Paweł Morozowicz Zarządzający Portfelami Alkoholi Inwestycyjnych w Wealth Solutions Mocne trunki trzymają się mocno Rynek szkockiej whisky dostarcza nam wielu możliwości inwestycyjnych. Warto jednak nie ograniczać się tylko do niego i pomyśleć również o innych mocnych trunkach. Które z nich mogą się okazać dobrym zakupem w przyszłości? Według ostatniego raportu Scotch Whisky Association, zrzeszenia producentów szkockiej whisky, eksport tego trunku poza granice Zjednoczonego Królestwa utrzymał się w 2013 r. na bardzo wysokim poziomie 4,3 mld funtów. W ciągu roku Szkocję opuściły ok. 1,3 mld butelek, dzięki którym w każdej sekundzie bilans płatniczy Zjednoczonego Królestwa poprawiał się o 135 funtów. Nadal największym odbiorcą szkockiej są Stany Zjednoczone, które w zeszłym roku zakupiły trunek o łącznej wartości 818 mln funtów. Wynik ten jest lepszy od tego osiągniętego w 2012 r. o 3 proc. Wprawdzie to USA są krajem, który kupuje najwięcej szkockiej whisky na świecie, ale jeśli policzymy razem zakupy dokonane przez wszystkie państwa wchodzące w skład Unii Europejskiej, to właśnie wspólnota będzie największym odbiorcą szkockich trunków. Do Unii trafia bowiem aż 37 proc. eksportu. Warto jednak dodać, że pierwszy raz od kilkunastu lat zatrzymał się wzrost wartości sprzedaży tego trunku. Co w połączeniu z informacjami o wzroście produkcji i zasobów magazynowych szkockich destylarni (w ciągu 10 lat z 3 mld litrów do 3,4 mld litrów, czyli ok. 20 mln beczek), o których szerzej informowaliśmy w poprzednim komentarzu pokazuje, że potencjał inwestycyjny ma wyłącznie segment kolekcjonerski tego rynku. Natomiast mało opłacalne jest inwestycyjne podejście do zakupu beczek młodych whisky, czy whisky produkowanych na skalę przemysłową. Ze względu na otwieranie nowych zakładów produkcyjnych, rozbudowę już funkcjonujących (czyli wzrost podaży) oraz konieczność zagwarantowania ciągłej dostawy whisky przez producentów blendów (związana z potrzebą utrzymania stałej jakości). Produkty masowe o stałej dostępności i dużych wolumenach produkcji również nie mają potencjału wzrostu ceny. Przyczyną jest również zmiana sposobu produkcji whisky, używanie innych gatunków jęczmienia, które są bardziej wydajne lecz dają mniej złożony aromatycznie destylat jak i trudności z zaopatrzeniem przemysłu w dobrej jakości beczki dębowe. Takie podejście producentów wynika z potrzeby zaspokojenia wciąż rosnącego popytu na produkty masowe. W celach inwestycyjnych można wykorzystać za to rzadkie edycje kolekcjonerskiej whisky, w ramach których butelkowane są stare trunki, wysokiej jakości, najlepiej z najstarszych dostępnych roczników. Do tego na ich potencjał wpływa renoma destylarni, czy butelkującej firmy, co również buduje unikalność produktu i tworzy jego wartość w oczach kolekcjonerów. Strategię tę najlepiej potwierdzają dane udostępnianie przez firmę Whisky Highland, które również szerzej opisywaliśmy w poprzednim komentarzu miesięcznym. Tworzony przez Whisky Highland indeks IGS1000, monitorujący ceny tysiąca butelek o największym potencjale inwestycyjnym, wzrósł w ciągu dwóch lat o 120 proc. Warto dodać, że w ostatnich latach wśród najbardziej dochodowych butelek wzrósł udział starszych trunków. Warto również dodać, że kilkadziesiąt lat temu nie myślano o długoterminowym starzeniu whisky. Produkcja była butelkowana najczęściej w wieku 8-12 lat, często jako blendy. Stare beczki, które przetrwały do dziś to jest to, co się uchowało, a nie to, co było celowo przygotowane do długoterminowego starzenia. Teraz od kilku lat destylarnie część swojej produkcji nastawiają na długoterminową maturację. Do tego celu używają najlepszych beczek.
