Wymagania edukacyjne z języka polskiego w klasie VI Szkoły Podstawowej nr 1 im. Jana Pawła II w Czerwionce - Leszczynach 1
I. Ocena celująca Ocenę celującą otrzymuje uczeń, którego wiedza znacznie wykracza poza obowiązujący program nauczania. Twórczo i samodzielnie rozwija własne uzdolnienia i zainteresowania, Proponuje rozwiązania wykraczające poza materiał programowy, Ustnie i pisemnie wypowiada się bezbłędnie, Nie powiela cudzych pomysłów i poglądów, Bierze udział i osiąga sukcesy w konkursach literackich i teatralnych w szkole i poza nią, Podejmuje działalność literacką lub kulturalną i prezentuje wysoki poziom merytoryczny oraz artystyczny ( np. udział w akademiach, współpraca z gazetką szkolną, udział w imprezach artystycznych, itp.), Posiada rozszerzone umiejętności z zakresu kształcenia językowego oraz nauki o języku, przewidywane w programie nauczania w klasie VI. II. Ocena bardzo dobra Ocenę bardzo dobrą otrzymuje uczeń, który opanował pełny zakres wiadomości określony programem nauczania dla klasy VI. Kształcenie literackie i językowe: wypowiedzi ustne i pisemne są całkowicie poprawne pod względem stylistyczno językowym, ortograficznym, merytorycznym i logicznym, redaguje, bezbłędnie pod względem formy: kartkę pocztową, zaproszenie, przepis kulinarny, dialog wywiad, opis miejsca, opis przedmiotu, instrukcję, ogłoszenie, opowiadanie o tematyce fantastycznej, życzenia okolicznościowe, opis postaci fantastycznej, list do rówieśnika, autoprezentację, sprawozdanie z wycieczki, list do dorosłego adresata, opis obrazu, relację z miejsca zdarzenia, opinię o przedstawieniu teatralnym, opinię o przeczytanej książce, opowiadanie twórcze z dialogami, elementami opisów i charakterystyki, wnikliwie analizuje temat, prezentuje treść w niebanalny sposób, stosuje daną formę wypowiedzi, z zachowaniem jej cech charakterystycznych, zachowuje związek logiczny pomiędzy poszczególnymi częściami pracy, poprawnie zaznacza akapity, swobodnie i ze zrozumieniem posługuje się terminami: bohater, autor, narrator, baśń, zwrotka, refren, rym, rytm, akcja, świat przedstawiony, opowiadanie, proza, poezja, epitet, wyraz dźwiękonaśladowczy, 2
porównanie, fikcja literacka, nadawca, odbiorca, podmiot mówiący, narracja, przenośnia, wątek, powieść, wyróżnia w utworze wszystkie postaci i zdarzenia, określa czas, przestrzeń, i sytuację mówienia w utworze, bezbłędnie układa plan ramowy i szczegółowy, stosując równoważniki zdań, odróżnia prozę od wiersza, samodzielnie wyszukuje w tekście potrzebny do argumentacji fragment, wskazuje poetyckie środki stylistyczne (epitet, porównanie, przenośnia, uosobienie), wskazuje motywy wędrowne w poznanych utworach, posługuje się słownictwem charakterystycznym dla języka filmu, teatru, rozumie pojęcie adaptacji filmowej i teatralnej utworu, określa motywację postępowania bohaterów i ocenia ich postawy, wskazuje przesłanie i ogólny sens utworu, odróżnia fakty od opinii, sprawnie posługuje się słownikiem ortograficznym, sprawnie wyszukuje informacje na wskazany temat w różnych źródłach, wykazuje się bardzo dobrą znajomością przeczytanego tekstu, ma bogaty zasób słownictwa i umiejętnie się nim posługuje, czyta cicho ze zrozumieniem w stopniu pozwalającym na korzystanie z informacji oraz odczytywanie sensów utworu, czyta głośno z wyrazistą artykulacją, bierze czynny udział w lekcji. Fleksja i składnia: mówi o analizowanych