Zarządzanie płynnością w strukturze wielooddziałowej Magdalena Kaczorowska X Konferencja PCTA, 14-16 marca 2013r.
Agenda Kilka słów o PGNiG SA Główne zagadnienia związane z planowaniem płynności Proces zarządzania płynnością w PGNiG SA Finansowanie zabezpieczenie płynności 2
Grupa Kapitałowa PGNiG Wiodąca pionowo zintegrowana spółka w polskim sektorze gazowo-naftowym Poszukiwanie i Wydobycie Obrót i Magazynowanie Dystrybucja Energetyka Lider produkcji gazu ziemnego oraz ropy naftowej w Polsce Główny importer gazu do Polski oraz właściciel magazynów gazu Prowadzona na szeroką skalę działalność w zakresie dystrybucji gazu Pierwszy w Polsce producent ciepła oraz siódmy producent energii elektrycznej krajowa produkcja: - gaz ziemny: 4,3 mld m³/rocznie, - ropa naftowa: 470 tys. ton/rocznie. 10,9 mld m³ importowanego gazu, 1,83 mld m³ całkowitej pojemność magazynowej, 119 tys. km sieci dystrybucyjnej, 8,8 mld m 3 dystrybuowanego gazu rocznie. sprzedaż ciepła 38,7 PJ sprzedaż energii elektr. 3,7TWh 6,6 mln odbiorców końcowych. E&P Hurt Magazyny Przesył Dystrybucja Handel Energetyka PGNiG PGNiG Norway POGC Libya Spółki serwisowe Dane za rok 2011 PGNiG Operator Systemu Magazynowego Prawne wydzielenie w ramach GK PGNiG OGP Gaz-System Całkowite wydzielenie 100% udziałów Skarb Państwa Sześć regionalnych spółek gazownictwa Prawne wydzielenie w ramach GK PGNiG PGNiG PGNiG Sales & Trading PGNiG Energia PGNiG Termika 3
PGNiG SA Lider rynku gazu ziemnego w Polsce. Działalność podstawowa spółki obejmuje poszukiwania i eksploatację złóż gazu ziemnego i ropy naftowej oraz import, magazynowanie, obrót i dystrybucję paliw gazowych i płynnych. Od 23 września 2005 roku akcje PGNiG SA są notowane na Warszawskiej Giełdzie Papierów Wartościowych. Akcjonariat: 72,4% Skarb Państwa, 27,6 % pozostali. Grupa Kapitałowa PGNiG to spółki o profilach produkcyjnym, handlowym i usługowym. Spółki podstawowe specjalizują się w poszukiwaniu i eksploatacji złóż oraz usługach geologicznych i geofizycznych. PGNiG SA ma strukturę wielooddziałową, którą tworzą: 1. Centrala PGNiG w Warszawie, 2. Oddziały handlowe (do niedawna oddziały obrotu gazem), 3. Oddziały poszukiwawcze i eksploatacyjne (Pakistan, Dania, Sanok, Zielona Góra), 4. Pozostałe oddziały (Odolanów, Centralne Laboratorium Pomiarowo Badawcze, Oddział Geologii i Eksploatacji). 4
PGNiG w liczbach 2011 rok Przychody ze sprzedaży Koszty operacyjne w tym koszty zużycia materiałów i surowców Zysk netto Sprzedaż gazu ziemnego Wydobycie gazu ziemnego Import gazu ziemnego Wydobycie i sprzedaż ropy naftowej Aktywa Grupy Kapitałowej Zatrudnienie (30.06.2012) w tym w sektorze poszukiwań i wydobycia w Centrali 23 mld PLN 21,3 mld PLN 14 mld PLN 1,6 mld PLN 14,4 mld m3 4,3 mld m3 10,9 mld m3 470 tys. ton 38 mld PLN 32,3 tys. osób 10,6 tys. osób 754 osoby 5
