Sprawozdanie z działalności Powiatowego Zespołu do Spraw Orzekania o Niepełnosprawności w Sosnowcu za 2015 r. Orzekanie o stopniu niepełnosprawności dla celów pozarentowych wprowadzone zostało ustawą z dnia 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnieniu osób niepełnosprawnych. Powiatowy Zespół do Spraw Orzekania o Niepełnosprawności w Sosnowcu sprawami orzecznictwa zajmuje się od momentu powołania, tj. od stycznia 2001 r. Zespół pracuje w oparciu o następujące przepisy: Ustawę z dnia 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych /t.j. Dz. U. z 2011 r. Nr 127, poz. 721 z późniejszymi zmianami/. Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 1 lutego 2002 r. w sprawie kryteriów oceny niepełnosprawności u osób w wieku do 16 roku życia /Dz. U. z 2002 r. Nr 17, poz. 162 z późniejszymi zmianami/. Rozporządzenie Ministra Gospodarki, Pracy i Polityki Społecznej z dnia 15 lipca 2003 r. w sprawie orzekania o niepełnosprawności i stopniu niepełnosprawności /t.j. Dz. U. z 2015 r. poz. 1110/. Kodeks postępowania administracyjnego. Ustawa z dnia 20 czerwca 1997 r. Prawo o ruchu drogowym /t.j. Dz.U. z 2012 r., poz. 1137 z późniejszymi zmianami/. Do zadań Powiatowego Zespołu do Spraw Orzekania o Niepełnosprawności (PZON) należy: 1. orzekanie o stopniu niepełnosprawności dla osób powyżej 16 roku życia dla celów prowadzenia rehabilitacji zawodowej czyli szkoleń, zatrudnienia, korzystania z systemu środowiskowego wsparcia w samodzielnej egzystencji, ulg i uprawnień, rehabilitacji w warsztatach terapii zajęciowej, prawa do niestosowania się do niektórych znaków drogowych dotyczących postoju oraz prawa do zamieszkiwania w oddzielnym pokoju, 2. wydawanie legitymacji dokumentującej stopień niepełnosprawności, 3. orzekanie o niepełnosprawności dzieci, które nie ukończyły 16 roku życia dla celów takich jak zasiłek pielęgnacyjny, świadczenie pielęgnacyjne, rehabilitacja, zaopatrzenie w sprzęt ortopedyczny, leczenie, prawo do niestosowania się do 1
niektórych znaków drogowych dotyczących postoju oraz prawo do zamieszkiwania w oddzielnym pokoju, 4. wydawanie legitymacji dokumentującej niepełnosprawność dziecka, 5. wydawanie orzeczenia o wskazaniach do ulg i uprawnień (w przypadku osób posiadających już prawomocne orzeczenie o inwalidztwie lub niezdolności do pracy). Orzeczenie o wskazaniach do ulg i uprawnień zespół orzekający wydaje osobie, która ukończyła 16 rok życia i posiada jedno z następujących orzeczeń: a. ważne orzeczenie lekarza orzecznika Zakładu Ubezpieczeń Społecznych o całkowitej niezdolności do pracy i niezdolności do samodzielnej egzystencji, całkowitej niezdolności do pracy, częściowej niezdolności do pracy. b. ważne orzeczenie organu rentowego np. ZUS, wydane przed dniem 1 stycznia 1998 r. o zaliczeniu do jednej z grup inwalidów. 6. wystawianie zaświadczeń lekarskich dla potrzeb specjalnego zasiłku rodzinnego lub zwiększonych zasiłków rodzinnych dla dzieci niepełnosprawnych, zaświadczeń lekarskich dla potrzeb przyznania świadczeń rodzinnych oraz odpowiedzi na wniosek o badanie lekarskie. Zaświadczenia wydawane są przez Zespół na wniosek Regionalnego Ośrodka Polityki Społecznej i na ich podstawie przyznawane są przez właściwe organy państw członkowskich Unii Europejskiej świadczenia rodzinne na niepełnosprawne dziecko przebywające poza granicami naszego kraju. 