Keynote 09 Podręcznik użytkownika

Keynote 09 Podręcznik użytkownika

KKApple Inc. Copyright 2011 Apple Inc. Wszystkie prawa zastrzeżone. Logo Apple jest znakiem towarowym Apple Inc, zastrzeżonym w USA i innych krajach. Użycie logo Apple dostępnego z klawiatury (po wciśnięciu klawiszy Opcja-Shift-K) w celach komercyjnych bez pisemnego zezwolenia Apple może stanowić naruszenie praw do znaku towarowego i być zinterpretowane jako próba nieuczciwej konkurencji, naruszając prawo federalne i stanowe. Dołożone zostały wszelkie starania, aby informacje w tym dokumencie były prawidłowe. Apple nie ponosi odpowiedzialności za błędy w druku i inne. Apple 1 Infinite Loop Cupertino, CA 95014-2084 408-996-1010 www.apple.com Apple, logo Apple, Aperture, AppleWorks, ColorSync, Exposé, Finder, GarageBand, ibook, idvd, ilife, iphoto, ipod, itunes, iwork, Keynote, Mac, MacBook, MacBook Air, Mac OS, Numbers, Pages, PowerBook, QuickTime, Safari oraz Spotlight są znakami towarowymi Apple Inc., zastrzeżonymi w USA i innych krajach. Apple Remote Desktop oraz iweb są znakami towarowymi firmy Apple Inc. App Store oraz MobileMe są znakami usługi firmy Apple Inc. Adobe i Acrobat to znaki towarowe lub zastrzeżone w USA i innych krajach znaki towarowe Adobe Systems Incorporated. Inne nazwy firm i produktów wspomniane w tym dokumencie są znakami towarowymi ich właścicieli. Pojawiają się one tylko w celu informacyjnym i nie stanowią żadnego zalecenia ani rekomendacji. Apple nie ponosi żadnej odpowiedzialności za działanie i skutki użycia tych produktów. PL019-2122 07/2011

Spis treści 11 Wstęp: Zapraszamy do Keynote 09 13 Rozdział 1: Narzędzia Keynote i sposoby ich używania 13 Motywy i slajdy wzorcowe 16 Okno programu Keynote 17 Przybliżanie i oddalanie 17 Zmiana widoku 21 Przechodzenie do określonego slajdu 21 Pasek narzędzi 22 Pasek formatu 23 Okno Inspektora 24 Przeglądarka multimediów 25 Okno wyboru koloru 26 Okno czcionek 27 Skróty klawiszowe i menu kontekstowe 28 Okno ostrzeżeń 29 Rozdział 2: Tworzenie, otwieranie i zachowywanie prezentacji Keynote 29 Tworzenie nowego dokumentu lub otwieranie istniejącego 29 Tworzenie nowej prezentacji Keynote 30 Importowanie pokazu slajdów 30 Otwieranie istniejącego dokumentu Keynote 31 Parę słów o zachowywaniu prezentacji 32 Zachowywanie prezentacji 33 Zachowanie kopii prezentacji 34 Automatyczne zachowywanie kopii bezpieczeństwa prezentacji 34 Znajdowanie zarchiwizowanej wersji prezentacji 36 Zachowanie dokumentu jako motywu 36 Zachowywanie słów wyszukiwania wraz z dokumentem 36 Blokowanie prezentacji w celu uniemożliwienia edycji 37 Cofanie zmian 38 Ochrona dokumentu hasłem 39 Zamknięcie dokumentu bez kończenia pracy Keynote 3

40 Rozdział 3: Tworzenie slajdów i zarządzanie nimi 40 Dodawanie, usuwanie i porządkowanie slajdów 40 Dodawanie slajdów 42 Grupowanie slajdów 42 Usuwanie slajdów 43 Pomijanie slajdów 43 Zmiana kolejności slajdów 43 Dodawanie numerów slajdów 44 Parę słów o zmianie motywu, wzorca lub makiety slajdu 44 Zmiana motywu slajdu 45 Zastosowanie nowego wzorca do slajdu 46 Dostosowywanie własnej makiety slajdu 47 Dokonywanie tej samej zmiany na wielu slajdach 47 Komentowanie slajdów 49 Rozdział 4: Praca z tekstem 49 Zaznaczanie tekstu 50 Usuwanie, kopiowanie i wklejanie tekstu 50 Formatowanie wielkości i wyglądu tekstu 50 Pogrubianie, pochylanie i podkreślanie tekstu 51 Dodawanie cienia do tekstu 52 Przekreślanie tekstu 52 Tworzenie obrysowanego tekstu 52 Zmiana wielkości tekstu 54 Stosowanie indeksu dolnego lub indeksu górnego 55 Zmiana kapitalizacji tekstu 55 Zmiana czcionek 56 Zmiana koloru tekstu 56 Korzystanie z zaawansowanych funkcji typograficznych 57 Wprowadzanie znaków specjalnych i symboli 58 Korzystanie z inteligentnych cudzysłowów 58 Dodawanie znaków diakrytycznych 59 Wyświetlanie układu klawiatury dla różnych języków 60 Wstawianie twardej spacji 60 Korygowanie wygładzania czcionek 60 Formatowanie punktorów tekstowych i numerowania 62 Parę słów o dodawaniu swobodnych pól tekstowych i umieszczaniu tekstu w kształtach 62 Dodawanie swobodnego pola tekstowego 63 Umieszczanie tekstu wewnątrz kształtu 64 Ustalanie wyrównania tekstu i odstępów 64 Wyrównywanie tekstu w poziomie 65 Wyrównywanie tekstu w pionie 4 Spis treści

66 Korygowanie marginesów w polach tekstowych 66 Ustawianie odstępów między wierszami tekstu 67 Ustawianie odstępu nad lub pod akapitem 68 Korygowanie odstępów między znakami 68 Wyrównywanie tekstu za pomocą tabulatorów i wcięć akapitów 70 Przedstawianie tekstu w łamach 71 Sprawdzanie poprawności tekstu na slajdach 71 Sprawdzanie pisowni 73 Automatyczne zastępowanie tekstu 74 Znajdowanie i zastępowanie tekstu 75 Rozdział 5: Praca z kształtami, grafiką i innymi obiektami 75 Importowanie obrazków 77 Automatyczne zmniejszanie obrazków, aby pasowały do slajdów 77 Zastępowanie obiektów graficznych z motywu własnymi obrazkami 78 Maskowanie (przycinanie) obrazków 80 Usuwanie tła lub niepotrzebnych fragmentów obrazka 81 Zmiana jasności, kontrastu i innych ustawień obrazka 83 Parę słów o tworzeniu kształtów 83 Dodawanie gotowego kształtu 84 Dodawanie własnego kształtu 85 Umożliwianie edycji kształtów 90 Manipulowanie obiektami, układanie obiektów i zmiana ich wyglądu 90 Zaznaczanie wielu obiektów 90 Kopiowanie lub powielanie obiektów 91 Usuwanie obiektów 91 Przenoszenie obiektów i układanie ich na obszarze slajdu 97 Modyfikowanie rozmiarów, orientacji, konturów i innych cech obiektów 102 Wypełnianie obiektów kolorem lub obrazkiem 106 Kopiowanie stylu obiektu do innego obiektu 107 Praca z MathType 108 Rozdział 6: Dodawanie dźwięku i filmów 108 Typy dźwięków i filmów, które można odtwarzać w Keynote 109 Parę słów o dodawaniu dźwięków do pokazu slajdów 109 Dodawanie dźwięku do pojedynczego slajdu 110 Dodawanie ścieżki dźwiękowej do pokazu slajdów 111 Nagrywanie narracji 112 Umieszczanie filmu na slajdzie 113 Dodawanie ramki obrazka wokół filmu 113 Korygowanie ustawień odtwarzania 114 Zmniejszanie wielkości plików multimedialnych Spis treści 5

116 Rozdział 7: Wykorzystanie ruchu w pokazach slajdów 117 Dodawanie przejść pomiędzy slajdami 118 Porady dotyczące tworzenia efektu magicznego przejścia 119 Porady dotyczące tworzenia efektów tekstowych 119 Porady dotyczące tworzenia efektów obiektów 120 Parę słów o animowaniu obiektów slajdu 120 Przesuwanie obiektów na slajd i ze slajdu za pomocą animacji 122 Parę słów o poruszaniu obiektów na slajdach (animacjach akcji) 127 Animowanie serii obrazków na slajdzie (inteligentne animacje) 129 Zmiana kolejności animacji obiektów 130 Automatyzacja animacji obiektów 131 Parę słów o animowaniu wypunktowanego tekstu, tabel i wykresów 133 Tworzenie animacji z filmami 134 Kopiowanie lub usuwanie animacji obiektów 135 Rozdział 8: Używanie hiperłączy w prezentacji 135 Parę słów o hiperłączach 135 Przekształcanie obiektu w hiperłącze 138 Tworzenie prezentacji opartych na hiperłączach 139 Podkreślanie tekstu hiperłącza 140 Rozdział 9: Tworzenie wykresów na podstawie danych 140 Parę słów o wykresach 143 Dodawanie nowego wykresu i wprowadzanie danych 144 Zmiana typu wykresu na inny 145 Edycja danych w istniejącym wykresie 146 Formatowanie wykresów 147 Umieszczanie i formatowanie tytułu i legendy wykresu 147 Zmiana rozmiaru wykresu i jego obracanie 148 Formatowanie osi wykresu 151 Formatowanie elementów serii danych na wykresie 153 Pokazywanie słupków błędu na wykresach 154 Pokazywanie linii trendu na wykresach 155 Formatowanie tekstu w tytułach, etykietach i legendach wykresów 156 Dostosowywanie wyglądu wykresów kołowych 159 Ustawianie cieni, odstępów i nazw serii na wykresach paskowych i słupkowych 161 Dostosowywanie symboli punktów danych i linii na wykresach liniowych 161 Pokazywanie symboli punktów danych na wykresach powierzchniowych 162 Używanie wykresów punktowych 163 Formatowanie wykresów 2 osie y i mieszanych 164 Korygowanie ustawień sceny wykresów 3D 6 Spis treści

165 Rozdział 10: Korzystanie z tabel 165 Dodawanie tabeli 167 Dodawanie wierszy do tabeli 167 Dodawanie kolumn do tabeli 168 Usuwanie wierszy i kolumn z tabeli 168 Zmiana rozmiaru tabeli 170 Wpisywanie zawartości do komórek tabeli 171 Zaznaczanie komórek tabel i przemieszczanie się między nimi 172 Automatyczne wypełnianie komórek tabeli 173 Edycja zawartości komórek tabeli 174 Dostosowywanie wyglądu i makiety tabeli 174 Przemienne kolory wierszy w tabeli 175 Dodawanie wierszy lub kolumn nagłówka tabeli 176 Dodawanie wierszy stopki do tabeli 176 Łączenie komórek tabeli ze sobą 177 Dzielenie komórek tabeli 178 Zaznaczanie i przenoszenie krawędzi komórek 180 Wypełnianie komórek kolorem lub obrazkiem 180 Sortowanie i przetwarzanie danych za pomocą tabel 181 Praca z liczbami w komórkach tabeli 181 Sortowanie danych w komórkach tabel 182 Korzystanie z formatu warunkowego do nadzoru zawartości komórek 185 Formatowanie wyświetlanych wartości w komórkach tabel 187 Stosowanie formatu automatycznego w komórkach tabeli 188 Stosowanie formatu liczbowego w komórkach tabeli 188 Stosowanie formatu walutowego w komórkach tabeli 189 Stosowanie formatu procentowego w komórkach tabeli 190 Stosowanie formatu daty i czasu w komórkach tabeli 190 Stosowanie formatu czasu trwania w komórkach tabeli 190 Stosowanie formatu ułamkowego w komórkach tabeli 191 Stosowanie formatu systemu liczbowego w komórkach tabeli 192 Stosowanie formatu naukowego w komórkach tabeli 192 Stosowanie formatu tekstowego w komórkach tabeli 192 Korzystanie z własnych formatów wyświetlania wartości w komórkach tabeli 208 Rozdział 11: Wyświetlanie, drukowanie i eksportowanie pokazu slajdów 208 Różne sposoby przedstawiania pokazów slajdów 209 Tworzenie prezentacji odtwarzanych automatycznie 210 Ustalanie opcji odtwarzania pokazu slajdów 210 Próba pokazu i wyświetlanie prezentacji 210 Dodawanie notatek prezentera 211 Ustawianie wielkości slajdu Spis treści 7

211 Próba prezentacji 212 Wyświetlanie prezentacji na ekranie komputera 212 Wyświetlanie prezentacji na zewnętrznym monitorze lub projektorze 216 Obsługa prezentacji 216 Dostosowywanie ekranu prezentera 218 Obsługa prezentacji za pomocą klawiatury 221 Odtwarzanie filmów 222 Pokazywanie wskaźnika podczas prezentacji 222 Korzystanie z pilota Apple 223 Korzystanie z programu Keynote Remote 224 Korzystanie z innych programów podczas prezentacji 224 Drukowanie slajdów 226 Eksportowanie pokazu slajdów w innych formatach 226 Zachowywanie prezentacji w formacie iwork '08 226 Udostępnianie prezentacji na innych platformach 231 Wysyłanie prezentacji do programów ilife 235 Wyświetlanie pokazu slajdów za pomocą funkcji ichat Theater 235 Wysyłanie dokumentu Keynote bezpośrednio do programu Mail 236 Wysyłanie arkuszy kalkulacyjnych Keynote na iwork.com public beta 240 Rozdział 12: Projektowanie własnych slajdów wzorcowych i motywów 240 Projektowanie slajdów wzorcowych i motywów 241 Korzystanie z narzędzi slajdu wzorcowego 242 Podgląd slajdów wzorcowych 242 Zaznaczanie slajdów wzorcowych w celu ich dostosowania 243 Powielanie slajdu wzorcowego 243 Importowanie slajdu lub slajdu wzorcowego 243 Tworzenie oryginalnego slajdu wzorcowego 244 Dostosowywanie makiety slajdów wzorcowych 244 Definiowanie tekstu zastępczego 244 Definiowanie obiektów zastępczych multimediów 245 Definiowanie obiektów zastępczych 245 Tworzenie elementów tła na slajdach wzorcowych 246 Dodawanie linii pomocniczych do slajdów wzorcowych 246 Definiowanie domyślnych atrybutów tekstu i obiektów 246 Określanie domyślnych atrybutów pól tekstowych i kształtów 247 Definiowanie domyślnych atrybutów dla importowanych obrazów 248 Określanie domyślnych atrybutów tabel 249 Określanie domyślnych atrybutów wykresów 249 Określanie domyślnych przejść 250 Tworzenie animacji na slajdach wzorcowych 8 Spis treści

250 Parę słów o własnych motywach 250 Zachowywanie własnego motywu 251 Tworzenie motywu od podstaw 251 Przywracanie oryginalnych atrybutów motywu Spis treści 9

Wstęp Zapraszamy do Keynote 09 Przedstaw informacje efektownie i skutecznie, dzięki wysokiej jakości prezentacjom, które można tworzyć za pomocą Keynote łatwiej niż kiedykolwiek. Otwórz Keynote i wybierz dowolny z gotowych szablonów, aby rozpocząć pracę.. Wpisz własny tekst w miejsce tekstu zastępczego, przeciągnij grafikę, zdjęcia, filmy i utwórz niesamowite animacje. Zanim spostrzeżesz, Twoja rewelacyjna prezentacja będzie gotowa. W tym podręczniku użytkownika znajdują się szczegółowe instrukcje wykonywania określonych czynności w Keynote. Oprócz tego pliku PDF dostępne są także inne źródła informacji: 11

Internetowe samouczki wideo Internetowe samouczki wideo, dostępne na www.apple.com/pl/iwork/tutorials/ keynote pokazują sposoby wykonywania najczęstszych zadań w Keynote. Po pierwszym otwarciu Keynote, na ekranie pojawi się komunikat z łączem do tych internetowych samouczków. Można je także otworzyć w dowolnej chwili, otwierając Keynote i wybierając Pomoc > Samouczki wideo. Pomoc ekranowa W pomocy ekranowej Keynote można znaleźć szczegółowe instrukcje dotyczące wykonywania poszczególnych zadań. Chcąc z niej skorzystać, wystarczy otworzyć Keynote i wybrać Pomoc > Pomoc Keynote. Pierwsza strona pomocy zawiera także łącza prowadzące do przydatnych witryn internetowych. Formuły i funkcje iwork pomoc Pomoc dotycząca formuł i funkcji iwork zawiera dokładne instrukcje opisujące sposób tworzenia formuł i funkcji oraz korzystania z nich w prezentacjach. Można ją otworzyć z menu Pomoc w dowolnym programie iwork. Wystarczy otworzyć Keynote, Numbers lub Pages, po czym wybrać Pomoc > Formuły i funkcje iwork pomoc. Witryna iwork Najnowsze informacje dotyczące iwork znajdziesz na stronie www.apple.com/pl/iwork. Witryna wsparcia Informacje dotyczące rozwiązywania problemów znajdziesz na stronie www.apple.com/pl/support/keynote. Dymki pomocy Keynote udostępnia dymki pomocy, opisujące w skrócie większość obiektów na ekranie. Jeżeli chcesz zobaczyć dymek pomocy, umieść nieruchomo wskaźnik myszy nad danym obiektem. 12 Wstęp Zapraszamy do Keynote 09

Narzędzia Keynote i sposoby ich używania 1 Poznawanie okien i narzędzi używanych do tworzenia pokazów slajdów w Keynote. Każdy tworzony pokaz slajdów stanowi samodzielny dokument programu Keynote. Filmy, dźwięki i inne pliki multimedialne dodane do pokazu slajdów mogą być zachowane jako część dokumentu, co pozwoli na łatwe przenoszenie prezentacji z jednego komputera na inny. Motywy i slajdy wzorcowe Po pierwszym otwarciu Keynote (poprzez kliknięcie raz w jego ikonę w Docku lub dwa razy w jego ikonę w Finderze), otwarta zostanie paleta motywów, zawierająca dostępne motywy, zaprojektowane przez Apple, których można użyć w swoim pokazie slajdów. 13

Każdy motyw składa się z rodziny slajdów wzorcowych, zawierających elementy tworzące spójny projekt dzięki dobranym czcionkom, tłom, teksturom, stylom tabel, kolorom wykresów itd. Tworzenie dokumentu Keynote rozpoczyna się od wybrania jednego z dostępnych motywów. Dzięki temu, gdy do dokumentu dodane zostanie np. nowe pole tekstowe, kształt lub wykres, jego wygląd i styl będzie od razu dopasowany do reszty pokazu. Slajdy wzorcowe zawierają różne makiety tekstu i obrazków, dostosowane wyglądem do swoich motywów. Gdy chcesz utworzyć slajd z określonymi elementami (np. tytułem i podtytułem, wypunktowaną listą lub zdjęciem), wybierasz slajd wzorcowy, który najbardziej odpowiada wyglądem temu, co chcesz uzyskać. Na slajdach wzorcowych znajdują się zastępcze pola tekstowe i obrazki, które podczas tworzenia pokazu slajdów można zastąpić własnymi tekstami i zdjęciami. Obiekt zastępczy multimediów dla filmów, obrazków itp. Tekst zastępczy. Obiekty zastępcze multimediów zawierają zdjęcia, które można zastąpić własnymi zdjęciami, plikami PDF lub filmami. Przeciągnij do obiektu zastępczego własny obrazek, aby został on automatycznie dopasowany, umieszczony na slajdzie i otoczony ramką. Pliki multimedialne można umieszczać w dowolnym miejscu slajdu, nie tylko w obiektach zastępczych, ale w takiej sytuacji nie odziedziczą one atrybutów (wielkości, ramki itd.) obiektu zastępczego. Jeżeli chcesz dowiedzieć się więcej, zobacz Zastępowanie obiektów graficznych z motywu własnymi obrazkami na stronie 77. 14 Rozdział 1 Narzędzia Keynote i sposoby ich używania

Tekst zastępczy pojawia się w polach tekstowych tytułu i części głównej na każdym nowym slajdzie, z informacją Kliknij dwa razy, aby zmienić. Jego wygląd pokazuje, jak wyglądać będzie własny tekst, wprowadzony w danym polu tekstowym. Punktory widoczne w zastępczym polu tekstowym części głównej slajdu pozostaną takie same po wprowadzeniu własnego tekstu. Jeżeli chcesz dowiedzieć się więcej, zobacz Formatowanie wielkości i wyglądu tekstu na stronie 50. Podczas tworzenia pokazu slajdów można dodawać także inne elementy: tabele, pola tekstowe, kształty i inne obiekty. Większość motywów zawiera następujące slajdy wzorcowe: Slajd wzorcowy Tytuł i podtytuł Tytuł i punktory Tytuł i punktory - 2 łamy Punktory Pusty Tytuł góra lub środek Zdjęcie poziomo Zdjęcie pionowo Tytuł, punktory i zdjęcie Tytuł i punktory - lewy lub prawy Zalecane użycie Slajd tytułowy lub tytuł sekcji w prezentacji Zawartość Zawartość, która ma znajdować się obok siebie Strony z zawartością wymagającą wypunktowania; pole tekstowe wypełnia cały slajd Makiety graficzne Strona tytułowa lub tytuł sekcji w prezentacji Zdjęcie ułożone poziomo, z tytułem poniżej Zdjęcie ułożone pionowo, z tytułem i podtytułem po lewej Strona tytułowa pokazu lub sekcji z tekstem i zdjęciem Slajdy z wypunktowanym tekstem po lewej stronie i grafiką po prawej (lub odwrotnie) Rozdział 1 Narzędzia Keynote i sposoby ich używania 15

Okno programu Keynote Okno Keynote można dostosować do własnych potrzeb podczas pracy nad pokazem slajdów. Większość widocznych w nim elementów można ukryć lub pokazać. Obszar slajdu Twórz slajdy, wpisując tekst oraz dodając obiekty i multimedia. Pasek narzędzi Możesz go dostosować, umieszczając w nim najczęściej używane narzędzia Nawigator slajdów Tutaj widać przegląd prezentacji. Mogą być to miniaturki poszczególnych slajdów lub tekstowy konspekt. To menu pozwala zmienić wielkość miniaturek. Pole notatek prezentera Tutaj możesz dodać notatki o poszczególnych slajdach, pomocne podczas prezentacji niewidoczne dla publiczności. Oto sposoby pokazywania i ukrywania poszczególnych elementów w oknie: mm Widoczny na górze okna pasek narzędzi daje szybki dostęp do narzędzi potrzebnych podczas tworzenia pokazu slajdów. Do chowania i pokazywania paska narzędzi służą polecenia Widok > Pokaż pasek narzędzi oraz Widok > Ukryj pasek narzędzi. Zobacz Pasek narzędzi na stronie 21, jeżeli chcesz dowiedzieć się więcej o tym pasku. mm Nawigator slajdów, czyli panel po lewej stronie okna zawiera podgląd pokazu slajdów. Można zobaczyć w nim miniaturki poszczególnych slajdów lub tekstowy konspekt. Jeżeli chcesz pokazać nawigatora slajdów, wybierz Widok > Nawigator albo Widok > Konspekt. Jeżeli chcesz ukryć nawigatora slajdów, wybierz Widok > Tylko slajd. Zobacz Zmiana widoku na stronie 17, aby dowiedzieć się więcej o nawigatorze slajdów. mm W polu notatek prezentera można umieszczać własne notatki dotyczące poszczególnych slajdów. Notatki te mogą być przydatne podczas prezentacji. Nie będą one widoczne dla publiczności. 16 Rozdział 1 Narzędzia Keynote i sposoby ich używania

Jeżeli chcesz pokazać lub ukryć notatki prezentera, wybierz Widok > Pokaż notatki prezentera lub Widok > Ukryj notatki prezentera Zobacz Dodawanie notatek prezentera na stronie 210, aby dowiedzieć się więcej o korzystaniu z notatek prezentera. mm Pasek formatu daje szybki dostęp do narzędzi formatowania, pozwalających na dostosowanie wyglądu tekstu, tabel, wykresów i innych obiektów. Narzędzia widoczne w tym pasku zmieniają się, w zależności od tego, jaki obiekt zaznaczony jest na obszarze slajdu. Jeżeli chcesz pokazać lub ukryć pasek formatu, wybierz Widok > Pokaż pasek formatu lub Widok > Ukryj pasek formatu. Zobacz Pasek formatu na stronie 22, aby dowiedzieć się więcej o pasku formatu. Przybliżanie i oddalanie Widok obszaru roboczego slajdu można powiększyć (przybliżyć) lub zmniejszyć (oddalić). mm mm Oto sposoby przybliżania i oddalania: Wybierz Widok > Zoom > stopień przybliżenia. Wybierz stopień przybliżenia z menu zoom, dostępnego w lewym dolnym rogu obszaru roboczego. Jeżeli używasz programu Keynote w systemie Mac OS X 10.7 (Lion) lub nowszym, możesz również wyświetlać jego okno w widoku pełnoekranowym, pozwalającym na pracę bez rozpraszania uwagi. Aby dowiedzieć się więcej, zobacz Widok pełnoekranowy na stronie 20. Zmiana widoku Keynote udostępnia kilka sposobów wyświetlania, zarządzania i porządkowania slajdów w dokumencie Keynote: widok nawigatora, widok konspektu i widok stykówek. Można także wybrać wyświetlanie tylko pojedynczego pola slajdu. W systemie Mac OS X 10.7 (Lion) lub nowszym możliwa jest również praca w widoku pełnoekranowym. Jak przełączać widoki? mm Kliknij w Widok w pasku narzędzi i wybierz opcję (lub wybierz Widok > Nawigator / Konspekt / Stykówka / Tylko slajd. Rozdział 1 Narzędzia Keynote i sposoby ich używania 17

Widok nawigatora Widok nawigatora pokazuje miniaturki każdego slajdu. Jest on szczególnie użyteczny w przypadku pokazów zawierających dużą liczbę obrazków, tabel i innych obiektów. W tym widoku można zobaczyć podgląd poszczególnych slajdów, ale tekst na miniaturkach może być zbyt mały, aby go odczytać. Tu możesz zobaczyć podgląd grafiki na wszystkich slajdach. Wcięcia pozwalają na porządkowanie slajdów w grupach. Aby dodać wcięcie, zaznacz slajdy i przeciągnij je lub naciśnij klawisz Tab. Kliknij w trójkąt rozwijania, aby ukryć lub pokazać składniki grupy slajdów. Przeciągnij ten uchwyt w dół, aby zobaczyć slajdy wzorcowe. Zaznaczony tutaj slajd to ten, nad którym właśnie pracujesz. Możesz zmienić wielkość miniaturek slajdów. W nawigatorze można przesuwać slajdy, aby zmienić ich kolejność i uporządkować pokaz. Oto sposoby pracy w widoku nawigatora: mm Jeżeli chcesz włączyć widok nawigatora, kliknij w Widok w pasku narzędzi i wybierz Nawigator. Możesz też wybrać Widok > Nawigator. mm Jeżeli chcesz zmienić kolejność slajdów, przeciągnij je. mm Jeżeli chcesz pokazać lub ukryć grupy slajdów (slajdy przesunięte na liście w bok wraz z ich slajdami nadrzędnymi), kliknij w trójkąt rozwijania obok slajdu. mm Jeżeli chcesz zmniejszyć lub powiększyć miniaturki, kliknij w przycisk w lewym dolnym rogu okna i wybierz ich rozmiar. mm Jeżeli chcesz powielić jeden lub kilka sąsiednich slajdów, zaznacz je i wybierz Edycja > Powiel. Kopie umieszczane są za zaznaczonymi slajdami. mm Jeżeli chcesz skopiować i wkleić jeden lub kilka sąsiednich slajdów, zaznacz je, wybierz Edycja > Kopiuj, zaznacz slajd, po którym chcesz wkleić kopie, po czym wybierz Edycja > Wklej. 18 Rozdział 1 Narzędzia Keynote i sposoby ich używania

mm Jeżeli chcesz pokazać slajdy wzorcowe (przydatne, gdy tworzysz własne slajdy wzorcowe lub motywy), przeciągnij uchwyt w prawej górnej części nawigatora slajdów lub kliknij w Widok w pasku narzędzi i wybierz Pokaż slajdy wzorcowe. Szczegółowe instrukcje znajdziesz w rozdziale Projektowanie slajdów wzorcowych i motywów na stronie 240. Widok konspektu Widok konspektu jest szczególnie przydatny do przeglądania prezentacji tekstowych. Wyświetla on tytuły i punkty wszystkich slajdów w pokazie. Tytuły te i punkty są zgromadzone na czytelnej liście w panelu nawigatora slajdów. Widok konspektu zapewnia łatwy sposób porządkowania i zmiany kolejności punktów podczas przygotowywania prezentacji. Kolejne punkty można dodawać do istniejącego tekstu bezpośrednio w nawigatorze slajdów. Można także przeciągać punktory z jednego slajdu do innego lub na wyższy bądź niższy poziom na tym samym slajdzie. Widok konspektu pokazuje tekst tytułów i punktorów. Można je edytować bezpośrednio w widoku konspektu. Przeciągaj punktory w lewo i w prawo, aby przesunąć je na inny poziom konspektu. Możesz także przeciągać je pomiędzy slajdami. Kliknij dwa razy w ikonę slajdu, aby ukryć jego punktory w widoku konspektu. Oto sposoby pracy w widoku konspektu: mm Jeżeli chcesz włączyć widok konspektu, kliknij w Widok w pasku narzędzi i wybierz Konspekt. Możesz też wybrać Widok > Konspekt. mm Jeżeli chcesz zmienić czcionkę używaną w widoku konspektu, wybierz Keynote > Preferencje, kliknij w Ogólne i wybierz czcionkę i jej wielkość z menu Czcionka konspektu. mm Jeżeli chcesz wydrukować konspekt, wybierz Plik > Drukuj. W oknie drukowania wybierz Keynote z menu Kopie i strony, po czym zaznacz Konspekt. Rozdział 1 Narzędzia Keynote i sposoby ich używania 19

Widok stykówek Jeżeli pokaz zawiera wiele slajdów, można wyświetlić wiele miniaturek jednocześnie, używając widoku stykówek. W widoku tym można łatwo zmieniać kolejność slajdów, przeciągając je w inne miejsca. mm mm mm Oto sposoby pracy w widoku stykówek: Jeżeli chcesz pokazać widok stykówek, kliknij w Widok w pasku narzędzi i wybierz Stykówki. Możesz także wybrać polecenie menu Widok > Stykówki. Jeżeli chcesz zmniejszyć lub powiększyć miniaturki, kliknij w przycisk w lewym dolnym rogu okna i wybierz ich rozmiar. Jeżeli chcesz edytować slajd lub powrócić do poprzedniego widoku (nawigatora lub konspektu), kliknij dwa razy w slajd. W widoku stykówek można dodawać, usuwać, powielać i pomijać slajdy, a także zmieniać ich kolejność, tak samo, jak w widoku nawigatora lub konspektu. Widok pełnoekranowy Jeżeli używasz programu Keynote w systemie Mac OS X 10.7 (Lion) lub nowszym, możesz również wyświetlać jego okno w widoku pełnoekranowym, pozwalającym na pracę bez rozpraszania uwagi. W widoku pełnoekranowym okno programu Keynote wypełnia cały ekran w osobnej przestrzeni roboczej. Pozwala to na łatwe przełączanie pomiędzy biurkiem a programem. Jak wyświetlić okno Keynote na pełnym ekranie? mm Wybierz polecenie menu Widok > Tryb pełnoekranowy. Możesz także kliknąć w przycisk trybu pełnoekranowego, znajdujący się w prawym górnym rogu okna Keynote i oznaczony dwoma strzałkami skierowanymi na zewnątrz. Jeżeli chcesz opuścić widok pełnoekranowy, wykonaj dowolną z następujących czynności: mm Wybierz polecenie menu Widok > Wyjdź z trybu pełnoekranowego. 20 Rozdział 1 Narzędzia Keynote i sposoby ich używania

mm mm Przesuń wskaźnik na górę ekranu, aby wyświetlić pasek menu, po czym kliknij w przycisk trybu pełnoekranowego, znajdujący się w prawym górnym rogu ekranu. Naciśnij klawisz Esc na klawiaturze. Przechodzenie do określonego slajdu Podczas pracy z dokumentem można łatwo przejść do dowolnego slajdu. mm mm Oto sposoby przechodzenia do określonego slajdu: W widoku nawigatora lub konspektu wystarczy kliknąć w miniaturkę w nawigatorze slajdów, aby przejść do danego slajdu. Wybierz Slajd > Przejdź do, po czym wybierz jedną z opcji przejścia do następnego slajdu, poprzedniego slajdu, pierwszego slajdu lub ostatniego slajdu. Pasek narzędzi Pasek narzędzi Keynote daje szybki dostęp do wielu czynności, wykonywanych podczas pracy z programem Keynote. Przyciski paska narzędzi można dodawać, usuwać i zmieniać ich kolejność, dostosowując w ten sposób zestaw podręcznych narzędzi do własnych potrzeb. Poniżej pokazany jest domyślny zestaw przycisków paska narzędzi. Znajdujący się w prawym górnym rogu okna przycisk trybu pełnoekranowego dostępny jest tylko w systemie Mac OS X 10.7 (Lion) lub nowszym. Wybieranie nowego widoku, motywu lub wzorca. Dodawanie swobodnego pola tekstowego, kształtu, tabeli lub wykresu. Dodawanie komentarza do slajdu. Maskowanie lub usuwanie niepotrzebnych fragmentów zdjęcia oraz układanie obiektów na wierzchu lub pod spodem na slajdzie. Wyświetlanie i edycja na pełnym ekranie. Odtwarzanie pokazu slajdów. Dodawanie slajdów. Udostępnianie dokumentu recenzentom na witrynie iwork.com. Otwieranie okna inspektora, przeglądarki multimediów, okna kolorów i okna czcionek. Jak dostosować pasek narzędzi? 1 Wybierz Widok > Dostosuj pasek narzędzi. Możesz także kliknąć w pasek narzędzi z wciśniętym klawiszem Control i wybrać z menu kontekstowego polecenie Dostosuj pasek narzędzi. 2 Dokonaj odpowiednich zmian w pasku narzędzi. Jeżeli chcesz dodać nową rzecz, przeciągnij jej ikonę do paska narzędzi u góry okna. Jeżeli chcesz usunąć rzecz, przeciągnij ją z paska poza jego obręb. Rozdział 1 Narzędzia Keynote i sposoby ich używania 21

Jeżeli chcesz przywrócić domyślny układ paska, przeciągnij do niego domyślny zestaw narzędzi. Jeżeli chcesz powiększyć ikony paska narzędzi, wyłącz opcję Użyj małej wielkości. Jeżeli chcesz pokazać tylko ikony lub tylko nazwy, wybierz opcję z menu Pokaż. Jeżeli chcesz zmienić kolejność rzeczy w pasku narzędzi, przeciągnij je w inne miejsca. 3 Gdy skończysz, kliknij w Gotowe. Oto sposoby dostosowywania paska narzędzi bez wybierania Widok > Dostosuj pasek narzędzi: ÂÂ Jeżeli chcesz usunąć pozycję, przytrzymaj klawisz Command i przeciągnij ją poza obszar paska narzędzi. Możesz również kliknąć w tę pozycję, trzymając wciśnięty klawisz Control, po czym wybrać polecenie Usuń rzecz z menu kontekstowego. ÂÂ Jeżeli chcesz przesunąć pozycję w pasku narzędzi, przytrzymaj klawisz Command i przeciągnij ją w inne miejsce paska. Gdy przytrzymasz wskaźnik nad przyciskiem, po chwili pojawi się jego opis. Pasek formatu Za pomocą paska formatu można szybko zmieniać wygląd tekstu, tabel, wykresów i innych elementów w dokumencie. Zawartość paska formatu zależy od tego, co jest w danej chwili zaznaczone. Gdy wskaźnik myszy zostanie przytrzymany przez chwilę nieruchomo nad przyciskiem w pasku formatu, po chwili pojawi się dymek pomocy z opisem wskazanego przycisku. Jak pokazać lub ukryć pasek formatu? mm Wybierz Widok > Pokaż pasek formatu lub Widok > Ukryj pasek formatu. Oto wygląd paska formatu po zaznaczeniu kształtu: Zmiana czcionki, jej stylu, wielkości i koloru. Wybór odstępów między wierszami oraz liczby łamów. Dodawanie koloru tła do pól tekstowych i kształtów. Wyrównanie zaznaczonego tekstu. Formatowanie obrysu pól tekstowych i kształtów. Zmiana krycia i cienia pól tekstowych. 22 Rozdział 1 Narzędzia Keynote i sposoby ich używania

Oto wygląd paska formatu po zaznaczeniu tabeli: Zmiana liczby wierszy i kolumn. Wypełnianie tła komórki kolorem. Formatowanie tekstu w komórkach tabeli. Wyrównywanie tekstu w komórkach tabeli. Formatowanie krawędzi komórek. Obsługa nagłówków i stopek. Okno Inspektora Większość elementów pokazu slajdów może być dostosowana i sformatowana za pomocą Inspektorów Keynote. Każdy z Inspektorów posiada opcje dotyczące innego aspektu. Na przykład Inspektor dokumentów zawiera ustawienia dotyczące całego pokazu slajdów. Kliknij w jeden z tych przycisków, aby wyświetlić innego inspektora. Możliwość otwarcia kilku okien Inspektora na raz może ułatwić pracę nad dokumentem. Przykładowo, po otwarciu Inspektora grafik i Inspektora tekstu, uzyskuje się jednoczesny dostęp do wszystkich opcji związanych z formatowaniem grafiki i tekstu. Oto sposoby otwierania okien Inspektora: mm Jeżeli chcesz otworzyć pojedyncze okno Inspektora, gdy żadne nie jest otwarte, kliknij w Inspektor w pasku narzędzi. mm Jeżeli chcesz otworzyć kolejne okno Inspektora, wybierz Widok > Nowy Inspektor. Gdy otwarte zostanie okno Inspektora, można kliknąć w jeden z przycisków u góry tego okna, aby pokazać odpowiednie opcje. Przykładowo, kliknięcie w drugi przycisk od lewej pokaże Inspektora slajdów. Po przytrzymaniu wskaźnika nad przyciskami i innymi narzędziami w panelach Inspektora, obok pojawi się opis danej rzeczy. Rozdział 1 Narzędzia Keynote i sposoby ich używania 23

Przeglądarka multimediów Przeglądarka multimediów pozwala na łatwy dostęp do zdjęć z biblioteki iphoto, plików dźwiękowych z biblioteki itunes i filmów z katalogu Filmy. Rzeczy z przeglądarki multimediów można przeciągać bezpośrednio do slajdu lub do odpowiednich pól w oknie Inspektora. Kliknij w jeden z tych przycisków, aby zobaczyć pliki w swojej bibliotece itunes, iphoto, Aperture lub w katalogu Filmy. Przeciągnij plik do dokumentu. Możesz poszukać pliku. Jeżeli nie używasz iphoto ani Aperture do przechowywania zdjęć, nie korzystasz z itunes do przechowywania muzyki i nie trzymasz filmów w katalogu Filmy, możesz ręcznie dodać inne katalogu do przeglądarki multimediów, dzięki czemu będzie możliwy dostęp do znajdujących się w nich materiałów za jej pomocą. mm mm mm mm Jak otworzyć przeglądarkę multimediów? Kliknij w Multimedia w pasku narzędzi lub wybierz Widok > Pokaż przeglądarkę multimediów. Oto sposoby dodawania nowych katalogów do przeglądarki multimediów: Jeżeli chcesz dodać katalog z plikami dźwiękowymi, kliknij w Dźwięk w oknie przeglądarki multimediów, po czym przeciągnij do niego katalog z Findera. Jeżeli chcesz dodać katalog ze zdjęciami, kliknij w Zdjęcia w oknie przeglądarki multimediów, po czym przeciągnij do niego katalog z Findera. Jeżeli chcesz dodać katalog z filmami, kliknij w Filmy w oknie przeglądarki multimediów, po czym przeciągnij do niego katalog z Findera. 24 Rozdział 1 Narzędzia Keynote i sposoby ich używania

Okno wyboru koloru Okno kolorów pozwala na wybór koloru obiektu. Te przyciski dają dostęp do różnych metod wyboru koloru. Kliknij w tę ikonę, a następnie w dowolny element na ekranie, aby użyć jego koloru. W tym polu pojawia się kolor zaznaczony na kole. Jeżeli są tu dwa kolory, oznacza to, że zwiększona została przezroczystość. Użyj tego suwaka, aby zwiększyć lub zmniejszyć jasność całego koła barw. Kliknij, aby wybrać kolor. Przeciągnij suwak zaczernienia w lewo, aby zwiększyć przezroczystość koloru. Możesz tu przeciągać kolory z pola koloru, aby zachować je w podręcznej palecie. Wyboru koloru można dokonać za pomocą koła barw, widocznego w oknie wyboru koloru. Zaznaczony w nim kolor pojawi się w polu koloru w górnej części okna. Kolor ten można zachować w palecie, aby łatwiej go później znaleźć. W celu zastosowania wybranego koloru w obiekcie na stronie, należy kolor ten umieścić w odpowiednim polu koloru, znajdującym się w panelu Inspektora. Można zaznaczyć pole koloru w panelu Inspektora, po czym kliknąć w kolor. Można także przeciągnąć kolor z palety lub pola koloru do okna Inspektora. Jak wybrać kolor? 1 Otwórz okno kolorów, klikając w Kolory w pasku narzędzi lub w pole koloru w jednym z Inspektorów. 2 Kliknij w dowolnym miejscu koła z kolorami. Zaznaczony w ten sposób kolor pojawi się w polu koloru w górnej części okna. 3 Jeżeli chcesz rozjaśnić lub przyciemnić wybrany kolor, użyj suwaka widocznego po prawej stronie okna wyboru koloru. 4 Jeżeli chcesz, aby kolor był bardziej przeźroczysty, przeciągnij suwak zaczernienia w lewo lub wpisz wartość procentową w polu tekstowym znajdującym się obok niego. 5 Jeżeli chcesz użyć palety kolorów, odsłoń ją, przeciągając uchwyt na dole okna wyboru koloru (po środku). Możesz zachować kolor w palecie, przeciągając go z pola koloru do dowolnego z pól palety. Jeżeli chcesz usunąć kolor z palety, przeciągnij puste pole do pola z kolorem, który chcesz usunąć. Rozdział 1 Narzędzia Keynote i sposoby ich używania 25

6 Jeżeli chcesz dopasować kolor do innego obiektu widocznego na ekranie, kliknij w ikonę wyszukiwania (symbol szkła powiększającego), widoczną obok pola koloru. Następnie kliknij w obiekt na ekranie, którego kolor chcesz użyć. Wybrany w ten sposób kolor pojawi się w polu koloru. Zaznacz obiekt w dokumencie, którego kolor chcesz zmienić, po czym przeciągnij kolor z pola koloru do tego obiektu. Okno czcionek Za pomocą okna czcionek można wybierać kroje i wielkości czcionek oraz inne opcje formatowania, np. cienie i przekreślanie tekstu. Narzędzia znajdujące się w tym oknie pozwalają także na porządkowanie swoich ulubionych i często używanych czcionek, co pozwoli zapewnić szybki do nich dostęp w razie potrzeby. Te przyciski pozwalają uzyskać interesujące efekty tekstowe. Podgląd wybranego kroju czcionki. Aby się pojawił, niezbędne może okazać się wybranie polecenia Pokaż podgląd z menu czynnosci. Możesz dodać cień do tekstu i zmienić jego parametry, używając narzędzi krycia, rozmycia i przesunięcia. Wybierz wielkość czcionki. Menu czynności. Możesz znaleźć czcionkę, wpisując tutaj jej nazwę. Zaznacz krój czcionki, którego chcesz użyć. Sposoby otwierania okna czcionek: mm Kliknij w Czcionki w pasku narzędzi lub wybierz Format > Czcionka > Pokaż czcionki. mm Kliknij w Czcionki w pasku narzędziowym. mm mm mm mm mm Jak zmienić czcionkę zaznaczonego tekstu? Wpisz w polu wyszukiwania nazwę czcionki, której chcesz użyć, po czym zaznacz ją na liście rodzin. Zaznacz nazwę kroju czcionki, który chcesz użyć (np. pogrubiony, kursywa itd.) Wpisz lub zaznacz liczbę odpowiadającą wielkości czcionki, której chcesz użyć. Oto sposoby formatowania tekstu za pomocą narzędzi z okna czcionek: Menu podkreślania tekstu (pierwszy przycisk od lewej) pozwala wybrać styl podkreślenia, np. pojedyncze lub podwójne. Menu przekreślania tekstu (drugi przycisk od lewej) pozwala wybrać styl przekreślenia, np. pojedyncze lub podwójne. 26 Rozdział 1 Narzędzia Keynote i sposoby ich używania

mm Menu koloru tekstu (trzeci przycisk od lewej) pozwala zmienić kolor tekstu. mm Menu koloru dokumentu (czwarty przycisk od lewej) pozwala ustalić kolor tła akapitu. mm Piąty przycisk od lewej pozwala dodać cień do zaznaczonego tekstu. mm Narzędzia zaczernienia, rozmycia, przesunięcia i kąta cienia pozwalają ustalić wygląd cienia. Jeżeli nie widać przycisków efektów tekstu, wybierz Pokaż efekty z menu czynności, dostępnego w lewym dolnym rogu okna czcionek. Jak uporządkować czcionki w oknie czcionek? 1 Kliknij w przycisk Dodaj (+), widoczny w lewym dolnym rogu okna, aby dodać nowy zestaw czcionek. 2 Zaznacz fragment tekstu i sformatuj go, wybierając rodzinę, krój i wielkość czcionki. 3 Przeciągnij nazwę z listy rodzin do listy zestawów, gdzie chcesz zapamiętać daną czcionkę. Jeżeli zamierzasz często zmieniać czcionki, pozostaw okno czcionek otwarte. Zmień wielkość okna czcionek, przeciągając je za prawy dolny róg, tak aby widoczne pozostały tylko rodziny i kroje czcionek w wybranym zestawie. Skróty klawiszowe i menu kontekstowe Wiele poleceń z menu Keynote i innych zadań można wykonać za pomocą odpowiednich skrótów klawiszowych. Jeżeli chcesz zobaczyć pełną listę skrótów klawiszowych, otwórz Keynote i wybierz z menu Pomoc > Skróty klawiszowe. Wiele obiektów w oknie Keynote ma własne menu kontekstowe, zawierające polecenia dotyczące danego obiektu. Menu kontekstowe przydają się zwłaszcza podczas pracy z tabelami i wykresami. Rozdział 1 Narzędzia Keynote i sposoby ich używania 27

Jak otworzyć menu kontekstowe? mm Wciśnij i przytrzymaj klawisz Control podczas klikania w obiekt. Polecenia znajdujące się w menu kontekstowym zależne są od klikniętego obiektu.ten obrazek pokazuje opcje dostępne w menu kontekstowym rozwijanym po kliknięciu w obszar slajdu. Okno ostrzeżeń Podczas importowania dokumentu do Keynote lub eksportowania dokumentu Keynote w innym formacie, niektóre elementy mogą nie zostać przeniesione w spodziewany sposób. W oknie ostrzeżeń dokumentu znajduje się lista problemów napotkanych podczas importu. Ostrzeżenia mogą pojawić się także w innych sytuacjach, np. podczas zachowywania dokumentu w formacie wcześniejszej wersji programu. Gdy napotkane zostaną problemy, na ekranie pojawi się okno dialogowe z prośbą o ich przejrzenie. Jeżeli zrezygnujesz wówczas z przejrzenia problemów, możesz zawsze później otworzyć okno ostrzeżeń, wybierając z menu Widok > Pokaż ostrzeżenia dokumentu. Gdy pojawi się ostrzeżenie o brakującej czcionce, możesz zaznaczyć je i kliknąć w Zastąp czcionkę, aby wybrać czcionkę zastępczą. Można skopiować ostrzeżenia i wkleić je do dokumentu tekstowego. Mogą one się przydać podczas rozwiązywania ewentualnych problemów. 28 Rozdział 1 Narzędzia Keynote i sposoby ich używania

Tworzenie, otwieranie i zachowywanie prezentacji Keynote 2 Poznaj podstawy pracy z dokumentami Keynote: otwieranie, importowanie, edycję, zachowywanie, wykonywanie kopii i ochronę dokumentów hasłem. W tym rozdziale omówione są sposoby szybkiego zachowywania prezentacji podczas pracy i ochrony dokumentów hasłem. Keynote pozwala na otwieranie prezentacji utworzonych w programach PowerPoint i AppleWorks, dzięki czemu łatwo można kontynuować pracę nad projektami rozpoczętymi w innych programach lub współpracować z osobami korzystającymi z innych programów. Jeżeli chcesz się dowiedzieć, jak zachować dokument Keynote w formacie programu PowerPoint (lub innym), zobacz Eksportowanie pokazu slajdów w innych formatach na stronie 226. Tworzenie nowego dokumentu lub otwieranie istniejącego Każdy tworzony pokaz slajdów stanowi samodzielny dokument programu Keynote. Istnieje kilka sposobów rozpoczęcia pracy z Keynote: ÂÂ Utworzenie nowego dokumentu Keynote. ÂÂ Zaimportowanie dokumentu utworzonego w programie PowerPoint lub AppleWorks ÂÂ Otworzenie istniejącego dokumentu Keynote Tworzenie nowej prezentacji Keynote Jak utworzyć nową prezentację w programie Keynote? 1 Jeżeli Keynote nie jest jeszcze otwarty, kliknij raz w jego ikonę w Docku lub dwukrotnie w jego ikonę w Finderze, aby go otworzyć. Jeżeli Keynote jest już otwarty, wybierz polecenie menu Plik > Nowy z Palety motywów lub naciśnij klawisze Shift-Command-N. 2 Zaznacz motyw w palecie motywów. 29

Jeżeli chcesz zobaczyć podgląd innych slajdów danego motywu, przesuń powoli wskaźnik myszy nad miniaturką motywu. Podczas przesuwania wskaźnika miniaturka będzie się zmieniać, pokazując przykładowe slajdy z wykresami, tabelami i tekstem. Może ułatwić to wybór motywu. Po wybraniu motywu i rozpoczęciu pracy możesz w dowolnej chwili zmienić motyw, a także użyć wielu różnych motywów w tym samym dokumencie (zobacz Zmiana motywu slajdu na stronie 44). 3 Jeżeli wiesz, w jakim rozmiarze chcesz przygotować prezentację, najlepiej będzie wybrać go od razu, przed rozpoczęciem pracy, używając do tego celu menu Wymiary slajdu. Zobacz Ustawianie wielkości slajdu na stronie 211, aby dowiedzieć się więcej o wybieraniu najlepszych wymiarów slajdów. Jeżeli nie masz pewności co do wymiarów, możesz przyjąć domyślny wybór i dokonać jego zmiany później. Keynote dostosuje rozmiar zawartości slajdów do wybranych wymiarów. 4 Kliknij w Wybierz lub kliknij dwukrotnie w miniaturkę motywu. Wskazówka: Można tak skonfigurować program Keynote, aby używał on zawsze tego samego motywu przy tworzeniu nowego dokumentu. W tym celu należy wybrać Keynote > Preferencje, kliknąć w Ogólne, zaznaczyć pole wyboru Użyj motywu, a następnie wybrać odpowiedni motyw. Kliknięcie w Wybierz potwierdza wybór. Importowanie pokazu slajdów Istniejący pokaz slajdów utworzony w programie Microsoft PowerPoint lub AppleWorks można zaimportować do Keynote i kontynuować nad nim pracę. W miarę możliwości Keynote stara się zachować oryginalny tekst, kolory i wygląd importowanego dokumentu. mm mm Oto sposoby zaimportowania dokumentu programu PowerPoint lub AppleWorks: W programie Keynote wybierz polecenie Plik > Otwórz. W oknie dialogowym Otwórz znajdź i zaznacz dokument, który chcesz zaimportować, po czym kliknij w Otwórz. Przeciągnij ikonę dokumentu programu PowerPoint lub AppleWorks z Findera do ikony programu Keynote. Otwieranie istniejącego dokumentu Keynote Istnieje kilka sposobów otwierania dokumentów utworzonych za pomocą Keynote. mm mm Oto sposoby otwierania dokumentów Keynote: Jeżeli chcesz otworzyć dokument Keynote z Findera, kliknij dwa razy w ikonę tego dokumentu lub przeciągnij ją do ikony programu Keynote. Jeżeli chcesz otworzyć dokument podczas pracy w Keynote, wybierz z menu Plik > Otwórz, zaznacz dokument, po czym kliknij w Otwórz. 30 Rozdział 2 Tworzenie, otwieranie i zachowywanie prezentacji Keynote

mm Jeżeli chcesz otworzyć dokument z palety motywów, kliknij w Otwórz istniejący plik, wskaż dokument, który chcesz otworzyć, po czym kliknij w Otwórz. mm Jeżeli chcesz otworzyć jeden z kilku ostatnio używanych dokumentów, wybierz Plik > Otwórz ostatnie i kliknij w nazwę dokumentu w podmenu. Możesz także kliknąć w Otwórz ostatnie w palecie motywów, po czym wybrać dokument z rozwiniętego wówczas menu. mm Jeżeli dokument zabezpieczony jest hasłem, kliknij dwa razy w jego ikonę, wprowadź hasło i kliknij w OK. Jeżeli pojawi się komunikat o braku czcionki lub pliku, nadal można otworzyć dokument i korzystać z niego. Keynote zastąpi brakujące czcionki takimi, które są dostępne w systemie. Aby przywrócić brakujące czcionki, należy zakończyć pracę Keynote i dodać pliki czcionek do katalogu Fonts. Więcej informacji na ten temat można znaleźć w pomocy systemowej. Chcąc przywrócić brakujące filmy i dźwięki, trzeba dodać je do dokumentu ponownie. Możesz uniknąć tego problemu, zachowując pliki multimedialne wraz z dokumentem. Zobacz Zachowywanie prezentacji na stronie 32. Uwaga: Dokumenty utworzone w iwork '08 trzeba zachować w formacie iwork '08, jeżeli możliwość otwierania ich w tej wersji programu ma zostać utrzymana. Zobacz Zachowywanie prezentacji w formacie iwork '08 na stronie 226. Parę słów o zachowywaniu prezentacji Grafika oraz dane wykresu zachowane są wewnątrz prezentacji Keynote, co pozwala na ich prawidłowe wyświetlanie, gdy dokument otwarty zostanie na innym komputerze. Czcionki użyte w prezentacji nie są jednak do niej dołączane. Jeżeli prezentacja Keynote ma zostać przeniesiona na inny komputer, należy upewnić się, że wszystkie użyte w niej czcionki są również zainstalowane w katalogu Fonts na komputerze docelowym. Domyślnie pliki dźwiękowe oraz filmowe są zachowywane w prezentacjach Keynote, lecz można to ustawienie zmienić. Jeżeli pliki multimedialne nie zostaną zachowane w prezentacji, trzeba będzie przenieść je osobno, aby móc oglądać dokument na drugim komputerze. Jeżeli używasz systemu Mac OS X 10.7 (Lion) lub nowszego, Keynote automatycznie zachowuje prezentację podczas pracy, dzięki czemu nawet w przypadku nagłego zakończenia pracy programu nie musisz obawiać się utraty wprowadzonych zmian. Możesz także zachowywać prezentację ręcznie, tworząc w ten sposób archiwum starszych wersji, możliwych do przywrócenia w dowolnym momencie. Rozdział 2 Tworzenie, otwieranie i zachowywanie prezentacji Keynote 31

Zachowywanie prezentacji Podczas pracy warto często zachowywać prezentację. Po zachowaniu prezentacji po raz pierwszy wystarczy naciskać klawisze Command-S, aby szybko zachowywać ją podczas pracy (w tym samym miejscu i z tymi samymi ustawieniami). Jak zachować prezentację po raz pierwszy? 1 Wybierz polecenie menu Plik > Zachowaj lub naciśnij klawisze Command-S. 2 Wpisz nazwę prezentacji w polu Zachowaj jako. 3 Rozwiń menu Gdzie i wybierz katalog, w którym chcesz zachować prezentację. Jeżeli w menu Gdzie nie widać katalogu, w którym chcesz zachować swoją prezentację, kliknij w trójkąt rozwijania po prawej stronie pola Zachowaj jako, po czym wskaż odpowiedni katalog. Jeżeli nie widać menu Gdzie, przejdź do miejsca, w którym chcesz zachować prezentację. 4 Jeżeli chcesz, aby prezentację można było wyświetlać przy użyciu funkcji szybkiego podglądu (Quick Look) w systemie Mac OS X 10.5 lub nowszym, zaznacz pole wyboru Dołącz podgląd do dokumentu. 5 Jeżeli chcesz, aby prezentację można było otworzyć za pomocą Keynote 08 lub PowerPointa, zaznacz Zachowaj kopię jako i wybierz odpowiedni format. 6 Jeżeli zachowywana prezentacja ma być otwierana na innym komputerze, kliknij w Opcje zaawansowane i ustal, jakie elementy mają zostać skopiowane do pliku dokumentu. Kopiuj dźwięki i wideo do dokumentu: Zaznaczenie tego pola wyboru spowoduje zachowanie plików dźwiękowych i filmowych wraz z prezentacją, dzięki czemu po przeniesieniu jej do innego komputera nadal będzie można odtwarzać te pliki. Możesz wyłączyć tę opcję, aby wynikowy plik dokumentu był mniejszy, spowoduje to jednak brak możliwości odtwarzania plików multimedialnych z dokumentu, gdy otwarty on zostanie na innym komputerze. Zobacz Zmniejszanie wielkości plików multimedialnych na stronie 114, aby dowiedzieć się więcej o zmniejszaniu wielkości dokumentu zawierającego filmy i dźwięki. Jeżeli chcesz zmniejszyć wielkość dokumentu zawierającego zmniejszone obrazki, zobacz Zmniejszanie wielkości plików z obrazkami na stronie 80. Kopiuj obrazki motywu do dokumentu: Jeżeli pozostawisz to pole niezaznaczone, wygląd prezentacji może się różnić, gdy zostanie ona otwarta na komputerze, na którym nie ma zainstalowanego tego samego motywu, jaki użyty został do jej utworzenia (np. jeżeli prezentacja ta powstała na bazie motywu stworzonego przez Ciebie). 7 Kliknij w przycisk Zachowaj. Jeżeli prezentacja została utworzona za pomocą wcześniejszej wersji Keynote, pojawi się pytanie, czy chcesz zachować tę prezentację w tym samym formacie. 32 Rozdział 2 Tworzenie, otwieranie i zachowywanie prezentacji Keynote

mm Jak zarchiwizować wersję prezentacji w systemie Mac OS X 10.7 (Lion) lub nowszym? Wybierz polecenie menu Plik > Zachowaj wersję. Możesz także nacisnąć klawisze Command-S. Archiwizowanie wersji możliwe jest tylko w systemie Mac OS X 10.7 (Lion) lub nowszym. Jeżeli chcesz dowiedzieć się więcej o przywracaniu zarchiwizowanych wersji, zobacz Znajdowanie zarchiwizowanej wersji prezentacji na stronie 34. Prezentacje Keynote można zachowywać tylko na komputerach i serwerach używających systemu Mac OS X. Keynote nie jest zgodny z komputerami korzystającymi z systemu Mac OS 9 ani serwerami Windows z dodatkiem Services for Macintosh. Aby udostępnić prezentację innym osobom, które nie mają programu Keynote, należy wyeksportować ją w formacie zrozumiałym dla innego programu. Jeżeli chcesz dowiedzieć się więcej o eksportowaniu prezentacji w innych formatach (m.in. QuickTime, PowerPoint, PDF i Flash), zobacz Udostępnianie prezentacji na innych platformach na stronie 226. Zachowanie kopii prezentacji Jeżeli chcesz powielić otwartą prezentację, możesz zachować ją pod inną nazwą lub w innym miejscu. Jak zachować kopię prezentacji w systemie Mac OS X 10.7 (Lion) lub nowszym? 1 Wybierz polecenie menu Plik > Powiel. Utworzona zostanie kopia bieżącej prezentacji, nie posiadająca swojej nazwy. Obie kopie pozostają otwarte i można je przeglądać lub edytować. 2 Zamknij okno kopii bez nazwy, wprowadź nazwę prezentacji i wybierz z menu wyskakującego miejsce, w którym chcesz ją zachować. 3 Kliknij w przycisk Zachowaj. mm Jak zachować kopię prezentacji w systemie Mac OS X 10.6 (Snow Leopard) lub starszym? Wybierz polecenie menu Plik > Zachowaj jako, po czym podaj nową nazwę lub wskaż inne miejsce. Utworzenie kopii prezentacji w powyższy sposób spowoduje zamknięcie oryginału. Prezentacja, która pozostanie otwarta, to nowo utworzona kopia. Jeżeli chcesz pracować z oryginalną wersją, wybierz polecenie menu Plik > Otwórz ostatnie, po czym wybierz poprzednią wersję prezentacji z podmenu. Rozdział 2 Tworzenie, otwieranie i zachowywanie prezentacji Keynote 33

mm Możesz również włączyć funkcję automatycznego tworzenia kopii zapasowych podczas zachowywania prezentacji. Automatycznie zachowywana kopia umieszczana jest w tym samym miejscu, co oryginał. Nosi ona taką samą nazwę, poprzedzoną słowami Kopia zapasowa. Zobacz Automatyczne zachowywanie kopii bezpieczeństwa prezentacji na stronie 34. Automatyczne zachowywanie kopii bezpieczeństwa prezentacji Za każdym razem, gdy prezentacja jest zachowywana, Keynote może wykonywać jej kopię zapasową. Pozwoli to na łatwy powrót do poprzedniej wersji prezentacji, jeżeli dokonane zmiany okażą się niepotrzebne. Sposób tworzenia kopii zapasowych zależy od wersji używanego systemu. Mac OS X 10.7 (Lion) lub nowszy automatycznie tworzy migawki prezentacji za każdym razem, gdy ją zachowujesz. W dowolnej chwili możesz przeglądać archiwum wszystkich zachowanych wcześniej wersji. Jeżeli chcesz dowiedzieć się więcej o korzystaniu z archiwum wersji dokumentów w systemie Lion, zobacz Znajdowanie zarchiwizowanej wersji prezentacji na stronie 34. Jeżeli używasz systemu Mac OS X 10.6 (Snow Leopard) lub starszego, możesz włączyć w Keynote funkcję automatycznego tworzenia kopii ostatnio zachowanej wersji prezentacji. Innym możliwym zastosowaniem tej funkcji jest użycie jej w systemie Mac OS X (Lion) w celu zachowywania kopii zapasowej prezentacji na innym dysku twardym lub dysku sieciowym. Jak zarchiwizować poprzednio zachowaną wersję prezentacji w systemie Lion lub nowszym? Wybierz polecenie menu Plik > Zachowaj wersję. Możesz także nacisnąć klawisze Command-S. Jak utworzyć kopię ostatnio zachowanej wersji prezentacji? mm Wybierz polecenie menu Keynote > Preferencje, kliknij w Ogólne, po czym zaznacz pole wyboru Archiwizuj poprzednią wersję. Gdy następnym razem zachowasz prezentację, automatycznie zostanie utworzona jej kopia. Znajdzie się ona w tym samym miejscu, co oryginał, a jej nazwa rozpoczynać się będzie od Kopia zapasowa. Kopia zapasowa obejmuje tylko jedną, ostatnio zachowaną wersję dokumentu. Za każdym razem, gdy zachowasz prezentację, poprzednia kopia zapasowa zostanie zastąpiona nową. Znajdowanie zarchiwizowanej wersji prezentacji Jeżeli używasz systemu Mac OS X 10.7 (Lion) lub nowszego i masz zarchiwizowane wersje swojej prezentacji, możesz je przeglądać, aby znaleźć wersję, którą chcesz odtworzyć lub wykorzystać. Gdy znajdziesz zarchiwizowaną wersję dokumentu, możesz zarówno odtworzyć ją jako pełną, edytowalną kopię, jak również wydobyć z niej tekst, obrazki lub ustawienia w celu ponownego wykorzystania. 34 Rozdział 2 Tworzenie, otwieranie i zachowywanie prezentacji Keynote

Jak przeglądać zarchiwizowane wersje prezentacji? 1 Otwórz prezentację, do starszych wersji której chcesz uzyskać dostęp, po czym ustaw wskaźnik nad nazwą tej prezentacji u góry okna programu Keynote. Obok nazwy dokumentu pojawi się trójkąt. 2 Kliknij w ten trójkąt, po czym wybierz polecenie Przeglądaj wszystkie wersje. Na ekranie pojawią się miniaturki przedstawiające migawki zachowanych wersji prezentacji, wyświetlane na tle gwiazd. Linia czasowa po prawej stronie ekranu wskazuje, kiedy zachowana została wersja widoczna na wierzchu po prawej. #JF hdb XFSTKB QSF[FOUBDKJ 1PQS[FEOJF XFSTKF QSF[FOUBDKJ,MJLOJK BCZ PQVÀDJm UFO XJEPL CF[ PEUXBS[BOJB TUBST[FK XFSTKJ,MJLOJK BCZ PEUXPS[Zm XFSTK XJEPD[Oh QP QSBXFK TUSPOJF FLSBOV 1S[FDJhHOJK X[E V MJOJJ D[BTV BCZ [PCBD[Zm XFSTKF [BDIPXBOF X QS[FT[ PÀDJ 3 Przeciągnij uchwyt wzdłuż linii czasowej, aby cofnąć się do starszych wersji prezentacji. 4 Gdy znajdziesz wersję, której chcesz się przyjrzeć bliżej, kliknij w jej miniaturkę. Wersja zostanie powiększona i przeniesiona na pierwszy plan. Na planie tym można przeglądać slajdy, zaznaczać znajdujące się na nich rzeczy, otwierać okna Inspektora oraz kopiować obiekty i ustawienia. 5 Wykonaj jedną z poniższych czynności: ÂÂ Jeżeli chcesz przywrócić starszą wersję w całości, kliknij w Odtwórz, gdy wersja ta jest na pierwszym planie. Odtworzony dokument pojawi się na biurku komputera, zastępując poprzednio używaną wersję. Zastąpiona wersja zostanie wcześniej zachowana na linii czasowej, będzie więc można ją przywrócić w razie potrzeby. Rozdział 2 Tworzenie, otwieranie i zachowywanie prezentacji Keynote 35

ÂÂ Jeżeli chcesz przywrócić ze starszej wersji tylko pojedynczy obiekt, ustawienie lub tekst, zaznacz ten element i naciśnij klawisze Command-C, aby go skopiować. Następnie kliknij w Bieżący dokument, aby wyświetlić bieżącą wersję prezentacji. Znajdź slajd, na którym chcesz umieścić skopiowaną rzecz, po czym kliknij w ten slajd, aby ustawić kursor w miejscu, w którym chcesz tę rzecz wstawić. Naciśnij klawisze Command-V, aby wkleić skopiowaną rzecz. ÂÂ Jeżeli chcesz zobaczyć obok siebie starszą i bieżącą wersję, aby je porównać, kliknij w Bieżący dokument. 6 Jeżeli chcesz powrócić na biurko, kliknij w Gotowe. Zachowanie dokumentu jako motywu Można zmienić motyw i zachować go, tak aby dostępny był w palecie motywów. Jak zachować dokument jako motyw? mm Wybierz Plik > Zachowaj motyw. Zobacz Projektowanie slajdów wzorcowych i motywów na stronie 240, aby dowiedzieć się więcej o projektowaniu własnych motywów i slajdów wzorcowych. Zachowywanie słów wyszukiwania wraz z dokumentem Dokumenty Keynote można oznaczać nazwiskiem autora, słowami kluczowymi lub innymi komentarzami, pomagającymi w późniejszym odnalezieniu ich na komputerze. Przykładowo, na komputerach z systemem Mac OS X będzie można znaleźć tak oznaczony dokument, używając wyszukiwarki Spotlight. Jak zachować informacje o dokumencie? 1 Kliknij w Inspektor w pasku narzędziowym, a następnie kliknij w przycisk Inspektora dokumentów. 2 Kliknij w Spotlight. 3 Wpisz informacje w poszczególnych polach. Chcąc znaleźć prezentacje za pomocą Spotlight, wystarczy kliknąć w ikonę Spotlight w prawym górnym rogu ekranu (oznaczoną ikoną szkła powiększającego) i wpisać poszukiwane słowa. Blokowanie prezentacji w celu uniemożliwienia edycji Jeżeli używasz systemu Mac OS X 10.7 (Lion) lub nowszego, możesz zablokować prezentację, aby uchronić się przed przypadkowym dokonaniem w niej zmian, gdy chcesz ją jedynie przeglądać. Zablokowaną prezentację można w dowolnym momencie odblokować i kontynuować jej edycję. 36 Rozdział 2 Tworzenie, otwieranie i zachowywanie prezentacji Keynote