zjawiskach językowych, używając poznanych terminów: wypowiedzenie, równoważnik zdania, zdanie pojedyncze, zdanie złożone, zdanie nadrzędne, zdanie podrzędne, zdanie współrzędne; odmienne części mowy: czasownik (dokonany i niedokonany), rzeczownik, przymiotnik, zaimek, liczebnik; nieodmienne części mowy: przysłówek, przyimek, spójnik; czas: przeszły, przyszły, teraźniejszy; tryb: oznajmujący, przypuszczający i rozkazujący; strony: czynna, bierna, zwrotna; osoby, rodzaj: męski, żeński i nijaki, męskoosobowy i niemęskoosobowy; liczba: pojedyncza i mnoga; stopień: równy, wyższy, najwyższy, przypadki; podmiot, określenia grupy podmiotu; orzeczenie czasownikowe, orzeczenie imienne, określenia z grupy orzeczenia, posługuje się poprawnymi formami gramatycznymi rzeczowników, czasowników, przymiotników i liczebników o typowej odmianie, określa formy podanych czasowników (osoba, liczba, rodzaj, czas, strona i tryb) oraz w sposób celowy stosuje różne formy we własnych zdaniach, wskazuje w czytanym tekście poznane części mowy, 3
rozpoznaje w zdaniach orzeczenia czasownikowe i imienne, określa formę rzeczownika (liczba i przypadek), przymiotnika (przypadek, liczba, rodzaj i stopień), liczebnika i zaimka w zdaniu, wyodrębnia grupę podmiotu i orzeczenia oraz stosuje różnorodne określenia do podmiotu i orzeczenia, przekształca równoważnik na zdanie i odwrotnie oraz uzasadnia celowość jego zastosowania we własnej wypowiedzi, podaje własne przykłady różnych typów zdań. Fonetyka: odróżnia głoskę od litery, spółgłoskę od samogłoski, określa spółgłoski, stosuje umiejętność dzielenia wyrazu na sylaby przy przenoszeniu wyrazów, zna zasady akcentowania w języku polskim i poprawnie akcentuje. III. Ocena dobra Ocenę dobrą otrzymuje uczeń, który opanował wiadomości i umiejętności przewidziane podstawą programową oraz wybrane elementy przewidziane programem nauczania w klasie VI. Kształcenie literackie i językowe: jego wypowiedzi ustne i pisemne mogą zawierać jedynie nieliczne błędy językowo stylistyczne, logiczne i ortograficzne, redaguje poprawnie: kartkę pocztową, zaproszenie, przepis kulinarny, dialog wywiad, opis miejsca, opis przedmiotu, instrukcję, ogłoszenie, opowiadanie o tematyce fantastycznej, życzenia okolicznościowe, opis postaci fantastycznej, list do rówieśnika, autoprezentację, sprawozdanie z wycieczki, list do dorosłego adresata, opis obrazu, relację z miejsca zdarzenia, opinię o przedstawieniu teatralnym, opinię o przeczytanej książce, uwzględnia wszystkie elementy tematu, dokonuje odpowiedniej selekcji materiału, stosuje trójdzielną kompozycję, poprawnie zaznacza akapity, posługuje się komunikatywnym językiem i stylem, stosuje ze zrozumieniem terminy: bohater, autor, narrator, baśń, zwrotka, refren, rym, rytm, akcja, świat przedstawiony, opowiadanie, proza, poezja, epitet, wyraz dźwiękonaśladowczy, porównanie, fikcja literacka, nadawca, odbiorca, podmiot mówiący, narracja, przenośnia, wątek, powieść, 4
