Lipiec 2004 Instrukcja obsługi półautomatu spawalniczego Magster 350C
Od BESTER S.A. Dzikujemy Pastwu i gratulujemy Wyboru półautomatu spawalniczego Magster 350C. Teraz moecie Pastwo spawa sprawnie i dobrze A my to Wam gwarantujemy. Declaration of confirmity Konformitätserklärung Deklaracja zgodnoci BESTER S.A. Declares that the welding machine: Erklärt, daß die Bauart der Maschine: Deklaruje, e spawalnicze ródło energii: Magster 350C s/n conforms to the following directives: den folgenden Bestimmungen entspricht: spełnia nastpujce wytyczne: 73/23/CEE, 93/68/CEE, 89/366/CEE, 92/31/CEE and has been designed in conformance with the following norms: und in Übereinstimmung mit den nachstehenden Normen hergestellt wurde: i e zostało zaprojektowane zgodnie z wymaganiami nastpujcych norm: EN 50199, EN 60974-1 Tomasz Domagalski Operational Director BESTER S.A. ul. Jana III Sobieskiego 19A, 58-260 Bielawa, Poland 2
Spis treci 1 Bezpieczestwo uytkowania......4 2 Charakterystyka........7 3 Uwagi ogólne i ostrzeenia......7 4 Dane techniczne.... 8 5 Elementy obsługi na płycie przedniej...9 6 Elementy obsługi na ciance tylnej... 10 7 Instalacja półautomatu.....11 7.1 Przyłczanie do sieci zasilajcej... 11 7.2 Podłczanie przewodu powrotnego... 11 7.3 Podłczanie uchwytu spawalniczego... 11 7.4 Zakładanie drutu elektrodowego do podajnika... 11 7.5 Podłczanie gazu osłonowego.....13 8 Przygotowanie półautomatu do pracy.....13 9 Spawanie metod MIG/MAG.....14 10 Dobór parametrów spawania... 14 11 Obsługa okresowa... 15 12 Zanim skorzystasz z serwisu... 16 13 Wady spoin.17 14 Uruchomiene po dłuszym składowaniu 18 15 Skrócony opis konstrukcji....19 16 Schemat ideowy półautomatu Magster 350C....20 17 Schemat ideowy podajnika drutu PDE 41....21 18 Technologia spawania metod MIG/MAG....22 19 Technologia spawania podstawy... 22 19.1 Rodzaje spoin i typy złczy....22 19.2 Zalecenia praktyczne....23 19.3 Gazy osłonowe.....24 19.4 Zmiana stanu skupienia metalu w łuku spawalniczym.....24 20 Tabela rowków stosowanych dla metody MIG/MAG...25 21 Wykaz czci zamiennych....27 22 Notatki....30 3
1 Bezpieczestwo uytkowania Ostrzeenie! Chro siebie i osoby postronne przed powanym niebezpieczestwem lub mierci! Nie dopuszczaj dzieci w poblie miejsca pracy i do urzdzenia. Osoby z wszczepionym rozrusznikiem serca, zanim podejm prac z tym urzdzeniem, powinny skonsultowa si ze swoim lekarzem. Instalacja, obsługa serwisowa i naprawy tego urzdzenia mog by prowadzone tylko przez wykwalifikowany personel, z zachowaniem warunków bezpieczestwa pracy obowizujcych dla urzdze elektrycznych. PORAENIE ELEKTRYCZNE MOE ZABI Gdy urzdzenie jest włczone do sieci wszystkie elementy tworzce obwód prdu spawania s elektrycznie gorce nie dotyka ich goł rk ani przez wilgotn odzie. Obsługujcy półautomat powinien by wyposaony w odzie ochronn, która obejmuje: mask ochronn, rkawic, fartuch i buty. Odizolowa si elektrycznie od miejsca spawania i uziemienia za pomoc stosowanych rodków. Upewni si czy zastosowane rodki obejmuj wystarczajco duy obszar dla zapewnienia bezpiecznej pracy. Jeli proces spawania musi by prowadzony w warunkach szczególnego naraenia na niebezpieczestwo poraenia elektrycznego /w zawilgoconych miejscach lub podczas opadów atmosferycznych; na metalowych konstrukcjach takich jak podłogi, kraty lub metalowe podesty; w niewygodnych pozycjach pracy takich jak na siedzco, na leco, czy klczc, gdy wystpuje niebezpieczestwo nieuniknionego lub przypadkowego kontaktu z miejscem spawania lub uziemienia/ powinno si stosowa nastpujce urzdzenia: półautomat ze stałym wyjciowym napiciem DC prostownik spawalniczy DC z elektrod otulon transformator lub inwertor AC z ograniczon regulacj napicia Podczas spawania, drut spawalniczy na szpuli jest równie pod napiciem. Pewnie mocowa przewód powrotny do elementu spawanego jak i najbliej miejsca spawania, zapewniajc mu jak najlepszy kontakt. Miejsce pracy i element spawany powinny by dobrze uziemione. Kable spawalnicze, przewód sieciowy, uchwyt spawalniczy, zacisk uziemiajcy jak i samo urzdzenie spawalnicze powinny by utrzymywane w dobrym stanie technicznym, zapewniajcym bezpieczestwo pracy. W przypadku stwierdzenia uszkodzenia izolacji któregokolwiek z elementów obwodu spawania, natychmiast naley go wymieni. Nigdy nie zanurza elektrody lub uchwytu w wodzie dla ich ochłodzenia. Nigdy jednoczenie nie dotyka elektrycznie gorcych czci uchwytów spawalniczych podłczonych do dwóch urzdze spawalniczych, poniewa napicie pomidzy nimi moe mie warto sumarycznego napicia stanu jałowego obu urzdze. ŁUK moe by niebezpieczny Patrzenie bezporednio na łuk jest szkodliwe dla oczy zawsze stosowa mask ochronn, a osoby postronne ochrania ekranami z odpowiednim filtrem lub ostrzega o niebezpieczestwie bezporedniego patrzenia na łuk, iskry lub roztopiony metal. Maska ochronna i wkład filtrujcy powinny spełnia wymogi stosowanych norm. Dla ochrony skóry stosowa odpowiedni odzie ochronn wykonan z wytrzymałego, niepalnego materiału. 4
