Z a i n w e s t u j m y r a z e m w ś r o d o w i s k o Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej Efektywność energetyczna i OZE - oferta finansowa i wsparcie doradcze Pomoc publiczna Iwona Kudła
Co to jest pomoc publiczna? Pomoc publiczna jest pojęciem prawa unijnego (prawo konkurencji) i tylko w kontekście przepisów tego porządku prawnego może być interpretowane. Art. 107 ust. 1 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej: Z zastrzeżeniem innych postanowień przewidzianych w Traktatach, wszelka pomoc przyznawana przez Państwo Członkowskie lub przy użyciu zasobów państwowych w jakiejkolwiek formie, która zakłóca lub grozi zakłóceniem konkurencji poprzez sprzyjanie niektórym przedsiębiorstwom lub produkcji niektórych towarów, jest niezgodna z rynkiem wewnętrznym w zakresie, w jakim wpływa na wymianę handlową między Państwami Członkowskimi.
Co to jest pomoc publiczna? Przesłanki występowania pomocy publicznej: beneficjent pomocy - przedsiębiorstwo środki państwa korzyść selektywność zakłócenie lub groźba zakłócenia konkurencji wpływ na wymianę handlową między państwami członkowskimi
Przedsiębiorstwo Przedsiębiorstwo w prawie unijnym a przedsiębiorca w prawie polskim. Ustawa o swobodzie działalności gospodarczej: Art. 2. Działalnością gospodarczą jest zarobkowa działalność wytwórcza, budowlana, handlowa, usługowa oraz poszukiwanie, rozpoznawanie i wydobywanie kopalin ze złóż, a także działalność zawodowa, wykonywana w sposób zorganizowany i ciągły. Art. 4 Przedsiębiorcą w rozumieniu ustawy jest osoba fizyczna, osoba prawna i jednostka organizacyjna niebędąca osobąstosujemy prawną, tylko której definicję wykształconą odrębna ustawa przyznaje zdolność prawną wykonująca we przez własnym orzecznictwo imieniu unijne! działalność gospodarczą. Przedsiębiorstwo wg ETS to: każda jednostka prowadząca działalność gospodarczą, niezależnie od jej statusu prawnego i sposobu finansowania (Hőfner i Elser, sprawa C 41/90), [1991] ECR I-1979, pkt 21) Działalność gospodarcza wg ETS to: oferowanie towarów lub usług na danym rynku (Sprawa 118/85, Komisja v. Włochy, [1987] ECR 2599, pkt 7; Sprawa 35/96, Komisja v. Włochy, [1998]
Środki państwa Pomoc przyznana przez państwo (szerokie rozumienie): środki przyznane przez publiczne władze centralne, regionalne i lokalne wsparcie przekazywana przez państwowe (np. NFOŚiGW, WFOŚiGW) lub prywatne (np. banki) instytucje występujące w imieniu Państwa, ustanowione przez nie w celu realizacji określonych zadań i uprawnione do dystrybuowania środków będących w ich dyspozycji, gdy instytucja publiczna określa zasady przyznawania pomocy jeżeli środki pomocowe pochodzące ze źródeł zagranicznych objęte zostaną kontrolą Państwa, pozostaną w jego dyspozycji, a decyzja o przeznaczeniu tych środków podejmowana będzie na poziomie państwa, wówczas powinny one podlegać postanowieniom Traktatu w zakresie dopuszczalności pomocy publicznej (np. EFRR, NMF, MF EOG)
Korzyść Wsparcie może być pomocą wówczas, gdy przynosi korzyść ekonomiczną, której przedsiębiorca nie mógłby osiągnąć prowadząc działalność na warunkach rynkowych. Transfer korzyści przyjmuje m.in. następujące formy: dotacji (bezzwrotne dofinansowanie całość stanowi korzyść), pożyczki preferencyjnej (korzyścią jest preferencja wynikająca z udzielenia pożyczki po niższej niż rynkowa stopie oprocentowania), częściowego umorzenia pożyczki (= dotacja - całość jako subsydium bezzwrotne jest korzyścią)