Jak zablokować prezentację? 1 Otwórz prezentację, którą chcesz zablokować, po czym ustaw wskaźnik nad jej nazwą u góry okna programu Keynote. Obok nazwy dokumentu pojawi się trójkąt. 2 Kliknij w ten trójkąt, po czym wybierz polecenie Zablokuj. mm Jak odblokować prezentację w celu dokonania edycji? Ustaw wskaźnik nad nazwą prezentacji u góry okna programu, a gdy obok niej pojawi się trójkąt, kliknij w niego i wybierz polecenie Odblokuj. Cofanie zmian Można cofnąć wszystkie lub niektóre zmiany dokonane w dokumencie od momentu jego otwarcia lub zachowania. Możesz odwołać zmiany w następujący sposób: mm Jeżeli chcesz cofnąć ostatnio wprowadzoną zmianę, wybierz Edycja > Cofnij lub naciśnij Command-Z. mm Jeżeli chcesz cofnąć wiele wprowadzonych zmian, wielokrotnie wybierz Edycja > Cofnij lub wielokrotnie naciśnij Command-Z. Możesz w ten sposób cofnąć wszelkie zmiany dokonane od otwarcia dokumentu lub przywrócenia ostatnio zachowanej wersji. mm Jeżeli chcesz cofnąć jedną lub więcej operacji Edycja > Cofnij, wybierz Edycja > Przywróć lub naciśnij Shift-Command-Z. mm Jeżeli chcesz cofnąć wszystkie zmiany dokonane od ostatniego zachowania dokumentu, wybierz Plik > Przywróć do zachowanego, po czym kliknij w Przywróć. Jak przywrócić ostatnio zachowaną wersję dokumentu? mm Wybierz Plik > Przywróć do zachowanego. Spowoduje to cofnięcie wszelkich zmian w otwartym dokumencie. Rozdział 2 Tworzenie, otwieranie i zachowywanie prezentacji Keynote 37

Ochrona dokumentu hasłem Można ograniczyć dostęp innych osób do dokumentu Keynote, chroniąc go hasłem. Każdy, kto otrzyma taki dokument będzie musiał podać hasło dostępu, aby otworzyć go w celu przeglądania lub edycji. Usunięcie zabezpieczenia hasłem albo zmiana tego hasła również będzie wymagać jego wcześniejszego podania. Innym sposobem wykorzystania hasła jest zablokowanie możliwości zakończenia prezentacji. Po włączeniu takiej blokady wyłączenie pokazu slajdów będzie wymagało podania nazwy i hasła administratora komputera. Jak dodać lub zmienić hasło w dokumencie Keynote? 1 Kliknij w Inspektor w pasku narzędzi, a następnie kliknij w przycisk Inspektora dokumentów. 2 Kliknij w Dokument w Inspektorze dokumentów. 3 Zaznacz pole wyboru Wymagaj hasła do otwarcia. Jeżeli chcesz zmienić istniejące hasło, kliknij w Zmień hasło, po czym wpisz bieżące hasło dokumentu. 4 W polu Hasło wpisz hasło, którego chcesz użyć. Hasła mogą składać się z praktycznie dowolnej kombinacji liczb i wielkich lub małych liter, a także niektórych znaków specjalnych. Najbezpieczniej jest wybrać hasło złożone z różnych liter, cyfr i innych znaków. Jeżeli chcesz uzyskać pomoc przy wymyślaniu trudnego do odgadnięcia hasła, kliknij w przycisk z ikoną klucza, znajdujący się obok pola hasła. Spowoduje to otwarcie Asystenta haseł, pomagającego w wyborze hasła. Menu Typ pozwala na wybór ustalenie charakterystyki hasła. Hasło zaproponowane przez Asystenta haseł pojawia się w polu Sugestia. Jego siła ( silne hasło to takie, które trudno złamać) wskazywana jest przez długość i kolor paska Jakość. Jeżeli chcesz użyć zaproponowanego hasła, zaznacz je, skopiuj i wklej do pola Hasło. Jeżeli nie chcesz używać zaproponowanego hasła, możesz wybrać inne z menu Sugestia, zwiększyć jego długość za pomocą suwaka lub wpisać własne hasło. 5 Wprowadź to samo hasło w polu Potwierdź. 6 Jeśli chcesz, wprowadź podpowiedź do hasła, która pomoże je zapamiętać. Podpowiedź do hasła pojawi się po trzykrotnej nieudanej próbie otwarcia zabezpieczonego dokumentu. 7 Kliknij w Ustaw hasło. 8 Naciśnij Command-S, aby zachować prezentację. 38 Rozdział 2 Tworzenie, otwieranie i zachowywanie prezentacji Keynote

Jak włączyć wymaganie hasła w celu zakończenia prezentacji? mm Zaznacz pole wyboru Wymagaj hasła do zakończenia. Znajduje się ono w panelu Dokument w Inspektorze dokumentów. Następnie naciśnij klawisze Command-S, aby zachować prezentację. Zatrzymanie prezentacji wymagającej wprowadzenia hasła możliwe będzie dopiero po podaniu nazwy i hasła administratora komputera. Jeżeli chcesz dowiedzieć się więcej o zatrzymywaniu prezentacji, zobacz Zatrzymywanie prezentacji na stronie 220. Gdy prezentacja odtwarzana jest na innym komputerze, do jej zatrzymania wymagane będzie podanie nazwy i hasła administratora komputera, na którym jest ona odtwarzana. Zamknięcie dokumentu bez kończenia pracy Keynote Po zakończeniu pracy z dokumentem można go zamknąć, nie kończąc pracy programu Keynote. Oto sposoby zamykania dokumentów bez zamykania programu: mm Jeżeli chcesz zamknąć aktywny dokument, wybierz z menu Plik > Zamknij lub kliknij w przycisk zamykania, widoczny w lewym górnym rogu okna dokumentu. mm Jeżeli chcesz zamknąć wszystkie otwarte dokumenty Keynote, przytrzymaj klawisz Opcja i wybierz Plik > Zamknij wszystko. Możesz także kliknąć w przycisk zamykania okna aktywnego dokumentu, trzymając wciśnięty klawisz Opcja. Jeżeli w dokumencie dokonane zostały jakieś zmiany, Keynote poprosi o ich zachowanie. Rozdział 2 Tworzenie, otwieranie i zachowywanie prezentacji Keynote 39

Tworzenie slajdów i zarządzanie nimi 3 Oto sposoby efektywnej pracy w Keynote podczas tworzenia nowych slajdów, porządkowania długich prezentacji i współpracy z innymi. Dodawanie, usuwanie i porządkowanie slajdów Każdy nowo utworzony slajd korzysta z jednego ze slajdów wzorcowych Keynote (szablonów). Każdy slajd wzorcowy zawiera pewne elementy, takie jak tytuł, wypunktowany tekst i obiekty zastępcze multimediów, zawierające przykładowe zdjęcia. Po utworzeniu nowego dokumentu Keynote, pierwszy slajd automatycznie przyjmuje wzorzec Tytuł i podtytuł. Wzorzec slajdu można zmienić w dowolnej chwili (zobacz Parę słów o zmianie motywu, wzorca lub makiety slajdu na stronie 44). Po utworzeniu nowego slajdu należy go dostosować, dodając własny tekst, obrazki, kształty, tabele, wykresy i inne. Dodawanie slajdów Istnieje kilka sposobów dodawania kolejnych slajdów do prezentacji. Najczęściej nowo dodany slajd oparty jest o motyw i wzorzec zaznaczonego slajdu i pojawia się po nim. Sytuacja jest inna podczas pracy z nowym dokumentem wówczas pierwszym slajdem jest zawsze slajd tytułowy, a kolejny dodany slajd oparty jest o drugi slajd wzorcowy z zestawu dla użytego motywu. W nawigatorze slajdów, konspekcie i widoku stykówki można zmieniać kolejność slajdów, przeciągając je w inne miejsca. Można również w dowolnej chwili zmienić motyw slajdu lub wzorca dodanego do pokazu. Oto sposoby dodawania slajdu: mm Zaznacz slajd w panelu slajdów i naciśnij klawisz Return. mm Zaznacz slajd i kliknij w przycisk Dodaj (+) w pasku narzędzi. mm Zaznacz slajd i wybierz Slajd > Nowy slajd. 40

mm Naciśnij klawisz Opcja i przeciągnij jeden ze slajdów, aż obok wskaźnika pojawi się zielone kółko ze znakiem plus (+). Czynność ta spowoduje powielenie przeciąganego slajdu. mm Zaznacz jeden ze slajdów i wybierz Edycja > Powiel lub naciśnij Command-D. mm Jak szybko utworzyć kilka slajdów z grupy plików multimedialnych? Przeciągnij jeden lub więcej obrazków z Findera lub przeglądarki multimediów do nawigatora slajdu lub widoku stykówki. Kopiowanie, wycinanie i wklejanie obiektów i slajdów Można kopiować lub usuwać tekst i obiekty z jednego slajdu i umieszczać je na innym slajdzie. Jak skopiować obiekt lub slajd? mm Zaznacz obiekt lub slajd i wybierz Edycja > Kopiuj (albo naciśnij Command-C). Skopiowanie obiektu oznacza umieszczenie jego kopii w tymczasowym miejscu, tzw. schowku, z którego można ten obiekt później wkleić w innym miejscu. Jak wkleić obiekt lub slajd? 1 Skopiuj lub wytnij obiekt lub slajd, po czym wykonaj jedną z poniższych czynności: Jeżeli chcesz wkleić obiekt, kliknij w slajd, na którym ma się on znaleźć. Obiekt zostanie wklejony w tym samym miejscu tego slajdu, w którym znajdował się na swoim oryginalnym slajdzie. Jeżeli chcesz wkleić cały slajd, zaznacz w nawigatorze slajdów ten slajd, po którym chcesz wkleić nowy. 2 Wybierz Edycja > Wklej lub naciśnij Command-V. Gdy wklejasz tekst, zachowane zostanie jego oryginalne formatowanie. Jeżeli chcesz, aby wklejany tekst przyjął wygląd tekstu znajdującego się w miejscu docelowym, wybierz Edycja > Wklej i dostosuj styl. Oto sposoby wycinania (lub usuwania) obiektów: mm Zaznacz obiekt i wybierz Edycja > Wytnij lub naciśnij Command-X. Wycięty obiekt pozostaje w schowku, z którego można go później wkleić w innym miejscu. mm Zaznacz obiekt i wybierz Edycja > Usuń lub naciśnij klawisz Delete. Usunięcie obiektu w ten sposób nie umieszcza go w schowku. Jak wkleić cały slajd w innym miejscu? mm Wybierz Edycja > Kopiuj lub Edycja > Wytnij, zaznacz slajd, po którym chcesz umieścić nowy slajd i wybierz Edycja > Wklej. Rozdział 3 Tworzenie slajdów i zarządzanie nimi 41

Obiekty umieszczone w schowku pozostają w nim do kolejnego użycia polecenia Kopiuj lub Wytnij albo do wyłączenia komputera. Schowek przechowuje jednocześnie zawartość tylko jednego polecenia Kopiuj lub Wytnij. Grupowanie slajdów W widoku nawigatora można tworzyć grupy slajdów, ustawiając ich wcięcie. Slajdy z wcięciem do slajdy podrzędne. Dodanie wcięcia do slajdów nie ma wpływu na sposób odtwarzania pokazu. W celu przejścia do widoku nawigatora wystarczy kliknąć w Widok w pasku narzędzi i wybrać Nawigator z rozwiniętego w ten sposób menu. Oto sposoby pracy z grupami slajdów w widoku nawigatora: mm Jeżeli chcesz dodać wcięcie do slajdów, zaznacz je i naciśnij klawisz Tab lub przeciągnij zaznaczenie w prawo, aż pojawi się niebieski trójkąt. Jeżeli chcesz zwiększyć wcięcie o kolejny poziom, naciśnij klawisz Tab ponownie lub przeciągnij slajdy dalej w prawo. Zwróć jednak uwagę, że różnica wcięć między zaznaczonym slajdem a slajdem go poprzedzającym nie może być większa, niż jeden poziom. mm Jeżeli chcesz usunąć wcięcie, zaznacz slajdy i przeciągnij je w lewo lub naciśnij klawisze Shift-Tab. mm Jeżeli chcesz zwinąć (ukryć) grupę slajdów, kliknij w trójkąt rozwijania, widoczny po lewej stronie pierwszego slajdu w grupie. Po zwinięciu grupy slajdów, w nawigatorze slajdów widoczny jest tylko slajd główny. Usunięcie slajdu głównego powoduje usunięcie wszystkich związanych z nim slajdów podrzędnych. Jeżeli grupa slajdów nie jest zwinięta, usunięcie slajdu głównego przesuwa wszystkie slajdy podrzędne o jeden poziom wyżej. mm Jeżeli chcesz przenieść grupę slajdów, zaznacz pierwszy slajd w grupie i przeciągnij tę grupę w nowe miejsce w nawigatorze slajdów. Usuwanie slajdów Można usunąć pojedynczy slajd lub ich grupę. Oto sposoby usuwania slajdów: mm Jeżeli chcesz usunąć pojedynczy slajd, zaznacz go w panelu slajdów i naciśnij klawisz Delete. Przytrzymanie klawisza Shift podczas zaznaczania pozwoli zaznaczyć grupę slajdów. Jeżeli usuniesz pierwszy slajd z grupy (zobacz Grupowanie slajdów na stronie 42), a należące do tej grupy slajdy podrzędne są widoczne, zostaną one przesunięte o jeden poziom wyżej. mm Jeżeli chcesz usunąć slajd główny wraz z jego slajdami podrzędnymi, ukryj je, klikając w trójkąt po lewej stronie slajdu głównego, po czym naciśnij klawisz Delete. 42 Rozdział 3 Tworzenie slajdów i zarządzanie nimi

Omyłkowo usunięte slajdy można odzyskać, zaraz po ich usunięciu wybierając Edycja > Cofnij Usuń. Pomijanie slajdów Można wskazać slajdy, które mają zostać pominięte podczas odtwarzania pokazu, bez konieczności ich usuwania z dokumentu. mm mm Oto sposoby pomijania jednego lub wielu slajdów: Zaznacz slajd (lub slajdy) w nawigatorze slajdów, konspekcie lub widoku stykówki i wybierz Slajd > Pomiń slajd. Kliknij w slajd, trzymając wciśnięty klawisz Control, po czym wybierz Pomiń slajd. Oto sposoby przywrócenia pominiętego slajdu do pokazu: mm Zaznacz slajd i wybierz Slajd > Nie pomijaj slajdu. mm Kliknij w slajd, trzymając wciśnięty klawisz Control, po czym wybierz Nie pomijaj slajdu. Jeżeli polecenie pomijania slajdów używane jest dosyć często, można dla ułatwienia dodać przycisk Pomiń slajd do paska narzędzi. Zobacz Pasek narzędzi na stronie 21, aby dowiedzieć się, jak to zrobić. Zmiana kolejności slajdów W nawigatorze slajdów, konspekcie i widoku stykówki można zmieniać kolejność slajdów, przeciągając je w inne miejsca. Jak zmienić kolejność slajdów? mm Zaznacz jeden lub kilka slajdów, po czym przeciągnij je w inne miejsce. Dodawanie numerów slajdów Do poszczególnych slajdów można dodawać numery (podobne do numerów stron). Da się także włączyć numerację w slajdzie wzorcowym, dzięki czemu każdy nowy slajd oparty o dany wzorzec będzie zawierał kolejny, automatycznie przypisywany numer. Istnieje również możliwość jednoczesnego włączenia lub wyłączenia numeracji wszystkich slajdów. Oto sposoby dodawania numeracji slajdów: mm Zaznacz slajd w nawigatorze slajdów, otwórz Inspektora slajdów, kliknij w Wygląd i zaznacz opcję Numer slajdu. Numer ten odpowiada położeniu slajdu. Pominięte slajdy nie są uwzględniane w numeracji. mm Jeżeli chcesz dodać numer do slajdu wzorcowego, kliknij w Widok w pasku narzędzi i wybierz Pokaż slajdy wzorcowe. Zaznacz w panelu slajdów wzorcowych ten slajd, który chcesz zmienić. Otwórz Inspektora slajdów, kliknij w Wygląd i zaznacz Numer slajdu. Rozdział 3 Tworzenie slajdów i zarządzanie nimi 43

Jak pokazać lub ukryć numery na wszystkich slajdach? mm Wybierz Slajd > Pokaż numery slajdów na wszystkich slajdach, aby pokazać wszystkie numery slajdów lub Ukryj numery slajdów na wszystkich slajdach, aby je ukryć. Po dodaniu numerów slajdów można przeciągać je w dowolne miejsce slajdu i sformatować ich wygląd za pomocą narzędzi dostępnych w oknie czcionek. Jeżeli chcesz dowiedzieć się więcej, zobacz Okno czcionek na stronie 26. Parę słów o zmianie motywu, wzorca lub makiety slajdu W dowolnym momencie można zmienić motyw, wzór lub makietę każdego slajdu. ÂÂ ÂÂ ÂÂ Motyw: Wybierz inny motyw, gdy chcesz zmienić cały wygląd slajdu, np. kolor jego tła, czcionki i tonację (profesjonalną lub mniej poważną). Wzorzec: Zmień slajd wzorcowy, gdy chcesz użyć innej makiety. Przykładowo, możesz łatwo zmienić slajd ze zdjęciem umieszczonym pionowo na slajd ze zdjęciem poziomym, wybierając inny wzorzec. Możesz także zmienić makietę wzorca slajdu, lub dodać do wzorca nowe elementy (np. logo). W ten sposób zmiana ta pojawi się na wszystkich slajdach, korzystających z danego wzorca. Makieta: Dostosuj makietę slajdu, jeżeli chcesz dodać, usunąć lub zmienić takie elementy, jak pola tekstowe i obiekty zastępcze, nie zmieniając jednocześnie wzorca slajdu. Więcej informacji o motywach slajdów i slajdach wzorcowych można znaleźć w Motywy i slajdy wzorcowe na stronie 13. Zmiana motywu slajdu Jeżeli tworzony pokaz slajdów zawiera wiele rozdziałów lub podtytułów, można użyć w nim różnych motywów, aby oddzielić wizualnie poszczególne rozdziały lub tematy. Da się także zmienić motyw całego pokazu slajdów lub tylko kilku wybranych slajdów. Zmiana motywu jednego lub wielu slajdów jest bardzo łatwa. Slajd przyjmuje wówczas wszelkie cechy wyglądu nowego motywu. Jeżeli jednak na slajdzie dokonane zostały zmiany formatu, które mają zostać zachowane lub gdy zmiana motywu ma obejmować wszystkie slajdy, można wybrać, aby dokonane wcześniej zmiany formatu nie zostały usunięte. Oczywiście istnieje również możliwość usunięcia wszelkich dokonanych przez siebie zmian formatu i zastosowania domyślnych ustawień motywu. Jak zmienić motyw slajdu? mm Zaznacz slajd i kliknij w Motywy w pasku narzędzi, po czym wybierz nowy motyw. 44 Rozdział 3 Tworzenie slajdów i zarządzanie nimi

Jak przywrócić domyślne ustawienia wybranego motywu slajdu? mm Zaznacz slajd i wybierz Format > Zastosuj ponownie wzorzec do slajdu. Jak zmienić motyw wielu slajdów? 1 Zaznacz slajd lub slajdy, których motyw chcesz zmienić. Jeżeli chcesz zmienić wszystkie slajdy, nie musisz zaznaczać ich wszystkich. Możesz po prostu opuścić ten krok. 2 Kliknij w Motywy w pasku narzędzi i wybierz Paleta motywów. 3 Zaznacz nowy motyw. 4 Wybierz opcję z menu Zastosuj motyw do : Wszystkich slajdów: Zmienia motyw wszystkich slajdów w prezentacji. Zaznaczonych slajdów: Zmienia motyw tylko tych slajdów, które zostały zaznaczone. 5 Wykonaj jedną z poniższych czynności, zależnie do tego, czy chcesz zachować dokonane wcześniej zmiany formatowania: Jeżeli nie chcesz zachować zmian formatowania, wyłącz Utrzymaj zmiany domyślnych ustawień motywu. Jeżeli chcesz zachować zmiany formatowania, upewnij się, że pole wyboru Utrzymaj zmiany domyślnych ustawień motywu nie jest zaznaczone. 6 Kliknij w Wybierz, aby zastosować nowy motyw. Zastosowanie nowego wzorca do slajdu Wzorzec slajdu można zmienić w dowolnej chwili. Przykładowo, po umieszczeniu zdjęcia na slajdzie można zmienić jego wzorzec z poziomego na pionowy. Po wybraniu innego wzorca slajdu, wszelkie zmiany dokonane na slajdzie (np. dotyczące wyglądu czcionki) zostaną zachowane. Można je usunąć, stosując ponownie wzorzec do slajdu. mm Jak szybko wybrać inny wzorzec dla slajdu? Zaznacz slajd, którego wzorzec chcesz zmienić, kliknij we Wzorce w pasku narzędzi i wybierz inny slajd wzorcowy. Jak przywrócić domyślne ustawienia wybranego motywu slajdu? mm Zaznacz slajd i wybierz Format > Zastosuj ponownie wzorzec do slajdu. Jak zmienić wzorzec slajdu za pomocą Inspektora slajdów? 1 Zaznacz slajd, którego makietę chcesz zmienić. 2 Wybierz Widok > Pokaż Inspektora, po czym kliknij w przycisk Inspektora slajdów. 3 Kliknij w Wygląd. 4 Jeżeli chcesz zastosować inny wzorzec, kliknij w miniaturkę slajdu i wybierz nowy wzorzec z rozwiniętej w ten sposób listy. Rozdział 3 Tworzenie slajdów i zarządzanie nimi 45

Dostosowywanie własnej makiety slajdu Można w łatwy sposób dodać wstępnie sformatowane pole tekstowe tytułu lub części głównej, obiekt zastępczy lub numer slajdu, bez wpływu na zastosowany wzorzec. Jak zmienić makietę slajdu? 1 Zaznacz slajd, którego makietę chcesz zmienić. 2 Wybierz Widok > Pokaż Inspektora, po czym kliknij w przycisk Inspektora slajdów. 3 Kliknij w Wygląd. Wybierz makietę slajdów spośród dostępnych wzorców. Przeciągnij tutaj obrazek z Findera lub przeglądarki multimediów. Wybierz wypełnienie tła kolorem lub obrazkiem. 4 Jeżeli chcesz dodać do slajdu pole tytułu lub inne elementy, zaznacz odpowiednie pola wyboru pod miniaturką slajdu wzorcowego. 5 Jeżeli chcesz zmienić tło, wybierz typ tła z menu Tło. Wypełnienie kolorem: Umieszcza jednolity kolor w tle slajdu. Kliknij w pole koloru i wybierz kolor z okna kolorów. Wypełnienie gradientem: Umieszcza w tle przepływ barwny (gradient). Kliknij w każde z pól koloru i wybierz kolory przepływu. Wypełnienie obrazkiem: Pozwala umieścić w tle wybrany obrazek. Kliknij w Wybierz i wskaż obrazek. Wypełnienie obrazkiem z tintą: Umieszcza w tle wybrany obrazek i nakłada na niego kolor. Kliknij w Wybierz i wskaż obrazek. Gdy wybierzesz wypełnienie obrazkiem lub wypełnienie barwnym obrazkiem, rozwiń menu pomocnicze i wybierz sposób dopasowania obrazka do kształtu. Zobacz Wypełnianie obiektu obrazem na stronie 105, aby dowiedzieć się więcej. Można także zmienić wzorzec slajdu lub utworzyć nowy. Zobacz Projektowanie slajdów wzorcowych i motywów na stronie 240, aby dowiedzieć się więcej. 46 Rozdział 3 Tworzenie slajdów i zarządzanie nimi

Dokonywanie tej samej zmiany na wielu slajdach Najłatwiejszym sposobem dokonania takiej samej zmiany na wielu slajdach (np. powiększenie tekstu, przesunięcie grafiki lub użycie innego koloru tła) jest zmiana wzorca, o który oparte są te slajdy. Jak dostosować slajd wzorcowy? 1 Zaznacz slajd, który chcesz zmienić. 2 Kliknij w Widok w pasku narzędzi i wybierz Pokaż slajdy wzorcowe. 3 Kliknij w slajd wzorcowy w nawigatorze slajdów, który użyty został dla zaznaczonego slajdu. Wzorzec ten będzie wyróżniony znakiem oznaczenia. 4 Dokonaj zmian na slajdzie wzorcowym. Wszystkie slajdy oparte o ten slajd wzorcowy odziedziczą dokonane w ten sposób zmiany. Więcej informacji o modyfikowaniu slajdów wzorcowych i tworzeniu własnych motywów można znaleźć w Projektowanie slajdów wzorcowych i motywów na stronie 240. Komentowanie slajdów Podczas pracy z pokazem slajdów można dodawać do niego komentarze. Mogą one np. przypominać o zmianach, które mają zostać jeszcze dokonane na danym slajdzie lub zawierać informacje przeznaczone dla innych osób, współtworzących prezentację. Komentarze różnią się od notatek prezentera. Więcej informacji na temat notatek pomagających podczas przedstawiania prezentacji można znaleźć w Dodawanie notatek prezentera na stronie 210. Komentarze znajdują się zawsze na wierzchu obszaru slajdu, mogą więc zasłaniać niektóre jego fragmenty. Jeżeli komentarz coś zasłania, możesz przesunąć go w inne miejsce, ukryć go lub zmienić jego wielkość. Możesz dodawać komentarze do slajdów. Komentarze te da się łatwo ukrywać i pokazywać. Rozdział 3 Tworzenie slajdów i zarządzanie nimi 47

Komentarze można przesuwać w dowolne miejsca obszaru roboczego. Jeżeli podczas prezentacji dysponujesz osobnym ekranem, możesz widzieć na nim te komentarze, natomiast publiczność nie będzie miała do nich dostępu. Nie będzie można jednak wówczas ukryć, przesunąć ani zmienić rozmiarów komentarzy, które będą mogły zasłaniać fragmenty slajdów na ekranie prezentera. Oto sposoby pracy z komentarzami: mm Jeżeli chcesz dodać komentarz, kliknij w Komentarz w pasku narzędzi lub wybierz Wstaw > Komentarz. Wpisz notatkę, pomysł lub przypomnienie, po czym przeciągnij komentarz w dowolne miejsce obszaru roboczego. mm Jeżeli chcesz pokazać lub schować komentarze, kliknij w Widok w pasku narzędzi, po czym wybierz Pokaż komentarze lub Ukryj komentarze. mm Jeżeli chcesz zmienić wielkość komentarza, przeciągnij jego prawy dolny róg. mm Jeżeli chcesz usunąć komentarz, kliknij w znaczek x w prawym górnym rogu. mm Jeżeli chcesz sformatować komentarz, zobacz Tworzenie obrysowanego tekstu na stronie 52 i Wypełnienie obiektu jednolitym kolorem na stronie 103. mm Jeżeli chcesz wydrukować slajdy wraz z komentarzami, upewnij się przed drukowaniem, że komentarze są widoczne. 48 Rozdział 3 Tworzenie slajdów i zarządzanie nimi

Praca z tekstem 4 Dodaj swobodne pola tekstowe, aby utworzyć etykiety, podpisy itp. Zaznacz tekst i zmień jego wygląd oraz wyrównanie w polu tekstowym, kształcie i komórce tabeli. Dostosuj wygląd punktorów lub przekształć listę wypunktowaną w listę numerowaną. Keynote pozwala na jasne przedstawienie poszczególnych zagadnień na każdym ze slajdów. Dołączone motywy udostępniają stylowy tekst, którego wygląd można dostosować do własnych potrzeb. Narzędzia znajdujące się w Inspektorze tekstu pozwalają na zmianę wyglądu punktorów i przekształcanie poszczególnych punktów w numerowane kroki. Dodawanie tekstu do zastępczych pól tekstowych sprowadza się do jego wpisania. Tekst można umieszczać także w dowolnym miejscu slajdu, używając swobodnych pól tekstowych. Wygląd każdego tekstu może zostać dostosowany poprzez zmianę koloru, czcionki, odstępów między wierszami, ligatur i innych atrybutów. Zaznaczanie tekstu Przed zmianą formatowania lub wykonaniem innych operacji związanych z tekstem, należy najpierw zaznaczyć ten tekst lub obiekt, w którym się on znajduje (np. pole tekstowe). Podczas zaznaczania tekstu (np. pojedynczego słowa, wiersza lub akapitu) można używać pewnych skrótów, ułatwiających tę czynność. Oto sposoby zaznaczania tekstu: mm Jeżeli chcesz zaznaczyć jeden lub więcej znaków, kliknij przed pierwszym znakiem, który chcesz zaznaczyć, a następnie przeciągnij przez wszystkie znaki, które mają być zaznaczone. mm Jeżeli chcesz zaznaczyć słowo, kliknij je dwukrotnie. mm Jeżeli chcesz zaznaczyć akapit, kliknij w niego trzy razy. mm Jeżeli chcesz zaznaczyć cały tekst w dokumencie, wybierz Edycja > Zaznacz wszystko. 49

mm Jeżeli chcesz zaznaczyć fragment tekstu, kliknij na jego początku, a następnie kliknij na jego końcu trzymając wciśnięty klawisz Shift. mm Jeżeli chcesz zaznaczyć tekst od miejsca wpisywania do początku akapitu, wciśnij klawisz ze strzałką w górę, trzymając jednocześnie wciśnięte klawisze Shift i Opcja. mm Jeżeli chcesz zaznaczyć tekst od miejsca wpisywania do końca akapitu, wciśnij klawisz ze strzałką w dół, trzymając jednocześnie wciśnięte klawisze Shift i Opcja. mm Jeżeli chcesz rozszerzać zaznaczenie znak po znaku, wciśnij klawisz Strzałka w prawo lub Strzałka w lewo, trzymając jednocześnie wciśnięty klawisz Shift. mm Jeżeli chcesz rozszerzać zaznaczenie wiersz po wierszu, wciśnij klawisz Strzałka w dół lub Strzałka w górę, trzymając jednocześnie wciśnięty klawisz Shift. mm Jeżeli chcesz zaznaczyć słowa lub fragmenty tekstu, które nie znajdują się obok siebie, zaznacz pierwszy fragment tekstu, a następnie zaznacz kolejne, trzymając wciśnięty klawisz Command. Usuwanie, kopiowanie i wklejanie tekstu Menu Edycja zawiera polecenia związane z redagowaniem tekstu. Oto sposoby edycji tekstu: mm Jeżeli chcesz skopiować (lub wyciąć) i wkleić tekst, zaznacz go i wybierz Edycja > Kopiuj lub Edycja > Wklej. Kliknij w miejscu, gdzie tekst ma zostać wklejony. Jeżeli chcesz, aby wklejony tekst zachował swój oryginalny wygląd, wybierz Edycja > Wklej. Jeżeli chcesz, aby tekst przyjął wygląd tekstu w miejscu, w którym zostanie wklejony, wybierz Edycja > Wklej i dostosuj styl. mm Jeżeli chcesz usunąć tekst, zaznacz go i wybierz Edycja > Usuń lub wciśnij klawisz Delete. Jeżeli przypadkowo usuniesz ważny tekst, wybierz Edycja > Cofnij, aby go przywrócić. Polecenia Kopiuj i Wytnij powodują umieszczenie zaznaczonego tekstu w tymczasowej przechowalni, tzw. Schowku, w którym pozostaje on tylko do momentu ponownego użycia polecenia Kopiuj lub Wytnij albo do wyłączenia komputera. Schowek przechowuje jednocześnie zawartość tylko jednego polecenia Kopiuj lub Wytnij. Formatowanie wielkości i wyglądu tekstu Zmiana wielkości tekstu, kroju czcionki, koloru i innych jego cech za pomocą narzędzi w pasku formatu, poleceń w menu, Inspektora tekstu i okna czcionek. Pogrubianie, pochylanie i podkreślanie tekstu Pasek formatu, menu Format i okno czcionek pozwalają szybko i łatwo zmienić wygląd tekstu. 50 Rozdział 4 Praca z tekstem

Zaznacz najpierw fragment tekstu lub pole tekstowe zawierające tekst, który chcesz zmienić. Oto sposoby podkreślania, pogrubiania i pochylania czcionki: mm Kliknij w odpowiedni przycisk w pasku formatu: ÂÂ ÂÂ ÂÂ Kliknij w przycisk B, aby użyć pogrubionej czcionki. Kliknij w przycisk I, aby użyć kursywy. Kliknij w przycisk U, aby użyć podkreślenia. Zmiana koloru tekstu. Zmiana kroju, stylu i wielkości czcionki. Pogrubienie tekstu, kursywa i podkreślenie. mm mm Wybierz Format > Czcionka > Pogrubienie, Kursywa lub Podkreślenie. Kliknij w Czcionki w pasku narzędzi i użyj przycisków w oknie czcionek, aby podkreślić tekst lub zmienić czcionkę na pogrubioną albo na kursywę. Dodawanie cienia do tekstu Pasek formatu pozwala na szybkie dodanie cienia do obiektu. Wygląd cienia można zmienić za pomocą narzędzi w oknie czcionek. Najpierw należy zaznaczyć tekst lub pole tekstowe, do którego ma zostać dodany cień. Jak dodać cień do tekstu? mm Zaznacz Cień w pasku formatu. Jak dodać cień do tekstu i zmienić jego wygląd? 1 Jeżeli chcesz dodać cień do zaznaczonego tekstu, kliknij w Czcionki w pasku narzędzi, a następnie kliknij w przycisk cienia tekstu. 2 Przeciągnij suwak zaczernienia cienia (pierwszy suwak od lewej) w prawo, jeżeli chcesz, aby cień był ciemniejszy. 3 Przeciągnij suwak rozmycia cienia (środkowy) w prawo, jeżeli chcesz, żeby cień był bardziej rozmyty. 4 Przeciągnij suwak przesunięcia cienia (trzeci suwak) w prawo, jeżeli chcesz bardziej oddalić cień od tekstu. 5 Obróć kółko kąta cienia, aby ustawić jego kierunek. Wygląd cienia można zmienić także za pomocą narzędzi w Inspektorze grafik. Zobacz Dodawanie cieni na stronie 100, aby dowiedzieć się więcej. Rozdział 4 Praca z tekstem 51

Przekreślanie tekstu Użycie polecenia Przekreślenie z menu jest najłatwiejszym sposobem dodania do zaznaczonego tekstu linii przekreślenia. Wygląd przekreślenia można zmienić za pomocą narzędzi w oknie czcionek. Najpierw należy zaznaczyć tekst lub pole tekstowe, do którego ma zostać dodane przekreślenie. Jak przekreślić zaznaczony tekst? mm Wybierz Format > Czcionka > Przekreśl. Zaznaczony tekst zostanie przekreślony linią w tym samym kolorze. Jak przekreślić zaznaczony tekst i zmienić wygląd przekreślenia? 1 Kliknij w Czcionki w pasku narzędziowym. 2 Rozwiń menu przekreślenia w oknie czcionek (drugi przycisk od lewej) i wybierz sposób przekreślenia: Pojedyncze przekreśla tekst jedną linią. Podwójne przekreśla tekst dwoma liniami. Zaznaczony tekst zostanie przekreślony linią w tym samym kolorze. 3 Jeżeli chcesz zmienić kolor przekreślenia, wybierz Kolor z rozwiniętego wcześniej menu. 4 Zaznacz kolor w oknie kolorów. Spowoduje to zmianę koloru przekreślenia bez wpływu na kolor tekstu. Tworzenie obrysowanego tekstu Możesz zmienić wygląd tekstu tak, aby widoczne były tylko jego kontury. Jak stworzyć obrysowany tekst? 1 Zaznacz tekst, który chcesz obrysować, lub kliknij w miejscu, w którym chcesz wpisać nowy tekst. 2 Wybierz Format > Czcionka > Kontur. Zmiana wielkości tekstu Istnieje kilka sposobów zmiany wielkości tekstu, pozwalających na jego powiększanie i zmniejszanie. Jeżeli wielkość tekstu jest często zmieniana, można dodać ikony Większa i Mniejsza do paska narzędzi, pozwalające na zmianę wielkości czcionki jednym kliknięciem. Najpierw należy zaznaczyć tekst lub pole tekstowe zawierające tekst, którego wielkość ma zostać zmieniona. Jak zmieniać wielkość zaznaczonego tekstu punkt po punkcie? 1 Zaznacz tekst, którego wielkość chcesz zmienić. 52 Rozdział 4 Praca z tekstem

2 Wybierz Format > Czcionka > Większa. Gdy wybierzesz Format > Czcionka > Mniejsza, wielkość czcionki zostanie zmniejszona o jeden punkt. Jak umieścić ikony Większa i Mniejsza w pasku narzędzi? 1 Wybierz Widok > Dostosuj pasek narzędzi. 2 Przeciągnij ikony Większa i Mniejsza z zestawu dostępnych ikon do paska narzędzi Możesz umieścić je w dowolnym miejscu paska. 3 Kliknij w Gotowe. Kliknięcie w ikonę Mniejsza lub Większa spowoduje zmianę wielkości tekstu o jeden punkt. Jak ustalić dokładną wielkość zaznaczonego tekstu? 1 Kliknij w Czcionki w pasku narzędziowym. 2 Wybierz wielkość czcionki lub wpisz ją w polu Wielkość po prawej stronie okna czcionek. Więcej informacji znajdziesz w rozdziale Okno czcionek na stronie 26. Automatyczne zmniejszanie tekstu Keynote może automatycznie zmniejszyć wielkość tekstu, który nie mieści się w zastępczym polu tekstowym, dzięki czemu nie trzeba będzie dostosowywać wielkości tekstu ręcznie. Jeżeli w polu tekstowym jest zbyt dużo tekstu, na dole pola pojawia się znacznik przepełnienia, czyli mały znak plus (+). Najpierw należy zaznaczyć pole tekstowe zawierające tekst, który ma zostać zmniejszony. Oto sposoby automatycznego zmniejszania wielkości czcionki w celu zmieszczenia tekstu w polu tekstowym: mm Kliknij dwa razy w znacznik przepełnienia, widoczny na dole pola tekstowego. mm Zaznacz Rozm. aut. w pasku formatu. mm Kliknij w pole tekstowe, trzymając wciśnięty klawisz Control, po czym wybierz Automatycznie zmniejszaj tekst. mm Zaznacz Automat. zmniejszaj tekst w Inspektorze tekstu. Stopień zmniejszenia tekstu wyświetlany jest w Inspektorze tekstu obok wspomnianego pola wyboru. Automatyczne zmniejszenie tekstu obejmuje zmianę wielkości czcionki i odstępów między wierszami. Wszelkie ręczne zmiany wielkości czcionki i odstępów są anulowane. Keynote nie zmniejszy jednak tekstu bardziej, niż o 40%. Jeżeli po zmniejszeniu o 40% tekst nadal jest zbyt duży, aby zmieścił się w polu tekstowym, zostanie on obcięty. Chcąc zmieścić tekst w polu tekstowym, trzeba będzie go skrócić lub ręcznie zmniejszyć wielkość albo krój czcionki. Rozdział 4 Praca z tekstem 53

Gdy tekst zostanie skopiowany z zastępczego pola tekstowego z włączonym automatycznym zmniejszaniem i wklejony do pola bez automatycznego zmniejszania, odzyska swą oryginalną wielkość Gdy tekst zostanie wklejony do zastępczego pola tekstowego z włączonym automatycznym zmniejszaniem, jego wielkość zostanie od razu dostosowana. Uwaga: Wielkość zmniejszonego automatycznie tekstu oraz jego odstępy między wierszami nie są widoczne w oknie czcionek ani w Inspektorze tekstu. Narzędzia te nadal pokazują oryginalną wielkość czcionki i oryginalne odstępy między wierszami. Zmiany tych ustawień w takim tekście mają wpływ na jego oryginalny wygląd, widoczny dopiero po skopiowaniu i wklejeniu tekstu do nowego pola tekstowego bez włączonej funkcji automatycznego zmniejszania. Automatyczne zmniejszanie może zostać zastosowane w zastępczych polach tekstowych we wzorcu, co spowoduje użycie tej funkcji we wszystkich nowych slajdach opartych o dany wzorzec. Więcej informacji dotyczących modyfikowania slajdów wzorcowych można znaleźć w Projektowanie slajdów wzorcowych i motywów na stronie 240. Stosowanie indeksu dolnego lub indeksu górnego Można podnieść lub obniżyć tekst względem jego linii bazowej, aby wyświetlić go jako indeks górny lub dolny. Da się także stopniowo zwiększać lub zmniejszać odległość tekstu od linii bazowej. Zaznacz tekst, który chcesz zmienić. Jak sformatować zaznaczony tekst jako indeks górny lub dolny? mm Wybierz Format > Czcionka > Linia bazowa > Indeks dolny. mm Wybierz Format > Czcionka > Linia bazowa > Indeks górny. Jak podwyższyć lub obniżyć zaznaczony tekst? mm Wybierz Format > Czcionka > Linia bazowa > Podnieś. mm Wybierz Format > Czcionka > Linia bazowa > Obniż. Jak przywrócić oryginalną linię bazową w zaznaczonym tekście? mm Wybierz Format > Czcionka > Linia bazowa > Używaj domyślnej. Jeżeli indeksy górne i dolne są często używany, można dodać do paska narzędzi przyciski pozwalające włączać je jednym kliknięciem. Zobacz Pasek narzędzi na stronie 21, aby dowiedzieć się, jak to zrobić. 54 Rozdział 4 Praca z tekstem

Zmiana kapitalizacji tekstu Można szybko zamienić tekst na same wielkie litery lub małe litery, albo automatycznie rozpocząć każde słowo wielką literą. Najpierw trzeba zaznaczyć tekst lub pole tekstowe z tekstem, w którym mają zostać dokonane zmiany. Wykonaj jedną z poniższych czynności, aby użyć wielkich lub małych liter: mm Wybierz Format > Czcionka > Wielkie litery. Jeżeli tekst ma być zapisany samymi wielkimi literami, wybierz Wersaliki. Jeżeli małe litery mają zostać zastąpione mniejszymi wielkimi literami, wybierz Kapitaliki. Jeżeli wszystkie pierwsze litery wyrazów mają być wielkie, wybierz Pierwsze wyrazów. Jeżeli chcesz wyłączyć automatyczną zmianę wielkości liter, wybierz Brak. Przywrócona zostanie oryginalna postać tekstu: wszystkie litery wprowadzone jako wielkie będą wielkie, a wprowadzone jako małe będą małe. Zmiana czcionek Gdy tekst jest zaznaczony, można szybko zmienić jego krój i rodzaj czcionki, wielkość, kolor liter i tła, używając do tego celu narzędzi z paska formatu. Okno czcionek daje dostęp do wielu opcji zmiany wyglądu czcionek. Suwak wielkości i ustawienia typograficzne pozwalają dostosować wygląd tekstu. Jak zmienić czcionkę zaznaczonego tekstu? 1 Kliknij w Czcionki w pasku narzędziowym. 2 Zaznacz czcionkę na liście rodzin i krój na liście krojów w oknie czcionek. Jeżeli w oknie czcionek nie widać wszystkich rodzin czcionek zainstalowanych na komputerze, zaznacz pozycję Wszystkie czcionki na liście zbiorów (po lewej) lub wpisz nazwę poszukiwanej czcionki w polu wyszukiwania na dole okna. Podgląd zaznaczonej czcionki wyświetlany jest w polu podglądu na górze okna. Jeżeli nie widać pola podglądu, wybierz Pokaż podgląd z menu czynności, dostępnego w lewym dolnym rogu okna czcionek. 3 Skoryguj wielkość czcionki, używając suwaka i innych narzędzi (po prawej stronie okna). 4 Dostosuj opcje typograficzne, wybierając polecenie Typografia z menu czynności, widocznego w lewym dolnym rogu okna. Kliknij w trójkąt rozwijania w oknie typografii, aby uzyskać dostęp do różnych efektów typograficznych, dostępnych dla zaznaczonej czcionki. Dla różnych czcionek dostępne są różne efekty typograficzne. Więcej informacji znajdziesz w rozdziale Korzystanie z zaawansowanych funkcji typograficznych na stronie 56. Rozdział 4 Praca z tekstem 55

Zmiana koloru tekstu Kolor tekstu można zmieniać za pomocą paska formatu, Inspektora tekstu oraz okna czcionek. Zmiany dokonane za pomocą dowolnego z tych narzędzi anulują wcześniej wybrany kolor tekstu. Najpierw należy zaznaczyć tekst lub pole tekstowe z tekstem, którego kolor ma zostać zmieniony. Oto sposoby zmiany koloru tekstu: mm Kliknij w pole koloru tekstu, znajdujące się w pasku formatu. Pojawi się wówczas siatka kolorów, z której możesz wybrać kolor, klikając w niego. Możesz także kliknąć w Pokaż kolory, aby otworzyć okno wyboru koloru, dające dostęp do dodatkowych opcji. mm mm Kliknij w Inspektor w pasku narzędzi, kliknij w przycisk Inspektora tekstu, następnie kliknij w Tekst, a na koniec kliknij w pole koloru. Zaznacz kolor w oknie kolorów. Kliknij w Czcionki w pasku narzędzi, następnie kliknij w przycisk koloru tekstu (trzeci od lewej), po czym wybierz kolor w oknie kolorów. Przeciągnij kolor z okna kolorów do zaznaczonego tekstu. Zobacz Okno wyboru koloru na stronie 25, aby dowiedzieć się więcej o korzystaniu z okna kolorów. Korzystanie z zaawansowanych funkcji typograficznych Niektóre czcionki, takie jak Zapfino lub Hoefler, oferują zaawansowane funkcje typograficzne, pozwalające na uzyskiwanie różnych efektów. Jeżeli używasz w polu tekstowym czcionki oferującej dodatkowe efekty typograficzne, możesz wybrać niektóre z nich z menu Format > Czcionka. Przykładowo, możesz w ten sposób skorygować następujące cechy: ÂÂ ÂÂ Światło: Umieszcza znaki bliżej lub dalej od siebie. Ligatura: Włącza lub wyłącza użycie stylizowanych ozdobników między literami lub na początku i na końcu wierszy, łączących w sobie dwa lub więcej znaków. Bez użycia ligatury Przy użyciu ligatury 56 Rozdział 4 Praca z tekstem

Wybierz Użyj domyślnych z menu Ligatura, aby użyć domyślnych ustawień ligatur, ustalonych w oknie typografii dla danej czcionki. Możesz także wybrać Nie używaj, aby wyłączyć ligatury w zaznaczonym tekście. Polecenie Używaj wszystkich spowoduje włączenie wszystkich dostępnych ligatur. Zaawansowane funkcje typograficzne dostępne są w oknie Typografia. Jak otworzyć okno typografii? 1 Kliknij w Czcionki w pasku narzędziowym. 2 Rozwiń menu czynności w oknie czcionek (jest w lewym dolnym rogu) i wybierz z niego pozycję Typografia. Wprowadzanie znaków specjalnych i symboli Za pomocą dostępnej w systemie Mac OS X palety znaków można wprowadzać znaki specjalne, takie jak symbole matematyczne, litery akcentowane, strzałki i inne. Może ona również zostać wykorzystana do wprowadzania znaków takich języków, jak japoński, chiński tradycyjny lub uproszczony, koreański i innych. Jak wprowadzać znaki specjalne lub symbole? 1 Umieść kursor w miejscu, w którym chcesz umieścić znak specjalny lub symbol. 2 Wybierz Edycja > Znaki specjalne, aby otworzyć paletę znaków. Możesz także wybrać Znaki z menu czynności, dostępnego w lewym dolnym rogu okna wyboru czcionki. 3 Rozwiń menu Pokaż na górze palety znaków i wybierz z niego rodzaj znaków, które są potrzebne. Jeżeli na górze palety znaków nie ma menu Pokaż, kliknij w podłużny przycisk w prawym górnym rogu tego okna, aby rozwinąć górną jego część. Gdy ponownie klikniesz w ten przycisk, górna część okna zostanie ukryta. 4 Kliknij pozycję na liście znajdującej się po lewej, aby zobaczyć znaki dostępne w tej kategorii. Rozdział 4 Praca z tekstem 57

5 Kliknij dwa razy w znak lub symbol, który chcesz wstawić do dokumentu lub zaznacz ten znak i kliknij w przycisk Wstaw. Jeżeli wybrany znak lub symbol występuje w kilku odmianach, pojawią się one na dole okna po kliknięciu w trójkąt Informacje o znaku lub Odmiana czcionki. Możesz kliknąć dwa razy w jedną z dostępnych odmian, aby umieścić ją w dokumencie. Jeżeli wstawiony znak nie pojawił się w dokumencie, być może Keynote go nie obsługuje. Korzystanie z inteligentnych cudzysłowów Funkcja inteligentnych cudzysłowów pozwala na automatyczne wstawianie prawidłowych cudzysłowów otwierających i zamykających. Gdy funkcja ta jest wyłączona, cudzysłów otwierający nie różni się od zamykającego. Inteligentny cudzysłów Zwykły cudzysłów mm Jak używać inteligentnych cudzysłowów? Wybierz Keynote > Preferencje, kliknij w Automatyczna korekta, po czym zaznacz Używaj inteligentnych cudzysłowów. Dodawanie znaków diakrytycznych Znaki diakrytyczne można wprowadzać za pomocą okna podglądu klawiatury. Podgląd klawiatury pokazuje wszystkie znaki dla wybranego układu klawiatury lub metody wprowadzania. Przykładowo, jeżeli z menu wprowadzania wybrany jest układ klawiszy Polski, w oknie podglądu klawiatury widoczne będą klawisze dostępne na polskiej klawiaturze maszynistki. Jak dodawać znaki diakrytyczne? 1 Wybierz Pokaż okno Podgląd klawiatury z menu klawiatury, znajdującego się w prawym górnym rogu ekranu. Menu klawiatury dostępne jest po prawej stronie paska menu, a jego ikoną jest flaga narodowa lub znak. Jeżeli menu klawiatury nie jest widoczne, zobacz Wyświetlanie układu klawiatury dla różnych języków, aby dowiedzieć się, jak je włączyć. 2 Wciśnij klawisze Shift, Opcja lub Opcja-Shift, aby wyróżnić dostępne znaki diakrytyczne w oknie podglądu klawiatury. Klawisze ze znakami diakrytycznymi zostaną wyróżnione kolorem. W zależności od wybranego układu klawiatury, czasem nie trzeba wciskać żadnych klawiszy modyfikujących w celu zobaczenia znaków diakrytycznych. 3 Umieść kursor w tym miejscu dokumentu, w którym chcesz pisać. 4 Wciśnij klawisz modyfikujący naciskany w punkcie 2 (Shift, Opcja, Shift-Opcja lub żaden) i naciśnij klawisz na klawiaturze, który znajduje się w tym samym miejscu co znak diakrytyczny widoczny w oknie podglądu klawiatury. 58 Rozdział 4 Praca z tekstem

5 Puść klawisz modyfikujący i wciśnij klawisz litery, do której ma zostać dodany znak diakrytyczny. Przykładowo, jeżeli chcesz wprowadzić znak ô, naciśnij klawisze Opcja-I (wybierające akcent ^), puść je, po czym naciśnij o (literę, do której chcesz dodać akcent). Wyświetlanie układu klawiatury dla różnych języków Podgląd klawiatury pokazuje wszystkie znaki dla wybranego układu klawiatury lub metody wprowadzania. Przykładowo, jeżeli z menu wprowadzania wybrany jest układ klawiszy Polski, w oknie podglądu klawiatury widoczne będą klawisze dostępne na polskiej klawiaturze maszynistki. Okno podglądu klawiatury pozwala sprawdzić, w których miejscach na klawiaturze znajdują się znaki narodowe dla innych języków (jeżeli zainstalowane są odpowiednie czcionki). Dostęp do okna podglądu klawiatury możliwy jest tylko wtedy, gdy włączone jest wyświetlanie menu klawiatury. Jak włączyć menu klawiatury? 1 Wybierz z menu Apple > Preferencje systemowe, po czym wykonaj jedną z poniższych czynności: ÂÂ W systemie Mac OS X 10.6 lub nowszym: kliknij w Język i tekst, następnie kliknij w Układy klawiatur, po czym zaznacz pole wyboru Podgląd znaków i klawiatury. ÂÂ W systemie Mac OS X 10.5.8 lub starszym: kliknij w Narodowe, następnie kliknij w Menu Klawiatura, po czym zaznacz pole wyboru Podgląd klawiatury. Menu klawiatury widoczne jest po prawej stronie paska menu. Oznaczone jest flagą narodową lub znakiem. 2 Jeżeli chcesz zobaczyć układ klawiatury dla innego kraju, zaznacz pole wyboru po lewej stronie nazwy danego układu klawiatury lub metody wprowadzania. 3 Zaznacz pole wyboru Pokazuj menu klawiatury w pasku menu. Jak zobaczyć układ klawiatury dla innego języka? 1 Wybierz język lub metodę wprowadzania z menu klawiatury, widocznego po prawej stronie paska menu. 2 Wybierz polecenie Pokaż okno Podgląd klawiatury z menu klawiatury. 3 Naciskaj klawisze na klawiaturze, aby zobaczyć ich położenie w oknie podglądu klawiatury. Wciśnięcie klawiszy Opcja, Shift oraz Command-Opcja pozwoli zobaczyć znaki diakrytyczne i znaki specjalne. 4 Jeżeli chcesz umieścić znak w miejscu kursora tekstowego w dokumencie, kliknij w klawisz z tym znakiem, widoczny w oknie podglądu klawiatury. Rozdział 4 Praca z tekstem 59

Wstawianie twardej spacji Między słowami można umieścić twardą spację, dzięki której słowa te zawsze będą znajdowały się w tym samym wierszu. Jak wstawić twardą (łączliwą) spację? mm Wciśnij spację, trzymając jednocześnie wciśnięty klawisz Opcja. Korygowanie wygładzania czcionek Jeżeli czcionki na ekranie są postrzępione lub niewyraźne, można dostosować sposób wygładzania lub zmienić wielkość tekstu, powyżej której system Mac OS X włącza automatyczne wygładzanie. Czcionki mogą również ulec zniekształceniu podczas eksportowania dokumentu w formacie PDF. Można zmienić ustawienia wygładzania czcionek, aby wygładzić czcionki eksportowane do pliku PDF. Jak wygładzić czcionki na ekranie? 1 Otwórz Preferencje systemowe i kliknij w Wygląd. 2 Jeżeli chcesz włączyć wygładzanie czcionek w systemie Mac OS X 10.6 (Snow Leopard) lub nowszym, zaznacz pole wyboru Używaj wygładzania czcionek LCD, gdy jest dostępne. Jeżeli chcesz wybrać sposób wygładzania czcionek w systemie Mac OS X 10.5.7 lub starszym, użyj menu Styl wygładzania czcionek. W zależności od używanego monitora, możesz dostrzec niewielkie lub nawet żadnej różnicy między stylami wygładzania. 3 Jeżeli zamierzasz często używać bardzo małych czcionek w dokumencie, możesz wybrać małą wielkość z menu Wyłącz wygładzanie tekstu dla wielkości czcionek. Gdy wygładzanie czcionek jest włączone, małe litery mogą być trudne do odczytania, można więc wyłączyć wygładzanie czcionek o mniejszym rozmiarze. W prawym dolnym rogu okna preferencji wyglądu widoczny jest przycisk pomocy. Kliknięcie w niego pozwala dowiedzieć się więcej o wygładzaniu czcionek w systemie Mac OS X. Formatowanie punktorów tekstowych i numerowania W wielu zastępczych polach tekstowych, udostępnianych przez motywy Keynote, znajdują się gotowe style wypunktowania, pasujące wyglądem do danego motywu. Można je jednak zmienić. Punktory mogą zostać zastąpione numerami, zmienione na inne lub usunięte z tekstu. Domyślnie, swobodne pola tekstowe nie mają żadnych punktorów ani numeracji, można jednak dodać punktory i numerację do każdego tekstu. Dodawanie, usuwanie i zmienianie typu punktorów lub numeracji możliwe jest do wykonania za pomocą Inspektora tekstu. 60 Rozdział 4 Praca z tekstem

Najpierw należy zaznaczyć kilka akapitów lub pole tekstowe z akapitami, w których mają zostać dokonane zmiany. Jak dodać, usunąć lub zmienić styl wypunktowania lub numeracji zaznaczonych akapitów? 1 Kliknij w Inspektor w pasku narzędzi, następnie kliknij w przycisk tekstu, po czym kliknij w Punktory. 2 Rozwiń menu Punktory i numerowanie, po czym wybierz z niego rodzaj punktorów lub sposób numerowania i dostosuj opcje: Bez punktora: Usuwa punktory i formatuje akapity jako zwykły tekst. Punktory tekstowe: Pozwala użyć dowolnego znaku jako punktora. Wybierz znak z listy lub wpisz nowy w polu tekstowym. Jeżeli chcesz zmienić kolor punktora, kliknij w pole koloru i przeciągnij kolor z okna kolorów do pola koloru. Jeżeli chcesz zmienić wielkość punktora w stosunku do tekstu, wprowadź wielkość procentową w polu Wielkość lub zaznacz Skaluj z tekstem i podaj procent wielkości tekstu. Ta opcja będzie utrzymywać stosunek wielkości punktora do tekstu nawet po zmianie wielkości tekstu. Punktory obrazkowe: Używa obrazka (np. pinezki lub ornamentu) jako punktora. Wybierz punktor z listy. Jeżeli chcesz zmienić wielkość punktora w stosunku do tekstu, wprowadź wielkość procentową w polu Wielkość lub zaznacz Skaluj z tekstem i podaj procent wielkości tekstu. Ta opcja będzie utrzymywać stosunek wielkości punktora do tekstu nawet po zmianie wielkości tekstu. Obrazek własny: Pozwala użyć dowolnego obrazka jako punktora. Wskaż obrazek, którego chcesz użyć, po czym kliknij w Otwórz. Jeżeli chcesz zmienić wielkość punktora w stosunku do tekstu, wprowadź wielkość procentową w polu Wielkość lub zaznacz Skaluj z tekstem i podaj procent wielkości tekstu. Ta opcja będzie utrzymywać stosunek wielkości punktora do tekstu nawet po zmianie wielkości tekstu. Liczby: Tworzy listę numerowaną. Rozwiń znajdujące się niżej menu i wybierz z niego styl numeracji (np. z liczbami arabskimi lub rzymskimi). Jeżeli chcesz, aby numeracja była kontynuowana z poprzedniej listy, zaznacz Kontynuuj z poprzednich. W przeciwnej sytuacji zaznacz Zacznij od i wpisz liczbę początkową w znajdującym się obok polu. Liczby poziomowane: Tworzy hierarchiczną listę numerowaną. Rozwiń znajdujące się niżej menu i wybierz z niego styl numeracji (np. z liczbami arabskimi lub rzymskimi). Jeżeli chcesz, aby numeracja była kontynuowana z poprzedniej listy, zaznacz Kontynuuj z poprzednich. W przeciwnej sytuacji zaznacz Zacznij od i wpisz liczbę początkową w znajdującym się obok polu. Rozdział 4 Praca z tekstem 61

3 Jeżeli chcesz, aby podpunkty listy używały innego stylu numeracji lub innych punktorów (jest to zwykle stosowane w przypadku list hierarchicznych), kliknij w przycisk zwiększający poziom wcięcia i wybierz nowy styl numeracji lub nowy styl punktorów. Powtórz tę czynność dla każdego poziomu wcięcia, dla którego chcesz ustalić styl listy. 4 Jeżeli chcesz skorygować odstęp pomiędzy punktorami lub liczbami a lewym marginesem, wprowadź wartość w polu Wcięcie punktora. 5 Jeżeli chcesz skorygować odstęp pomiędzy punktorami lub liczbami a tekstem, wprowadź wartość w polu Wcięcie tekstu. 6 Jeżeli chcesz umieścić punktor wyżej lub niżej w stosunku do tekstu, wprowadź liczbę w polu Wyrównaj. Parę słów o dodawaniu swobodnych pól tekstowych i umieszczaniu tekstu w kształtach Pola tekstowe pozwalają na umieszczanie tekstu na slajdach poza obiektami zastępczymi. W polach tekstowych nie ma domyślnie punktorów, można je jednak dodać. Pola te są idealne do zamieszczania podpisów pod obrazkami, etykiet na wykresach lub innych wskazówek, a także do dodawania dowolnego tekstu, który ma być niezależny od nagłówków lub części głównej slajdu. Jeżeli tekst ma znajdować się w obiekcie nie będącym prostokątem lub gdy potrzebna jest większa kontrola nad kolorem, obrysem i stylem obiektu zawierającego tekst, należy umieścić tekst w kształcie. Dodawanie swobodnego pola tekstowego Swobodne pole tekstowe można umieścić na dowolnym slajdzie. Umieszczenie go na slajdzie wzorcowym to szybki sposób na dodanie go do każdego slajdu opartego o dany wzorzec, np. w celu umieszczenia informacji o prawach autorskich na dole wszystkich slajdów. Jak utworzyć swobodne pole tekstowe? 1 Kliknij w Pole tekstowe w pasku narzędzi i zacznij pisać. Na slajdzie pojawi się pole tekstowe, którego rozmiar będzie się zmieniał, aby zmieścić wpisywany tekst. Gdy tekst osiągnie krawędź slajdu, automatycznie nastąpi przejście do nowego wiersza. Jeżeli przed rozpoczęciem pisania klikniesz poza polem tekstowym, kliknij w nie dwa razy, aby umieścić w nim kursor, po czym zacznij pisać. 2 Po zakończeniu wpisywania tekstu kliknij w dowolnym miejscu poza polem tekstowym. Możesz także nacisnąć Command-Return, aby zakończyć edycję i zaznaczyć pole tekstowe. 3 Przeciągnij uchwyty zaznaczenia, aby zmienić rozmiar pola tekstowego. 62 Rozdział 4 Praca z tekstem

Możesz zmienić tylko szerokość pola. Jego wysokość dostosowywana jest automatycznie do ilości znajdującego się w nim tekstu. Po ręcznej zmianie szerokości pola tekstowego pozostaje ona stała, natomiast wpisywanie tekstu powodować będzie jedynie zmianę wysokości tego pola. 4 Przeciągnij pole tekstowe w miejsce, w którym ma się ono znaleźć na slajdzie. 5 Jeżeli chcesz zablokować pole tekstowe, aby uchronić się przed przypadkowym jego przesunięciem podczas dalszej pracy, zaznacz je i wybierz Uporządkuj > Zablokuj. Jeżeli chcesz się dowiedzieć, jak zmienić wygląd tekstu w polu tekstowym, zobacz Formatowanie wielkości i wyglądu tekstu na stronie 50. Zobacz Korygowanie marginesów w polach tekstowych na stronie 66, aby dowiedzieć się więcej o zmianie odstępów między tekstem a wewnętrzną częścią pola tekstowego. Zobacz Wypełnianie obiektów kolorem lub obrazkiem na stronie 102 i Zmiana stylu ramek na stronie 99, aby dowiedzieć się więcej o zmianie obrysu i koloru tła pola tekstowego. Jeżeli chcesz dodać do slajdu obiekt zastępczy tytułu lub części głównej, zobacz Dostosowywanie własnej makiety slajdu na stronie 46. Umieszczanie tekstu wewnątrz kształtu Wszystkie kształty, z wyjątkiem kształtów liniowych, mogą zawierać tekst. Jak wstawić tekst do kształtu? 1 Umieść kształt w dowolnym miejscu slajdu. Jeżeli chcesz dowiedzieć się więcej o umieszczaniu kształtów, zobacz Parę słów o tworzeniu kształtów na stronie 83 i. 2 Kliknij dwa razy w kształt i wpisz tekst. Jeżeli tekst nie zmieści się wewnątrz kształtu, pojawi się wskaźnik przepełnienia. Wskaźnik przepełnienia pokazuje, że tekst nie mieści się w obiekcie. 3 Jeżeli chcesz zmienić rozmiar kształtu, przeciągnij jego uchwyty zaznaczenia. W sytuacji, gdy w kształcie znajduje się kursor, wciśnij klawisze Command-Return, aby opuścić tryb edycji tekstu i zaznaczyć kształt. 4 Jeżeli chcesz obrócić kształt, umieść wskaźnik nad rogiem kształtu, trzymając wciśnięty klawisz Command. Gdy wskaźnik zmieni się w zgiętą strzałkę, przeciągnij uchwyt, obracając w ten sposób kształt. Rozdział 4 Praca z tekstem 63

Jeżeli chcesz, aby pomimo obrócenia kształtu, znajdujący się w nim tekst nadal pozostał poziomy, wybierz Format > Kształt > Wyzeruj uchwyty tekstu i obiektów. 5 Jeżeli chcesz dodać tekst do kształtu będącego częścią grupy, kliknij dwa razy w polu tekstowym dowolnego kształtu w grupie. Zmiana rozmiaru grupy obejmuje wszystkie należące do niej obiekty, nie ma jednak wpływu na wielkość tekstu. Można jednak później zaznaczyć ten tekst i zmienić jego wielkość. Szczegóły dotyczące grupowania obiektów znajdziesz w rozdziale Grupowanie i rozgrupowywanie obiektów na stronie 95. Zobacz Formatowanie wielkości i wyglądu tekstu na stronie 50, aby dowiedzieć się więcej o zmianie wyglądu tekstu wewnątrz kształtu. Zobacz Korygowanie marginesów w polach tekstowych na stronie 66, aby dowiedzieć się więcej o zmianie odstępów między tekstem a wewnętrzną częścią kształtu. Zobacz Zmiana stylu ramek na stronie 99 i Wypełnianie obiektów kolorem lub obrazkiem na stronie 102, aby dowiedzieć się więcej o zmianie obrysu i koloru tła kształtu. Ustalanie wyrównania tekstu i odstępów Wyrównanie tekstu w poziomie (np. centrowanie lub wyrównanie do lewej) można szybko zmienić za pomocą menu Format. Najszybszym sposobem zmiany odstępów między wierszami i poziomego wyrównania tekstu w polu tekstowym, komentarzu lub kształcie, jest użycie paska formatu. Zmiana wyrównania tekstu w pionie oraz dokładne wyrównywanie wymaga użycia Inspektora tekstu. Pozycje tabulatora można ustalić na poziomej linijce (wybierz Widok > Pokaż linijki). Wyrównywanie tekstu w poziomie Można zmienić wyrównanie akapitów w polu tekstowym, komórce tabeli, kształcie lub łamie, tak aby tekst był wyrównany do lewej lub prawej krawędzi, wycentrowany lub wyrównany zarówno do lewej, jak i do prawej (wyjustowany). Najpierw należy zaznaczyć tekst lub pole tekstowe zawierające tekst, który ma zostać wyrównany. 64 Rozdział 4 Praca z tekstem