OPARY i GAZY mog by niebezpieczne Opary i gazy wydzielajce si podczas spawania mog stanowi zagroenie dla zdrowia stanowisko spawalnicze powinno wyposaone w wycig wentylacyjny. Nie spawa w obecnoci oparów zawierajcych chlor, mogcych pochodzi z procesu odtłuszczania lub czyszczenia. Wysoka temperatura i promieniowanie łuku moe rozkłada opary tworzc trujcy gaz FOSGEN. Zachowywa szczególne rodki ostronoci przy spawaniu elementów pokrywanych galwanicznie. Unika bezporedniego wdychania oparów i gazów spawalniczych. Wokół łuku gaz osłonowy wypiera powietrze, przy spawaniu w miejscach trudno dostpnych zachowa szczególn ostrono. ISKRY mog spowodowa poar lub wybuch Iskry powstajce podczas spawania mog by przyczyn poaru lub wybuchu! Unika niebezpieczestwa wybuchu poaru w miejscu spawania. O ile to moliwe okrywa je, zabezpieczajc przed iskrami mogcymi by zarzewiem ognia. Naley pamita, e iskry i wysoka temperatura pochodzce od łuku spawalniczego łatwo przenikaj przez małe szczeliny, szpary i otwory do przylegajcego obszaru. Unikaj spawania w pobliu hydraulicznej armatury. Sprawny sprzt przeciwpoarowy winien by usytuowany w widocznym i łatwo dostpnym miejscu. Wszystko co moe si zapali lub wybuchn, usun z pola pracy. Nie podgrzewa, nie ci ani nie spawa zamknitych pojemników na paliwo lub inne chemikalia moe to spowodowa wybuch. Przed spawaniem, ciciem lub podgrzewaniem pojemniki powinny by dobrze wentylowane. Kabel spawalniczy powinien by podłczony do miejsca spawania najbliej jak to moliwe unika si wtedy przepływu prdu spawania przez ssiednie elementy a co za tym idzie zmniejsza si niebezpieczestwo wystpienia przegrzania z dala od miejsca spawania i wystpowania tam zagroenia poarem. BUTLA moe wybuchn Uszkodzona butla z gazem osłonowym moe eksplodowa! Stosowa tylko butle atestowane z odpowiednim rodzajem gazu i zalecanym cinieniem. Wszystkie elementy obwodu zasilania gazu ochronnego takie jak : w, złczki i regulator powinny by stosowane do urzdzenia i by utrzymywane w dobrym stanie technicznym. Butla z gazem powinna by w pozycji pionowej, zabezpieczona przed wywróceniem si np. za pomoc łacucha. Zachowywa bezpieczn odległo butli od miejsca spawania. Nie naraa butli z gazem na jakiekolwiek uszkodzenia mechaniczne. Nigdy nie dotyka elektrody, uchwytu spawalniczego lub jakiegokolwiek gorcego elementu obwodu spawania do butli z gazem! Nie zblia głowy z szczególnie twarzy do zaworu butli z gazem, podczas jego odkrcania. Podczas przerw w spawaniu zawór butli musi by zawsze zakrcony. 5
Dla urzdze zasilanych ELEKTRYCZNIE Odłczy zasilanie sieciowe przed wykonaniem jakichkolwiek prac przy tym urzdzeniu. Urzdzenie to powinno by zainstalowane i uziemione zgodnie z zaleceniami producenta i obowizujcymi przepisami ogólnymi. Zachowa ostrono przy zasilaniu z agregatu Stosujc do zasilania agregat prdotwórczy, nie dolewa paliwa do zbiornika podczas spawania. Nie uruchamia silnika agregatu przy rozlanym paliwie. WENTYLATOR moe by niebezpieczny Utrzymywa urzdzenie sprawnym technicznie, obudowa i wszystkie osłony powinny by dobrze przymocowane, uniemoliwiajc dostp do wntrza urzdzenia. Podczas uruchamiania, uytkowania i napraw nie zblia rk, włosów ubrania ani jakichkolwiek narzdzi do obracajcego si wentylatora. POLE ELEKTROMAGNETYCZNE moe by niebezpieczne Prd elektryczny płyncy przez jakikolwiek przewodnik wytwarza wokół niego pole elektromagnetyczne. Prd spawania wytwarza pole elektromagnetyczne wokół kabli spawalniczych i wokół samego urzdzenia. Dla zminimalizowania negatywnego oddziaływania pola elektromagnetycznego na zdrowie kady spawacz powinien: oba kable spawalnicze układa równolegle i jak najbliej siebie nigdy nie oplata si kablami prdowymi, a w czasie spawania nie przebywa pomidzy nimi i bezporednio przy urzdzeniu. podłczy zacisk kabla jak najbliej miejsca spawania HAŁAS powstały podczas spawania moe by szkodliwy Łuk spawalniczy moe i czsto powoduje przekroczenie poziomu hałasu powyej 85dB dla 9-godzinnego wymiaru czasu pracy. Spawacze obsługujcy półautomat spawalniczy obowizani s do noszenia w czasie pracy odpowiednich ochronników słuchu/załcznik nr 2 do Rozporzdzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z 17.06.1998. Dz. U. Nr 79 poz. 513/. Zgodnie z Rozporzdzeniem Ministra Zdrowia o Opieki Społecznej z 09. 07.1996r. /Dz. U. Nr 68 poz. 194/ pracodawca jest zobowizany do dokonywania bada i pomiarów czynników szkodliwych dla zdrowia. 6