Gorsze, często nieaktywne beczki służą zaś do napełniania whisky przeznaczonej na blendy. Dlatego powszechny jest w tym segmencie proces rejuvenation czyli próby resuscytacji zużytych beczek. Natomiast wysokiej jakość aktywne beczki, które zwiększają prawdopodobieństwo długoterminowego starzenia mogą istotnie przyczynić się do tego, że za 50-60 lat pojawi się wiele starych whisky. Wtedy jednak najistotniejszą rolę będzie odgrywał rocznik czym starszy tym lepszy. Whisky w Polsce Ciekawie prezentują się również dane dotyczące sprzedaży szkockiej whisky do Polski. Już drugi rok z rzędu w raporcie Scotch Whisky Association Polska znalazła się w pierwszej dwudziestce największych odbiorców tego trunku. W roku 2012 pierwszy raz znaleźliśmy się w tym gronie sprowadzając ze Szkocji 19,2 mln butelek (0,7 l.) tego trunku i uplasowaliśmy się na 16 miejscu na świecie pod względem wielkości zakupów. W 2013 r. do Polski trafiło z kolei 26,7 mln butelek o łącznej wartości 60 mln funtów. Dzięki temu wynikowi pod względem wielkości zakupów znaleźliśmy się już na 11 miejscu na świecie, a pod względem wartości na 17. 20 największych odbiorców szkockiej whisky pod względem wartości zakupu Państwo milionach funtów w 2013 r. milionach funtów w 2012 r. Zmiana procentowa USA 818,7 758 8 Francja 434 434 0 Singapur 329,7 339,2-3 Hiszpania 180 195,3-8 Niemcy 172 168,8 1,8 RPA 163,5 161,6 1 Tajwan 144,6 165,4-12,5 Południowa Korea 115,4 135,7-15 Meksyk 109,8 91,8 19,5 Brazylia 99,1 83,6 18,5 Zjednoczone Emiraty Arabskie 91,5 80,4 14 Australia 84 78,6 7 Łotwa 80 79,1 1 Indie 68,7 61,6 11,5 Wenezuela 67,2 102,2-34 Kanada 65,7 63,4 3,6 Polska 60 43,3 38 Japonia 60 70,1-15 Panama 57,9 52,6 10 Holandia 55,8 49,3 13 źródło: SWA
20 największych odbiorców szkockiej whisky pod względem ilości zakupionej whisky Państwo milionach butelek 0,7 l. (40%) w 2013 r. milionach butelek 0,7 l. (40%) w 2012 r. Zmiana procentowa Francja 177,8 153,9 15,5 USA 127,3 127,5-0,17 Singapur 66,8 64,2 4 Indie 61,1 58,6 4 Brazylia 58 46,1 26 Hiszpania 57,5 60-4 RPA 57,3 53,2 8 Niemcy 52,3 52,5-0,55 Meksyk 40,6 35,3 15 Australia 30,2 26,5 14 Poland 26,7 19,2 39 Południowa Korea 23,5 26,8-12 Tajlandia 23,3 33,6-30 Wenezuela 21,5 31,7-32 Zjednoczone Emiraty Arabskie 21,4 19,2 12 Tajwan 19,5 22,3-12 Łotwa 18,2 14 30 Holandia 17,4 15,7 11 Chiny 16,7 22,9-27 Włochy 15,6 16-3 źródło: SWA W Polsce wytworzyła się również spora grupa miłośników rzadkich trunków, zajmujących się kolekcjonowaniem butelek whisky, czy koniaku. Dzięki temu, staliśmy się również atrakcyjnym i liczącym się krajem dla producentów oraz dystrybutorów ekskluzywnych i limitowanych edycji. Najlepszym dowodem na to może być fakt, że rzadko decydują się oni na oficjalną premierę swoich wyrobów poza Wyspami Brytyjskimi, a w Polsce zorganizowali ją już trzy razy. Do tej pory takie wydarzenia, jeżeli już były organizowane poza granicami Zjednoczonego Królestwa, to odbywały się właściwie wyłącznie w USA lub na Dalekim Wschodzie.