Selektywność Charakteryzuje ją ograniczony zasięg oddziaływania lub uznaniowość organu (dyskrecjonalny charakter) co do wyboru beneficjenta pomocy. konkretny podmiot gospodarczy (np. przedsiębiorca otrzymujący dotację w ramach POIiŚ) wybrana grupa podmiotów (np. program skierowany do małych i średnich przedsiębiorców) grupa podmiotów działających w konkretnym sektorze gospodarki (np. ulga w podatku od nieruchomości przedsiębiorstw w sektorze turystyki). podmioty działające w konkretnym regionie kraju (np. pomoc udzielana w ramach RPO)
Zakłócenie konkurencji Domniemanie zakłócenia lub zagrożenia zakłóceniem konkurencji ETS: konkurencja jest zakłócona lub istnieje groźba jej zakłócenia, gdy środek udzielony przez państwo wzmacnia pozycję odbiorcy pomocy w stosunku do innych przedsiębiorców z nim konkurujących w wewnątrzwspólnotowej wymianie handlowej (Sprawa 730/79 Philip Morris Holland v Komisja [1980] ECR 2671, pkt 11, sprawa 295/85 Francja vs Komisja [1987] ECR 4393, pkt 24). Przesłanka niespełniona: gdy nie można odnaleźć produktów oferowanych na rynku, które byłyby identyczne lub stanowiły substytuty w stosunku do produktów oferowanych przez odbiorcę pomocy (Opinia Adwokata Generalnego Capotorti, Sprawa 730/79 Philip Morris Holland BV vs Komisja [1980]); funkcjonowanie beneficjenta w warunkach monopolu.
Wpływ na wymianę handlową Wpływ może zaistnieć, gdy beneficjent prowadzi działalność gospodarczą na rynku, na którym istnieje wymiana handlowa między Państwami Członkowskimi Ale jednocześnie wykazać należy realną możliwość pojawienia się wpływu. Cecha powyższa nie jest spełniona na przykład, gdy występuje wpływ tylko na rynek lokalny.
Szczegółowe zasady omawiające przesłanki wystąpienia pomocy publicznej zostały zaprezentowane przez Komisję Europejską w dokumencie pn. Zawiadomienie Komisji w sprawie pojęcia pomocy państwa w rozumieniu art. 107 ust. 1 TFUE (link na dokument: http://eurlex.europa.eu/legalcontent/pl/txt/pdf/?uri=celex:52016xc0719%28 05%29&from=EN%29
Czy pomoc zawsze niedopuszczalna? Zakaz udzielania pomocy nie jest bezwzględny! Na jakich warunkach pomoc jest dopuszczalna? Przeznaczenie pomocy (rodzaje pomocy): a) pomoc regionalna b) pomoc horyzontalna (np.) na badania i rozwój oraz innowacje na ochronę środowiska i energetykę na wspieranie inwestycji w zakresie finansowania ryzyka na ratowanie i restrukturyzację przedsiębiorców w trudnościach na szkolenia c) pomoc sektorowa (np.) rolnictwo/leśnictwo sektor węgla usługi pocztowe transport d) pomoc de minimis e) rekompensata za realizację usług publicznych (np. z zakresu usług transportu publicznego) f) pomoc na naprawienie szkód spowodowanych niektórymi klęskami żywiołowymi g) Inna pomoc dopuszczona przez KE bezpośrednio na TFUE, o ile: jest w interesie UE, jest niezbędna, proporcjonalna do założonych celów
Warunki udzielania pomocy Warunki dopuszczalności pomocy zostały określone w:
Analiza dofinansowania pod kątem pomocy publicznej Dofinansowanie nie spełnia co najmniej jednej przesłanki definiującej pomoc Dofinansowanie nie stanowi pomocy publicznej Brak konieczności stosowania przepisów pomocy publicznej
Analiza dofinansowania pod kątem pomocy publicznej Dofinansowanie spełnia wszystkie przesłanki definiujące pomoc Dofinansowanie stanowi pomoc publiczną Pomoc horyzontalna (na ochronę środowiska) Pomoc regionalna? Pomoc de minimis