2 Charakterystyka Półautomat spawalniczy Magster 350C z wewntrznym podajnikiem drutu elektrodowego jest profesjonalnym urzdzeniem spawalniczym do spawania stali niskowglowych i niskostopowych /metoda MAG/, oraz stali stopowych, Al i jego stopów/metoda M l G/w osłonie gazów ochronnych. Przystosowany jest do zasilania z trójfazowej sieci 400V, 50HZ. Zapewnia skokow, 35-stopniow regulacj napicia spawania. Umoliwia płynn regulacj prdkoci podawania drutu elektrodowego. Umoliwia spawanie w sposób cigły: 2-takt lub 4-takt. Posiada funkcje "test gazu", "test drutu" oraz funkcj "dojcia drutu" i "upalanie koca drutu". Wyposaony w dwa cyfrowe mierniki umoliwiajce odczyt wielkoci prdu i napicia spawania. Wyposaony w przecieniowy układ zabezpieczenia termicznego. Wyrónia si zwart i ergonomiczn w obsłudze konstrukcj. Wyposaony jest w półk dla ustawienia butli z gazem osłonowym. Szczególnie nadaje si do zastosowa w zakładach produkujcych konstrukcje metalowe, oraz w warsztatach rzemielniczych i naprawczych. 3 Uwagi ogólne i ostrzeenia Pierwsze uruchomienie i eksploatacja półautomatu spawalniczego Magster 350C mog by przeprowadzone tylko pod dokładnym zapoznaniu si z niniejsz Instrukcj Obsługi. Wszystkie przeróbki półautomatu, we własnym zakresie s zabronione i powoduj nie tylko utrat uprawnie z tytułu gwarancji, ale mog by przyczyn pogorszenia si warunków bezpieczestwa uytkownika i naraenia uytkownika na niebezpieczestwo poraenia prdem elektrycznym. Uszkodzenie półautomatu spowodowane niewłaciwymi warunkami pracy niewłaciw obsług lub z winy uytkownika, powoduje utrat uprawnie z tytułu gwarancji. Niedopuszczalne jest załczanie półautomatu do sieci zasilajcej przy zwartych przewodach prdowych. Po zakoczeniu pracy lub przed dłusz przerw w pracy, przewód zasilajcy półautomat spawalniczy naley odłczy od sieci. Dopuszczalny zakres temperatur otoczenia od -25 C do +55 C. Dopuszczalna wilgotno wzgldna do 90% przy t+20 C. Dopuszczalna wysoko nad poziomem morza poniej 1000 m. Producent zastrzega sobie prawo do zmian. 7
4 Dane techniczne Znamionowe napicie zasilania...400v,3pe, 50Hz Znamionowy pobór mocy...17 KVA Prd wejciowy przy pracy PJ60...26 A Współczynnik mocy cos ϕ przy pracy X60%...0,81 Prd spawania: przy pracy X60%...350 A przy pracy X100%......270 A Zakres prdu spawania...40-350 A Napicie wtórne stanu jałowego...18-48 V Ilo stopni napicia spawania......35 Zakres Regulacji prdu/napicia spawania min...40 A/16 V max......350 A/31,5 V Stopie ochrony obudowy.......ip 21 Klasa izolacji transformatorów...f + H Stopie ochrony obudowy.....w Masa /bez szpuli z drutem/......111 kg Wymiary po obrysie /szeroko/wysoko/głboko...471 x 955 x 939 mm Podajnik drutu elektrodowego Typ...wbudowany, 4-rolkowy Zakres regulacji prdkoci podawania drutu n....1-20 m/min rednica drutu elektrodowego - stalowego /rolki typu V/.....0,8-1,6 mm - kwasoodpornego /rolki typu V/...0,8-1,6 mm - aluminiowego /rolki typu U/...1,0-1,6 mm - proszkowego /rolki typuvr/...1,0-1,2 / 1,6-2,0 mm Szpula drutu / zew / wew /wysoko/...300/50/100 mm Wyposaenie: - przewód prdowy powrotny......... 5,0 m - przewód zasilania sieciowego.......5,0 m - w zasilania gazu...2,0 m Uchwyt spawalniczy nie wchodzi do wyposaenia standardowego. Zaleca si stosowa uchwyt spawalniczy typu MB401 firmy Binzel. 8
5 Elementy obsługi na płycie przedniej 1 wskanik zasilania sieciowego 2 wyłcznik zasilania sieciowego 3 cyfrowy miernik napicia spawania 4 cyfrowy miernik prdu spawania 5 przełcznik rodzaju pracy uchwytu spawalniczego 6 przycisk testu gazu 7 przycisk testu drutu 8 przełcznik zgrubnego ustawiania napicia spawania 9 przełcznik dokładnego ustawiania napicia spawania Nie wolno zmienia napicia spawania w trakcie spawania -grozi to uszkodzeniem przełcznika! 10 gniazdo - do podłczenia przewodu powrotnego dla prdów spawania 150 A 11 wskanik zadziałania zabezpieczenia termicznego 12 pokrtło regulacji prdkoci podawania drutuelrktrodowego 13 gniazdo EURO do podłczenia uchwytu spawalniczego 14 gniazdo - do podłłczenia przewodu powrotnego dla prdów spawania 150 A 9
