 6 43 15 ZNAJOMOŚĆ POJĘCIA "UCHODŹCA" prawidłowa 7 10 2 64 8 9 523 zbyt szeroka 7 12 3 60 6 11 389 nieprawidłowa 11 10 3 42 13 20 165 Czy kiedykolwiek zetknął(ęła) się Pan(i) z nazwą: Wysoki Komisarz ONZ do spraw Uchodźców (w skrócie UNHCR)? ODPOWIEDZI W % tak nie LICZBA OSÓB OGÓŁEM 40 60 1085 PŁEĆ mężczyzna 46 54 520 kobieta 35 65 565 15-19 lat 44 56 118 20-29 lat 46 54 205 WIEK 30-39 lat 43 57 181 40-49 lat 48 52 220 50-59 lat 39 61 138 60 lub więcej lat 23 77 223 podstawowe 19 81 308 WYKSZTAŁCENIE zasadnicze zawodowe 35 65 256 średnie i pomaturalne 53 47 402 wyższe z niepełnym 63 37 117 wieś 31 69 399 MIEJSCE ZAMIESZKANIA miasto do 100 tys. 41 59 349 miasto 101-500 tys. 46 54 206 miasto pow. 500 tys. 57 43 131 REGION małopolski 46 54 175 wschodni 38 62 125 katowicki 43 57 156 dolnośląski 33 67 111 wielkopolski 50 50 124

pomorski 33 67 141 centralny 37 63 252 AKTYWNOŚĆ ZAWODOWA pracuje zawodowo 48 52 491 nie pracuje zawodowo 34 66 594 kierownicy, specjaliści 68 32 58 prywatni przedsiębiorcy 59 41 42 rolnicy 32 68 67 GRUPA SPOŁECZNO- ZAWODOWA robotnicy 40 60 183 pracownicy fizycznoumysłowi 51 49 135 gospodynie domowe 46 54 32 emeryci i renciści 26 74 323 uczniowie i studenci 46 54 128 bezrobotni 37 63 100 SAMOOCENA SYTUACJI MATERIALNEJ dobra 52 48 154 średnia 41 59 616 zła 32 68 315 lewicowe 47 53 191 POGLĄDY POLITYCZNE centrolewicowe 54 46 124 centroprawicowe 50 50 87 prawicowe 44 56 206 trudno powiedzieć 30 70 477 STOSUNEK DO WIARY wierzący i regularnie wierzący i niereg. wierzący lecz nie 36 64 652 42 58 312 55 45 102 niewierzący 48 52 15 ZNAJOMOŚĆ POJĘCIA "UCHODŹCA" prawidłowa 40 60 523 zbyt szeroka 46 54 393 nieprawidłowa 26 74 169 A jak Pan(i) sądzi, czy w Polsce działa przedstawicielstwo Wysokiego Komisarza ONZ do spraw Uchodźców? ODPOWIEDZI W % LICZBA OSÓB

tak nie nie wiem OGÓŁEM 53 7 40 435 PŁEĆ mężczyzna 58 7 35 239 kobieta 47 6 46 196 15-19 lat 43 15 42 51 20-29 lat 53 8 40 95 WIEK 30-39 lat 45 2 52 79 40-49 lat 64 4 32 105 50-59 lat 54 8 37 54 60 lub więcej lat 53 9 38 51 podstawowe 40 11 49 57 WYKSZTAŁCENIE zasadnicze zawodowe 57 4 40 90 średnie i pomaturalne 53 8 39 213 wyższe z niepełnym 61 4 35 74 wieś 59 5 36 122 MIEJSCE ZAMIESZKANIA miasto do 100 tys. 51 8 41 142 miasto 101-500 tys. 40 11 49 95 miasto pow. 500 tys. 63 3 34 75 małopolski 60 2 38 81 wschodni 50 2 48 47 REGION katowicki 51 12 37 67 dolnośląski 48 52 37 wielkopolski 60 6 34 61 pomorski 41 17 42 46 centralny 54 8 38 94 AKTYWNOŚĆ ZAWODOWA GRUPA SPOŁECZNO- ZAWODOWA pracuje zawodowo 54 5 42 235 nie pracuje zawodowo 53 10 38 199 kierownicy, specjaliści 49 2 50 39 prywatni przedsiębiorcy 45 4 52 25 rolnicy 72 4 23 21 robotnicy 47 5 48 74 pracownicy fizycznoumysłowi 64 5 30 70

gospodynie domowe 76 7 18 15 emeryci i renciści 50 10 40 85 uczniowie i studenci 40 13 47 58 bezrobotni 63 5 32 37 SAMOOCENA SYTUACJI MATERIALNEJ dobra 45 6 50 80 średnia 58 7 34 253 zła 47 7 46 101 lewicowe 63 8 29 90 POGLĄDY POLITYCZNE centrolewicowe 62 8 30 66 centroprawicowe 57 6 38 44 prawicowe 45 7 49 90 trudno powiedzieć 47 6 47 143 STOSUNEK DO WIARY wierzący i regularnie wierzący i niereg. wierzący lecz nie 52 6 42 236 55 9 36 132 59 3 38 56 niewierzący 58 15 27 7 ZNAJOMOŚĆ POJĘCIA "UCHODŹCA" prawidłowa 55 6 39 209 zbyt szeroka 50 9 42 181 nieprawidłowa 58 4 38 45