Jeżeli chcesz wyjustować tekst lub wyrównać go do lewej, do środka lub do prawej, wykonaj dowolną z poniższych czynności: mm Kliknij w przycisk wyrównywania w pasku formatu. mm Kliknij w Inspektor w pasku narzędzi, następnie kliknij w przycisk tekstu, po czym kliknij w Tekst. Kliknij w jeden z pięciu przycisków wyrównania w poziomie, znajdujących się po prawej stronie pola koloru. mm Wybierz Format > Tekst > Wyrównaj do lewej / na środku / do prawej / Wyjustuj / Automatycznie wyrównaj komórkę tabeli. Oto funkcje przycisków wyrównania, znajdujących się w pasku formatu i w Inspektorze tekstu (od lewej do prawej): Wyrównanie do lewej: Umieszcza każdy wiersz tekstu przy lewym marginesie obiektu. Na środku: Wyrównuje środek każdego wiersza tekstu do środka obiektu. Wyrównanie do prawej: Umieszcza każdy wiersz tekstu przy prawym marginesie obiektu. Justyfikacja: Tak ustawia odstępy między znakami w każdym wierszu, aby wyrównać wiersze zarówno do lewego, jak i do prawego marginesu obiektu. Automatyczne wyrównanie w komórce: Wyrównuje tekst do lewej, a liczby do prawej w komórce tabeli. Dostępne tylko wtedy, gdy zaznaczona została tabela lub komórka tabeli. Pierwsze cztery przyciski wyrównywania dostępne są także w pasku formatu, gdy zaznaczony jest jakiś tekst. Wszystkie pięć przycisków wyrównywania w poziomie pojawia się w pasku formatu, gdy zaznaczona jest komórka tabeli. Jeżeli chcesz użyć wcięcia w pierwszym wierszu akapitu lub dowiedzieć się, jak cofnąć wcięcie, zobacz Wyrównywanie tekstu za pomocą tabulatorów i wcięć akapitów na stronie 68. Wyrównywanie tekstu w pionie Można zmienić pionowe wyrównanie akapitów w komórce tabeli, polu tekstowym lub kształcie, tak aby tekst wyrównany był do górnej krawędzi, dolnej krawędzi lub na środku pomiędzy nimi. Jak wyrównać tekst do dołu, środka lub góry pola tekstowego, komórki tabeli lub kształtu? 1 Zaznacz pole tekstowe, komórkę tabeli lub kształt, którego wyrównanie chcesz zmienić. 2 Kliknij w Inspektor w pasku narzędzi, następnie kliknij w przycisk tekstu, po czym kliknij w Tekst. 3 Kliknij w jeden z trzech przycisków wyrównania w pionie, aby wyrównać tekst do góry, środka lub dołu komórki tabeli, pola tekstowego lub kształtu. Rozdział 4 Praca z tekstem 65

Podczas pracy w komórce tabeli, przyciski wyrównania w pionie dostępne są także w pasku formatu. Korygowanie marginesów w polach tekstowych Odstęp pomiędzy krawędziami pola tekstowego lub kształtu a tekstem to tzw. margines wstawki. Można go zmienić za pomocą Inspektora tekstu. Jak zmienić margines wstawki? 1 Zaznacz pole tekstowe lub kształt zawierający tekst. 2 Kliknij w Inspektor w pasku narzędzi, a następnie kliknij w przycisk tekstu. 3 Kliknij w Tekst w Inspektorze tekstu. 4 Przeciągnij suwak marginesu wstawki, znajdujący się na dole Inspektora tekstu, aby osiągnąć odpowiedni wygląd pola z tekstem. Możesz także wprowadzić wartość liczbową w sąsiednim polu. Określ ilość miejsca wokół tekstu w polu tekstowym, kształcie lub komórce tabeli. Ustawianie odstępów między wierszami tekstu Po zaznaczeniu tekstu lub pola tekstowego, w pasku formatu pojawia się narzędzie pozwalające zwiększać lub zmniejszać odległości pomiędzy wierszami. Na dokładniejsze zmiany odstępów między wierszami pozwalają narzędzia w Inspektorze tekstu. mm Jak szybko skorygować odstępy między wierszami? Zaznacz tekst, który chcesz zmienić, po czym wybierz odstępy między wierszami z menu w pasku formatu. Kliknij, aby zmienić odstęp pomiędzy wierszami tekstu. Wybranie pozycji Więcej powoduje otwarcie Inspektora tekstu. Jak dokładnie skorygować odstępy między wierszami? 1 Zaznacz tekst, który chcesz zmienić. 2 Kliknij w Inspektor w pasku narzędzi, następnie kliknij w przycisk tekstu, po czym kliknij w Tekst. 3 Przeciągnij suwak wiersza w lewo, aby zmniejszyć odstępy lub w prawo, aby je zwiększyć. Jeżeli chcesz dokładnie określić odstęp między wierszami, wpisz ułamkową wartość liczbową w polu Wiersz lub klikaj w strzałki znajdujące się obok tego pola. 66 Rozdział 4 Praca z tekstem

4 Wybierz odstęp między wierszami z menu, pojawiającego się po kliknięciu w tekst pod polem Wiersz. Pole odstępu między wierszami. Wpisz tutaj wartość lub wybierz ją za pomocą strzałek. Menu odstępów między wierszami. Kliknij w tekst, aby wybrać odstęp. Standardowe odstępy między wierszami (pojedyncze, podwójne, wielokrotne): Odstępy między wierszami są proporcjonalne do wielkości czcionki. Użyj tej opcji, jeżeli względna odległość między dolną linią pisma (wydłużeniami liter, które wznoszą się nad linię bazową) i dolną linią pisma (wydłużeniami liter, które znajdują się pod linią) powinna pozostać taka sama. Odstęp może być pojedynczy, podwójny lub wielokrotny. Po wybraniu wielokrotnego odstępu można ustalić dowolny odstęp pomiędzy pojedynczym a podwójnym oraz większy od podwójnego. Co najmniej: Odległość między wierszami nigdy nie będzie mniejsza niż ustalona, może się jednak zwiększyć w przypadku użycia większych czcionek, aby uniknąć ich nakładania na siebie. Użyj tego ustawienia, jeżeli odległość między wierszami ma być stała, ale chcesz uniknąć nakładania się wierszy na siebie po powiększeniu tekstu. Dokładnie: Odległość między liniami bazowymi. Pomiędzy: Podana wartość zwiększa odstęp między wierszami, zamiast zwiększać wysokość wierszy. W przeciwieństwie do tej opcji, wybranie podwójnych odstępów powoduje podwojenie wysokości każdego wiersza. Ustawianie odstępu nad lub pod akapitem Można zwiększyć lub zmniejszyć odstępy nad i pod akapitami. Jak zmienić odstęp nad lub pod akapitem? 1 Zaznacz akapity lub pole tekstowe, które chcesz zmienić. 2 Kliknij w Inspektor w pasku narzędzi, następnie kliknij w przycisk tekstu, po czym kliknij w Tekst. 3 Przeciągnij suwaki Nad akapitem i Pod akapitem, aby osiągnąć właściwy wygląd tekstu. Możesz także wprowadzić dokładne wartości w odpowiednich polach tekstowych (np. 5 pt). Rozdział 4 Praca z tekstem 67

mm Jeżeli odstęp pod akapitem będzie inny niż odstęp nad poprzednim akapitem, zastosowana zostanie większa wartość. Przykładowo, jeżeli w bieżącym akapicie wartość Pod akapitem równa jest 12 punktów, a znajdujący się pod nim akapit ma ustalony odstęp Nad akapitem równy 14 punktów, odległość między tymi akapitami wyniesie 14 punktów. Odległość przed akapitem nie dotyczy akapitów znajdujących się w polu tekstowym, kształcie lub komórce tabeli. Odstępy wokół tekstu w polach tekstowych, kształtach i komórkach tabeli można ustalić za pomocą marginesu wstawki. Zobacz Korygowanie marginesów w polach tekstowych na stronie 66. Korygowanie odstępów między znakami Można zwiększać lub zmniejszać odstępy między znakami. Najpierw należy zaznaczyć tekst lub pole tekstowe zawierające tekst, w którym mają zostać dokonane zmiany. Jeżeli chcesz zmienić odstępy pomiędzy zaznaczonymi znakami, wykonaj dowolną z poniższych czynności: Kliknij w Inspektor w pasku narzędzi, następnie kliknij w przycisk tekstu, po czym kliknij w Tekst. Przeciągnij suwak Między znakami lub wprowadź wartość w sąsiednim polu. mm Wybierz Format > Czcionka > Światło, po czym kliknij w jedną z opcji w podmenu, aby zmniejszyć lub zwiększyć odstępy pomiędzy znakami. Powtarzaj tę czynność, aż osiągniesz spodziewany efekt. Wyrównywanie tekstu za pomocą tabulatorów i wcięć akapitów Po naciśnięciu klawisza Tab (lub Opcja-Tab podczas pracy w komórce tabeli) kursor (wraz z ewentualnym tekstem znajdującym się po jego prawej stronie) przesuwa się do najbliższej pozycji tabulatora. Nowo wpisywany tekst będzie pojawiał się w tym właśnie miejscu. Domyślnie pozycje tabulatora rozmieszczone są co pięć spacji, można jednak samemu ustalić nowe pozycje tabulatora, używając symboli widocznych na poziomej linijce. Linijka ta pozwala także na ustalanie marginesów tekstu, wcięcia pierwszego wiersza akapitu oraz wcięć punktorów. 68 Rozdział 4 Praca z tekstem

Chcąc zobaczyć symbole wcięć i tabulatorów na linijce należy upewnić się, że linijka jest widoczna i zaznaczyć dowolny tekst na slajdzie. Jednostki widoczne na linijce można zmienić w preferencjach linijek. Tabulator lewy Tabulator prawy Jeżeli tekst używa tabulatorów, po jego zaznaczeniu na poziomej linijce pojawią się niebieskie symbole. Tabulator środkowy Tabulator dziesiętny Wcięcie pierwszego wiersza Lewe wcięcie Prawe wcięcie Wspomniane symbole to małe, niebieskie znaczki na poziomej linijce. Istnieje kilka typów tych symboli, z których każdy oznacza inny sposób wyrównania: Trójkąt skierowany w prawo: Wyrównuje lewą stronę tekstu do pozycji tabulatora. Trójkąt skierowany w lewo: Wyrównuje prawą stronę tekstu do pozycji tabulatora. Romb: Umieszcza środek tekstu w pozycji tabulatora. Kółko: W przypadku liczb, umieszcza znak dziesiętny (przecinek lub kropkę) w miejscu tabulatora. Trójkąt skierowany w dół: Ustala lewe i prawe wcięcie zaznaczonego akapitu. Niski prostokąt: Ustala wcięcie pierwszego wiersza zaznaczonego akapitu. Mały kwadrat: Ustala wcięcie punktora lub numeru zaznaczonego akapitu. Jak skonfigurować poziomą linijkę? 1 Wybierz Widok > Pokaż linijki, aby pokazać poziomą linijkę. Umieść kursor w dowolnym tekście, aby na linijce pokazały się niebieskie symbole tabulatorów w danym akapicie. 2 Jeżeli chcesz zmienić jednostki używane na linijkach, wybierz Keynote > Preferencje, kliknij w Linijki i wybierz pozycję z menu Jednostki linijki. Jeżeli chcesz, aby jednostki na linijkach wyświetlane były jako procent odległości na stronie, wybierz Keynote > Preferencje, kliknij w Linijki, po czym zaznacz opcję Wyświetlaj jednostki na linijkach jako procenty. Jeżeli chcesz, aby początek linijki znajdował się na środku strony, wybierz Keynote > Preferencje, kliknij w Linijki, po czym zaznacz Umieść początek na środku linijki. Zmiana ustawień linijek w preferencjach Keynote stosuje się do wszystkich dokumentów otwartych w Keynote. Nowe ustawienia obowiązują do momentu ich ponownej, ręcznej zmiany. Rozdział 4 Praca z tekstem 69

Jak pracować z pozycjami tabulatora? mm Jeżeli chcesz przesunąć pozycję tabulatora, przeciągnij jej symbol na linijce. mm Jeżeli chcesz dodać nową pozycję tabulatora, kliknij w to miejsce linijki, w którym chcesz dodać tę pozycję. mm Jeżeli chcesz zmienić typ tabulatora, klikaj dwa razy w jego symbol, aż pojawi się odpowiedni typ. Możesz także kliknąć raz w symbol tabulatora, trzymając wciśnięty klawisz Control, po czym wybrać opcję z rozwiniętego w ten sposób menu. Wybierz jeden z typów tabulatora. mm mm Jeżeli chcesz usunąć pozycję tabulatora, przeciągnij jej symbol poza obszar linijki. Jak ustawiać wcięcia akapitu? Jeżeli chcesz ustawić wcięcie pierwszego wiersza akapitu, przeciągnij niski prostokąt na linijce. Wcięcie pierwszego wiersza Lewe wcięcie Prawe wcięcie mm Jeżeli chcesz zmienić prawe wcięcie akapitu, przeciągnij symbol tego wcięcia (niebieski trójkąt skierowany w dół, znajdujący się po prawej stronie poziomej linijki) w miejsce, w którym ma kończyć się prawa krawędź akapitu. mm Jeżeli chcesz zmienić lewe wcięcie, przeciągnij symbol tego wcięcia (niebieski trójkąt skierowany w dół, znajdujący się po lewej stronie poziomej linijki) w miejsce, w którym ma kończyć się lewa krawędź akapitu. Jak ustalić wcięcie punktora lub numeracji? mm Przeciągnij mały, niebieski kwadrat w inne miejsce linijki. Przedstawianie tekstu w łamach Tekst znajdujący się w polu tekstowym lub innym prostokątnym kształcie można podzielić na łamy. Gdy tekst wypełni jeden łam, automatycznie zostanie przelany do kolejnego. Menu łamów, znajdujące się w pasku formatu, pozwala szybko podzielić tekst na łamy. Do dokładnego określania szerokości łamów, utworzenia więcej niż czterech łamów lub ustalenia różnych szerokości poszczególnych łamów trzeba użyć Inspektora tekstu. Najpierw należy zaznaczyć pole tekstowe lub kształt zawierający tekst, który ma zostać podzielony na łamy. 70 Rozdział 4 Praca z tekstem

mm Jak szybko podzielić tekst na równe łamy? Kliknij w przycisk łamów w pasku formatu, po czym wybierz liczbę łamów (maksymalnie cztery). Jak utworzyć i sformatować łamy za pomocą Inspektora tekstu? 1 Kliknij w Inspektor w pasku narzędzi, następnie kliknij w przycisk tekstu, po czym kliknij w Łamy. 2 Wprowadź liczbę łamów w polu Łamy. 3 Jeżeli chcesz utworzyć łamy o różnych szerokościach, wyłącz opcję Równa szerokość, kliknij dwa razy w wartość Łam w tabeli i wpisz nową szerokość. Jeżeli chcesz, aby szerokość wszystkich łamów była taka sama, zaznacz Równa szerokość. 4 Jeżeli chcesz zmienić odległość między łamami, kliknij dwa razy w wartość Odstęp i zmień ją. Sprawdzanie poprawności tekstu na slajdach Keynote udostępnia kilka narzędzi pozwalających na sprawdzanie pisowni w tekście. Sprawdzanie pisowni Keynote obsługuje słownik pisowni, który może na bieżąco podkreślać nieprawidłowo wprowadzane słowa. Pisownia może być sprawdzana także jednorazowo w całym dokumencie lub w dowolnym zaznaczonym fragmencie tekstu. Nierozpoznane słowa podkreślane są czerwoną, przerywaną linią. Oto sposoby znajdowania błędnych słów: mm Jeżeli chcesz włączyć automatyczne sprawdzanie pisowni podczas pisania, wybierz Edycja > Pisownia > Sprawdź pisownię, gdy piszę. Jeżeli chcesz wyłączyć automatyczne sprawdzanie pisowni podczas pisania, wybierz Edycja > Pisownia > Sprawdzaj pisownię, gdy piszę, aby wyłączyć tę opcję (upewnij się, że zniknęło oznaczenie obok jej nazwy). Rozdział 4 Praca z tekstem 71

mm Jeżeli chcesz sprawdzić pisownię od wybranego miejsca do końca pokazu slajdów, kliknij w tekst, aby umieścić w nim kursor, po czym wybierz Edycja > Pisownia > Sprawdź pisownię. Możesz ograniczyć sprawdzanie do określonego fragmentu dokumentu. w tym celu przed wybraniem wspomnianego polecenia zaznacz tekst, który chcesz sprawdzić. mm Gdy Pages znajdzie nieprawidłowe słowo, zostanie ono wyróżnione. Możesz je poprawić lub wybrać to samo polecenie, aby kontynuować sprawdzanie pisowni. Zamiast wybierać to polecenie z menu, możesz wcisnąć klawisze Command-średnik (;). Jeżeli chcesz sprawdzić pisownię i uzyskać wskazówki dotyczące nieprawidłowo wpisanych słów, wybierz Edycja > Pisownia > Pisownia. Otwarte zostanie okno pisowni. Jeżeli chcesz, aby sugestie sprawdzania pisowni były stosowane automatycznie, wybierz Keynote > Preferencje, kliknij w Automatyczna korekta i zaznacz Automatycznie stosuj sugestie sprawdzania pisowni. Zobacz Praca z podpowiedziami pisowni na stronie 72, jeżeli chcesz dowiedzieć się więcej o pracy z oknem sprawdzania pisowni. Praca z podpowiedziami pisowni Okno pisowni pozwala przeglądać i wybierać sugestie pisowni wyrazów. Jak korzystać z podpowiedzi pisowni? 1 Wybierz Edycja > Pisownia > Pisownia. Otwarte zostanie okno pisowni, a pierwsze nieprawidłowo wpisane słowo zostanie podkreślone. Każdy język ma swój osobny słownik pisowni. Jeżeli chcesz upewnić się, że wybrany jest właściwy język, zaznacz tekst, kliknij w Inspektor w pasku narzędzi, następnie kliknij w przycisk Inspektora tekstu, po czym kliknij w Więcej. Wybierz język z menu języków. 2 Jeżeli chcesz zastąpić nieprawidłowo wpisane słowo, kliknij dwa razy w prawidłowe słowo na liście podpowiedzi. 3 Jeżeli na liście podpowiedzi nie ma prawidłowego słowa, ale znasz jego pisownię, zaznacz nieprawidłowe słowo w oknie pisowni, wpisz je prawidłowo i kliknij w przycisk Zmień lub Popraw. 4 Jeżeli bieżąca pisownia jest prawidłowa i nie chcesz jej zmieniać, kliknij w Ignoruj lub Zapamiętaj. Kliknięcie w przycisk Zapamiętaj sprawi, że słowo to zostanie dodane do słownika. Może się to przydać, gdy słowo to jest często używane w dokumencie. Jeżeli po kliknięciu w przycisk Zapamiętaj chcesz odwołać zapamiętane słowo, wykonaj jedną z poniższych czynności: ÂÂ W systemie Mac OS X 10.4: wpisz słowo w polu tekstowym poniżej listy sugestii i kliknij w przycisk Zapomnij. ÂÂ W systemie Mac OS X 10.5: kliknij w słowo, trzymając wciśnięty klawisz Control, po czym wybierz polecenie Zapomnij pisownię. 72 Rozdział 4 Praca z tekstem

5 Jeżeli na liście propozycji nie ma żadnych słów, zaznacz nieprawidłowe słowo w oknie pisowni i spróbuj wpisać je inaczej. 6 Kliknij w przycisk Następne i powtarzaj kroki od 2 do 5, aż wszystkie błędy w dokumencie zostaną poprawione. Możesz także kliknąć w nieprawidłowe słowo, trzymając wciśnięty klawisz Control. Pojawi się wówczas menu kontekstowe, z którego będzie można wybrać alternatywną wersję pisowni słowa, a także polecenie Zapamiętaj lub Ignoruj. Automatyczne zastępowanie tekstu Keynote może automatycznie rozpoznawać wybrany tekst i zastępować go innym. Przykładowo, gdy wpiszesz sie, Keynote może automatycznie zmienić ten tekst na się. Jak włączyć automatyczną korekcję tekstu? 1 Wybierz Keynote > Preferencje. 2 Kliknij w Automatyczna korekta i ustaw opcje według swych potrzeb. Jeżeli chcesz, aby zwykły cudzysłów był automatycznie przekształcany w dolny lub górny, zaznacz Użyj inteligentnych cudzysłowów. Jeżeli chcesz, aby pierwsze słowo każdego zdania zawsze zaczynało się wielką literą, zaznacz Naprawiaj wielkie litery. Jeżeli chcesz, aby przyrostki w liczebnikach porządkowych w języku angielskim (np. 1st, 2nd, 3rd ) zamieniane były na indeks górny, zaznacz Zamieniaj sufiksy porządkowe na indeksy górne. Jeżeli chcesz, aby Keynote automatycznie rozpoznawał wprowadzane adresy e-mail i URL, zaznacz Automatycznie wykrywaj adresy email i www. Wpisywane adresy e-mail i www będą automatycznie przekształcane w hiperłącza do programu Mail i Safari. Jeżeli chcesz korzystać z funkcji automatycznego tworzenia list, zaznacz Automatycznie wykrywaj listy. Jeżeli chcesz, aby nieprawidłowo wpisane słowa były automatycznie poprawiane (gdy w słowniku jest tylko jedna pasująca wersja pisowni), zaznacz Automatycznie stosuj sugestie sprawdzania pisowni. Jeżeli chcesz włączyć funkcję automatycznego zastępowania pojedynczych znaków lub ciągów znaków innymi, zaznacz Zastępowanie symboli i tekstu. Następnie ustal i uaktywnij poszczególne zastąpienia, korzystając z tabeli. Przykładowo, gdy wpiszesz (c), Keynote przekształci to automatycznie w znak, jeżeli to zastąpienie będzie włączone. Jeżeli chcesz dodać wiersz do tabeli automatycznych zastąpień, kliknij w przycisk Dodaj (+). Jeżeli chcesz usunąć zaznaczoną pozycję, kliknij w przycisk Usuń ( ). Po ustaleniu automatycznych zastąpień są one stosowane w każdym tekście wprowadzanym i zmienianym w dokumentach Keynote. Rozdział 4 Praca z tekstem 73

Znajdowanie i zastępowanie tekstu Można automatycznie wyszukać wszystkie wystąpienia danego słowa lub wyrażenia i zastąpić je czymś innym. Oto sposoby znajdowania i zastępowania tekstu: mm Wybierz Edycja > Znajdź > Znajdź, kliknij w Proste lub Zaawansowane, aby ustalić kryteria wyszukiwania/zastępowania, po czym kliknij w odpowiedni przycisk, aby rozpocząć wyszukiwanie lub zastępowanie tekstu. Proste: Wpisz w polu Znajdź tekst, który chcesz znaleźć. w polu Zastąp możesz wpisać tekst, na który chcesz zastąpić znalezione wystąpienia. Zaawansowane: Oprócz podania tekstu do znalezienia i do zastąpienia, możesz ustalić także dodatkowe kryteria. Zastąp wszystko: Automatycznie przeprowadza operację znajdź/zastąp bez żadnych pytań. Zastąp: Pozwala zastąpić bieżące zaznaczenie nowym tekstem. Zastąp i znajdź: Zastępuje zaznaczony fragment podanym tekstem, po czym od razu znajduje kolejne wystąpienie poszukiwanego tekstu. Następne lub Poprzednie: Znajduje kolejne lub poprzednie wystąpienie tekstu z pola Znajdź. mm Można używać także innych poleceń z menu Edycja > Znajdź. Znajdź: Wyświetla wyniki wyszukiwania słów wpisywanych w polu wyszukiwania. Znajdź następne lub Znajdź poprzednie: Znajduje kolejne lub poprzednie wystąpienie podanego tekstu. Szukaj zaznaczonego tekstu: Znajduje kolejne wystąpienie zaznaczonego tekstu. Przejdź do zaznaczenia: Pokazuje zaznaczony tekst, jeżeli nie jest on aktualnie widoczny. 74 Rozdział 4 Praca z tekstem

Praca z kształtami, grafiką i innymi obiektami 5 Dowiedz się, jak dodawać, zmieniać i przestawiać obrazki i kształty w pokazie slajdów. Większość z tych sposobów daje się także zastosować w przypadku innych obiektów, takich jak wykresy, tabele, pola tekstowe i filmy. Obiekt to dowolny element umieszczony na slajdzie, który będzie widoczny podczas prezentacji. Przykładowe obiekty to obrazki, kształty, filmy, pliki dźwiękowe, tabele, wykresy i pola tekstowe. Rozdział ten koncentruje się na obrazkach (czyli zdjęciach lub plikach PDF) i kształtach (czyli prostych, gotowych elementach, takich jak trójkąty lub strzałki oraz bardziej skomplikowanych, własnych kształtach, narysowanych za pomocą narzędzi Keynote). Większość opisanych w tym rozdziale sposobów umieszczania i przenoszenia kształtów i obrazków odnosi się również do tabel, wykresów i innych obiektów. Informacje dotyczące różnic w sposobach formatowania tabel, wykresów, filmów, pól tekstowych i widoków www opisane są w pozostałych rozdziałach. Importowanie obrazków Keynote akceptuje wszystkie formaty graficzne rozpoznawane przez QuickTime, między innymi: ÂÂ ÂÂ ÂÂ ÂÂ ÂÂ ÂÂ ÂÂ TIFF GIF JPEG PDF PSD EPS PICT 75

Wykonaj jedną z poniższych czynności, aby zaimportować obrazek: mm Kliknij w Multimedia w pasku narzędzi, następnie kliknij w przycisk Zdjęcia w oknie przeglądarki multimediów, zaznacz album, z którego chcesz wybrać zdjęcie, po czym przeciągnij miniaturkę zdjęcia w odpowiednie miejsce na stronie. Najpierw kliknij w jeden z tych przycisków, aby przejść do swoich plików multimedialnych. Później wybierz źródło. Następnie przeciągnij wybraną rzecz do dokumentu lub pola obrazka w jednym z inspektorów. Jeżeli chcesz poszukać pliku, wpisz tutaj jego nazwę. Przyciski u góry przeglądarki multimediów dają dostęp do zdjęć z biblioteki iphoto, filmów z katalogu Filmy i plików dźwiękowych z biblioteki itunes. mm Wybierz Wstaw > Wybierz, zaznacz plik i kliknij w przycisk Wstaw. mm Przeciągnij plik obrazka z Findera. mm Przeciągnij plik z innego programu. Po zaimportowaniu obrazka można przeciągnąć go w inne miejsce pola roboczego slajdu. Przeciągnięcie obrazka nawigatora slajdów spowoduje utworzenie nowego slajdu, zawierającego przeciągany obrazek. Narzędzia Keynote pozwalają na maskowanie (przycinanie) obrazków, zmianę ich jasności, kontrastu i innych cech, a także na wymazywanie tła. Jeżeli chcesz dowiedzieć się więcej o manipulacji obrazkami i korzystaniu z nich w większych prezentacjach, zobacz Manipulowanie obiektami, układanie obiektów i zmiana ich wyglądu na stronie 90. Opisane są tam sposoby umieszczania obrazków, zmiany ich wielkości i ułożenia, dodawania cienia, odbić (odblasku), ramek itd. Jeżeli chcesz, aby obrazki dodane do slajdu poruszały się w trakcie prezentacji, zobacz Rozdział 7, Wykorzystanie ruchu w pokazach slajdów, na stronie 116. 76 Rozdział 5 Praca z kształtami, grafiką i innymi obiektami

Automatyczne zmniejszanie obrazków, aby pasowały do slajdów Po umieszczeniu obrazka na slajdzie, Keynote domyślnie zmniejsza jego rozmiary, tak aby dopasować je do rozmiarów slajdu. Proces ten nazywany jest czasem obniżaniem rozdzielczości. Zmniejszony w ten sposób obrazek ma mniej pikseli niż oryginał, niektóre informacje zostają więc z niego usunięte. Pliki graficzne w formacie JPEG pozostają w formacie JPEG, natomiast inne formaty przekształcane są na format TIFF. Gdy obrazek zostanie automatycznie zmniejszony, nie da się przywrócić jego oryginalnych rozmiarów, klikając w przycisk Rozmiar oryginalny, znajdujący się w oknie Inspektora miar. Można uniknąć automatycznego obniżania rozdzielczości, tak aby dodawane obrazki pozostawały w swych oryginalnych rozmiarach. W tym celu należy wyłączyć zmniejszanie obrazków w preferencjach Keynote. Jak wyłączyć automatyczne zmniejszanie obrazków? 1 Wybierz Keynote > Preferencje, po czym kliknij w Ogólne. 2 Wyłącz Zmniejszaj dodawane obrazki, aby pasowały do slajdów. Jeżeli rozmiary grafiki będą zmieniane w znacznym stopniu, warto rozważyć przekształcenie jej na format PDF przed dodaniem do dokumentu Keynote. Pliki PDF nie tracą ostrości przy zmianie rozmiarów. Pliki innych typów mogą znacznie stracić ostrość przy powiększaniu lub pomniejszaniu. Wskazówka: Możesz zachować zrzut ekranu w pliku PDF, używając do tego celu programu Grab. Wystarczy otworzyć Grab (jest w katalogu Programy/Narzędzia na dysku) i wybrać Przechwyć > Zaznaczenie, po czym zaznaczyć fragment ekranu, który ma zostać zachowany w pliku PDF. Następnie należy wybrać Plik > Drukuj i kliknąć w Podgląd, aby zachować obrazek w pliku PDF. Zastępowanie obiektów graficznych z motywu własnymi obrazkami Zdjęcia znajdujące się w każdym z motywów Keynote to tak na prawdę obiekty zastępcze multimediów. Po przeciągnięciu własnego obrazka lub pliku filmowego do takiego obiektu zastępczego, obrazek lub film zostaje automatycznie dopasowany i ustawiony w ramce. Chcąc sprawdzić, czy dany obiekt na slajdzie jest obiektem zastępczym, wystarczy umieścić nad nim wskaźnik myszy. W przypadku obiektu zastępczego pojawi się dymek pomocy z informacją, aby przeciągnąć w jego miejsce nowy plik. Oto sposoby pracy z obiektami zastępczymi: mm Jeżeli chcesz umieścić własny obrazek, film lub plik dźwiękowy w miejscu obiektu zastępczego, przeciągnij go z przeglądarki multimediów, Findera lub innego programu do tego obiektu zastępczego. Rozdział 5 Praca z kształtami, grafiką i innymi obiektami 77

mm Jeżeli chcesz zmienić rozmiary obrazka lub przesunąć go w inne miejsce w obiekcie zastępczym, kliknij w przycisk Edytuj maskę, który pojawia się nad obrazkiem przeciągniętym do obiektu zastępczego. Następnie wykonaj dowolne z poniższych czynności: Jeżeli chcesz zmienić wielkość obrazka w obiekcie zastępczym, przeciągnij suwak widoczny nad przyciskiem Edytuj maskę. Jeżeli chcesz zmienić położenie obrazka w obiekcie zastępczym, kliknij dwa razy w obrazek. Wskaźnik zmieni się wówczas w symbol ręki. Przeciągnij obrazek, aby go przesunąć. Jeżeli chcesz zastąpić umieszczony wcześniej obrazek, przeciągnij do obiektu zastępczego nowy plik. Nie musisz usuwać poprzedniego. mm Jeżeli chcesz umieścić obiekt zastępczy w innym miejscu slajdu, przeciągnij go. mm Jeżeli chcesz usunąć obiekt zastępczy ze slajdu, zaznacz go i naciśnij klawisz Delete. Więcej informacji o tworzeniu obiektów zastępczych i przekształcaniu ich w zwykłe obiekty (w celu dostosowania slajdu wzorcowego) można znaleźć w Definiowanie obiektów zastępczych multimediów na stronie 244. Maskowanie (przycinanie) obrazków Funkcja maskowania pozwala na przycinanie krawędzi obrazków bez wpływu na ich pliki źródłowe, dzięki czemu da się pozbyć niechcianych fragmentów lub zmieniać kontur obrazków. Jeżeli nie zostanie wybrany kształt maski, Keynote użyje domyślnej maski prostokątnej. Do wyboru są dowolne kształty dostępne w Keynote, włączając w to własne kształty, utworzone za pomocą narzędzia rysowania. Jak zamaskować obrazek prostokątem? 1 Zaimportuj obrazek, który chcesz zamaskować. 2 Zaznacz obrazek i kliknij w Maskuj w pasku narzędzi (lub wybierz Format > Maskuj). Nad obrazkiem pojawi się maska. Widoczne będą także niektóre narzędzia służące do jej obsługi. Przeciągnij uchwyty zaznaczenia, aby zmienić wielkość maski. Przeciągnij obrazek, aby ustawić część, którą chcesz pokazać. Przeciągnij suwak, aby zmienić wielkość obrazka. Kliknij, aby pokazać lub ukryć część poza obszarem maski. 78 Rozdział 5 Praca z kształtami, grafiką i innymi obiektami

3 Jeżeli chcesz zmienić rozmiar obrazka, przeciągnij suwak umieszczony nad przyciskiem Edytuj maskę. 4 Ustaw maskę w następujący sposób: ÂÂ ÂÂ Jeżeli chcesz zmienić rozmiar maski, przeciągnij jej uchwyty zaznaczenia. Gdy przytrzymasz podczas przeciągania wciśnięty klawisz Shift, zachowane zostaną proporcje maski. Jeżeli chcesz obrócić maskę, przytrzymaj wciśnięty klawisz Command podczas przeciągania narożnego uchwytu zaznaczenia. 5 Przeciągnij obrazek, aby ustawić fragment, który chcesz pokazać. Możesz także przesunąć maskę, klikając w dowolną jej krawędź i przeciągając ją. 6 Gdy maska jest już we właściwym miejscu i ma właściwy kształt, zakończ jej edycję na jeden z poniższych sposobów: ÂÂ ÂÂ ÂÂ ÂÂ Kliknij dwa razy w maskę lub w obrazek. Naciśnij Return. Kliknij w dowolnym miejscu poza obrazkiem. Kliknij w Edytuj maskę. 7 Jeżeli chcesz zmienić rozmiar lub obrócić zamaskowany obraz, przeciągnij jego uchwyty zaznaczenia (z wciśniętym lub bez wciśniętego klawisza Command). 8 Jeżeli chcesz zmienić rozmiar zamaskowanego obrazka, kliknij w niego dwukrotnie, a następnie kliknij w przycisk Edytuj maskę. W razie potrzeby powtórz powyższe kroki. 9 Jeżeli chcesz odwołać maskę, kliknij w Usuń maskę w pasku narzędzi lub wybierz Format > Usuń maskę. mm Jak zamaskować obrazek gotowym kształtem (np. okręgiem lub gwiazdą)? Zaznacz obrazek i wybierz Format > Maskuj kształtem > kształt. Dostosuj rozmiar i położenie obrazka i maski, zgodnie z opisem powyżej. Jak zamaskować obrazek własnym kształtem? 1 Utwórz kształt, którego chcesz użyć jako maski, po czym przeciągnij go nad obrazek, który chcesz zamaskować. 2 Przytrzymaj wciśnięty klawisz Shift, aby zaznaczyć zarówno kształt, jak i obrazek, po czym kliknij w Maskuj w pasku narzędzi lub wybierz Format > Maskuj zaznaczonym kształtem. 3 Dostosuj rozmiar i położenie obrazka i maski, zgodnie z opisem powyżej. Rozdział 5 Praca z kształtami, grafiką i innymi obiektami 79

Zmniejszanie wielkości plików z obrazkami Jeżeli do dokumentu Keynote dodany zostanie bardzo duży obrazek, który następnie będzie zmniejszony lub zamaskowany, zachowanie go wraz z dokumentem znacznie zwiększy wielkość pliku. Można jednak w takiej sytuacji zachować jedynie zmniejszoną lub przyciętą wersję obrazka, redukując wielkość pliku. Przed zmniejszeniem wielkości pliku trzeba zachować dokument. Zobacz Zachowywanie prezentacji na stronie 32, aby dowiedzieć się więcej. Oto sposoby zmniejszania wielkości dokumentu: mm Jeżeli chcesz zmniejszyć wielkość pliku pojedynczego zamaskowanego lub zmniejszonego obrazka, zaznacz ten obrazek i wybierz polecenie Format > Obrazek > Zmniejsz wielkość pliku obrazka. mm Jeżeli chcesz zmniejszyć wielkości plików wszystkich zamaskowanych i zmniejszonych obrazków oraz przyciętych filmów, wybierz Plik > Zmniejsz wielkość pliku. Zobacz Zmniejszanie wielkości plików multimedialnych na stronie 114, aby dowiedzieć się więcej o zmniejszaniu plików filmowych. Uwaga: Po zmniejszeniu wielkości pliku zamaskowanych i zmniejszonych obrazków nie będzie można przywrócić ich oryginalnej wielkości. Jedynym sposobem będzie ponowne dodanie oryginalnych plików do dokumentu. Nie da się zmniejszyć w ten sposób wielkości obrazków używanych w wypełnieniach obiektów oraz w animacjach. Niektóre typy plików mogą również nie pozwalać na zmniejszenie wielkości. Usuwanie tła lub niepotrzebnych fragmentów obrazka Narzędzia kanału Instant Alfa pozwala sprawić, aby wskazane fragmenty obrazka stały się przeźroczyste, usuwając w ten sposób tło. Najlepsze wyniki można osiągnąć, usuwając jednolite kolory otoczone wyraźnym obramowaniem. Jeżeli chcesz usunąć obszary mniej wyróżnione, zaznacz mniejszy obszar i powtórz całą operację. Jak usuwać niepotrzebne obszary? 1 Zaznacz obrazek. 2 Kliknij w Alfa w pasku narzędzi lub wybierz Format > Kanał Instant alfa. 80 Rozdział 5 Praca z kształtami, grafiką i innymi obiektami

3 Kliknij w kolor, który ma stać się przeźroczysty i przeciągnij powoli nad nim wskaźnik. Przeciągnięcie zaznacza ciągły obszar, używający podobnych kolorów do wskazywanych. Podczas przeciągania zaznaczenie rośnie, obejmując dalszy obszar używający podobnego koloru. Możesz regulować wielkość obszaru zaznaczenia, przeciągając dalej lub bliżej wskaźnik myszy. Gdy podczas przeciągania przytrzymasz wciśnięty klawisz Opcja, wszystkie wystąpienia wskazanego koloru zostaną usunięte z obrazka. 4 Powtórz krok 3 tyle razy, ile chcesz. Przeciągnięcie tutaj dalej......zaznacza większy obszar obrazka. Części usunięte w ten sposób można przywrócić w dowolnej chwili, wystarczy wybrać Format > Usuń kanał Instant Alfa. Jeżeli przywrócone mają zostać tylko niektóre fragmenty obrazka, usunięte za pomocą narzędzia kanału alfa, należy kilka razy wybrać Edycja > Cofnij Instant Alfa, aż fragmenty te pojawią się znów na ekranie. Zmiana jasności, kontrastu i innych ustawień obrazka Można zmienić jasność, kontrast i inne ustawienia obrazków, aby poprawić ich jakość lub uzyskać ciekawe efekty. Korekcje dokonywane w Keynote nie mają wpływu na oryginalny plik z obrazkiem. Dotyczą one tylko wyglądu obrazka w dokumencie. Jak dokonać korekcji obrazka? 1 Zaznacz obrazek. Rozdział 5 Praca z kształtami, grafiką i innymi obiektami 81

2 Wybierz Widok > Pokaż korekcję obrazka. Korekcja jasności. Korekcja kontrastu pomiędzy tonami jasnymi i ciemnymi. Zmiana temperatury barw. Wyostrzenie lub zmiękczenie obazka. Zmiana intensywności barw. Zmiana ilości tonów czerwonych i zielonych. Korekcja cieni i rozjaśnień. Rozkład ciemnych i jasnych tonów. Automatyczna korekcja kolorów. Zmiana poziomu ciemnych i jasnych tonów. Przywrócenie oryginalnych ustawień. 3 Użyj narzędzi dostępnych w oknie korekcji obrazka, aby wprowadzić korekty. Jasność: Zmienia ilość białego koloru w obrazku. Przeciągnięcie suwaka w prawo zwiększa ilość białego koloru, sprawiając tym samym, że obrazek wygląda jaśniej. Kontrast: Zmienia różnicę pomiędzy jasnymi a ciemnymi obszarami obrazka. Zwiększenie kontrastu oznacza, że jasne fragmenty stają się jaśniejsze, a ciemne ciemniejsze. Zmniejszenie kontrastu powoduje zmniejszenie różnicy pomiędzy jasnymi a ciemnymi obszarami. Przeciągnięcie suwaka w prawo zwiększa różnice pomiędzy jasnymi a ciemnymi obszarami, przez co zdjęcie zaczyna wyglądać jak ilustracja. Nasycenie: Zmienia intensywność barw. Przeciągnięcie suwaka w prawo sprawia, że barwy stają się bogatsze i bardziej jaskrawe. Temperatura: Zmienia temperaturę barwy, korygując ilość tonów ciepłych (czerwonych) i zimnych (niebieskich). Odcień: Zmienia odcień obrazka, korygując ilość tonów czerwonych i zielonych. Ostrość: Wyostrza lub zmiękcza (rozmywa) obrazek. Ekspozycja: Zmienia ogólną jasność całego obrazka. Korekcja ekspozycji powoduje rozjaśnianie lub przyciemnianie wszystkich części zdjęcia. Zwiększenie ekspozycji obrazka może zredukować jego kolory. Histogram i poziomy: Histogram zawiera informacje o kolorach użytych w obrazku, od najciemniejszego (po lewej) do najjaśniejszego (po prawej), pokazując rozkład ilościowy elementów o poszczególnych kolorach. 82 Rozdział 5 Praca z kształtami, grafiką i innymi obiektami

Jeżeli chcesz ustalić poziom cieni, przeciągnij lewy suwak do środka. Przeciągnięcie tego suwaka w prawo ogranicza zakres kolorów i sprawia, że cienie stają się bardziej widoczne. Pozycja suwaka określa, ile informacji o kolorach znajduje się w najciemniejszych częściach obrazka. Informacje znajdujące się po lewej stronie suwaka nie są wyświetlane na obrazku. Możesz przeciągnąć ten suwak do najbliższego szczytu histogramu, wskazującego większą liczbę szczegółów. Jeżeli chcesz ustalić poziom świateł, przeciągnij prawy suwak w stronę środka. Przeciągnięcie tego suwaka w lewo ogranicza zakres kolorów i sprawia, że jaśniejsze fragmenty stają się bardziej widoczne. Pozycja suwaka określa, ile informacji o kolorach znajduje się w najjaśniejszych częściach obrazka. Informacje znajdujące się po prawej stronie suwaka nie są wyświetlane na obrazku. Możesz przeciągnąć ten suwak do najbliższego szczytu histogramu, wskazującego większą liczbę szczegółów. Korekta: Automatycznie koryguje obrazek, wyrównując czerwoną, cieloną i niebieską barwę w histogramie. 4 Jeżeli chcesz przywrócić oryginalne ustawienia, kliknij w Wyzeruj obrazek. Gdy zachowasz dokument, zachowane zostaną również wprowadzone zmiany. Ustawienia wprowadzone w momencie zachowywania dokumentu, będą widoczne za każdym razem, kiedy znowu zostanie otwarte okno korekcji obrazka. Parę słów o tworzeniu kształtów Keynote udostępnia wiele różnych gotowych kształtów, które można dodawać do slajdów. Można także tworzyć własne kształty lub zmieniać kontury istniejących kształtów. Dodawanie gotowego kształtu Oto sposoby dodawania gotowych kształtów do dokumentu: mm Kliknij w Kształty w pasku narzędzi i wybierz kształt z rozwiniętego w ten sposób menu. mm Wybierz Wstaw > Kształt > kształt. mm Przytrzymaj klawisz Opcja podczas klikania w Kształty w pasku narzędzi, po czym wybierz kształt z rozwiniętego wówczas menu. Wskaźnik myszy zmieni się w krzyżyk. Wciśnij przycisk myszy i przeciągnij wskaźnik nad slajdem, aby ustalić kształt. Jeżeli chcesz zachować proporcje kształtu (np. aby narysować koło), przytrzymaj wciśnięty klawisz Shift podczas przeciągania. Dodany kształt można przeciągnąć w dowolne miejsce na obszarze slajdu. Chcąc zmienić kontury kształtu, trzeba najpierw umożliwić jego edycję. Zobacz Umożliwianie edycji kształtów na stronie 85. Rozdział 5 Praca z kształtami, grafiką i innymi obiektami 83

Jeżeli chcesz dowiedzieć się więcej o manipulowaniu kształtami, układaniu ich i zmianie ich właściwości takich jak kolor, styl obramowania (obrysu), wielkość, orientacja, cienie i inne, zobacz Manipulowanie obiektami, układanie obiektów i zmiana ich wyglądu na stronie 90. Dodawanie własnego kształtu Za pomocą narzędzia rysowania można tworzyć własne kształty. Jak utworzyć własny kształt? 1 Kliknij w Kształty w pasku narzędzi, po czym zaznacz narzędzie rysowania. Możesz także wybrać Wstaw > Kształt > Narysuj pisakiem. Wskaźnik zmieni się ze strzałki w małą stalówkę. 2 Kliknij w dowolnym miejscu dokumentu, aby stworzyć pierwszy punkt własnego kształtu. 3 Kliknij w innym miejscu, aby utworzyć kolejny punkt. Każdy dodawany punkt połączony jest z poprzednim. Jeżeli chcesz usunąć stworzony segment kształtu, naciśnij klawisz Delete. Możesz nacisnąć klawisz Delete kilka razy pod rząd. 4 Jeżeli chcesz skończyć rysowanie i domknąć kształt (połączyć pierwszy i ostatni punkt kształtu linią z obrysem), kliknij pierwszy punkt kształtu. Jeżeli chcesz przerwać rysowanie i pozostawić kształt otwarty (bez linii między pierwszym i ostatnim punktem), tak aby można było później dokończyć jego rysowanie, naciśnij klawisz Esc lub kliknij dwa razy w ostatni punkt kształtu. 5 Jeżeli chcesz zamknąć otwarty kształt lub dodać do niego nowe punkty, kliknij raz w ten kształt, aby go zaznaczyć, po czym kliknij w niego po raz drugi, aby pokazać jego punkty. Wykonaj jedną z poniższych czynności: ÂÂ Kliknij dwa razy w jeden z dwóch punktów końcowych (na początku lub na końcu otwartego kształtu). Wskaźnik zmieni się w stalówkę. ÂÂ Jeżeli chcesz dodać kolejne punkty, klikaj w inne miejsca kształtu. Gdy będziesz gotów do zakończenia rysowania i domknięcia kształtu, kliknij w punkt na końcu otwartego segmentu. 84 Rozdział 5 Praca z kształtami, grafiką i innymi obiektami

6 Zaznacz obrys kształtu i przeciągnij go w dowolne miejsce na stronie. Jeżeli chcesz ponownie zmienić punkty lub kontur utworzonego kształtu, zaznacz ten kształt i kliknij w niego ponownie, aby uczynić go możliwym do edycji, po czym postępuj zgodnie ze wskazówkami dotyczącymi modyfikowania kształtów. Jeżeli chcesz dowiedzieć się więcej o manipulowaniu kształtami, układaniu ich i zmianie ich właściwości takich jak kolor, styl obramowania (obrysu), wielkość, orientacja, cienie i inne, zobacz Manipulowanie obiektami, układanie obiektów i zmiana ich wyglądu na stronie 90. Umożliwianie edycji kształtów Można zmieniać kontury kształtów, które już zostały umieszczone na obszarze slajdu. Przed rozpoczęciem edycji kształtu trzeba ją najpierw umożliwić. Kształt można uczynić możliwym do edycji w następujący sposób: mm Jeżeli chcesz umożliwić edycję gotowego kształtu, zaznacz go i wybierz Format > Kształt > Pozwól na edycję. Na kształcie pojawią się czerwone punkty. Możesz przeciągać te punkty, aby zmienić wygląd kształtu. Jeżeli później zechcesz zmienić ten kształt, kliknij w niego raz, aby go zaznaczyć, po czym kliknij ponownie, aby pozwolić na jego edycję. mm Jeżeli chcesz umożliwić edycję własnego kształtu, kliknij w niego raz, aby go zaznaczyć, po czym kliknij drugi raz, aby pokazać punkty. Zobacz poniższe tematy, aby dowiedzieć się więcej o manipulacji punktami i konturami kształtu po umożliwieniu jego edycji. Zobacz poniższe tematy, aby dowiedzieć się więcej o edycji gotowych kształtów. Dodawanie, usuwanie i przesuwanie punktów edycji w kształcie Można skorygować kontur kształtu, dodając, przesuwając lub usuwają jego punkty edycji. Oto sposoby manipulacji punktami kształtu: mm Jeżeli chcesz dodać punkt, uczyń kształt możliwym do edycji, wciśnij klawisz Opcja i przytrzymaj wskaźnik nad krawędzią kształtu. Wskaźnik zmieni się w stalówkę ze znakiem plus (+). Kliknij w miejsce na obramowaniu kształtu, w którym chcesz dodać nowy punkt. Przesuń punkt, jeśli to konieczne. Rozdział 5 Praca z kształtami, grafiką i innymi obiektami 85

mm Jeżeli chcesz przesunąć punkt, uczyń kształt możliwym do edycji, kliknij w punkt i przeciągnij go w inne miejsce. Można także przesuwać kilka punktów w tym samym czasie. Trzeba je zaznaczyć, trzymając wciśnięty klawisz Shift, a następnie przeciągnąć dowolny z nich. mm Jeżeli chcesz usunąć punkt, uczyń kształt możliwym do edycji, kliknij w punkt i naciśnij klawisz Delete. Da się usunąć kilka punktów jednocześnie. Trzeba je zaznaczyć, trzymając wciśnięty klawisz Shift, a następnie nacisnąć klawisz Delete. Zmiana kształtu krzywej Jednym ze sposobów utworzenia unikalnego kształtu jest zmiana konturów gotowego kształtu. Sposób ten może być także użyty do skorygowania krzywych we własnym kształcie. Jak zmienić kształt krzywej? 1 Uczyń kształt możliwym do edycji. Na kształcie pojawią się czerwone punkty, wskazujące możliwość zmiany kształtu krzywych w tych miejscach. 2 Kliknij w czerwony punkt na krzywej, której kształt chcesz zmienić. Po obu stronach tego punktu pojawią się uchwyty. Przeciągnij lub obróć jeden z tych uchwytów, aby zmienić kształt krzywej. Możesz także zmienić krzywą, przeciągając ten punkt. 3 Przeciągnij czerwony punkt lub jeden z uchwytów, aby skorygować przebieg krzywej. Uchwyty możesz przeciągać zgodnie z ruchem wskazówek zegara lub przeciwnie do niego. Przesuwanie uchwytów razem lub oddzielnie pozwala na uzyskanie różnych efektów krzywizny. Wypróbuj różne ustawienia aż do uzyskania zamierzonego efektu. Jeżeli chcesz przesuwać uchwyty razem, wciśnij klawisz Opcja i przeciągaj dowolny z uchwytów. Jeżeli chcesz przesuwać tylko pojedynczy uchwyt, wciśnij klawisz Command podczas przeciągania. 4 Jeżeli chcesz zwiększyć precyzję zmiany konturu, dodaj więcej punktów edycji: przytrzymaj klawisz Opcja i przesuń wskaźnik nad obrys kształtu. Gdy wskaźnik zmieni się w stalówkę ze znakiem plus, kliknij w miejscu, w którym chcesz dodać nowy punkt edycji. Zobacz Dodawanie, usuwanie i przesuwanie punktów edycji w kształcie na stronie 85, aby dowiedzieć się więcej. Zmiana konturu prostego segmentu Można zmienić kąt między dwoma segmentami lub długość segmentu. 86 Rozdział 5 Praca z kształtami, grafiką i innymi obiektami

Jak zmienić kontur prostego segmentu? 1 Uczyń kształt możliwym do edycji. 2 Kliknij w punkt narożny. 3 Jeżeli chcesz zmienić kąt między dwoma połączonymi segmentami, przeciągnij punkt zgodnie z ruchem wskazówek zegara lub przeciwnie do niego. 4 Jeżeli chcesz zmienić długość jednego z segmentów, przeciągnij punkt do środka lub na zewnątrz. 5 Dodaj więcej punktów edycji: przytrzymaj klawisz Opcja i przesuń wskaźnik nad obrys kształtu. Gdy wskaźnik zmieni się w stalówkę ze znakiem plus, kliknij w miejscu, w którym chcesz dodać nowy punkt edycji. Zobacz Dodawanie, usuwanie i przesuwanie punktów edycji w kształcie na stronie 85, aby dowiedzieć się więcej. Przekształcanie punktów wyostrzonych na wygładzone (i odwrotnie) Punkty wygładzone można zmieniać na wyostrzone, a wyostrzone na wygładzone. Najpierw należy umożliwić edycję kształtu. Oto sposoby zmiany punktów wyostrzonych na wygładzone (i odwrotnie): mm Jeżeli chcesz zmienić punkt wyostrzony na wygładzony, uczyń kształt możliwym do edycji i dwukrotnie kliknij punkt wyostrzony. mm Jeżeli chcesz zmienić punkt wygładzony na wyostrzony, uczyń kształt możliwym do edycji i dwukrotnie kliknij punkt wygładzony. mm Jeżeli chcesz zmienić w jednym lub kilku kształtach wszystkie punkty wygładzone na wyostrzone, uczyń kształty możliwymi do edycji, zaznacz je i wybierz Format > Kształt > Wyostrz ścieżkę. mm Jeżeli chcesz zmienić w jednym lub kilku kształtach wszystkie punkty wygładzone na wyostrzone, uczyń kształty możliwymi do edycji, zaznacz je i wybierz Format > Kształt > Wyostrz ścieżkę. Kształt wystarczy uczynić możliwym do edycji raz, nie trzeba powtarzać tej czynności przed każdym wybraniem polecenia Wyostrz ścieżkę lub Wygładź ścieżkę. Edycja zaokrąglonego prostokąta Prostokąt z zaokrąglonymi rogami ma okrągły uchwyt, pozwalający na zmianę stopnia zaokrąglenia rogów. Przeciągnij, aby wyprostować lub zaokrąglić krawędzie. Rozdział 5 Praca z kształtami, grafiką i innymi obiektami 87

Jak edytować zaokrąglony prostokąt? mm Zaznacz kształt, po czym przeciągnij jego niebieski punkt edycji w lewo, aby wyprostować rogi lub w prawo, aby je zaokrąglić. Edycja strzałek pojedynczych i podwójnych Strzałki mają specjalne punkty edycji, pozwalające na korygowanie względnych proporcji grota i linii. Przeciągnij, aby zmienić długość ogona strzałki. Przeciągnij w górę lub w dół, aby zmienić szerokość ogona. Przeciągnij w lewo lub w prawo, aby zmienić wielkość grota. Jak zmienić proporcje strzałek pojedynczych i podwójnych? mm Zaznacz kształt i wykonaj jedną z poniższych czynności: ÂÂ Jeżeli chcesz wydłużyć strzałkę, przeciągnij uchwyt na końcu jej grota lub linii. ÂÂ Jeżeli chcesz zmienić grubość całej strzałki, przeciągnij jeden z uchwytów prostokąta, w który wpisana jest strzałka. ÂÂ Jeżeli chcesz zmienić względną grubość grota i linii strzałki, umieść wskaźnik nad niebieskim punktem edycji, znajdującym się w miejscu zetknięcia grota z linią. Gdy wskaźnik zmieni kształt, przeciągnij punkt edycji w dowolnym kierunku, aby zmienić proporcje strzałki. Edycja dymków komiksowych Dymki komiksowe (obu typów) mają specjalne narzędzia służące do ich edycji. Pozwalają one na zmianę stopnia zaokrąglenia rogów oraz grubości i długości końcówki. Jak zmienić wygląd dymków komiksowych? mm Zaznacz kształt i wykonaj jedną z poniższych czynności: ÂÂ Jeżeli chcesz, aby rogi stały się bardziej kwadratowe, znajdź na najszerszej krawędzi dymka niebieski punkt edycji i przeciągnij go w stronę końcówki dymka. Przeciągnięcie go w przeciwną stronę spowoduje większe zaokrąglenie rogów. ÂÂ Jeżeli chcesz zmienić grubość końcówki dymka, przeciągnij niebieski punkt edycji, znajdujący się w miejscu zetknięcia końcówki i części głównej dymka. ÂÂ Jeżeli chcesz wydłużyć lub skrócić końcówkę dymka, przeciągnij niebieski punkt edycji, znajdujący się na jej końcu. 88 Rozdział 5 Praca z kształtami, grafiką i innymi obiektami

ÂÂ Jeżeli chcesz zmienić kształt dymka, tak aby stał się on wyższy, niższy, węższy lub szerszy, przeciągnij jeden z uchwytów prostokąta, w który wpisany jest dymek. Edycja gwiazdy Każda gwiazda ma specjalny suwak, pozwalający na zwiększenie lub zmniejszenie liczby jej ramion, a także niebieski punkt edycji, pozwalający zmienić kąty pomiędzy ramionami. Przeciągnij, aby zmienić kąt między ramionami gwiazdy. To bieżąca liczba ramion gwiazdy. Przeciągnij, aby zwiększyć lub zmniejszyć liczbę ramion gwiazdy. mm mm Oto sposoby edycji gwiazdy: Po zaznaczeniu gwiazdy pojawi się suwak. Przeciągnij ten suwak, aby zwiększyć lub zmniejszyć liczbę ramion gwiazdy. Przeciągnij niebieski punkt edycji, aby zmienić kąty pomiędzy ramionami gwiazdy. Edycja wielokąta Każdy wielokąt ma specjalny suwak, pozwalający na zwiększenie lub zmniejszenie liczby boków. Tutaj widać bieżącą liczbę boków. Przeciągnij, aby zwiększyć lub zmniejszyć liczbę boków. Jak edytować wielokąt? mm Po zaznaczeniu wielokąta pojawi się suwak. Przeciągnij ten suwak, aby zwiększyć lub zmniejszyć liczbę boków wielokąta. Rozdział 5 Praca z kształtami, grafiką i innymi obiektami 89

Manipulowanie obiektami, układanie obiektów i zmiana ich wyglądu Sposób zaznaczania, układania i manipulowania obiektami w Keynote jest generalnie taki sam, zarówno w przypadku obrazków, kształtów, filmów, tabel, elementów wykresu jak i pól tekstowych. Do zmiany rozmiarów i orientacji większości obiektów, tak samo jak do dodawania cieni, odbić, zmiany stylu obramowania (obrysu), koloru lub obrazka wypełnienia itd. służą te same narzędzia. Kolejne tematy w tym rozdziale opisują narzędzia i sposoby pracy z różnymi rodzajami obiektów w Keynote. Jeżeli chcesz dowiedzieć się więcej o formatowaniu tekstu i projektowaniu tabel i wykresów, zajrzyj do odpowiednich rozdziałów. Zaznaczanie wielu obiektów Zanim będzie można przesunąć, zmienić lub wykonać inne operacje z danym obiektem, należy go najpierw zaznaczyć. Zaznaczony obiekt ma uchwyty, pozwalające na przesuwanie go, obracanie i zmianę jego wielkości. mm mm mm mm mm Oto sposoby zaznaczania i odwoływania zaznaczenia obiektów: Jeżeli chcesz zaznaczyć pojedynczy obiekt, kliknij w dowolnym miejscu tego obiektu. Jeżeli obiekt nie ma wypełnienia, kliknij w jego obramowanie. Jeżeli chcesz zaznaczyć kilka obiektów, klikaj w nie, trzymając wciśnięty klawisz Shift. Jeżeli chcesz zaznaczyć wszystkie obiekty ze slajdu, kliknij w slajd i naciśnij klawisze Command-A. Jeżeli chcesz zaznaczyć obiekt będący częścią grupy, musisz najpierw rozgrupować obiekty. Zaznacz grupę, po czym wybierz Uporządkuj > Rozgrupuj. Jeżeli chcesz odwołać zaznaczenie obiektów w grupie, przytrzymaj wciśnięty klawisz Command podczas klikania w obiekty, których zaznaczenie chcesz odwołać. Kopiowanie lub powielanie obiektów Sposób kopiowania obiektu zależy do miejsca, w którym ma zostać utworzona kopia. Jeżeli kopia ma być znacznie oddalona od oryginału lub ma się znaleźć w innym dokumencie, łatwiejsze będzie użycie poleceń kopiowania i wklejania. Jeżeli kopia ma znaleźć się blisko oryginału, łatwiejsze będzie użycie polecenia powielenia obiektu. Oto sposoby kopiowania obiektów: mm Jeżeli chcesz skopiować i wkleić obiekt, zaznacz go i wybierz Edycja > Kopiuj. Kliknij w miejscu, w którym ma pojawić się kopia obiektu. Wybierz z menu Edycja > Wklej. mm Jeżeli chcesz powielić obiekt ze slajdu, przytrzymaj wciśnięty klawisz Opcja podczas przeciągania tego obiektu. Możesz także zaznaczyć obiekt i wybrać Edycja > Powiel. Kopia obiektu pojawi się nad nim, lekko przesunięta. Przeciągnij kopię w wybrane miejsce. 90 Rozdział 5 Praca z kształtami, grafiką i innymi obiektami

mm Jeżeli chcesz skopiować obrazek pomiędzy dokumentami Keynote, zaznacz go i przeciągnij jego ikonę z pola informacji o pliku w Inspektorze miar do slajdu w innym oknie Keynote. Usuwanie obiektów Usuwanie obiektów jest łatwe i szybkie. Jak usunąć obiekt? mm Zaznacz obiekt lub obiekty i naciśnij klawisz Delete. Jeżeli przypadkowo usuniesz ważny obiekt, wybierz Edycja > Cofnij, aby go przywrócić. Przenoszenie obiektów i układanie ich na obszarze slajdu Keynote udostępnia szereg narzędzi pomagających przy dokładnym układaniu obiektów na obszarze slajdu, np. linie pomocnicze i linie siatki, dzięki którym można zachować położenie obiektów na różnych slajdach. Poszczególne obiekty można ze sobą grupować, ułatwiając w ten sposób manipulację zestawami obiektów, a także blokować, aby uniknąć ich przypadkowego przesunięcia. Można również układać obiekty na warstwach, tak aby zachodziły na siebie, tworząc efekt głębi. Oto sposoby bezpośredniej manipulacji obiektami: mm Jeżeli chcesz przenieść obiekt w inne miejsce slajdu, przeciągnij go. Nie przesuwaj obiektów za uchwyty zaznaczenia, ponieważ możesz w ten sposób niechcący zmienić ich rozmiar. Jeżeli chcesz dokładnie umieścić obiekty podczas przeciągania, użyj linii pomocniczych i linii siatki. Zobacz Korzystanie z linii pomocniczych wyrównywania i odstępów na stronie 93 i Korzystanie z linii siatki wzorca na stronie 94, aby dowiedzieć się więcej. mm Jeżeli chcesz przesuwać obiekt równo w poziomie lub w pionie (albo pod kątem 45 stopni), wciśnij klawisz Shift przed rozpoczęciem przeciągania. mm Jeżeli chcesz przesuwać obiekt o niewielkie odległości, wciskaj klawisze ze strzałkami. Powodują one przesunięcie zaznaczonego obiektu o jeden punkt. Jeżeli chcesz przesunąć obiekt o dziesięć punktów, przytrzymaj klawisz Shift podczas wciskania klawiszy ze strzałkami. mm Jeżeli chcesz widzieć dokładne położenie obiektu podczas jego przesuwania, wybierz Keynote > Preferencje i zaznacz Pokazuj wymiary i położenie przenoszonych obiektów (w panelu Ogólne ). mm Jeżeli chcesz przenieść tekst lub obiekt do innego obiektu, zaznacz pierwszy obiekt i wybierz Edycja > Wytnij Następnie umieść kursor w miejscu, w którym chcesz umieścić ten obiekt, po czym wybierz Edycja > Wklej. Przesuwanie obiektów do góry i na dół (na warstwach) Gdy obiekty nachodzą na siebie (lub gdy nachodzi na nie tekst), można zmienić ich kolejność na warstwach stosu. Rozdział 5 Praca z kształtami, grafiką i innymi obiektami 91

Jak przenieść obiekt na górę lub na dół względem tekstu lub innego obiektu? 1 Zaznacz obiekt, który chcesz przesunąć. 2 Jeżeli chcesz przenosić obiekt warstwa po warstwie, wybierz Uporządkuj > Przenieś na górę lub Uporządkuj > Przenieś do dołu. 3 Jeżeli chcesz przenieść obiekt na samą górę lub na sam dół stosu warstw, wybierz Uporządkuj > Umieść na wierzchu lub Uporządkuj > Umieść na spodzie. Jeżeli często pracujesz z obiektami na warstwach, możesz dodać przyciski Do góry, Na dół, Na wierzch i Pod spód do paska narzędzi, co pozwoli usprawnić pracę. Więcej informacji o pasku narzędzi można znaleźć w Pasek narzędzi na stronie 21. Szybkie wyrównywanie obiektów względem siebie Za pomocą poleceń z menu można szybko wyrównywać obiekty na slajdzie lub układać je w równych odległościach od siebie. Najpierw należy zaznaczyć wszystkie obiekty, które mają zostać wyrównane (zaznaczanie więcej niż jednego obiektu możliwe jest poprzez przytrzymanie klawisza Shift lub Command podczas klikania). Jak wyrównać zaznaczone obiekty? mm Jeżeli chcesz wyrównać obiekty względem siebie, wybierz Uporządkuj > Wyrównaj obiekty, po czym kliknij w jedną z opcji wyrównania, widocznych w podmenu. Do lewej: Układa obiekty tak, że ich lewe krawędzie są wyrównane do lewej krawędzi pierwszego z zaznaczonych obiektów. Na środku: Układa obiekty tak, że ich środki są wyrównane względem pierwszego z zaznaczonych obiektów. Do prawej: Układa obiekty tak, że ich prawe krawędzie są wyrównane do prawej krawędzi pierwszego z zaznaczonych obiektów. Do góry: Układa obiekty tak, że ich górne krawędzie są wyrównane do górnej krawędzi pierwszego z zaznaczonych obiektów. Na środku: Układa obiekty tak, że ich środki (w pionie) są wyrównane względem pierwszego z zaznaczonych obiektów. Do dołu: Układa obiekty tak, że ich dolne krawędzie są wyrównane do dolnej krawędzi pierwszego z zaznaczonych obiektów. mm Jeżeli chcesz równo rozmieścić obiekty na slajdzie, wybierz Uporządkuj > Rozmieść obiekty, a następnie wybierz opcję z podmenu. Poziomo: Koryguje odstęp między obiektami w poziomie. Pionowo: Koryguje odstęp między obiektami w pionie. Innym sposobem układania obiektów względem siebie jest przeciąganie ich i korzystanie z linii pomocniczych, wskazujących właściwe ułożenie obiektów. 92 Rozdział 5 Praca z kształtami, grafiką i innymi obiektami

Korzystanie z linii pomocniczych wyrównywania i odstępów Linie pomocnicze pojawiają się i znikają podczas przeciągania obiektów na slajdzie, ułatwiając rozmieszczanie obiektów względem siebie. Przykładowo, linie te pojawią się, gdy środek przeciąganego obiektu będzie znajdował się na tej samej linii co środki innych obiektów znajdujących się na arkuszu. Linie pomocnicze odstępów mogą się pojawić, gdy trzy lub więcej obiektów ułożonych jest równo na obszarze slajdu. Gdy przeciągany obiekt znajdzie się w równej odległości od pozostałych obiektów w szeregu, pojawią się linie pomocnicze odstępów, wskazując odległości każdej pary obiektów w jednostkach używanych na linijkach. Linie pomocnicze wielkości pojawiają się, gdy dwa lub więcej obiektów w szeregu ma tę samą szerokość lub wysokość. Linie pomocnicze wyrównywania widoczne są tylko w trakcie przeciągania obiektów. Puszczenie obiektu powoduje ich zniknięcie. Linie pomocnicze wyrównywania i linie pomocnicze odstępów mogą być wyświetlane w różnym kolorze, aby łatwiej było je od siebie odróżnić. Włączenie linii pomocniczych lub zmiana ich koloru dotyczy wszystkich dokumentów otwartych w Keynote. Jak włączyć, wyłączyć lub dostosować linie pomocnicze? 1 Jeżeli chcesz ustalić opcje linii pomocniczych wyrównywania, wybierz Keynote > Preferencje, po czym kliknij w Linijki. Zaznacz opcje określające pojawianie się linii pomocniczych wyrównywania: Jeżeli chcesz, aby linie pomocnicze pojawiały się, gdy środek przesuwanego obiektu jest ułożony równo ze środkiem innego obiektu lub slajdu, zaznacz Pokaż linie pomocnicze w środku obiektu. Jeżeli chcesz, aby linie pomocnicze pojawiały się, gdy jedna z krawędzi przesuwanego obiektu jest ułożona równo z krawędzią innego obiektu, zaznacz Pokaż linie pomocnicze na krawędziach obiektu. 2 Jeżeli chcesz zmienić kolor linii pomocniczych, kliknij w pole koloru linii pomocniczych wyrównywania i wybierz kolor w oknie wyboru koloru. 3 Jeżeli chcesz dostosować linie pomocnicze odstępów, zaznacz odpowiednie opcje w części Odstępy i wymiary obiektów. Jeżeli chcesz, aby pokazywane były odstępy pomiędzy trzema lub większą liczbą obiektów znajdujących się w jednej linii, zaznacz Pokazuj odstępy względne. Jeżeli chcesz, aby linie wskazywały równą wysokość lub szerokość obiektów, zaznacz Pokazuj wielkości względne. 4 Jeżeli chcesz zmienić kolor linii pomocniczych odstępów i wymiarów, kliknij w pole koloru i wybierz kolor w oknie wyboru koloru. Rozdział 5 Praca z kształtami, grafiką i innymi obiektami 93