6 Elementy obsługi na ciance tylnej 1 łacuch do zabezpieczania butli z gazem 2 półka do ustawienia butli z gazem osłonowym 3 w zasilania gazu 4 gniazdo zasilania podgrzewacza gazu 5 przewód zasilania sieciowego Po ustawieniu na półce, butl z gazem zabezpieczy przed wywróceniem si, mocujc j do wspornika za pomoc łacucha. Nie stawia na półk zbyt duej butli - grozi to wywróceniem si półautomatu. 10
7 Przygotowanie półautomatu do pracy 7.1 Przyłczanie do sieci zasilajcej Przyłczanie półautomatu do zasilajcej sieci energetycznej oraz włczanie do systemu ochrony przeciwporaeniowej powinno by zgodne z norm arkuszow PN-E 05009 pt. Instalacja elektryczna w obiektach budowlanych. Półautomat Magster 350C jest przystosowany do współpracy z sieci trójfazow 3 x 400 V + PE, 50 Hz z zabezpieczeniem zwłocznym bezpiecznikiem o prdzi I = 32 A. Gniazdo przyłczeniowe 32A-6h powinno posiada podłczony zacisk ochrony przeciwporaeniowej. Przed przyłczeniem półautomatu do sieci zasilajcej upewni si czy wyłcznik główny jest w pozycji O /wyłczony/. 7.2 Podłczenie przewodu powrotnego W zalenoci od przewidywanego prdu spawania wtyk przewodu powrotnego wprowadzi do właciwego gniazada lub. Drugi koniec przewodu za pomoc zacisku kleszczowego podłczy do spawanego elementu. 7.3 Podłczenie uchwytu spawalniczego Wprowadzi wtyk uchwytu spawalniczego do gniazda X1, a nastpnie zamocowa go za pomoc nakrtki wtyku uchwytu spawalniczego. Pamita naley o wyposaeniu uchwytu spawalniczego w kocówk kontaktow i prowadnic drutu właciw dla rednicy drutu elektrodowego i materiału spawanego. tryb pracy uchwytu spawalniczego * 2-taktowy - przycinicie przycisku na uchwycie spawalniczym i przytrzymanie go przycinitym załcza urzdzenie i utrzymuje je w stanie aktywnym; zwolnienie przycisku wyłcza urzdzenie * 4-taktowy - włczanie i wyłczanie urzdzenia nastpuje po jednokrotnym naciniciu przycisku na uchwycie spawalniczym 7.4 Zakładanie drutu elektrodowego do podajnika Podnie pokryw boczn półautomatu. Załoy rolk napdow odpowiedni do rednicy drutu elektrodowego. Załoy szpul z drutem elektrodowym na tulej w komorze podajnika. Wyregulowa moment hamowania tulei ze szpul drutu elektrodowego. Wprowadzi drut elektrodowy do podajnika drutu elektrodowego. Wyregulowa sił docisku rolki podajnika drutu elektrodowego. Widok i elementy funkcyjne podajnika drutu elektrodowego 11
Nakładanie szpuli z drutem elektrodowym - nałoy szpul z drutem /typ A, > 300/ na obrotowy korpus tulei tak, aby drut wychodził dołem naprzeciwko króca z rurk prowadzc w podajniku drutu - przed spadaniem szpul blokuje zapadkowa konstrukcja tulei - koniec drutu nawinitego na szpuli jest przeprowadzony przez otwór i zagity - dla uniknicia popltania, przytrzyma drut w czasie wyjmowania jego koca z otworu - zagity odcinek drutu naley odci, a jego koniec spiłowa, tak eby nie był ani ostry ani tncy; ostry koniec drutu moe spowodowa przebicie powłoki przewodu uchwytu Regulacja momentu hamowania tulei - dla uniknicia samoczynnego rozwinicia si drutu elektrodowego i jego popltania, tuleja jest wyposaona w układ hamujcy - jego regulacja odbywa si poprzez obrót dwóch spryn znajdujcych si wewntrz korpusu tulei - krcc spryny w lewo zwiksza si moment hamowania, krcc je w prawo zmniejsza si go Wprowadzanie drutu elektrodowego do podajnika - dla umoliwienia wprowadzenia drutu do podajnika naley zwolni zatrzask i podnie rami dociskowe podajnika - koniec drutu wsun do prowadnicy w tylnej czci podajnika i przeprowadzi go nad rolk napdow i wetkn do króca prowadzcego do prowadnicy w uchwycie spawalniczym - nastpnie docisn drut w rowku rolki napdowej zatrzaskujc rami dociskowe Regulacja siły docisku ramienia dociskowego - przed przystpieniem do spawania naley pamita o prawidłowym ustawieniu regulatora siły docisku w zatrzasku - sił docisku reguluje si poprzez obrót pokrtła zatrzasku: w prawo - zwikszanie siły docisku, w lewo - zmniejszanie siły docisku Uwaga! * przy zbyt małej sile docisku rolka napdowa lizga si po drucie * przy zbyt duej sile docisku wzrasta opór podawania a drut jest odkształcany co w efekcie moe powodowa jego skrawanie Wprowadzanie drutu elektrodowego do uchwytu spawalniczego - pokrtło regulacji prdkoci podawania drutu ustawi w połoeniu rodkowym - po załczeniu zasilania półautomatu /wyłcznik w połoeniu "l"/ naciska przycisk na uchwycie spawalniczym do momentu wyjcia drutu elektrodowego z kocówki kontaktowej uchwytu - przy powyszej czynnoci zachowa szczególn ostrono ze wzgldu na moliwo skaleczenia Uwaga! Zaleca si wykonanie powyszej czynnoci przy zdjtej kocówce kontaktowej i wkrcenie jej dopiero po wyjciu drutu z uchwytu i po wyłczeniu zasilania półautomatu. 12
