Komentarz tygodniowy DANE MAKROEKONOMICZNE Z POLSKI Decyzja w sprawie stóp procentowych Wskaźnik IX 2012 VIII 2013 IX 2013 Referencyjna stopa NBP 4,75 % 2,50 % 2,50 % Rada Polityki Pieniężnej utrzymała stopy procentowe NBP na niezmienionym poziomie. W uzasadnieniu wskazano, iż inflacja (1,1 % r/r w lipcu br.) utrzymuje się wyraźnie poniżej celu inflacyjnego (2,5 % w skali rocznej), zaś skala oczekiwanego ożywienia w gospodarce w najbliższych kwartałach prawdopodobnie będzie umiarkowana. W komunikacie znalazł się również zapis, mówiący o tym, iż w ocenie Rady stopy procentowe NBP powinny zostać utrzymane na niezmienionym poziomie przynajmniej do końca br. Kluczowe znaczenie dla kształtowania się stóp procentowych po tym okresie będą miały prognozy dotyczące ścieżki powrotu inflacji konsumentów do celu NBP. Obserwując zmiany na rynkach finansowych w minionych tygodniach, jako szczególne czynniki ryzyka należy podkreślić wpływ rosnących cen ropy oraz osłabienia złotego, które mogą przyspieszyć powrót inflacji do celu. WYDARZENIA W POLSCE Według opublikowanych w poniedziałek (9 września) szacunkowych danych Ministerstwa Pracy i Polityki Społecznej w sierpniu br. stopa bezrobocia wyniosła 13,0 %, wobec 13,1 % w lipcu oraz 12,4 % w sierpniu ub. r. W ujęciu miesięcznym liczba bezrobotnych zmniejszyła się o 8,4 tys. osób, zaś w ujęciu rocznym zwiększyła się o 120,0 tys. osób. Rząd przedstawił propozycje zmian w sposobie funkcjonowania Otwartych Funduszy Emerytalnych, które marginalizują rolę tych instytucji w systemie emerytalnym. Część środków zgromadzona przez ubezpieczonych w OFE, która była inwestowana w obligacje rządowe zostanie przekazana do ZUS. Propozycje rządu zakładają ponadto, iż ubezpieczeni będą mieli trzy miesiące od wejścia ustawy w życie na podjęcie decyzji o tym, czy chcą odprowadzać część swojej składki emerytalnej do OFE, które jednak nie będą mogły inwestować w obligacje Skarbu Państwa. Brak złożenia deklaracji będzie oznaczał, iż całość składki będzie trafiać do ZUS. Środki ubezpieczonych, którzy zdecydują się odprowadzać część składki do OFE będą stopniowo przekazywane do ZUS (na 10 lat przed osiągnięciem wieku emerytalnego), który również będzie zajmował się wypłatą emerytur. Rząd przyjął projekt budżetu na 2014 r., który zakłada m.in. dochody na poziomie 276,5 mld zł (wobec 275,7 mld zł w tegorocznym budżecie po nowelizacji) oraz deficyt na poziomie 47,7 mld zł zł (wobec 51,6 mld zł w tym roku). Projekt przyszłorocznego budżetu został skonstruowany przy założeniu 2,5 % wzrostu PKB w 2014 r. oraz średniorocznej inflacji na poziomie 2,4 %. 1
DANE MAKROEKONOMICZNE ZE ŚWIATA DANE MAKROEKONOMICZNE Z POLSKI Strefa euro Decyzja w sprawie stóp procentowych Wskaźnik IX 2012 VIII 2013 IX 2013 Główna stopa procentowa w strefie euro 0,75 % 0,50 % 0,50 % Rada Prezesów Europejskiego Banku Centralnego pozostawiła stopy procentowe w strefie euro na niezmienionym poziomie. W uzasadnieniu decyzji wskazano m.in. iż aktualne prognozy EBC wskazują, że inflacja będzie utrzymywała się w najbliższych latach na niskim poziomie (odpowiednio 1,5 % w 2013 r. i 1,3 % w 2014 r.). Eksperci EBC przewidują również, iż pomimo odnotowanej w drugim kwartale poprawy koniunktury, gospodarka strefy euro skurczy się w 2013 r. o 0,4 %, zaś w 2014 r. odnotuje umiarkowany wzrost (o 1,0 %). Mając na uwadze powyższe czynniki, władze monetarne potwierdziły, iż stopy procentowe w strefie euro prawdopodobnie pozostaną na obecnym lub niższym poziomie przez dłuższy czas, unikając jednocześnie precyzyjnych sformułowań odnośnie oczekiwanego terminu zakończenia wyjątkowo łagodnej polityki monetarnej. Prezes EBC (Mario Draghi) potwierdził jednocześnie, iż na wrześniowym