5 Jeżeli chcesz pokazać lub ukryć linie pomocnicze, wybierz Widok > Pokaż linie pomocnicze lub Widok > Ukryj linie pomocnicze. 6 Jeżeli chcesz chwilowo ukryć linie pomocnicze, przytrzymaj podczas przeciągania obiektu wciśnięty klawisz Command. Innym sposobem układania obiektów jest użycie linii siatki na slajdzie wzorcowym lub podanie dokładnych współrzędnych obiektu na osi x i y. Zobacz Korzystanie z linii siatki wzorca na stronie 94 i Umieszczanie obiektów poprzez podawanie współrzędnych x i y na stronie 95. Można tworzyć statyczne linie pomocnicze, pozwalające układać obiekty na slajdzie lub umieszczać je w tym samym miejscu na różnych slajdach. Tworzenie własnych linii pomocniczych Można tworzyć statyczne linie pomocnicze, pozwalające układać obiekty na slajdzie lub umieszczać je w tym samym miejscu na różnych slajdach. Linie te nie pojawiają się ani nie znikają podczas przeciągania obiektów. Są one widoczne cały czas podczas pracy, nawet po przejściu do innego slajdu i powrocie do poprzedniego. Po dodaniu linii pomocniczych na każdym slajdzie, można użyć ich do ustawienia obiektów, tak aby umieścić te obiekty w tych samych miejscach na różnych slajdach. Jak utworzyć linię pomocniczą? 1 W tym celu kliknij w Widok w pasku narzędzi i wybierz Pokaż linijki, Uwaga: Linii pomocniczych nie można tworzyć podczas edycji tekstu. Trzeba przerwać edycję tekstu, zaznaczając dowolny obiekt lub klikając w obszar slajdu. 2 Umieść wskaźnik nad linijką, kliknij i przeciągnij na stronę. Pojawi się linia pomocnicza. 3 Przeciągnij linię pomocniczą tam, gdzie chcesz ją umieścić na slajdzie. 4 Jeżeli chcesz usunąć utworzoną linię pomocniczą, przeciągnij ją poza krawędź slajdu. Linie pomocnicze nie są widoczne na wydrukowanych slajdach ani podczas wyświetlania prezentacji. Korzystanie z linii siatki wzorca Podczas układania obiektów można korzystać nie tylko z linii pomocniczych wyrównywania, ale również z pionowych i poziomych linii siatki, dzielących slajd na równe części. Gdy przeciągasz obiekt na obszarze slajdu, przyciągany jest on do linii siatki, gdy tylko znajdzie się w ich pobliżu, zgodnie z ustawieniami w preferencjach Linie pomocnicze siatki mogą być wyświetlane w innym kolorze, niż pozostałe linie pomocnicze, aby łatwiej było je od siebie odróżnić. Jak włączyć linie siatki wzorca? 1 Wybierz Keynote > Preferencje, po czym kliknij w Linijki. 94 Rozdział 5 Praca z kształtami, grafiką i innymi obiektami

2 Zaznacz jedno lub oba pola wyboru dotyczące poziomych i pionowych linii siatki. 3 Wprowadź wartość procentową w polu obok każdej z zaznaczonych opcji, aby ustalić odległość linii siatki od siebie. 4 Jeżeli chcesz zmienić kolor linii siatki, kliknij w pole koloru linii siatki wzorca i wybierz kolor w oknie wyboru koloru. Można tymczasowo ukryć linie siatki, przytrzymując klawisz Command podczas przeciągania obiektu. Linie siatki wzorca widoczne są tylko na slajdach wzorcowych. Nie widać ich na wydrukowanych slajdach. Umieszczanie obiektów poprzez podawanie współrzędnych x i y Można dokładnie umieszczać obiekty na obszarze slajdu, podając ich współrzędne zgodnie z jednostkami wyświetlanymi na linijkach. Jak podać współrzędne x i y obiektu? 1 Zaznacz obiekt, którego położenie chcesz ustalić. 2 Kliknij w Inspektor w pasku narzędziowym, a następnie w przycisk Inspektora miar. 3 Wprowadź współrzędne x i y w polach Pozycja, używając jednostek z linijek. Podane współrzędne określają położenie lewego górnego rogu prostokąta obejmującego obiekt. Jeżeli obiekt został obrócony, współrzędne x i y określają lewy górny róg niewidocznego prostokąta, zawierającego dany obiekt. Prostokąt ten może mieć inne wymiary, niż obiekt. ÂÂ Wartość X mierzona jest od lewej krawędzi obszaru slajdu. ÂÂ Wartość Y mierzona jest od górnej krawędzi obszaru slajdu. W przypadku linii, współrzędne x i y początku oznaczają pierwszy utworzony punkt (lub lewy górny punkt, jeżeli linia nie została narysowana, tylko wstawiona jako całość). Nawet po obróceniu lub odwróceniu linii, współrzędne początku będą określać położenie tego samego punktu. Współrzędne x i y pierwszego punktu linii. Współrzędne x i y drugiego punktu linii. Grupowanie i rozgrupowywanie obiektów Można zgrupować ze sobą kilka obiektów, aby dało się je razem przenosić, kopiować, zmieniać rozmiar i orientację, tak jakby były osobnym, pojedynczym obiektem. Zgrupowane obiekty mogą być także animowane jako pojedynczy obiekt. Dowolny obiekt należący do grupy może być edytowany bez konieczności rozgrupowania. Rozdział 5 Praca z kształtami, grafiką i innymi obiektami 95

Zgrupowane obiekty mogą być grupowane z innymi obiektami, tworząc hierarchię zagnieżdżonych grup obiektów. Zaznaczenie obiektu wielokrotnie zgrupowanego wymaga kliknięcia weń wielokrotnie (po jednym kliknięciu na każdy poziom grupowania). Jak zgrupować obiekty? 1 Przytrzymaj klawisz Command (lub Shift) podczas zaznaczania obiektów, które chcesz zgrupować. Jeżeli nie da się zaznaczyć obiektu, być może jest on zablokowany. Trzeba go odblokować. 2 Wybierz Uporządkuj > Grupuj lub kliknij w Grupuj w pasku narzędzi. Zgrupowanie obiektu z przypisaną animacją powoduje jej usunięcie. Jak rozgrupować obiekty? mm Zaznacz grupę i wybierz Uporządkuj > Rozgrupuj lub kliknij w Rozgrupuj w pasku narzędzi. Gdy grupa jest zablokowana, musisz ją najpierw odblokować. Jeżeli nie da się zaznaczyć obiektu, być może jest on zablokowany. Trzeba go odblokować. Rozgrupowanie obiektu z przypisaną animacją również powoduje jej usunięcie. Jak zaznaczyć pojedynczy obiekt w grupie? mm Kliknij raz w obiekt, który chcesz edytować, aby zaznaczyć grupę. Następnie kliknij ponownie, aby zaznaczyć pojedynczy obiekt. Jeżeli pojedyncze kliknięcie nie zaznacza właściwego obiektu, być może jest on zgrupowany wielokrotnie. Kliknij ponownie, aż obiekt zostanie zaznaczony. Łączenie obiektów linią prostą Najłatwiejszym sposobem utworzenia linii pomiędzy dwoma obiektami jest użycie linii połączenia (zamiast tworzenia osobnej linii jako kształtu). Linia połączenia pomiędzy dwoma obiektami swobodnymi łączy je nawet wtedy, gdy któryś z obiektów zostanie przesunięty w inne miejsce. Jak złączyć dwa obiekty przy pomocy linii połączenia? 1 Zaznacz dwa obiekty, klikając w nie z wciśniętym klawiszem Command. Następnie wybierz Wstaw > Linia połączenia. Pojawi się linia prosta, łącząca oba zaznaczone obiekty. Gdy przeciągniesz dowolny z obiektów w inne miejsce, linia połączenia będzie się rozciągać, skracać i zmieniać kierunek, tak aby zawsze łączyć oba obiekty. 2 Jeżeli chcesz zmienić linię połączenia z prostej w krzywą, przeciągnij biały punkt edycji, znajdujący się obok środka linii. Gdy przeciągniesz obiekty w inne miejsca strony, krzywizna linii zmieni się, aby zachować połączenie pomiędzy nimi. 96 Rozdział 5 Praca z kształtami, grafiką i innymi obiektami

3 Jeżeli chcesz, aby pomiędzy linią a obiektem znalazł się odstęp (tak, aby linia nie stykała się z obiektem), przeciągnij widoczny na odpowiednim końcu linii niebieski punkt edycji w kierunku przeciwnym do obiektu. Gdy przeciągniesz obiekty w inne miejsca dokumentu, odstęp pomiędzy linią a obiektem pozostanie zachowany. 4 Jeżeli chcesz zmienić kolor, styl, grubość lub zakończenia linii, użyj narzędzi w pasku formatu lub w oknie Inspektora grafik, tak jak w przypadku każdej innej linii. Więcej informacji o zmianie tych atrybutów można znaleźć w Modyfikowanie rozmiarów, orientacji, konturów i innych cech obiektów na stronie 97. Blokowanie i odblokowywanie obiektów Można zablokować obiekty, co pozwoli uniknąć ich przypadkowego przesunięcia podczas pracy. Po zablokowaniu pojedynczych lub zgrupowanych obiektów, do momentu ich odblokowania nie da się ich przesunąć, usunąć ani zmienić w żaden sposób. Zablokowany obiekt można zaznaczyć, skopiować lub powielić. Kopia zablokowanego obiektu będzie również zablokowana. Jak zablokować obiekt? mm Zaznacz obiekty, które chcesz zablokować, po czym wybierz Uporządkuj > Blokuj. Jak odblokować obiekt? mm Zaznacz obiekty, które chcesz odblokować, po czym wybierz Uporządkuj > Odblokuj. Modyfikowanie rozmiarów, orientacji, konturów i innych cech obiektów Można zmieniać rozmiary obiektów, ich orientację i style ramek, dodawać cienie i odblask, a także zmieniać stopień krycia. Po osiągnięciu oczekiwanego wyglądu można skopiować go i wkleić do innych obiektów. Zmiana rozmiaru obiektów Wymiary obiektu można zmienić przeciągając jego aktywne uchwyty zaznaczenia lub wpisując dokładne wymiary. Oto sposoby zmiany rozmiaru obiektów: mm Jeżeli chcesz zmienić rozmiar obiektu myszą, zaznacz obiekt i przeciągnij jeden z jego uchwytów zaznaczenia. Jeżeli chcesz zmienić tylko szerokość lub wysokość obiektu, przeciągnij uchwyt boczny zamiast narożnego. Jeżeli chcesz zmienić rozmiar obiektu od środka, przytrzymaj klawisz Opcja podczas przeciągania uchwytu. Rozdział 5 Praca z kształtami, grafiką i innymi obiektami 97

Jeżeli chcesz zachować proporcje obiektu, przytrzymaj podczas przeciągania wciśnięty klawisz Shift. Możesz także kliknąć wcześniej w Inspektor w pasku narzędzi, następnie kliknąć w przycisk Inspektora miar i zaznaczyć opcję Wymuś utrzymanie proporcji. Jeżeli chcesz widzieć dokładny rozmiar obiektu podczas przeciągania uchwytu zaznaczenia, wybierz Keynote > Preferencje i zaznacz Pokazuj wymiary i położenie przenoszonych obiektów (w panelu Ogólne ). mm Jeżeli chcesz zmienić wymiary obiektu przy zachowaniu dokładnych proporcji, zaznacz ten obiekt, kliknij w Inspektor w pasku narzędziowym, następnie kliknij w przycisk Inspektora miar i wpisz nowe wartości w polach Wysokość i Szerokość. mm Jeżeli chcesz zmienić wymiary wielu obiektów na raz, zaznacz te obiekty, kliknij w Inspektor w pasku narzędziowym, następnie kliknij w przycisk Inspektora miar i wpisz nowe wartości w polach Wysokość i Szerokość. mm Zaznacz obiekt, po czym kliknij w przycisk Rozmiar oryginalny, znajdujący się w Inspektorze miar. Po zmniejszeniu bardzo dużego obrazka można wybrać, aby Keynote zachował tylko mniejszą jego kopię, redukując tym samym wielkość pliku dokumentu. Zobacz Zmniejszanie wielkości plików z obrazkami na stronie 80. Odwracanie i obracanie obiektów Każdy obiekt można odwracać i obracać. Przykładowo, jeżeli chcesz użyć w dokumencie obrazka strzałki, ale ma ona wskazywać inny kierunek, możesz odwrócić ten obrazek w pionie lub w poziomie, a także obrócić o dowolny kąt. Oto sposoby zmiany orientacji obiektu: mm Jeżeli chcesz odwrócić obiekt w pionie lub w poziomie, zaznacz go i wybierz z menu Uporządkuj > Odwróć pionowo (lub Uporządkuj > Odwróć poziomo). Możesz także kliknąć wcześniej w Inspektor w pasku narzędzi, następnie kliknąć w przycisk Inspektora miar i użyć przycisków odwracania. mm Jeżeli chcesz obrócić obiekt, zaznacz go, wciśnij i przytrzymaj klawisz Command, przesuń wskaźnik w stronę aktywnego uchwytu zaznaczenia, aż zmieni się on w zgiętą strzałkę, a następnie przeciągnij uchwyt. Jeżeli chcesz obracać obiekt co 45 stopni, przytrzymaj klawisze Shift-Command podczas przeciągania uchwytów zaznaczenia. Możesz także kliknąć w Inspektor w pasku narzędzi, następnie kliknąć w przycisk Inspektora miar i przeciągnąć kółko obracania lub użyć przycisków kąta, aby ustalić kąt obiektu. mm Jeżeli chcesz obrócić kształt, utrzymując poziome ułożenie znajdującego się w nim tekstu, wybierz Format > Kształt > Wyzeruj uchwyty tekstu i obiektów. 98 Rozdział 5 Praca z kształtami, grafiką i innymi obiektami

Zmiana stylu ramek W przypadku kształtów, elementów wykresu, pól tekstowych i komórek tabeli można wybrać styl linii i kolor obrysu, a także zrezygnować z jego wyświetlania. Da się także umieścić ramkę wokół importowanych obrazów. Styl i kolor linii obrysu ustalany jest w oknie Inspektora grafik i w oknie kolorów. Jak ustalić styl i kolor obramowania obiektu? 1 Zaznacz obiekt, który chcesz zmienić. 2 Kliknij w Inspektor w pasku narzędzi, a następnie kliknij w przycisk Inspektora grafik. 3 Wybierz Linia z menu Obrys. 4 Wybierz styl linii z menu. W przypadku tabel dostępna jest tylko linia ciągła lub brak linii. Kliknij w pole koloru, aby wybrać kolor. Wybierz linię. Wybierz grubość linii. Skrót px oznacza piksele. Wybierz styl linii. Użyj tych menu, aby wybrać zakończenia linii. 5 Jeżeli chcesz zmienić grubość linii, wpisz wartość liczbową w polu tekstowym lub klikaj w strzałki. 6 Jeżeli chcesz zmienić kolor linii, kliknij w pole koloru i wybierz kolor. 7 Jeżeli chcesz zmienić zakończenia linii (np. na strzałki lub kółka), wybierz lewe i prawe zakończenie z menu. Dodawanie ramek do obiektów Obrazki, kształty, pola tekstowe, filmy i obiekty zastępcze multimediów można otoczyć ramką obrazka. Aby wybrać ramkę, kliknij w tę strzałkę, a następnie w jedną z miniaturek. Rozdział 5 Praca z kształtami, grafiką i innymi obiektami 99

Jak dodać ramkę obrazka? 1 Zaznacz obiekt multimedialny lub obiekt zastępczy, kliknij w Inspektor w pasku narzędzi, a następnie kliknij w przycisk Inspektora grafik. 2 Wybierz Ramka obrazka z menu obrysu, po czym kliknij w jedną z miniaturek, aby wskazać odpowiednią ramkę. Jeżeli chcesz skorygować grubość ramki, użyj suwaka skali lub wpisz procentowy stopień powiększenia do znajdującego się obok pola tekstowego. Nie każda ramka obrazka może być zmieniona w ten sposób. Jak zmienić ramkę obrazka? 1 Zaznacz obiekt multimedialny lub obiekt zastępczy, kliknij w Inspektor w pasku narzędzi, a następnie kliknij w przycisk Inspektora grafik. 2 Następnie wybierz Ramka obrazka z menu obrysu i kliknij w strzałkę obok miniaturki, aby wybrać nową ramkę. mm Jak usunąć ramkę obrazka? Zaznacz obiekt multimedialny lub obiekt zastępczy, po czym wybierz styl linii z menu Obrys. Możesz także wybrać Brak. Dodawanie cieni Cienie pozwalają na uzyskanie efektu głębi na slajdach. Cień dodany do dowolnego obiektu pojawia się za nim. Można używać wielu różnych efektów cienia oraz usuwać cienie z obiektu.>. Kliknij tutaj, aby zmienić kolor cienia. Zaznacz to pole, aby dodać cień do zaznaczonego obiektu. Zmień kąt padania cienia za pomocą kółka kąta. Wartości przesunięcia, rozmycia i krycia określają wygląd cienia. Jak dodać cień do obiektu lub tekstu? 1 Zaznacz obiekt lub tekst. 2 Kliknij w Inspektor w pasku narzędzi, a następnie kliknij w przycisk Inspektora grafik. 3 Zaznacz Cień, aby dodać cień do obiektu. Gdy wyłączysz opcję Cień, dodany do obiektu cień zniknie. 4 Ustal kąt cienia za pomocą narzędzi kąta. 5 Jeżeli chcesz określić odległość cienia od obiektu, użyj narzędzi przesunięcia. Im wyższa wartość przesunięcia, tym cień jest dłuższy i znajduje się dalej od obiektu. 100 Rozdział 5 Praca z kształtami, grafiką i innymi obiektami

6 Jeżeli chcesz zmienić miękkość krawędzi cienia, użyj narzędzi rozmycia. Wysoka wartość rozmycia sprawia, że cień jest bardziej rozproszony. Niska wartość rozmycia oznacza ostrzejszy cień. 7 Jeżeli chcesz zmienić przeźroczystość cienia, ustaw ją za pomocą pola Krycie. Nie używaj w tym celu suwaka krycia na dole Inspektora grafik, ponieważ służy on do zmiany przeźroczystości samego obiektu. 8 Jeżeli chcesz zmienić kolor cienia, kliknij w pole koloru cienia i wybierz kolor. Cień tego obiektu ma zmieniony kolor. Ten obiekt ma domyślny cień. Cień tego obiektu ma większe przesunięcie. Cień tego obiektu ma inny kąt. Cień tego obiektu ma najmniejsze rozmycie. Cień tego obiektu ma większe rozmycie. Dodawanie odbicia Do obiektów można dodawać odbicie, widoczne pod nimi. Jak dodać odblask do obiektu? 1 Zaznacz obiekt. 2 Kliknij w Inspektor w pasku narzędzi, a następnie kliknij w przycisk Inspektora grafik. 3 Zaznacz Odbicie i przeciągnij suwak, aby zwiększyć lub zmniejszyć stopień odbicia. Rozdział 5 Praca z kształtami, grafiką i innymi obiektami 101

Zmiana poziomu krycia Można osiągnąć ciekawe efekty wizualne, zwiększając lub zmniejszając przeźroczystość obiektów>. Gdy obiekt z niskim poziomem zaczernienia zostanie umieszczony nad innym obiektem, ten drugi obiekt będzie prześwitywał przez ten pierwszy. Zależnie od ustalonego poziomu krycia, obiekty poniżej mogą być dobrze widoczne, lekko przesłonięte lub całkowicie niewidoczne (przy stuprocentowym kryciu). Jak zmienić przezroczystość obiektu? 1 Zaznacz obiekt. 2 Kliknij w Inspektor w pasku narzędzi, a następnie kliknij w przycisk Inspektora grafik. 3 Przeciągnij suwak krycia lub wpisz wartość procentową w znajdującym się obok niego polu. W przypadku kształtów można ustalić osobne zaczernienie dla kolorów wypełnienia i obrysu, i osobne dla samego obiektu. Gdy przeciągniesz suwak Zaczernienie (widoczny na dole okna wyboru koloru), aby skorygować kolor wypełnienia lub obrysu, wybrana w ten sposób wartość krycia będzie wartością maksymalną. Jeżeli następnie zmienione zostanie krycie obiektu w Inspektorze grafik, zmiana ta będzie potraktowana jako względna w stosunku do krycia ustalonego w oknie wyboru koloru. To kółko ma ustawione w Inspektorze grafik 100% krycie. To kółko ma ustawione 100% krycie w Inspektorze grafik. Kolor wypełnienia ma wybrane 50% zaczernienie w oknie kolorów. Obrys kółka ma wybrane 100% zaczernienie w oknie kolorów. To kółko ma ustawione 50% krycie w Inspektorze grafik. Jeżeli pomimo zmiany krycia obiektu, nie można uzyskać pełnego krycia koloru wypełnienia, może być to spowodowane ustawieniem niepełnego zaczernienia w oknie wyboru koloru. Można to naprawić, zaznaczając obiekt, wybierając Widok > Pokaż kolory i ustawiając zaczernienie na 100%. Wypełnianie obiektów kolorem lub obrazkiem Kształty, tabele, komórki tabel, elementy wykresów i tło slajdów można wypełniać jednolitym kolorem, gradientem (przepływem barwnym) lub obrazkiem. 102 Rozdział 5 Praca z kształtami, grafiką i innymi obiektami

Wypełnienie obiektu jednolitym kolorem Do wypełniania kolorem obiektów służą narzędzia w Inspektorze grafik. Jak zmienić kolor wypełnienia obiektu? 1 Zaznacz obiekt. 2 Kliknij w Inspektor w pasku narzędzi, a następnie kliknij w przycisk Inspektora grafik. 3 Wybierz Wypełnienie kolorem z menu Wypełnienie. 4 Następnie kliknij w pole koloru pod tym menu, aby otworzyć okno wyboru koloru, po czym wybierz z niego odpowiedni kolor. Zobacz Okno wyboru koloru na stronie 25, aby dowiedzieć się więcej o oknie kolorów. Wypełnianie obiektu przepływem barwnym (gradientem) Do tworzenia gradientów w wypełnieniu obiektu służą narzędzia dostępne w Inspektorze grafik. Podstawowe opcje wypełnienia gradientem pozwalają na łatwe utworzenie liniowego przejścia z jednego koloru do drugiego. Zaawansowane wypełnienie gradientem umożliwia wymieszanie kilku kolorów i utworzenie gradientu promienistego. Jak otworzyć Inspektora grafik? mm Kliknij w Inspektor w pasku narzędzi, a następnie kliknij w przycisk Inspektora grafik. Jak wypełnić obiekt liniowym, dwukolorowym gradientem? 1 Wybierz Wypełnienie gradientem z menu Wypełnienie, znajdującego się w oknie Inspektora grafik. Kliknij w pola koloru, aby wybrać kolory. Kliknij w strzałkę, aby odwrócić gradient. Jeżeli chcesz zmienić orientację lub kierunek gradientu, kliknij w przyciski ze strzałkami, użyj kółka kąta lub wpisz wartość. 2 Kliknij w każde z pól koloru i wybierz kolory, które mają przechodzić jeden w drugi. 3 Kierunek gradientu możesz ustalić za pomocą kółka lub pola kąta. 4 Przyciski ze strzałkami pozwalają na odwrócenie gradientu w pionie lub w poziomie. 5 Jeżeli chcesz odwrócić gradient, kliknij w podwójną strzałkę obok pól koloru. Rozdział 5 Praca z kształtami, grafiką i innymi obiektami 103

Jak wypełnić obiekt wielokolorowym gradientem? 1 Wybierz Zaawansowane wypełnienie gradientem z menu Wypełnienie, znajdującego się w oknie Inspektora grafik. 2 Jeżeli chcesz dodać inny kolor do gradientu, umieść wskaźnik myszy nad miejscem pod paskiem gradientu, w którym ma zacząć się nowy kolor. Gdy obok strzałki wskaźnika pojawi się znak plus (+), kliknij, aby dodać nowy kolor. Dodaj tyle kolorów, ile ma zostać uwzględnionych w gradiencie. 3 Jeżeli chcesz zmienić kolor w gradiencie, kliknij w pole tego koloru (poniżej paska gradientu), po czym wybierz kolor z okna kolorów. Zrób tak dla każdego koloru, który chcesz zmienić. 4 Jeżeli chcesz usunąć kolor z gradientu, przeciągnij jego pole poza obszar okna Inspektora. Gdy puścisz przycisk myszy, kolor zniknie. Poniżej paska gradientu nie mogą znajdować się mniej niż dwa pola koloru. 5 Jeżeli chcesz zmienić stopień przechodzenia jednego koloru w drugi, przeciągnij odpowiedni trójkąt mieszania (na górze paska gradientu, pomiędzy dwoma kolorami). 6 Kierunek gradientu możesz ustalić za pomocą kółka lub pola kąta. 7 Jeżeli chcesz odwrócić gradient, kliknij w podwójną strzałkę obok pól koloru. Jak utworzyć gradient promienisty? 1 Ustal kolory gradientu, zgodnie z opisem dotyczącym tworzenia zwykłego gradientu (powyżej). 2 Kliknij w przycisk gradientu promienistego, znajdujący się na dole okna Inspektora. 3 Oto sposoby dalszego korygowania wyglądu gradientu promienistego: ÂÂ Jeżeli chcesz ustawić środek gradientu w obiekcie, przeciągnij niebieski punkt kontroli, wskazujący środek gradientu. ÂÂ Jeżeli chcesz zmienić intensywność przechodzenia jednego koloru w drugi, przeciągnij zewnętrzny punkt kontroli bliżej lub dalej środka gradientu. 104 Rozdział 5 Praca z kształtami, grafiką i innymi obiektami

Eksperymentuj z różnymi ustawieniami punktów kontroli gradientu i narzędziami nad paskiem gradientu w Inspektorze grafik, przeciągając je w różne miejsca, aż osiągniesz zadowalający efekt. 4 Jeżeli chcesz odwrócić gradient, kliknij w podwójną strzałkę obok pól koloru. Wypełnianie obiektu obrazem Kształt, pole tekstowe, komórkę tabeli, tło wykresu i serię wykresu można wypełnić obrazem. Jak wypełnić obiekt obrazem? 1 Zaznacz obiekt, który chcesz wypełnić obrazem. 2 Jeżeli Inspektor grafik jest zamknięty, kliknij w Inspektor w pasku narzędzi, po czym kliknij w przycisk Inspektora grafik. 3 Wybierz Wypełnienie obrazkiem lub Wypełnienie obrazkiem z tintą, po czym wskaż obrazek. Możesz także przeciągnąć plik obrazka z okna Findera lub przeglądarki mediów prosto do pola obrazka w Inspektorze grafik. Możesz również przeciągnąć obrazek do komórki tabeli lub serii wykresu. Jeżeli chcesz zmienić obrazek, przeciągnij nowy do tego pola. Użyj tego menu, aby wybrać wielkość obrazka w obiekcie. 4 Wybierz skalę obrazka z menu. Skaluj, aby dopasować: Zmienia wielkość obrazka, aby najlepiej dopasować jego wymiary do wymiarów obiektu. Jeżeli kształt obiektu różni się od kształtu obrazka, części obrazka mogą być niewidoczne, a wokół obrazka może pojawić się pusta przestrzeń. Skaluj, aby wypełnić: Powiększa lub zmniejsza obrazek, tak aby pozostawić jak najmniejszą pustą przestrzeń wokół niego, nawet gdy ma on inny kształt, niż obiekt. Rozciągnij: Dopasowuje rozmiar obrazka do rozmiaru obiektu, zniekształcając go, jeżeli obiekt ma inny kształt od obrazka. Wielkość oryginalna: Umieszcza obrazek wewnątrz obiektu, nie zmieniając jego oryginalnych rozmiarów. Jeżeli obrazek jest większy od obiektu, widać będzie tylko jego fragment. Jeżeli obrazek jest mniejszy od obiektu, widać będzie wokół niego białą przestrzeń. Rozdział 5 Praca z kształtami, grafiką i innymi obiektami 105

Mozaika: Jeżeli obrazek jest mniejszy od obiektu, będzie się powtarzał. Jeżeli obrazek jest większy od obiektu, widać będzie tylko jego fragment. Skaluj, by dopasować Wielkość oryginalna Mozaika (duży obrazek) Skaluj, by wypełnić Rozciągnij Mozaika (mały obrazek) Mozaika (duży obrazek) 5 Gdy wybierzesz Wypełnienie barwnym obrazkiem, kliknij w pole koloru, znajdujące się po prawej stronie przycisku Wybierz, aby wybrać kolor nakładany na obrazek. Przeciągnij suwak zaczernienia, widoczny na dole okna wyboru koloru, aby przyciemnić lub rozjaśnić nałożony kolor. Jeżeli przeciągniesz suwak krycia w oknie Inspektora grafik, zmieni to stopień krycia nałożonego koloru oraz samego obrazka. Kliknij, aby wybrać kolor tinty. Kopiowanie stylu obiektu do innego obiektu Po dodaniu efektu wizualnego do tekstu, kształtu, tabeli (lub jej pojedynczych komórek), można użyć go ponownie, kopiując i wklejając do innych obiektów tego samego typu. Dzięki temu nie trzeba powtórnie ustawiać tych samych opcji wyglądu. Style tekstu mogą zostać wklejone tylko do innego tekstu, a style obiektów do innych obiektów. Jak skopiować styl obiektu? 1 Zaznacz tekst, kształt, tabelę lub komórki tabeli, których efekty chcesz ponownie użyć. 2 Wybierz Format > Kopiuj styl. 3 Zaznacz obiekt, który chcesz sformatować. 4 Wybierz Format > Wklej styl. 106 Rozdział 5 Praca z kształtami, grafiką i innymi obiektami

Praca z MathType Jeżeli program MathType 6 jest zainstalowany, można otworzyć go bezpośrednio z Keynote i wprowadzić za jego pomocą równania matematyczne. Równanie utworzone w MathType 6 dodawane jest do dokumentu Keynote jako obrazek. Jak wpisać równanie matematyczne w Keynote, korzystając z MathType 6? 1 Wybierz Wstaw > Równanie MathType. Otwarte zostanie okno MathType 6 z przykładowym równaniem e=mc 2. 2 Kliknij dwa razy w to równanie, po czym wpisz własne, używając okien i narzędzi programu MathType 6. Jeżeli chcesz dowiedzieć się więcej na temat pracy z MathType 6, zajrzyj do pomocy tego programu. 3 Po zakończeniu wprowadzania równania wybierz File > Close and Return to Keynote. Gdy pojawi się okno z pytaniem o zachowanie równania, kliknij w Yes. 4 Przeciągnij równanie w odpowiednie miejsce slajdu. Po zamknięciu MathType 6, Keynote będzie traktował wprowadzone równanie jako osobny obiekt, który można przesunąć w inne miejsce, powiększyć, zmniejszyć, zmienić jego orientację, zgrupować, przenieść w górę lub w dół na warstwach, a nawet zamaskować jak zwykły obrazek. Gdy jednak równanie zostanie zamaskowane, przed jego edycją trzeba będzie zdjąć maskę. 5 Jeżeli chcesz edytować równanie, kliknij w nie dwa razy, aby otworzyć program MathType 6. Rozdział 5 Praca z kształtami, grafiką i innymi obiektami 107

Dodawanie dźwięku i filmów 6 Poznaj sposoby pracy z plikami dźwiękowymi i filmowymi, które mogą być odtwarzane podczas pokazu slajdów i dowiedz się, jak utworzyć prezentację odtwarzaną automatycznie, zawierającą nagraną wcześniej narrację. Można ożywić pokaz slajdów, dodając do slajdów ścieżkę dźwiękową, muzykę, efekty dźwiękowe lub filmy. Keynote pozwala także na nagrywanie narracji, szczególnie użytecznej w przypadku pokazów slajdów odtwarzanych automatycznie. Typy dźwięków i filmów, które można odtwarzać w Keynote Do dokumentu Keynote można dodawać pliki dźwiękowe (np. muzykę z biblioteki itunes). Keynote obsługuje wszystkie formaty rozpoznawane przez QuickTime i itunes, między innymi: ÂÂ MOV ÂÂ ÂÂ ÂÂ ÂÂ MP3 MPEG-4 AIFF AAC Pamiętaj, że niektóre pliki multimedialne są chronione prawem autorskim. Niektóre utwory muzyczne są zabezpieczone i mogą być odtwarzane tylko na komputerze, na którym zostały pobrane. Upewnij się, że komputer którego używasz ma możliwość odtwarzania wszystkich plików multimedialnych, dołączonych do prezentacji. 108

Po dodaniu plików multimedialnych do pokazu slajdów warto upewnić się, czy będą one dostępne po przeniesieniu dokumentu do innego komputera. W tym celu należy zadbać, aby podczas zachowywania dokumentu pole wyboru Kopiuj dźwięki i wideo do dokumentu było zaznaczone. Jest ono dostępne w oknie Zachowaj jako. Jeżeli nie widzisz tego pola wyboru, kliknij w przycisk obok pola Zachowaj jako, aby rozwinąć całe okno, po czym kliknij w trójkąt rozwijania Opcje zaawansowane. Parę słów o dodawaniu dźwięków do pokazu slajdów Oto sposoby używania dźwięku w prezentacjach: ÂÂ ÂÂ ÂÂ Na pojedynczym slajdzie: Dźwięk odtwarzany jest tylko na jednym slajdzie. Odtwarzanie dźwięku może rozpocząć się i zakończyć w dowolnym momencie wyświetlania slajdu. Przejście do kolejnego slajdu automatycznie wyłącza odtwarzanie dźwięku. Jeżeli chcesz się dowiedzieć, jak dodać plik dźwiękowy lub listę utworów odtwarzaną tylko na jednym slajdzie, zobacz Dodawanie dźwięku do pojedynczego slajdu na stronie 109. Jako ścieżkę dźwiękową całego pokazu slajdów: Odtwarzanie ścieżki dźwiękowej dodanej do pokazu slajdów rozpoczyna się wraz z rozpoczęciem pokazu i trwa do końca pokazu lub do końca ścieżki dźwiękowej (zależnie od tego, co jest dłuższe). Możesz wybrać, aby ścieżka dźwiękowa odtwarzana była tylko raz, powtarzana w pętli lub powtarzana w obie strony. Więcej informacjo o umieszczaniu plików dźwiękowych lub list utworów jako ścieżki dźwiękowej pokazu slajdów znajdziesz w Dodawanie ścieżki dźwiękowej do pokazu slajdów na stronie 110. Jako narrację: Można utworzyć zsynchronizowaną narrację, czyli nagranie swego głosu, omawiającego każdy slajd. Nagranie to będzie odtwarzane przez cały czas trwania pokazu slajdów. Jeżeli chcesz dowiedzieć się więcej o nagrywaniu narracji, zobacz Nagrywanie narracji na stronie 111. Dodawanie dźwięku do pojedynczego slajdu Oto sposoby dodawania tekstu do slajdu: mm Przeciągnij plik dźwiękowy z okna Findera do obszaru slajdu lub do obiektu zastępczego. mm Kliknij w Multimedia w pasku narzędzi, wybierz itunes z listy w panelu Dźwięk, zaznacz listę utworów, po czym przeciągnij plik lub całą listę w dowolne miejsce na obszarze slajdu (także np. do obiektu zastępczego). Plik dźwiękowy dodany do slajdu reprezentowany jest na nim przez ikonę głośnika. Ikona ta nie jest widoczna podczas odtwarzania pokazu slajdów. Rozdział 6 Dodawanie dźwięku i filmów 109

Jeżeli chcesz ustalić, kiedy ma rozpocząć się i zakończyć odtwarzanie muzyki, zaznacz ikonę pliku dźwiękowego i ustaw opcje odtwarzania, używając efektów Rozpocznij dźwięk i Zakończ dźwięk w oknie Inspektora animacji. Więcej informacji znajdziesz w Korygowanie ustawień odtwarzania na stronie 113 i Tworzenie animacji z filmami na stronie 133. Dodawanie ścieżki dźwiękowej do pokazu slajdów Plik dodany jako ścieżka dźwiękowa zawsze odtwarzany jest od początku. Jak dodać ścieżkę dźwiękową? 1 Kliknij w Inspektor w pasku narzędzi, a następnie kliknij w przycisk Inspektora dokumentów. 2 Kliknij w przycisk Dźwięk. Przycisk Inspektora dokumentów Przycisk Dźwięk Przeciągnij tutaj plik z dźwiękiem, który ma być odtwarzany w trakcie trwania pokazu slajdów. Wybierz Pętla, aby dźwięk był powtarzany. Ustal głośność dźwięku. Kliknij, aby odsłuchać dźwięk. 3 Wykonaj jedną z następujących rzeczy: Jeżeli chcesz dodać utwór lub listę utworów z itunes, kliknij w Biblioteka itunes. Znajdź utwór lub listę, którą chcesz dodać, po czym przeciągnij ten obiekt z okna przeglądarki mediów do pola dźwięku w oknie Inspektora dokumentu. Pamiętaj, że jeżeli dokonasz zmian na liście utworów w itunes, nie zostaną one automatycznie uwzględnione w prezentacji i trzeba będzie jeszcze raz dodać tę listę utworów. Jeżeli chcesz dodać plik dźwiękowy z Findera, przeciągnij go z biurka do pola dźwięku w oknie Inspektora dokumentu. 4 Jeżeli chcesz, aby Keynote powtarzał utwór lub listę utworów podczas prezentacji, wybierz Pętla z menu znajdującego się obok pola dźwięku. 5 Jeżeli chcesz odsłuchać utwór podczas pracy nad pokazem slajdów, kliknij w przycisk odtwarzania, widoczny pod polem dźwięku. 110 Rozdział 6 Dodawanie dźwięku i filmów

Nagrywanie narracji Nagrywając narrację, opowiadasz o poszczególnych slajdach, przechodząc do kolejnych ze zwykłą prędkością. Podczas przechodzenia do kolejnych slajdów, Keynote nagrywa również chronometraż, który zostanie zachowany podczas odtwarzania prezentacji. Do nagrywania narracji możesz wykorzystać mikrofon wbudowany do komputera lub możesz podłączyć mikrofon zewnętrzny. Jeżeli chcesz użyć mikrofonu zewnętrznego, podłącz go i użyj preferencji dźwięku w Preferencjach systemowych, aby skonfigurować ustawienia wejścia dźwięku. Jak nagrać narrację? 1 Zaznacz dowolny ze slajdów, od którego chcesz rozpocząć nagrywanie. Jeżeli zaznaczysz pominięty slajd, nagrywanie rozpocznie się od najbliższego nie pominiętego slajdu. 2 Wykonaj jedną z następujących rzeczy: ÂÂ ÂÂ Otwórz Inspektora dokumentów, kliknij w Dźwięk, a następnie kliknij w Nagraj. Wybierz Plik > Nagraj pokaz slajdów. Rozpocznie się odtwarzanie pokazu slajdów. Pulsująca czerwona kropka w lewym górnym rogu ekranu wskazuje, że trwa nagrywanie. 3 Mów wyraźnie do mikrofonu podczas trwania prezentacji, aby nagrać narrację. 4 Jeżeli chcesz przejść do kolejnego slajdu, naciśnij przycisk myszy lub klawisz ze strzałką w prawo. 5 Jeżeli chcesz wstrzymać nagrywanie, kliknij w czerwoną kropkę lub naciśnij dowolny z poniższych klawiszy: W: biały ekran F: zamrożenie b: czarny ekran Naciśnięcie dowolnego klawisza wznowi nagrywanie. 6 Po zakończeniu nagrywania narracji dla wszystkich slajdów naciśnij klawisz Esc, aby zatrzymać pokaz i zachować nagranie. Zauważ, że w menu Prezentacja, znajdującym się w panelu Dokument w oknie Inspektora dokumentów pojawia się opcja Nagrana. Nagrany pokaz slajdów odtwarzany jest od pierwszego nagranego slajdu (wybranego w kroku 1 powyżej). Jeżeli po kliknięciu w Odtwarzaj w pasku narzędzi prezentacja nie jest odtwarzana tak, jak powinna, upewnij się, że w menu Prezentacja w oknie Inspektora dokumentu wybrana jest opcja Nagrana. 7 Jeżeli chcesz odsłuchać narrację bez odtwarzania pokazu, kliknij w przycisk odtwarzania, znajdujący się w panelu Dźwięk w oknie Inspektora dokumentu. Suwak głośności pozwala wyregulować siłę głosu. Rozdział 6 Dodawanie dźwięku i filmów 111

Ponowne nagrywanie narracji w nagranym pokazie Jeżeli po nagraniu narracji zmienisz niektóre slajdy w pokazie lub dodasz nowe, nagranie może utracić synchronizację z pokazem. W takiej sytuacji możesz ponownie nagrać cały pokaz lub dołączyć dalszą narrację na końcu pokazu, aby uwzględnić w niej nowo dodane slajdy. Jak nagrać narrację ponownie lub dodać narrację do już nagranej? 1 Zaznacz dowolny ze slajdów, od którego chcesz rozpocząć nagrywanie. 2 Otwórz Inspektora dokumentu i kliknij w Dźwięk. 3 Kliknij w Nagraj. 4 Gdy zaznaczony slajd był już nagrany, wykonaj jedną z poniższych czynności: ÂÂ Jeżeli chcesz zastąpić poprzednie nagranie, rozpoczynając od zaznaczonego slajdu, kliknij w Nagraj i zastąp. Nagranie znajdujące się przed zaznaczonym slajdem pozostanie niezmienione. ÂÂ Jeżeli chcesz zastąpić całość nagrania, kliknij w Nagraj od początku. 5 Gdy zaznaczony slajd nie był jeszcze nagrany, wykonaj jedną z poniższych czynności: ÂÂ Jeżeli chcesz dołączyć nowe nagranie na końcu poprzedniego, kliknij w Nagraj i dołącz. ÂÂ Jeżeli chcesz zastąpić całość nagrania, kliknij w Nagraj od początku. Usuwanie narracji z nagranego pokazu slajdów Z nagranego pokazu slajdów można usunąć narrację. Gdy narracja zostanie usunięta, typ prezentacji (widoczny w menu Prezentacja w panelu Dokumenty, znajdującym się w oknie Inspektora dokumentów) zmieni się na Normalna. Wykonaj dowolną z poniższych czynności, aby usunąć narrację: mm Otwórz Inspektora dokumentów, kliknij w Dźwięk, a następnie kliknij w Usuń. mm Wybierz Plik > Wymaż nagranie. Umieszczanie filmu na slajdzie Filmy mogą być umieszczane w obiektach zastępczych lub w dowolnym miejscu slajdu. Animacje pozwalają także przesuwać filmy poza obszar slajdu oraz rozpoczynać i kończyć za pomocą kliknięcia. Jeżeli chcesz dowiedzieć się więcej, zobacz Tworzenie animacji z filmami na stronie 133. Oto sposoby dodawania filmu: mm Przeciągnij film z okna Findera do obszaru slajdu lub do obiektu zastępczego. mm Kliknij w Multimedia w pasku narzędzi, a następnie kliknij w Filmy w oknie przeglądarki multimediów. Zaznacz film i przeciągnij go do obszaru slajdu lub do obiektu zastępczego. 112 Rozdział 6 Dodawanie dźwięku i filmów

mm Wybierz Wstaw > Wybierz, po czym znajdź film, zaznacz go i kliknij we Wstaw. Przeciągnij film w miejsce, w którym ma się on znaleźć na obszarze slajdu. Więcej informacji o odtwarzaniu filmu podczas pokazu slajdów można znaleźć w Odtwarzanie filmów na stronie 221. Dodawanie ramki obrazka wokół filmu Dodanie ramki obrazka wokół filmu to atrakcyjny sposób wyróżnienia go na slajdzie. Ramkę obrazka można dodać za pomocą opcji obramowania, dostępnych w oknie Inspektora grafik. Jak umieścić film w ramce? 1 Zaznacz film i kliknij w przycisk Inspektor w pasku narzędzi, aby otworzyć okno Inspektora. Kliknij w przycisk Inspektora grafik. 2 Wybierz Ramka obrazka z menu Obrys. 3 Kliknij w obrazek ramki widoczny pod menu obrysu, aby wybrać styl ramki. 4 Przeciągnij suwak skali lub wpisz liczbę w polu obok, aby ustalić wielkość ramki. Korygowanie ustawień odtwarzania Jeżeli w pokazie slajdów ma być odtwarzany jedynie fragment dodanego pliku dźwiękowego lub filmu, można wybrać go za pomocą Inspektora QuickTime. Da się tam również wybrać ekran afiszowy filmu, czyli klatkę wyświetlaną przed rozpoczęciem odtwarzania. Można także zmienić inne opcje związane z odtwarzaniem plików multimedialnych. Wybierz klatkę początkową i końcową filmu. Zaznacz, aby rozpocząć odtwarzanie kliknięciem (zamiast odtwarzania automatycznego). Wybierz sposób powtarzania filmu. Przycisk Inspektora QuickTime Wybierz klatkę, która będzie wyświetlana przed rozpoczęciem odtwarzania filmu. Ustal głośność filmu. Za pomocą tych przycisków możesz odtwarzać film lub dźwięk podczas pracy nad pokazem slajdów. Dostępne w oknie Inspektora QuickTime przyciski odtwarzania pozwalają na odtwarzanie i podgląd filmu podczas ustalania opisanych dalej preferencji odtwarzania. Rozdział 6 Dodawanie dźwięku i filmów 113

Jak ustawić preferencje odtwarzania multimediów? 1 Kliknij w Inspektor w pasku narzędzi, a następnie kliknij w przycisk Inspektora QuickTime. 2 Kliknij w obiekt filmowy lub dźwiękowy, aby go zaznaczyć. 3 Jeżeli chcesz, aby podczas prezentacji odtwarzana była tylko część filmu, ustaw klatkę początkową i końcową, używając do tego celu suwaków Start i stop. 4 Jeżeli chcesz wybrać klatkę, która będzie widoczna przed rozpoczęciem odtwarzania filmu, przeciągnij suwak Ekran afiszowy, aż odpowiednia klatka pojawi się w polu podglądu. 5 Jeżeli chcesz, aby odtwarzanie filmu rozpoczęło się po kliknięciu przez prezentera, zaznacz Rozpocznij film po kliknięciu. 6 Wybierz metodę powtarzania filmu z menu Powtarzaj : Brak: Film odtwarzany jest tylko raz. Pętla: Film jest powtarzany. Pętla w przód i w tył: Film powtarzany jest w obie strony. 7 Jeżeli chcesz zwiększyć lub zmniejszyć głośność odtwarzania, przeciągnij suwak głośności w prawo lub w lewo. Gdy podczas odtwarzania filmu wskaźnik myszy zostanie przesunięty nad film, wyświetlone zostaną narzędzia odtwarzania. Więcej informacji o obsłudze odtwarzania dźwięków i filmów dodanych do prezentacji znajdziesz w Odtwarzanie filmów na stronie 221. Zmniejszanie wielkości plików multimedialnych Dodawanie większych plików dźwiękowych i filmów do prezentacji Keynote może sprawić, że plik z prezentacją będzie bardzo duży. Jeżeli w pokazie slajdów używany jest jedynie fragment dodanego dźwięku lub filmu, można usunąć nieużywane części pliku, aby dokument Keynote był mniejszy. Możesz wybrać zmniejszenie rozmiarów pojedynczych lub wszystkich plików multimedialnych w dokumencie, jeżeli nie są one wykorzystywane w całości (włączając w to zamaskowane lub zmniejszone obrazki). Przed zmniejszeniem plików dźwiękowych lub filmowych trzeba zachować je jako część dokumentu. Zobacz Zachowywanie prezentacji na stronie 32, aby dowiedzieć się więcej. Oto sposoby zmniejszania wielkości dokumentu: mm Jeżeli chcesz zmniejszyć wielkość pojedynczego pliku w dokumencie, zaznacz dźwięk lub film, w którym wybrany został jego fragment (za pomocą suwaka Start i stop ) lub obrazek, który został zamaskowany lub pomniejszony, po czym wybierz Format > Obrazek > Zmniejsz wielkość pliku multimedialnego. 114 Rozdział 6 Dodawanie dźwięku i filmów

mm Jeżeli chcesz zmniejszyć wielkość wszystkich plików w dokumencie, upewnij się, że żaden dźwięk ani film nie jest zaznaczony, po czym wybierz Plik > Zmniejsz wielkość pliku. Po zmniejszeniu wielkości pliku dźwiękowego lub filmu nie będzie można przywrócić jego oryginalnej długości ani przesłuchać lub obejrzeć wyciętych części. Zmniejszenie wielkości zamaskowanego lub zmniejszonego obrazka uniemożliwia przywrócenie go do oryginalnej wielkości bez utraty jakości. Jeżeli zmienisz zdanie i zechcesz przywrócić oryginalny plik, jedynym sposobem będzie jego ponowne dodanie do slajdu. Niektóre typy plików mogą nie zezwalać na zmniejszanie wielkości w ten sposób. Rozdział 6 Dodawanie dźwięku i filmów 115

Wykorzystanie ruchu w pokazach slajdów 7 Przejścia pomiędzy slajdami i animacje obiektów mogą uatrakcyjnić pokaz slajdów i wyróżnić pewne elementy. Keynote udostępnia różne ciekawe przejścia i animacje, pozwalające na utworzenie dynamicznej prezentacji. Po utworzeniu i uporządkowaniu slajdów można dodać efekty przejścia pomiędzy poszczególnymi slajdami i animacje obiektów znajdujących się na slajdach. Istnieją trzy podstawowe typy animacji, których można używać w pokazie: ÂÂ ÂÂ ÂÂ Przejścia to efekty wizualne pokazywane podczas przechodzenia z jednego slajdu do kolejnego. Animacje obiektów (lub efekty animacji) przesuwają obiekty na i poza slajd (obiekty pojawiają się i znikają). Akcje obiektów animują obiekty na slajdzie, przesuwając je, obracając, zmieniając wielkość lub przezroczystość. 116

Dodawanie przejść pomiędzy slajdami Istnieje możliwość zmiany prędkości każdego efektu przejścia. Opcje przejść ustala się w panelu Przejścia, znajdującym się w oknie Inspektora slajdów. Przycisk Inspektora slajdów Kliknij, aby zobaczyć podgląd przejścia. Wybierz efekt przejścia. Określ kierunek przejścia. Wybierz sposób rozpoczęcia przejścia. Ustal czas trwania efektu przejścia. Ustal opóźnienie przed automatycznym rozpoczęciem przejścia. Niektóre efekty przejścia mają dodatkowe opcje. Jak dodać efekt przejścia po zaznaczonym slajdzie? 1 Kliknij w Inspektor w pasku narzędzi, a następnie kliknij w przycisk Inspektora slajdów. Kliknij w Przejście. 2 Wybierz opcję z menu Efekt. Lista przejść w tym menu zgrupowana jest według typów, zgodnie z opisem poniżej. Komunikat Efektu nie można odtworzyć na tym komputerze oznacza, że dane przejście wymaga lepszej karty graficznej, niż dostępna w używanym modelu komputera. Niektóre przejścia nadają się bardziej do określonych typów zawartości. Przejścia te tworzą efekty korzystające z obrazków lub tekstu znajdującego się na slajdach. Do tej grupy należą pierwsze trzy zestawy przejść, opisanych poniżej. Magiczne przejście: Przesuwa i zmienia rozmiary grafiki i tekstu, znajdujących się zarówno na bieżącym slajdzie, jak i na kolejnym. Podczas przejścia obiekty są przesuwane na nowe miejsca na kolejnym slajdzie i zmieniany jest ich rozmiar. To przejście działa tylko wtedy, gdy na kolejnym slajdzie znajduje się taki sam obrazek, kształt lub pole tekstowe, ale o innym rozmiarze lub w innym miejscu. Efekty tekstowe: Przenoszą pojedyncze litery z tekstu znajdującego się na jednym slajdzie do tekstu znajdującego się na drugim. Efekty tekstowe sprawdzają się najbardziej przy przejściach pomiędzy slajdami zawierającymi dużą ilość tekstu. Przykładowym efektem tekstowym jest Anagram. Rozdział 7 Wykorzystanie ruchu w pokazach slajdów 117

Efekty obiektów: Przenoszą jednocześnie wszystkie obiekty graficzne z jednego slajdu do kolejnego. Efekty obiektów sprawdzają się najbardziej przy przejściach pomiędzy slajdami zawierającymi dużo grafiki. Efekty 3D: Tworzy trójwymiarowe efekty wizualne, obejmujące przesuwanie jednego slajdu poza ekran i pojawianie się na nim kolejnego. Efekty te są niezależne od zawartości slajdów, ale do płynnego działania mogą wymagać lepszej karty graficznej. Efekty 2D: Tworzą dwuwymiarowe efekty wizualne, obejmujące przesuwanie jednego slajdu poza ekran i pojawianie się na nim kolejnego. Ostatnie efekty: Lista wszystkich przejść użytych w bieżącym pokazie slajdów, ułatwiająca ich ponowne zastosowanie w nowych slajdach. 3 Jeżeli chcesz zobaczyć podgląd przejścia w oknie inspektora, kliknij w miniaturkę w panelu Przejście. Możesz także kliknąć w Odtwórz w pasku narzędzi, aby zobaczyć animację na pełnym ekranie. 4 Jeżeli chcesz zmienić czas trwania przejścia, wpisz wartość w polu Czas trwania (lub ustal ją, klikając w strzałki). 5 Wybierz opcję z menu Kierunek (dostępną tylko dla niektórych efektów). 6 Wybierz opcję z menu Rozpocznij przejście. Jeżeli chcesz, aby efekt przejścia użyty został po kliknięciu oznaczającym przejście do kolejnego slajdu, wybierz po kliknięciu. Jeżeli chcesz, aby efekt pojawił się automatycznie po określonym czasie wyświetlania slajdu, wybierz automatycznie. W polu Opóźnienie ustal czas, po którym ma zostać użyty wybrany efekt przejścia. 7 Jeżeli wybierzesz efekt z dodatkowymi opcjami (np. Mozaika, Zamiana lub Wygaszenie przez kolor), zaznacz opcje, których chcesz użyć. Gdy podczas pokazu przejście Kostka lub Odwracanie jest widoczne tylko częściowo: Fragmenty przejść Kostka i Odwracanie mogą być niewidoczne, jeżeli w panelu Pokaz slajdów, znajdującym się w preferencjach Keynote włączona jest opcja Powiększaj slajdy, aby dopasować je do ekranu. Chcąc uniknąć obcięcia tych efektów, należy wyłączyć opcję Powiększaj slajdy, aby dopasować je do ekranu. Można także włączyć jedną lub obie opcje ograniczenia przejść, co pozwoli uniknąć przycinania. W tym celu trzeba wybrać Keynote > Preferencje, po czym kliknąć w Pokaz slajdów. Porady dotyczące tworzenia efektu magicznego przejścia Efektu tego nie da się użyć z tabelami, wykresami ani filmami. Jeżeli chcemy osiągnąć najlepsze działanie efektu magicznego przejścia, najlepiej powielić slajd i dokonać zmian obiektów na kopii. 118 Rozdział 7 Wykorzystanie ruchu w pokazach slajdów

Jak przygotować magiczne przejście? 1 Utwórz slajd i umieść na nim obiekty (tekst, kształty, obrazki). 2 Zaznacz ten slajd w nawigatorze slajdów i naciśnij klawisze Command-D, aby go powielić. 3 Przejdź do utworzonej kopii slajdu i przesuń oraz zmień rozmiar niektórych lub wszystkich obiektów (tekstu, kształtów i obrazków). 4 Dodaj dowolny tekst lub grafikę do tej kopii oryginalnego slajdu i usuń z niej dowolne obiekty. 5 Zaznacz pierwszy, oryginalny slajd i zastosuj efekt Magiczne przejście. Porady dotyczące tworzenia efektów tekstowych Przykładowe efekty tekstowe to anagram, huśtawka, iskrzenie i migotanie. Najlepiej używać tych efektów pomiędzy dwoma podobnymi slajdami, zawierającymi pojedynczy, wyróżniający się tekst z powtarzającymi się literami. Tekst na obu slajdach powinien być zapisany czcionką o tej samej wielkości i kroju. W przypadku efektów anagram i huśtawka należy również upewnić się, że tekst znajduje się w tym samym miejscu na obu slajdach. Jak przygotować efekt tekstowy? 1 Utwórz slajd zawierający prosty, wyróżniający się tekst, np. tytuł lub krótki nagłówek. 2 Zaznacz ten slajd w nawigatorze slajdów i naciśnij klawisze Command-D, aby go powielić. 3 Usuń istniejący tekst z kopii slajdu i wpisz inny. Nowy tekst powinien być prosty i zawierać przynajmniej kilka takich samych liter, jakie znajdują się na pierwszym slajdzie. 4 Zaznacz pierwszy slajd i zastosuj dowolny efekt tekstowy. Porady dotyczące tworzenia efektów obiektów Do wyboru są efekty perspektywy, wirnika, wypychania obiektu i zoomu obiektu. Najlepiej używać tych efektów pomiędzy dwoma podobnymi slajdami, zawierającymi kilka większych obrazków lub zdjęć. Jak przygotować efekt obiektów? 1 Utwórz slajd zawierające kilka większych grafik, np. zdjęć lub dużych logotypów. 2 Utwórz drugi slajd tuż za poprzednim, zawierający również kilka wyróżniających się grafik. 3 Zaznacz pierwszy slajd i zastosuj dowolny efekt obiektów. Rozdział 7 Wykorzystanie ruchu w pokazach slajdów 119

Parę słów o animowaniu obiektów slajdu Za pomocą animacji obiektów można poruszać pojedyncze obiekty na slajdzie lub ich grupy: ÂÂ ÂÂ ÂÂ Wejście to efekty obejmujące pojawianie się obiektów na slajdzie, natomiast wyjście to efekty służące do przesuwania obiektów poza slajd. Animacje akcji poruszają obiekty wewnątrz slajdu. Inteligentne animacje to gotowe animacje akcji, służące do poruszania obiektów wewnątrz slajdu. Na pojedynczym slajdzie można użyć wielu animacji obiektów. Da się także zastosować kilka animacji do tego samego obiektu. Przykładowo, można sprawić, aby wypunktowany tekst pojawiał się wiersz po wierszu. Da się również wyświetlać poszczególne części wykresu jedna po drugiej, aby zwrócić uwagę widzów lub podnieść napięcie. Obrazek może pojawić się z lewej strony i przesunąć na środek slajdu, a następnie odsunąć w prawo i zniknąć. Po utworzeniu animacji można zmieniać ich kolejność. Przesuwanie obiektów na slajd i ze slajdu za pomocą animacji Dostosowywanie animacji pojawiania się i znikania obiektów rozpoczyna się od gotowego, pełnego slajdu (ze wszystkimi widocznymi obiektami), definiując animację dla każdego elementu, który ma pojawić się lub zniknąć ze slajdu. Jak sprawić, aby obiekt automatycznie pojawił się lub zniknął ze slajdu? 1 Zaznacz na slajdzie obiekt, który ma pojawić się lub zniknąć. Klikaj z wciśniętym klawiszem Shift, aby zaznaczyć więcej niż jeden obiekt. 2 Kliknij w Inspektor w pasku narzędzi, a następnie kliknij w przycisk Inspektora animacji. 120 Rozdział 7 Wykorzystanie ruchu w pokazach slajdów

3 Jeżeli chcesz ustalić sposób pojawienia się obiektu na slajdzie, kliknij w Wejście. Jeżeli chcesz ustalić sposób opuszczenia slajdu przez obiekt, kliknij w Wyjście. Przycisk Inspektora animacji Kliknij, aby zobaczyć podgląd animacji. Animacje wejścia służą do przesuwania obiektów na slajd, natomiast animacje wyjścia do usuwania ich ze slajdu. Obiekty mogą być animowane jako całość lub fragmentami. Możesz ustalić czas poszczególnych animacji oraz nakładać je na siebie. Ustal typ, kierunek i kolejność animacji dla każdego obiektu. Ustal czas trwania całej animacji. Wybierz, które elementy mają zostać uwzględnione. Kliknij, aby otworzyć szufladkę kolejności animacji, pozwalającą zmienić ich kolejność. 4 Wybierz opcję z menu Efekt. Jeżeli stosujesz efekt za pomocą inteligentnej animacji, w menu Efekt dostępna jest pozycja Użyj inteligentnej animacji. Zobacz Animowanie serii obrazków na slajdzie (inteligentne animacje) na stronie 127, aby dowiedzieć się więcej. 5 Jeżeli chcesz zmienić kierunek pojawiania się obiektu na slajdzie lub opuszczania slajdu przez obiekt, wybierz opcję z menu Kierunek. Nie każdy efekt pozwala na tego typu zmianę. 6 Jeżeli chcesz wybrać, czy obiekt ma pojawiać się na slajdzie w całości, czy element po elemencie, użyj menu Wykonanie. Zawartość menu Wykonanie zależy od zaznaczonego obiektu. Przykładowo, w przypadku tabeli są to opcje pozwalające składać ją wiersz po wierszu lub kolumna po kolumnie, natomiast w przypadku tekstu akapit po akapicie. Zobacz Parę słów o animowaniu wypunktowanego tekstu, tabel i wykresów na stronie 131, aby dowiedzieć się więcej. 7 Jeżeli chcesz ustalić, jak długo obiekt ma się pojawiać lub znikać, wpisz wartość w polu Czas trwania (lub ustal ją, klikając w strzałki). Rozdział 7 Wykorzystanie ruchu w pokazach slajdów 121

Jeżeli chcesz się dowiedzieć, jak ustalić osobne czasy animacji, zmienić ich kolejność lub zautomatyzować animację pojedynczych elementów, zaznacz Ustal czas i kolejność każdej animacji. Zaznacz poszczególne elementy w szufladce Kolejność animacji, po czym zobacz następujące zagadnienia: ÂÂ Jeżeli chcesz zmienić kolejność pojawiania się animacji, zobacz Zmiana kolejności animacji obiektów na stronie 129. ÂÂ Jeżeli chcesz ustalić, aby animacja rozpoczynała się automatycznie (po upływie określonego czasu) lub po kliknięciu, zobacz Automatyzacja animacji obiektów na stronie 130. ÂÂ Jeżeli chcesz przeplatać animacje różnych elementów (np. wierszy tabeli i klinów wykresu kołowego), zobacz Mieszanie animacji tekstu, tabel i wykresów na stronie 133. ÂÂ Jeżeli chcesz zastosować animacje akcji w celu przesuwania lub zmiany obiektów na slajdzie, zobacz Parę słów o poruszaniu obiektów na slajdach (animacjach akcji) na stronie 122. 8 Możesz uniemożliwić pojawianie się niektórych elementów: w tym celu rozwiń menu Animuj od i wybierz z niego dowolną opcję poza 1 lub ost.. Jeżeli chcesz zobaczyć animację, kliknij w obrazek podglądu w oknie Inspektora animacji lub kliknij w Odtwarzaj w pasku narzędzi. Możesz także zobaczyć animację pojedynczego elementu, klikając w niego w szufladce kolejności animacji. Jeżeli zgrupujesz lub rozgrupujesz obiekty używające animacji, zostanie ona usunięta. Animację można także umieścić na slajdzie wzorcowym, dzięki czemu efekt ten będzie widoczny na każdym innym slajdzie, utworzonym w oparciu o ten wzorzec. Więcej informacji znajdziesz w Określanie domyślnych przejść na stronie 249. Parę słów o poruszaniu obiektów na slajdach (animacjach akcji) Animacje akcji to animacje pozwalające przesuwać lub zmieniać wygląd obiektu bez konieczności przesuwania go poza obszar slajdu. Istnieją dwa rodzaje akcji: ÂÂ Przesuwanie obiektu po slajdzie wzdłuż ustalonej ścieżki ÂÂ Zmiana wyglądu obiektu poprzez powiększanie, zmniejszanie, zmianę przezroczystości lub obracanie Animację można także umieścić na slajdzie wzorcowym, dzięki czemu efekt ten będzie widoczny na każdym innym slajdzie, utworzonym w oparciu o ten wzorzec. Więcej informacji znajdziesz w Określanie domyślnych przejść na stronie 249. 122 Rozdział 7 Wykorzystanie ruchu w pokazach slajdów

Przesuwanie obiektu po slajdzie Animacja akcji może powodować przesuwanie obiektu po slajdzie wzdłuż ustalonej ścieżki (prostej lub zakrzywionej). Jeżeli obiekt ma się w pewnym momencie zatrzymać, należy ustalić kilka segmentów ścieżki, z których każdy będzie stanowił osobną animację. Przejście obiektu do kolejnego segmentu ścieżki następować może po kliknięciu lub po upływie ustalonego czasu. Jeżeli chcesz dowiedzieć się więcej o animacji wyświetlania obiektów, zobacz Automatyzacja animacji obiektów na stronie 130. Jak ustalić ścieżkę, po której ma przesuwać się obiekt? 1 Kliknij w Inspektor w pasku narzędzi, a następnie kliknij w przycisk Inspektora animacji. 2 Kliknij w Akcja. Przycisk Inspektora animacji Kliknij, aby zobaczyć podgląd animacji. Wybierz efekty animacji. Efekty akcji pozwalają na animowanie obiektów na slajdzie: poruszanie, zmniejszanie, powiększanie, wygaszanie, obracanie itp. W przypadku animacji ruchu można zmienić kształt ścieżki (z prostej na krzywą, lub odwrotnie). Ustaw, jak długo ma trwać animacja. Kliknij, aby dodać kolejną ścieżkę ruchu obiektu. Kliknij, aby zmienić kolejność animacji. 3 Zaznacz obiekt na slajdzie (obrazek, kształt, pole tekstowe, wykres, tabelę, film lub inny obiekt multimedialny). 4 Rozwiń menu Efekt i wybierz z niego Przesuwanie. Na obszarze slajdu pojawi się duch obiektu (jego przezroczysta kopia), połączona z oryginałem czerwoną linią. Ta przezroczysta kopia pokazuje docelowe miejsce obiektu. 5 Wykonaj jedną z poniższych czynności, aby zmodyfikować ścieżkę: Zmień kierunek poruszania lub odległość pokonywaną przez obiekt, przeciągając przezroczystą kopię w inne miejsce. Rozdział 7 Wykorzystanie ruchu w pokazach slajdów 123