7.5 Podłczanie gazu osłonowego W celu podłczenia gazu osłonowego wykona nastpujce czynnoci : Ustawi butl z gazem na półce półautomatu i zabezpieczy j przed wywróceniem si, mocujc j do wspornika za pomoc łacucha. Zdj kołpak ochronny zaworu butli z gazem osłonowym i na moment odkrci zawór butli dla usunicia ewentualnych zanieczyszcze. Zamontowa reduktor z rotametrem, zapewniajc rurce rotametru pionowe połoenie. Stosujc gaz CO 2 zamontowa dodatkowo podgrzewacz gazu. Do reduktora podłczy w zasilania gazu osłonowego półautomatu, za pomoc opaski zaciskowej. Podłczy zasilanie podgrzewacza gazu do gniazda zasilania podgrzewacza umieszczonego na ciance tylnej półautomatu. Zawór reduktora powinien by odkrcony na stałe tylko bezporednio przed przystpieniem do prac spawalniczych. Do spawania stali niskowglowych i niskostopowych stosuje si gaz CO 2 lub mieszanki argonu i CO 2, natomiast do stali stopowych oraz aluminium i jego stopów odpowiednie gazy lub mieszanki gazowe zalecane przez producentów gazów osłonowych. 8 Przygotowanie półautomatu do pracy Wtyk przewodu powrotnego pewnie wprowadzi do włciwego gniazda, a zacisk kleszczowy połczy z elementem spawanym, zapewniajc mu jak najlepszy kontakt. Wtyk uchwytu spawalniczego wprowadzi do oporu do gniazda uchwytu, a nastpnie dokrci nakrtk wtyku uchwytu spawalniczego celem zapewnienia właciwego kontaktu elektrycznego. Połczy butl z gazem osłonowym z półautomatem za pomoc przewodu doprowadzajcego gaz. Włczy wtyczk zasilania sieciowego półautomatu do gniazda sieciowego. Załoy drut elektrodowy do podajnika drutu elektrodowego. Włczy zasilanie półautomatu wyłcznikiem głównym - powinna si zawieci lampka sygnalizacyjna i włczy wentylator. Stosownie do wybranego trybu spawania i gruboci spawanych elementów nastawi odpowiednie parametry spawania. Zachowujc stosowne przepisy bhp, mona przystpi do spawania przez nacinicie przycisku uchwytu spawalniczego. Uwaga! W celu przystosowania urzdzenia do spawania drutem aluminiowym naley usun rurk prowadzc znajdujc si w gnie dzie EURO i zastpi j rurk cienkocienn /129.0461/. W rurk cienkocienn wprowadzi prowadnic drutu /np. 126.M006/ i skróci j tak, aby sigała rolek podajnika. 13
9 Spawanie metod MIG/MAG Dokona instalacji półautomatu zgodnie z wczeniejszym opisem. Biorc pod uwag przewidywany prd spawania, podłczy przewód prdowy z zaciskiem uziemiajcym do odpowiedniego gniazda "-" umieszczonego na płycie przedniej półautomatu, i tak: - dla prdów spawania do 150 A /przy pracy 60 %/ do gniazda - dla prdów spawania powyej 150 A /przy pracy 60 %/ do gniazda Zacisk uziemiajcy przewodu podłczy do elementu spawanego, zapewniajc mu jak najlepszy kontakt. Włczy zasilanie ródła prdu przez ustawienie pokrtła wyłcznika sieciowego w pozycji "l" - zawieci si lampka sygnalizacyjna. Wielko napicia /prdu/ spawania reguluje si: zgrubnie - za pomoc pokrtła zgrubnej regulacji napicia spawania za dokładnie za pomoc pokrtła dokładnej regulacji napicia spawania Oba te pokrtła umieszczone s na płycie przedniej półautomatu. Uwaga! Regulacja napicia spawania w trakcie spawania grozi powanym uszkodzeniem półautomatu. Wielko prdu spawania bezporednio zaley od wielkoci prdkoci podawania drutu elektrodowego. Dobra odpowiedni warto prdkoci podawania drutu elektrodowego za pomoc pokrtła regulacji prdkoci podawania drutu umieszczonego na płycie przedniej półautomatu. Zakres regulacji prdkoci podawania drutu wynosi od 1 do 20 m/min. - wybra dany tryb pracy uchwytu spawalniczego Zachowujc stosowne przepisy bhp mona przystpi do spawania. Dla umoliwienia swobodnego przemieszczania drutu, w czasie pracy przewód uchwytu spawalniczego układa bez ostrych załama. Po rozpoczciu spawania wartoci prdu i napicia spawania s wywietlane na odpowiednich miernikach. Po zakoczeniu procesu spawania, mierniki pokazuj zapamitane wartoci rednie prdu i napicia spawania z ostatnich 2 sek. 10 Dobór parametrów spawania Dla metody spawania technik MIG/MAG wymagane jest jedynie ustawianie dwóch parametrów spawania : napicia spawania i prdkoci podawania drutu elektrodowego. Zwikszanie prdkoci podawania drutu elektrodowego powoduje skrócenie długoci łuku, zwikszenie natenia prdu spawania oraz zwikszenie głbokoci wtopienia /przetopu/. Zmniejszenie prdkoci podawania drutu powoduje wydłuenie łuku, zmniejszenie natenia prdu spawania i zmniejszenie przetopu. Zwikszenie napicia spawania powoduje wydłuenie łuku. Zmniejszenie napicia spawania powoduje skrócenie łuku. Gdy prdko podawania drutu