wyróżnia w utworze postacie i zdarzenia, określa czas i przestrzeń w utworze, poprawnie redaguje plan ramowy, stosując równoważniki zdań, odróżnia prozę od wiersza, samodzielnie wyszukuje w tekście potrzebny do argumentacji fragment, rozpoznaje w tekście poetyckim epitet, porównanie, przenośnię, rozumie pojęcie adaptacji filmowej i teatralnej utworu, określa motywację postępowania bohaterów i ocenia ich postawy, samodzielnie posługuje się słownikiem ortograficznym, wyszukuje wskazane hasła w encyklopedii i słowniku wyrazów obcych, czyta cicho ze zrozumieniem w stopniu pozwalającym na korzystanie z informacji, poprawnie czyta głośno, sprawnie prezentuje swoją pracę. Fleksja i składnia: mówi o analizowanych zjawiskach językowych, używając poznanych terminów: wypowiedzenie, równoważnik zdania, zdanie pojedyncze, zdanie złożone, zdanie nadrzędne, zdanie podrzędne, zdanie współrzędne; odmienne części mowy: czasownik (dokonany i niedokonany), rzeczownik, przymiotnik, zaimek, liczebnik; nieodmienne części mowy: przysłówek, przyimek, spójnik; czas: przeszły, przyszły, teraźniejszy; tryb: oznajmujący, przypuszczający i rozkazujący; strony: czynna, bierna, zwrotna; osoby, rodzaj: męski, żeński i nijaki, męskoosobowy i niemęskoosobowy; liczba: pojedyncza i mnoga; stopień: równy, wyższy, najwyższy, przypadki; podmiot, określenia grupy podmiotu; orzeczenie czasownikowe, orzeczenie imienne, określenia z grupy orzeczenia, posługuje się poprawnymi formami gramatycznymi rzeczowników, czasowników, przymiotników o typowej odmianie, określa formy podanych czasowników (osoba, liczba, rodzaj, czas i tryb), wskazuje w czytanym tekście poznane części mowy, rozpoznaje w zdaniach orzeczenia czasownikowe i imienne, określa formę rzeczownika (liczba i przypadek) oraz przymiotnika (przypadek, liczba, rodzaj) w zdaniu, wyodrębnia grupę podmiotu i orzeczenia, przekształca równoważnik na zdanie i odwrotnie oraz w sposób celowy stosuje go we własnej wypowiedzi, rozróżnia zdania złożone podrzędnie i współrzędnie oraz buduje oba typy zdań. 5
Fonetyka: rozróżnia głoskę, literę, samogłoskę i spółgłoskę, określa spółgłoski, stosuje umiejętność dzielenia wyrazu na sylaby przy przenoszeniu wyrazów. IV. Ocena dostateczna Ocenę dostateczną otrzymuje uczeń, który opanował wiadomości i umiejętności określone programem nauczania dla klasy VI na poziomie nie przekraczającym wymagań zawartych w podstawie programowej. Kształcenie literackie i językowe: w wypowiedziach ustnych i pisemnych na ogół przestrzega zasad poprawnościowych w zakresie budowy zdań, precyzyjnego stosowania poznanego słownictwa i ortografii, redaguje, popełniając błędy w zakresie formy: kartkę pocztową, zaproszenie, przepis kulinarny, dialog wywiad, opis miejsca, opis przedmiotu, instrukcję, ogłoszenie, opowiadanie o tematyce fantastycznej, życzenia okolicznościowe, opis postaci fantastycznej, list do rówieśnika, autoprezentację, sprawozdanie z wycieczki, list do dorosłego adresata, opis obrazu, relację z miejsca zdarzenia, uwzględnia najważniejsze elementy tematu, dokonuje nieodpowiedniej selekcji materiału, stosuje wadliwą kompozycję, sporadycznie zaznacza akapity, stosuje w odpowiedzi na zadane pytania terminy: bohater, autor, narrator, baśń, zwrotka, refren, rym, rytm, akcja, świat przedstawiony, opowiadanie, proza, poezja, epitet, wyraz dźwiękonaśladowczy, porównanie, fikcja literacka, nadawca, odbiorca, podmiot mówiący, narracja, przenośnia, wątek, powieść, wyróżnia w utworze postacie i zdarzenia, określa czas i miejsce akcji, redaguje plan ramowy, odróżnia prozę od wiersza, z pomocą nauczyciela wyszukuje w tekście potrzebny fragment, wyszukuje wskazane hasło w encyklopedii i słowniku ortograficznym, czyta cicho ze zrozumieniem w stopniu pozwalającym na korzystanie z informacji, czyta głośno z niewielkimi trudnościami w zakresie dykcji i intonacji, poprawnie prezentuje swoją pracę. 6