Zmień ścieżkę z prostej na zakrzywioną, klikając w przycisk zakrzywienia ścieżki w oknie Inspektora animacji. Zmień kształt zakrzywionej ścieżki, przeciągając jeden z jej węzłów lub uchwytów węzła. Możesz także kliknąć dwa razy w węzeł i przeciągnąć jego uchwyty. Dodaj węzeł (punkt) do ścieżki, klikając w ścieżkę z wciśniętym klawiszem Opcja (wskaźnik myszy zmieni się wówczas w stalówkę). Możesz następnie zmienić krzywiznę ścieżki w miejscu nowego węzła, przeciągając sam węzeł lub jeden z jego uchwytów. Zmień prędkość poruszania się obiektu, wybierając opcję z menu Zmiany tempa w oknie Inspektora animacji. Przesuń cały segment ścieżki (razem z punktem początkowym i końcowym), przeciągając ją. Użyj tych uchwytów, aby zmienić kształt ścieżki. 6 Jeżeli chcesz przesuwać obiekt po nowym segmencie ścieżki, kliknij w przycisk dodania ścieżki, znajdujący się na przezroczystym obiekcie i mający postać czerwonego kwadratu z białym znakiem plus (+). Możesz także kliknąć w przycisk Dodaj akcję w Inspektorze animacji. Aby dodać kolejną ścieżkę do obiektu, kliknij w przycisk dodawania ścieżki (przy ostatnim półprzezroczystym obiekcie). 7 Jeżeli chcesz zmienić kolejność animacji, kliknij w Więcej opcji (jeżeli szufladka kolejności animacji nie jest otwarta), po czym przeciągnij animacje, aby ułożyć je we właściwej kolejności. Zobacz Zmiana kolejności animacji obiektów na stronie 129, aby dowiedzieć się więcej. 124 Rozdział 7 Wykorzystanie ruchu w pokazach slajdów

Przeciągnij ten półprzezroczysty obiekt w miejsce, w którym obiekt ma przestać się poruszać. Obiekt zacznie poruszać się z tego miejsca. Obiekty można przesuwać poza obszar slajdu. Po odwołaniu zaznaczenia ścieżek animacji i samego obiektu, ścieżki te przestają być widoczne na obszarze slajdu,. Można zobaczyć je ponownie, klikając w przycisk wyświetlania ścieżek, znajdujący się na obiekcie. Przycisk ten ma postać małego, czerwonego rombu z czarną kropką. Jeżeli podczas klikania w ten przycisk przytrzymany zostanie klawisz Opcja, ścieżki staną się trwale widoczne. Znikną po ponownym kliknięciu we wspomniany przycisk. Kliknij w przycisk pokazywania ścieżki, aby zobaczyć wszystkie etapy animacji akcji. Animowanie zanikania, obracania, powiększania lub zmniejszania obiektów Użyj akcji animacji do obracania obiektów, zmiany przezroczystości, czy wielkości. Jak sprawić, aby obiekt zmieniał rozmiar, orientację lub przezroczystość? 1 Kliknij w Inspektor w pasku narzędzi, a następnie kliknij w przycisk Inspektora animacji. 2 Kliknij w Akcja. 3 Zaznacz obiekt na slajdzie (obrazek, kształt, pole tekstowe, wykres, tabelę, film lub inny obiekt multimedialny). 4 Wybierz opcję z menu Efekt i użyj narzędzi do ustalenia wyglądu obiektu po zakończeniu transformacji: Rozdział 7 Wykorzystanie ruchu w pokazach slajdów 125

ÂÂ Jeżeli chcesz, żeby obiekt zanikał (lub pojawiał się stopniowo), wybierz Krycie z menu efektów i użyj suwaka krycia lub znajdującego się obok niego pola, aby ustalić docelowe krycie obiektu. Rozwiń menu Zmiany tempa i wybierz sposób zmiany tempa animacji, po czym ustal jej czas trwania, używając sąsiedniego pola tekstowego. Krótszy czas trwania oznacza szybszą zmianę przezroczystości obiektu. ÂÂ Jeżeli chcesz, żeby obiekt się obracał, wybierz Obrót z menu efektów, po czym rozwiń menu Kierunek i ustal kierunek obrotu. Pole tekstowe Obrót pozwala określić kąt, o jaki obiekt zostanie obrócony. Rozwiń menu Zmiany tempa i wybierz sposób zmiany tempa animacji, po czym ustal jej czas trwania, używając sąsiedniego pola tekstowego. Krótszy czas trwania oznacza szybszy obrót. Jeżeli podasz kąt obrotu równy 360, obiekt obróci się raz wokół własnej osi. Gdy kąt obrotu będzie wielokrotnością liczby 360, obiekt obróci się wiele razy. ÂÂ Jeżeli obiekt ma się powiększyć lub zmniejszyć, wybierz Skala z menu efektów, po czym użyj narzędzi skali, aby ustalić ostateczną wielkość obiektu (do 200% oryginału). Rozwiń menu Zmiany tempa i wybierz sposób zmiany tempa animacji, po czym ustal jej czas trwania, używając sąsiedniego pola tekstowego. Krótszy czas trwania oznacza szybszą zmianę rozmiaru obiektu. Jak sprawić, aby obiekt zmieniał rozmiar lub obracał się podczas przesuwania po slajdzie? 1 Kliknij w Inspektor w pasku narzędzi, a następnie kliknij w przycisk Inspektora animacji. 2 Kliknij w Akcja. 3 Zaznacz obiekt na slajdzie (obrazek, kształt, pole tekstowe, wykres, tabelę, film lub inny obiekt multimedialny). 4 Rozwiń menu Efekt i wybierz z niego Przesuwanie. Na obszarze slajdu pojawi się duch obiektu (jego przezroczysta kopia), połączona z oryginałem czerwoną linią. Ta przezroczysta kopia pokazuje docelowe miejsce obiektu. 5 Przeciągnij przezroczysty obiekt w miejsce docelowe na slajdzie. 6 Wykonaj jedną lub obie poniższe czynności: ÂÂ Jeżeli chcesz, aby obiekt zmniejszył się lub powiększył, zmień rozmiar przezroczystego obiektu, przeciągając jego uchwyty zaznaczenia (tak samo, jak w przypadku zwykłego obiektu). Rozmiar przezroczystego obiektu powinien odpowiadać docelowemu rozmiarowi obiektu po zakończeniu animacji. ÂÂ Jeżeli chcesz, aby obiekt się obrócił, umieść wskaźnik nad rogiem prostokąta, w który wpisany jest przezroczysty obiekt, trzymając wciśnięty klawisz Command. Gdy wskaźnik zmieni się w zakrzywioną strzałkę, przeciągnij róg prostokąta, aby obrócić ten obiekt (tak samo, jak w przypadku zwykłego obiektu) Nowe położenie przezroczystego obiektu powinno odpowiadać docelowemu położeniu obiektu po zakończeniu animacji. 126 Rozdział 7 Wykorzystanie ruchu w pokazach slajdów

7 Jeżeli chcesz, żeby obiekt kontynuował ruch po nowej ścieżce, kliknij w przycisk dodawania ścieżki, aby utworzyć nową ścieżkę. Animowanie serii obrazków na slajdzie (inteligentne animacje) Keynote udostępnia łatwy sposób animowania serii zdjęć lub innych obrazków na slajdzie, wraz z efektami przejścia pomiędzy nimi. Efekty te to inteligentne animacje. Taką inteligentną animację można utworzyć w bardzo prosty sposób, a wszystkie jej atrybuty (takie jak prędkość lub kierunek) będą ustalone automatycznie. Oczywiście te domyślne ustawienia można w razie potrzeby zmienić. Inteligentną animację można łatwo rozpoznać na slajdzie: otoczona jest ona niebieską ramką z purpurowym rombem w prawym dolnym rogu. Ta fioletowa ikona wskazuje, że to zdjęcie jest częścią inteligentnej animacji. Jak przygotować inteligentną animację? 1 Wybierz Wstaw > Inteligentna animacja > animacja. 2 Przeciągnij zdjęcia z panelu Zdjęcia w przeglądarce multimediów do okna edytora inteligentnej animacji lub w miejsce oznaczone linią przerywaną na obszarze slajdu. Jeżeli przeglądarka multimediów nie jest otwarta, kliknij w Multimedia w pasku narzędzi. Tutaj przeciągnij zdjęcia. Niektóre inteligentne animacje wyświetlają obrazki w dwóch różnych stanach. Użyj tego suwaka, aby ustalić wielkość obrazków w każdym ze stanów. Zaznacz, aby wszystkie obrazki miały tę samą wielkość. Wyłącz, aby użyć oryginalnych wymiarów poszczególnych zdjęć. Możesz także przeciągnąć zdjęcia i inne pliki graficzne bezpośrednio z Findera. 3 Edytor inteligentnej animacji pozwala ją dostosować: Jeżeli chcesz zamienić ze sobą dwa obrazki, przeciągnij jeden do drugiego w edytorze inteligentnej animacji. Jeżeli chcesz usunąć obrazek z animacji, przeciągnij go poza okno edytora lub zaznacz go i naciśnij klawisz Delete. Jeżeli chcesz, aby wszystkie zdjęcia uzyskały tę samą wielkość, zaznacz Skaluj obrazki do tych samych wymiarów. Rozdział 7 Wykorzystanie ruchu w pokazach slajdów 127

Jeżeli chcesz, aby różnice w wymiarach zdjęć zostały zachowane, wyłącz Skaluj obrazki do tych samych wymiarów. Niektóre inteligentne animacje wyświetlają obrazki w dwóch stanach. Przyciski i suwak wielkości pozwalają ustalić wielkość obrazka w każdym ze stanów. 4 Jeżeli chcesz zmienić maksymalny rozmiar obrazków na slajdzie, przeciągnij uchwyty niebieskiego pola inteligentnej animacji. Jak zmienić prędkość, kierunek, układ lub inne atrybuty animacji? 1 Zaznacz inteligentną animację i kliknij w Inspektor w pasku narzędzi. 2 Kliknij w przycisk Inspektora animacji, a następnie w Akcja. Różne style animacji mają różne atrybuty, więc widoczne opcje i narzędzia będą zależały od wybranej animacji. Kliknij, aby zobaczyć podgląd animacji. Wybierz efekt animacji. Wybierz sposób wyrównania obrazków. Zaznacz, jeżeli chcesz, aby niektóre zdjęcia wyświetlane były dłużej od pozostałych. Wybierz, które zdjęcia mają zostać uwzględnione w animacji. 3 Jeżeli chcesz zmienić prędkość animacji, wprowadź wartość w polu Czas trwania. Dłuższy czas trwania oznacza, że każdy z obrazków będzie dłużej wyświetlany. 4 Jeżeli chcesz ustalić, od którego obrazka rozpocznie się animacja i na którym się zakończy, wybierz ich numery z menu Animuj od i do. Zależnie od wybranego pierwszego i ostatniego obrazka, możesz przeglądać kolejne zestawy obrazków lub wszystkie obrazki. 5 Jeżeli chcesz dostosować inne atrybuty inteligentnej animacji, użyj narzędzi w Inspektorze animacji. 128 Rozdział 7 Wykorzystanie ruchu w pokazach slajdów

Jak rozdzielić czas poszczególnych animacji? 1 Zaznacz Ustal czas i kolejność każdej animacji w panelu Akcja w Inspektorze animacji. 2 Jeżeli szufladka kolejności animacji nie jest otwarta, kliknij w Więcej opcji. Na liście w szufladce kolejności animacji wszystkie animacje stanowiące część tej inteligentnej animacji będą zaznaczone. Domyślnie, każdy obrazek pojawi się na slajdzie dopiero po kliknięciu, uruchamiającym animację. 3 Jeżeli chcesz, aby animacje uruchamiały się automatycznie po ustalonym czasie (bez oczekiwania na kliknięcie), rozwiń menu Rozpocznij animację (na dole szufladki) i wybierz z niego Automat. po animacji n lub Po poprzedniej animacji. Zaznaczona animacja rozpocznie się automatycznie po zakończeniu poprzedniej. 4 Jeżeli chcesz ustalić opóźnienie pomiędzy poprzednią a bieżącą animacją, wprowadź wartość w polu Opóźnienie. 5 Jeżeli chcesz, aby animacja odtwarzana była pomiędzy innymi animacjami, przeciągnij ją pomiędzy te animacje na liście. Zobacz Mieszanie animacji tekstu, tabel i wykresów na stronie 133, aby dowiedzieć się więcej o przeplataniu animacji. mm Jak zmienić styl animacji? Zaznacz inteligentną animację, po czym wybierz efekt z menu w panelu Akcja w Inspektorze animacji. Jak otworzyć okno edytora inteligentnej animacji? mm Kliknij w dowolnym miejscu pola inteligentnej animacji (tego z niebieską ramką). Niektóre inteligentne animacje używają efektów mogących przesuwać obrazki poza obszar slajdu. Zobacz Przesuwanie obiektów na slajd i ze slajdu za pomocą animacji na stronie 120, aby dowiedzieć się więcej. Animację można także umieścić na slajdzie wzorcowym, dzięki czemu efekt ten będzie widoczny na każdym innym slajdzie, utworzonym w oparciu o ten wzorzec. Więcej informacji znajdziesz w Określanie domyślnych przejść na stronie 249. Zmiana kolejności animacji obiektów Można zmienić kolejność animacji na slajdzie. Przykładowo, jeden obiekt może pojawić się i zniknąć z ekranu przed pojawieniem się kolejnego obiektu, a poszczególne fragmenty obiektu (np. punkty na liście) mogą pojawiać się jeden po drugim. Zobacz Mieszanie animacji tekstu, tabel i wykresów na stronie 133, aby dowiedzieć się więcej. Oto sposoby zmiany kolejności animacji: mm Jeżeli szufladka Kolejność animacji jest zamknięta, kliknij w Więcej opcji w oknie Inspektora animacji. Przeciągnij elementy w szufladce kolejności animacji, aby zmienić ich kolejność. Rozdział 7 Wykorzystanie ruchu w pokazach slajdów 129

mm Zaznacz obiekt na obszarze slajdu i wybierz opcję z menu Kolejność w oknie Inspektora animacji. Automatyzacja animacji obiektów Domyślnie animacje obiektów rozpoczynają się po kliknięciu. Można jednak użyć automatycznego uruchamiani animacji, co pozwoli na uzyskanie ciekawych efektów. Jak ustalić, kiedy ma rozpocząć się animacja? 1 Kliknij w Inspektor w pasku narzędzi, a następnie kliknij w przycisk Inspektora animacji. 2 Jeżeli szufladka Kolejność animacji jest zamknięta, kliknij w Więcej opcji w oknie Inspektora animacji. 3 Zaznacz rzecz na liście w szufladce kolejności animacji, po czym wybierz opcję z menu Rozpocznij animację. Po kliknięciu: Animacja rozpoczyna się po kliknięciu. Automat. po animacji [numer] lub Automat. po poprzedniej: Animacja rozpoczyna się po zakończeniu poprzedniej animacji i upływie czasu, ustalonego w polu Opóźnienie. Automat. z animacją [numer]: Sprawia, że dwie animacje odtwarzane są jednocześnie, po upływie ustalonego czasu, wprowadzonego w polu Opóźnienie. Jednocześnie mogą być odtwarzane tylko animacje znajdujące się obok siebie na liście kolejności animacji. Przeciągaj rzeczy, aby zmienić ich kolejność. Wybierz sposób rozpoczęcia zaznaczonej animacji. W przypadku animacji rozpoczynanych automatycznie, możesz podać czas oczekiwania pomiędzy poprzednią a zaznaczoną animacją. Jeżeli chcesz, aby kilka obiektów animowanych było jako jeden obiekt, zgrupuj je. Zobacz Grupowanie i rozgrupowywanie obiektów na stronie 95. 130 Rozdział 7 Wykorzystanie ruchu w pokazach slajdów

4 Jeżeli chcesz, aby animacja rozpoczęła się od automatycznie (bez oczekiwania na kliknięcie), ustal czas oczekiwania po zakończeniu poprzedniej animacji, wpisując wartość w polu Opóźnienie (lub ustalając ją za pomocą strzałek). Opóźnienie może wynosić do 60 sekund. Parę słów o animowaniu wypunktowanego tekstu, tabel i wykresów Teksty, tabele, wykresy i filmy mają własne opcje animacji. Na przykład, można umieścić rysowanie wykresu na slajdach, gdzie każdy słupek jest dodawany na kolejnym slajdzie lub wyświetlanie listy z punktorami, z nowym punktorem pojawiającym się na kolejnym slajdzie. Tworzenie animacji tekstu Tekst może pojawiać się akapit po akapicie, słowo po słowie lub znak po znaku. Animacje tekstu mogą obejmować zwykły tekst oraz listy. Jak przygotować animację tekstu? 1 Zaznacz tekst na obszarze slajdu. 2 Kliknij w Inspektor w pasku narzędzi, a następnie kliknij w przycisk Inspektora animacji. 3 Rozwiń menu Wykonanie w panelu Wejście (aby ustalić pojawianie się tekstu) lub Wyjście (aby ustalić jego zanikanie). Panele te znajdują się w Inspektorze animacji. Zestaw dostępnych opcji zależy od tego, czy zaznaczony został zwykły tekst, czy tekst wypunktowany: Wszystkie jednocześnie: Przesuwa cały tekst pola tekstowego w tym samym czasie. Po punktorze: Przesuwa tekst punktor po punktorze. Po grupie punktorów: Przesuwa każdy punkt wraz z jego podpunktami. Po wyróżnionym punktorze: Wyróżnia każdy przesuwany punkt, wygaszając go po przesunięciu. Pozostawia wyróżniony tylko ostatnio przesunięty punkt. Po akapicie: Dla zwykłego tekstu (bez punktorów). Tworzenie animacji tabeli Tabele mogą pojawiać się lub znikać wiersz po wierszu, kolumna po kolumnie itd. Jak przygotować animację tabeli? 1 Zaznacz tabelę na obszarze slajdu. 2 Kliknij w Inspektor w pasku narzędzi, a następnie kliknij w przycisk Inspektora animacji. 3 Rozwiń menu Wykonanie w panelu Wejście (aby ustalić pojawianie się elementów tabeli) lub Wyjście (aby ustalić ich zanikanie). Panele te znajdują się w Inspektorze animacji. Następnie wybierz jedną z metod animacji: Wszystkie jednocześnie: Przesuwa tabelę jako pojedynczy obiekt. Po wierszu: Przesuwa tabelę na ekran wiersz po wierszu. Rozdział 7 Wykorzystanie ruchu w pokazach slajdów 131

Po kolumnie: Przesuwa tabelę na ekran kolumna po kolumnie. Po komórce: Przesuwa tabelę na ekran komórka po komórce. Po zawartości wiersza: Przesuwa na ekran najpierw pustą tabelę, po czym umieszcza zawartość wiersz po wierszu. Po zawartości kolumny: Przesuwa na ekran najpierw pustą tabelę, po czym umieszcza zawartość kolumna po kolumnie. Po zawartości komórki: Przesuwa na ekran najpierw pustą tabelę, po czym umieszcza zawartość komórka po komórce. Od dołu w górę: Przesuwa tabelę na ekran wiersz po wierszu, od dołu w górę. Od dołu w górę zawartość: Przesuwa na ekran najpierw pustą tabelę, po czym umieszcza zawartość wiersz po wierszu, od dołu w górę. Wszystkie elementy tabeli używają tego samego stylu animacji. Tworzenie animacji wykresu Wykresy mogą pojawiać się lub znikać pasek po pasku, klin po klinie itp. Jak przygotować animację wykresu? 1 Zaznacz na obszarze slajdu wykres, dla którego chcesz zdefiniować animację. 2 Kliknij w Inspektor w pasku narzędzi, a następnie kliknij w przycisk Inspektora animacji. 3 Rozwiń menu Wykonanie w panelu Wejście (aby ustalić pojawianie się elementów wykresu) lub Wyjście (aby ustalić ich zanikanie). Panele te znajdują się w Inspektorze animacji. Zestaw dostępnych opcji zależy od typu zaznaczonego wykresu: Wszystkie jednocześnie: Przesuwa cały wykres jako pojedynczy obiekt. Najpierw tło: Przesuwa najpierw na ekran osie wykresu, a następnie razem wszystkie elementy danych (paski, słupki, linie lub powierzchnie). Po serii: Przesuwa najpierw na ekran osie wykresu, a następnie poszczególne elementy danych, seria po serii. Po zestawie: Przesuwa najpierw na ekran osie wykresu, a następnie poszczególne elementy danych, zestaw po zestawie. Po elemencie w serii: Przesuwa najpierw na ekran osie wykresu, a następnie każdy element danych osobno, seria po serii. Po elemencie w zestawie: Przesuwa najpierw na ekran osie wykresu, a następnie każdy element danych osobno, zestaw po zestawie. Wszystkie elementy wykresu (poza legendą) używają tego samego stylu animacji. 132 Rozdział 7 Wykorzystanie ruchu w pokazach slajdów

Legendzie wykresu można przypisać inny styl animacji i inną kolejność pojawiania się. Jeżeli chcesz, aby legenda pojawiała się razem z wykresem, zgrupuj ją z nim przed ustaleniem stylu animacji dla wykresu (zobacz Grupowanie i rozgrupowywanie obiektów na stronie 95). Mieszanie animacji tekstu, tabel i wykresów Po utworzeniu animacji obiektów można ustalić, kiedy rozpoczynane mają być efekty wejścia i wyjścia. Przykładowo, możesz utworzyć animację pokazującą najpierw pierwszy punkt tekstu, następnie pierwszy klin wykresu kołowego, a później drugi punkt tekstu. Podobnie możesz zrobić w przypadku usuwania obiektów ze slajdu. Możesz także określić zakres elementów, które mają być użyte w animacji, np. tylko drugi i trzeci punkt tekstu. Jak wymieszać animacje obiektów? 1 Zaznacz pole tekstowe, tabelę lub wykres na slajdzie. 2 Kliknij w Inspektor w pasku narzędzi, a następnie kliknij w przycisk Inspektora animacji. 3 Rozwiń menu Wykonanie w panelu Wejście (aby ustalić pojawianie się elementów wykresu) lub Wyjście (aby ustalić ich zanikanie). Panele te znajdują się w Inspektorze animacji. Następnie wybierz z niego dowolną metodę oprócz Wszystkie jednocześnie. 4 Jeżeli chcesz ustalić zakres animowanych elementów, użyj menu Animuj od i do. 5 Zaznacz Ustal czas/kolejność każdej animacji. 6 Zaznacz inne pole tekstowe, tabelę lub wykres na slajdzie, po czym skonfiguruj animację zgodnie z opisem w krokach od 3 do 5. 7 Przeciągnij animacje w szufladce kolejności animacji, aby ustalić ich kolejność. Jeżeli szufladka kolejności animacji nie jest otwarta, kliknij w Więcej opcji. Przed zaznaczeniem animacji w celu jej przeciągnięcia niezbędne może okazać się odwołanie zaznaczenia pozostałych animacji na liście. Więcej informacji o automatycznym uruchamianiu animacji można znaleźć w Automatyzacja animacji obiektów na stronie 130. Tworzenie animacji z filmami Film umieszczony na slajdzie rozpoczyna odtwarzanie od razu po pojawieniu się danego slajdu, chyba że zostanie wybrane inaczej. Chcąc zmienić czas rozpoczęcia odtwarzania filmu lub jego zakończenia, trzeba utworzyć animację filmu. Jak przygotować animację filmu? 1 Zaznacz film na obszarze slajdu. 2 Kliknij w Inspektor w pasku narzędzi, a następnie kliknij w przycisk Inspektora animacji. Rozdział 7 Wykorzystanie ruchu w pokazach slajdów 133

3 Kliknij w Wejście, rozwiń menu Efekt i wybierz Uruchom film. 4 Jeżeli chcesz wyłączyć film, kliknij w Wyjście, rozwiń menu Efekt i wybierz Zatrzymaj film. Film zostanie włączony po uaktywnieniu animacji i zatrzymany po jej zakończeniu. Tak samo, jak w przypadku innych animacji, można wybrać rozpoczęcie po kliknięciu, po upływie ustalonego czasu lub po zakończeniu innej animacji. Zobacz Automatyzacja animacji obiektów na stronie 130 Zmiana kolejności animacji obiektów na stronie 129 i, aby dowiedzieć się więcej. Kopiowanie lub usuwanie animacji obiektów Po przygotowaniu animacji można skopiować ją i wkleić do innego obiektu, tak aby obiekt ten zachowywał się dokładnie tak samo jak ten, do którego przygotowana została animacja. Animację można usunąć z obiektu, używając narzędzi w Inspektorze animacji. Jak skopiować animację obiektu z jednego obiektu do innego? 1 Zaznacz obiekt, dla którego została przygotowana animacja. 2 Wybierz Format > Kopiuj animację. 3 Zaznacz drugi obiekt i wybierz Format > Wklej animację. Uwaga: Animację można wkleić tylko do takiego obiektu, który ją obsługuje. Przykładowo, animacji tekstowej (np. fali ) nie da się wkleić do obrazka. Oto sposoby usuwania animacji obiektów: mm Kliknij w Więcej opcji w oknie Inspektora animacji, aby wysunąć szufladkę kolejności animacji. Zaznacz animację na liście kolejności animacji, po czym naciśnij klawisz Delete. mm Zaznacz obiekt, którego animację chcesz usunąć i wybierz Brak z menu Efekt w oknie Inspektora animacji. 134 Rozdział 7 Wykorzystanie ruchu w pokazach slajdów

Używanie hiperłączy w prezentacji 8 Korzystanie z hiperłączy w celu poruszania się po prezentacji lub przechodzenia z prezentacji do stron internetowych. Parę słów o hiperłączach Hiperłącza to elementy nawigacyjne, pozwalające poruszać się pomiędzy slajdami prezentacji lub otwierać strony internetowe. Mogą one powodować także wykonywanie innych czynności, takich jak tworzenie nowej, zaadresowanej wiadomości e-mail lub innej prezentacji Keynote. Hiperłącza mogą być także przydatne w prezentacjach odtwarzanych automatycznie, np. na stoiskach lub w kioskach. Przykładowo, można utworzyć hiperłącza pozwalające widzom przejść do innej części prezentacji lub uzyskać dodatkowe informacje. Przekształcanie obiektu w hiperłącze Tekst, obrazki i kształty można przekształcić w hiperłącza, które po kliknięciu wykonują pewną określoną czynność. Obiekt przekształcony w hiperłącze oznaczany jest zgiętą strzałką, widoczną tylko podczas pracy w Keynote (strzałka ta nie jest widoczna w trakcie prezentacji). Tekst przekształcony w hiperłącze oznaczany jest podkreśleniem. Podkreślenie to widoczne jest zarówno podczas pracy w Keynote, jak i podczas prezentacji. Ta mała, niebieska strzałka (widoczna tylko podczas edycji slajdu) wskazuje, że dany obiekt jest klikalnym hiperłączem. Te strzałki stanowią przykład elementu nawigacyjnego, którego można użyć w pokazie slajdów. Mała, zgięta strzałka w dolnym rogu każdej z nich oznacza, że obiekt ten jest hiperłączem. Ta mała, niebieska strzałka (widoczna tylko podczas edycji slajdu) wskazuje, że obiekt ten jest klikalnym hiperłączem. 135

To pole tekstowe zostało przekształcone w hiperłącze. Informuje o tym ta sama zgięta strzałka, widoczna w jego prawym dolnym rogu. Tekst znajdujący się pod nią jest podkreślony, co oznacza, że jest on hiperłączem. Oto czynności, które mogą wykonywać hiperłącza dodane do prezentacji: ÂÂ Przejście do określonego slajdu ÂÂ ÂÂ ÂÂ ÂÂ Otwarcie witryny w domyślnej przeglądarce internetowej Otwarcie innego dokumentu Keynote Otwarcie nowej wiadomości e-mail Zakończenie pokazu slajdów Otwieranie witryny w przeglądarce internetowej podczas trwania prezentacji W pokazie slajdów można umieścić hiperłącze, otwierające wybraną witrynę w domyślnej przeglądarce internetowej, zainstalowanej na komputerze, na którym odtwarzany jest ten pokaz. Jak dodać hiperłącze, otwierające witrynę internetową? 1 Zaznacz tekst, który chcesz przekształcić w hiperłącze. Jeżeli wpiszesz (lub skopiujesz z innego dokumentu) tekst rozpoczynający się od www lub http, zostanie on automatycznie przekształcony w hiperłącze. Możesz wyłączyć tę funkcję, wybierając Keynote > Preferencje, klikając w Automatyczna korekcja i wyłączając opcję Automatycznie wykrywaj adresy e-mail i www. To ustawienie jest zależne od komputera, więc jeżeli dokument zostanie otworzony na komputerze z innym ustawieniem, użyte zostanie ustawienie tego komputera. 2 Kliknij w Inspektor w pasku narzędzi, kliknij w przycisk Inspektora hiperłączy, kliknij w Hiperłącze i zaznacz opcję Włącz jako hiperłącze. 3 Z menu Łącze do wybierz witryny. 4 Adres strony internetowej należy wpisać w polu URL. 5 Jeżeli chcesz zmienić tekst użyty jako hiperłącze, wpisz nowy w polu Pokaż. Przycisk Inspektora hiperłączy Wpisz adres URL, pod który ma prowadzić hiperłącze. Wpisz tekst hiperłącza, który ma być widoczny na slajdzie. 136 Rozdział 8 Używanie hiperłączy w prezentacji

Otwieranie nowej, zaadresowanej wiadomości e-mail W pokazie slajdów można umieścić hiperłącze, otwierające nową wiadomość e-mail w domyślnym programie pocztowym, zainstalowanym na komputerze, na którym odtwarzany jest ten pokaz. Jak dodać łącze, tworzące nową wiadomość e-mail? 1 Zaznacz tekst, który chcesz przekształcić w hiperłącze. Gdy wpiszesz adres e-mail (lub skopiujesz go i wkleisz z innego dokumentu), tekst ten automatycznie stanie się hiperłączem. Możesz wyłączyć tę funkcję, wybierając Keynote > Preferencje, klikając w Automatyczna korekcja i wyłączając opcję Automatycznie wykrywaj adresy e-mail i www. To ustawienie jest zależne od komputera, więc jeżeli dokument zostanie otworzony na komputerze z innym ustawieniem, użyte zostanie ustawienie tego komputera. 2 Kliknij w Inspektor w pasku narzędzi, kliknij w przycisk Inspektora hiperłączy, kliknij w Hiperłącze i zaznacz opcję Włącz jako hiperłącze. 3 Z menu Łącze do wybierz wiadomości email. 4 Wpisz adres odbiorcy wiadomości w polu Do. 5 Jeśli chcesz, wpisz temat wiadomości w polu Temat. 6 Tekst hiperłącza możesz zmienić w polu Pokaż. Pole to jest wyszarzone, jeżeli przekształcasz w łącze obiekt, a nie tekst. Wpisz adres odbiorcy wiadomości. Wpisz temat wiadomości. Wpisz tekst łącza, który ma być widoczny na slajdzie Przechodzenie do określonego slajdu Hiperłącza pozwalają na nieliniowe przeglądanie prezentacji lub wybór przez widzów własnej kolejności wyświetlania slajdów (np. gdy prezentacja odtwarzana jest na stoisku lub w kiosku). Poszczególne hiperłącza mogą prowadzić do dowolnego slajdu w dokumencie Keynote. Jak dodać hiperłącze prowadzące do określonego slajdu? 1 Zaznacz tekst, który chcesz przekształcić w hiperłącze. 2 Kliknij w Inspektor w pasku narzędzi, kliknij w przycisk Inspektora hiperłączy, kliknij w Hiperłącze i zaznacz opcję Włącz jako hiperłącze. Rozdział 8 Używanie hiperłączy w prezentacji 137

3 Rozwiń menu Łącze do i wybierz slajdu. 4 Zaznacz opcję opisującą slajd, do którego ma prowadzić łącze (następny, poprzedni, pierwszy, ostatni, ostatnio oglądany) lub numer slajdu. Hiperłączy można użyć także do obsługi całego pokazu slajdów. Zobacz Tworzenie prezentacji odtwarzanych automatycznie na stronie 209. Dodawanie do pokazu slajdów przycisku Zakończ pokaz W celu umożliwienia zakończenia pokazu slajdów poprzez kliknięcie w przycisk, można utworzyć hiperłącze kończące pokaz. Jak dodać hiperłącze, które zatrzyma pokaz slajdów? 1 Zaznacz obiekt lub tekst, który ma powodować zakończenie pokazu. 2 Kliknij w Inspektor w pasku narzędzi, kliknij w przycisk Inspektora hiperłączy, kliknij w Hiperłącze i zaznacz opcję Włącz jako hiperłącze. 3 Z menu Łącze do wybierz Zakończ pokaz slajdów. Otwieranie innego pokazu slajdów Keynote podczas prezentacji Dodawanie hiperłącza otwierającego inny plik Keynote. Jak dodać hiperłącze otwierające inny dokument Keynote? 1 Zaznacz tekst, który chcesz przekształcić w hiperłącze. 2 Kliknij w Inspektor w pasku narzędzi, kliknij w przycisk Inspektora hiperłączy, kliknij w Hiperłącze i zaznacz opcję Włącz jako hiperłącze. 3 Rozwiń menu Łącze do i wybierz pokazu slajdów Keynote. 4 Wskaż plik i kliknij w Otwórz. 5 Jeżeli chcesz zmienić tekst użyty jako hiperłącze, wpisz nowy w polu Pokaż. Gdy klikniesz w łącze do innego dokumentu Keynote, nowy pokaz slajdów rozpocznie odtwarzanie od pierwszego slajdu. Tworzenie prezentacji opartych na hiperłączach Jeżeli odtwarzanie pokazu slajdów ma być kontrolowane przez widzów, należy dodać do niego odpowiednie narzędzia nawigacyjne, tworząc hiperłącza prowadzące do poszczególnych slajdów, zatrzymujące pokaz i pozwalające wykonywać inne czynności. Keynote pozwala na utworzenie pokazu slajdów opartego wyłącznie o hiperłącza. Pokaz taki kontrolowany jest tylko za pomocą hiperłączy. Wskaźnik myszy pojawia się automatycznie, gdy jest potrzebny. W prezentacji opartej na hiperłączach wskaźnik myszy widoczny jest domyślnie tylko na slajdach zawierających hiperłącza. Można jednak wybrać, aby wskaźnik ten pojawiał się zawsze po poruszeniu myszy. 138 Rozdział 8 Używanie hiperłączy w prezentacji

Jak utworzyć prezentację opartą na hiperłączach? 1 Przygotuj prezentację, dodając hiperłącza prowadzące do kolejnych slajdów. Zobacz Przechodzenie do określonego slajdu na stronie 137, aby dowiedzieć się więcej. 2 Wybierz Tylko hiperłącza z menu Prezentacja, znajdującego się w panelu Dokumenty w oknie Inspektora dokumentów. mm Jak sprawić, aby wskaźnik pojawiał się zawsze po poruszeniu myszy? Wybierz Keynote > Preferencje, kliknij w Pokaz slajdów i zaznacz Pokaż wskaźnik, gdy ruszam myszą. Informacje o tworzeniu łącza zatrzymującego pokaz można znaleźć w Dodawanie do pokazu slajdów przycisku Zakończ pokaz. Zakończenie prezentacji może wymagać podania hasła, co pozwoli zabezpieczyć się przed jej przerwaniem przez nieautoryzowane osoby. Więcej informacji w Zatrzymywanie prezentacji na stronie 220. Podkreślanie tekstu hiperłącza Tekst hiperłączy jest domyślnie podkreślany, można jednak to podkreślanie wyłączyć. Oto sposoby wyłączenia podkreślania hiperłączy: mm Jeżeli nie chcesz, aby nowe hiperłącza tekstowe były podkreślane, wybierz Keynote > Preferencje, kliknij w Automatyczna korekta i wyłącz Podkreślaj tekst tworzonych hiperłączy. mm Jeżeli chcesz usunąć podkreślenie z istniejącego hiperłącza tekstowego (lub je dodać), zaznacz tekst i kliknij w przycisk U w pasku formatu. Podkreślony tekst utraci podkreślenie, natomiast zwykły tekst zostanie podkreślony. mm Jeżeli chcesz usunąć podkreślenie z istniejącego hiperłącza tekstowego (lub je dodać), zaznacz je, kliknij w Czcionki w pasku narzędzi, po czym rozwiń menu podkreślenia w oknie czcionek i wybierz z niego Brak. Zobacz Okno czcionek na stronie 26, aby dowiedzieć się więcej o oknie czcionek. Rozdział 8 Używanie hiperłączy w prezentacji 139

Tworzenie wykresów na podstawie danych 9 Tworzenie wykresów 2D i 3D na podstawie własnych danych, wybór typu wykresu (np. kołowy, słupkowy, paskowy, powierzchniowy, liniowy lub punktowy), zmiana stylu, kolorów i tekstur. Wyświetlanie znaczników, jednostek i innych etykiet. Łączenie ze sobą dwóch różnych typów wykresów. Keynote udostępnia narzędzia pozwalające na tworzenie atrakcyjnych wizualnie wykresów, służących do przedstawiania danych. Dane te można skopiować i wkleić z innego dokumentu lub wpisać bezpośrednio do Edytora danych wykresu, aby utworzyć i zmieniać wykresy bezpośrednio na stronie. Domyślny wygląd wykresów zgodny jest z wybranym szablonem, ale można zmienić ich kolory, tekstury, cienie, etykiety i inne cechy, aby dostosować ich wygląd lub wyróżnić pewne elementy. Parę słów o wykresach Wykres pozwala lepiej uwidocznić tendencje i zależności, które mogą nie być widoczne podczas oglądania danych w postaci tabeli. Keynote pozwala na wybór spośród wielu typów wykresów 2D i 3D, włączając w to wykresy kołowe, liniowe, paskowe, słupkowe i powierzchniowe, zależnie od rodzaju danych. Można także użyć wykresu mieszanego, aby nałożyć na siebie dwa różne typy wykresów. Można także przedstawić dane na dwuwymiarowym wykresie punktowym, korzystającym ze skali liniowej lub logarytmicznej. Oto typy wykresów, dostępne w Keynote: 140

Rodzaj wykresu Ikona Słupkowy 2D i 3D Słupkowy skumulowany 2D i 3D Paskowy 2D i 3D Paskowy skumulowany 2D i 3D Liniowy 2D i 3D Warstwowy 2D i 3D Warstwowy skumulowany 2D i 3D Kołowy 2D i 3D Punktowy 2D Mieszany 2D 2 osie Y 2D Przykład Można utworzyć wykres porównujący zmiany populacji ptaków pomiędzy rokiem 2007 a 2010 w dwóch regionach. Dane te będą przedstawione najpierw jako tabele z osobnymi wierszami dla regionu 1 i regionu 2. Badacz liczył ptaki w każdym regionie co roku (od 2007 do 2010), tworząc w ten sposób 4 punkty danych (wartości) dla każdego regionu. Rozdział 9 Tworzenie wykresów na podstawie danych 141

Jeżeli dane te przedstawione zostaną na wykresie słupkowym, będzie on wyglądał tak: Legenda wykresu opisuje cztery zestawy danych. Te dwa słupki tego samego koloru odpowiadają tej samej serii danych. Każdy słupek odpowiada jednemu punktowi danych. Każdy zestaw danych składa się z czterech słupków, po jednym dla każdej serii danych. Na tym wykresie region 1 i region 2 to serie danych, ponieważ punkty danych (liczba ptaków) z każdego regionu reprezentowane są przez serię słupków tego samego koloru, po jednej dla każdego roku. Każda kolumna z regionu 1 znajduje się obok kolumny dla regionu 2. Zestaw kolumn umieszczonych obok siebie to zestaw danych lub kategoria (kategorią jest 2007, 2008 i tak dalej). Jeżeli chcesz wyróżnić inny aspekt danych, możesz przekształcić wykres tak, aby punkty danych grupowane były regionami, zamiast latami. W takiej sytuacji punkty danych dla każdego roku reprezentowane są przez serię słupków (serię danych). Każda seria ma tutaj tylko dwa punkty danych, a grupy słupków dla każdego regionu to kategorie. Ten wykres słupkowy zawiera więc dwa zestawy po cztery kolumny (punkty danych), jedną kategorię dla regionu 1 i jedną kategorię dla regionu 2. Legenda wykresu opisuje dwie serie danych. Te cztery słupki tego samego koloru odpowiadają tej samej serii danych. Każdy słupek to punkt danych. Każdy zestaw danych składa się z dwóch słupków, po jednym z serii. 142 Rozdział 9 Tworzenie wykresów na podstawie danych

Różne rodzaje wykresów w różny sposób reprezentują serie danych: ÂÂ Na wykresach słupkowych i wykresach paskowych serie danych reprezentowane są przez serię słupów lub pasków z tym samym wypełnieniem (kolorem lub teksturą). ÂÂ ÂÂ ÂÂ ÂÂ Na wykresie liniowym serie danych reprezentowane są przez pojedynczą linię. Na wykresie powierzchniowym serie danych reprezentowane są przez kształt. Na wykresie kołowym przedstawiony jest tylko pojedynczy zestaw danych (pierwszy punkt danych w każdej serii), zależnie od kolejności w Edytorze danych wykresu. Na wykresie punktowym do wykreślenia wartości z jednej serii danych używane są dwie kolumny danych. Każda para wartości określa współrzędne x i y jednego punktu danych w pojedynczej serii danych. Dodawanie nowego wykresu i wprowadzanie danych Nowo dodany wykres pojawia się na obszarze slajdu z przykładowymi, zastępczymi danymi w Edytorze danych wykresu. Zastępowanie danych w Edytorze danych wykresu powoduje automatyczne uaktualnianie samego wykresu. Jak utworzyć nowy wykres na podstawie danych? 1 Umieść wykres w obszarze slajdu, wykonując jedną z poniższych czynności ÂÂ Kliknij w Wykresy w pasku narzędzi i wybierz typ wykresu z rozwiniętego w ten sposób menu. ÂÂ Narysuj obszar wykresu: przytrzymaj wciśnięty klawisz Opcja podczas klikania w Wykresy w pasku narzędzi i wybierz typ wykresu. Następnie puść klawisz Opcja i przesuń wskaźnik nad stronę, aż zamieni się on w krzyżyk. Wciśnij przycisk myszy i przeciągnij wskaźnik nad stroną, aby wskazać miejsce i kształt wykresu. Jeżeli chcesz zachować proporcje wykresu, przytrzymaj podczas przeciągania wciśnięty klawisz Shift. ÂÂ Wybierz Wstaw > Wykres > [ typ wykresu]. Na obszarze slajdu pojawi się wykres, który będzie można przesunąć lub zmienić jego wielkość. Otwarty zostanie również Edytor danych wykresu, wypełniony przykładowymi, zastępczymi danymi. Edytor danych wykresu to osobne okno zawierające tabelę, której zawartość można edytować. Tabela ta nie będzie widoczna na slajdzie podczas prezentacji. Służy ona tylko do wprowadzania danych, które są wykorzystywane do utworzenia wykresu. Te kwadraty pokazują kolory, odpowiadające poszczególnym seriom danych na wykresie. Rozdział 9 Tworzenie wykresów na podstawie danych 143

2 Oto sposoby wprowadzania danych do Edytora danych wykresu: ÂÂ ÂÂ ÂÂ ÂÂ ÂÂ ÂÂ Jeżeli chcesz edytować etykiety wierszy i kolumn, kliknij dwa razy w etykietę i zacznij pisać. Jeżeli chcesz dodać lub edytować liczbę w komórce, kliknij w nią dwa razy i zacznij pisać. Jeżeli chcesz zmienić kolejność wierszy lub kolumn, przeciągnij etykietę wiersza lub kolumny w nowe miejsce. Jeżeli chcesz dodać wiersze lub kolumny, kliknij w Dodaj wiersz lub Dodaj kolumnę, aby umieścić wiersz ponad zaznaczonym wierszem lub kolumnę po prawej stronie zaznaczonej kolumny. Gdy żaden wiersz ani żadna kolumna nie jest zaznaczona, nowy wiersz lub kolumna pojawia się na dole lub po prawej stronie tabeli. Jeżeli nie widzisz nowo dodanego wiersza lub kolumny, wciśnij klawisz Return lub Tab, rozciągnij okno Edytora danych wykresu lub przewiń jego zawartość. Możesz także zaznaczyć dowolną pustą komórkę, wpisać dane i wcisnąć klawisz Return. Automatycznie utworzony zostanie nowy wiersz lub kolumna. Jeżeli chcesz usunąć wiersze lub kolumny, zaznacz etykietę danego wiersza lub kolumny i naciśnij klawisz Delete. Jeżeli chcesz skopiować dane z Excela, AppleWorks lub innego programu kalkulacyjnego, skopiuj i wklej je do Edytora danych wykresu. 3 Jeżeli chcesz wybrać, czy serie danych wykresu mają być reprezentowane przez wiersze czy przez kolumny, kliknij w przycisk Wiersze/kolumny w edytorze danych wykresu. Serie danych mają być pobierane z kolumn w Edytorze danych wykresu. Serie danych mają być pobierane z wierszy w Edytorze danych wykresu. 4 Dostosuj wygląd wykresu. Zobacz Zmiana typu wykresu na inny na stronie 144 Formatowanie wykresów na stronie 146, aby dowiedzieć się, jak to zrobić. Zmiana typu wykresu na inny W dowolnej chwili można zmienić typ istniejącego wykresu na inny. Niektóre typy wykresów korzystają w inny sposób z danych w wierszach i kolumnach, zgodnie z opisem poniżej. Jak zmienić typ istniejącego wykresu na inny? 1 Zaznacz wykres. 144 Rozdział 9 Tworzenie wykresów na podstawie danych

2 Kliknij w Inspektor w pasku narzędzi, następnie kliknij w przycisk Inspektora wykresów, po czym wybierz typ wykresu z menu, które rozwija się po kliknięciu w ikonę wykresu, znajdującą się w lewym górnym rogu. Gdy przełączysz na wykres kołowy, pierwszy punkt danych w każdej z serii reprezentowany będzie przez klin. Gdy przełączysz na wykres punktowy, każdy punkt na wykresie wymagać będzie dwóch wartości. Jeżeli wykres oparty jest na nieparzystej liczbie wierszy lub kolumn, dane z ostatniego wiersza lub kolumny nie zostaną na nim uwzględnione. Gdy przełączysz na wykres słupkowy, kolumnowy, powierzchniowy lub liniowy, każda seria w nowym wykresie odpowiadać będzie wierszowi lub kolumnie z Edytora danych wykresu. Gdy przełączysz na wykres 3D, w Inspektorze wykresów pojawią się przyciski pozwalające zmienić głębię obiektu, oświetlenie i inne cechy. Formatowanie zastosowane w zmienianym wykresie nie może być użyte w nowym. Przykładowo, kolor wypełnienia elementów punktów danych (słupków, klinów itd.) ma różne domyślne wartości dla każdego wykresu. Jeżeli zmienisz kolor wypełnienia kolumn, a potem zmienisz rodzaj wykresu na wykres paskowy, kolor wypełnienia nie zostanie zachowany. Atrybuty, które mogą ulec przywróceniu do domyślnych ustawień, zależne są od typu wykresu. Są to zwykle: etykiety wartości i ich położenie, styl tekstu, obrys i cienie serii, wypełnienie serii, symbole punktów danych oraz wypełnienia punktów danych. Jeżeli zmieniony zostanie typ wykresu, a nowy typ posiada część wspólnych atrybutów z poprzednim rodzajem, wspólne atrybuty nie zostaną zmienione. Wspólne atrybuty to: osie, siatki danych, znaczniki, etykiety osi, wyświetlanie minimalnych wartości, format liczby, obramowania, obrót, cieniowanie i styl oświetlenia 3D. Więcej informacji znajdziesz w rozdziale Formatowanie wykresów na stronie 146. Wykresy paskowe lub słupkowe oraz skumulowane wykresy paskowe lub słupkowe posiadają wspólne atrybuty poza położeniem etykiety danych. Wykresy paskowe i słupkowe posiadają także oddzielne atrybuty wypełnienia. Cień wykresów 3D jest wspólny dla różnych rodzajów wykresu. Edycja danych w istniejącym wykresie W celu zmiany danych istniejącego wykresu należy otworzyć jego Edytor danych wykresu i wprowadzić tam nowe dane. Zastępowanie danych w Edytorze danych wykresu powoduje automatyczne uaktualnianie samego wykresu. Jak otworzyć Edytor danych wykresu i edytować dane? 1 Zaznacz wykres. 2 Kliknij w Inspektor w pasku narzędziowym, następnie kliknij w przycisk Inspektora wykresów, po czym kliknij w Edycja danych. Rozdział 9 Tworzenie wykresów na podstawie danych 145

Możesz także wybrać Format > Wykres > Pokaż Edytor danych wykresu. 3 Zaznacz komórki tabeli w Edytorze danych wykresu i wpisz do nich swoje dane. Jeżeli chcesz dowiedzieć się więcej o edycji danych w Edytorze danych wykresu, włączając w to zamianę serii danych między kolumnami i wierszami, zobacz kroki 2 i 3 w Dodawanie nowego wykresu i wprowadzanie danych na stronie 143. Uaktualnianie wykresu skopiowanego z dokumentu Numbers Wykres utworzony w Numbers można skopiować i wkleić do prezentacji Keynote. Po wklejeniu wykresu do Keynote pozostaje on połączony ze swoją tabelą danych w Numbers. W celu zmiany danych wykresu należy otworzyć oryginalny dokument Numbers i zmienić w nim dane, zachować ten dokument, po czym odświeżyć wykres w Keynote. Jak uaktualnić wykres po zmianie jego danych w tabeli w Numbers? mm Zaznacz wykres na slajdzie i kliknij w przycisk Odśwież. Uwaga: Zarówno po dokonaniu edycji danych wykresu w dokumencie Numbers, jak i przed skopiowaniem i wklejeniem wykresu do dokumentu Keynote należy zachować dokument Numbers. Jak odłączyć wykres od tabeli w Numbers? mm Zaznacz wykres na slajdzie i kliknij w przycisk Odłącz. wykres zachowuje się tak samo, jak zwykły wykres utworzony w Keynote i trzeba uaktualniać go za pomocą Edytora danych wykresu. Kliknięcie w Źródło obok przycisku odświeżania spowoduje otwarcie dokumentu Numbers, z którym połączony jest wykres. Jeżeli nie widać przycisku Źródło, należy rozciągnąć panel z przyciskiem odświeżania, przeciągając jego uchwyt w stronę przeciwną do grotu strzałki. Formatowanie wykresów Każdy wykres posiada tytuł, legendę i etykiety, które mogą być pokazane lub ukryte. Da się także zmienić ich wygląd. Można również zmienić kolory i tekstury wykresu, skalę i znaczniki osi oraz etykiety punktów danych. Można również obracać wykresy 2D, a także zmieniać kąt i styl oświetlenia wykresów 3D. Wiele podanych tutaj instrukcji dotyczy wykonywania czynności za pomocą Inspektora wykresów. Większość z tych czynności można jednak wykonać również za pomocą paska formatu. Opcje w pasku formatu zmieniają się, zależnie od tego, jaki obiekt został zaznaczony na obszarze roboczym, udostępniając zawsze odpowiednie funkcje formatowania. 146 Rozdział 9 Tworzenie wykresów na podstawie danych

Kolejne etykiety lub podpisy można dodać do wykresu za pomocą swobodnych pól tekstowych. Zobacz Dodawanie swobodnego pola tekstowego na stronie 62, aby dowiedzieć się, jak to zrobić. Umieszczanie i formatowanie tytułu i legendy wykresu Tytuł wykresu to miejsce, w którym można opisać dany wykres. Legenda wykresu pokazuje, które kolory na wykresie odpowiadają którym seriom danych. mm Można pokazać lub ukryć legendę i tytuł wykresu, zmienić wygląd tekstu i przeciągnąć obiekt ten w inne miejsce slajdu. Przed zmianą jakiegokolwiek atrybutu wykresu należy najpierw wykres ten zaznaczyć. Jeżeli chcesz umieścić i sformatować tytuł i legendę zaznaczonego wykresu, wykonaj dowolną z poniższych czynności: Jeżeli chcesz pokazać legendę wykresu, wybierz Widok > Pokaż Inspektora, po czym kliknij w przycisk Inspektora wykresów. Następnie zaznacz Pokaż tytuł lub Pokaż legendę. mm Jeżeli chcesz nadać wykresowi inny tytuł, zaznacz tekst w polu tytułu i wpisz nowy. mm Jeżeli chcesz zmienić etykiety legendy, kliknij w Edytuj dane, aby otworzyć Edytor danych wykresu, po czym zmień etykiety serii w edytorze. Możesz także zaznaczyć legendę i dokonać edycji bezpośrednio na niej. mm Zobacz listę zagadnień poniżej Formatowanie wielkości i wyglądu tekstu na stronie 50, aby dowiedzieć się, jak sformatować tekst legendy lub tytułu. Jeżeli chcesz umieścić dodatkowe elementy tekstowe na wykresie, utwórz swobodne pole tekstowe. Zobacz Parę słów o dodawaniu swobodnych pól tekstowych i umieszczaniu tekstu w kształtach na stronie 62 Po zakończeniu formatowania wykresu można zgrupować go z polem tekstowym, tak aby podczas przesuwania wykresu zawsze przesuwany był on razem z tym dodatkowym polem; zobacz Grupowanie i rozgrupowywanie obiektów na stronie 95.. Zmiana rozmiaru wykresu i jego obracanie Istnieje kilka sposobów obracania wykresów 2D. Nie da się obracać ani przerzucać wykresów 3D. Jeżeli wykres 3D znajduje się w grupie razem z wykresami 2D, można obrócić tę grupę, ale obrócone zostaną jedynie wykresy 2D. mm Oto sposoby zmiany wielkości i obracania wykresu: Jeżeli chcesz zmienić wielkość wykresu, zaznacz go w całości i wykonaj jedną z poniższych czynności: ÂÂ Przeciągnij aktywny uchwyt zaznaczenia. Aktywne uchwyty zaznaczenia mają czarne obramowanie. Rozdział 9 Tworzenie wykresów na podstawie danych 147

mm ÂÂ Jeżeli chcesz, żeby podczas zmiany wielkości wykresu zachowane zostały jego proporcje, przytrzymaj klawisz Shift w trakcie przeciągania uchwytu. ÂÂ Jeżeli chcesz zmienić tylko wysokość lub tylko szerokość wykresu, przeciągnij uchwyt boczny (zamiast uchwytu w rogu). ÂÂ Jeżeli chcesz ustawić określone wymiary tabeli, kliknij w Inspektor w pasku narzędzi, a następnie w przycisk inspektora miar. Wprowadź nową szerokość, wysokość lub kąt obrotu w odpowiednich polach. Jeżeli chcesz zachować proporcje wysokości i szerokości wykresu, zaznacz pole wyboru Wymuś utrzymanie proporcji. Jeżeli chcesz obrócić wykres 2D, zaznacz go w całości i wykonaj jedną z poniższych czynności: ÂÂ Zaznacz wykres, wciśnij i przytrzymaj klawisz Command, przesuń wskaźnik w stronę aktywnego uchwytu zaznaczenia, aż zmieni się on w zgiętą, podwójną strzałkę. Następnie przeciągnij uchwyt. ÂÂ Jeżeli chcesz obracać wykres co 45 stopni, przytrzymaj podczas przeciągania uchwytu wciśnięte klawisze Shift i Command. ÂÂ Kliknij w Inspektor w pasku narzędzi, kliknij w przycisk Inspektora miar, a następnie przeciągnij kółko obracania lub użyj przycisków kąta, aby ustalić kąt obrotu wykresu. Wykresy kołowe można obracać także za pomocą Inspektora wykresów. Zobacz Obracanie wykresów kołowych 2D na stronie 159. Formatowanie osi wykresu Na wykresach słupkowych, powierzchniowych, liniowych i paskowych, punkty danych wykreślane są na jednej osi (w przypadku wykresów słupkowych, powierzchniowych i liniowych jest to oś y, a w przypadku wykresów paskowych jest to oś x), natomiast zestawy danych grupowane są na drugiej osi. Oś punktów danych zwana jest także osią wartości, natomiast oś zestawów danych zwana jest osią kategorii. Na wykresach punktowych zarówno oś x, jak i oś y to osie wartości. Na wykresach 2 osie y są dwie osie y oś wartości y1 i oś wartości y2, które można formatować oddzielnie. Jeżeli chcesz dowiedzieć się więcej o wykresach dwuosiowych, zobacz Formatowanie wykresów 2 osie y i mieszanych na stronie 163. 148 Rozdział 9 Tworzenie wykresów na podstawie danych

Jeżeli chcesz pokazać lub ukryć osie i obramowanie wykresu, ustalić skalę (liniową lub logarytmiczną) i zakres osi wartości, zmienić ustawienia siatki i znaczników na osiach: zaznacz dany obiekt i wprowadź odpowiednie zmiany w panelu Osie w Inspektorze wykresów. Ustal atrybuty znaczników, etykiet itd. Wybierz zakres wartości, widocznych na siatce wykresu. Wybierz jednostki używane na wykresie. Pokaż lub ukryj osie i obramowanie (tylko wykresy 2D) mm Jak otworzyć Inspektora grafik? Kliknij w Inspektor w pasku narzędzi (lub wybierz Widok > Pokaż Inspektora), po czym kliknij w przycisk wykresów. Jak umieścić linie siatki i znaczniki wzdłuż osi wykresu? mm Wybierz linie siatki i znaczniki z jednego lub obu menu Wybierz opcje osi. mm Jeżeli chcesz sformatować wartości wzdłuż osi wartości, wykonaj dowolne z poniższych czynności: Jeżeli chcesz ustalić najwyższą wartość na osi wartości, wpisz liczbę w polu Maks. (w części Oś wartości ). Wartość w polu Maks. nie może być niższa, niż najwyższa wartość w całym zestawie danych. Jeżeli nie podasz żadnej wartości, w polu tym widoczne będzie słowo Auto, a wartość zostanie obliczona automatycznie na podstawie danych. mm Jeżeli chcesz ustalić początkową wartość na osi wartości, wpisz liczbę w polu Min. (w części Oś wartości ). Wartość w polu Min. nie może być niższa, niż najniższa wartość w całym zestawie danych. Jeżeli nie podasz żadnej wartości, w polu tym widoczne będzie słowo Auto, a wartość zostanie obliczona automatycznie na podstawie danych. mm Jeżeli chcesz ustalić liczbę znaczników na osi wartości (od zera lub minimalnej wartości do maksymalnej), wprowadź liczbę w polu Kroki, znajdującym się w części Oś wartości. mm Jeżeli chcesz wyświetlić wartości danych na osi wartości, wybierz Pokaż etykiety wartości oraz Pokaż wartość minimalną z menu Wybierz opcje osi, znajdującego się w części Oś wartości. mm Jeżeli chcesz wybrać jednostki dla liczb na osi wartości, rozwiń menu Format w części Oś wartości i dokonaj wyboru. Rozdział 9 Tworzenie wykresów na podstawie danych 149

Liczba: wyświetla wartość punktu danych bez jednostek. Jeżeli chcesz określić liczbę miejsc po przecinku, użyj pola Dziesiętne. Sąsiednie menu pozwala na wybór sposobu wyświetlania wartości ujemnych. Wybierz (100), aby wartości ujemne wyświetlane były w nawiasie lub -100, aby wyświetlane były ze znakiem minus. Jeżeli chcesz, aby każde kolejne trzy cyfry części całkowitej były oddzielane od siebie, zaznacz pole Separator. Waluta: Wyświetla wartość punktu danych jako wartość walutową. Za pomocą menu Symbol możesz wybrać oznaczenie waluty. Jeżeli chcesz określić liczbę miejsc po przecinku, użyj pola Dziesiętne. Sąsiednie menu pozwala na wybór sposobu wyświetlania wartości ujemnych. Wybierz (100), aby wartości ujemne wyświetlane były w nawiasie lub -100, aby wyświetlane były ze znakiem minus. Jeżeli chcesz, aby każde kolejne trzy cyfry części całkowitej były oddzielane od siebie, zaznacz pole Separator. Procent: Wyświetla wartość punktu danych jako liczbę podzieloną przez 100. Jeżeli chcesz określić liczbę miejsc po przecinku, użyj pola Dziesiętne. Sąsiednie menu pozwala na wybór sposobu wyświetlania wartości ujemnych. Wybierz (100), aby wartości ujemne wyświetlane były w nawiasie lub -100, aby wyświetlane były ze znakiem minus. Jeżeli chcesz, aby każde kolejne trzy cyfry części całkowitej były oddzielane od siebie, zaznacz pole Separator. Data i czas: Wyświetla wartości punktów danych w formacie daty i czasu. Czas trwania: Wyświetla wartości punktów danych jako jednostki czasu (np. sekundy, minuty lub tygodnie). Ułamek: Wyświetla wartości punktów danych mniejsze od 1 jako ułamki zwykłe. Jeżeli wartości są większe od 1, nie będzie widać ułamków Rozwiń menu Dokładność i wybierz z niego sposób zaokrąglania ułamków. Po wybraniu opcji Połówki, Czwarte części lub podobnej, dane będą wyświetlane jako części całości, po zaokrągleniu do wybranej dokładności. Naukowy: Wyświetla wartości punktów danych w notacji naukowej, czyli jako 10 do potęgi reprezentowanej przez E+ i liczbę całkowitą. Jeżeli chcesz określić liczbę miejsc po przecinku, użyj pola Dziesiętne. Własny: Wybierz utworzony wcześniej własny format liczbowy lub utwórz nowy. Zobacz Korzystanie z własnych formatów wyświetlania wartości w komórkach tabeli na stronie 192, aby dowiedzieć się więcej. Jak pokazać tytuły kategorii (zestawów danych)? 1 Rozwiń menu Wybierz opcje osi, znajdujące się w części Oś kategorii, wybierz z niego Pokaż kategorie, po czym wykonaj dowolne z poniższych czynności: 2 Oto sposoby pokazywania i ukrywania niektórych tytułów kategorii: ÂÂ Użyj pola Etykieta co... kategorie, aby ustalić częstotliwość wyświetlania etykiet. Wpisz w nim liczbę lub wprowadź ją za pomocą strzałek. Przykładowo, wartość 2 oznacza wyświetlanie co drugiej etykiety, wartość 3 co trzeciej itd. 150 Rozdział 9 Tworzenie wykresów na podstawie danych

ÂÂ Jeżeli chcesz, żeby etykieta ostatniej kategorii zawsze była wyświetlana, rozwiń menu Wybierz opcje osi w części Oś kategorii i wybierz z niego Pokaż ostatnią kategorię. Jak dodać lub ukryć tytuł osi? 1 Wybierz Pokaż tytuł z menu Wybierz opcje osi, znajdującego się w części Oś wartości lub Oś kategorii. 2 Zaznacz tekst, który się pojawi i wpisz własny tytuł. 3 Jeżeli chcesz zmienić atrybuty tekstu, zobacz Tworzenie obrysowanego tekstu na stronie 52. 4 Jeżeli chcesz ukryć tytuł, wyłącz opcję Pokaż tytuły we wspomnianym menu. Jak wybrać skalę liniową, logarytmiczną lub procentową dla osi wartości? mm Rozwiń menu Wybierz opcje osi w części Oś wartości i wybierz z niego Skala liniowa, Skala logarytmiczna lub Skala procentowa. Skala procentowa dostępna jest tylko dla niektórych wykresów 2D (skumulowanych wykresów paskowych, słupkowych i powierzchniowych). Skala liniowa i logarytmiczna dostępna jest tylko dla wykresów 2D które nie są skumulowane. Wykresy 3D mogą korzystać jedynie ze skali liniowej. W przypadku wykresów kołowych wartości wyświetlane są w postaci procentowej, gdy wybrane zostanie polecenie Pokaż wartości wykresu kołowego jako procenty z menu Ustawienia punktów danych. Jeżeli chcesz zmienić kolor i tekstury elementów serii danych lub sformatować symbole punktów danych i etykiety wartości, użyj narzędzi w panelu Serie w Inspektorze wykresów. Zobacz Formatowanie elementów serii danych na wykresie. Jeżeli chcesz dowiedzieć się więcej o opcjach formatowania dotyczących tylko wybranych typów wykresu (np. zmianie odstępów pomiędzy słupkami na wykresach słupkowych lub pomiędzy klinami na wykresach kołowych), zajrzyj do części poświęconych tym typom wykresów. Na większości wykresów można także umieszczać słupki błędów i linie trendu. Zobacz Pokazywanie słupków błędu na wykresach na stronie 153 i Pokazywanie linii trendu na wykresach na stronie 154. Formatowanie elementów serii danych na wykresie Jeżeli chcesz dokonać zmian w elementach serii, zaznacz najpierw element należący do serii, którą chcesz zmienić. Większość zmian dokonywana jest za pomocą narzędzi w panelu Serie, znajdującym się w oknie Inspektora wykresu. Jak wypełnić zaznaczone elementy serii gotowymi kolorami lub teksturami? 1 Kliknij w Inspektor w pasku narzędziowym, następnie kliknij w przycisk Inspektora wykresów, po czym kliknij w Kolory wykresu. 2 Wybierz rodzaj wypełnienia z pierwszego menu (np. Wypełnienie teksturą 3D ). Rozdział 9 Tworzenie wykresów na podstawie danych 151

3 Wybierz zestaw wypełnień z drugiego menu (np. Marmur lub Drewno ). 4 Wykonaj jedną z następujących rzeczy: ÂÂ Jeżeli chcesz użyć wypełnienia we wszystkich elementach z wszystkich serii danych, kliknij w Zastosuj do wszystkich. Pierwsze wypełnienie zostanie zastosowane do elementów z pierwszej serii, drugie do elementów z drugiej serii, i tak dalej. ÂÂ Jeżeli chcesz wypełnić elementy w pojedynczej serii danych, przeciągnij wypełnienie do danego elementu serii danych (np. słupka lub kolumny). Zauważ, że wypełnienia te nie mogą być używane w wykresach liniowych. Jeżeli chcesz dowiedzieć się więcej o formatowaniu elementów serii na wykresach tego typu, zobacz Dostosowywanie symboli punktów danych i linii na wykresach liniowych na stronie 161 i Używanie wykresów punktowych na stronie 162. Jak skorygować krycie, obrys, cień lub wypełnienie zaznaczonych elementów serii? mm Zaznacz element, który chcesz zmienić, kliknij w przycisk Inspektora grafik, po czym dokonaj korekcji. Suwak krycia, znajdujący się na dole Inspektora grafik, służy do zmiany stopnia krycia wykresu jako całości. Jeżeli chcesz zmienić tylko pojedynczą serię, zaznacz ją najpierw, po czym skoryguj przezroczystość (krycie), kolor, gradient lub obrazek wypełnienia. Więcej szczegółów znajdziesz w Zmiana poziomu krycia na stronie 102 i Wypełnienie obiektu jednolitym kolorem na stronie 103. Jeżeli chcesz poznać sposób wykorzystania własnego obrazka jako wypełnienia, zobacz Wypełnianie obiektu obrazem na stronie 105. Jeżeli chcesz się dowiedzieć, jak zmienić wygląd linii wokół elementu, zobacz Zmiana stylu ramek na stronie 99. Jeżeli chcesz dowiedzieć się więcej o zmianie cieni, zobacz Dodawanie cieni na stronie 100. mm Jak pokazać i sformatować etykiety punktów danych w zaznaczonej serii? Kliknij w Serie w Inspektorze wykresów, a następnie zaznacz Etykiety wartości. Następnie wykonaj jedną z poniższych czynności: ÂÂ Jeżeli chcesz ustalić położenie etykiet, wybierz je za pomocą przycisków pozycji: wewnątrz u góry, na środku lub na dole, na zewnątrz po lewej lub po prawej. W przypadku wykresów słupkowych i paskowych można wybrać umieszczenie etykiet wewnątrz paska u góry, na środku lub na dole, a także poza krawędzią paska. Ta ostatnia możliwość nie jest dostępna w przypadku wykresów skumulowanych. W przypadku wykresów warstwowych można wybrać umieszczenie etykiet wewnątrz powierzchni u góry, na środku lub na dole, a także wyrównać je do lewej, do środka lub do prawej strony. W przypadku wykresów liniowych można wybrać umieszczenie etykiet ponad, bezpośrednio na lub poniżej symboli punktów danych, a także wyrównać je do lewej, do środka lub do prawej strony. 152 Rozdział 9 Tworzenie wykresów na podstawie danych