elektrodowego jest za dua nastpuje wyrane "wypychanie" uchwytu spawalniczego ku górze. Drut elektrodowy nie nada topi si w łuku i odpycha uchwyt spawalniczy. Gdy prdko podawania drutu elektrodowego jest za mała lub gdy napicie spawania jest za wysokie, na kocu drutu elektrodowego tworz si due krople, które spadaj obok jeziorka ciekłego metalu. Zbyt due rozpryski wiadcz o za małym napiciu spawania lub za duej prdkoci podawania drutu elektrodowego. Podczas spawania "z góry na dół" mona obniy napicie spawania o około 1-2 V /zmniejszy napicie spawania o jeden skok/. Podczas wykonywania spoin wypełniajcych, dla uzyskania gładkiego lica, mona podwyszy napicie spawania o ok.1-4 V. W urzdzeniu tym istnieje moliwo regulacji upalania drutu po zakoczeniu procesu spawania. Do tego celu słuy pokrtło regulacji czasu upalania drutu za pomoc którego mona zmienia długo drutu elektrodowego wystajcego z kocówki kontaktowej uchwytu spawalniczego. Naley zwróci uwag na właciwy dobór czasu upalania - nastawienie jego maksymalnej wartoci moe powodowa wtapianie si drutu w kocówk kontaktow. 14
11 Obsługa okresowa Wszystkie czynnoci konserwacyjne powinny by dokonywane po wczeniejszym odłczeniu półautomatu od sieci zasilajcej i przez wykwalifikowany personel. W ramach codziennej obsługi naley : - utrzymywa półautomat suchy i w czystoci, szczególnie dbajc o regularne wydmuchiwanie gromadzcych si wewntrz opiłków i innych drobin przewodzcych - sprawdza stan połcze obwodu prdowego i instalacji gazowej - usuwa odpryski metali z dyszy gazowej - mog by przyczyn zaburze w osłonie jeziorka ciekłego metalu - smarowa dysz uchwytu rodkiem przeciwrozpryskowym - wyłcza zasilanie półautomatu podczas dłuszych przerw w pracy - w przypadku zauwaenia opiłków drutu elektrodowego naley sprawdzi, czy docisk rolki napdowej jest odpowiedni do rednicy zastosowanego drutu i w razie niezgodnoci zmmniejszy docisk - przed zainstalowaniem nowej rolki drutu elektrodowego wykrci dysz gazow i kocówk kontaktow w celu przeczyszczenia pancerza wiodcego drut spronym powietrzem - przez co unika si blokowania drutu w pancerzu przez osadzajce si tam opiłki - sprawdza czy otwór kocówki kontaktowej jest odpowiedni do rednicy drutu elektrodowego W ramach comiesicznego przegldu naley : - dokładnie odkurzy wntrze komory podajnika drutu oraz umy prowadnic drutu uchwytu spawalniczego np. w benzynie ekstrakcyjnej - sprawdza styki podzespołów i elementów łczeniowych - nadpalone i zanieczyszczone doprowadzi do właciwego stanu - dokrci wszystkie połczenia rubowe 15
12 Zanim skorzystasz z serwisu Objawy Przyczyna Postpowanie Brak podawania drutu elektrodowego /silnik podajnika pracuje/ Za słabo dokrcony docisk Zanieczyszczona prowadnica drutu w uchwycie Rowek załoonej rolki nie odpowiada rednicy drutu Dokrci docisk prawidłowo Wyczyci prowadnic drutu elektrodowego Doprowadzi do zgodnoci rolki ze rednic drutu Brak podawania drutu elektrodowego /silnik podajnika nie pracuje/ Nieregularny posuw drutu elektrodowego Zablokowany drut elektrodowy w kocówce kontaktowej Uszkodzony silnik Uszkodzony układ sterowania US-41A Uszkodzona kocówka kontaktowa Rowek rolki podajcej jest brudny, uszkodzony lub nie odpowiada rednicy drutu Łuk nie zajarza si Brak właciwego styku zacisku przewodu powrotnego Łuk zbyt długi i nieregularny Napicie spawania za wysokie Prdko podawania drutu za mała Wymieni kocówk kontaktow Przekaza półautomat do serwisu Przekaza półautomat do serwisu Wymieni kocówk na now Wyczyci rowek rolki, wymieni rolk lub dobra rolk do rednicy stosowanego drutu Poprawi styk zacisku Zmniejszy napicie spawania Zwikszy prdko podawania drutu Łuk zbyt krótki Napicie spawania za niskie Zwikszy napicie spawania Po włczeniu zasilania lampka sygnalizacji załczenia zasilania nie wieci si Prdko podawania drutu za dua Brak napicia zasilania Uszkodzony bezpiecznik F1 lub F2 w zasilaniu sieciowym Uszkodzony wyłcznik S2 Uszkodzona sygnalizacja Zmniejszy prdko podawania drutu Podłczy zasilanie Wymieni bezpiecznik na taki sam sprawny Wymieni wyłcznik główny* Wymieni lampk* *w okresie gwarancyjnym moe tego dokona tylko autoryzowany punkt serwisowy 16
13 Wady spoin Podczas obsługi półautomatu naley zwróci uwag na dodatkowe czynniki mogce by przyczyn nieprawidłowego jarzenia si łuku i powstawania wad spoiny : - koczcy si gaz osłonowy, jego brak w butli lub awaria zaworu butli - zbyt duy lub zbyt mały wydatek gazu osłonowego - zredukowane cinienie gazu na skutek zamarznicia reduktora butli - mechaniczne lub elektryczne uszkodzenie elektrozaworu gazowego - wntrze dyszy gazu nadmiernie zanieczyszczone rozpryskiem 17