7. Wydawanie kart parkingowych dla osób niepełnosprawnych. Od lipca 2014 r. Powiatowe Zespoły do Spraw Orzekania o Niepełnosprawności realizują nowe zadanie jakim jest wydawanie przez przewodniczącego PZON kart parkingowych. Karty parkingowe, wydawane są : a. osobie posiadającej orzeczenie o znacznym stopniu niepełnosprawności z symbolem przyczyny niepełnosprawności 04-0 (choroby narządu wzroku) lub 05-R (upośledzenie narządu ruchu) lub 10-N (choroby neurologiczne) i wskazaniem do karty parkingowej w brzmieniu obowiązującym do dnia 30 czerwca 2014 r. Osoby posiadające tego rodzaju orzeczenia uzyskują kartę parkingową bez konieczności ponownego orzekania się - na podstawie dotychczasowego orzeczenia; 2
b. osobie niepełnosprawnej zaliczonej do znacznego albo umiarkowanego stopnia niepełnosprawności (na podstawie wydanego od dnia 1 lipca 2014 r. orzeczenia o stopniu niepełnosprawności albo orzeczenia o wskazaniach do ulg i uprawnień), która ma znacznie ograniczone możliwości samodzielnego poruszania się. Przy czym w przypadku osób zaliczonych do umiarkowanego stopnia niepełnosprawności, wskazanie do karty parkingowej mogą uzyskać wyłącznie osoby posiadające zarówno znacznie ograniczone możliwości samodzielnego poruszania się jak i przyczynę niepełnosprawności oznaczoną symbolem 04-O, 05-R lub 10-N; c. osobie niepełnosprawnej, która nie ukończyła 16 roku życia (na podstawie wydanego od dnia 1 lipca 2014 r. orzeczenia o niepełnosprawności) mającej znacznie ograniczone możliwości samodzielnego poruszania się. Nowelizacja przepisów dotyczących zasad wydawania kart parkingowych pozbawiła jednocześnie możliwości uzyskania karty parkingowej osoby z lekkim stopniem niepełnosprawności. Kartę parkingową wydaje się na wniosek osoby niepełnosprawnej na okres ważności orzeczenia, jednakże nie dłużej niż na 5 lat. Od dnia 1 lipca 2014 r. o wydanie karty parkingowej mogą występować placówki zajmujące się opieką, rehabilitacją lub edukacją osób niepełnosprawnych, mających znacznie ograniczone możliwości samodzielnego poruszania się. Kartę parkingową wydaje się na wniosek placówki, który składa osoba upoważniona do jej reprezentowania. Zgodnie z w/w ustawą niepełnosprawność oznacza trwałą lub okresową niezdolność do wypełniania ról społecznych z powodu stałego lub długotrwałego naruszenia sprawności organizmu, w szczególności powodującą niezdolność do pracy. Prawnym potwierdzeniem niepełnosprawności pozwalającym na zaliczenie do osób niepełnosprawnych jest orzeczenie o stopniu niepełnosprawności oraz orzeczenie o niepełnosprawności wydane przez Powiatowy Zespół do Spraw Orzekania o Niepełnosprawności. W przypadku orzeczenia o stopniu niepełnosprawności (osoby po 3
16 roku życia) przepisy w/w ustawy przewidują gradację niepełnosprawności poprzez określenie jej stopni: a) znacznego, b) umiarkowanego, c) lekkiego. W stosunku do osób, które nie ukończyły 16 roku życia, niepełnosprawność nie podlega gradacji. Osoby te mogą więc uzyskać orzeczenie o niepełnosprawności. Dzieci zaliczane są do osób niepełnosprawnych, jeżeli mają naruszoną sprawność fizyczną lub psychiczną o przewidywanym okresie trwania powyżej 12 miesięcy, z powodu wady wrodzonej, długotrwałej choroby lub uszkodzenia organizmu, powodującej