ÂÂ Jeżeli chcesz ustalić format wyświetlania wartości, użyj menu Format (zobacz Formatowanie osi wykresu na stronie 148, aby dowiedzieć się więcej). Możesz wybrać Własny, aby użyć utworzonego wcześniej przez siebie formatu lub aby dodać nowy format. Zobacz Korzystanie z własnych formatów wyświetlania wartości w komórkach tabeli na stronie 192, jeżeli chcesz dowiedzieć się więcej. ÂÂ Sąsiednie menu pozwala na wybór sposobu wyświetlania liczb ujemnych. Wybierz (100), aby wartości ujemne wyświetlane były w nawiasie lub -100, aby wyświetlane były ze znakiem minus. ÂÂ Jeżeli chcesz określić liczbę wyświetlanych miejsc po przecinku, wpisz ją w odpowiednim polu. ÂÂ Zobacz Tworzenie obrysowanego tekstu na stronie 52, jeżeli chcesz się dowiedzieć więcej o zmianie atrybutów tekstu w etykietach punktów danych. Istnieje wiele efektów pozwalających wyróżnić elementy serii danych, takie jak paski (w wykresach paskowych i słupkowych), kształty punktów danych (w wykresach liniowych i punktowych) oraz powierzchnie. Poszczególne kliny również reprezentują serie danych, ale ich formatowanie odbywa się w inny sposób. Jeżeli chcesz dowiedzieć się więcej, zobacz Dostosowywanie wyglądu wykresów kołowych na stronie 156. W przypadku wykresów paskowych, słupkowych i powierzchniowych można zmienić wygląd i styl kształtów i symboli serii danych, używając do tego celu opcji w panelu Serie w Inspektorze wykresów. Większość z tych opcji formatowania dostępnych jest także za pomocą paska formatu. Po zaznaczeniu elementu serii danych na wykresie, zawartość paska formatu zmienia się, udostępniając narzędzia służące do formatowania elementów serii. Pokazywanie słupków błędu na wykresach Słupki błędów można wyświetlać wokół punktów danych na wykresach wszystkich typów, poza wykresami kołowymi. Kolory i zakończenia linii można wybrać za pomocą Inspektora grafik. Jak pokazać słupki błędu dla punktów danych w zaznaczonej serii? 1 Kliknij w Serie w oknie Inspektora wykresów, po czym kliknij w Zaawansowane na dole okna Inspektora. Następnie kliknij w Słupki błędu. W przypadku wykresów punktowych, słupki błędów mogą być umieszczane w obu seriach danych. Należy ustalić je osobno, postępując wg instrukcji dla każdej z obu osi. 2 Pierwsze menu pozwala na wybór sposobu wyświetlania słupków błędów: Dodatnie i ujemne: Wyświetla pełne słupki błędów, zarówno powyżej, jak i poniżej każdego punktu danych. Rozdział 9 Tworzenie wykresów na podstawie danych 153

Tylko dodatnie: Wyświetla tylko część słupka błędu znajdującą się nad punktem danych. Tylko ujemne: Wyświetla tylko część słupka błędu znajdującą się pod punktem danych. 3 Drugie menu pozwala na wybór rodzaju słupków błędów: Wielkość stała: Wyświetla słupki błędów o takiej samej względnej wartości dla każdego punktu danych. Wpisz wartość w sąsiednim polu. Procent: Wyświetla słupki błędów na podstawie stałego procentu wartości każdego punktu danych. Wpisz wartość w sąsiednim polu. Odchylenie standardowe: Wyświetla słupki błędów na podstawie odchylenia standardowego z całego zestawu danych. Podaj liczbę odchyleń w sąsiednim polu. Błąd standardowy: Wyświetla standardowe słupki błędów. Własny: Pozwala samemu ustalić kryteria wyświetlania słupków błędów. Ustal, jak daleko w górę mają sięgać słupki błędów, wpisując wartość w polu Dodatnie. Za pomocą pola Ujemne określ, jak daleko słupki błędów mają sięgać w dół. Pokazywanie linii trendu na wykresach Linie trendu to linie obliczane i wykreślane na podstawie danych z wykresu, przy użyciu równania wybranego typu. Linie trendu można dodawać do większości wykresów, poza skumulowanymi wykresami paskowymi i słupkowymi oraz wykresami powierzchniowymi i kołowymi. Jak pokazać linie trendu dla punktów danych w zaznaczonej serii? 1 Zaznacz serię, dla której chcesz pokazać linie trendu, po czym kliknij w przycisk Inspektor w pasku narzędzi. 2 Kliknij w przycisk Inspektora wykresów, a następnie w Serie. 3 Kliknij w Zaawansowane na dole panelu serii. Następnie kliknij w Linia trendu. 4 Wybierz sposób obliczania linii trendu: Liniowa: Wykreśla najlepiej dopasowaną linię prostą, użyteczną zwłaszcza w przypadku prostych, liniowych serii danych. Logarytmiczna: Wykreśla najlepiej dopasowaną linię krzywą, użyteczną zwłaszcza w przypadku wartości bardzo szybki zmieniających się i wyrównujących. Wielomianowa: Wykreśla wzrastającą i opadającą linię krzywą, pokazującą miejsca, w których wartości rosną i maleją. Użyj sąsiedniego pola tekstowego, aby ustalić kolejność wielomianów; kolejność równa 4 zwraca 3 wzniesienia lub spadki. Potęgowa: Wykreśla krzywą, która przydaje się, gdy dane rosną lub maleją ze stałą szybkością. Ten typ linii trendu nie może być używany z danymi zawierającymi zera lub wartości ujemne. 154 Rozdział 9 Tworzenie wykresów na podstawie danych

Wykładnicza: Wykreśla krzywą, która przydaje się, gdy dane rosną lub maleją z rosnącą szybkością. Ten typ linii trendu nie może być używany z danymi zawierającymi zera lub wartości ujemne. Średnia ruchoma: Wykreśla linię trendu przy użyciu ustalonej w polu Okres liczby punktów danych, uśredniając je i używając średniej wartości jako punktu trendu. W sąsiednim polu ustal okres, który ma zostać użyty. 5 Jeżeli chcesz zobaczyć równanie użyte do wyznaczenia linii trendu, kliknij w tę linię i zaznacz Pokaż równanie. Równanie to możesz przeciągnąć w dowolne miejsce na slajdzie. 6 Jeżeli chcesz zobaczyć wartość R-kwadrat, używaną do obliczenia linii trendu, zaznacz tę linię i włącz opcję Pokaż wartość R^2. Liczbę tę możesz przeciągnąć w dowolne miejsce na slajdzie. 7 Jeżeli chcesz pokazać etykietę linii trendu, zaznacz tę linię, po czym zaznacz Etykieta. Następnie wpisz tekst etykiety w sąsiednim polu. 8 Jeżeli chcesz zmienić kolor lub grubość linii, zaznacz ją, po czym kliknij w przycisk grafiki w oknie Inspektora. Dokonaj zmian, używając narzędzi obramowania. Formatowanie tekstu w tytułach, etykietach i legendach wykresów Można zmienić wielkości i wygląd wykresów, tytułów osi, etykiet osi, etykiet punktów danych i legend. Jak zmienić wygląd tekstu etykiet i legend? 1 Zależnie od tego, jaki tekst chcesz zmienić, zaznacz odpowiedni obiekt: Jeżeli chcesz sformatować wszystkie tytuły i etykiety wykresu (bez legendy), zaznacz cały wykres. Jeżeli chcesz sformatować tekst wszystkich punktów danych w wybranej serii, zaznacz pole tekstowe jednego punktu danych w tej serii. Jeżeli chcesz sformatować tekst etykiety osi, zaznacz go. Jeżeli chcesz sformatować tekst etykiet serii, zaznacz pole z etykietą serii. Jeżeli chcesz zmienić tekst legendy wykresu, zaznacz tę legendę. 2 Użyj paska formatu lub okna czcionek, aby sformatować tekst. Dokładne instrukcje znajdziesz w rozdziale Zmiana wielkości tekstu na stronie 52 i Pogrubianie, pochylanie i podkreślanie tekstu na stronie 50. Rozdział 9 Tworzenie wykresów na podstawie danych 155

Dostosowywanie wyglądu wykresów kołowych Jeden wykres kołowy przedstawia pojedynczy zestaw danych, natomiast każdy klin jest jednym punktem danych w tym zestawie (pierwszym punktem danych z każdego zestawu). Jeżeli serie danych znajdują się w wierszach, do utworzenia wykresu używana jest tylko pierwsza kolumna. Jeżeli serie danych znajdują się w kolumnach, do utworzenia wykresu używany jest tylko pierwszy wiersz. Na wykresie kołowym można uwzględnić dowolny zestaw danych, przenosząc go do pierwszego wiersza lub pierwszej kolumny w tabeli Edytora danych wykresu. Chcąc zmienić wygląd pojedynczego klina wykresu, należy najpierw zaznaczyć cały wykres, a następnie zaznaczyć klin, którego mają dotyczyć zmiany. Oto sposoby zaznaczania klinów w zaznaczonym wykresie kołowym: mm Jeżeli chcesz zaznaczyć pojedynczy element, kliknij w niego. mm Jeżeli chcesz zaznaczyć wszystkie kliny, zaznacz dowolny z nich i naciśnij Command-A. mm Jeżeli chcesz zaznaczyć kilka nie sąsiadujących ze sobą klinów, przytrzymaj wciśnięty klawisz Command i klikaj w poszczególne kliny. mm Jeżeli chcesz zaznaczyć ciągły zakres klinów, zaznacz pierwszy z nich, wciśnij klawisz Shift i trzymając go zaznacz ostatni klin. Zmiana kolorów i tekstur na wykresie kołowym Jak zmienić kolory i tekstury wykresu? 1 Jeżeli chcesz wypełnić elementy serii kolorem lub teksturą, kliknij w Inspektor w pasku narzędzi, następnie kliknij w przycisk Inspektora wykresów, po czym kliknij w Kolory wykresu. Wybierz typ wypełnienia (np. Wypełnienie teksturą 3D ) z pierwszego menu, a następnie zestaw wypełnień (np. Marmur lub Drewno ) z drugiego menu. Wykonaj jedną z następujących rzeczy: Jeżeli chcesz wypełnić wszystkie kliny, kliknij w Zastosuj do wszystkich. Pierwsze wypełnienie zostanie zastosowane do elementów z pierwszej serii, drugie do elementów z drugiej serii, i tak dalej. Jeżeli chcesz wypełnić tylko jeden element, przeciągnij wypełnienie do tego elementu. 2 Jeżeli chcesz skorygować stopień krycia, obrys, cień i inne atrybuty graficzne poszczególnych elementów (klinów) wykresu kołowego, zaznacz klin, który chcesz zmienić, kliknij w przycisk Inspektora grafik i dokonaj zmian. ÂÂ Suwak krycia, znajdujący się na dole Inspektora grafik, służy do zmiany stopnia krycia wykresu jako całości. Jeżeli chcesz zmienić tylko pojedynczą serię, zaznacz ją najpierw, po czym skoryguj przezroczystość (krycie), kolor, gradient lub obrazek wypełnienia. Więcej szczegółów znajdziesz w Zmiana poziomu krycia na stronie 102 i Wypełnienie obiektu jednolitym kolorem na stronie 103. ÂÂ Jeżeli chcesz poznać sposób wykorzystania własnego obrazka jako wypełnienia, zobacz Wypełnianie obiektu obrazem na stronie 105. 156 Rozdział 9 Tworzenie wykresów na podstawie danych

ÂÂ ÂÂ ÂÂ Jeżeli chcesz się dowiedzieć, jak zmienić wygląd linii wokół elementu, zobacz Zmiana stylu ramek na stronie 99. Jeżeli chcesz poznać sposoby zmiany cieni, zobacz Dodawanie cieni do wykresów kołowych i klinów na stronie 159. Jeżeli chcesz poznać sposoby zmiany głębi wykresów 3D, zobacz Korygowanie ustawień sceny wykresów 3D na stronie 164. Pokazywanie etykiet na wykresie kołowym Etykiety serii i punktów danych na wykresie kołowym można pokazać lub ukryć za pomocą Inspektora wykresów. Jak pokazać nazwy serii lub etykiety punktów danych na wykresie kołowym? 1 Zaznacz wykres lub pojedyncze elementy wykresu, gdzie chcesz pokazać etykiety lub nazwy serii. 2 Kliknij w Inspektor w pasku narzędzi, a następnie kliknij w przycisk Inspektora wykresów. 3 Zaznacz Etykiety, a następnie użyj suwaka Pozycja, aby umieścić etykiety bliżej lub dalej środka wykresu. Możesz także wprowadzić liczbę w polu obok tego suwaka, oznaczającą odległość etykiet od środka wykresu kołowego w procentach jego promienia. 4 Jeżeli chcesz, aby wartości wyświetlane były w określonym formacie, rozwiń menu Format, wybierz jeden z poniższych formatów i dostosuj opcje: Liczba: wyświetla wartość punktu danych bez jednostek. Jeżeli chcesz określić liczbę miejsc po przecinku, użyj pola Dziesiętne. Sąsiednie menu pozwala na wybór sposobu wyświetlania wartości ujemnych. Wybierz (100), aby wartości ujemne wyświetlane były w nawiasie lub -100, aby wyświetlane były ze znakiem minus. Jeżeli chcesz, aby każde kolejne trzy cyfry części całkowitej były oddzielane od siebie, zaznacz pole Separator. Waluta: Wyświetla wartość punktu danych jako wartość walutową. Za pomocą menu Symbol możesz wybrać oznaczenie waluty. Jeżeli chcesz określić liczbę miejsc po przecinku, użyj pola Dziesiętne. Sąsiednie menu pozwala na wybór sposobu wyświetlania wartości ujemnych. Wybierz (100), aby wartości ujemne wyświetlane były w nawiasie lub -100, aby wyświetlane były ze znakiem minus. Jeżeli chcesz, aby każde kolejne trzy cyfry części całkowitej były oddzielane od siebie, zaznacz pole Separator. Procent: Wyświetla wartość punktu danych jako liczbę podzieloną przez 100. Jeżeli chcesz określić liczbę miejsc po przecinku, użyj pola Dziesiętne. Sąsiednie menu pozwala na wybór sposobu wyświetlania wartości ujemnych. Wybierz (100), aby wartości ujemne wyświetlane były w nawiasie lub -100, aby wyświetlane były ze znakiem minus. Jeżeli chcesz, aby każde kolejne trzy cyfry części całkowitej były oddzielane od siebie, zaznacz pole Separator. Data i czas: Wyświetla wartości punktów danych w formacie daty i czasu. Rozdział 9 Tworzenie wykresów na podstawie danych 157

Czas trwania: Wyświetla wartości punktów danych jako jednostki czasu (np. sekundy, minuty lub tygodnie). Ułamek: Wyświetla wartości punktów danych mniejsze od 1 jako ułamki zwykłe. Jeżeli wartości są większe od 1, nie będzie widać ułamków Rozwiń menu Dokładność i wybierz z niego sposób zaokrąglania ułamków. Po wybraniu opcji Połówki, Czwarte części lub podobnej, dane będą wyświetlane jako części całości, po zaokrągleniu do wybranej dokładności. Naukowy: Wyświetla wartości punktów danych w notacji naukowej, czyli jako 10 do potęgi reprezentowanej przez E+ i liczbę całkowitą. Jeżeli chcesz określić liczbę miejsc po przecinku, użyj pola Dziesiętne. Własny: Wybierz utworzony wcześniej własny format liczbowy lub utwórz nowy. Zobacz Korzystanie z własnych formatów wyświetlania wartości w komórkach tabeli na stronie 192, aby dowiedzieć się więcej. 5 Jeżeli chcesz wyświetlić nazwę serii, zaznacz Pokaż nazwę serii. Oddzielanie poszczególnych klinów od reszty wykresu kołowego Można wydzielić kliny wykresu kołowego, aby były one lepiej widoczne. Oddziel klin wykresu, używając suwaka Wysunięcie. Oto sposoby wydzielania klinów wykresu kołowego: mm Jeżeli chcesz wydzielić pojedynczy klin z wykresu kołowego (2D lub 3D), zaznacz go i przeciągnij lub użyj suwaka Wysunięcie, dostępnego w oknie Inspektora wykresów. mm Jeżeli chcesz przesunąć kliny od środka wykresu kołowego (2D lub 3D) na zewnątrz, zaznacz te kliny, trzymając klawisze Shift lub Command, po czym przeciągnij je lub użyj suwaka Wysunięcie w Inspektorze wykresów. mm Jeżeli chcesz oddzielić wszystkie kliny od środka wykresu kołowego (2D lub 3D) na zewnątrz, zaznacz wykres, po czym przeciągnij suwak Wysunięcie w Inspektorze wykresów. 158 Rozdział 9 Tworzenie wykresów na podstawie danych

Dodawanie cieni do wykresów kołowych i klinów Do całego wykresu kołowego lub do poszczególnych jego klinów można dodać cień. Dodanie cienia do pojedynczych klinów sprawia, że wydają się one znajdować na różnych warstwach, dlatego w takiej sytuacji warto oddzielić poszczególne kliny od siebie. Jak dodać cienie? 1 Zaznacz wykres lub pojedyncze kliny. Kliknij w Inspektor w pasku narzędzi, a następnie kliknij w przycisk Inspektora wykresów. Wykonaj jedną z następujących rzeczy: ÂÂ ÂÂ Jeżeli chcesz dodać cienie do poszczególnych klinów, wybierz Pojedyncze z menu Cień. Jeżeli chcesz dodać cień do całego wykresu, wybierz Grupa z menu Cień. 2 Jeżeli chcesz ustawić cechy cienia, użyj Inspektora grafik. Szczegółowe instrukcje znajdziesz w rozdziale Dodawanie cieni na stronie 100. Obracanie wykresów kołowych 2D Istnieje kilka sposobów obracania wykresów kołowych 2D. Oto sposoby obracania wykresu kołowego: mm Zaznacz wykres, kliknij w Inspektor w pasku narzędzi, kliknij w przycisk Inspektora wykresów, następnie kliknij w Serie, po czym użyj kółka obracania. Możesz także wpisać kąt obrotu w polu tekstowym. mm Kliknij w Inspektor w pasku narzędzi, kliknij w przycisk Inspektora miar, a następnie przeciągnij kółko obracania lub użyj przycisków kąta, aby ustalić kąt obrotu wykresu. mm Zaznacz wykres, wciśnij i przytrzymaj klawisz Command, przesuń wskaźnik w stronę aktywnego uchwytu zaznaczenia, aż zmieni się on w zgiętą strzałkę. Następnie przeciągnij uchwyt. mm Jeżeli chcesz obracać wykres co 45 stopni, przytrzymaj podczas przeciągania uchwytu wciśnięte klawisze Shift i Command. Ustawianie cieni, odstępów i nazw serii na wykresach paskowych i słupkowych Wykresy słupkowe i paskowe pozwalają na zmianę odległości pomiędzy zestawami słupków lub pasków (zestawami danych). Wykresy, na których zestawy danych nie są skumulowane, pozwalają także na zmianę odległości pomiędzy poszczególnymi słupkami i paskami (pojedynczymi zestawami danych). Można także dodawać cienie do pojedynczych serii danych lub do całego wykresu. W przypadku nieskumulowanych wykresów słupkowych i paskowych można również włączyć wyświetlanie nazw serii. Rozdział 9 Tworzenie wykresów na podstawie danych 159

Jak dostosować wykresy paskowe i słupkowe? 1 Zaznacz wykres paskowy lub słupkowy. 2 Kliknij w Inspektor w pasku narzędziowym, następnie kliknij w przycisk Inspektora wykresów, po czym kliknij w Wykres. 3 Wykonaj jedną z poniższych czynności: ÂÂ ÂÂ Zmiana odstępów między paskami lub kategoriami: Jeżeli chcesz zmienić odstępy pomiędzy paskami, wpisz liczbę (lub klikaj w przyciski ze strzałkami) w polu Odstęp między paskami. Jeżeli chcesz zmienić odstęp między kategoriami, wpisz liczbę (lub klikaj w przyciski ze strzałkami) w polu Odstęp między zestawami. Wartość ta to procent grubości pasków. Zmniejszenie odstępu między paskami sprawia, że stają się one cieńsze. Możesz także umieścić wskaźnik w pobliżu krawędzi paska, aż wskaźnik ten zmieni się w podwójną strzałkę, po czym przeciągnąć pasek, aby zwiększyć lub zmniejszyć jego grubość. Jak dodać cienie? Jeżeli chcesz dodać cienie do poszczególnych pasków, wybierz Pojedyncze z menu Cień. Jeżeli chcesz dodać cienie do każdej grupy pasków, wybierz Grupa z menu Cień. Jeżeli chcesz ustawić cechy cienia, użyj Inspektora grafik. Szczegółowe instrukcje znajdziesz w rozdziale Dodawanie cieni na stronie 100. ÂÂ Jeżeli chcesz wyświetlić nazwy serii, rozwiń menu Wybierz opcje osi w części Oś kategorii (w panelu Oś w oknie Inspektora wykresów), po czym wybierz z niego Pokaż nazwy serii. Polecenie to nie jest dostępne w przypadku wykresów skumulowanych. 160 Rozdział 9 Tworzenie wykresów na podstawie danych

Dostosowywanie symboli punktów danych i linii na wykresach liniowych Na wykresach powierzchniowych i liniowych można używać symboli reprezentujących punkty danych (kółek, trójkątów, kwadratów i rombów). Poszczególne punkty danych mogą być połączone linią prostą lub krzywą. Punkty danych w tej serii oznaczone są kółkami. Punkty danych w tej serii oznaczone są trójkątami. Oto sposoby zmiany symboli punktów danych i łączących je linii: mm Jeżeli chcesz zmienić symbol punktów danych, zaznacz serię danych (powierzchnię lub linię), kliknij w Inspektor w pasku narzędzi, następnie kliknij w przycisk Inspektora wykresu, po czym kliknij w Serie. Wybierz symbol z menu Symbol danych. Skoryguj wielkość symboli, wprowadzając wartość lub używając przycisków ze strzałkami w polu obok. Wybierz symbol do oznaczania punktów danych. Połącz punkty krzywą. mm Jeżeli chcesz, aby punkty danych połączone były krzywą, zaznacz serię danych (linię), po czym wybierz Krzywa z menu Połącz punkty. mm Jeżeli chcesz zmienić kolor linii, zaznacz linię, kliknij w Inspektor w pasku narzędzi, następnie kliknij w przycisk Inspektora grafik i użyj narzędzi obrysu. Zobacz Zmiana stylu ramek na stronie 99, aby znaleźć dokładne instrukcje. Pokazywanie symboli punktów danych na wykresach powierzchniowych Na wykresach powierzchniowych można używać symboli reprezentujących punkty danych (kółek, trójkątów, kwadratów i rombów). Jak pokazać symbole punktów danych? 1 Zaznacz serię danych (powierzchnię), kliknij w Inspektor w pasku narzędzi, następnie kliknij w przycisk Inspektora wykresów, po czym kliknij w Serie. 2 Wybierz symbol z menu Symbol danych. Rozdział 9 Tworzenie wykresów na podstawie danych 161

3 Skoryguj wielkość symboli, wprowadzając wartość lub używając przycisków ze strzałkami w polu obok. mm Używanie wykresów punktowych Wykresy punktowe prezentują dane w inny sposób, niż pozostałe rodzaje wykresów. Wymagają one przynajmniej dwóch kolumn lub wierszy danych, aby wykreślić wartości dla pojedynczej serii. Do pokazania kolejnych serii danych niezbędne jest użycie dalszych par kolumn lub wierszy. Każda para wartości określa położenie jednego punktu danych. Pierwsza wartość w parze to położenie punktu na osi x. Kolejna wartość to położenie punktu na osi y. W sytuacji, gdy istniejący wykres (z punktami danych nie występującymi w parach) zmieniony zostanie na wykres punktowy, Keynote może wykreślić dane w nieoczekiwany sposób. W niektórych sytuacjach układ danych w tabeli może całkiem uniemożliwić utworzenie wykresu punktowego. Przed wybraniem wykresu punktowego należy upewnić się, że wartości w każdej serii danych odpowiadają współrzędnym punktów x i y. Przed dokonaniem zmiany wyglądu symboli punktów danych lub linii, należy zaznaczyć dany symbol lub linię, po czym otworzyć Inspektora wykresów. Wykonaj dowolną z poniższych czynności, aby zmienić wygląd zaznaczonych linii i symboli punktów danych: Dokonaj wyboru z menu Symbol danych, po czym dostosuj wielkość symbolu, wpisując wartość w sąsiednim polu lub używając strzałek. mm Jeżeli chcesz połączyć ze sobą punkty z zaznaczonej serii, używając linii prostej lub krzywej, wybierz opcję z menu Połącz punkty. mm Jeżeli chcesz zmienić kolor punktów danych lub linii na wykresie, zaznacz punkt danych lub linię, po czym kliknij w przycisk Inspektora grafik. Zwróć uwagę, że nie można zmienić osobno koloru punktów danych, linii i linii trendu, mimo że reprezentują one tę samą serię danych. Kliknij w pole koloru obrysu, znajdujące się w Inspektorze grafik, po czym wybierz kolor w oknie kolorów. mm Jeżeli chcesz zmienić styl i grubość dowolnej linii na wykresie, zaznacz ją i wybierz styl z menu obramowania. Wprowadź wartość w sąsiednim polu lub ustal ją za pomocą przycisków ze strzałkami. Jeżeli chcesz dowiedzieć się więcej o pokazywaniu linii trendu dla zaznaczonej serii danych, zobacz Pokazywanie linii trendu na wykresach na stronie 154. Na wykresach punktowych można wyświetlać słupki błędów zarówno w osi x, jak i w osi y. Zobacz Pokazywanie słupków błędu na wykresach na stronie 153, jeżeli chcesz dowiedzieć się więcej o słupkach błędów. 162 Rozdział 9 Tworzenie wykresów na podstawie danych

Formatowanie wykresów 2 osie y i mieszanych Wykresy z dwoma osiami składają się z wykresu liniowego naniesionego na wykres słupkowy lub powierzchniowy i pokazują różne wartości na osi y dla każdego wykresu. Oś po lewej stronie wykresu, czyli Oś wartości (Y1), należy do pierwszej serii danych w Edytorze danych wykresu, reprezentowanej przez linię. Oś po prawej stronie wykresu, czyli Oś wartości (Y2), należy do drugiej serii danych w Edytorze danych wykresu, reprezentowanej przez słupki. Inspektor wykresów udostępnia narzędzia do niezależnego formatowania każdej z osi. Ilustracja poniżej przedstawia wykres dwuosiowy (2 osie y). To jest oś y serii danych reprezentowanej przez linię. To jest oś y serii danych reprezentowanej przez słupki. Wykresy mieszane to pojedyncze wykresy z dwoma seriami danych, reprezentowanymi przez różne typy wykresu. Przykładowo, jedna seria danych może być przedstawiona jako linia, podczas gdy druga jako słupki. Zarówno dla wykresów dwuosiowych jak i wykresów mieszanych możliwa jest tylko jedna seria danych dla jednego typu wykresu. Dowolna seria danych może być przedstawiona jako słupki, linia lub powierzchnia. Jak zmienić typ wykresu na wykresie mieszanym lub dwuosiowym? 1 Zaznacz serię danych, której typ wykresu chcesz zmienić. 2 Kliknij w Inspektor w pasku narzędzi, następnie kliknij w przycisk Inspektora wykresów, po czym kliknij w Serie. 3 Wybierz typ wykresu z menu Typ serii. Możesz sformatować osie wykresu lub dostosować wygląd elementów serii danych, tak samo, jak w przypadku innych wykresów. Jeżeli chcesz dowiedzieć się więcej, zobacz Umieszczanie i formatowanie tytułu i legendy wykresu na stronie 147, Formatowanie osi wykresu na stronie 148 i Formatowanie elementów serii danych na wykresie na stronie 151. Rozdział 9 Tworzenie wykresów na podstawie danych 163

Korygowanie ustawień sceny wykresów 3D W przypadku wykresów 3D można zmienić kąt ich ustawienia oraz kąt oświetlenia. mm Jak zmienić kąt wykresu? Zaznacz wykres 3D i przeciągnij strzałki w czterostrzałkowym przycisku, który się wówczas pojawi. Jak określić ustawienia sceny 3D? 1 Zaznacz wykres 3D, kliknij w Inspektor w pasku narzędzi, następnie kliknij w przycisk Inspektora wykresów, po czym kliknij w Wykres. 2 Jeżeli chcesz zmienić kąt, pod jakim wyświetlany jest wykres, przeciągnij strzałki na niebieskim, okrągłym przycisku. 3 Jeżeli chcesz zmienić kąt padania i intensywność światła, wybierz opcję z menu Styl oświetlenia. 4 Jeżeli chcesz zmienić głębię elementów wykresu, przeciągnij suwak Głębokość wykresu. Przeciągnięcie go w prawo sprawia, że elementy wykresu wydają się rozciągać w stronę widza. Gdy utworzysz bardzo głęboki wykres, niezbędne może okazać się jego zmniejszenie, aby zmieścił się on na obszarze slajdu. 5 Jeżeli chcesz wyróżnić krawędzie na wykresie kołowym 3D, zaznacz Pokaż ścięcia. 164 Rozdział 9 Tworzenie wykresów na podstawie danych

Korzystanie z tabel 10 Dodawanie i formatowanie tabel z dowolną liczbą wierszy i kolumn. Łączenie i dzielenie komórek w celu utworzenia interesującej makiety dla tekstu i obrazków. Tabele oferują świetny sposób przedstawiania danych lub innych informacji w sposób łatwy do przeglądania i porównywania. Można ich także użyć jako szkieletu makiety zawierającej tekst i obrazki. Keynote udostępnia narzędzia pozwalające na projektowanie uniwersalnych tabel i uatrakcyjnianie prezentacji. Dzięki możliwości animacji, tabele w Keynote mogą przedstawiać w interesujący sposób nawet ciągi liczb. Więcej informacji o animacjach tabel można znaleźć w Tworzenie animacji tabeli na stronie 131. Tabele w Keynote pozwalają na wykonywanie różnych obliczeń matematycznych przy użyciu zestawu funkcji i formuł iwork. Szczegółowe informacje o korzystaniu z formuł i funkcji można znaleźć w Podręczniku użytkownika iwork formuły i funkcje lub w pomocy ekranowej, dostępnej po wybraniu z menu Pomoc > Formuły i funkcje iwork pomoc. Dodawanie tabeli Po dodaniu nowej tabeli w Keynote pojawia się ona na obszarze slajdu jako tabela z trzema wierszami i trzema kolumnami. Zależnie od wybranego motywu, może ona także zawierać wiersze i kolumny nagłówka. Tabele zaprojektowane są tak, aby pasowały wizualnie do reszty elementów motywu. Bardzo łatwo można dostosować tabelę, zmieniając liczbę jej wierszy i kolumn, dodając lub usuwając wiersze i kolumny nagłówka oraz wiersze stopki. Jak utworzyć nową tabelę? 1 Kliknij w Tabela w pasku narzędzi lub wybierz Wstaw > Tabela. Na slajdzie pojawi się tabela złożona z trzech kolumn i trzech wierszy. 2 Skoryguj liczbę wierszy i kolumn, ustalając ją za pomocą pola wierszy i pola kolumn w pasku formatu. 165

3 Jeżeli chcesz dodać jedną lub więcej kolumn nagłówka, kliknij w przycisk kolumny nagłówka, znajdujący się w pasku formatu i zaznacz liczbę kolumn (maksimum 5). Samo kliknięcie w przycisk kolumny nagłówka spowoduje dodanie lub usunięcie pojedynczej kolumny nagłówka, chyba że zostały wcześniej dodane inne nagłówki lub wprowadzona zawartość do komórek. 4 Jeżeli chcesz dodać jeden lub więcej wierszy nagłówka, kliknij w przycisk wiersza nagłówka, znajdujący się w pasku formatu, po czym wybierz liczbę wierszy (maksimum 5). Samo kliknięcie w przycisk wiersza nagłówka spowoduje dodanie lub usunięcie pojedynczego wiersza nagłówka, chyba że zostały wcześniej dodane inne nagłówki lub wprowadzona zawartość do komórek. 5 Jeżeli chcesz dodać jeden lub więcej wierszy stopki, kliknij w przycisk wiersza stopki, znajdujący się w pasku formatu, po czym wybierz liczbę wierszy (maksimum 5). Samo kliknięcie w przycisk wiersza stopki spowoduje dodanie lub usunięcie pojedynczego wiersza stopki, chyba że zostały wcześniej dodane inne stopki lub wprowadzona zawartość do komórek. 6 Jeżeli chcesz zmienić rozmiary tabeli, przeciągnij jeden z jej uchwytów zaznaczenia. Jeżeli chcesz zachować proporcje tabeli, przytrzymaj klawisz Shift podczas przeciągania uchwytu. Jeżeli chcesz zmienić rozmiar tabeli od środka, przytrzymaj klawisz Opcja podczas przeciągania uchwytu. 7 Przeciągnij tabelę w miejsce, w którym ma się ona znaleźć na obszarze slajdu. Jak narysować tabelę, wybierając liczbę jej wierszy i kolumn? 1 Przytrzymaj klawisz Opcja i kliknij w Tabela w pasku narzędzi. 2 Puść klawisz Opcja i przeciągnij wskaźnik (który zmieni się w krzyżyk) przez obszar slajdu. W miarę przeciągania, liczba wierszy i kolumn będzie zwiększać się lub zmniejszać wraz ze zmianą rozmiaru tabeli. 3 Dostosuj rozmiar i położenie tabeli, zgodnie z wcześniejszym opisem. Oto sposoby tworzenia nowej tabeli na podstawie istniejącej: mm Jeżeli chcesz utworzyć nową tabelę na podstawie jednej lub kilku sąsiednich komórek z istniejącej tabeli, zaznacz tę komórkę lub komórki, po czym przeciągnij zaznaczenie w puste miejsce slajdu. mm Skopiuj tabelę z dokumentu Pages lub arkusza Numbers, po czym wklej ją na slajdzie. Uwaga: Jeżeli tabela w Numbers zawiera ukryte wiersze lub kolumny, nie zostaną one skopiowane do prezentacji Keynote. Zignorowane zostaną również komentarze dodane do komórek tabeli. 166 Rozdział 10 Korzystanie z tabel

Zobacz Wpisywanie zawartości do komórek tabeli na stronie 170, aby dowiedzieć się więcej o wprowadzaniu zawartości do komórek tabel. W dowolnej chwili po utworzeniu tabeli można dodać lub usunąć z niej wiersze i kolumny, zmienić wymiary wierszy, kolumn i komórek, ich kolory, styl krawędzi i inne elementy wyglądu. Dodawanie wierszy do tabeli Można dodawać wiersze wewnątrz lub na końcu tabeli. Jeżeli tabela zawiera jeden lub kilka wierszy stopki, wiersze dodane na końcu tabeli znajdą się powyżej wiersza stopki. Jeżeli tabela zawiera wiersz nagłówka, nowe wiersze dodane na górze tabeli znajdą się poniżej wiersza nagłówka. Oto sposoby dodawania wierszy do tabeli: mm Zaznacz tabelę, po czym ustal liczbę wierszy za pomocą pola liczby wierszy, znajdującego się w pasku formatu. Nowe wiersze dodane zostaną na końcu tabeli. mm Jeżeli chcesz dodać nowy wiersz na dole tabeli, naciśnij klawisz Tab, gdy zaznaczona jest ostatnia komórka tabeli (przed wierszami stopki). mm Jeżeli chcesz dodać pojedynczy wiersz w dowolnym miejscu tabeli, zaznacz komórkę i wybierz Format > Tabela > Dodaj wiersz nad lub Dodaj wiersz poniżej. Możesz także wybrać te polecenia z menu Edycja wierszy/kolumn, znajdującego się w Inspektorze tabel. Kliknij w Inspektor w pasku narzędziowym, następnie kliknij w przycisk tabel, po czym kliknij w Tabela. mm Jeżeli chcesz dodać kilka wierszy w dowolnym miejscu tabeli, zaznacz zakres komórek obejmujący tyle wierszy, ile chcesz dodać (np. jeżeli chcesz dodać trzy nowe wiersze, zaznacz trzy istniejące wiersze), po czym wybierz Format > Tabela > Dodaj wiersze nad lub Dodaj wiersze pod. mm Możesz także wybrać te polecenia z menu Edycja wierszy/kolumn, znajdującego się w Inspektorze tabel. Kliknij w Inspektor w pasku narzędzi, następnie kliknij w przycisk Inspektora tabel, a później w Tabela. Można dzielić komórki na dwa równe wiersze. Zobacz Dzielenie komórek tabeli na stronie 177, aby dowiedzieć się, jak to zrobić. Dodawanie kolumn do tabeli Można dodawać kolumny wewnątrz lub na końcu tabeli. Jeżeli tabela zawiera wiersz nagłówka, nowe wiersze dodane po lewej stronie tabeli znajdą się za kolumną nagłówka. Oto sposoby dodawania kolumn do tabeli: mm Zaznacz tabelę, po czym ustal liczbę kolumn za pomocą pola liczby kolumn, znajdującego się w pasku formatu. Rozdział 10 Korzystanie z tabel 167

Nowe kolumny dodane zostaną na końcu tabeli. mm Jeżeli chcesz dodać pojedynczą kolumnę w dowolnym miejscu tabeli, zaznacz komórkę i wybierz Format > Tabela > Dodaj kolumnę przed lub Dodaj kolumnę za. Możesz także wybrać te polecenia z menu Edycja wierszy/kolumn, znajdującego się w Inspektorze tabel. Kliknij w Inspektor w pasku narzędzi, następnie kliknij w przycisk Inspektora tabel, a później w Tabela. mm Jeżeli chcesz dodać kilka kolumn w dowolnym miejscu tabeli, zaznacz zakres komórek obejmujący tyle kolumn, ile chcesz dodać (np. jeżeli chcesz dodać trzy nowe kolumny, zaznacz trzy istniejące kolumny), po czym wybierz Format > Tabela > Dodaj kolumny przed lub Dodaj kolumny za. mm Możesz także wybrać te polecenia z menu Edycja wierszy/kolumn, znajdującego się w Inspektorze tabel. Kliknij w Inspektor w pasku narzędzi, następnie kliknij w przycisk Inspektora tabel, a później w Tabela. Można dzielić komórki na dwa równe wiersze. Zobacz Dzielenie komórek tabeli na stronie 177, aby dowiedzieć się, jak to zrobić. Usuwanie wierszy i kolumn z tabeli Chcąc usunąć jeden lub kilka wierszy lub kolumn z tabeli, trzeba najpierw zaznaczyć przynajmniej jedną komórkę w każdym z przeznaczonych do usunięcia wierszy lub kolumn. Oto sposoby usuwania wierszy i kolumn z tabeli: mm Wybierz Format > Tabela > Usuń kolumnę lub Usuń wiersz. mm Kliknij w Inspektor w pasku narzędzi, a następnie kliknij w przycisk tabeli. Kliknij w Tabela w Inspektorze tabel, po czym wybierz Usuń wiersz lub Usuń kolumnę z menu Edycja wierszy/kolumn. Zmiana rozmiaru tabeli Tabelę można zmniejszyć lub zwiększyć, przeciągając jeden z jej aktywnych uchwytów zaznaczenia lub korzystając z opcji Inspektora miar. Innym sposobem zmiany rozmiaru tabeli jest zmiana rozmiarów jej kolumn i wierszy. Oto sposoby zmiany rozmiaru zaznaczonej tabeli: mm Przeciągnij jeden z kwadratowych uchwytów zaznaczenia, które pojawiają się po zaznaczeniu tabeli. Jeżeli chcesz zachować proporcje tabeli, przytrzymaj klawisz Shift podczas przeciągania uchwytu. Jeżeli chcesz zmienić rozmiar tabeli od środka, przytrzymaj klawisz Opcja podczas przeciągania uchwytu. Jeżeli chcesz zmienić tylko jeden rozmiar tabeli, przeciągnij uchwyt boczny zamiast narożnego. 168 Rozdział 10 Korzystanie z tabel

mm Jeżeli chcesz ustawić określone wymiary, zaznacz tabelę lub komórkę, kliknij w Inspektor w pasku narzędzi, a następnie w przycisk Inspektora miar. Wprowadź nową szerokość i wysokość w polach Wymiary. Jeżeli chcesz zachować proporcje tabeli, zaznacz Wymuś utrzymanie proporcji przed zmianą wysokości i szerokości. Zmiana wielkości wierszy i kolumn w tabeli Najłatwiejszym sposobem zmiany rozmiarów wierszy i kolumn tabeli jest przeciąganie ich krawędzi. Można także zaznaczyć jedną lub kilka komórek i użyć poleceń z menu, aby wyrównać wysokość lub szerokość wierszy lub kolumn. Dokładną wysokość wiersza i szerokość kolumny można podać w Inspektorze tabel. Jeżeli zawartość komórki jest zbyt duża i nie mieści się w niej, w prawym dolnym rogu komórki pojawi się wskaźnik przepełnienia ze znakiem (+). W Inspektorze tabel można włączyć automatyczne dopasowywanie rozmiaru komórki do zawartości. mm mm Oto sposoby zmiany wielkości wierszy i kolumn w tabeli: Jeżeli chcesz zmienić wysokość pojedynczego wiersza, przeciągnij jego dolną krawędź w górę lub w dół. Jeżeli chcesz zmienić szerokość pojedynczej kolumny, przeciągnij jego pionową krawędź w lewo lub w prawo. Oto sposoby wyrównywania wysokości wierszy i szerokości kolumn: mm Jeżeli chcesz, aby wszystkie wiersze miały tę samą wysokość, zaznacz tabelę i wybierz Format > Tabela > Rozmieść wiersze równomiernie. mm Jeżeli chcesz wyrównać wysokość kilku wierszy, zaznacz jedną lub więcej komórek w tych wierszach, po czym wybierz Format > Rozmieść wiersze równomiernie. Wiersze te nie muszą znajdować się obok siebie. mm Jeżeli chcesz, aby wszystkie kolumny miały tę samą szerokość, zaznacz tabelę i wybierz Format > Tabela > Rozmieść kolumny równomiernie. mm Jeżeli chcesz wyrównać szerokość kilku kolumn, zaznacz jedną lub więcej komórek w tych kolumnach, po czym wybierz Format > Rozmieść kolumny równomiernie. Kolumny te nie muszą znajdować się obok siebie. Jak określić dokładną wysokość wiersza lub szerokość kolumny? 1 Kliknij w Inspektor w pasku narzędzi, a następnie kliknij w przycisk tabeli. 2 Kliknij w Tabela w Inspektorze tabel. 3 Wprowadź nową szerokość i wysokość w polach Wymiary. Jak włączyć automatyczne dostosowywanie rozmiarów komórek do zawartości? mm Zaznacz Automat. dopasowuj wymiary do zawartości w Inspektorze tabel. Rozmiary wszystkich komórek tabeli zostaną dopasowane do ich zawartości. Rozdział 10 Korzystanie z tabel 169

Wpisywanie zawartości do komórek tabeli Chcąc wprowadzić tekst do komórki tabeli wystarczy zaznaczyć ją i zacząć pisać. Przed zaznaczeniem tekstu znajdującego się w komórce należy umieścić w niej kursor tekstowy. Pomiędzy komórkami tabeli można przemieszczać się za pomocą klawiszy ze strzałkami, co pozwala na szybkie wpisywanie tekstu do dowolnej komórki. Oto porady dotyczące wpisywania zawartości do komórek: mm Jeżeli chcesz dodać tekst, zaznacz komórkę i zacznij pisać. mm Jeżeli chcesz umieścić kursor w komórce, kliknij raz, aby zaznaczyć tabelę, kliknij ponownie, aby zaznaczyć komórkę, a następnie kliknij po raz trzeci, aby umieścić kursor wewnątrz komórki. Gdy kursor znajduje się w komórce, możesz zaznaczyć tekst, przeciągając nad nim wskaźnik myszy lub klikając dwa razy, aby zaznaczyć całe słowo, lub trzy razy, aby zaznaczyć akapit. mm Jeżeli chcesz wstawić znak końca akapitu, naciśnij klawisz Return, podczas gdy kursor znajduje się w komórce. mm Jeżeli chcesz wstawić znak końca wiersza, naciśnij klawisze Opcja-Return, podczas gdy kursor znajduje się w komórce. mm Jeżeli chcesz wstawić tabulator, naciśnij klawisze Opcja-Tab, podczas gdy kursor znajduje się w komórce. mm Jeżeli chcesz zmienić wyrównanie tekstu, zaznacz jedną lub kilka komórek i kliknij w jeden z przycisków wyrównania w pasku formatu, aby wyrównać tekst do lewej, do prawej, do lewej i do prawej, do góry, na środku lub na dole komórki. mm Jeżeli chcesz się dowiedzieć, jak zmienić rozmiar komórki, aby zmieściła się w niej cała zawartość, zobacz Zmiana wielkości wierszy i kolumn w tabeli na stronie 169. Na dole komórek, które są za małe, aby zmieściła się w nich cała zawartość, wyświetlany jest wskaźnik przepełnienia. Wskaźnik przepełnienia mm Jeżeli chcesz zmienić krój czcionki, zaznacz jedną lub kilka komórek i użyj przycisków formatowania tekstu, znajdujących się w pasku formatu. Wybór kroju. Wybór koloru tekstu. Wybór czcionki. Wybór wielkości. 170 Rozdział 10 Korzystanie z tabel

mm Jeżeli chcesz ustalić, w jaki sposób Keynote ma traktować wartości wprowadzone do komórek (jako tekst, liczbę lub inną wartość), wybierz format komórki. Zobacz Formatowanie wyświetlanych wartości w komórkach tabel na stronie 185, aby dowiedzieć się więcej. Uwaga: Łańcuchy tekstowe są ignorowane przez funkcje używające wartości do obliczeń. Oprócz opisanych powyżej sposobów zmiany formatowania tekstu za pomocą paska formatu, można w tym samym celu używać także innych narzędzi. Zobacz Formatowanie wielkości i wyglądu tekstu na stronie 50, aby dowiedzieć się więcej. W tabelach można używać także funkcji znajdowania i zastępowania tekstu oraz sprawdzania pisowni. Zobacz Sprawdzanie poprawności tekstu na slajdach na stronie 71, aby dowiedzieć się więcej. Więcej informacji na temat przenoszenia i edycji zawartości komórek można znaleźć w Edycja zawartości komórek tabeli na stronie 173. Zaznaczanie komórek tabel i przemieszczanie się między nimi Chcąc łatwo przemieszczać się pomiędzy komórkami należy zaznaczać komórki, unikając jednocześnie zaznaczania znajdującego się w nich tekstu. Po zaznaczeniu komórki wyróżnione zostają jej krawędzie. Jak zaznaczyć pojedynczą komórkę tabeli? mm Kliknij, aby zaznaczyć tabelę, po czym kliknij ponownie, aby zaznaczyć pojedynczą komórkę. Gdy zaznaczona jest jakaś komórka tabeli, możesz używać klawiszy Tab, Return i klawiszy ze strzałkami do przesuwania zaznaczenia do sąsiednich komórek. Jak zaznaczyć wiele komórek, wierszy lub kolumn? mm Jeżeli chcesz zaznaczyć sąsiednie komórki tabeli, zaznacz pojedynczą komórkę, po czym wciśnij i przytrzymaj klawisz Shift podczas zaznaczania kolejnych komórek. Możesz także kliknąć w komórkę i przeciągnąć wskaźnik nad zakresem komórek. mm Jeżeli chcesz zaznaczyć komórki, które nie znajdują się obok siebie, klikaj w nie z wciśniętym klawiszem Command. Kliknięcie z wciśniętym klawiszem Command w już zaznaczoną komórkę spowoduje odwołanie jej zaznaczenia. mm Jeżeli chcesz zaznaczyć pojedynczy wiersz lub kolumnę, zaznacz dowolną komórkę w danym wierszu lub kolumnie i wybierz Zaznacz wiersz lub Zaznacz kolumnę z menu Edytuj wiersze i kolumny, znajdującego się w oknie Inspektora tabel. mm Jeżeli chcesz zaznaczyć kilka wierszy, zaznacz jedną lub dwie komórki sąsiadujące ze sobą w pionie, po czym wybierz Zaznacz wiersz. mm Jeżeli chcesz zaznaczyć kilka kolumn, zaznacz jedną lub dwie komórki sąsiadujące ze sobą w poziomie, po czym wybierz Zaznacz kolumnę. Rozdział 10 Korzystanie z tabel 171

Jak przenieść zaznaczenie z komórek tabeli na całą tabelę? mm Naciśnij Command-Return. Możesz także kliknąć w dowolne miejsce poza tabelą, a następnie w tabelę. Oto sposoby zaznaczania innej komórki, gdy zaznaczona jest już jakaś komórka: Zaznaczenie Następna komórka po prawej Następna komórka po lewej Następna komórka na dole Następna komórka u góry Czynność Naciśnij Tab. Gdy wciśniesz Tab w ostatniej kolumnie, zaznaczona zostanie pierwsza komórka w kolejnym wierszu. Gdy wciśniesz Return, a zaznaczona jest ostatnia komórka w wierszu, dodany zostanie nowy wiersz. Naciśnij Shift-Tab Naciśnij strzałkę w dół Naciśnij strzałkę w górę Automatyczne wypełnianie komórek tabeli Funkcja automatycznego wypełniania pozwala na użycie zawartości z jednej lub wielu komórek w sąsiednich komórkach. Oto sposoby automatycznego wypełniania komórek tabeli: mm Jeżeli chcesz wkleić zawartość i wypełnienie komórki do sąsiednich komórek, zaznacz tę komórkę i przeciągnij jej uchwyt wypełnienia (małe kółko w prawym dolnym rogu) nad komórkami, do których chcesz wkleić. Gdy umieścisz wskaźnik myszy nad uchwytem wypełnienia, zamieni się on ze strzałki w duży znak plus (+), wskazując w ten sposób, że możesz przeciągnąć go nad komórkami, które chcesz wypełnić. Wklejone zostaną dane, format, formuła lub wypełnienie zaznaczonej komórki. Jeżeli którakolwiek z komórek docelowych zawiera jakieś dane, zostaną one zastąpione wklejanymi w ten sposób danymi. mm Jeżeli chcesz wkleić zawartość i wypełnienie do jednej lub wielu komórek w tym samym wierszu lub kolumnie, zaznacz dwie lub kilka sąsiednich komórek, po czym wybierz jedną z poniższych opcji: Format > Tabela > Wypełnij > Wypełnij w prawo: Przypisuje zaznaczonym komórkom wartość z komórki znajdującej się na lewym końcu zaznaczonego zakresu. Format > Tabela > Wypełnij w lewo: Przypisuje zaznaczonym komórkom wartość z komórki znajdującej się na prawym końcu zaznaczonego zakresu. Format > Tabela > Wypełnij w górę: Przypisuje zaznaczonym komórkom wartość z komórki znajdującej się na dole zaznaczonego zakresu. Format > Tabela > Wypełnij w dół: Przypisuje zaznaczonym komórkom wartość z komórki znajdującej się na górze zaznaczonego zakresu. 172 Rozdział 10 Korzystanie z tabel

Wklejone zostaną dane, format, formuła lub wypełnienie zaznaczonej komórki. Jeżeli którakolwiek z komórek docelowych zawiera jakieś dane, zostaną one zastąpione wklejanymi w ten sposób danymi. mm Możesz także dodawać do komórek wartości zmieniane automatycznie według pewnego wzorca. Przykładowo, jeżeli komórka zawiera dzień tygodnia lub miesiąc, możesz zaznaczyć ją i przeciągnąć w prawo lub w dół, aby dodać do sąsiednich komórek kolejne dni tygodnia lub miesiące (używając opisanych powyżej metod wypełniania). Jeżeli chcesz dodać nowe wartości na podstawie wzorca, zaznacz przed przeciągnięciem dwie lub więcej komórek. Przykładowo, jeżeli dwie zaznaczone komórki zawierają liczby 1 i 2, przeciągnięcie ich do sąsiednich komórek spowoduje dodanie do nich liczb 3 i 4. Jeżeli dwie zaznaczone komórki zawierają liczby 1 i 4, po przeciągnięciu ich do sąsiednich komórek pojawią się w nich liczby 7 i 10, ponieważ wartości będą zwiększane o 3. Automatyczne wypełnienie nie ustala zależności między komórkami w grupie. Po automatycznym wypełnieniu komórek można zmieniać ich zawartość niezależnie od siebie. Szczegółowe informacje o funkcjach i formułach dostępnych w iwork oraz o sposobach ich wykorzystania można znaleźć w Formuły i funkcje iwork podręcznik użytkownika oraz w pomocy ekranowej, dostępnej po wybraniu Pomoc > Formuły i funkcje iwork pomoc. Edycja zawartości komórek tabeli Można dodawać, zmieniać i usuwać zawartość poszczególnych komórek tabeli. Oto sposoby edycji wartości w komórkach: mm Jeżeli chcesz zastąpić istniejącą zawartość komórki, zaznacz tę komórkę, po czym zaznacz to, co chcesz zastąpić, klikając dwa razy. Możesz zaznaczyć więcej, gdy przytrzymasz klawisz Shift. Wpisz nową wartość, aby zastąpić tę zaznaczoną. mm Jeżeli chcesz zastąpić całą zawartość komórki, zaznacz tę komórkę i zacznij pisać. mm Jeżeli w oknie Inspektora tabel wyłączona jest opcja Return przenosi do nast. komórki, możesz także zaznaczyć komórkę, nacisnąć klawisz Return lub Enter (spowoduje to zaznaczenie całej zawartości komórki) i zacząć pisać. Jeżeli chcesz dodać coś do istniejącej zawartości, zaznacz komórkę, kliknij, aby umieścić w niej kursor i zacznij pisać. mm Zmiany dokonane w komórce tabeli od momentu jej zaznaczenia można cofnąć, wciskając klawisz Esc. mm Jeżeli chcesz usunąć zawartość komórek, wierszy lub kolumn tabeli, zaznacz je, po czym naciśnij klawisz Delete lub wybierz Edycja > Usuń. Rozdział 10 Korzystanie z tabel 173

Jeżeli chcesz usunąć zawartość, wypełnienie tła i wszelkie ustawienia stylu, wybierz Edycja > Usuń wszystko. Do zaznaczenia zostanie zastosowany domyślny styl. mm Jeżeli chcesz zamienić miejscami wartości komórek w tabeli, zaznacz komórkę lub kilka sąsiednich komórek i przeciągnij zaznaczenie do komórek docelowych. Wartości w komórkach docelowych zostaną zastąpione miejscami z przeciąganymi komórkami. mm Jeżeli chcesz skopiować komórki w inne miejsce tej samej tabeli, do innej tabeli lub w inne miejsce obszaru roboczego, zaznacz je i przeciągnij, trzymając wciśnięty klawisz Opcja. Wartości w komórkach docelowych zostaną zastąpione, natomiast wartości w oryginalnych komórkach nie ulegną zmianie.. Komórki można także kopiować zaznaczając je, wybierając Edycja > Kopiuj, następnie zaznaczając komórki docelowe i wybierając Edycja > Wklej. mm Jeżeli chcesz się dowiedzieć, jak dodawać do komórek formuły i funkcje, zajrzyj do pomocy dotyczącej formuł i funkcji. Wybierz Pomoc > Formuły i funkcje iwork pomoc. Więcej informacji dotyczących formatowania komórek można znaleźć w Formatowanie wyświetlanych wartości w komórkach tabel na stronie 185. Dostosowywanie wyglądu i makiety tabeli Można dodać wiersze nagłówka i stopki, zmienić kolor tła tabeli lub umieścić w jej tle obrazek, zmienić tło poszczególnych komórek, a także dostosować styl i kolory krawędzi. Dodawanie, przenoszenie i ukrywanie odcinków krawędzi oraz łączenie i dzielenie komórek pozwoli na utworzenie bardziej złożonych makiet. Więcej informacji na temat animacji tabel można znaleźć w Tworzenie animacji tabeli na stronie 131. Przemienne kolory wierszy w tabeli Można używać przemiennych kolorów wierszy w tabelach. Jak użyć zmiennych kolorów wierszy? 1 Zaznacz tabelę. 2 Kliknij w Inspektor w pasku narzędzi, a następnie kliknij w przycisk tabel. 3 Kliknij w Tabela w Inspektorze tabel. 4 Zaznacz Przemienne kolory wierszy na dole Inspektora tabel. 5 Kliknij w sąsiednie pole koloru, aby otworzyć okno wyboru koloru, po czym wybierz kolor dla zmiennych wierszy. Zobacz Okno wyboru koloru na stronie 25, aby dowiedzieć się, jak to zrobić. 174 Rozdział 10 Korzystanie z tabel

6 Jeżeli chcesz zmienić atrybuty wypełnienia innych wierszy, użyj narzędzi tła komórki, dostępnych w oknie Inspektora tabel. Zobacz Wypełnianie komórek kolorem lub obrazkiem na stronie 180, aby znaleźć dokładne instrukcje. Dodawanie wierszy lub kolumn nagłówka tabeli Za pomocą wierszy i kolumn nagłówka można opisać dane w tabeli. Wiersze i kolumny nagłówka mają inny wygląd od pozostałej części tabeli. Wiersze nagłówka składają się z górnych komórek każdej z kolumn. Kolumny nagłówka składają się z lewych komórek każdego z wierszy. Można użyć maksymalnie pięciu wierszy nagłówka i pięciu kolumn nagłówka. Możliwość użycia wielu nagłówków jest szczególnie przydatna, gdy chcemy przypisać nazwy do dwóch lub kilku kolumn lub wierszy nagłówka. Jeżeli chcesz, aby nagłówek obejmował kilka wierszy lub kolumn, złącz komórki nagłówka zgodnie z opisem w Łączenie komórek tabeli ze sobą na stronie 176. Jeżeli tabela zawiera zarówno wiersze jak i kolumny nagłówka, komórka (lub komórki) znajdujące się w lewym górnym rogu są uznawane za część wiersza nagłówka. Kolumny nagłówka znajdują się poniżej wierszy nagłówka. Przed dodaniem wierszy lub kolumn nagłówka należy najpierw zaznaczyć tabelę. Jak dodawać wiersze i kolumny nagłówka? mm Wybierz liczbę kolumn i wierszy nagłówka, które chcesz dodać do tabeli, używając menu wierszy i kolumn nagłówka, znajdujących się w pasku formatu. mm Wybierz Format > Tabela > Wiersze nagłówka lub Kolumny nagłówka > n (gdzie n to liczba wierszy lub kolumn nagłówka, które chcesz dodać). mm Kliknij w Inspektor w pasku narzędzi, następnie kliknij w przycisk Inspektora tabel, a później w Tabela. Wybierz z menu Nagłówki i stopki liczbę wierszy lub kolumn nagłówka do dodania. Wiersze i kolumny nagłówka można usuwać tak samo, jak inne wiersze i kolumny tabeli. Więcej informacji w Usuwanie wierszy i kolumn z tabeli na stronie 168. Rozdział 10 Korzystanie z tabel 175

Dzięki komórkom nagłówka formuły w komórkach tabeli mogą być łatwiejsze do utworzenia i odczytania. Szczegółowe informacje o funkcjach i formułach dostępnych w iwork oraz o sposobach ich wykorzystania można znaleźć w Formuły i funkcje iwork podręcznik użytkownika oraz w pomocy ekranowej, dostępnej po wybraniu Pomoc > Formuły i funkcje iwork pomoc. Dodawanie wierszy stopki do tabeli Wiersze stopki pozwalają zwrócić uwagę na dolne wiersze tabeli. Są one tak sformatowane, że wyróżniają się od reszty wierszy. Na wiersz stopki składają się dolne komórki w każdej z kolumn. Możesz użyć maksymalnie pięciu wierszy stopki. Jeżeli chcesz, aby stopka obejmowała kilka wierszy lub kolumn, złącz komórki stopki zgodnie z opisem w Łączenie komórek tabeli ze sobą na stronie 176. Chcąc dodać wiersze stopki, należy najpierw zaznaczyć tabelę. Jak dodawać wiersze stopki? mm Kliknij w Inspektor w pasku narzędzi, a następnie kliknij w przycisk Inspektora tabel. Kliknij w Tabela w Inspektorze tabel, po czym wybierz liczbę wierszy stopki z menu Nagłówki i stopki. mm Wybierz Format > Tabela > Wiersze stopki > n (gdzie n to liczba wierszy stopki, które chcesz dodać). Wiersze stopki można usuwać tak samo, jak inne wiersze tabeli. Więcej informacji w Usuwanie wierszy i kolumn z tabeli na stronie 168. Łączenie komórek tabeli ze sobą Można łączyć ze sobą sąsiednie komórki tabeli, usuwając ich obramowanie, tak aby zachowywały się one jak pojedyncza komórka. Jak połączyć komórki tabeli? 1 Zaznacz dwie lub więcej komórek tabeli. Zaznaczona grupa komórek musi tworzyć prostokąt. Wszystkie komórki muszą być albo komórkami głównej części tabeli, albo komórkami nagłówka lub komórkami stopki. 176 Rozdział 10 Korzystanie z tabel

2 Wykonaj dowolną z poniższych czynności: ÂÂ Wybierz Format > Tabela > Połącz komórki. ÂÂ Kliknij w Inspektor w pasku narzędzi, a następnie kliknij w przycisk tabeli. Kliknij w Tabela w Inspektorze tabel, po czym wybierz polecenie Połącz komórki z menu Edycja wierszy/kolumn. Jak rozłączyć połączone komórki? mm Wybierz Format > Tabela > Połącz komórki, aby odwołać zaznaczenie tego polecenia. mm Możesz także wybrać polecenie Połącz komórki z menu Edytuj wiersze/kolumny, znajdującego się w panelu Tabela w Inspektorze tabel, tak aby je wyłączyć. Oto, co dzieje się z zawartością łączonych komórek: ÂÂ Połączenie w poziomie komórek zawierających sam tekst lub tekst, liczby, sformatowane wartości i formuły powoduje połączenie ich zawartości jako tekstu oddzielonego znakami tabulatora. ÂÂ Połączenie w pionie komórek zawierających sam tekst lub tekst, liczby, sformatowane wartości i formuły powoduje połączenie ich zawartości jako tekstu oddzielonego znakami końca wiersza. ÂÂ Po połączeniu komórek w kolumnie, tło komórki wynikowej przyjmuje obrazek lub kolor użyty w najwyżej położonej komórce składowej. ÂÂ Po połączeniu komórek w wierszu, tło komórki wynikowej przyjmuje obrazek lub kolor użyty w komórce składowej położonej po lewej stronie. ÂÂ Gdy komórka zawierająca tekst, liczbę, formułę lub ustalony format zostaje połączona z pustą komórką, nie ma to wpływu na zawartość tej pierwszej. ÂÂ Gdy komórka zawierająca liczbę zostanie połączona z pustą komórką, wynikowa komórka zachowa format liczbowy. Szczegółowe informacje o funkcjach i formułach dostępnych w iwork oraz o sposobach ich wykorzystania można znaleźć w Formuły i funkcje iwork podręcznik użytkownika oraz w pomocy ekranowej, dostępnej po wybraniu Pomoc > Formuły i funkcje iwork pomoc. Dzielenie komórek tabeli Podział komórki dzieli ją na dwie równe części w poziomie (wiersze) lub w pionie (kolumny). Obydwie nowe komórki posiadają ten sam kolor tła lub obrazek tła. Tekst, który znajdował się oryginalnie w dzielonej komórce, zostaje umieszczony odpowiednio w górnej lub lewej komórce. Przed podzieleniem pojedynczych komórek należy je zaznaczyć. Jeżeli chcesz podzielić cały wiersz lub całą kolumnę, zaznacz wszystkie komórki wiersza lub kolumny. Oto sposoby dzielenia komórek w poziomie: mm Wybierz Format > Tabela > Podziel na wiersze. Rozdział 10 Korzystanie z tabel 177

mm Kliknij w Inspektor w pasku narzędzi, a następnie kliknij w przycisk tabeli. Kliknij w Tabela w Inspektorze tabel, po czym wybierz Podziel wiersze z menu Edycja wierszy/kolumn. Oto sposoby dzielenia komórek w pionie: mm Wybierz polecenie Format > Tabela > Podziel na kolumny. mm Kliknij w Inspektor w pasku narzędzi, a następnie kliknij w przycisk tabeli. Kliknij w Tabela w Inspektorze tabel, po czym wybierz Podziel kolumny z menu Edycja wierszy/kolumn. mm Jak połączyć podzielone komórki? Zaznacz wszystkie komórki, które chcesz ponownie połączyć, po czym wybierz polecenie Format > Tabela > Połącz komórki. Zaznaczanie i przenoszenie krawędzi komórek Krawędzie tabeli lub komórek można zaznaczać, aby zmienić ich wygląd lub przenieść je w inne miejsce. Da się zaznaczać wszystkie krawędzie tabeli lub pojedyncze ich odcinki. Można również zaznaczać kilka odcinków krawędzi na raz, co ułatwia szybką zmianę wyglądu kilku odcinków. Gdy tabela lub komórka jest zaznaczona, wskaźnik myszy umieszczony nad krawędzią zmienia swój wygląd. Oznacza to, że po kliknięciu zaznaczona zostanie krawędź lub jej odcinek. Warto zapamiętać regułę: pojedyncze kliknięcie zaznacza tabelę, ponowne kliknięcie zaznacza krawędź, a trzecie kliknięcie zaznacza odcinek krawędzi. Gdy wskaźnik znajdzie się nad poziomą krawędzią, wygląda tak. Gdy wskaźnik znajdzie się nad pionową krawędzią, wygląda tak. Jak szybko zaznaczyć krawędzie tabeli? 1 Zaznacz tabelę lub komórkę tabeli, po czym kliknij w przycisk zaznaczania krawędzi, znajdujący się w pasku formatu. Przycisk krawędzi 178 Rozdział 10 Korzystanie z tabel

2 Wybierz z rozwiniętego wówczas menu krawędzie, które chcesz zaznaczyć. 3 Jeżeli chcesz zaznaczyć inny odcinek (lub tylko pojedynczy odcinek, gdy zaznaczone są dwa), umieść wskaźnik myszy nad danym odcinkiem, a gdy zmieni się on w podwójną linię ze strzałkami, kliknij w odcinek, aby go zaznaczyć. Jak zaznaczyć krawędzie zaznaczonej tabeli? mm Kliknij w dowolną krawędź, aby ją zaznaczyć. mm Kliknij w inną krawędź, aby ją zaznaczyć. mm Jeżeli chcesz zaznaczyć (lub odwołać zaznaczenie) dodatkowe odcinki, przytrzymaj podczas klikania w nie wciśnięty klawisz Command lub Shift. mm Kliknij dwa razy w zaznaczony odcinek, aby zaznaczyć całą krawędź. mm Jeżeli chcesz zaznaczyć (lub odwołać zaznaczenie) dodatkowe krawędzie, przytrzymaj podczas klikania w nie wciśnięty klawisz Command lub Shift. Jak szybko zaznaczyć krawędzie wielu komórek? 1 Zaznacz tabelę, wiersz, kolumnę lub komórki. 2 Kliknij w Inspektor w pasku narzędzi, po czym kliknij w przycisk tabeli, aby otworzyć Inspektora tabel. 3 Kliknij w Tabela w Inspektorze tabel. 4 Kliknij w jeden z przycisków krawędzi komórki, znajdujących się w panelu Tabela. Jak przenieść odcinek krawędzi? mm Zaznacz odcinek i przeciągnij go w inne miejsce. Formatowanie obramowania komórek tabeli Można zmienić grubość i kolor obramowania komórek tabeli. Da się również całkowicie ukryć to obramowanie. Jak zmienić wygląd obramowania komórek tabeli? 1 Zaznacz odcinki obramowania komórek tabeli, które chcesz zmienić. 2 Jeżeli chcesz zmienić styl linii (obrys), kliknij w menu obrysu w pasku formatu i wybierz linię ciągłą, linię przerywaną lub Brak. W tym ostatnim przypadku krawędzie tabeli staną się niewidoczne. Kliknij, aby wybrać grubość linii. Kliknij, aby wybrać styl obrysu. Kliknij, aby wybrać kolor obrysu. 3 Jeżeli chcesz zmienić grubość linii, wybierz liczbę z menu grubości obrysu, widocznego w pasku formatu. Rozdział 10 Korzystanie z tabel 179