14 Uruchomienie po dłuszym składowaniu Przyłczanie półautomatu do zasilajcej sieci energetycznej oraz włczanie do systemu ochrony przeciwporaeniowej powinno by zgodne z norm arkuszow PN-E - 05009 pt. "lnstalacje elektryczne w obiektach budowlanych". Sprawdzi stan izolacji pomidzy gniazdami wyjciowymi i obudow przy załczonym wyłczniku głównym i zmostkowanych stykach stycznika K. Przed wykonaniem próby naley: - odłczy wszystkie przewody od układów elektroniki w ródle i podajniku - odłczy wszystkie przewody od silnika podajnika - zewrze ze sob gniazda wyjciowe EURO podajnika i ródła prdu, oraz dołczy do nich uzwojenie wtórne transformatora głównego Pomiaru dokona za pomoc megaomomierza 500 V. Warto rezystancji izolacji winna wynosi powyej 5 M. Sprawdzi stan izolacji pomidzy stykami wtyczki sieciowej i gniazdami wyjciowymi. Przed wykonaniem próby naley: - odłczy wszystkie przewody od układów elektroniki w ródle i podajniku - odłczy wszystkie przewody od silnika podajnika - zewrze ze sob gniazda wyjciowe EURO podajnika i ródła prdu, oraz dołczy do nich uzwojenie wtórne transformatora głównego Pomiaru dokona za pomoc megaomomierza 500 V. Warto rezystancji izolacji winna wynosi powyej 5 M. Sprawdzi stan ochrony przeciwporaeniowej poprzez wykonanie pomiaru rezystancji połcze pomidzy zaciskiem ochronnym a rdzeniem transformatorów i metalow konstrukcj obudowy. Rezystancja ta nie powinna by wiksza ni 0,1 przy przepływie prdu stałego nie mniejszego ni 25 A. Sprawdzi stan połcze gwintowych - rozlunione dokrci. 18
15 Skrócony opis konstrukcji Półautomat spawalniczy Magster 350C jest 3-fazowym prostownikiem spawalniczym o płaskich charakterystykach statycznych typu CV/ang. constant voltage - charakterystyka stałonapiciowa/. Regulacja napicia spawania odbywa si w sposób skokowy po stronie pierwotnej transformatora spawalniczego T1. a Półautomat zbudowany jest z nastpujcych podzespołów : - transformator spawalniczy T1 z odczepami po stronie pierwotnej - diodowy mostek prostowniczy V1 - podajnik drutu elektrodowego Pd - układ sterowania funkcji półautomatu Us - wyłcznik załczania/wyłczania zasilania sieciowego S3 - przełczniki zmiany napicia spawania S1, S2 - stycznik załczajcy półautomat K1 schemat blokowy półautomatu spawalniczego Magster 350C Półautomat działa w sposób nastpujcy : - wejciowe napicie zasilajce 400 V zostaje odpowiednio obnione przez transformator T1 - w mostku prostowniczym V napicie to zostaje wyprostowane i podane do drutu elektrodowego w uchwycie spawalniczym - zmian napicia spawania uzyskuje si za pomoc przełczników S1, S2 - podajnik drutu Pd słuy do podawania drutu elektrodowego - układ sterujcy Us słuy do sterowania funkcjami półautomatu 19
16 Schemat ideowy półautomatu Magster 350C 20
17 Schemat ideowy podajnika drutu PDE41 21
18 Technologia spawania metoda MIG/MAG ogólnie Jedn z najbardziej rozpowszechnionych technik spawalniczych majcych zastosowanie przy spawaniu stali konstrukcyjnych wglowych i stopowych jest technika spawania elektrod topliw w osłonie gazów osłonowych GMAW /ang. Gas Metal Arc Welding/, popularnie nazywana metod MIG/MAG /ang. Metal Inert Gas / Metal Active Gas/. Na poniszym rysunku przedstawiono zasad spawania t technik Elektroda topliw wykonana jest w postaci drutu nawinitego na szpul, który jest podawany do spoiny poprzez rolki podajnika, przewód elastyczny i kocówk kontaktow. Wolny wylot elektrody /odcinek elektrody pomidzy kocówk kontaktow a łukiem spawalniczym/ jest odpowiednio krótki i pozwala na uycie duych gstoci prdu - ponad 100A/mm. Biegun dodatni /plus/ ródła energii jest przyłczony do elektrody topliwej, za biegun ujemny /masa/ do elementu spawanego. Łuk spawalniczy powstaje pomidzy elektrod topliw /drutem/ a materiałem spawanym, dziki czemu uyty drut jest jednoczenie elektrod w obwodzie spawania i materiałem wypełniajcym spoin - spoin. Gaz osłonowy /obojtny lub aktywny/ wypływa z dyszy gazowej chronic ciekły metal topicej si elektrody i jeziorko ciekłego metalu przed dostpem powietrza atmosferycznego /głównie tlenu i azotu/. 19 Technologia spawania podstawy 19.1 Rodzaje spoin i typy złczy 22