posiedzeniu dyskutowano na temat możliwej obniżki stóp, jednak dla części przedstawicieli komitetu decyzyjnego odnotowana w II kw. poprawa koniunktury nie uzasadniała dalszej redukcji stóp. WYDARZENIA NA ŚWIECIE Strefa euro Według danych opublikowanych przez Eurostat gospodarka strefy euro skurczyła się w drugim kwartale br. o 0,5 % r/r, wobec spadku o 1,0 % r/r w I kw. br. Pozytywnym sygnałem w danych za drugi kwartał jest odnotowany wzrost PKB w ujęciu kw./kw. (o 0,3 %), wobec spadku o 0,2 % w I kw. br., co pozwala mieć nadzieję, iż okres najgorszej koniunktury europejska gospodarka ma już za sobą. USA Według danych opublikowanych przez amerykański Departament Pracy stopa bezrobocia w sierpniu wyniosła 7,3 %, wobec 7,4 % w lipcu. Pomimo spadku bezrobocia w USA do najniższego poziomu od grudnia 2008 r., dane zostały odebrane przez rynki finansowe jako argument, przeciw zaostrzeniu polityki pieniężnej w USA. Taka interpretacja opublikowanych danych wynika przede wszystkim z faktu, iż uczestnicy rynku zwracają głównie uwagę na publikowane wraz z danymi o bezrobociu zmianę zatrudnienia w sektorze pozarolniczym. Ten wskaźnik w sierpniu okazał się słabszy od oczekiwań (wzrost o 169 tys. osób, wobec oczekiwań na poziomie 180 tys. osób), czemu towarzyszyła również rewizja w dół danych za lipiec (wzrost o 104 tys. osób, wobec wcześniejszych szacunków na poziomie 162 tys. osób). 2
DANE MAKROEKONOMICZNE RYNKI FINANSOWE Z POLSKI RYNEK STÓP PROCENTOWYCH Miniony tydzień nie przyniósł zmian rynkowych stawek WIBOR, które na koniec tygodnia ukształtowały się na tych samych poziomach co w poprzedni piątek (30 sierpnia br.). Główną przyczyną obserwowanej od kilku tygodni stabilizacji rynkowych oczekiwań odnośnie poziomu stóp procentowych w najbliższych miesiącach są jednoznaczne wypowiedzi członków Rady Polityki Pieniężnej (w tym prezesa NBP Marka Belki) o tym, iż stopy procentowe w Polsce pozostaną bez zmian co najmniej do końca 2013 r. W związku z tym, najbardziej prawdopodobnym scenariuszem w najbliższych tygodniach jest utrzymywanie się rynkowych stawek WIBOR na poziomie zbliżonym do odnotowanego na koniec minionego tygodnia. Średnie rynkowe stopy procentowe w okresie 02 06.09.2013 r. Okres WIBOR EURIBOR LIBOR-USD LIBOR-CHF LIBOR-GBP 1M 2,61% 0,13% 0,18% 0,00% 0,49% 3M 2,70% 0,23% 0,26% 0,02% 0,52% 6M 2,73% 0,34% 0,39% 0,08% 0,59% 1Y 2,76% 0,55% 0,67% 0,24% 0,88% RYNEK WALUTOWY Wyszczególnienie 30.08.2013 06.09.2013 Zmiana 1 USDPLN 3,2209 3,2732 1,62% 1 EURPLN 4,2654 4,2975 0,75% Biorąc jako punkt odniesienia kursy ustalane na fixingu NBP, złoty osłabił się w minionym tygodniu wobec dolara o 1,6 % i o 0,8 % wobec euro (tabela obok). Podobnie jak w poprzednich tygodniach, również w ostatnich dniach kluczowy wpływ na kierunek zmian na rynku walutowym miały spekulacje uczestników rynku na temat możliwego zaostrzenia polityki pieniężnej przez władze monetarne w USA. Należy jednocześnie zauważyć, iż w godzinach popołudniowych w piątek (zatem już po ustaleniu kursu na fixingu NBP) miała miejsce istotna zmiana nastrojów na rynkach finansowych, która m.in. przełożyła się na umocnienie złotego wobec głównych walut. Odnotowane zmiany były konsekwencją publikacji miesięcznych danych z rynku pracy w USA, które okazały się słabsze od oczekiwań, co zwiększa prawdopodobieństwo, iż na wrześniowym posiedzeniu władze monetarne w USA nie ograniczą programu skupu aktywów. 3