Fleksja i składnia: mówi o analizowanych zjawiskach językowych, używając poznanych terminów: wypowiedzenie, równoważnik zdania, zdanie pojedyncze, zdanie złożone, zdanie nadrzędne, zdanie podrzędne, zdanie współrzędne; odmienne części mowy: czasownik (dokonany i niedokonany), rzeczownik, przymiotnik, zaimek, liczebnik; nieodmienne części mowy: przysłówek, przyimek, spójnik; czas: przeszły, przyszły, teraźniejszy; tryb: oznajmujący, przypuszczający i rozkazujący; strony: czynna, bierna, zwrotna; osoby, rodzaj: męski, żeński i nijaki, męskoosobowy i niemęskoosobowy; liczba: pojedyncza i mnoga; stopień: równy, wyższy, najwyższy, przypadki; podmiot, określenia z grupy podmiotu; orzeczenie czasownikowe, orzeczenie imienne, określenia z grupy orzeczenia, posługuje się poprawnymi formami gramatycznymi rzeczowników, czasowników, przymiotników w zakresie czynnego słownictwa, określa formy podanych czasowników (osoba, liczba, rodzaj, czas i tryb), wskazuje w zdaniu czasowniki, rzeczowniki, przymiotniki i przysłówki, rozpoznaje w zdaniach orzeczenie czasownikowe i imienne, poprawnie tworzy formy stopni przymiotnika ćwiczone na lekcji, wskazuje w zdaniu podmiot i orzeczenie oraz ich określenia, odróżnia równoważnik od zdania oraz przekształca równoważnik w zdanie i odwrotnie, buduje zdanie złożone z podanych zdań pojedynczych. Fonetyka: rozróżnia głoski, litery, przy małej pomocy nauczyciela rozróżnia spółgłoski, poprawnie dzieli wyrazy na sylaby. V. Ocena dopuszczająca Ocenę dopuszczającą otrzymuje uczeń, który samodzielnie lub przy pomocy nauczyciela wykonuje zadania o niewielkim stopniu trudności. Kształcenie literackie i językowe: czyta cicho ze zrozumieniem w stopniu pozwalającym na korzystanie z podstawowych informacji, czyta głośno z trudnościami w zakresie dykcji i intonacji, błędy językowe, stylistyczne, logiczne i ortograficzne popełnianie w wypowiedziach pisemnych nie przekreślają wartości pracy i wysiłku, jaki włożył uczeń w ich napisanie, redaguje (z pomocą nauczyciela): kartkę pocztową, zaproszenie, przepis kulinarny, dialog wywiad, opis miejsca, opis przedmiotu, instrukcję, 7
ogłoszenie, opowiadanie o tematyce fantastycznej, życzenia okolicznościowe, opis postaci fantastycznej, list do rówieśnika, autoprezentację, sprawozdanie z wycieczki, list do dorosłego adresata, uwzględnia kilka, przypadkowo wybranych, elementów tematu, przedstawia treść w sposób powierzchowny i chaotyczny, stosuje wadliwą kompozycję, nie zaznacza akapitów, z pomocą nauczyciela stosuje w odpowiedzi na proste pytania podstawowe pojęcia: bohater, autor, narrator, baśń, zwrotka, refren, rym, rytm, akcja, świat przedstawiony, opowiadanie, proza, poezja, epitet, wyraz dźwiękonaśladowczy, porównanie, fikcja literacka, nadawca, odbiorca, podmiot mówiący, narracja, przenośnia, wątek, powieść, wyróżnia w utworze główne postacie i zdarzenia, z pomocą nauczyciela określa czas i miejsce akcji, redaguje krótki plan ramowy, wyszukuje wskazane hasło w słowniku ortograficznym, z pomocą nauczyciela wyszukuje wskazane hasło w encyklopedii, z pomocą nauczyciela prezentuje swoją pracę. Fleksja i składnia: mówi o analizowanych zjawiskach językowych, używając z pomocą nauczyciela poznanych terminów: wypowiedzenie, równoważnik zdania, zdanie pojedyncze, zdanie złożone, zdanie nadrzędne, zdanie podrzędne, zdanie