Wartości spoza zakresu 0,25-10 można wprowadzać, wpisując je bezpośrednio w polu tekstowym. 4 Jeżeli chcesz zmienić kolor linii, kliknij w pole koloru linii i wybierz kolor z siatki. Gdy wybierzesz Pokaż kolory, otwarte zostanie okno kolorów, dające więcej możliwości wyboru. Takie same zmiany stylu krawędzi tabeli mogą zostać dokonane za pomocą narzędzi z panelu Tabela w Inspektorze tabel. Informacje dotyczące sposobu korzystania z okna kolorów i zarządzania kolorami można znaleźć w Okno wyboru koloru na stronie 25. Wypełnianie komórek kolorem lub obrazkiem W tle komórek oraz całej tabeli (zależnie od tego, co zostało zaznaczone) można umieszczać obrazki, jednolity kolor lub gradient. Chcąc zastąpić obraz znajdujący się w tle lub zmienić kolor wypełnienia, wystarczy wykonać ponownie te same kroki. Jak dodać lub zmienić kolor lub obraz w tle? 1 Zaznacz całą tabelę, pojedynczą komórkę lub kilka komórek. 2 Kliknij w Inspektor w pasku narzędzi, po czym kliknij w przycisk Inspektora tabel. 3 Kliknij w Tabela w oknie Inspektora tabel, a następnie wykonaj dowolną z poniższych czynności: ÂÂ Jeżeli chcesz dodać obrazek, wybierz Wypełnienie obrazkiem z menu Tło komórki. Wskaż obrazek po czym wybierz sposób jego wyświetlania. ÂÂ Jeżeli chcesz dodać kolor tła, wybierz Wypełnienie kolorem lub Wypełnienie gradientem z menu Tło komórki, po czym dokonaj wyboru koloru. ÂÂ Jeżeli chcesz dodać obrazek z nałożonym kolorem, wybierz Wypełnienie obrazkiem z tintą z menu Tło komórki, po czym wskaż obrazek i wybierz kolor. Wypełnianie komórek obrazkiem lub kolorem działa tak samo, jak wypełnianie kształtu. Zobacz Wypełnianie obiektów kolorem lub obrazkiem na stronie 102, aby dowiedzieć się więcej. Gdy w tle komórki lub tabeli umieszczony jest obrazek lub kolor, wszystko co zostanie wpisane w komórce będzie na niego nakładane. Sortowanie i przetwarzanie danych za pomocą tabel Tabele w Keynote nie służą tylko do przedstawiania danych, ale pozwalają również na ich sortowanie i przetwarzanie. Przykładowo, można dodać i mnożyć kolumny danych oraz korzystać z funkcji i formuł, wykonujących obliczenia wartości liczbowych w komórkach. Da się także sortować dane w kolumnach rosnąco lub malejąco, a także stosować reguły formatowania warunkowego, pozwalające na automatyczne wyróżnianie komórek zawierających określone dane. 180 Rozdział 10 Korzystanie z tabel

Tabele w Keynote pozwalają na wykonywanie różnych obliczeń matematycznych przy użyciu zestawu funkcji i formuł iwork. Listę wszystkich dostępnych w iwork funkcji i formuł, zawierającą także dokładne opisy sposobu ich wykorzystania, znaleźć można w podręczniku Formuły i funkcje iwork podręcznik użytkownika i w pomocy, dostępnych po wybraniu Pomoc > Formuły i funkcje iwork podręcznik użytkownika oraz Formuły i funkcje iwork pomoc. Praca z liczbami w komórkach tabeli Niektóre operacje w tabeli, takie jak stosowanie formuł i funkcji do obliczeń matematycznych, zależą od wartości liczbowych w komórkach. Oto porady dotyczące pracy z liczbami w komórkach tabeli: mm W komórce liczbowej można umieszczać tylko cyfry (od 0 do 9) lub jeden z następujących znaków: plus (+), minus ( ), nawias lewy lub prawy ( ), ukośnik (/), symbol waluty (np. zł), znak procent (%), przecinek (,), duże E lub małe e. mm Jeżeli chcesz ustalić format wyświetlania danych liczbowych w komórce, zobacz Formatowanie wyświetlanych wartości w komórkach tabel na stronie 185. mm Jeżeli chcesz podać liczbę ujemną, poprzedź ją znakiem minus ( ). W sytuacji, gdy w komórce tabeli znajdzie się liczba zbyt duża, aby ją wyświetlić, Keynote przekształci ją na inny format: ÂÂ Jeżeli liczba dziesiętna nie mieści się w komórce, zostanie ona zaokrąglona. Na przykład 1,77777777777777777777 zamieni się w 1.77777777777778. ÂÂ Jeżeli cała liczba nie mieści się w komórce, zostanie ona wyświetlona w notacji naukowej. Na przykład 77777777777777777777 stanie się 7,777778E+19. Notacja naukowa polega na przedstawianiu liczb jako wykładnika potęgi 10. Wykładnik wyświetlany jest po literze E. Jeżeli przekształcona w ten sposób liczba nadal nie mieści się w komórce, zostanie ucięta. Szczegóły znajdziesz w rozdziale Zmiana wielkości wierszy i kolumn w tabeli na stronie 169. Sortowanie danych w komórkach tabel Można ułożyć wartości w niektórych lub wszystkich komórkach z danej kolumny w porządku rosnącym lub malejącym. Zostanie zmieniona kolejność wierszy zawierających sortowane komórki. Komórki nagłówków nie są uwzględniane podczas sortowania. Jak sortować kolumny danych? 1 Kliknij w Inspektor w pasku narzędzi, po czym kliknij w przycisk Inspektora tabel. 2 Kliknij w Tabela w Inspektorze tabel. 3 Wykonaj dowolną z poniższych czynności: Rozdział 10 Korzystanie z tabel 181

ÂÂ Jeżeli chcesz posortować wszystkie komórki z danej kolumny, zaznacz jedną z nich i wybierz Sortuj rosnąco lub Sortuj malejąco z menu Edycja wierszy/kolumn. ÂÂ Jeżeli chcesz posortować tylko część tabeli, zmieniając kolejność niektórych komórek w kolumnie, zaznacz te komórki przed wybraniem opcji sortowanie rosnące lub sortowanie malejące. Poniższa tabela zawiera zestawienie sposobów sortowania w kolejności rosnącej i malejącej różnych typów danych. Typ danych Rosnąco Malejąco Tekst aa zz Zz Aa Daty Rok (od najwcześniejszego), następnie miesiąc (od stycznia), później dzień (1-31) Rok (od bieżącego), następnie miesiąc (od grudnia), później dzień (31-1) Numbers 2, 1, 0, 1 itd. 1, 0, 1, 2 itd. Komórki zawierające tylko tekst, wymieszane z komórkami zawierającymi tylko liczby 2, 1, 0, 1 itd., następnie aa zz Zz Aa, następnie 1, 0, 1, 2 itd. Komórki zawierające zarówno tekst, jak i liczby Najpierw wartości zaczynające się od liczb (1z, 1Z, a1, A1) Najpierw wartości zaczynające się od liter (A1, a1, 1A, 1z) Puste komórki Na dole Na dole Wartości logiczne (PRAWDA, FAŁSZ) Pod tekstem i nad pustą komórką Nad tekstem Korzystanie z formatu warunkowego do nadzoru zawartości komórek Format warunkowy powoduje zmianę wyglądu komórki, jeżeli znajdzie się w niej wartość testowana, mogąca być albo wartością stałą, albo wartością pobraną z innej komórki tabeli. W celu zastosowania formatu warunkowego należy zaznaczyć jedną lub więcej komórek i ustalić jedną lub więcej reguł. Reguły określają, jakie efekty wizualne mają zostać zastosowane w komórkach, gdy zawierać one będą wartość testowaną. Reguły zastosowane w wielu komórkach uruchamiają format warunkowy, jeżeli którakolwiek z tych komórek zawiera wartość testowaną. Jak ustalić reguły formatu warunkowego? 1 Zaznacz jedną lub więcej komórek. Jeżeli chcesz zastosować te same reguły do całej tabeli, zaznacz całą tabelę. Definiowana reguła stosowana jest tylko w komórkach, które są zaznaczone podczas jej definiowania. 2 Kliknij w Inspektor w pasku narzędzi, następnie w przycisk tabeli, po czym kliknij w Format. 182 Rozdział 10 Korzystanie z tabel

3 Kliknij w Pokaż reguły, aby otworzyć okno formatu warunkowego. 4 Wybierz regułę logiczną za pomocą menu Wybierz regułę. Warunki w górnej części menu dotyczą wartości liczbowych. Opcje w środkowej części dotyczą wartości tekstowych. Opcja Z datami przeznaczona jest dla dat. 5 Wykonaj jedną z poniższych czynności, aby ustalić wartość testowaną: ÂÂ Jeżeli chcesz użyć liczby lub tekstu, wpisz ją w polu wartości, znajdującym się po prawej stronie menu rozwijanego. Jeżeli wybrana reguła logiczna to Pomiędzy lub Nie pomiędzy, trzeba podać dwie liczby. ÂÂ Jeżeli chcesz użyć wartości z istniejącej komórki tabeli, kliknij w niebieską ikonę w polu wartości, a następnie w komórkę tabeli, która zawiera tę wartość. Jeżeli wybrana reguła logiczna to Pomiędzy lub Nie pomiędzy, trzeba podać dwie komórki. 6 Kliknij w Edycja i dokonaj opisanych poniżej zmian, aby ustalić format, który zostanie zastosowany w komórce, jeżeli będzie ona zawierać wartość testową: Rozdział 10 Korzystanie z tabel 183

Pole koloru tekstu: Kliknij w nie, aby wybrać kolor do zastosowania w wartościach komórek. Przyciski stylu czcionki: Kliknij w B, aby wartości komórek wyświetlane były pogrubioną czcionką. Przycisk I powoduje wyświetlanie wartości kursywą, U je podkreśla, natomiast T przekreśla. Pole koloru wypełnienia: Kliknij w nie, aby wybrać kolor wypełnienia. W polu podglądu widoczny jest efekt dokonywanych wyborów. 7 Gdy efekt ten jest zadowalający, kliknij w Gotowe. 8 Jeżeli chcesz dodać kolejną regułę, kliknij w przycisk Dodaj (+) i powtórz kroki od 3 do 7. Jeżeli chcesz usunąć regułę, kliknij w przycisk Usuń ( ). Jeżeli chcesz wymazać wszystkie ustalone reguły, kliknij w przycisk Wymaż wszystkie reguły. 9 Jeżeli chcesz usunąć regułę, kliknij w przycisk Usuń ( ). 10 Jeżeli chcesz zmienić regułę, jej opcje, wartości testowe lub format, wykonaj dowolną z poniższych czynności: ÂÂ Jeżeli chcesz usunąć wartość testową odwołującą się do komórki tabeli, zaznacz odwołanie w polu wartości testowej i naciśnij klawisz Delete. ÂÂ Jeżeli chcesz zastąpić odwołanie do komórki tabeli innym odwołaniem, zaznacz to odwołanie w polu wartości testowej i kliknij w inną komórkę tabeli. ÂÂ Jeżeli chcesz zastąpić tekstową wartość testową odwołaniem do komórki, zaznacz ten tekst w polu wartości testowej i kliknij w małą, niebieską ikonę, a następnie kliknij w komórkę tabeli. 11 Jeżeli chcesz zastosować te same reguły formatowania warunkowego w komórkach z różnych tabel, zaznacz komórkę, której reguły chcesz wykorzystać, wybierz Edycja > Kopiuj, zaznacz jedną lub więcej komórek w innej tabeli, po czym wybierz Edycja > Wklej. 12 Jeżeli chcesz znaleźć wszystkie komórki w tabeli, które używają takiego samego formatu warunkowego jak dana komórka, zaznacz tę komórkę i kliknij w Zaznacz wszystko. Zaznaczone zostaną wszystkie komórki w tabeli z takimi samymi regułami, jak wybrana komórka. 184 Rozdział 10 Korzystanie z tabel

Gdy dla komórki ustalonych jest więcej niż jedna reguła, a jej zawartość spełnia warunki kilku reguł: ÂÂ Kolor zastosowany w tekście ustalony jest przez najwyższą regułę stosującą kolor tekstu. ÂÂ Zastosowany styl czcionki ustalony jest przez najwyższą regułę stosującą styl czcionki. ÂÂ Kolor wypełnienia tekstu ustalony jest przez najwyższą regułę stosującą kolor wypełnienia tekstu. Gdy po zastosowaniu w komórce wskazanego koloru umieszczony zostanie w niej kursor i wpisany zostanie nowy tekst (po ręcznym wybraniu koloru tekstu w pasku formatu lub Inspektorze tekstu), nowo wprowadzony tekst będzie miał nowo wybrany kolor, ale istniejący tekst zachowa kolor ustalony przez regułę. Formatowanie wyświetlanych wartości w komórkach tabel Można zastosować formatowanie komórki tabeli, tak aby jej wartość wyświetlana była w określony sposób. Przykładowo, można sformatować komórki z danymi walutowymi, tak aby symbol waluty (np. zł, $, lub ) pojawiał się odpowiednio przed lub za liczbą. Format komórki określa jedynie sposób wyświetlania wartości. Do obliczeń w formułach używana jest wartość w jej oryginalnej postaci. Jedynym wyjątkiem jest sytuacja, gdy za separatorem dziesiętnym znajduje się zbyt dużo cyfr. W takiej sytuacji liczba jest zaokrąglana. Jak zastosować format komórki? 1 Zaznacz jedną lub kilka komórek. 2 Kliknij w Inspektor w pasku narzędzi, po czym kliknij w przycisk Inspektora tabel. 3 Kliknij w Format w Inspektorze tabel. 4 Rozwiń menu Format komórki i wybierz z niego format wyświetlania. Zobacz Formaty komórek na stronie 186, aby dowiedzieć się, jak wybrać właściwy format dla swoich celów. Dokładne instrukcje dotyczące ustalania opcji dla każdego typu formatu znajdziesz w tematach poświęconych danemu formatowi. Jak usunąć format z komórki? mm Zastosuj format automatyczny. mm Jeżeli chcesz usunąć wartość i format, wybierz Edycja > Wymaż wszystko. Po zdefiniowaniu formatu można zastosować go w wielu komórkach przy użyciu automatycznego wypełniania. Zobacz Automatyczne wypełnianie komórek tabeli na stronie 172, aby dowiedzieć się więcej. Rozdział 10 Korzystanie z tabel 185

Jeżeli chcesz dodać wartość do pustej komórki mającej określony format, zaznacz tę komórkę i wpisz wartość. Format zostanie zastosowany po opuszczeniu komórki. Formaty komórek Poniżej znajduje się szczegółowy opis formatów komórek. Format komórki Sytuacja Więcej informacji automatyczny Automatyczne formatowanie zawartości komórki na podstawie tego, co się w niej znajduje (brak specjalnego formatowania) Stosowanie formatu automatycznego w komórkach tabeli na stronie 187 liczba Formatuje wyświetlanie miejsc dziesiętnych, ustala separator tysięczny i sposób wyświetlania wartości ujemnych Stosowanie formatu liczbowego w komórkach tabeli na stronie 188 waluta Formatuje wartości walutowe Stosowanie formatu walutowego w komórkach tabeli na stronie 188 procent data i czas Wyświetla wartości liczbowe ze znakiem % Formatuje sposób wyświetlania daty i czasu Stosowanie formatu procentowego w komórkach tabeli na stronie 189 Stosowanie formatu daty i czasu w komórkach tabeli na stronie 190 czas trwania Formatuje wyświetlanie tygodni, dni, godzin, minut, sekund i mikrosekund Stosowanie formatu czasu trwania w komórkach tabeli na stronie 190 ułamek system liczbowy naukowy tekst własny Formatuje wyświetlanie wartości mniejszych od 1 Formatuje wyświetlanie liczb w danym systemie liczbowym (np. dziesiętnym lub binarnym). Formatuje wyświetlanie liczb jako wykładników potęgi 10. Wyświetla zawartość komórki dokładnie tak, jak została wprowadzona. Można zdefiniować własny format. Stosowanie formatu ułamkowego w komórkach tabeli na stronie 190 Stosowanie formatu systemu liczbowego w komórkach tabeli na stronie 191 Stosowanie formatu naukowego w komórkach tabeli na stronie 192 Stosowanie formatu tekstowego w komórkach tabeli na stronie 192 Utworzenie własnego formatu liczbowego na stronie 193 186 Rozdział 10 Korzystanie z tabel

Stosowanie formatu automatycznego w komórkach tabeli Format automatyczny ustala sposób wyświetlania wartości w komórce na podstawie jej zawartości. Po dodaniu nowej komórki, jej zawartość wyświetlana jest przy użyciu formatu automatycznego. Jak zastosować format automatyczny? 1 Zaznacz jedną lub kilka komórek. 2 Kliknij w Inspektor w pasku narzędzi, a następnie kliknij w przycisk tabeli. 3 Kliknij w Format w Inspektorze tabel. 4 Rozwiń menu Format komórki i wybierz z niego Automatyczny. Zawartość komórki z formatowaniem automatycznym Liczba Wartość walutowa Data Wartość logiczna Wartość procentowa Wartość naukowa Wyświetlana zawartość Zachowywane są miejsca po przecinku i separator dziesiętny. Na przykład: 1000000,008 będzie wyświetlane jako 1000000,008. Zachowywane są miejsca po przecinku i separator dziesiętny. Na przykład: 1000,0075 zł będzie wyświetlane jako 1000,0075 zł. Wartość zachowywana jest w takiej samej postaci, w jakiej została wprowadzona i traktowana w formułach jako tekst, nie jako data. Na przykład, 1/1 będzie wyświetlane jako 1/1. Wartości prawda i fałsz przekształcane są na PRAWDA i FAŁSZ. Komórki takie mogą być używane w formułach stosujących operacje logiczne na wyrażeniach logicznych. Liczba ze znakiem % wyświetlana jest tak samo, jak została wprowadzona, natomiast w formułach traktowana jest ona jako wartość procentowa. Odstęp między liczbą a znakiem % nie jest niezbędny. Przykładowo, można wpisać zarówno 5%, jak i 5 %. Wyświetlana wartość zaokrąglana jest do dwóch miejsc po przecinku. Na przykład: 1,777E3 będzie wyświetlone jako 1.78+E3. Rozdział 10 Korzystanie z tabel 187

Zawartość komórki z formatowaniem automatycznym Czas trwania Ułamek Wyświetlana zawartość Wartość zachowywana jest w takiej samej postaci, w jakiej została wprowadzona i traktowana jest jako tekst. Wartość zachowywana jest w takiej samej postaci, w jakiej została wprowadzona i traktowana jest jako tekst. Stosowanie formatu liczbowego w komórkach tabeli Format liczbowy pozwala określić liczbę wyświetlanych miejsc po przecinku, wygląd separatora tysięcy i sposób prezentacji liczb ujemnych. Jak zastosować format liczbowy? 1 Zaznacz jedną lub kilka komórek. 2 Kliknij w Inspektor w pasku narzędzi, a następnie kliknij w przycisk tabeli. 3 Kliknij w Format w Inspektorze tabel. 4 Rozwiń menu Format komórki i wybierz z niego Liczba. 5 Jeżeli chcesz określić liczbę miejsc po przecinku, użyj pola Dziesiętne. Gdy wartość zawierać będzie więcej miejsc po przecinku, zostanie zaokrąglona. Przykładowo, jeżeli komórka ma wyświetlać dwa miejsca po przecinku, wartość 3,456 będzie wyświetlona jako 3,46 (a nie 3,45). 6 Jeżeli chcesz ustalić sposób wyświetlania liczb ujemnych, użyj menu znajdującego się obok pola liczby miejsc po przecinku. 7 Jeżeli chcesz wybrać, czy używany ma być separator tysięczny, włącz lub wyłącz opcję Separator tysięczny. Stosowanie formatu walutowego w komórkach tabeli Format walutowy służy do wyświetlania wartości walutowych. Jak zastosować format walutowy? 1 Zaznacz jedną lub kilka komórek. 2 Kliknij w Inspektor w pasku narzędzi, a następnie kliknij w przycisk tabeli. 3 Kliknij w Format w Inspektorze tabel. 4 Rozwiń menu Format komórki i wybierz z niego Waluta. 5 Rozwiń menu Symbol i wybierz symbol waluty. 6 Jeżeli chcesz określić liczbę miejsc po przecinku, użyj pola Dziesiętne. Gdy wartość zawierać będzie więcej miejsc po przecinku, zostanie zaokrąglona. Przykładowo, jeżeli komórka ma wyświetlać dwa miejsca po przecinku, wartość 3,456 będzie wyświetlona jako 3,46 (a nie 3,45). 188 Rozdział 10 Korzystanie z tabel

7 Jeżeli chcesz ustalić sposób wyświetlania liczb ujemnych, użyj menu znajdującego się obok pola liczby miejsc po przecinku. 8 Jeżeli chcesz wybrać, czy używany ma być separator tysięczny, włącz lub wyłącz opcję Separator tysięczny. 9 Jeżeli chcesz, aby w komórce wyświetlany był symbol waluty, zaznacz opcję Styl księgowy. Stosowanie formatu procentowego w komórkach tabeli Format procentowy służy do wyświetlania wartości liczbowych ze znakiem %. Jeżeli wartość ta jest używana w formule, stosowana jest jej postać ułamkowa. Przykładowo, wartość wyświetlana jako 3,00% jest używana w formułach jako 0,03. Gdy do komórki korzystającej z automatycznego formatu wpisana zostanie wartość 3%, po czym zastosowany zostanie format procentowy, wyświetlona zostanie w niej wartość 3%. Jeżeli jednak do komórki korzystającej z automatycznego formatu wpisana zostanie wartość 3, a następnie zastosowany zostanie format procentowy, wyświetlona zostanie w niej wartość 300%. Jak zastosować format procentowy? 1 Zaznacz jedną lub kilka komórek. 2 Kliknij w Inspektor w pasku narzędzi, a następnie kliknij w przycisk tabeli. 3 Kliknij w Format w Inspektorze tabel. 4 Rozwiń menu Format komórki i wybierz z niego Procent. 5 Jeżeli chcesz określić liczbę miejsc po przecinku, użyj pola Dziesiętne. Gdy wartość zawierać będzie więcej miejsc po przecinku, zostanie zaokrąglona. Przykładowo, jeżeli komórka ma wyświetlać dwa miejsca po przecinku, wartość 3,456 będzie wyświetlona jako 3,46 (a nie 3,45). 6 Jeżeli chcesz ustalić sposób wyświetlania liczb ujemnych, użyj menu znajdującego się obok pola liczby miejsc po przecinku. 7 Jeżeli chcesz wybrać, czy używany ma być separator tysięczny, włącz lub wyłącz opcję Separator tysięczny. Jeżeli komórka zawiera już jakąś wartość, przyjmowane jest, że jest to wartość dziesiętna i zostaje ona przekształcona w procent. Na przykład: 3 zamieni się w 300%. Szczegółowe informacje o funkcjach i formułach dostępnych w iwork oraz o sposobach ich wykorzystania można znaleźć w podręczniku Formuły i funkcje iwork podręcznik użytkownika oraz w pomocy ekranowej, dostępnej po wybraniu Pomoc > Formuły i funkcje iwork pomoc. Rozdział 10 Korzystanie z tabel 189

Stosowanie formatu daty i czasu w komórkach tabeli Format daty i czasu pozwala wyświetlać wartości daty i czasu. Jak zastosować format daty i czasu za pomocą Inspektora komórek? 1 Zaznacz jedną lub kilka komórek. 2 Kliknij w Inspektor w pasku narzędzi, a następnie kliknij w przycisk tabeli. 3 Kliknij w Format w Inspektorze tabel. 4 Rozwiń menu Format komórki i wybierz z niego Data i czas. 5 Sposób wyświetlania daty możesz wybrać z menu Data. 6 Sposób wyświetlania godziny możesz wybrać z menu Czas. Stosowanie formatu czasu trwania w komórkach tabeli Format czasu trwania służy do wyświetlania wartości opisujących odcinki czasu, wyrażone w tygodniach, dniach, godzinach, minutach, sekundach i milisekundach. Jak zastosować format czasu trwania? 1 Zaznacz jedną lub kilka komórek. 2 Kliknij w Inspektor w pasku narzędzi, a następnie kliknij w przycisk tabeli. 3 Kliknij w Format w Inspektorze tabel. 4 Rozwiń menu Format komórki i wybierz z niego Czas trwania. 5 Narzędzie jednostek pozwala na wybór jednostek, za pomocą których wyświetlany będzie czas trwania. Domyślnie używane są godziny, minuty i sekundy (g, m, s). Jeżeli chcesz wybrać pojedynczą jednostkę, przeciągnij lewy lub prawy koniec suwaka maksymalnie do środka. Następnie kliknij w środek suwaka i przeciągnij go do jednostki, której chcesz użyć. Jeżeli chcesz wybrać kilka jednostek, rozciągnij suwak i przesuń go tak, aby pokrywał te jednostki, z których chcesz korzystać. 6 Rozwiń menu Format komórki i wybierz z niego format wyświetlania. Stosowanie formatu ułamkowego w komórkach tabeli Format ułamkowy określa sposób wyświetlania tych części wartości, które są mniejsze niż 1. Przykładowo, po wybraniu formatu Połówki, 27,5 wyświetlane jest jako 27 1/2, natomiast po wybraniu formatu Ósme części jako 27 4/8. Jak zastosować format ułamkowy? 1 Zaznacz jedną lub kilka komórek. 2 Kliknij w Inspektor w pasku narzędzi, a następnie kliknij w przycisk tabeli. 3 Kliknij w Format w Inspektorze tabel. 190 Rozdział 10 Korzystanie z tabel

4 Rozwiń menu Format komórki i wybierz z niego Ułamek. 5 Rozwiń menu Dokładność i wybierz z niego format wyświetlania. Stosowanie formatu systemu liczbowego w komórkach tabeli Format systemu liczbowego pozwala wyświetlać liczby w różnych formatach, od dwójkowego do formatu o podstawie równej 36. Po wybraniu formatu o podstawie 2, 8 lub 16 można wyświetlać także wartości ujemne, poprzedzając je znakiem minus lub w systemie uzupełnień do dwóch. Wartości ujemne w systemach liczbowych o innej podstawie wyświetlane są tylko przy użyciu znaku minus. Jak zastosować format systemu liczbowego? 1 Zaznacz jedną lub kilka komórek. 2 Kliknij w Inspektor w pasku narzędzi, a następnie kliknij w przycisk tabeli. 3 Kliknij w Format w Inspektorze tabel. 4 Rozwiń menu Format komórki i wybierz z niego System liczbowy. 5 Użyj pola Podstawa, aby ustalić podstawę dla systemu liczbowego, którego chcesz używać. 6 Jeżeli chcesz określić liczbę miejsc po przecinku, użyj pola Miejsca. 7 Gdy wybierzesz system liczbowy o podstawie 2, 8 lub 16, możesz też wybrać sposób wyświetlania wartości ujemnych. Znak minus: Wyświetla wartości ujemne, poprzedzając je znakiem minus. Uzupełnienia do dwóch: Wyświetla wartości ujemne za pomocą kodu uzupełnień do dwóch. Wartości ujemne we wszystkich pozostałych systemach liczbowych wyświetlane są przy użyciu znaku minus. Poniższa tabela zawiera przykłady wyświetlania wartości przy użyciu formatu systemu liczbowego w różnych sytuacjach. System liczbowy 100 wyświetlane jest jako 100 wyświetlane jest jako (przy użyciu znaku minus) Podstawa = 2 1100100 1100100 10011100 Podstawa = 8 144 144 634 Podstawa = 10 100 100 100 Podstawa = 16 64 64 9C 100 wyświetlane jest jako (przy użyciu systemu uzupełnień do dwóch) Rozdział 10 Korzystanie z tabel 191

Stosowanie formatu naukowego w komórkach tabeli Format naukowy polega na przedstawianiu liczb jako wykładnika potęgi 10. Wykładnik wyświetlany jest po literze E. Przykładowo, liczba 5,00 wyświetlana jest w formacie naukowym jako 5,00E+00, natomiast 12345 jako 1,23E+04. Jak zastosować format naukowy? 1 Zaznacz jedną lub kilka komórek. 2 Kliknij w Inspektor w pasku narzędzi, a następnie kliknij w przycisk tabeli. 3 Kliknij w Format w Inspektorze tabel. 4 Rozwiń menu Format komórki i wybierz z niego Naukowy. 5 Jeżeli chcesz określić liczbę miejsc po przecinku, użyj pola Dziesiętne. Stosowanie formatu tekstowego w komórkach tabeli Format tekstowy używany jest wtedy, gdy zawartość komórki ma być traktowana jako tekst, nawet gdy jest ona liczbą. Po zastosowaniu formatu tekstowego wartość komórki wyświetlana jest dokładnie w takiej samej postaci, w jakiej została wprowadzona. Jak zastosować format tekstowy? 1 Zaznacz jedną lub kilka komórek. 2 Kliknij w Inspektor w pasku narzędzi, a następnie kliknij w przycisk tabeli. 3 Kliknij w Format w Inspektorze tabel. 4 Rozwiń menu Format komórki i wybierz z niego Tekst. Korzystanie z własnych formatów wyświetlania wartości w komórkach tabeli Można utworzyć własne formaty wyświetlania liczb, tekstu oraz daty i czasu. Utworzone w ten sposób własne formaty dostępne są (oprócz standardowych) w menu Format komórki, znajdującego się w panelu Format w Inspektorze tabel. 192 Rozdział 10 Korzystanie z tabel

Czynność Zdefiniowanie własnego formatu liczbowego, ustalającego wyświetlanie walut, cyfr ułamkowych i innego formatowania liczby w komórce tabeli Zdefiniowanie własnego formatowania liczb, różnego w zależności od wartości w komórce tabeli Zdefiniowanie własnego formatu daty/czasu, ustalającego sposób wyświetlania w tabeli dni, miesięcy, lat, godzin, minut itp. Zdefiniowanie tekstu, który ma pojawiać się obok wartości wprowadzonej do komórki tabeli Zarządzanie utworzonymi przez siebie formatami Informacje Utworzenie własnego formatu liczbowego na stronie 193 Definiowanie części całkowitej we własnym formacie liczbowym na stronie 195 Definiowanie części dziesiętnej we własnym formacie liczbowym na stronie 196 Definiowanie skali we własnym formacie liczbowym na stronie 198 Przypisywanie warunków do własnego formatu liczbowego na stronie 200 Tworzenie własnego formatu daty i czasu na stronie 202 Utworzenie własnego formatu tekstowego na stronie 204 Zmiana własnego formatu komórki na stronie 205 Zmiana kolejności, zmiana nazw i usuwanie własnych formatów komórek na stronie 206 Utworzenie własnego formatu liczbowego Jak utworzyć własny format liczb w komórkach tabeli? 1 Zaznacz jedną lub więcej komórek. 2 Kliknij w Inspektor w pasku narzędzi, a następnie kliknij w przycisk tabeli. 3 Kliknij w Format w Inspektorze tabel. 4 Rozwiń menu Format komórki i wybierz z niego Własny. Rozdział 10 Korzystanie z tabel 193

Otwarte zostanie okno własnego formatu. Pole formatu Przeciągnij elementy do pola formatu. 5 Rozwiń menu Typ i wybierz z niego Liczby i tekst. 6 Zdefiniuj format liczb, przeciągając niebieskie elementy z pola liczb i tekstu do pola formatu, znajdującego się nad nim. Kliknij w trójkąt rozwijania, aby wybrać opcje formatowania. Całkowite: Dodaj ten element, jeżeli chcesz sformatować liczby po lewej stronie separatora dziesiętnego. Zobacz Definiowanie części całkowitej we własnym formacie liczbowym na stronie 195, aby dowiedzieć się więcej. Waluta: Dodaj ten element, aby wyświetlić symbol waluty. Jeżeli chcesz ustalić opcje wyświetlania waluty, dodaj element Waluta, kliknij w trójkąt rozwijania obok niego i dokonaj wyboru. Dziesiętne: Dodaj ten element, aby sformatować wyświetlanie miejsc dziesiętnych. Zobacz Definiowanie części dziesiętnej we własnym formacie liczbowym na stronie 196, aby dowiedzieć się więcej. 194 Rozdział 10 Korzystanie z tabel

Odstępy: Użyj tego elementu do ustalania odstępów pomiędzy pozostałymi elementami. Jeżeli chcesz wybrać liczbę odstępów, dodaj element Odstępy, kliknij w jego trójkąt rozwijania i dokonaj wyboru. Zwykłe oznacza standardowy odstęp, Szerokie dodaje spację firetową, natomiast Wąskie dodaje jedną szóstą spacji firetowej. Możesz w ten sposób dodać więcej niż jeden odstęp, ale tylko jeden z odstępów może być Elastyczny. Odstęp tego typu wyrównuje poprzedzające go elementy do lewej, natomiast elementy następujące za nim umieszcza po prawej. Skala: Użyj tego elementu do zmiany skali wyświetlanej liczby. Przykładowo, możesz wyświetlać wartości powyżej 100 jako liczby tysięcy (1000 wyświetlane będzie wówczas jako 10). Więcej informacji znajdziesz w rozdziale Definiowanie skali we własnym formacie liczbowym na stronie 198. 7 Jeżeli chcesz, aby przed dowolnym elementem znajdował się stały tekst, umieść kursor w polu formatu i wpisz ten tekst. Możesz w tym celu kliknąć w dany element i użyć klawiszy ze strzałkami w lewo i w prawo, aby odpowiednio ustawić kursor. 8 Jeżeli chcesz usunąć element z pola, zaznacz go i naciśnij klawisz Delete. Jeżeli chcesz przenieść element w inne miejsce pola, przeciągnij go. 9 W polu Nazwa wpisz nazwę utworzonego formatu liczbowego. Nazwy własnych formatów dostępne są także w menu Format komórki, znajdującym się w panelu Format w Inspektorze tabel. 10 Kliknij w OK, aby zachować utworzony format i zastosować go w zaznaczonych komórkach. Oto przykład formatu liczbowego: ÂÂ ÂÂ ÂÂ ÂÂ Myślnik to element odstępu, oznaczający pojedynczy odstęp pomiędzy liczbą a symbolem waluty. Znak dolara to element oznaczający symbol waluty. #,### to liczba całkowita, oznaczająca liczbę większą od 999 z separatorem tysięcznym.,## to element dziesiętny. Liczba wpisana do komórki Wartość wyświetlona w komórce 10000000 Saldo: 10,000.000 zł 0,95 Saldo: 0,95 zł,666 Saldo: 0,67 zł Definiowanie części całkowitej we własnym formacie liczbowym Element Liczby całkowite pozwala dostosować wygląd liczb całkowitych w komórce tabeli. Rozdział 10 Korzystanie z tabel 195

Gdy dodasz do własnego formatu liczbowego element Liczby całkowite, możesz go zaznaczyć, kliknąć w jego trójkąt rozwijania i użyć opcji z rozwiniętego wówczas menu, aby ustalić atrybuty wyświetlania liczby. Oto sposoby korzystania z menu kontekstowego elementu Liczby całkowite : mm Jeżeli chcesz pokazać lub ukryć separator tysięczny, wybierz Pokaż separator lub Ukryj separator. mm Jeżeli chcesz, aby przed liczbą mającą mniej cyfr niż podana, wyświetlane były zera lub odstępy, wybierz Pokazuj zera w miejscu nieużywanych cyfr lub Używaj odstępów w miejscu nieużywanych cyfr. Możesz zwiększyć lub zmniejszyć liczbę zer lub myślników widocznych w polu formatu: wybierz Dodaj cyfrę, Usuń cyfrę lub Liczba cyfr z menu rozwijanego lub użyj klawiszy ze strzałkami w górę i w dół, aby ustalić liczbę cyfr. Wybór Liczba Sposób wyświetlenia Pokaż separator 10000000 10,000,000 Ukryj separator 10000000 10000000 Pokazuj zera dla nieużywanych cyfr i ustaw Liczba cyfr na 6 100 000100 Definiowanie części dziesiętnej we własnym formacie liczbowym Element Liczby dziesiętne pozwala dostosować wygląd liczb dziesiętnych w komórce tabeli. Liczby dziesiętne to cyfry widoczne po prawej stronie separatora dziesiętnego. 196 Rozdział 10 Korzystanie z tabel

Gdy dodasz do własnego formatu liczbowego element Dziesiętne, możesz ustalić atrybuty wyświetlania liczby, zaznaczając ten element, klikając w jego trójkąt rozwijania i używając opcji z rozwiniętego wówczas menu. Oto sposoby korzystania z menu kontekstowego elementu Liczby dziesiętne : mm Jeżeli chcesz, aby cyfry dziesiętne wyświetlane były jako liczby, wybierz Dziesiętne. Jeżeli chcesz, aby nieużywane miejsca dziesiętne były zastępowane innymi znakami (gdy ich liczba jest mniejsza niż podana), wybierz Pokaż końcowe zera lub Użyj odstępów zamiast końcowych zer. Następnie zwiększ lub zmniejsz liczbę zer lub myślników widocznych w polu formatu: wybierz Dodaj cyfrę, Usuń cyfrę lub Liczba cyfr z menu rozwijanego lub użyj klawiszy ze strzałkami w górę i w dół, aby ustalić liczbę cyfr. Gdy w komórce wprowadzonych zostanie więcej miejsc dziesiętnych niż podane, liczba zostanie zaokrąglona. mm Jeżeli chcesz, aby cyfry dziesiętne wyświetlane były jako ułamki, wybierz Ułamki. Jeżeli chcesz ustalić jednostkę ułamków (np. Czwarte części ), kliknij w trójkątną ikonę tego elementu i wybierz opcję z rozwiniętego w ten sposób menu. mm Jeżeli nie chcesz, aby w komórce tabeli wyświetlane były miejsca dziesiętne, nie dodawaj elementu Dziesiętne do pola formatu. Gdy wartość dziesiętna zostanie wprowadzona do komórki, będzie ona wyświetlona w postaci zaokrąglonej do najbliższej liczby całkowitej. Rozdział 10 Korzystanie z tabel 197

Wybór Liczba Sposób wyświetlenia Pokazuj zera dla nieużywanych cyfr i ustaw Liczba cyfr na 6 Ułamki i wybierz Do dwóch cyfr (23/24) Ułamki i zaznacz opcję ćwiartki 100,975 100,975000 100,975 100 39/40 100,16 100 1/4 Gdy dodasz element Odstęp między elementami Liczby całkowite i Dziesiętne, pomiędzy liczbą całkowitą a ułamkiem widoczny będzie znak odstępu. Definiowanie skali we własnym formacie liczbowym Element Skala pozwala wyświetlać liczby z komórki w postaci procentów, notacji naukowej lub innych sposobów zmiany wartości. Jak używać elementu Skala? 1 Dodaj element zgodnie z opisem w Utworzenie własnego formatu liczbowego na stronie 193. 2 Zaznacz element w polu formatu, kliknij w jego trójkąt rozwijania i wybierz opcję. Gdy element skali zostanie zastosowany w komórce zawierającej już jakąś wartość, oryginalna wartość tej komórki zostanie zachowana, będzie ona tylko wyświetlona w inny sposób. Jeżeli jednak ten sam format zastosowany zostanie w pustej komórce, a następnie dodana zostanie do niej wartość, uwzględni ona podaną skalę. Sytuacje te pokazuje poniższa tabela: 198 Rozdział 10 Korzystanie z tabel

Opcja skali Procent Procent (%) Setki Tysiące (C) Tysiące Tysiące (K) Miliony Miliony (M) Miliardy Po wpisaniu 12000 do komórki Opcja zastosowana później Opcja zastosowana wcześniej Opcja zastosowana później Opcja zastosowana wcześniej Opcja zastosowana później Opcja zastosowana wcześniej Opcja zastosowana później Opcja zastosowana wcześniej Opcja zastosowana później Opcja zastosowana wcześniej Opcja zastosowana później Opcja zastosowana wcześniej Opcja zastosowana później Opcja zastosowana wcześniej Opcja zastosowana później Opcja zastosowana wcześniej Opcja zastosowana później Opcja zastosowana wcześniej Rzeczywista wartość Wyświetlana wartość 1200000% 1200000 1200000% 12000 1200000% 1200000% 12000% 12000% 12000 120 12000 120 12000 120C 12000 120C 12000 12 12000 12 12000 12K 12000 12K 12000 0 12000 0 12000 0M 12000 0M 12000 0 12000 0 Rozdział 10 Korzystanie z tabel 199

Opcja skali Miliardy (B) Biliony Biliony (T) Naukowy Po wpisaniu 12000 do komórki Opcja zastosowana później Opcja zastosowana wcześniej Opcja zastosowana później Opcja zastosowana wcześniej Opcja zastosowana później Opcja zastosowana wcześniej Opcja zastosowana później Opcja zastosowana wcześniej Rzeczywista wartość Wyświetlana wartość 12000 0B 12000 0B 12000 0 12000 0 12000 0T 12000 0T 12000 1E+0,4 12000 1E+0,4 Przypisywanie warunków do własnego formatu liczbowego Można przypisać warunki do własnego formatu liczbowego, aby zróżnicować sposób wyświetlania zawartości komórki w zależności od jej wartości. Oto przykład formatu liczbowego z czterema warunkami. 200 Rozdział 10 Korzystanie z tabel

Wartość wpisana do komórki z powyższym formatem Wartość wyświetlona w komórce 15000 Winien: 0015,00K zł 0 Zapłacono -500 Kredyt: (0000,50K) zł Konto zamknięte Uwaga: Konto zamknięte Jak utworzyć własny format liczbowy z warunkami? 1 Zaznacz jedną lub więcej komórek. 2 Kliknij w Inspektor w pasku narzędzi, a następnie kliknij w przycisk tabeli. 3 Kliknij w Format w Inspektorze tabel. 4 Rozwiń menu Format komórki i wybierz z niego Własny. Otwarte zostanie okno własnego formatu. Ustalony w najwyższym polu format wyświetlania stosowany jest wtedy, gdy podana liczba nie spełnia pozostałych warunków. Elementy tekstowe mogą być stosowane tylko w tym polu. Zobacz Utworzenie własnego formatu tekstowego na stronie 204, aby dowiedzieć się więcej o elementach tekstowych. 5 Kliknij w przycisk Dodaj (+) po prawej stronie pola formatu, aby dodać warunek. 6 Wybierz warunek z menu dostępnego nad pole nowego formatu. 7 Dodaj elementy do pola formatu, aby zdefiniować format liczbowy, który chcesz zastosować, gdy liczba spełniać będzie dany warunek. Rozdział 10 Korzystanie z tabel 201

Jeżeli chcesz się dowiedzieć więcej o pracy z polem formatu, zobacz Utworzenie własnego formatu liczbowego na stronie 193. 8 Powtórz kroki od 5 do 7, aby ustalić wszystkie niezbędne warunki. Uwaga: Jeżeli chcesz usunąć warunek, kliknij w przycisk Usuń ( ) po prawej stronie pola formatu. 9 W górnym polu zdefiniuj format wyświetlania, który będzie stosowany, gdy liczba nie będzie spełniać żadnego z podanych warunków. Możesz użyć elementu Wprowadzony tekst, aby wyświetlić ustalony tekst, gdy zamiast liczby do komórki wprowadzony zostanie tekst. 10 Wpisz nazwę formatu w polu Nazwa, po czym kliknij w OK, aby go zachować i zastosować w zaznaczonych komórkach. Nazwy własnych formatów dostępne są także w menu Format komórki, znajdującym się w panelu Format w Inspektorze tabel. Tworzenie własnego formatu daty i czasu Jak zdefiniować własny format wyświetlania daty i czasu w komórkach tabeli? 1 Zaznacz jedną lub więcej komórek. 2 Kliknij w Inspektor w pasku narzędzi, a następnie kliknij w przycisk tabeli. 3 Kliknij w Format w Inspektorze tabel. 4 Rozwiń menu Format komórki i wybierz z niego Własny. Otwarte zostanie okno własnego formatu. 5 Rozwiń menu Typ i wybierz z niego Data i czas. 202 Rozdział 10 Korzystanie z tabel

6 Zdefiniuj format daty i czasu, przeciągając niebieskie elementy z pola daty i czasu do pola formatu, znajdującego się nad nim. 7 Gdy element jest w polu formatu, możesz kliknąć w jego trójkąt rozwijania i wybrać opcję formatowania z rozwiniętego wówczas menu. 8 Jeżeli chcesz, aby przed dowolnym elementem znajdował się stały tekst, umieść kursor w polu formatu i wpisz ten tekst. Możesz w tym celu kliknąć w dany element i użyć klawiszy ze strzałkami w lewo i w prawo, aby odpowiednio ustawić kursor. 9 Jeżeli chcesz, aby pomiędzy elementami znajdował się odstęp, umieść między nimi kursor i naciśnij spację raz lub kilka razy. 10 Jeżeli chcesz usunąć element z pola, zaznacz go i naciśnij klawisz Delete. Jeżeli chcesz przenieść element w inne miejsce pola, przeciągnij go. 11 W polu Nazwa wpisz nazwę utworzonego formatu daty i czasu. Nazwy własnych formatów dostępne są także w menu Format komórki, znajdującym się w panelu Format w Inspektorze tabel. 12 Kliknij w OK, aby zachować utworzony format daty i czasu i zastosować go w zaznaczonych komórkach. Gdy wprowadzisz datę lub czas do sformatowanej komórki, format zostanie zastosowany, jeżeli wartość zawiera myślnik (-) lub ukośnik (/). Oto przykład: Rozdział 10 Korzystanie z tabel 203

Wartość wpisana do komórki Wartość wyświetlona w komórce 4/16/99 16 kwietnia 1999 przypada 106 dnia roku 2-23 23 lutego 2008 przypada 54 dnia roku 15 grudnia 2010 15 grudnia 2010 Utworzenie własnego formatu tekstowego Można ustalić tekst, który będzie automatycznie wyświetlany przed wartością znajdującą się w komórce lub po niej, jeżeli w komórce tej nie zostanie zastosowany inny format. Oto wygląd własnego formatu tekstowego podczas jego tworzenia: Gdy do pola z powyższym formatem wpisany zostanie tekst Trzeba uaktualnić adres, wyświetlone będzie: Powiadomić klienta: Trzeba uaktualnić adres. Jak ustalić tekst wyświetlany w komórkach tabeli? 1 Zaznacz jedną lub więcej komórek. 2 Kliknij w Inspektor w pasku narzędzi, a następnie kliknij w przycisk tabeli. 3 Kliknij w Format w Inspektorze tabel. 4 Rozwiń menu Format komórki i wybierz z niego Własny. Otwarte zostanie okno własnego formatu. 5 Rozwiń menu Typ i wybierz z niego Liczby i tekst. 6 Przeciągnij niebieski element Wpisany tekst z pola elementów Liczby i tekst do pola formatu, znajdującego się powyżej. Jeżeli w polu formatu znajdują się już jakieś elementy, usuń je przed przeciągnięciem. 204 Rozdział 10 Korzystanie z tabel

7 Umieść kursor przed lub za tym elementem i wpisz swój własny tekst, wraz z niezbędnymi odstępami. Możesz kliknąć w ten element i użyć klawiszy ze strzałkami w lewo i w prawo, aby odpowiednio ustawić kursor. 8 W polu Nazwa wpisz nazwę utworzonego formatu tekstowego. Nazwy własnych formatów dostępne są także w menu Format komórki, znajdującym się w panelu Format w Inspektorze tabel. 9 Kliknij w OK, aby zachować utworzony format tekstowy i zastosować go w zaznaczonych komórkach. Zmiana własnego formatu komórki Po utworzeniu własnego formatu komórek można w dowolnym momencie zmienić jego nazwę i powiązane z nim elementy. Oto sposoby zmiany własnego formatu i zastosowania go w komórkach: mm Jeżeli chcesz zmienić elementy powiązane z własnym formatem zastosowanym w komórkach, zaznacz te komórki i kliknij w Pokaż format w panelu Format w Inspektorze komórek. Jeżeli chcesz usunąć element, zaznacz go i naciśnij klawisz Delete. Jeżeli chcesz dodać element, przeciągnij go do pola formatu. Jeżeli chcesz przesunąć element w inne miejsce, przeciągnij je w obrębie pola formatu. Jeżeli chcesz ustalić opcje elementu, kliknij w jego trójkąt rozwijania i dokonaj wyboru z rozwiniętego menu. Po dokonaniu zmian wykonaj jedną z poniższych czynności: Jeżeli chcesz zachować zmieniony format i zastosować go w zaznaczonych komórkach pod tą samą nazwą, kliknij w OK, a następnie w Zastąp. Jeżeli chcesz zachować zmieniony format jako nowy i zastosować go w zaznaczonych komórkach, zmień nazwę formatu i kliknij w OK. Rozdział 10 Korzystanie z tabel 205

Jeżeli chcesz zastosować zmieniony format w niezaznaczonych komórkach tabeli, zaznacz je i wybierz nazwę tego formatu z menu Format komórki, znajdującego się w panelu Format w Inspektorze tabel. mm Jeżeli chcesz zmienić nazwę własnego formatu i zastosować zmiany w zaznaczonych komórkach, użyj okna zarządzania własnymi formatami komórek. Aby je otworzyć, kliknij w przycisk Zarządzaj formatami, widoczny w bieżącym oknie formatu, po czym kliknij dwa razy w nazwę, zmień ją i kliknij w OK. Gdy zmienisz nazwę własnego formatu, poprzednia nazwa pozostanie powiązana z komórkami, w których format ten został zastosowany, i zniknie z listy własnych formatów. Jeżeli chcesz zastosować zmieniony format w tych komórkach, zaznacz je i wybierz nową nazwę formatu z menu Format komórki, znajdującego się w panelu Format w Inspektorze tabel. mm Jeżeli chcesz utworzyć nowy własny format, oparty o bieżący, ale ze zmienioną nazwą, oraz zastosować tę zmianę w zaznaczonych komórkach, kliknij w Pokaż format w panelu Format w Inspektorze tabel. Zmień zawartość pola Nazwa i kliknij w OK. mm Zmiana własnego formatu nie powoduje jego automatycznego zastosowania we wszystkich komórkach, w których został on użyty. Jeżeli chcesz zastosować zmieniony format w komórkach, zaznacz je i wybierz nazwę tego formatu z menu formatów w pasku formatu lub z menu Format komórki, znajdującego się w panelu Format w Inspektorze komórek. Zmiana kolejności, zmiana nazw i usuwanie własnych formatów komórek Do zarządzania własnymi formatami komórek służy okno dialogowe zarządzania własnymi formatami komórek. W oknie tym znajduje się lista wszystkich formatów użytych w dokumencie. 206 Rozdział 10 Korzystanie z tabel

Jak zarządzać własnymi formatami komórek? 1 Jeżeli okno dialogowe zarządzania własnymi formatami komórek nie jest otwarte, kliknij w przycisk Zarządzaj formatami, znajdujący się w oknie własnego formatu. 2 Wykonaj jedną z poniższych czynności: Zmiana nazwy własnego formatu: Kliknij dwa razy w format i wpisz zmiany. Zmiana kolejności własnych formatów w menu: Zaznacz format i kliknij w jedną ze strzałek pod listą, aby przesunąć ten format w górę lub w dół listy. Usunięcie własnego formatu: Zaznacz format i kliknij w przycisk Usuń ( ), znajdujący się pod listą. 3 Kliknij w OK, aby zachować zmiany i zamknąć okno. Rozdział 10 Korzystanie z tabel 207

Wyświetlanie, drukowanie i eksportowanie pokazu slajdów 11 Przedstaw swoją prezentację Keynote osobiście lub udostępnij ją jako plik multimedialny. Wydrukuj poszczególne slajdy lub wyeksportuj je w wielu różnych formatach i udostępnij w różnych miejscach, m.in. w sieci. Prezentację Keynote można uruchomić na własnym komputerze i wyświetlić ją na ekranie komputera lub np. za pomocą projektora. Można także przygotować automatycznie odtwarzaną prezentację, wyświetlaną jako film na stoisku lub w kiosku. Da się również udostępnić prezentację na innych platformach, eksportując ją formacie QuickTime, PowerPoint, Flash lub PDF, a także wysyłając bezpośrednio do YouTube. Istnieje też możliwość wydruku poszczególnych slajdów prezentacji bezpośrednio z Keynote. Różne sposoby przedstawiania pokazów slajdów Można wybrać różne sposoby wyświetlania pokazu slajdów, zależnie od sposobu, w jaki ma być przedstawiany: ÂÂ ÂÂ ÂÂ ÂÂ Zwykły: Przejście do kolejnego slajdu następuje po kliknięciu myszą przez prezentera lub użyciu jednego z dostępnych skrótów klawiszowych. Jest to sposób stosowany domyślnie. Tylko hiperłącza: Zmiana slajdów wymaga kliknięcia w hiperłącze przez prezentera (lub widza). Zobacz Tworzenie prezentacji opartych na hiperłączach na stronie 138. Nagrane: Prezentacja odtwarzana jest jak film, z nagraną wcześniej narracją i chronometrażem. Widz może zatrzymać prezentację. Zobacz Nagrywanie narracji na stronie 111. Odtwarzane automatycznie: Przejście do kolejnych slajdów następuje automatycznie, prezentacja odtwarzana jest podobnie jak film. Interakcja z użytkownikiem nie jest możliwa. Automatycznie odtwarzane prezentacje mogą okazać się użyteczne do wyświetlania ich bez nadzoru na stoiskach lub w kioskach. 208

Tworzenie prezentacji odtwarzanych automatycznie Prezentacja odtwarzana automatycznie służy do samoczynnego wyświetlania bez nadzoru, np. na stoisku lub w kiosku. W prezentacji odtwarzanej automatycznie wszelkie animacje i przejścia mające rozpocząć się automatycznie pojawiają się tak samo, jak w zwykłej prezentacji Przejścia i animacje rozpoczynane przez prezentera kliknięciem również rozpoczynają się automatycznie, po upływie czasu ustalonego w polach Opóźnienie, znajdujących się w oknie Inspektora dokumentów. Wartości podane w polach opóźnienia dotyczą wszystkich przejść i animacji, które w zwykłej prezentacji rozpoczynane są kliknięciem. Prezentacje odtwarzane automatycznie nie pozwalają widzom na interakcję, można je jednak zatrzymać tak samo, jak inne prezentacje (np. naciskając klawisz Esc). W celu uniemożliwienia zatrzymania prezentacji należy uniemożliwić widzom dostęp do klawiatury lub włączyć wymaganie podania hasła przed zakończeniem prezentacji. Przycisk Inspektora dokumentów Wybierz rodzaj prezentacji. Tutaj możesz ustalić czas rozpoczęcia efektów uruchamianych kliknięciem. Jak sprawić, by prezentacja odtwarzana była automatycznie? 1 Jeżeli Inspektor dokumentów jest zamknięty, kliknij w Inspektor w pasku narzędzi, po czym kliknij w przycisk dokumentu. 2 Kliknij w Dokument w Inspektorze dokumentów. 3 Rozwiń menu Prezentacja i wybierz z niego Odtwarzana automatycznie. 4 Jeżeli chcesz ustalić czas oczekiwania pomiędzy wyświetleniem nowego slajdu a automatycznym rozpoczęciem przejść, wprowadź wartość w polu Przejścia. 5 Jeżeli chcesz ustalić czas oczekiwania pomiędzy wyświetleniem nowego slajdu a automatycznym rozpoczęciem animacji, wprowadź wartość w polu Animacje. 6 Jeżeli chcesz, możesz także ustalić pozostałe opcje, zaznaczając pola wyboru w części Ustawienia pokazu slajdów. Szczegółowe instrukcje znajdziesz w rozdziale Ustalanie opcji odtwarzania pokazu slajdów (na stronie 210). Rozdział 11 Wyświetlanie, drukowanie i eksportowanie pokazu slajdów 209

Ustalanie opcji odtwarzania pokazu slajdów Pokaz slajdów może być odtwarzany automatycznie po jego otwarciu, da się także włączyć jego powtarzanie itd. Jak zmienić opcje odtwarzania? 1 Jeżeli Inspektor dokumentów jest zamknięty, kliknij w Inspektor w pasku narzędzi, po czym kliknij w przycisk dokumentu. 2 Zaznacz jedną lub więcej ustawień pokazu slajdów w oknie Inspektora dokumentów: Odtwarzaj automatycznie po otwarciu: Prezentacja rozpocznie się zaraz po otwarciu dokumentu w Keynote. Odtwarzaj pokaz slajdów w pętli: Po wyświetleniu ostatniego slajdu prezentacja automatycznie rozpocznie się ponownie od pierwszego slajdu. Od nowa, gdy nieakt.: W przypadku braku reakcji użytkownika przez podany czas, pokaz rozpocznie się ponownie. Wymagaj hasła do zakończenia: Zakończenie prezentacji wymagać będzie podania przez widza nazwy i hasła administratora komputera, na którym prezentacja jest odtwarzana. Próba pokazu i wyświetlanie prezentacji Prezentacje pełnoekranowe zapewniają najlepszą jakość grafiki i animacji, jaka jest możliwa do osiągnięcia w programie Keynote. Mogą być one wyświetlane na ekranie komputera, na dodatkowym monitorze lub za pomocą projektora. Prezentacja może obejmować odtwarzanie dźwięków i filmów. Dodawanie notatek prezentera Pole notatek prezentera pozwala wpisać lub przeglądać notatki dotyczące poszczególnych slajdów. Podczas prezentacji notatki te mogą być wyświetlane na osobnym monitorze, dostępnym tylko dla prezentera. Notatki prezentera są czym innym niż komentarze; zobacz Komentowanie slajdów na stronie 47. W polu notatek możesz wpisać to, co chcesz powiedzieć podczas wyświetlania danego slajdu prezentacji. mm mm Oto sposoby pracy z notatkami prezentera: Jeżeli chcesz zobaczyć notatki prezentera, kliknij w Widok w pasku narzędzi i wybierz Pokaż notatki prezentera. Jeżeli chcesz dodać notatkę prezentera, wpisz jej treść w polu poniżej obszaru slajdu. 210 Rozdział 11 Wyświetlanie, drukowanie i eksportowanie pokazu slajdów

mm mm Jeżeli chcesz wydrukować notatki prezentera, wybierz Plik > Drukuj, następnie wybierz Keynote z menu Kopie i strony, po czym zaznacz Slajdy z notatkami. Jeżeli chcesz ukryć notatki prezentera, wybierz Widok > Ukryj notatki prezentera. Ustawianie wielkości slajdu W celu osiągnięcia najlepszej jakości, wielkość slajdu powinna odpowiadać rozdzielczości ekranu, na którym wyświetlana będzie prezentacja. Większość projektorów działa najlepiej ze slajdami o wielkości 800 x 600. Nowe projektory mogą wyświetlać slajdy o rozdzielczości 1024 x 768 lub wyższej. Jeżeli prezentacja zawiera filmy, warto użyć wyższej rozdzielczości. W takiej sytuacji możesz użyć motywu HD o rozdzielczości 1920 x 1080 (nie wszystkie motywy występują w wersji HD). Wyższa rozdzielczość potrzebuje więcej pamięci i szybszego procesora. Wielkość slajdu w dokumencie Keynote można zmienić w panelu Dokument w oknie Inspektora dokumentów. Jeżeli nie jesteś pewien, jaka wielkość będzie najlepsza lub nie chcesz zmieniać oryginalnej wielkości dokumentu, Keynote odtwarzać będzie pokaz w oryginalnej wielkości, na środku ekranu, otoczony czarną ramką. Jeżeli slajd jest zbyt duży i nie mieści się na ekranie, Keynote automatycznie go zmniejszy. Można także włączyć automatyczne powiększanie slajdów przez Keynote, tak aby dopasowywane były one do wielkości ekranu podczas odtwarzania. Jak włączyć dopasowywanie wielkości slajdów podczas pokazu? 1 Wybierz Keynote > Preferencje. 2 Kliknij w Pokaz slajdów. 3 Zaznacz Powiększaj slajdy, aby dopasować je do ekranu. Opcja ta nie zmienia wielkości slajdów w dokumencie Keynote, powoduje ona jedynie skalowanie dokumentu do monitora w trakcie wyświetlania pokazu. Gdy opcja ta jest zaznaczona, jakość wideo podczas odtwarzania może być niższa. 4 Jeżeli używasz efektu przejścia Kostka lub Odwracanie, zaznacz opcję Ogranicz przejścia typu Kostka, aby uniknąć przycinania lub Ogranicz przejścia typu Odwracanie, aby uniknąć przycinania. W przeciwnym razie część efektu przejścia może być niewidoczna. Próba prezentacji Próba prezentacji pozwala przejrzeć informacje dla prezentera (bez konieczności używania drugiego monitora), dzięki czemu można przećwiczyć i skorygować chronometraż prezentacji. Rozdział 11 Wyświetlanie, drukowanie i eksportowanie pokazu slajdów 211

W widoku próbnym można zobaczyć bieżący slajd, kolejny slajd i inne elementy wybrane w preferencjach monitora prezentera (zobacz Dostosowywanie ekranu prezentera na stronie 216). Jak wypróbować pokaz slajdów? 1 Wybierz Odtwórz > Próba pokazu slajdów. 2 Do przewijania notatek prezentera służą klawisze U (do góry) i D (na dół) oraz pasek przewijania po prawej stronie notatek. Jeżeli nie widać notatek prezentera, upewnij się, że ich wyświetlanie włączone jest w preferencjach ekranu prezentera. 3 Jeżeli chcesz zakończyć próbę, naciśnij Esc. Wyświetlanie prezentacji na ekranie komputera Jeżeli prezentacja wykonywana jest przed niewielką grupą odbiorców, najłatwiej jest wyświetlić ją bezpośrednio na ekranie komputera. Jak pokazać pełnoekranową prezentację na pojedynczym monitorze? 1 Otwórz dokument Keynote i zaznacz slajd, od którego chcesz rozpocząć prezentację. 2 Wykonaj jedną z poniższych czynności, zależnie od tego, czy jest to nagrana prezentacja z głosem lektora, czy nie: ÂÂ ÂÂ Jeżeli prezentacja nie jest nagrana, kliknij w Odtwarzaj w pasku narzędzi. Jeżeli chcesz przejść do kolejnego slajdu lub animacji, kliknij myszą lub naciśnij klawisz ze strzałką w prawo albo spację. Jeżeli chcesz zakończyć pokaz, naciśnij klawisz Esc lub Q. Jeżeli prezentacja jest nagrana, kliknij w Odtwórz w pasku narzędzi. Jeżeli chcesz wstrzymać pokaz i dźwięk, naciśnij klawisz H. Kliknięcie w ikonę Keynote w Docku wznawia prezentację. Jeżeli chcesz zakończyć prezentację, naciśnij klawisz Esc. Zobacz Obsługa prezentacji za pomocą klawiatury na stronie 218, aby dowiedzieć się więcej. Wyświetlanie prezentacji na zewnętrznym monitorze lub projektorze Istnieją dwa sposoby wykorzystania drugiego ekranu podczas prezentacji: ÂÂ ÂÂ Odbicie lustrzane, wyświetlające ten sam obraz prezentacji na obu ekranach. Dwa ekrany, pozwalające na wyświetlanie informacji dla prezentera (np. notatek, podglądu kolejnego slajdu i zegara) na jednym monitorze, podczas gdy sama prezentacja wyświetlana jest na innym monitorze, przeznaczonym dla widzów. 212 Rozdział 11 Wyświetlanie, drukowanie i eksportowanie pokazu slajdów

Niektóre komputery przenośne domyślnie korzystają z odbicia lustrzanego, na innych natomiast trzeba tę metodę wyświetlania włączyć i skonfigurować. Funkcja odbicia lustrzanego może nie być w ogóle obsługiwana na niektórych komputerach przenośnych. Jak wyświetlać prezentację na dwóch ekranach? 1 Podłącz do komputera drugi monitor lub projektor, zgodnie z instrukcją dołączoną do urządzenia i instrukcją obsługi komputera. Zobacz Porady dotyczące korzystania z zewnętrznego monitora na stronie 214, aby poznać niektóre zalecenia dotyczące konfiguracji sprzętu. 2 Wybierz z menu Apple > Preferencje systemowe, po czym kliknij w Monitory. 3 Kliknij w Uporządkuj i postępuj zgodnie z instrukcjami wyświetlanymi na ekranie. Jeżeli nie widać przycisku Uporządkuj, oznacza to, że komputer nie wykrył drugiego monitora. 4 Upewnij się, że opcja Odbicie lustrzane nie jest zaznaczona. 5 Wybierz Keynote > Preferencje i kliknij w Pokaz slajdów. Wybierz miejsce wyświetlania slajdów podczas korzystania z dwóch monitorów. 6 Zaznacz Prezentuj na podstawowym monitorze lub Prezentuj na drugim monitorze. Monitor podstawowy to ten, na którym znajduje się pasek menu. Gdy wybierzesz Prezentuj na drugim monitorze, możesz ustalić, jakie informacje mają być wyświetlane dla prezentera na podstawowym monitorze. Zobacz Dostosowywanie ekranu prezentera na stronie 216. 7 Kliknij w Odtwarzaj w pasku narzędzi. 8 Przechodź do kolejnych slajdów, klikając myszą lub naciskając spację. Zobacz Obsługa prezentacji za pomocą klawiatury na stronie 218, aby poznać inne opcje. Rozdział 11 Wyświetlanie, drukowanie i eksportowanie pokazu slajdów 213

Jak wyświetlać prezentację za pomocą funkcji odbicia lustrzanego? 1 Podłącz do komputera drugi monitor lub projektor, zgodnie z instrukcją dołączoną do urządzenia i instrukcją obsługi komputera. Zobacz Porady dotyczące korzystania z zewnętrznego monitora na stronie 214, aby poznać niektóre zalecenia dotyczące konfiguracji sprzętu. 2 Wybierz z menu Apple > Preferencje systemowe, po czym kliknij w Monitory. 3 Wybierz rozdzielczość i liczbę kolorów. Użyj tych samych ustawień dla obu ekranów. 4 Kliknij w Uporządkuj i zaznacz Odbicie lustrzane. 5 Otwórz dokument Keynote i kliknij w przycisk Odtwórz w pasku narzędzi lub wybierz Odtwórz > Odtwórz pokaz slajdów. Jeżeli chcesz przejść do kolejnego slajdu, naciśnij przycisk myszy lub klawisz ze strzałką w prawo. 6 Jeżeli animacje zacinają się podczas odtwarzania, trzeba zmienić częstotliwość odświeżania ekranu. Zwykle Keynote odtwarza animacje płynnie. Jeżeli jednak dwa monitory mają ustawione różne częstotliwości odświeżania, prezentacja na jednym z ekranów może się zacinać, ponieważ Keynote synchronizuje ją z częstotliwością odświeżania tylko jednego monitora. Gdy używasz Keynote na ibooku, PowerBooku, MacBooku lub MacBooku Pro z systemem Mac OS X 10.3.9 lub nowszym, Keynote synchronizować będzie prezentację z monitorem zewnętrznym. Jak zmienić częstotliwość odświeżania ekranu? 1 Wybierz z menu Apple > Preferencje systemowe, po czym kliknij w Monitory. 2 Kliknij w Monitor i wybierz opcję z menu Odświeżanie. Najlepszą jakość animacji można uzyskać, korzystając z preferowanej częstotliwości odświeżania monitora. Informacja o preferowanej częstotliwości odświeżania powinna znajdować się w instrukcji obsługi monitora. Jeżeli nie możesz jej znaleźć, wypróbuj różne ustawienia, aby znaleźć najlepsze. Większość monitorów ciekłokrystalicznych (LCD) używa wewnętrznej częstotliwości odświeżania równej 60 Hz. W przypadku monitorów CRT nie ma jednej, optymalnej częstotliwości odświeżania. Jeżeli używasz komputera stacjonarnego i dwóch monitorów poeksperymentuj, aby sprawdzić, który monitor zsynchronizowany jest z Keynote. Porady dotyczące korzystania z zewnętrznego monitora Prezentacje Keynote można wyświetlać za pomocą różnych projektorów i zewnętrznych monitorów. 214 Rozdział 11 Wyświetlanie, drukowanie i eksportowanie pokazu slajdów