konieczność zapewnienia im całkowitej opieki lub pomocy w zaspokajaniu podstawowych potrzeb życiowych w sposób przewyższający wsparcie potrzebne osobie w danym wieku. Orzeczenie o stopniu niepełnosprawności jest dla prawnego potwierdzenia niepełnosprawności, równoznaczne z orzeczeniem lekarza orzecznika ZUS oraz dawnym orzeczeniem Komisji ds. Inwalidztwa i Zatrudnienia. W celu korzystania ze specjalnych świadczeń i przywilejów, osoby posiadające orzeczenie lekarza orzecznika ZUS lub KIZ nie muszą uzyskiwać orzeczenia o stopniu niepełnosprawności. Jest to jednak konieczne jeśli dla uzyskania określonych świadczeń jest potrzebne precyzyjne ich wskazanie np. skierowanie do uczestnictwa w warsztacie terapii zajęciowej a od niedawna do karty parkingowej. Orzeczenie oraz określenie w orzeczeniu wskazań dla osoby niepełnosprawnej, umożliwia osobie niepełnosprawnej podjęcie prawnie zagwarantowanych procesów rehabilitacji zawodowej i społecznej, otrzymanie pomocy w osiąganiu samodzielności ekonomicznej, a także funkcjonowaniu w życiu społecznym lub samodzielnej egzystencji. Postępowanie orzecznicze wymaga więc kompleksowej analizy stanu zdrowia osoby, a także analizy jej sytuacji społecznej, środowiskowej i rodzinnej oraz określenia skutków naruszenia sprawności organizmu dla funkcjonowania osoby w sferze ekonomicznej, społecznej i środowiskowej, wyrażonych w zaliczeniu do odpowiedniego stopnia niepełnosprawności zawartego w orzeczeniu. System orzekania o stopniu niepełnosprawności koncentruje się więc na potencjalnych zdolnościach i możliwościach osoby i określa jej wskazania do indywidualnego programu rehabilitacji i integracji społecznej w przeciwieństwie do systemu ustalającego niezdolność do pracy, który koncentruje się na ustaleniu ograniczeń i deficytów. Kryteria określenia niepełnosprawności w systemie pozarentowym mają charakter kompleksowy i obejmują ocenę wpływu stopnia naruszania sprawności organizmu na człowieka, przy 4
uwzględnieniu cech fizycznych, psychicznych i społecznych badanych osób. Podstawą biologicznych kryteriów orzekania o niepełnosprawności jest naruszenie sprawności organizmu spowodowane uszkodzeniem anatomicznej struktury narządów organizmu, ich czynności fizjologicznych i psychicznych. Podstawą społecznych kryteriów orzekania jest określenie zdolności do samodzielnej egzystencji oraz zdolności do pełnienia ról społecznych odpowiednich dla danego wieku, płci, warunków środowiskowych itp. Członkami powiatowego zespołu są: przewodniczący zespołu, sekretarz, lekarze oraz specjaliści: psycholodzy, pedagodzy, doradcy zawodowi oraz pracownicy socjalni. Przewodniczącego zespołu powołuje i odwołuje starosta, natomiast członków zespołu starosta powołuje i odwołuje na wniosek przewodniczącego zespołu. W skład komisji orzekającej wchodzi dwóch członków, zawsze jest to lekarz ze specjalizacją odpowiednią do stanu chorobowego wnioskodawcy oraz specjalista właściwy do celu złożenia wniosku. Ponadto zawsze na posiedzeniu składu orzekającego obecny jest protokolant. Członkowie powiatowego zespołu są zobowiązani odbyć szkolenie i złożyć z wynikiem pozytywnym test sprawdzający. Na posiedzenie składu orzekającego osoba ubiegająca się o orzeczenie powinna stawić się osobiście, chyba że nie może ona uczestniczyć w posiedzeniu