RYNEK TOWAROWY Cena Cena Cena Cena ropy Data miedzi złota srebra (USD/bbl) (USD/lb) (USD/oz.) (USD/oz.) 30.08 114,01 3,23 1395,69 23,64 02.09 114,33 3,23 1394,29 23,97 03.09 115,68 3,30 1412,04 24,21 04.09 114,91 3,24 1390,84 23,71 05.09 115,26 3,24 1366,99 23,52 06.09 116,12 3,26 1390,87 23,05 W minionym tygodniu wzrosły ceny surowców, na których notowania szczególnie istotny wpływ mają oceny koniunktury gospodarczej na świecie. Korzystny odbiór przez rynek danych o PKB w strefie euro, z których wynika, iż w ujęciu kwartał do kwartału gospodarka strefy wzrosła w II kw. o 0,3 %, był jednym z czynników sprzyjających wzrostowi zarówno cen ropy, jak i miedzi (odpowiednio o 1,9 % i 0,9 % w ujęciu tygodniowym). W kierunku dalszego wzrostu cen ropy oddziaływały również opublikowane dane amerykańskiej Agencji ds. Energii, które wskazały na spadek zapasów tego surowca o 1,8 mln baryłek w ujęciu tygodniowym. W ostatnich dniach nadal istotne znaczenie dla wzrostu cen ropy miało również rosnące prawdopodobieństwo interwencji militarnej USA w Syrii. Wydaje się zatem, iż w warunkach wyraźnej przewagi czynników, które sprzyjają wzrostowi cen ropy na światowych rynkach, w najbliższych dniach ceny ropy pozostaną na podwyższonym poziomie. Na koniec minionego tygodnia cena ropy Brent przekroczyła poziom 116 dolarów za baryłkę, co w połączeniu z osłabieniem złotego stanowi istotny czynnik ryzyka dla kształtowania się inflacji w Polsce w najbliższych miesiącach. RYNEK KAPITAŁOWY W ujęciu tygodniowym indeks WIG20 stracił 6,1 %, wyróżniając się negatywnie na tle głównych indeksów giełdowych zarówno w Europie, jak i w USA (w tym samym okresie amerykański Dow Jones zyskał 0,8 %). Kluczowe znaczenie dla kierunku zmian na GPW w Warszawie miały propozycje rządu odnośnie zmian w sposobie funkcjonowania Otwartych Funduszy Emerytalnych, które istotnie ograniczają rolę tych instytucji w systemie emerytalnym. Ze względu na fakt, iż po wprowadzeniu zmian proponowanych przez rząd, OFE nie będą mogły inwestować w obligacje Skarbu Państwa, znacznie zwiększy się ryzyko inwestycji podejmowanych przez te instytucje, co może skłonić wielu ubezpieczonych do pozostania w ZUS. Tym samym zaproponowany przez rząd nowy sposób funkcjonowania OFE, może doprowadzić do faktycznej likwidacji tych instytucji. 4
KALENDARIUM W najbliższych dniach najważniejszą publikacją na rynku krajowym będą dane GUS o inflacji konsumentów w sierpniu. Po znacznie silniejszym od oczekiwań odczycie inflacji w lipcu br. (1,1 % r/r, wobec 0,2 % r/r wzrostu w czerwcu), rynek oczekuje stabilizacji wskaźnika inflacji w ujęciu rocznym, na poziomie zbliżonym do odnotowanego w lipcu. Kalendarium na najbliższy tydzień (09-13.09.2013 r.) Data Kraj Wskaźnik makro Okres Prognoza BPS Wartość poprzednia 11 września Polska Saldo na rachunku obrotów bieżących VII 200 mln EUR 574 mln EUR 13 września Polska Inflacja konsumentów, r/r VIII 1,2 % 1,1 % 13 września Polska Podaż pieniądza (M3), r/r VIII 6,8 % 6,5 % DEPARTAMENT PLANOWANIA I ANALIZ Piotr Lebiedziński Wicedyrektor Departamentu Planowania i Analiz, tel.: 22 539-52-62 Daniel Piekarek Analityk Makroekonomiczny, tel.: 22 539-54-97 Niniejsze opracowanie zostało sporządzone wyłącznie w celu informacyjnym i nie może być traktowane jako doradztwo ani porada inwestycyjna. W szczególności nie może być traktowane jako oferta ani propozycja zawarcia jakiejkolwiek transakcji, jak również nie jest formą reklamy ani ofertą sprzedaży jakiejkolwiek usługi świadczonej przez Bank BPS S.A. przedstawione opinie i komentarze są niezależnymi opiniami Banku BPS S.A. i pozostają aktualne wyłącznie w momencie ich wydania. Przy ich opracowaniu wykorzystano źródła informacji, które są uważane za wiarygodne i dokładne, jednak zastrzegamy, iż mimo to mogą być one niekompletne lub skrócone. Niniejszy dokument stanowi własność Banku. Kopiowanie i rozpowszechnianie niniejszego dokumentu w całości lub w części możliwe jest wyłącznie po uprzednim uzyskaniu pisemnej zgody Banku. 5