Premiera whisky Glenn Grant 1948 66 YO. Polonia Palace Hotel - 13 maja 2014 r. Jedna z takich imprez została zorganizowana w tym roku. W maju firma Wealth Solutions, dzięki współpracy z Gordon & MacPhail, miała zaszczyt zaprezentować jedną z najstarszych whisky na świecie. Trunek ten został wyprodukowany w 1948 r. w murach destylarni Glen Grant i trafił do butelek po 66 latach leżakowania w beczce po sherry nr 1369. Każdy dekanter tej whisky jest numerowany oraz wyposażony w specjalną skrzynkę, wykonaną z drewna mahoniowego. Elementem tej kolekcjonerskiej edycji jest również, wydana specjalnie na tę okazję, książka autorstwa Charlesa MacLeana, krytyka whisky, posiadającego prestiżowy tytuł Master of the Quaich. Limitowana edycja 66-letniej whisky Glen Grant została zabutelkowana przez firmę Gordon & MacPhail. Whisky ta już zdążyła również zdobyć uznanie znawców i krytyków tego trunku. Serge Valentin, jeden z cieszących największych poważaniem krytyków whisky, ocenił ten trunek na 91 punktów na 100 możliwych. Dodać należy, że powyżej 90 punktów otrzymują wyłącznie prawdziwie wybitne whisky. Taką samą notę co Serge Valentin przyznał Glen Grantowi z 1948 r. Oliver Klimek. Natomiast Gal Granov postanowił przyznać mu notę wysokości 95 punktów. Więcej informacji na temat tego projektu znajdą Państwo na naszej stronie internetowej. Przegląd aukcyjny 20 maja br. odbyła się w Hong Kongu aukcja zorganizowana przez Dom Aukcyjny Bonhams. Zasługuje ona na szczególną uwagę ze względu na bogaty katalog aukcyjny, obfitujący w wyjątkowe whisky z limitowanych edycji. Na aukcji sprzedana została choćby butelka jednej z dwóch najstarszych whisky zabutelkowanych w historii, 70 letni Glenlivet z serii Generations wydestylowany w 1940 roku, zabutelkowany w roku 2010 prze firmę Gordon & MacPhail. Butelka tej sędziwej whisky jeszcze w 2011 r. została sprzedana za równowartość około 62 tys. zł. Nabywca z Hong Kongu zaoferował w przeliczeniu na polską walutę blisko 80 tys. Dużym zainteresowaniem cieszyły się również edycje pochodzące z destylarni Macallan. Dla przykładu jeden z 400 kryształowych dekanterów Lalique z 57-letnią whisky został sprzedany za równowartość 100 tys. zł. Warto dodać, że w 2009 r. zapłacono za jeden z egzemplarzy 46,5 tys. zł. Jeszcze wyższy wzrost ceny zanotowały edycje 60 i 62 letnia, które sprzedano za ponad dwukrotność cen uzyskiwanych jeszcze w 2013 r. Edycja 62-letniej whisky została sprzedana za równowartość blisko 170 tys. zł. Podczas tej aukcji sporym zainteresowaniem cieszyły się również whisky japońskie, którym postanowiliśmy poświecić więcej miejsca w oddzielnym rozdziale komentarza. Japonia na celowniku Nie tylko rzadkie szkockie trunki mają potencjał inwestycyjny. Już prawie dwa lata temu zwracaliśmy uwagę na to, że dobrą lokatą kapitału mogą się okazać również wybrane i unikalne whisky pochodzące z Japonii. Wpływ na taką sytuację ma wiele czynników, które mają podłoże historyczne. Żeby je lepiej zrozumieć, warto zapoznać się z dziejami tego trunku w Kraju Kwitnącej Wiśni.