Analiza dofinansowania pod kątem pomocy publicznej Wdrażany środek wsparcia powinien określać, jakie zasady pomocy należy stosować w odniesieniu do tego środka! Np. Działanie 1.2 POIiŚ (Promowanie efektywności energetycznej i korzystania z odnawialnych źródeł energii w przedsiębiorstwach): Pomoc horyzontalna Warunki udzielania pomocy zostaną określone w: - programie pomocowym przyjętym na podstawie Rozporządzenia Komisji (UE) nr 651/2014 z dnia17 czerwca 2014 r. uznającego niektóre rodzaje pomocy za zgodne z rynkiem wewnętrznym w zastosowaniu art. 107 i 108 Traktatu (Dz. Urz. UE z 26.6.2014 r. L 187/1) pomoc horyzontalna. - rozporządzeniu Ministra Energii z dnia 9 czerwca 2016 r. w sprawie udzielania pomocy publicznej na projekty inwestycyjne służące poprawie efektywności energetycznej w ramach Programu Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko na lata 2014-2020
Analiza dofinansowania pod kątem pomocy publicznej Np. Działanie 4.2 SzOOP Województwa Mazowieckiego (Efektywność energetyczna): W przypadku wsparcia stanowiącego pomoc publiczną, udzielaną w ramach realizacji programu, znajdą zastosowanie właściwe przepisy prawa unijnego i krajowego dotyczące zasad udzielania tej pomocy, obowiązujące w momencie udzielania wsparcia, w szczególności: 1. Ustawa z dnia 30 kwietnia 2004 r. o postępowaniu w sprawach dotyczących pomocy publicznej (Dz. U. z 2007r. Nr 59, poz. 404, z późn. zm.); 2. Rozporządzenie Ministra Infrastruktury i Rozwoju z dnia 28 sierpnia 2015 r. w sprawie udzielania pomocy na inwestycje wspierające efektywność energetyczną w ramach
Notyfikacja notyfikacja - należy przez to rozumieć zgłoszenie Komisji projektu pomocy indywidualnej wraz z informacjami niezbędnymi dla oceny zgodności pomocy publicznej z rynkiem wewnętrznym. Komisja, na podstawie informacji zawartych we wniosku notyfikacyjnym (oraz ewentualnych dalszych informacji pozyskanych w trakcie prowadzonego postępowania od państwa członkowskiego lub w inny sposób) dokonuje oceny, czy dany środek pomocowy spełnia warunki określone w art. 107 ust. 3 TFUE konieczna, gdy niespełnione warunki programu pomocowego, zasadniczo gdy łączna wartość pomocy dla danego projektu przekracza określoną wartość (w przypadku pomocy horyzontalnej na ochronę środowiska - 15 mln euro, za wyjątkiem pomocy na sieci ciepłownicze 20 mln euro oraz infrastruktury energetycznej 50 mln euro)
Warunki dopuszczalności Przeznaczenie pomocy Warunek zastosowania danego przeznaczenia Pomoc de minimis Pomoc zasadniczo bez ograniczeń Pomoc horyzontalna na ochronę środowiska Warunki w zależności od szczegółowego rodzaju inwestycji (OZE/kogeneracja/efektywność energetyczna/efektywny energetycznie system ciepłowniczy/badania środowiska) Efekt zachęty Brak wymogu Wymagany (złożenie wniosku o pomoc przed rozpoczęciem inwestycji) Ograniczenie wartościowe pomocy Koszty kwalifikowane 200.000 euro (100.000 euro) łącznej pomocy de minimis na przedsiębiorcę w okresie 3 lat Rodzaj kosztów bez znaczenia Określona dopuszczalna intensywność pomocy (% kosztów kwalifikowanych projektu) Koszty związane wyłącznie z podniesieniem poziomu ochrony środowiska
Ważne! Nie każde dofinansowanie stanowi pomoc publiczną Ustalenia występowania pomocy należy dokonać przede wszystkim przy zastosowaniu prawodawstwa unijnego (w tym decyzji KE oraz orzecznictwa unijnego) Nie zawsze beneficjent pomocy = wnioskodawca Dofinansowanie jednej inwestycji może być oceniane z punktu widzenia dopuszczalności pomocy o różnym przeznaczeniu
Dziękuję za uwagę Iwona Kudła Zespół ds. Pomocy Publicznej www.nfosigw.gov.pl