Główne zagadnienia związane z planowaniem płynności Źródła danych rozproszone: Centrala, oddziały, różne departamenty, centra merytoryczne odpowiedzialne za różne obszary działalności Zdarzenia gospodarcze zakupy, usługi, sprzedaż, inwestycje, akwizycje, dywidendy, wynagrodzenia, ZUS, podatki, opłaty, transakcje skarbowe konieczność identyfikacji wszystkich aktualnych i potencjalnych źródeł przepływów oraz zapewnienia, że wszystkie informacje zostaną dostarczone na czas. Terminowość dostarczania informacji nie jest wyjątkowym zjawiskiem dostarczanie faktur na kilka dni przed wymaganym terminem płatności Odpowiedzialność - Wszyscy pracownicy firmy muszą być świadomi, że ich działalność zawodowa może mieć wpływ na efektywność zarządzania płynnością, niedbalstwo w terminowości dostarczania informacji, księgowania faktur, awizowania płatności może spowodować utratę płynności przez Spółkę lub nadwyżki środków pieniężnych przy jednoczesnym zadłużeniu. 6
Główne zagadnienia związane z planowaniem płynności - zakłócenia W sytuacji kiedy wydatki i wpływy w dużej mierze zależą od czynników pogodowych (gaz jako paliwo grzewcze, produkcja ciepła, energii elektrycznej), cen surowców oraz kursów walutowych, precyzyjne prognozowanie płynności nawet w horyzoncie jednego miesiąca jest wyzwaniem, mimo aktywnego zarządzania ryzykiem rynkowym (mają wpływ na wysokość przepływów handlowych, może wystąpić konieczność zapłaty depozytów zabezpieczających). Zatory płatnicze istotne ryzyko zwłaszcza w czasach kryzysu gospodarczego (średnie dzienne wpływy Spółki ze sprzedaży gazu przekraczają 100 mln PLN a około 70% przychodów pochodzi od przedsiębiorstw). Zwykle zaległości płatnicze gospodarstw domowych powstają w sezonie zimowym, kiedy rachunki za gaz są kilkakrotnie wyższe niż latem. Opóźnienia w realizacji inwestycji zaplanowane wydatki inwestycyjne odsuwają się w czasie lub kumulują, niezakończone terminowo inwestycje nie przynoszą przychodów w przewidywanym terminie Zdarzenia nadzwyczajne dywidendy, porozumienie z Gazpromem dotyczące zmiany formuły gazowej 7
Proces zarządzania płynnością w PGNiG SA Mając na uwadze efektywność procesu zarządzania płynnością i jej prognozowania w możliwie długiej perspektywie i wysokiej jakości, PGNiG SA wprowadziła Procedurę zarządzania płynnością, która definiuje komórki organizacyjne zaangażowane w proces, zakres ich odpowiedzialności, procesy i narzędzia związane z realizacją zarządzania płynnością. Procedura obejmuje zagadnienia: Realizacja płatności Zarządzanie wolnymi środkami pieniężnymi Finansowanie działalności bieżącej i inwestycji Zarządzanie ryzykiem utraty płynności na skutek zakłóceń Ryzyko operacyjne 8
Proces zarządzania płynnością w PGNiG SA Proces zarządzania płynnością jest w Spółce scentralizowany. Za zarządzanie płynnością odpowiada Dział Skarbu PGNiG SA. Narzędziem stosowanym w procesie jest SAP TR - Cash Management obejmujący Centralę i wszystkie oddziały. Bezpośrednio z systemu pochodzą informacje o terminach i kwotach płatności z tytułu faktur sprzedażowych (duzi odbiorcy instytucjonalni) i kosztowych (każda otrzymana faktura jest wstępnie księgowana), instrumentów finansowych (kredyty, pożyczki, obligacje, pochodne, transakcje natychmiastowej wymiany walut, lokaty wszystkie są ewidencjonowane w SAP TR TM). Awizowania wymagają: wynagrodzenia i narzuty, podatki, faktury dystrybucyjne (o ile opóźnia się dostarczenie faktury). Ręczne awiza są usuwane i zastępowane zaliczkami, żądaniami płatności itp. (dokumenty SAP FI). Awizowania wymagają także planowane w horyzoncie kilku tygodni wpływy ze sprzedaży gazu do odbiorców detalicznych oraz małych przedsiębiorstw, tzw. billing. Źródłem danych są oddziały handlowe. Wpływy z billingu są hurtowo importowane do SAP. 9