Był rok 1924 r., kiedy to japoński chemik Masataki Taketsuru na zlecenie przedsiębiorcy Shinjiro Torii uruchomił pierwszą destylarnię w Japonii. Nazwano ją Yamazaki. Od Szkocji dzieliło ją wprawdzie 13 tys. km., jednak fakt ten nie przeszkodził Japończykom w wyprodukowaniu whisky o jakości porównywalnej z najlepszymi trunkami z Wysp Brytyjskich. Założyciel destylarni studiował bowiem w Glasgow i przez lata podróżował po Szkocji ucząc się gorzelniczego fachu. Przez pewien czas pracował nawet w miejscowości Campbeltown w jednej z tamtejszych destylarni. Całą zdobytą w ten sposób wiedzę i umiejętności wykorzystał po powrocie do ojczyzny. Tak narodziła się w japońska whisky. Wkrótce w ślady pana Taketsuru poszli następni poddani japońskiego cesarza. Jednak przez prawie cały XX w., w wybudowanych przez nich destylarniach produkowano whisky głównie na potrzeby rynku krajowego. Warto również dodać, że zdecydowana ich większość trafiała na sklepowe półki w formie blended, czyli mieszanki różnych destylatów. W związku z tym poza Japonią o produkowanych tu trunkach nikt nie słyszał. Japończycy wytwarzali jednak wybitne whisky, które cieszą się obecnie opinią najbardziej zbliżonych pod względem smaku do swoich szkockich pierwowzorów, spośród wszystkich trunków produkowanych na świecie. Dzieje się tak, ponieważ Japończycy idealnie odtworzyli szkockie wzorce oraz pozostali im wierni. W ten sposób po raz kolejny naród ten pokazał, że jest mistrzem w przyswajaniu obcych technologii i ich umiejętnym wykorzystaniu. Sytuacja ta zmieniła się dopiero w latach 90-tych, kiedy to znawcy whisky odkryli w murach japońskich destylarni beczki z trunkiem wysokiej jakości. Wieść o tym, że w Japonia ma taki skarb zaczęła powoli zataczać coraz szersze kręgi, a japońskie whisky wyruszać w świat. Niestety nie wszystkie destylarnie doczekały złotych lat dla japońskiej whisky. Przykładem może być Karuizawa, która od 1955 r. produkowała trunki tylko na rynek krajowy, i to w niewielkich ilościach. Swoje podwoje zamknęła w 2000 r., a budynki po niej zostały sprzedane. Pozostały po niej tylko beczki, których z każdym rokiem ubywa. Podobna sytuacja spotkała destylarnię Hanyu, która działała w latach 1941-2000. Oczywiście rosnące zainteresowanie wśród miłośników whisky, zaowocowało również wzrostem popytu. Whisky z Kraju Kwitnącej Wiśni zaczęła podbijać kolejne rynki, a ceny unikalnych, limitowanych edycji japońskich single maltów szybko rosnąć. Najlepiej to zjawisko jest widoczne w przypadku butelek pochodzących z już zamkniętych destylarni, takich jak wspomniane Karuizawa czy Hanyu. W ich przypadku z każdą wypitą butelką bezpowrotnie znika część dziedzictwa danej gorzelni. Na wspomnianej już aukcji Bonhams w Hongkongu butelka Karuizawa 1967 21yo, wprowadzona w 1988 r. na rynek japoński, została sprzedana za 9,3 tys. euro. Zaledwie pół roku wcześniej można ją było nabyć na aukcji Bonhams za 7,3 tys. euro. Karuizawa 45yo (cask nr 2725) wychodziła na tajwański rynek w 2012 r. w cenie ok. 1 tys. euro. Na tej samej aukcji została sprzedana już za równowartość 3,7 tys. Whisky Yamazaki 50 YO euro. Natomiast Karuizawa 1969 (cask nr 8183), która jeszcze nie tak dawno w sklepie La Maison du Whisky kosztowała 750 euro, została zlicytowana za 2,9 tys. euro. Warto również dodać, że miniaturowa butelka 48-letniej Karuizawa 1964 (50 ml), zabutelkowana dla przez firmę Number One Drink dla Wealth Solutions, została sprzeda na aukcji Bonhams za 1,5 tys. euro.
