Instytut Mechanizacji Budownictwa i Górnictwa Skalnego Międzynarodowa Konferencja Wrocław 20-22 22 października 2011 r. Nowe spojrzenie na eksploatację surowców dr Stefan GóralczykG mgr inŝ.. Danuta Kukielska mgr ElŜbieta Uzunow Wrocław 20-22. 22. 10. 2011
Komisja Europejska 2008 r.- Zintegrowana Strategia Surowcowa Raw Materials Initiative zabezpieczenie dostępu do surowców 3 filary: Zapewnienie dostępu do surowców z rynków międzynarodowych; Określenie właściwych warunków ramowych w obrębie UE w celu promowania zrównowaŝonego zaopatrzenia ze źródeł europejskich; Zwiększenie ogólnej wydajności zasobów recyklingu oraz promowanie recyklingu w celu zmniejszenia zuŝycia podstawowych surowców na terenie UE. surowce z rynków międzynarodowych zaopatrzenie w surowce ze źródeł europejskich zwiększenie ogólnej wydajności zasobów z recyklingu Wrocław 20-22.10. 22.10. 2011 2
Komisja Europejska w 2010 r. - Raport dotyczący cy kluczowych surowców w dla UE W Raporcie zespół ekspertów, po przeanalizowaniu zastosowania 41 minerałów i metali przygotował listę 14 surowców, które uznał za istotne dla UE: antymon, beryl, kobalt, fluoryt, gal, german, grafit, ind, magnez, niob, metale grupy platyny, pierwiastki ziem rzadkich, tantal i wolfram. Komisja Europejska 2011 r. (luty) - Tackling the challenges In commodity markets and on raw materials Zawiera : - omówienie kształtowania się rynków surowcowych w najbliŝszej przyszłości - określono wyzwania stojące przed Unią - wyznaczono strategiczny cel Unii Europejskiej: Zapewnienie dostępu do mineralnych surowców w i ich pozyskiwania Wrocław 20-22.10. 22.10. 2011 3
Europejska Platforma Technologiczna Zrównowa wnowaŝonych onych Surowców w Mineralnych (2005 r.) (European Technology Platform on Sustainable Mineral Resources ) forum współpracy europejskiego przemysłu przeróbczego i metalurgicznego Główne zadania: - stworzenie i przyjęcie do realizacji programu wspierającego rozwój tej branŝy w krajach UE na bazie europejskich zasobów surowcowych z zabezpieczeniem dostępu do istniejących złóŝ w krajach Unii, - wspomaganie europejskiego potencjału naukowo-badawczego, - rozwój innowacyjnych technologii produkcyjnych, - ponowne wykorzystanie materiałów odpadowych tego przemysłu. WaŜny cel nie szkodzić środowisku Wrocław 20-22.10. 22.10. 2011 4
Sposoby osiągni gnięcia celów: efektywna ekstrakcja wydobycia, zwiększenie recyklingu, poszukiwanie alternatywnych rozwiązań lub zamienników dla materiałów krytycznych, zwiększenie wydajności wykorzystania zasobów surowcowych. Wrocław 20-22.10. 22.10. 2011 5
Program Ramowy FR8 realizacja do 2020 r. 5 zespołów roboczych (Work Packets;) WP cele: WP1 - Opracowanie nowych innowacyjnych technologii i rozwiązań dla zrównowaŝonych dostaw surowców WP2 - Opracowanie nowych innowacyjnych technologii i rozwiązań w celu zastąpienia materiałów krytycznych WP3 - Poprawa wiedzy w europie dot. surowców materiałów, oraz poprawa infrastruktury WP4 - Poprawa ram regulacyjnych poprzez wspieranie doskonałości i promowania recyklingu poprzez zamówienia publiczne i prywatne inicjatywy WP5 - Współpraca międzynarodowa Wrocław 20-22.10. 22.10. 2011 6
Zrównowa wnowaŝone one wykorzystanie naturalnych zasobów w krajowych w Polsce Strategii Działalności Górnictwa Węgla Kamiennego w Polsce w latach 2007-2015 Krajowym Programie Badań Naukowych i Prac Rozwojowych (2009) Projekt Strategii Innowacyjności i Efektywności Gospodarki (2011r) - cel strategiczny dla Polski Wysoce konkurencyjna gospodarka (innowacyjna i efektywna) oparta na wiedzy i współpracy pracy Wrocław 20-22.10. 22.10. 2011 7
Zrównowa wnowaŝona ona eksploatacja surowców w skalnych w Polsce Musi uwzględnić: Zapewnienie zrównowaŝonego rozwoju i dostępu do surowców naturalnych w branŝy surowców skalnych wywołuje konieczność zapewnienia około 10 ton materiałów na głowę mieszkańca, (wg CBI Betonginstitutet, BORÅS Szwecja), Konieczność zagospodarowania materiałów skalnych nie tylko z górnictwa skalnego, Zagospodarowanie odpadów wydobywczych i przetwórczych z innych gałęzi przemysłu wydobywczego. Wrocław 20-22.10. 22.10. 2011 8
Wybrane obszary tematyczne: Obszar 1-1 związany z innowacyjnymi technologiami zagospodarowania materiałów skalnych, zabezpieczających coraz wyŝsze wymagania budownictwa. Problem niezrównowaŝonego zapotrzebowania na kruszywo Przykłady: - beton o wysokiej wytrzymałości - wykorzystywane są kruszywa o najlepszych parametrach, o wąskim zakresie uziarnienia, - warstwy ścieralne nawierzchni - wąski zakres uziarnienia Planując innowacyjne technologie pozyskiwania surowców dla potrzeb nowoczesnego budownictwa i drogownictwa naleŝy równolegle planować działania dotyczące takiego przerobienia pozostałych frakcji kruszywa, aby moŝliwe było ich zastosowanie np. w innych obszarach budownictwa. Wrocław 20-22.10. 22.10. 2011 9