Proces zarządzania płynnością w PGNiG SA Wszystkie rachunki PGNiG SA są skonsolidowane (nie dotyczy socjalnych i wadialnych). Rachunki oddziałów konsolidują się co najmniej dwa razy dziennie, tak aby wpływy z billingu zostały wykorzystane na realizację płatności. Na koniec i na początek dnia rachunki oddziałów wykazują saldo 0. Wszystkie wpływy i zrealizowane w danym dniu wydatki mają na koniec dnia odbicie w saldzie rachunku Centrali w danym banku. Oddziały same realizują swoje wydatki działając w ramach przyznanych dziennych limitów salda ujemnego (określone w umowie z bankiem) pod warunkiem, że suma środków na wszystkich kontach PGNiG SA w danym banku wystarcza na realizację płatności. Planowane przekroczenie limitu jest zgłaszane do Centrali. Realizacja wszystkich wydatków nadzwyczajnych nie ujawnionych w raportach płynności z odpowiednim wyprzedzeniem (co najmniej tygodniowym) jest uzgadniana z Centralą. 10
Główne źródła finansowania PGNiG SA Rodzaj/źródło Data zawarcia Organizator/agent/dealer Kredytodawcy Wartość umowy w mln Program emisji obligacji (bankowy) 10.06.2010 PKO BP SA, Pekao SA, ING Bank Śląski SA, ING Bank NV, Bank Handlowy w Warszawie, Societe Generale SA, BRE Bank SA, Nordea Bank SA, BZ WBK SA, BNP Paribas SA 7 000 PLN Program emisji euroobligacji (rynkowy) 25.08.2011 Unicredit, BNP Paribas, Societe Generale Instytucje finansowe rynku europejskiego 1 200 EUR Program emisji obligacji (rynkowy) 22.05.2012 ING Bank Śląski SA, Pekao SA Instytucje finansowe rynku krajowego 4 500 PLN Kredyty w rachunkach bieżących PKO BP SA, Pekao SA, ING Bank Śląski, Bank Handlowy w Warszawie, Millennium Bank SA, Societe Generale SA Oddział w Polsce, BRE Bank SA, 280 PLN Program emisji obligacji w Grupie Kapitałowej 01.12.2010 Bank Handlowy w Warszawie SA Spółki powiązane z GK PGNIG 1 000 PLN suma x x x 17 716,56 PLN* * Wartość w PLN przeliczono wg kursu fixing NBP z 30.09.2012 roku, EUR/PLN = 4,1138. 11
Główne źródła finansowania i struktura zadłużenia PGNiG SA Poziom wykorzystania finansowania zewnętrznego i wewnętrznego, stan na 30.09.2012 (mln PLN*) 7 000 5 000 3 000 4 000 1 490 2 880 1 000-1 000 755 3 000 3 010 2 057 245 Obligacje krajowe (bankowe) Obligacje krajowe Obligacje GK Euroobligacje dostępne środki niegwarantowane dostępne środki gwarantowane wykorzystane środki Zadłużenie z tytułu obligacji wyniosło wg stanu na 30.09.2012 r. 8,21 mld PLN, do wykorzystania pozostaje 9,12 mld PLN oraz kredyty w rachunkach bieżących na kwotę 280 mln PLN. 12 * Według kursu średniego NBP z 30.09.2012 dla EUR (euroobligacje)
13
Dziękuję za uwagę! Magdalena Kaczorowska Kierownik Działu Skarbu PGNiG SA magdalena.kaczorowska@pgnig.pl 14