Oczywiście sytuacja ta nie dotyczy wyłącznie trunków produkowanych w destylarni Karuizawa. Można wspomnieć w tym miejscu chociażby butelkę 50-letniej whisky Yamazaki, która został sprzedana w Hongkongu za równowartość ok. 100 tys. zł., a 2,5 roku temu można ją było kupić za ok. 45 tys. Z kolei Yamazaki 1984, która w ciągu 1,5 roku podrożała z 830 euro do ponad 2 tys. euro. Hanyu Ichiro s Malt Salon de Shimaji jeszcze pod koniec roku można było kupić na Whisky Auction za 430 euro. Na ostatniej aukcji Bonhams trzeba było przeznaczyć na ten cel już 1 tys. euro. Kolekcja czterech butelek Hanyu została sprzedana na aukcji za 6,4 tys. euro, a jeszcze nie tak dawno (w 2011 i 2012 r.) można je było kupić w cenie 150-200 euro za butelkę. Nie tylko whisky Oprócz szkockiej czy japońskiej whisky duży potencjał inwestycyjny wśród mocnych trunków posiada także koniak. Koniaki są doceniane za swój wyjątkowy charakter na całym świecie. Wśród dziesięciu największych jego odbiorców znajdują się USA, Chiny, Wielka Brytania, Niemcy, Holandia, czy Rosja, a roczny eksport koniaku sięga poziomu ok. 170 mln butelek. Wśród najsilniejszych oraz najpopularniejszych marek w tej branży znajdują się wchodzące w skład dużych, międzynarodowych korporacji: Hennessy, Remy Martin, Martell, Courvoisier. Jednak najbardziej cenione za jakość są marki mniejszych, rodzinnych, stawiających przede wszystkim na jakość producentów jak: Camus, Delamain, Tiffon czy Hardy. Oczywiście koniak, koniakowi nie równy, a najbardziej pożądane przez koneserów są stare trunki, wypuszczone na rynek w limitowanych, specjalnych edycjach. Rynek takich kolekcjonerskich, rzadkich koniaków istnieje już od dawna, a miłośnicy tego alkoholu są w stanie zapłacić naprawdę duże kwoty za unikalne butelki trunku. Przykładem mogą być chociażby wyniki osiągane na aukcjach La Part des Anges. W trakcie ostatniej z nich butelka Martell Cordon Bleu Centenary Edition została sprzedany za 21 tys. euro. Trunek ten został wypuszczony w ramach limitowanej edycji, którą stworzono z okazji stulecia serii Cordon Bleu. Na tej samej aukcji, jedna z siedmiuset butelek Louis XIII Rare Cask, z mieszanką destylatów w wieku od 40 do 100 lat, została sprzedana za 18 tys. euro. Kwoty te jednak przestają robić wrażenie, gdy poznamy cenę, za jaką właściciela zmieniła butelka Hennessy Beaute du Siecle. Koniak ten został zlicytowany na ostatniej aukcji La Part des Anges za 170 tys. euro. Powstało zaledwie 100 butelek tego wyjątkowego trunku. Do jego stworzenia wykorzystano natomiast sto różnych, minimum stuletnich destylatów, z czego najstarszy pochodził z 1907 r. Podobne aukcje koniaku organizowane są właściwie przez wszystkie większe domy aukcyjne, wśród których można wymienić Christie's, Sotheby's czy Bonhams. Koniak Hennessy Beaute du Siecle Trunki te są oferowane także przez wyspecjalizowane sklepy, takie jak Whisky Exchange, Cognac Expert, czy Old Liquors. Kwoty sprzedaży liczone w tysiącach euro nikogo w tych miejscach już nie dziwią. Zresztą najdroższy