składu z powodu długotrwałej, nierokującej poprawy choroby uniemożliwiającej osobiste stawiennictwo, potwierdzonej zaświadczeniem lekarskim. W przypadku osób przed 16-tym rokiem życia konieczna jest obecność dziecka wraz z rodzicem lub opiekunem prawnym. Czas trwania posiedzenia komisji dla jednej osoby uzależniony jest od stopnia skomplikowania sprawy. Dokumentacja dotycząca poszczególnych spraw dostępna jest dla członków komisji przed rozpoczęciem posiedzenia, tak aby mogli się z nią dokładnie zapoznać. Każdy z członków zespołu uczestniczący w posiedzeniu składu orzekającego sporządza, w zakresie swojej specjalności ocenę osoby orzekanej. Lekarz dokonuje oceny stanu zdrowia uwzględniając między innymi przebieg choroby zasadniczej oraz wyniki dotychczasowego leczenia i rehabilitacji na podstawie obowiązujących go przepisów prawa - głównie 32 w/w rozporządzenia. Psycholog ocenia występowanie dysfunkcji psychicznych warunkujących trudności w samodzielnym funkcjonowaniu, z uwzględnieniem zaburzeń w zakresie procesów poznawanych oraz emocjonalno motywacyjnych, poziom inteligencji, zaburzenia 5
zachowania werbalnego oraz ruchowego, a także zaburzenia w interakcjach interpersonalnych, poziom krytycyzmu i samokrytycyzmu oraz występowanie ograniczeń, odpowiednio do wieku, w zakresie umiejętności przystosowanych, z uwzględnieniem: zdolności do samoobsługi, samodzielnego zaspokojenia własnych potrzeb i uspołecznienia. Zadaniem pedagoga jest sporządzenie oceny uwzględniającej przebieg dotychczasowego kształcenia, występowanie dysfunkcji psychofizycznych utrudniających lub uniemożliwiających kształcenie osoby zainteresowanej w warunkach ogólnodostępnych, występowanie dysfunkcji psychofizycznych utrudniających proces wychowania. Zadaniem doradcy zawodowego jest ocena posiadanych kwalifikacji i predyspozycji zawodowych oraz dotychczasowego przebiegu kariery zawodowej, a także indywidualnych przeciwwskazań do wykonywania zatrudnienia wynikających z psychofizycznych ograniczeń i oceny warunków, w jakich osoba zainteresowana może podjąć i wykonywać zatrudnienie, z uwzględnieniem jej możliwości. Pracownik socjalny, jako ostatni z członków składu orzekającego, sporządza ocenę, która uwzględnia występujące ograniczenia w zdolności do samodzielnej egzystencji i pełnieniu ról społecznych, stopień uzależnienia od innych osób w codziennym funkcjonowaniu oraz zakres koniecznej opieki lub pomocy innych osób, w tym systemu środowiskowego wsparcia w samodzielnej egzystencji. Każde orzeczenie zespołu do spraw orzekania o niepełnosprawności zaliczające osobę do grona niepełnosprawnych stanowi podstawę do korzystania przez nią z określonych ulg i uprawnień. Dopiero od momentu wydania orzeczenia osoba jest niepełnosprawna w sensie prawnym, tj. może realizować swoje uprawnienia. Stopień niepełnosprawności orzeka się na stałe lub na czas określony. Niepełnosprawność dziecka orzeka się na czas określony, jednak na okres nie dłuższy niż do ukończenia przez dziecko 16-tego roku życia. Po tym czasie dziecko stara się o ustalenie orzeczenia o stopniu niepełnosprawności. Postępowanie przed zespołem orzekającym o niepełnosprawności jest dwuinstancyjne. Daje ono prawo zaskarżenia orzeczeń wydawanych przez I instancję. Od orzeczenia Powiatowego Zespołu przysługuje odwołanie do Wojewódzkiego Zespołu do Spraw Orzekania o Niepełnosprawności w terminie 14 dni od daty jego doręczenia. Od orzeczenia wydanego przez Wojewódzki Zespół przysługuje odwołanie do Sądu Pracy 6