19.2 Zalecenia praktyczne Technika MIG/MAG umoliwia spawanie we wszystkich pozycjach. Spoiny czołowe w pozycji podolnej naley wykonywa technik "pchaj" dla elementów cienkich i technik "cignij" dla elementów grubszych. Spoiny czołowe w pozycji pionowej dla elementów cienkich naley wykonywa od góry do dołu. Spoiny pachwinowe w pozycji nabocznej naley wykonywa technik "pchaj", ale z uwzgldnieniem dodatkowego pochylenia uchwytu spawalniczego w płaszczynie prostopadłej do kierunku spawania. W przypadku wypełniania szerokich rowków w pozycji podolnej lub pionowej, kocem uchwytu naley wykonywa poprzeczne ruchy wahadłowe. Podczas spawania uchwyt spawalniczy powinien by prowadzony pod odpowiednim ktem w stosunku do spawanych elementów - zbyt duy kt pochylenia moe powodowa zasysanie powietrza do jeziorka ciekłego metalu /kt odchylenia uchwytu od pionu powinien by 10 /. Spawanie łukiem długim zmniejsza głboko wtopienia - spoina jest szeroka i płaska, a spawaniu towarzyszy zwikszony rozprysk. Spawanie łukiem krótkim /przy tej samej gstoci prdu/ zwiksza głboko wtopienia - spoina jest wsza, a rozprysk materiału staje si mniejszy. Nadmierne wydłuenie lub skrócenie łuku moe spowodowa niestabilne jarzenie si łuku i zł jako spoiny. L1, L2 długo łuku Na głboko wtopienia znaczcy wpływ ma take kierunek spawania - prowadzenie uchwytu spawalniczego Na rysunku obok przedstawiono Porównanie spawania metod "cignij" z metod "pchaj". H1, H2- głboko wtopienia Powikszenie wolnego wylotu elektrody /przy nie zmienionej prdkoci podawania drutu/ powoduje zmniejszenie gstoci prdu na kocu elektrody, a tym samym zmniejszenie głbokoci wtopienia. W tym przypadku energia ródła spawalniczego tracona jest na nagrzewanie oporowe wysunitego odcinka drutu. Lw wolny wylot elektrody /15-20 mm/ 23
19.3 Gazy osłonowe Gazy osłonowe stosowa zgodnie z zaleceniami ich producentów. Najczciej stosowane gazy osłonowe w półautomatach Magster to : obojtne Ar, H, Ar+He - stosowane w metodzie MIG - spawanie stali stopowych oraz metali nieelaznych i ich stopów aktywne CO 2 - stosowane w metodzie MAG - spawanie niskowglowych i niskostopowych stali konstrukcyjnych mieszanki gazowe Ar+CO 2, Ar+O 2, Ar+CO 2+O 2 - stosowane w metodzie MAG Uwaga: wydatek gazu osłonowego powinien by liczbowo 10-12 razy wikszy ni rednica drutu elektrodowego np. dla drutu 0,8 mm powinien on wynosi 8-10 l/min. 19.4 Zmiany stanu skupienia metalu w łuku spawalniczym Ze wzgldu na rodzaj zastosowanego gazu osłonowego oraz parametry elektryczne procesu spawania /napicie i natenie/ rozrónia si trzy sposoby zmiany stanu skupienia metalu w łuku spawalniczym : grubokropelkowy - stosowany w metodzie MIG/MAG przy małych gstociach prdu i długim łuku - nie zalecany w pozycjach przymusowych natryskowy - stosowany w metodzie MAG z mieszankami gazu y - nie zalecany w pozycjach przymusowych zwarciowy - stosowany w metodzie MAG z krótkim łukiem - zalecany do spawania elementów o małej gruboci i w pozycjach 24
20 Tabela rowków spoin stosowanych dla metody MIG/MAG 25
20 Tabela rowków spoin stosowanych dla metody MIG/MAG cd. 26
21 Wykaz czci zamiennych 27
21 Wykaz czci zamiennych 28
21 Wykaz czci zamiennych cd Poz. Opis Typ Indeks Ilo 1 transformator główny T1 B-4247-316-1R 1 2 transformator pomocniczyt2 C-4244-296-2R 1 3 zestaw prostownikowyt V B-4639-196-1R 1 4 dławik L C-4244-297-1R 1 5 przełcznik S1 ŁK-40/6.12101 1115-270-171R 1 6 przełcznik S2 ŁK-40/6.841 1115-270-177R 1 7 Wyłacznik główny S3 FT22-Pcz +FT22-10-1 +FT22-10-2 1115-299-105R 1115-299-101R 1115-299-102R 8 lampka H1 LTS32x13 0917-421-038R 1 9 lampka H2 LS3P1 0917-421-041R 1 10 amperomierz cyfrowy P1 WA/H - 400 C-3731-386-1R 1 11 woltomierz cyfrowy P2 WV/HS- 100 C-3731-384-1R 1 12 gniazdo Euro X1 C-2985-002-1R 1 13 gniazdo X2, X3 GSz 50-70 C-2986-001-3R 2 14 gniazdo X4 SzR16P2EG5 1158-641-003R 1 15 gniazdo bezpiecznikowe GBA-zB-4 10A 250V 1158-632-009R 4 16 bezpiecznik F1, F2 F2A/L/250V 1158-660-028R 2 17 bezpiecznik F3 F6,3A/L/250V 1158-660-040R 1 18 bezpiecznik F4 F4A/L/250V 1158-660-037R 1 19 kondensatory C1, C2, C3 1158-121-010R 3 20 stycznik K1 Cl25,42V CB-NO 1115-212-202R 1115-212-205R 21 wentylator M1 D-4721-006-5R 1 22 bocznik R1 400A 60mV 0941-712-026R 1 23 koło C-4739-012-2R 2 24 koło skrtne 1.A18.E63Q75 1029-660-077R 2 25 zepół podajcy M2 CWF510P 0744-000-163R 1 26 układ sterowania US-41 S C-3731-379-1R 1 27 Elektrozawór gazowy K2 ELBA 5536 NB2, 24V 0972-423-005R 1 28 potencjometr R3 PR246-470k-A-16-P1 1158-113-282R 1 29 potencjometr R6, R7 PR246-10k-A-16-P1 1158-113-304R 2 30 przełacznik S4, S5 WP8.5 1115-270-064R 2 31 przełcznik S6 W10.1 1115-270-031R 1 32 rolka V 0.8/1.00 40 BP10088-1 2 33 rolka V1.2/1.6040 BP10095-1 2 34 rolka U 1.0/1.2040 BP10077-1 2 36 łacuch D-2688-001-1R 1 37 tuleja C-3891-001-1R 1 38 Przewód zasilania D-5578-189-1R 1 1 1 1 1 1 29
22 Notatki 30