Oto sposoby uzyskania najlepszej jakości obrazu podczas prezentacji: mm Jeżeli podłączając projektor możesz wybrać pomiędzy złączem DVI a VGA, wybierz złącze DVI. Złącza DVD zapewniają zazwyczaj lepszą jakość obrazu i są łatwiejsze w obsłudze. Zaznacz preferowaną rozdzielczość ekranu. mm Ustaw preferowaną rozdzielczość ekranu (wielkość obrazu na ekranie), używając do tego panelu Monitory w Preferencjach systemowych. Sprawdź rozdzielczość w instrukcji obsługi monitora lub projektora. W przypadku większości projektorów preferowana rozdzielczość to 800 x 600 lub 1024 x 768. Większość monitorów ciekłokrystalicznych (LCD) i DLP (Digital Light Processing) obsługuje różne rozdzielczości, ale tylko jedna z nich jest rozdzielczością preferowaną, zapewniającą najlepszą jakość obrazu. Jeżeli chcesz zmienić częstotliwość odświeżania ekranu, wybierz z menu Apple > Preferencje systemowe, kliknij w Monitory, następnie kliknij w Monitor i wypróbuj różne opcje z menu Odświeżanie. mm Ustaw częstotliwość odświeżania (czyli liczbę uaktualnień obrazu na sekundę), używając panelu Monitory w Preferencjach systemowych. Jeżeli używasz monitora LCD, projektora LCD lub projektora DLP, spróbuj dopasować częstotliwość odświeżania komputera/karty graficznej do optymalnej częstotliwości odświeżania urządzenia. Zwykle ma to znaczenie tylko wtedy, gdy do podłączenia monitora LCD lub DLP używane jest złącze VGA. Monitory CRT nie mają jednej preferowanej częstotliwości odświeżania. mm Jeżeli po podłączeniu nowego projektora kolory wydają się być rozmyte lub tekst jest postrzępiony, niezbędna może okazać się kalibracja kolorów. Można jej dokonać za pomocą Narzędzia ColorSync, znajdującego się w katalogu Narzędzia, umieszczonym w katalogu Programy na dysku twardym. mm Jeżeli używasz dwóch monitorów, i podczas trwania prezentacji chcesz przełączyć wyświetlanie ekranu prezentera na drugi monitor, naciśnij klawisz X. Rozdział 11 Wyświetlanie, drukowanie i eksportowanie pokazu slajdów 215

Obsługa prezentacji Jeżeli prezentacja nie jest odtwarzana automatycznie, można użyć klawiatury do wstrzymywania i wznawiania pokazu i przechodzenia między slajdami. Na ekranie prezentera może być wyświetlany kolejny slajd, czas jaki upłynął od początku prezentacji i inne informacje. Użytkownicy komputerów Mac z dołączonym pilotem Apple mogą użyć tego pilota do obsługi prezentacji. Dostosowywanie ekranu prezentera Dysponując dwoma monitorami (jednym przeznaczonym dla prezentera, a drugim dla widzów), można użyć jednego z nich do wyświetlania informacji dla siebie jako prezentera. Przykładowo, można tak skonfigurować ekran prezentera, aby widoczny był na nim zegar, licznik czasu prezentacji, podgląd kolejnego slajdu i inne informacje. Korzystanie z ekranu prezentera nie jest możliwe w przypadku prezentacji odtwarzanych automatycznie. Zaznacz, aby podczas prezentacji przy użyciu dwóch monitorów, informacje dla prezentera wyświetlane były na drugim monitorze. Wybierz, co ma być wyświetlane na drugim monitorze. Zaznacz, aby menu zmieniało kolor na czerwony podczas trwania animacji i stawało się zielone po jej zakończeniu. Kliknij, aby zmienić ułożenie okien na ekranie prezentera. Można ustalić, jakie elementy mają być widoczne na ekranie prezentera oraz określić ich rozkład. Przez rozpoczęciem dostosowywania ekranu prezentera należy go włączyć i wybrać monitor, na którym będzie on wyświetlany. Jak włączyć ekran prezentera? 1 Wybierz Keynote > Preferencje, po czym kliknij w Ekran prezentera. 2 Zaznacz Wyświetlaj informacje prezentera na drugim monitorze. W tym oknie preferencji możesz także zaznaczyć rzeczy, które mają być widoczne na ekranie prezentera. Te same rzeczy możesz również wybrać podczas dostosowywania ekranu prezentera. 3 Kliknij w Pokaz slajdów na górze okna preferencji. 4 Zaznacz jedną z poniższych opcji na dole tego okna: 216 Rozdział 11 Wyświetlanie, drukowanie i eksportowanie pokazu slajdów

Prezentuj na podstawowym monitorze: Wyświetla pokaz slajdów na tym samym monitorze, na którym znajduje się pasek menu. Prezentuj na drugim monitorze: Wyświetla pokaz slajdów na monitorze, na którym nie ma paska menu. 5 Jeżeli chcesz wybrać, jakie elementy mają być widoczne na ekranie prezentera, zaznacz je. Opisy poszczególnych opcji znajdują się dalej. Jak dostosować ekran prezentera? 1 Przejdź do ekranu prezentera, wykonując jedną z poniższych czynności: ÂÂ Kliknij w przycisk Dostosuj ekran prezentera, znajdujący się na dole okna preferencji ekranu prezentera. ÂÂ Wybierz Odtwórz > Dostosuj ekran prezentera. 2 Zaznacz w oknie Dostosuj ekran prezentera, co ma być widoczne na ekranie prezentera. Bieżący slajd: Pokazuje podgląd slajdu, który w danym momencie wyświetlany jest na ekranie oglądanym przez publiczność. Może być to wygodne, jeżeli np. pokaz wyświetlany jest na ekranie znajdującym się za Tobą. Znaczniki animacji: Widoczne są one jako niebieskie kropki pod podglądem bieżącego slajdu i wskazują, ile animacji znajduje się na danym slajdzie. Następny slajd: Pokazuje podgląd kolejnego slajdu. Gotowość do kontynuowania: Pojawia się jako zielony lub czerwony pasek u góry ekranu prezentera, wskazujący, że bieżące animacje zostały zakończone i kolejny slajd oczekuje na kliknięcie. Kolor czerwony oznacza brak gotowości do przejścia do kolejnego slajdu, natomiast zielony wskazuje, że można przejść dalej. Notatki: Pokazuje własne notatki prezentera, pomagające przy opisie bieżącego slajdu. Zobacz Dodawanie notatek prezentera na stronie 210, jeżeli chcesz dowiedzieć się więcej o tworzeniu notatek prezentera. Zegar: Pokazuje bieżący czas, zgodnie z zegarem komputera. Licznik czasu: Pozwala kontrolować czas trwania prezentacji, odliczając od momentu przejścia do kolejnego slajdu (nie od momentu kliknięcia w Odtwórz ). Wybierz sposób odliczania czasu: Pozostały czas wskazuje, ile czasu pozostało do zakończenia prezentacji. Podaj w sąsiednim polu maksymalny czas, jaki przeznaczony jest na prezentację. Dotychczasowy czas wskazuje, ile czasu minęło od rozpoczęcia odtwarzania pokazu slajdów. 3 Przeciągnij poszczególne elementy, aby ułożyć je tak, jak chcesz. 4 Jeżeli chcesz zmienić rozmiar elementu, przeciągnij jego prawy dolny róg. 5 Kliknij w Gotowe. Rozdział 11 Wyświetlanie, drukowanie i eksportowanie pokazu slajdów 217

Dostęp do dodatkowych narzędzi ekranu prezentera Zawartość ekranu prezentera można zmienić i dostosować w dowolnym momencie podczas prezentacji. Ekran prezentera daje także dostęp do dodatkowych narzędzi pokazu slajdów, ułatwiających przechodzenie do dowolnego slajdu, wstrzymywanie prezentacji z zaciemnieniem ekranu itd. Jak uzyskać dostęp do narzędzi ekranu prezentera i jak z nich korzystać? mm Jeżeli chcesz uzyskać dostęp do narzędzi ekranu prezentera, przesuń wskaźnik myszy do górnej krawędzi tego ekranu podczas trwania prezentacji. Wysunie się wówczas pasek narzędzi z czterema przyciskami. Slajdy: Wyświetla u góry ekranu pasek z miniaturkami wszystkich slajdów prezentacji. Możesz je przewijać, przeciągając pasek przewijania widoczny pod nimi. Dwukrotnie kliknięcie w miniaturkę spowoduje przejście do danego slajdu. Możesz także wpisać numer slajdu w polu Przejdź do slajdu i kliknąć w Idź. Czarny: Główny ekran prezentacji staje się czarny. Jest to taki sam efekt, jak naciśnięcie klawisza B podczas prezentacji. Ponowne kliknięcie ponownie wyświetla bieżący slajd. Opcje: Pozwala na szybki dostęp do następujących opcji: Zamień monitory: Odwraca wybór monitorów, ekran prezentera pojawia się na monitorze, na którym wcześniej wyświetlane była prezentacja, natomiast prezentacja pojawia się na monitorze prezentera. Skaluj slajdy do ekranu: Dopasowuje rozmiar slajdów, tak aby w maksymalnym stopniu wypełniały one ekran (bez zmiany proporcji). Dostosuj ekran prezentera: Pozwala wybrać i ułożyć elementy, które mają być widoczne na ekranie prezentera. Pomoc: Pokazuje listę skrótów klawiszowych, służących do kontrolowania prezentacji za pomocą klawiatury. Obsługa prezentacji za pomocą klawiatury Pokazy slajdów, które nie są odtwarzane automatycznie, mogą być zatrzymywane, wznawiane i wyłączane za pomocą klawiatury. W pokazach takich można także używać klawiatury do przechodzenia do kolejnego slajdu lub kolejnej animacji, poprzedniego slajdu lub poprzedniej animacji, a także do wyświetlania dowolnie wybranego slajdu. mm mm mm Oto sposoby wstrzymywania i wznawiania prezentacji: Jeżeli chcesz wstrzymać prezentację i pozostawić na ekranie bieżący slajd, naciśnij F. Naciśnięcie dowolnego klawisza wznawia prezentację. Jeżeli chcesz wstrzymać prezentację i wyświetlić czarny ekran, naciśnij B. Naciśnięcie dowolnego klawisza wznawia prezentację. Jeżeli chcesz wstrzymać prezentację i wyświetlić biały ekran, naciśnij B. Naciśnięcie dowolnego klawisza wznawia prezentację. 218 Rozdział 11 Wyświetlanie, drukowanie i eksportowanie pokazu slajdów

mm Jeżeli chcesz wstrzymać prezentację i przejść do ostatnio używanego programu, naciśnij H. Kliknięcie w ikonę Keynote w Docku wznawia prezentację. Uwaga: Jeżeli używasz systemu Mac OS X 10.7 (Lion) lub nowszego, a przed rozpoczęciem odtwarzania prezentacji program Keynote pracował w widoku pełnoekranowym, naciśnięcie klawisza H powoduje zakończenie prezentacji i powrót do okna programu. mm Kliknięcie w hiperłącze otwiera witrynę internetową, wiadomość e-mail itp. Kliknięcie w ikonę Keynote w Docku wznawia prezentację. Naciśnij dowolny z poniższych klawiszy, aby przejść do kolejnego slajdu: mm Shift Strzałka w dół, Shift Page down lub prawy nawias (]) Naciśnij dowolny z poniższych klawiszy, aby przejść do kolejnej animacji: mm N, Spacja, Return, Strzałka w prawo, Strzałka w dół, Shift Strzałka w dół lub Page down Naciśnij dowolny z poniższych klawiszy, aby powrócić do początku wszystkich animacji na bieżącym slajdzie lub (jeżeli nie ma żadnych animacji) do poprzedniego slajdu: mm Strzałka w lewo, Strzałka w górę, P, Delete, Page Up lub Shift Strzałka w górę Jeżeli przed naciśnięciem dowolnego z tych klawiszy, animacje obiektów na bieżącym slajdzie zostały odtworzone, pokaz slajdów powróci do początku bieżącego slajdu, czyli do punktu przed rozpoczęciem tych animacji. Jeżeli pokaz slajdów jest już w tym punkcie (lub jeżeli na bieżącym slajdzie nie ma żadnej animacji), naciśnięcie dowolnego z tych klawiszy spowoduje powrót do początku poprzedniego slajdu. Naciśnij dowolny z poniższych klawiszy, aby przejść do poprzedniej animacji: mm Shift Strzałka w lewo, Shift Page Up lub lewy nawias ([) Oto sposoby przechodzenia do określonych slajdów prezentacji: mm Jeżeli znasz numer slajdu, do którego chcesz przejść, wpisz ten numer i naciśnij klawisz Return lub Enter. mm Jeżeli chcesz przeglądnąć slajdy w poszukiwaniu właściwego, użyj przełącznika slajdów. Rozdział 11 Wyświetlanie, drukowanie i eksportowanie pokazu slajdów 219

W celu otwarcia przełącznika slajdów naciśnij znak równości (=), znak plus (+) lub myślnik (-). Możesz także wpisać liczbę. Jeżeli chcesz otworzyć przełącznik slajdów podczas prezentacji, naciśnij +, =, - lub wpisz liczbę. Jeżeli chcesz przejść do danego slajdu, wpisz tu jego numer i naciśnij Return. Jeżeli chcesz przewinąć miniaturki do przodu lub do tyłu, naciśnij klawisz ze strzałką w prawo lub w lewo. Możesz także przeciągnąć pasek przewijania poniżej miniaturek slajdów. Jeżeli chcesz zobaczyć miniaturkę pierwszego slajdu, naciśnij klawisz ze strzałką w górę. Miniaturkę ostatniego slajdu zobaczysz po naciśnięciu klawisza ze strzałką w dół. Jeżeli chcesz pokazać dowolny slajd, kliknij w jego miniaturkę lub wpisz jego numer i naciśnij Return. Jeżeli chcesz zamknąć przełącznik slajdów bez zmiany bieżącego slajdu, naciśnij Esc. Uwaga: Nie da się przejść do pominiętego slajdu (zobacz Pomijanie slajdów na stronie 43). mm mm Oto sposoby wyświetlania spisu skrótów klawiszowych: Jeżeli korzystasz z ekranu prezentera, możesz zobaczyć funkcje poszczególnych klawiszy w trakcie prezentacji. Naciśnij klawisz Help, znak zapytania (?) lub ukośnik (/). Jeżeli chcesz zobaczyć pełną listę skrótów klawiszowych Keynote, wybierz Pomoc > Skróty klawiszowe Skróty klawiszowe. Zatrzymywanie prezentacji Istnieje kilka sposobów zatrzymywania prezentacji, zależnie od tego, jak została ona przygotowana. Można uniemożliwić nieautoryzowanym osobom zatrzymanie prezentacji (np. gdy odtwarzana jest ona w kiosku lub na stoisku), włączając wymaganie podania nazwy i hasła administratora lub aktualnie zalogowanego użytkownika komputera, na którym uruchomiona jest prezentacja. 220 Rozdział 11 Wyświetlanie, drukowanie i eksportowanie pokazu slajdów

Jak przerwać prezentację? mm Naciśnij Esc, Q, Command-kropka (.) lub kropka (.). mm Jeżeli prezentacja zawiera hiperłącze służące do jej zakończenia, kliknij w nie. Zobacz Dodawanie do pokazu slajdów przycisku Zakończ pokaz na stronie 138, aby dowiedzieć się więcej o tworzeniu łącza zatrzymującego prezentację. Jak włączyć wymaganie podania nazwy i hasła administratora w celu zatrzymania prezentacji? 1 Kliknij w Inspektor w pasku narzędzi, a następnie kliknij w przycisk Inspektora dokumentów. 2 Kliknij w Dokument w Inspektorze dokumentów. 3 Zaznacz pole wyboru Wymagaj hasła do zakończenia. Próba zakończenia prezentacji wymagającej podania hasła spowoduje wyświetlenie okna dialogowego, w którym należy wprowadzić nazwę i hasło administratora (lub aktualnie zalogowanego użytkownika) komputera, na którym uruchomiona została prezentacja. Odtwarzanie filmów Do obsługi filmów na slajdach służą przyciski, pojawiające się po poruszeniu wskaźnika myszy, jeżeli na aktualnie wyświetlanym slajdzie znajduje się film i włączone jest wyświetlanie wskaźnika w takiej sytuacji. Zestaw przycisków zależy od wymiarów filmu (jego wielkości na slajdzie). Mniejsze filmy mają mniej przycisków. Innym sposobem obsługi odtwarzania filmów jest użycie klawiatury. Jak włączyć pokazywanie wskaźnika myszy na slajdach zawierających film? 1 Wybierz Keynote > Preferencje i kliknij w Pokaz slajdów. 2 Zaznacz pole wyboru Pokaż przyciski sterowania odtwarzaniem, gdy wskaźnik jest nad filmem. Jak sterować odtwarzaniem filmu za pomocą klawiatury? mm Naciśnij lub przytrzymaj klawisz odpowiadający danej czynności: K: Naciśnij, aby wstrzymać. Ponowne naciśnięcie wznawia odtwarzanie. J: Przytrzymaj, aby przewinąć film wstecz. L: Przytrzymaj, aby przewinąć film do przodu. I: Naciśnij, aby przejść do początku filmu. O: Naciśnij, aby przejść na koniec filmu. Rozdział 11 Wyświetlanie, drukowanie i eksportowanie pokazu slajdów 221

Podczas tworzenia pokazu slajdów można ustalić głośność odtwarzania filmów i określić, czy filmy mają rozpoczynać odtwarzanie od razu po pojawieniu się slajdu czy dopiero po kliknięciu. Da się także wybrać sposób odtwarzania: filmy mogą być odtwarzane raz, powtarzane w pętli lub odtwarzane od początku do końca, następnie od końca do początku itd. Zobacz Ustalanie opcji odtwarzania pokazu slajdów na stronie 210. Pokazywanie wskaźnika podczas prezentacji Można tak skonfigurować pokaz slajdów, aby wskaźnik myszy widoczny był tylko na slajdach zawierających hiperłącza lub tylko podczas poruszania myszy. Jak ustalić opcje wskaźnika? 1 Wybierz Keynote > Preferencje i kliknij w Pokaz slajdów. 2 Zaznacz Pokazuj wskaźnik tylko na slajdach z hiperłączami lub filmami albo Pokazuj wskaźnik, gdy ruszam myszą. Jeżeli wybierzesz wyświetlanie wskaźnika myszy tylko na slajdach z hiperłączami lub filmami, możesz ukryć wskaźnik, naciskając klawisz C. Korzystanie z pilota Apple Użytkownicy komputerów Mac z dołączonym pilotem Apple mogą użyć tego pilota do obsługi prezentacji. Za pomocą pilota Apple można przechodzić do kolejnego lub poprzedniego slajdu, włączać i wstrzymywać odtwarzanie, kończyć pokaz slajdów oraz zmieniać głośność. Obsługa prezentacji za pomocą pilota Apple możliwa jest dopiero po otwarciu zawierającego ją dokumentu Keynote. Poniższa tabela opisuje sposoby sterowania prezentacjami Keynote za pomocą pilota Apple. Przycisk Czynność w oknie Keynote Czynność w trybie prezentacji Play/Pause Rozpoczęcie prezentacji Wstrzymanie/ kontynuowanie prezentacji Menu Otwarcie Front Row Wstrzymanie prezentacji i otwarcie przełącznika slajdów Czynność w przełączniku slajdów Przejście do slajdu o wybranym numerze Wyjście z przełącznika slajdów Wciśnięcie i przytrzymanie Menu Zakończenie prezentacji Zakończenie prezentacji 222 Rozdział 11 Wyświetlanie, drukowanie i eksportowanie pokazu slajdów

Przycisk Czynność w oknie Keynote Czynność w trybie prezentacji Forward Przejście do poprzedniego slajdu lub poprzedniej animacji Reverse Przejście do kolejnego slajdu lub kolejnej animacji Czynność w przełączniku slajdów Zmniejszenie zaznaczonego numeru slajdu o jeden Zwiększenie zaznaczonego numeru slajdu o jeden Wciśnięcie i przytrzymanie Forward Wciśnięcie i przytrzymanie Reverse Przejście do pierwszego slajdu Przejście do ostatniego slajdu Plus (+) Zwiększenie głośności Zwiększenie głośności Zwiększenie głośności Minus (-) Zmniejszenie głośności Zmniejszenie głośności Zmniejszenie głośności Korzystanie z programu Keynote Remote Użytkownicy iphone'a lub ipoda touch mogą kupić w App Store i pobrać program Keynote Remote, pozwalający na obsługę pokazu slajdów. Po zakupieniu Keynote Remote trzeba połączyć go z komputerem, na którym będzie odtwarzana prezentacja. W tym celu iphone lub ipod touch muszą być połączone z tą samą siecią Wi-Fi, z jaką połączony jest komputer. Obsługa prezentacji za pomocą Keynote Remote możliwa jest dopiero po otwarciu zawierającego ją dokumentu Keynote. Jak połączyć Keynote Remote z komputerem? 1 Otwórz Keynote na komputerze i wybierz Keynote > Preferencje. 2 Kliknij w Pilot w oknie preferencji i zaznacz Włącz piloty iphone i ipod touch. 3 Stuknij w ikonę Keynote Remote na ekranie iphone'a lub ipoda touch. 4 Połącz się z Keynote za pomocą iphone'a lub ipoda touch, postępując zgodnie z instrukcjami wyświetlanymi na ekranie urządzenia. Na ekranie pojawi się kod. 5 Kliknij w przycisk w Keynote, widoczny obok nazwy urządzenia, z którym chcesz się połączyć, po czym wprowadź ten kod w otwartym wówczas oknie Keynote. 6 Zamknij preferencje Keynote. Rozdział 11 Wyświetlanie, drukowanie i eksportowanie pokazu slajdów 223

Korzystanie z innych programów podczas prezentacji Jeżeli podczas prezentacji chcesz skorzystać z Exposé, Dashboard lub innych programów (np. Remote Desktop), musisz najpierw zmienić preferencje Keynote. Wybierz Keynote > Preferencje, kliknij w Pokaz slajdów i zaznacz Dopuść użycie ekranu przez Exposé, Dashboard i inne programy. Zaznaczenie tej opcji może sprawić, że odtwarzanie pokazu slajdów będzie wolniejsze, a animacje będą mniej płynne. Starsze wersje oprogramowania Keyspan Remote nie są skonfigurowane do obsługi Keynote, można jednak skonfigurować je samemu. Jak skonfigurować Keyspan Remote do pracy z Keynote? 1 Otwórz program KeySpanDMR (znajdziesz go w katalogu Programy). 2 Kliknij w Configure na dole okna. 3 Wybierz KeySpanDMR > Add Application. 4 Znajdź Keynote w oknie Choose i kliknij w Choose. Drukowanie slajdów Pokaz slajdów Keynote można wydrukować na wiele różnych sposobów, przeznaczonych do różnych celów. Slajdy można drukować bez lub z notatkami i komentarzami, w postaci konspektu lub prospektu. Jak wydrukować slajdy? 1 Jeżeli chcesz uwzględnić komentarze, upewnij się, że są one widoczne (kliknij w Widok w pasku narzędzi i wybierz Pokaż komentarze ). 2 Wybierz Plik > Drukuj. 3 Jeżeli nie widać opisanych poniżej opcji drukowania, kliknij w trójkąt rozwijania obok menu drukarki, aby je pokazać. 4 Użyj pól Od i Do, aby podać numery zakresu slajdów, który chcesz wydrukować. Numery poszczególnych slajdów widoczne są w nawigatorze slajdów. 224 Rozdział 11 Wyświetlanie, drukowanie i eksportowanie pokazu slajdów

5 Jeżeli chcesz ustalić opcje drukowania Keynote, wybierz Keynote z menu Kopie i strony. Wybierz Keynote z tego menu. Wybierz, co chcesz wydrukować. Zaznacz opcje drukowania. Można wyeksportować slajdy w formacie PDF. 6 Wybierz opcję druku: Poszczególne slajdy: Drukuje po jednym slajdzie na każdej stronie, bez notatek prezentera. Slajdy z notatkami: Drukuje po jednym slajdzie na każdej stronie, z notatkami prezentera. Konspekt: Drukuje tylko tytuły slajdów i wypunktowany tekst (to, co widać w nawigatorze slajdów po wybraniu widoku konspektu). Tekst ze swobodnych pól tekstowych nie jest drukowany. Materiały informacyjne: Pozwala umieścić więcej niż jeden slajd na stronie. Jeżeli chcesz przyspieszyć druk materiałów informacyjnych, zaznacz Wydruk w jakości roboczej. 7 Wybierz opcje formatowania wydruku: Drukuj tylko zaznaczone slajdy: Drukuje tylko te slajdy, które zostały zaznaczone w nawigatorze slajdów przed wybraniem polecenia Plik > Drukuj. Zaznaczenie kilku slajdów w nawigatorze wymaga przytrzymania wciśniętego klawisza Command lub Shift podczas zaznaczania. Nie drukuj teł slajdów ani wypełnień obiektów: Kolory teł i obiektów nie są drukowane. Jasny tekst drukowany jest jako czarny. Opcja ta jest szczególnie przydatna do drukowania kolorowych slajdów na czarno-białych drukarkach. Kolorowe obrazki drukowane są na czarno-białych drukarkach w skali szarości. Na drukarkach kolorowych obrazki zaimportowane drukowane są w kolorze. Drukuj każdy etap animacji: Drukuje pojedynczy obrazek dla każdego etapu animacji obiektu. Slajd z trzyetapową animacją obiektu zostanie więc wydrukowany jako trzy slajdy. Rozdział 11 Wyświetlanie, drukowanie i eksportowanie pokazu slajdów 225

Dołącz pominięte slajdy: Drukuje wszystkie slajdy z nawigatora slajdów, nawet te, które zostały oznaczone jako pominięte. Dodaj ramki dookoła slajdów: Drukuje linię wokół krawędzi każdego slajdu. Dołącz numery slajdów: Drukuje numer na dole każdego slajdu. Dołącz datę: Drukuje datę na każdym slajdzie. Drukuj wykresy 3D w wysokiej rozdzielczości: Zwiększa jakość druku wykresów 3D. Użyj marginesów strony: Utrzymuje krawędzie slajdów wewnątrz marginesów strony. 8 Kliknij w przycisk Drukuj. Eksportowanie pokazu slajdów w innych formatach Można udostępnić swoją prezentację na innych platformach, eksportując w innym formacie, np. QuickTime, PowerPoint lub PDF. Da się także wysłać pokaz slajdów bezpośrednio do idvd, iphoto, itunes, iweb, GarageBand lub na witrynę YouTube. Można także przekształcić prezentację w film odtwarzany na ekranie ipoda lub wysłać ją na iwork.com public beta. Zachowywanie prezentacji w formacie iwork '08 Pokaz slajdów można wyeksportować w formacie iwork '08, aby osoby korzystające ze starszej wersji Keynote mogły go otworzyć. Podczas eksportu w starszym formacie pewne funkcje Keynote 09 (np. nowe przejścia lub animacje) mogą zostać pominięte. Jak zachować prezentację w formacie pozwalającym na jej otwarcie w iwork '08? 1 Otwórz pokaz slajdów, który chcesz wyeksportować. 2 Wybierz Plik > Zachowaj jako. 3 Wpisz nazwę pliku i wybierz miejsce jego zachowania. 4 Zaznacz Zachowaj kopię jako i wybierz iwork '08. Jeżeli nie widzisz tych opcji, kliknij w trójkąt rozwijania po prawej stronie pola Zachowaj jako. 5 Jeżeli nie chcesz uwzględniać w eksporcie plików dźwiękowych i filmów, kliknij w Opcje zaawansowane i wyłącz Kopiuj dźwięki i wideo do dokumentu. Opcja ta jest domyślnie włączona. 6 Kliknij w przycisk Zachowaj. Udostępnianie prezentacji na innych platformach Eksportowanie prezentacji w formatach rozpoznawanych na innych platformach. Tworzenie filmu QuickTime Pokaz slajdów można przekształcić w film QuickTime, zawierający wszystkie użyte przejścia i animacje. 226 Rozdział 11 Wyświetlanie, drukowanie i eksportowanie pokazu slajdów

Można utworzyć interaktywny film, przeglądany przez widzów z wybranym przez nich tempem lub film odtwarzany automatycznie, z ustalonymi przejściami i animacjami. Jak utworzyć film QuickTime z pokazu slajdów? 1 Wybierz Udostępnij > Eksportuj, po czym kliknij w QuickTime. Wybierz, czy film ma być odtwarzany raz, czy powtarzany w pętli lub w obie strony. Zaznacz, aby film odtwarzany był na pełnym ekranie. Zaznacz, jeżeli w pokazie slajdów użyta jest przezroczystość. Wybierz typ filmu. W automatycznie odtwarzanych filmach możesz ustalić czas trwania animacji. Wybierz format kompresji filmu, aby osiągnąć kompromis pomiędzy jakością a wielkością pliku. 2 Wybierz opcję z menu Odtwarzanie stosuje : Sterowanie ręczne: Widzowie mogą przechodzić do dalszych części pokazu poprzez klikanie, użycie przycisku odtwarzania lub naciskanie spacji. Tylko hiperłącza: Widzowie mogą przechodzić do dalszych części pokazu poprzez klikanie w hiperłącza. Nagrany chronometraż: Po nagraniu pokazu slajdów (zgodnie z opisem w Nagrywanie narracji na stronie 111), prezentacja będzie odtwarzana przy użyciu nagranego chronometrażu. Ustalony chronometraż: Widzowie nie mają wpływu na prędkość przechodzenia do kolejnych części pokazu. Prezentacja odtwarzana jest przy użyciu chronometrażu wybranego w kolejnym kroku. 3 Po wybraniu ustalonego chronometrażu należy określić, jak długo mają być wyświetlane poszczególne slajdy i ile czasu zajmują animacje, wpisując odpowiednie wartości do pól Czas slajdu i Czas animacji. Czas slajdu: Jak długo gotowy slajd (czyli slajd po zakończeniu odtwarzania animacji) ma być widoczny na ekranie. Czas trwania animacji: Liczba sekund pomiędzy rozpoczęciem jednego a kolejnego etapu animacji. Nie ma opóźnienia pomiędzy pojawieniem się slajdu a pierwszym etapem animacji obiektu. 4 Gdy wybierzesz Ustalony chronometraż, możesz wybrać opcję z menu Powtarzaj : Rozdział 11 Wyświetlanie, drukowanie i eksportowanie pokazu slajdów 227

Brak: Pokaz slajdów odtworzony zostanie tylko raz. Pętla: Pokaz slajdów będzie powtarzany. W przód i w tył: Pokaz slajdów będzie odtwarzany od początku do końca, następnie od końca do początku, ponownie od początku do końca itd. 5 Jeżeli chcesz, aby po otwarciu pokazu wyświetlony został on na całym ekranie (zamiast w oknie), zaznacz opcję Otwierane pokazy wyświetlaj na pełnym ekranie. 6 Wybierz jakość odtwarzania i wielkość pliku, używając menu Formaty : Pełna jakość, duży: Zachowuje najlepszą jakość odtwarzania, powoduje jednak utworzenie dużego pliku, który może okazać się kłopotliwy w przesyłaniu mailem lub zamieszczaniu na stronie internetowej. Film na CD, średni: Najlepszy wybór, jeżeli pokaz slajdów ma zostać udostępniony innym poprzez umieszczenie go na płycie CD. Film będzie miał wysoką jakość, ale mniejszy rozmiar pliku niż ten wygenerowany przy użyciu pełnej jakości. Film na WWW, mały: Film będzie miał niższą jakość, ale wielkość pliku pozwoli na udostępnianie go na stronach www lub wysyłanie we wiadomościach e-mail. Własny: Możesz wybrać własne ustawienia kompresji QuickTime dla obrazu i dźwięku, co pozwoli na dostosowanie kompromisu między jakością a wielkością pliku. 7 Jeżeli chcesz dołączyć ścieżkę dźwiękową lub nagraną narrację, zaznacz odpowiednie pole wyboru Dźwięk. 8 Jeżeli w pokazie slajdów użyta jest przezroczystość, zaznacz Dołącz przezroczystość, aby została ona uwzględniona w filmie QuickTime. Po zaznaczeniu tej opcji niektóre przejścia mogą wyglądać nieprawidłowo. 9 Kliknij w Dalej, wpisz nazwę dla filmu, wybierz miejsce, w którym ma zostać zachowany i kliknij w Eksportuj. Jeżeli pokaz slajdów zawiera ścieżkę dźwiękową, utworzone zostaną dwa pliki. Plik o nazwie kończącej się na ścieżka dźwiękowa zawiera tylko dźwięk i można go wyrzucić. Rzeczy, na które warto zwrócić uwagę przy eksporcie automatycznie odtwarzanych prezentacji jako filmów QuickTime: ÂÂ Jeżeli pokaz slajdów zawiera ścieżkę dźwiękową, film nie zakończy się przed końcem tej ścieżki. Gdy pokaz jest dużo krótszy od ścieżki dźwiękowej, należy użyć krótszego pliku dźwiękowego. ÂÂ Jeżeli pokaz slajdów zawiera hiperłącze Zakończ pokaz slajdów, kliknięcie w nie spowoduje opuszczenie trybu pełnoekranowego. Tworzenie pokazu slajdów PowerPoint Dokumenty Keynote można przekształcać w pliki PowerPoint, które da się otwierać i edytować za pomocą programu PowerPoint w systemie Windows lub Mac OS. 228 Rozdział 11 Wyświetlanie, drukowanie i eksportowanie pokazu slajdów

Jak wyeksportować pokaz slajdów w formacie PowerPoint? 1 Wybierz Udostępnij > Eksportuj, po czym kliknij w PPT (PowerPoint). 2 Kliknij w przycisk Dalej. 3 Wpisz nazwę i wybierz miejsce zachowania pliku, po czym kliknij w Eksportuj. PowerPoint nie obsługuje niektórych funkcji Keynote: ÂÂ Niektóre elementy z list wypunktowanych mogą zostać utracone. Gdy ukryjesz wypunktowany tekst na slajdzie (wyłączając opcję Część główna w oknie Inspektora slajdów), nie będzie on w ogóle uwzględniony podczas eksportu. ÂÂ PowerPoint nie obsługuje grafiki z kanałem alfa, więc jeżeli użyjesz ramki wycinającej zdjęcie, obraz za zdjęciem będzie cały czas widoczny. Mogą także pojawić się inne różnice w innych elementach graficznych. Tworzenie pliku PDF Pokaz slajdów może zostać wyeksportowany jako plik PDF, zdatny do otwarcia i wydrukowania za pomocą programu Podgląd, Adobe Reader lub innego programu do obsługi plików PDF. Jeżeli w pokazie slajdów znajdują się hiperłącza, będą one aktywne w dokumencie PDF. Oto sposoby tworzenia pliku PDF: mm Jeżeli chcesz utworzyć plik PDF, który będzie jedynie wyświetlany na ekranie (nie drukowany), wybierz Udostępnij > Eksportuj i kliknij w PDF. Wybierz opcje (zobacz Drukowanie slajdów na stronie 224, aby dowiedzieć się więcej), kliknij w Dalej, wpisz nazwę i wybierz miejsce zachowania pliku, po czym kliknij w Eksportuj. Dokumenty PDF utworzone w ten sposób można drukować, ale nie będą one miały marginesów drukarki. Jeżeli zamierzasz wydrukować plik PDF, użyj drugiej metody. mm Jeżeli chcesz utworzyć plik PDF przeznaczony do wydrukowania, wybierz polecenie Plik > Drukuj, następnie kliknij w przycisk PDF i wybierz z rozwiniętego poniżej menu polecenie Zachowaj jako PDF, po czym kliknij w przycisk Drukuj. Wpisz nazwę pliku w oknie Zachowaj oraz wybierz miejsce, w którym ma on zostać zachowany. Następnie kliknij w przycisk Zachowaj. Eksportowanie slajdów jako plików graficznych Każdy slajd prezentacji można wyeksportować jako obrazek w formacie JPEG, PNG lub TIFF. Jak wyeksportować slajdy jako obrazki? 1 Wybierz Udostępnij > Eksportuj i kliknij w Obrazki. 2 Wybierz, czy chcesz zachować obrazki wszystkich slajdów prezentacji, czy tylko slajdów z określonego zakresu. Rozdział 11 Wyświetlanie, drukowanie i eksportowanie pokazu slajdów 229

3 Jeżeli chcesz utworzyć osobne obrazki dla poszczególnych etapów animacji, zaznacz Utwórz obrazek dla każdego etapu animacji. 4 Wybierz opcję z menu Format. Im lepsza jakość, tym większy rozmiar plików. 5 Gdy wybierzesz format JPEG, możesz użyć suwaka i pola jakości, aby dokładnie określić jakość eksportowanych obrazków. 6 Kliknij w przycisk Dalej. 7 Wpisz nazwę i wybierz miejsce zachowania plików, po czym kliknij w Eksportuj. Poszczególne pliki będą nosić nazwy nazwa pliku.001, nazwa pliku.002 i tak dalej. Można także przenieść te pliki od razu do iphoto, zobacz Tworzenie albumu w iphoto na stronie 232. Tworzenie dokumentu HTML Pokaz slajdów można wyeksportować w formacie HTML, pozwalającym na jego otwarcie w Safari lub innej przeglądarce internetowej. Przechodzenie do kolejnych części prezentacji wymagać będzie klikania w hiperłącza. Jak wyeksportować slajdy w formacie HTML? 1 Wybierz Udostępnij > Eksportuj i kliknij w HTML. 2 Określ, czy chcesz wyeksportować wszystkie slajdy, czy tylko wybrany zakres slajdów. 3 Jeżeli chcesz utworzyć osobne obrazki dla poszczególnych etapów animacji, zaznacz Utwórz obrazek dla każdego etapu animacji. 4 Zaznacz Dołącz przyciski nawigacji, aby do każdego slajdu (jeżeli to konieczne) dodane zostały automatycznie przyciski Start, Poprzedni i Następny. 5 Użyj menu Format, aby wybrać format i jakość obrazków. Im lepsza jakość, tym większy rozmiar plików. 6 Gdy wybierzesz format JPEG, możesz użyć suwaka i pola jakości, aby ustalić stopień kompresji używany przy eksporcie. 7 Kliknij w Dalej, wpisz nazwę pliku, wskaż miejsce jego zachowania i kliknij w Eksportuj. Publikowanie na YouTube Pokaz slajdów można wysłać bezpośrednio na witrynę YouTube, gdzie inne osoby będą mogły oglądać go jako film. Publikowanie na YouTube wymaga połączenia z Internetem. Jak opublikować pokaz slajdów na YouTube? 1 Wybierz Udostępnij > Wyślij do > YouTube. 2 Wprowadź w odpowiednich polach nazwę swego konta na YouTube i hasło. 230 Rozdział 11 Wyświetlanie, drukowanie i eksportowanie pokazu slajdów

3 Wybierz kategorię z menu Kategoria. 4 W polu Tytuł wpisz nazwę swego filmu, natomiast w polu Opis umieść krótki opis filmu, dostępny dla widzów. 5 W polu Znaczniki możesz wpisać słowa kluczowe (tagi), pomagające znaleźć film osobom przeszukującym witrynę YouTube. 6 Wybierz wielkość filmu z menu Wymiary publikacji. 7 Jeżeli nie chcesz, aby film dostępny był dla wszystkich poza wybranymi osobami, wybierz Prywatne wideo. 8 Kliknij w przycisk Dalej. 9 Jeżeli pokaz slajdów nie jest nagrany, podaj czas wyświetlania każdego slajdu i czas oczekiwania na przejście do kolejnej animacji (w sekundach). Jeżeli pokaz slajdów jest nagrany, rozwiń menu Odtwarzanie stosuje i wybierz nagrany chronometraż, aby zachować nagrany czas wyświetlania slajdów i animacji. Możesz także wybrać ustalony chronometraż, aby ustalić liczbę sekund pomiędzy każdym slajdem i animacją, tak jak powyżej. Jeżeli chcesz dowiedzieć się więcej o nagranych pokazach slajdów, zobacz Nagrywanie narracji na stronie 111. 10 Wykonaj jedną z następujących rzeczy: Jeżeli pokaz slajdów zawiera ścieżkę dźwiękową, zaznacz Dołącz ścieżkę dźwiękową pokazu slajdów, aby była ona odtwarzana w wersji opublikowanej na YouTube. Jeżeli pokaz slajdów jest nagrany, zaznacz Dołącz nagranie pokazu slajdów, aby nagrany dźwięk był odtwarzany w wersji opublikowanej na YouTube. 11 Kliknij w Dalej, po czym kliknij w Publikuj, aby zaakceptować zasady świadczenia usługi przez YouTube. Film zostanie przesłany na witrynę YouTube. 12 Kliknij w Pokaż w wyświetlonym oknie dialogowym, aby zobaczyć opublikowany film na witrynie YouTube. 13 Jeżeli chcesz utworzyć wiadomość e-mail z adresem opublikowanego filmu, zaznacz go i kliknij w Udostępnij (pod filmem). Wysyłanie prezentacji do programów ilife Wysłanie prezentacji bezpośrednio do idvd, iphoto, iweb lub GarageBand. Tworzenie projektu idvd Można utworzyć projekt idvd lub dodać pokaz slajdów jako film do istniejącego projektu idvd. Jak utworzyć film idvd z pokazu slajdów? 1 Wybierz Udostępnij > Wyślij do > idvd. 2 Wybierz opcję z menu Wymiary wideo : Rozdział 11 Wyświetlanie, drukowanie i eksportowanie pokazu slajdów 231

Standardowy: Eksportuje slajdy do wyświetlania na standardowym monitorze. Panoramiczny: Eksportuje slajdy do wyświetlania na monitorze panoramicznym. 3 Wybierz opcję z menu Odtwarzanie stosuje : Sterowanie ręczne: Widzowie mogą obsługiwać film poprzez klikanie oraz naciskanie klawisza ze strzałką w prawo lub spacji. Nagrany chronometraż: Po nagraniu pokazu slajdów (zgodnie z opisem w Nagrywanie narracji na stronie 111), prezentacja będzie odtwarzana przy użyciu nagranego chronometrażu. Ustalony chronometraż: Widzowie nie mają kontroli nad prędkością odtwarzania prezentacji. Film odtwarzany jest przy użyciu chronometrażu ustalonego w kolejnym kroku. 4 Po wybraniu ustalonego chronometrażu należy określić, jak długo mają być wyświetlane poszczególne slajdy i ile czasu zajmują animacje, wpisując odpowiednie wartości do pól Czas slajdu i Czas animacji. Czas slajdu: Jak długo gotowy slajd (czyli slajd po zakończeniu odtwarzania animacji) ma być widoczny na ekranie. Czas animacji: Liczba sekund pomiędzy rozpoczęciem jednego a kolejnego etapu animacji. Nie ma opóźnienia pomiędzy pojawieniem się slajdu a pierwszym etapem animacji obiektu. 5 Jeżeli chcesz dołączyć ścieżkę dźwiękową lub nagraną narrację, zaznacz odpowiednie pole wyboru Dźwięk. 6 Kliknij w Wyślij, wpisz nazwę pliku, wskaż miejsce zachowania materiału (jeżeli nie chcesz umieszczać filmu w katalogu Filmy ), po czym kliknij w Eksportuj. Tworzenie albumu w iphoto Pokaz slajdów można wyeksportować jako album iphoto, w którym każdy slajd reprezentowany jest przez osobny obrazek. Jak utworzyć w iphoto albom z pokazu slajdów? 1 Wybierz Udostępnij > Wyślij do > iphoto. 2 Wybierz, czy chcesz zachować obrazki wszystkich slajdów prezentacji, czy tylko slajdów z określonego zakresu. 3 Jeżeli chcesz utworzyć osobne obrazki dla poszczególnych etapów animacji, zaznacz Utwórz obrazek dla każdego etapu animacji. 4 Wybierz opcję z menu Format. Im lepsza jakość, tym większy rozmiar plików. 5 Gdy wybierzesz format JPEG, możesz użyć suwaka i pola jakości, aby dokładnie określić jakość eksportowanych obrazków. 6 Kliknij w Dalej, wpisz nazwę albumu i kliknij w Wyślij. 232 Rozdział 11 Wyświetlanie, drukowanie i eksportowanie pokazu slajdów

iphoto zostanie otwarte, a nowy album pojawi się na samym dole listy albumów. Eksportowanie do iweb Jeżeli używasz (lub zamierzasz użyć) programu iweb do utworzenia strony internetowej, możesz wysłać pokaz slajdów do iweb, tak aby osoby odwiedzające stronę mogły pobrać go jako dokument PDF, dokument Keynote lub podcast wideo. Pokaz slajdów dodawany jest jako wpis na blogu lub podcast. Jak wysłać pokaz slajdów do iweb? 1 Upewnij się, że masz zainstalowany iweb '08 lub nowszy. 2 Wybierz w Keynote z menu Udostępnij > Wyślij do > iweb. 3 Wybierz opcję z menu Typ pliku : PDF: Możesz wybrać wiele opcji eksportu, opisanych w Drukowanie slajdów na stronie 224. Dokument Keynote: Osoby odwiedzające witrynę będą potrzebować Keynote do wyświetlenia tego pokazu slajdów. Podcast wideo: Tworzy film odtwarzany automatycznie. 4 Gdy wybierzesz Podcast wideo, wybierz opcję z menu Odtwarzanie stosuje : Nagrany chronometraż: Po nagraniu pokazu slajdów (zgodnie z opisem w Nagrywanie narracji na stronie 111), prezentacja będzie odtwarzana przy użyciu nagranego chronometrażu. Ustalony chronometraż: Widzowie nie mają wpływu na prędkość przechodzenia do kolejnych części pokazu. Prezentacja odtwarzana jest przy użyciu chronometrażu wybranego w kolejnym kroku. 5 Gdy wybierzesz Ustalony chronometraż, wprowadź wartości w polach czasu trwania: Czas slajdu: Jak długo gotowy slajd (czyli slajd po zakończeniu odtwarzania animacji) ma być widoczny na ekranie. Czas animacji: Liczba sekund pomiędzy rozpoczęciem jednego a kolejnego etapu animacji. Nie ma opóźnienia pomiędzy pojawieniem się slajdu a pierwszym etapem animacji obiektu. 6 Jeżeli chcesz dołączyć ścieżkę dźwiękową lub nagraną narrację, zaznacz odpowiednie pole wyboru Dźwięk. 7 Kliknij w Wyślij. Jeżeli iweb nie jest otwarty, automatycznie się otworzy i pojawi się okno z możliwością wyboru nowego lub istniejącego blogu lub podcastu, do którego ma zostać dołączony pokaz slajdów. W sytuacji, gdy masz tylko jeden blog lub podcast, dokument zostanie dołączony do niego od razu. Rozdział 11 Wyświetlanie, drukowanie i eksportowanie pokazu slajdów 233

Eksportowanie do itunes i do ipoda Prezentację można przekształcić w film odtwarzany w itunes. Użytkownicy ipoda mogą przenieść taki film do ipoda za pomocą itunes. Jak przesłać pokaz slajdów do itunes lub do ipoda? 1 Wykonaj jedną z poniższych czynności w Keynote: ÂÂ ÂÂ Wybierz polecenie Udostępnij > Wyślij do > itunes. Wybierz polecenie Udostępnij > Eksportuj, po czym kliknij w ipod. 2 Wybierz opcję z menu Odtwarzanie stosuje : Nagrany chronometraż: Po nagraniu pokazu slajdów (zgodnie z opisem w Nagrywanie narracji na stronie 111), prezentacja będzie odtwarzana przy użyciu nagranego chronometrażu. Ustalony chronometraż: Widzowie nie mają wpływu na prędkość przechodzenia do kolejnych części pokazu. Prezentacja odtwarzana jest przy użyciu chronometrażu wybranego w kolejnym kroku. 3 Gdy wybierzesz Ustalony chronometraż, wprowadź wartości w polach czasu trwania: Czas slajdu: Jak długo gotowy slajd (czyli slajd po zakończeniu odtwarzania animacji) ma być widoczny na ekranie. Czas animacji: Liczba sekund pomiędzy rozpoczęciem jednego a kolejnego etapu animacji. Nie ma opóźnienia pomiędzy pojawieniem się slajdu a pierwszym etapem animacji obiektu. 4 Jeżeli chcesz dołączyć ścieżkę dźwiękową lub nagraną narrację, zaznacz odpowiednie pole wyboru Dźwięk. 5 Kliknij w Wyślij. 6 Wpisz nazwę i wybierz miejsce zachowania pokazu slajdów, po czym kliknij w Eksportuj. Jeżeli itunes nie był otwarty, otworzy się automatycznie. Pokaz slajdów zostanie zaimportowany jako film. Informacje o sposobie przenoszenia takiego filmu z itunes do ipoda znajdziesz w pomocy itunes. Eksportowanie do GarageBand Eksport do GarageBand pozwala zrobić z pokazu slajdów podcast wideo z zaawansowanymi efektami dźwiękowymi. Jak wysłać pokaz slajdów do GarageBand? 1 Wybierz w Keynote z menu Udostępnij > Wyślij do > GarageBand. 2 Wybierz opcję z menu Chronometraż : Nagrany chronometraż: Po nagraniu pokazu slajdów (zgodnie z opisem w Nagrywanie narracji na stronie 111), prezentacja będzie odtwarzana przy użyciu nagranego chronometrażu. 234 Rozdział 11 Wyświetlanie, drukowanie i eksportowanie pokazu slajdów

Ustalony chronometraż: Widzowie nie mają wpływu na prędkość przechodzenia do kolejnych części pokazu. Prezentacja odtwarzana jest przy użyciu chronometrażu wybranego w kolejnym kroku. 3 Gdy wybierzesz Ustalony chronometraż, wprowadź wartości w polach czasu trwania: Czas slajdu: Jak długo gotowy slajd (czyli slajd po zakończeniu odtwarzania animacji) ma być widoczny na ekranie. Czas animacji: Liczba sekund pomiędzy rozpoczęciem jednego a kolejnego etapu animacji. Nie ma opóźnienia pomiędzy pojawieniem się slajdu a pierwszym etapem animacji obiektu. 4 Jeżeli chcesz dołączyć ścieżkę dźwiękową lub nagraną narrację, zaznacz odpowiednie pole wyboru Dźwięk. 5 Kliknij w Wyślij. 6 Wpisz nazwę i wybierz miejsce zachowania pokazu slajdów, po czym kliknij w Eksportuj. Jeżeli GarageBand nie był otwarty, otworzy się automatycznie. Pokaz slajdów zostanie zaimportowany jako film. Wyświetlanie pokazu slajdów za pomocą funkcji ichat Theater Użytkownicy systemu Mac OS X 10.5 lub nowszego mogą pokazać prezentację Keynote innym użytkownikom programu ichat. Jak udostępnić pokaz slajdów za pomocą funkcji ichat Theater? 1 W programie ichat wybierz Plik > Udostępnij plik przez ichat Theater. 2 Wskaż prezentację Keynote, którą chcesz pokazać. Kliknij w przycisk Udostępnij. Jeżeli jesteś w trakcie czatu wideo, przeciągnij zaznaczony plik Keynote do ikony znajomego lub grupy w oknie ichat. 3 Keynote otworzy się i wyświetli pierwszy slajd pokazu w oknie wideo programu ichat. 4 Używaj narzędzi Keynote do przechodzenia pomiędzy slajdami. Więcej informacji w Obsługa prezentacji za pomocą klawiatury na stronie 218. 5 Gdy pokaz slajdów się skończy, zamknij okno z narzędziami Keynote. Wysyłanie dokumentu Keynote bezpośrednio do programu Mail Użytkownicy korzystający z programu Mail mogą szybko dołączyć dokument Keynote, PowerPoint lub PDF ze swoim pokazem slajdów do wiadomości e-mail, prosto z programu Keynote. Jak wysłać wiadomość z dołączonym dokumentem? 1 Otwórz dokument Keynote, wybierz Udostępnij > Wyślij w Mail dokument, po czym kliknij w Keynote, PowerPoint lub PDF w podmenu. Keynote: oznacza utworzenie dokumentu Keynote. Rozdział 11 Wyświetlanie, drukowanie i eksportowanie pokazu slajdów 235

PowerPoint: oznacza utworzenie wersji dokumentu w formacie programu Microsoft PowerPoint. PDF: oznacza utworzenie wersji dokumentu w formacie PDF. Otwarta zostanie nowa wiadomość pocztowe z dołączonym dokumentem. 2 Wprowadź adres nadawcy i skoryguj wiadomości, po czym kliknij w Wyślij. Dokumenty Keynote zabezpieczone hasłem wysyłane są z uwzględnieniem tego zabezpieczenia. Odbiorcy będą musieli podać ustalone hasło, aby otworzyć otrzymany dokument. Jeżeli chcesz dowiedzieć się więcej, zobacz Ochrona dokumentu hasłem na stronie 38. Wysyłanie wiadomości z chronionymi hasłem plikami PDF i Microsoft PowerPoint nie jest obsługiwane. Wysyłanie arkuszy kalkulacyjnych Keynote na iwork.com public beta Prezentacje wysłane na on iwork.com są dostępne dla oglądających za pomocą dowolnej przeglądarki Internetu. Oglądający mogą przeglądać poszczególne slajdy prezentacji lub odtworzyć w swojej przeglądarce całą prezentację (nagrane prezentacje z narracją, samoodtwarzające się prezentacje oraz niektóre przejścia nie są obsługiwane). Właściciel prezentacji może mieć do niej dostęp z dowolnego komputera z zainstalowaną przeglądarką Internetu, kontem email oraz posługując się swoim identyfikatorem Apple ID. Identyfikator Apple ID jest taki sam, jak nazwa użytkownika usługi MobileMe lub ID konta itunes. Nowy identyfikator Apple ID można założyć na witrynie https://appleid.apple.com/, gdzie należy wykonać instrukcje wyświetlane na ekranie. Wysyłając swoją prezentację na iwork.com, można wybrać jedną z poniższych opcji: ÂÂ ÂÂ ÂÂ Udostępnij oglądającym: Można zaprosić wskazane osoby do umieszczania komentarzy oraz uwag, a także pobierania prezentacji. Publikuj w sieci: Można utworzyć publiczny adres (URL) rozesłać go w sieci lub do wszystkich znajomych, aby każdy mógł obejrzeć udostępniane prezentacje. Wszyscy użytkownicy nie mogą oglądać lub umieszczać komentarzy lub uwag w dowolnej prezentacji. Wyślij na użytek własny: Można wysłać prezentację na iwork.com tylko do własnego użytku. Można ten dokument udostępnić innym osobom później. 236 Rozdział 11 Wyświetlanie, drukowanie i eksportowanie pokazu slajdów

Ważne: Jeśli przydzielisz prezentacji hasło, nie będzie ono chroniło dokumentu przed oglądaniem na iwork.com. To hasło będzie jedynie aktywne, gdy oglądający pobiorą prezentację na swój dysk i będą chcieli obejrzeć ją na swoim komputerze. Aby chronić arkusz w sieci, należy ustanowić hasło w sieci w trakcie wysyłania prezentacji. Jak udostępnić prezentację zaproszonym osobom? 1 Otwórz prezentację, po czym kliknij w przycisk udostępniania na pasku narzędzi lub wybierz polecenie menu Udostępnij > Udostępnij na iwork.com. 2 Wpisz swój Apple ID i hasło, po czym kliknij w przycisk Zaloguj się. Jeżeli nie pamiętasz swojego Apple ID lub hasła, kliknij w przycisk Nie pamiętasz hasła i postępuj zgodnie ze wskazówkami wyświetlanymi na ekranie. Jeżeli wysyłasz dokument na iwork.com po raz pierwszy, na Twój adres email wysłana zostanie wiadomość potwierdzająca. Musisz kliknąć w łącze znajdujące się w tej wiadomości, aby kontynuować udostępnianie dokumentu. 3 Zaznacz opcję Udostępnij oglądającym. 4 Wpisz w polu Oglądający adresy e-mail osób, którym chcesz umożliwić dostęp do dokumentu. Pole Wiadomość przeznaczone jest na treść wiadomości, która zostanie tym osobom przesłana. 5 Wpisz temat, jeżeli nie chcesz używać tematu utworzonego automatycznie. 6 Ustaw opcje oglądania udostępnianej prezentacji. Kliknij w przycisk Pokaż zaawansowane, aby wyświetlić te opcje: Pozwól oglądającym pozostawiać komentarze: Zaznacz to pole wyboru, aby oglądający mogli umieszczać komentarze w prezentacji. Rozdział 11 Wyświetlanie, drukowanie i eksportowanie pokazu slajdów 237

Pozwól oglądającym pobierać arkusz: Zaznacz to pole wyboru, aby oglądający mogli pobierać opublikowaną prezentację. Kopiuj do iwork.com jako: Wpisz lub wybierz z menu nazwę pliku publikowanej prezentacji. Opcje pobierania: Zaznacz jedną lub kilka opcji formatu pliku, w jakich prezentację będzie można pobierać na dysk. Prywatność: Możesz wybrać, aby oglądający musieli podać hasło przed obejrzeniem prezentacji w sieci. Wpisz hasło w odpowiednich polach i kliknij w przycisk Ustaw hasło. Pamiętaj powiadomić oglądających o haśle do prezentacji. Aby utworzyć silne hasło skorzystaj z Asystenta tworzenia hasła (kliknij w przycisk z ikoną klucza). Aby dowiedzieć się więcej o Asystencie tworzenia hasła, zobacz Ochrona dokumentu hasłem na stronie 38. 7 Kliknij w przycisk Udostępnij. Kopia prezentacji zostanie wysłana na iwork.com, a do zaproszonych osób zostanie wysłana wiadomość email z odpowiednią informacją. Oglądający muszą kliknąć w unikatowe łącze znajdujące się w wiadomości email, które pozwoli im uzyskać dostęp do prezentacji w sieci. Jeśli umieszczą w nim swoje komentarze, ich nazwiska będą widoczne w komentarzach. Jak opublikować prezentację dla szerszej publiczności: 1 Otwórz prezentację, po czym kliknij w przycisk udostępniania na pasku narzędzi lub wybierz polecenie menu Udostępnij > Udostępnij na iwork.com. 2 Wpisz swój Apple ID i hasło, po czym kliknij w przycisk Zaloguj się. Jeżeli nie pamiętasz swojego Apple ID lub hasła, kliknij w przycisk Nie pamiętasz hasła? i postępuj zgodnie ze wskazówkami wyświetlanymi na ekranie. Jeżeli wysyłasz dokument na iwork.com po raz pierwszy, na Twój adres email wysłana zostanie wiadomość potwierdzająca. Musisz kliknąć w łącze znajdujące się w tej wiadomości, aby kontynuować publikowanie. 3 Zaznacz Publikuj w sieci. 4 Kliknij w Pokaż zaawansowane, jeśli chcesz zmienić nazwę prezentacji w Internecie, po czym wpisz lub wybierz jej nazwę w Internecie. 5 Kliknij w Publikuj. Kopia prezentacji zostanie opublikowana na iwork.com. Oglądający będą mogli oglądać Twoją prezentację, lecz nie będą mogli umieszczać w niej komentarzy ani uwag. 6 W oknie dialogowym, jakie się pojawi, kliknij w Pokaż w sieci, aby zobaczyć prezentację na iwork.com. Otwarta zostanie przeglądarka Internetu i wyświetli opublikowaną na iwork.com prezentację. 238 Rozdział 11 Wyświetlanie, drukowanie i eksportowanie pokazu slajdów

7 Możesz skopiować ten adres internetowy i umieścić go na dowolnej witrynie, blogu lub portalu społecznościowym. Każdy, kto będzie znał ten adres może obejrzeć Twoją prezentację w sieci. Więcej instrukcji można znaleźć w pomocy iwork.com Help (otwórz w przeglądarce iwork.com i kliknij w etykietę Pomoc). Jak umieścić prezentację tylko do osobistego użytku? 1 Otwórz dokument, po czym kliknij w przycisk udostępniania na pasku narzędzi lub wybierz polecenie menu Udostępnij > Udostępnij na iwork.com. 2 Wpisz swój Apple ID i hasło, po czym kliknij w przycisk Zaloguj się. Jeżeli nie pamiętasz swojego Apple ID lub hasła, kliknij w przycisk Nie pamiętasz hasła i postępuj zgodnie ze wskazówkami wyświetlanymi na ekranie. Jeżeli wysyłasz dokument na iwork.com po raz pierwszy, na Twój adres email wysłana zostanie wiadomość potwierdzająca. Musisz kliknąć w łącze znajdujące się w tej wiadomości, aby kontynuować udostępnianie dokumentu. 3 Zaznacz opcję Wyślij na użytek własny. 4 Kliknij w Pokaż zaawansowane, jeśli chcesz zmienić nazwę prezentacji w Internecie, po czym wpisz lub wybierz jej nazwę w Internecie. 5 Kliknij w przycisk Wyślij. Kopia prezentacji zostanie wysłana na iwork.com. 6 W oknie dialogowym kliknij w Pokaż w sieci, aby zobaczyć prezentację lub kliknij w OK, aby zamknąć okno dialogowe. mm mm Aby zobaczyć wszystkie swoje prezentacje w Internecie na stronie Udostępniane dokumenty na iwork.com, wykonaj jedną z poniższych czynności: Otwórz prezentację i wybierz polecenie menu Udostępnij > Pokaż udostępniane dokumenty. Niezbędne może okazać się zalogowanie do iwork.com. W tym celu wybierz Udostępnij > Zaloguj się, a dopiero później Udostępnij > Pokaż udostępniane dokumenty. Otwórz stronę http://www.iwork.com/ i zaloguj się. Można włączyć automatyczne wysyłanie przez iwork.com wiadomości email z powiadomieniem, gdy do opublikowanej prezentacji dodany zostanie nowy komentarz. Więcej informacji na ten temat oraz o korzystaniu z iwork.com można znaleźć pod adresem http://www.iwork.com/, gdzie należy kliknąć w przycisk Pomoc u dołu strony. Rozdział 11 Wyświetlanie, drukowanie i eksportowanie pokazu slajdów 239

Projektowanie własnych slajdów wzorcowych i motywów 12 Twórz i zachowuj własne motywy i makiety slajdów wzorcowych, zmieniając domyślne atrybuty obrazków, obiektów i innych elementów. W rozdziale tym zakładana jest znajomość funkcji Keynote dotyczących projektowania i formatowania, opisanych wcześniej. Projektowanie slajdów wzorcowych i motywów Motywy dołączone do Keynote to zestawy slajdów wzorcowych, posiadających ustalone makiety, tła, wykresy, tabele i atrybuty tekstu. Cechy te można zmienić, aby utworzyć własne slajdy wzorcowe i własne motywy. Zmiany dokonane w slajdzie wzorcowym pojawiają się na każdym slajdzie dokumentu, który jest oparty o zmieniony slajd wzorcowy. Oto sposoby utworzenia nowego motywu: ÂÂ Dokonanie zmian w slajdach wzorcowych i zachowanie dokumentu jako nowego motywu. ÂÂ Usunięcie wszystkich slajdów wzorcowych poza pustym, utworzenie zestawu slajdów wzorcowych od podstaw i zachowanie dokumentu jako nowego motywu. Oto cechy slajdu wzorcowego, które można zmienić: ÂÂ Domyślne położenie tekstu tytułu i części głównej ÂÂ ÂÂ ÂÂ ÂÂ ÂÂ ÂÂ ÂÂ ÂÂ Grafika w tle Domyślne czcionki Domyślne style wypunktowania Domyślne położenie obiektów (czyli położenie obiektów zastępczych) Wypełnienia obiektów i style linii Styl wykresów Styl przejść między slajdami Położenie linii pomocniczych 240

Korzystanie z narzędzi slajdu wzorcowego Do pracy ze slajdami wzorcowymi służy nawigator slajdów wzorcowych i Inspektor slajdów wzorcowych. Jak korzystać z narzędzi slajdu wzorcowego? 1 Otwórz panel slajdów wzorcowych, klikając w Widok w pasku narzędzi i wybierając Pokaż slajdy wzorcowe. 2 Zaznacz slajd w panelu slajdów wzorcowych. Zobacz Zaznaczanie slajdów wzorcowych w celu ich dostosowania na stronie 242, aby dowiedzieć się więcej o zaznaczaniu slajdów wzorcowych. 3 Kliknij w Inspektor w pasku narzędzi, a następnie kliknij w przycisk Inspektora slajdów. 4 Jeżeli chcesz zmienić makietę i cechy tła, kliknij w Wygląd. Zobacz Dostosowywanie makiety slajdów wzorcowych na stronie 244, aby dowiedzieć się więcej. Zaznacz, aby umieścić na slajdach wzorcowych pola tekstowe tytułu i części głównej. Zaznacz, aby przekształcić dźwięk, wideo lub obrazek w obiekt zastępczy dla innych multimediów. Jako obiektu zastępczego możesz także użyć kształtu lub tekstu. Zaznacz, aby utworzyć miejsce przeznaczone na tabele, wykresy i importowaną grafikę. Zaznacz, aby dopuścić nakładanie obiektów slajdu na obiekty wzorca. Wybierz kolor lub obrazek tła. 5 Jeżeli chcesz dodać lub zmienić przejścia pomiędzy slajdami wzorcowymi, kliknij w Przejście. Zobacz Określanie domyślnych przejść na stronie 249, jeżeli chcesz dowiedzieć się więcej. Rozdział 12 Projektowanie własnych slajdów wzorcowych i motywów 241

Kliknij, aby zobaczyć podgląd przejścia. Wybierz efekt przejścia. Ustal kierunek przejścia. Wybierz sposób rozpoczęcia przejścia. Ustal czas trwania przejścia. Ustal opóźnienie przed rozpoczęciem automatycznego przejścia. Podgląd slajdów wzorcowych Podczas pracy ze slajdem wzorcowym można wypróbować dokonane zmiany na zwykłym slajdzie, aby przekonać się, jak wygląda nowy slajd. Przechodzenie w obie strony pomiędzy slajdem testowym a wzorcowym pozwala na dokonanie korekcji, np. przedłużenie lub skrócenie linii albo dodanie kolejnych poziomów wcięcia. Wyświetlanie slajdu z tekstem jest szczególnie przydatne podczas korygowania pozycji tabulatora i odstępów między wierszami. Jak sprawdzić slajd wzorcowy? 1 Zaznacz slajd w panelu slajdów wzorcowych, po czym kliknij w Nowy w pasku narzędzi lub naciśnij klawisz Return. 2 Zastosuj makietę slajdu wzorcowego, który chcesz przetestować, klikając we Wzorcowe w pasku narzędzi i wybierając ten slajd wzorcowy. 3 Dodaj tekst i obiekty do nowego slajdu. W razie potrzeby możesz wrócić do slajdu wzorcowego, aby dokonać ewentualnych poprawek. 4 Jeżeli po dokonaniu zmian slajdu, które przesłaniają ustawienia slajdu wzorcowego (np. zmiana tła slajdu) zechcesz przywrócić ustawienia slajdu wzorcowego, zaznacz slajd testowy i wybierz Format > Zastosuj ponownie wzorzec do zaznaczenia. Zaznaczanie slajdów wzorcowych w celu ich dostosowania Najłatwiejszym sposobem zaprojektowania nowego slajdu wzorcowego jest rozpoczęcie od innego, istniejącego slajdu wzorcowego, który może pochodzić z bieżącego dokumentu lub zostać zaimportowany z innego dokumentu. Można również utworzyć nowy slajd wzorcowy od podstaw, rozpoczynając od pustego slajdu. 242 Rozdział 12 Projektowanie własnych slajdów wzorcowych i motywów