i Ubezpieczeń Społecznych. Postępowanie w sprawach odwołań jest wolne od kosztów i opłat sądowych. PZON w Sosnowcu funkcjonuje przy Miejskim Ośrodku Pomocy Społecznej jako jednostka wyodrębniona organizacyjnie i merytorycznie. Użycie przyimka przy oznacza współwystępowanie i odrębność organizacyjną i merytoryczną o czym świadczy sposób powoływania i odwoływania zespołu, przewodniczącego oraz pozostałych członków. Jest więc jednostką o uprawnieniach organu orzekającego o stopniu niepełnosprawności jako I instancja. Powiatowy Zespół do Spraw Orzekania o Niepełnosprawności powołuje i odwołuje Prezydent Miasta, po uzyskaniu zgody Wojewody, w ramach zadań z zakresu administracji rządowej. Obsługę finansowo kadrową Zespołu zapewnia Dyrektor Miejskiego Ośrodka Pomocy Społecznej na podstawie Zarządzenia Nr 102 Prezydenta Miasta Sosnowca z dnia 21 października 2002 r. z późniejszymi zmianami. Nadzór nad orzekaniem o niepełnosprawności i stopniu niepełnosprawności sprawuje Pełnomocnik Rządu do Spraw Osób Niepełnosprawnych. Polega on na: 1. kontroli orzeczeń co do ich zgodności z zebranymi dokumentami lub z przepisami dotyczącymi orzekania o niepełnosprawności lub o stopniu niepełnosprawności, 2. kontroli prawidłowości i jednolitości stosowania przepisów, standardów i procedur postępowania w sprawach dotyczących orzekania o niepełnosprawności i o stopniu niepełnosprawności, 3. szkoleniu członków wojewódzkich zespołów, 4. udzielaniu wyjaśnień w zakresie stosowania przepisów regulujących postępowanie w sprawach dotyczących orzekania o niepełnosprawności lub o stopniu niepełnosprawności. Bezpośredni nadzór nad powiatowymi zespołami sprawuje wojewoda, który w omawianym zakresie ma takie same uprawnienia jak Pełnomocnik w stosunku do wszystkich zespołów orzekających. W skład Powiatowego Zespołu w Sosnowcu wchodzi 25 osób w tym: przewodniczący, sekretarz,14 lekarzy, 2 psychologów, 2 doradców zawodowych, 4 pracowników socjalnych i 1 pedagog. Członkowie składu orzekającego zatrudnieni są na podstawie umowy zlecenia. Do obsługi administracyjnej zatrudnionych jest 5 osób, które pracują w godzinach między 7.30 a 20.00 zgodnie z ustalonym wcześniej harmonogramem czasu pracy. Wynika to z faktu, iż posiedzenia składów orzekających odbywają się 7
w godzinach popołudniowych, co jest też dużym udogodnieniem dla osób ubiegających się o orzeczenie. W roku 2015 odbyło się 486 posiedzeń składów orzekających. Posiedzenia odbywają się prawie codziennie, w wielu przypadkach jest to więcej niż jedna komisja w ciągu dnia. Z roku na rok widoczny jest wzrost liczby składanych wniosków i wydawanych orzeczeń. Tendencja ta nie zmieniała się do 2010 r. natomiast przez następne 4 lata liczba składanych wniosków utrzymywała się na zbliżonym poziomie. Wprowadzane w kolejnych latach zmiany dotyczące przepisów przyznawania kart parkingowych wpłynęły na zwiększenie liczby składanych wniosków w latach 2014 2015. Na wzrost wpłynęły również zmiany w ustawie o świadczeniach rodzinnych w przepisach dotyczących świadczeń pielęgnacyjnych i specjalnych zasiłków opiekuńczych, które są przyznawane rodzicom niepełnosprawnych dzieci i opiekunom osób zaliczonych do znacznego stopnia niepełnosprawności. Poniższe wykresy oraz tabele przedstawiają liczbę przyjętych wniosków przez Powiatowy Zespół ds. Orzekania o Niepełnosprawności na przestrzeni lat 2001 2015, liczbę wydanych orzeczeń, jak również liczbę wszystkich spraw rozpatrzonych w 2015 r. 8