koniak w historii został wyceniony na 2 mln dolarów. Jest nim Henry IV Dudognon Heritage Cognac, XVIII-wieczny trunek zamknięty w platynowo-złotym dekanterze wysadzanym diamentami. Rzadkie butelki koniaku, podobnie jak dzieła sztuki, czy różnego rodzaju przedmioty kolekcjonerskie zyskują w czasie na wartości. Ile? Wszystko oczywiście zależy od konkretnej butelki. Dla przykładu, butelka Remy Martin Black Pearl została sprzedana na aukcji Bonhams w kwietniu 2013 r. za równowartość 65,5 tys. zł. W maju koniak ten został sprzedany już za 75 tys., a w listopadzie
za 85 tys. zł. Obecnie za butelkę tego trunku podwójnej wielkości (tzw. magnum) trzeba zapłacić w sklepie Whisky Exchange już ok. 200 tys. zł. Remy Martin Black Pearl to kompozycja powstała w wyniku połączenia 1200 destylatów w wieku od 40 do 100 lat, która została rozlana do butelek wykonanych przez firmę Baccarat. To oczywiście nie jedyny przykład. Butelka L'Esprit de Courvoisier w grudniu 2012 r. została sprzedana na aukcji organizowanej przez Whisky-Online Auctions za ok. 10 tys. zł (bez uwzględnienia opłat aukcyjnych). Obecnie w sklepie Whisky Exchange taką butelkę można kupić za 25 tys. zł. Koniak w Wealth Solutions Jest nam niezmiernie miło poinformować, że unikalne butelki koniaku można również znaleźć w naszej ofercie. 17 czerwca br. odbyła się w Jabłonnie pod Warszawą premiera limitowanej edycji koniaku L esprit de Tiffon - trunku powstałego w całości przed filokserą. Był to nasz pierwszy projekt w branży koniakowej, zrealizowany wspólnie z domem koniakowym Tiffon. Do jego stworzenia wykorzystano destylaty z prywatnej piwnicy (tzw. paradis ) Sverre Braastada, gdzie najstarszy koniak datuje się na rok 1805. Powstało zaledwie 150 numerowanych dekanterów tego wyjątkowego trunku. Każdy z nich przenosi Premiera L'esprit de Tiffon, Pałac w Jabłonnie - 17 czerwca 2014 r. nas w czasy dawno minionych zapachów i smaków. Z okazji wprowadzenia na rynek L esprit de Tiffon specjalną książkę przygotował Nicholas Faith, wybitny znawca koniaku i uznany pisarz. Więcej informacji na temat premiery tego koniaku znajdą Państwo na naszej stronie internetowej. Z pewnością nie będzie to nasz ostatni projekt z tej serii, w związku z czym zachęcamy do kontaktu z naszymi doradcami i partnerami. Paweł Morozowicz, Zarządzający Portfelami Alkoholi Inwestycyjnych w Wealth Solutions Sommelier certyfikowany przez prestiżową organizację WSET (Wine and Spirit Education Trust), ekspert w zakresie tworzenia prywatnych piwnic, kolekcji alkoholi oraz budowania portfeli zamożnych klientów w oparciu o alkohole inwestycyjne. Posiada wieloletnie kontakty z producentami oraz brokerami zajmującymi się obrotem winami jakościowymi. Prowadził specjalistyczne szkolenia i kursy wiedzy o winie oraz współpracował z wieloma wybitnymi restauracjami. Wsparcie dla Zarządzającego zapewnia zespół analityków Wealth Solutions. Obecnie firma zarządza jednym z największych portfeli alkoholi inwestycyjnych w całej Europie, którego wartość sięga 145 mln zł.