współrzędne; czasownik (dokonany i niedokonany), rzeczownik, przymiotnik, zaimek, liczebnik; przysłówek, przyimek, spójnik; czas: przeszły, przyszły, teraźniejszy; tryb: oznajmujący, przypuszczający i rozkazujący; strony: czynna, bierna, zwrotna; osoby, rodzaj: męski, żeński i nijaki, męskoosobowy i niemęskoosobowy; liczba: pojedyncza i mnoga; stopień: równy, wyższy, najwyższy, przypadki; podmiot, określenia z grupy podmiotu; orzeczenie czasownikowe, orzeczenie imienne, określenia z grupy orzeczenia, posługuje się poprawnymi formami gramatycznymi rzeczowników, czasowników, przymiotników w zakresie czynnego słownictwa, wskazuje w zdaniu czasowniki, rzeczowniki i przymiotniki, poprawnie tworzy formy stopni przymiotnika ćwiczone na lekcji, wskazuje w zdaniu podmiot i orzeczenie, odróżnia równoważnik od zdania, rozróżnia zdania pojedyncze i złożone. Fonetyka: wyróżnia głoski, litery i sylaby, poprawnie dzieli wskazany wyraz na sylaby. 8
VI. Ocena niedostateczna Ocenę niedostateczną otrzymuje uczeń, który nie opanował podstawowych wiadomości z fleksji, składni, słownictwa, ortografii, w zakresie redagowania poznanych form wypowiedzi. Kształcenie literackie i językowe: nie opanował techniki cichego i głośnego czytania w stopniu pozwalającym na korzystanie z informacji, wypowiedzi nie są poprawne pod względem językowym i rzeczowym, nie przestrzega reguł podstawowych form wypowiedzi: kartki pocztowej, zaproszenia, przepisu kulinarnego, dialogu wywiadu, opisu miejsca, opisu przedmiotu, instrukcji, ogłoszenia, opowiadania o tematyce fantastycznej, życzeń okolicznościowych, opisu postaci fantastycznej, listu do rówieśnika, autoprezentacji, sprawozdania z wycieczki, listu do dorosłego adresata, redaguje teksty, w których : ignoruje temat, nie stosuje nawet podstawowych, niezbędnych wiadomości, nie porządkuje treści, posługuje się ubogą leksyką, nawet z pomocą nauczyciela nie potrafi odszukać wskazanego hasła w encyklopedii i w słowniku, nie rozumie podstawowych pojęć: bohater, autor, narrator, baśń, zwrotka, refren, rym, rytm, akcja, świat przedstawiony, opowiadanie, proza, poezja, epitet, wyraz dźwiękonaśladowczy, porównanie, fikcja literacka, nadawca, odbiorca, podmiot mówiący, narracja, przenośnia, wątek, powieść, nie potrafi wskazać w utworze głównych postaci i zdarzeń, nie potrafi redagować krótkiego planu ramowego, nawet z pomocą nauczyciela nie potrafi zaprezentować swojej pracy. Fleksja i składnia: nie potrafi analizować omawianych zjawisk językowych i nie zna podstawowych terminów: wypowiedzenie, równoważnik zdania, zdanie pojedyncze, zdanie złożone, zdanie nadrzędne, zdanie podrzędne, zdanie współrzędne; czasownik (dokonany i niedokonany), rzeczownik, przymiotnik, zaimek, liczebnik; przysłówek, przyimek, spójnik; czas: przeszły, przyszły, teraźniejszy; tryb: oznajmujący, przypuszczający i rozkazujący; strony: czynna, bierna, zwrotna; osoby, rodzaj: męski, żeński i nijaki, męskoosobowy i niemęskoosobowy; liczba: pojedyncza i mnoga; stopień: równy, wyższy, najwyższy, przypadki; podmiot, określenia z grupy podmiotu; orzeczenie czasownikowe, orzeczenie imienne, określenia z grupy orzeczenia, nie potrafi wskazać w zdaniu poznanych części mowy, 9
nie potrafi wskazać w zdaniu podmiotu i orzeczenia, nie odróżnia równoważnika od zdania. Fonetyka: niewłaściwie dzieli wyrazy na sylaby. mgr Anna Bober mgr Beata Muszyńska mgr Agnieszka Szymala 10