RYS. 1 LICZBA PRZYJĘTYCH WNIOSKÓW ŁĄCZNIE NA PRZESTRZENI LAT 2001-2015 osoby po 16 - tym roku życia osoby przed 16 - tym rokiem życia 1911 2085 2250 2275 2608 2923 2897 3402 3594 3921 3957 3927 3843 4572 4368 0 839 356 340 367 327 306 280 301 276 257 327 290 333 333 2001 2002 2003 2004 2005 1911 2924 2606 2615 2975 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 3250 3203 3682 3895 4197 4214 4254 4133 4905 4701 9
RYS. 2. WYDANE ORZECZENIA NA PRZESTRZENI LAT 2001-2015 przyznające po 16-tym r. ż. 184 193 odmowne po 16-tym r. ż. przyznające przed 16-tym r. ż. odmowne przed 16-tym r. ż. 280 203 250 250 294 235 267 253 245 214 61 1731 180 1779 143 237 1898 2118 2320 2614 2708 3039 3343 3451 3838 3592 3575 4101 4297 0 624 77 313 55 274 63 305 41 295 42 278 46 240 56 244 35 223 32 239 32 287 24 272 28 296 23 314 200 200 200 200 200 1792 2726 2525 2661 2933 2006 3230 2007 3231 2008 2009 2010 3575 3893 4003 2011 4344 2012 2013 4178 4124 2014 2015 4609 4827 10
RYS. 3. WYDANE ORZECZENIA Z UWZGLĘDNIENIEM STOPNIA NIEPEŁNOSPRAWNOŚCI (OSOBY PO 16 - TYM ROKU ŻYCIA) NA PRZESTRZENI LAT 2001-2015 odmowa znaczny umiarkowany lekki 1792 61 180 289 259 765 1959 656 2135 237 257 621 2332 214 360 25655 245 392 740 854 2894 527 583 950 2911 280 203 1053 3289 250 586 1190 3593 250 3745 294 551 746 4073 3859 235 772 267 792 1401 1469 1858 1701 3828 253 718 1780 4285 184 818 4490 193 870 2181 2404 677 864 1020 1018 1074 1137 1072 1263 1391 1236 1208 1099 1077 1102 1023 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 11
Tabela nr 1. Liczba wydanych orzeczeń wg przyczyn niepełnosprawności, stopnia niepełnosprawności, wieku, płci, wykształcenia i zatrudnienia. Osoby powyżej 16 roku życia. STOPIEŃ NIEPEŁNOSPRAWNOŚCI WIEK PŁEĆ WYKSZTAŁCENIE ZATRUDNIENIE Lp Symbole znaczny umiark. lekki 16-25 26-40 41-60 60 i więcej K M mniej niż podst. podst. zasad. średn. wyższe TAK NIE 1 01 U 20 23 5 48 25 13 10 0 20 28 11 22 13 2 0 6 42 2 02 P 44 314 49 407 32 76 242 57 234 173 3 74 153 145 32 141 266 3 03 L 32 72 119 223 21 16 73 113 125 98 3 52 71 79 18 50 173 4 04 O 52 70 45 167 11 21 62 73 86 81 1 27 41 76 22 47 120 5 05 R 34 549 297 880 31 62 306 481 426 454 2 110 270 373 125 195 685 6 06 E 0 41 18 59 15 16 21 7 30 29 0 22 18 15 4 19 40 7 07 S 115 506 142 763 8 32 260 463 298 465 5 137 263 279 79 163 600 8 08 T 62 84 26 172 8 17 72 75 80 92 2 32 54 58 26 41 131 9 09 M 74 58 10 142 6 11 52 73 67 75 0 15 45 68 14 32 110 10 10 N 257 437 235 929 34 79 413 403 473 456 16 190 260 348 115 223 706 11 11 I 178 245 76 499 34 54 190 221 346 153 1 87 118 219 74 134 365 12 12 - C 2 5 1 8 7 1 0 0 2 6 0 5 1 2 0 0 8 RAZEM 870 2404 1023 4297 232 398 1701 1966 2187 2110 44 773 1307 1664 509 1051 3246 Objaśnienia: 01-U upośledzenia umysłowe 02-P choroby psychiczne 03-L zaburzenia głosu, mowy i choroby słuchu 04-O choroby narządu wzroku 05-R upośledzenia narządu ruchu 06-E epilepsja 07-S choroby układów oddechowego i krążenia 08-T choroby układu pokarmowego 09-M choroby układu moczowo-płciowego 10-N choroby neurologiczne 11-I inne, w tym schorzenia: endokrynologiczne, metaboliczne, zaburzenia enzymatyczne, choroby zakaźne i odzwierzęce, zeszpecenia, choroby układu krwiotwórczego 12-C całościowe zaburzenia rozwojowe 12