Obszar 2 - związany ze zrównowaŝonym wykorzystaniem surowców skalnych, towarzyszących eksploatacji i przetwórstwu rud metali W innowacyjnych technologiach przetwórczych równolegle naleŝy realizować dodatkowy cel, wykorzystanie surowców skalnych, które towarzyszą rudom zawierającym cenne dla innych gałęzi przemysłu składniki Ocena nowych technologii: efektywność wydobycia i przetworzenia rud metali kompleksowość w rozwiązywaniu problemów zagospodarowania surowców towarzyszących Wrocław 20-22.10. 22.10. 2011 10
Obszar 3 - związany z moŝliwością wystąpienia lokalnych niedoborów w tradycyjnych zasobach kruszyw Poszukiwanie rozwiązań alternatywnych zamienników kruszyw naturalnych: - wykorzystanie odpadów z górnictwa skalnego i rud metali - odpadowe wyroby budowlane (wyeksploatowane lub np. uszkodzone wyroby budowlane, które powstają w kaŝdej inwestycji budowlanej - zamknięcie w spójną całość łańcucha wartości, maksymalne wykorzystanie produktów z ich końca Ŝycia ) Wrocław 20-22.10. 22.10. 2011 11
Model całościowego ciowego podejścia (np.wytwarzanie betonu) Konieczne działania: ania: 1. Planowanie zagospodarowania odpadów w wydobywczych na etapie wstępnym rozpoznania złoŝa z a i jego przeróbki Niezbędne elementy Pełna dokumentacja złoŝa, obejmującej zarówno udokumentowanie kopaliny podstawowej jak równieŝ wszystkich surowców towarzyszących Selektywne gromadzenie odpadów, które potencjalnie mogą zostać zastosowane w innych produktach Technologie zagospodarowania muszą uwzględniać zagospodarowanie wszystkich udokumentowanych w złoŝu surowców oraz powstających w trakcie eksploatacji odpadów Wrocław 20-22.10. 22.10. 2011 12
2. Zagospodarowanie drobnoziarnistych odpadów przetwórczych, rczych, w produkcji innych wyrobów w budowlanych MoŜliwe kierunki: Rozwiązania dla pyłów zawierających krzemionkę - produkcja kruszyw sztucznych z odpadów komunalnych, Odpadowe pyły krzemionki bezpostaciowej dodatek pucolanowy, Odpady drobnoziarniste - z wykorzystaniem materiałów wiąŝących (hydraulicznych i polimerów) wyroby z konglomeratów kamiennych, Drobnoziarniste odpady przetwórcze z odpadami z innych instalacji, np. popioły, ŜuŜle i muły zawierające zanieczyszczenia związkami metali cięŝkich (pozbycie się odpadów wymagających stabilizacji) produkcja kruszyw sztucznych. Wrocław 20-22.10. 22.10. 2011 13
3. Ogniwo zamykające cały łańcuch wartości - połączenie technologii wytwarzania betonu wysokiej jakości z zagospodarowaniem materiałów budowlanych wytworzonych z surowców odpadowych oraz materiałów uzyskanych z materiałów budowlanych (kruszywo z recyklingu) Wrocław 20-22.10. 22.10. 2011 14
Zrównowa wnowaŝone one podejście do wykorzystania surowców towarzyszących (rudy metali) Podstawowe warunki: Planowanie zagospodarowania odpadów wydobywczych na etapie wstępnym rozpoznania złoŝa i jego przeróbki - (np. selektywne gromadzenie odpadów, które potencjalnie mogą zostać zastosowane w szeroko rozumianym budownictwie). Identyfikacja potencjalnych źródeł materiałów zastępczych dla budownictwa w surowcach wtórnych pochodzących z odpadów wydobywczych i przetwórczych nie-energetycznych surowców mineralnych. Prace nad innowacyjnymi technologiami zagospodarowania drobnoziarnistych odpadów przeróbczych wytwarzanych w związku z procesami wydobywczymi i przetwórczymi w górnictwie (jak muły po flotacji oraz inne surowce odpadowe). Wrocław 20-22.10. 22.10. 2011 15
Ogniwo zamykające łańcuch wartości W instalacjach zrównowaŝonych naleŝy uwzględnić moŝliwość włączenia w proces technologiczny odpadów z wytwarzania wyrobów końcowych Przykład wytwarzania kruszyw lekkich wyłącznie z: - drobnoziarnistych surowców odpadowych - odpadów mineralnych - lokalnych odpadów komunalnych Korzyści: - ograniczenie koszty wytwarzania - zagospodarowanie frakcji drobnoziarnistych z wielu procesów technologicznych (produkcja kruszyw, procesy przeróbcze górnictwa rud metali, kruszywa z recyklingu, Wrocław 20-22.10. 22.10. 2011 16
Schemat idei zrównowa wnowaŝonej onej eksploatacji surowców Rozpoznanie złoża Przeróbka selektywna Surowce skalne Surowiec do ekstrakcji wybranych składników Odpad Pyły Kruszywa dla budownictwa Ekstrakcja Surowce skalne Cenne składniki Odpad Kruszywa dla budownictwa Pyły Muły po flotacji Poszukiwanie metod zagospodarowania Kruszywa Odpad Spoiwa Wrocław 20-22.10. 22.10. 2011 sztuczne 17
Dziękuj kuję za uwagę dr Stefan GóralczykG Instytut Mechanizacji Budownictwa i Górnictwa G Skalnego Wrocław 20-22. 22. 10. 2011