Tabela nr 2. Sprawy rozpatrywane przez Powiatowy Zespół ds. Orzekania Niepełnosprawności w 2015 roku w porównaniu z rokiem 2014. Rodzaj sprawy 2014 2015 Liczba przyjętych wniosków o ustalenie niepełnosprawności i stopnia niepełnosprawności 4 905 4 701 w tym: Osoby przed 16-tym rokiem życia 333 333 Osoby po 16-tym roku życia 4 572 4 368 Liczba wydanych orzeczeń 4 609 4 827 Osoby przed 16-tym rokiem życia 324 337 w tym: Osoby po 16-tym roku życia stopień niepełnosprawności 4 285 4 490 Liczba wydanych legitymacji 1 312 1 471 w tym: Osobom przed 16-tym rokiem życia 245 244 Osobom po 16-tym roku życia 1 067 1 227 Liczba przyjętych odwołań 405 441 Liczba wydanych kart parkingowych 513 1 502 Liczba przyjętych wniosków o wydanie kopii orzeczenia 113 146 Razem przyjętych spraw do realizacji 7 248 8 261 Źródło: Opracowanie własne: Powiatowy Zespół ds. Orzekania o Niepełnosprawności Dokonując analizy powyższych danych można stwierdzić, że zdecydowaną większość osób ubiegających się o ustalenie stopnia niepełnosprawności, czyli prawie 74%, stanowiły w 2015 r. osoby pozostające bez zatrudnienia. W tym momencie można zauważyć 13
związek tego faktu z głównym celem składania wniosków do Zespołu, jakim jest odpowiednie zatrudnienie (cel ten występował w 33% przypadków). W 2015 r. na 4 368 osób, które złożyły wniosek o ustalenie stopnia niepełnosprawności, 1 455 to wnioski złożone w celu zdobycia odpowiedniego zatrudnienia. Posiadanie takiego orzeczenia stwarza możliwość podjęcia pracy w zakładach pracy chronionej lub na otwartym rynku pracy (na stanowiskach przystosowanych dla osób niepełnosprawnych). Następnym w kolejności celem pod względem liczby złożonych wniosków jest korzystanie z karty parkingowej (1 147 wniosków). W dalszej kolejności najczęstszymi powodami składania wniosków o ustalenie stopnia niepełnosprawności były: uzyskanie zasiłku pielęgnacyjnego (724 wnioski), świadczenia pieniężne z pomocy społecznej (433 wnioski), konieczność zaopatrzenia w przedmioty ortopedyczne i środki pomocnicze (236 wniosków), korzystania z innych ulg i uprawnień na podstawie odrębnych przepisów (207 wniosków), korzystanie z systemu środowiskowego wsparcia w samodzielnej egzystencji (159 wniosków). Uczestnictwo w terapii zajęciowej występowało jedynie w 7 wnioskach, natomiast szkolenia jako celu głównego nie zaznaczyła żadna osoba. W grupie osób niepełnosprawnych dominują osoby w przedziale wiekowym powyżej 61 roku życia. W 2015 r. stanowili oni 46% wszystkich niepełnosprawnych orzeczonych przez Powiatowy Zespół w Sosnowcu. Drugą pod względem liczebności grupą są osoby w przedziale wiekowym 41-60 lat (40%) zaś trzecią pomiędzy 26 a 40 rokiem życia (9%). Nieco ponad 5% wszystkich niepełnosprawnych stanowiły osoby poniżej dwudziestego piątego roku życia. Z analizy danych ogólnych wynika, iż w roku 2015 ponad 39% niepełnosprawnych, którzy uzyskali orzeczenie w Powiatowym Zespole w Sosnowcu, to osoby z wykształceniem średnim, z wykształceniem zasadniczym zawodowym 30%. 18% stanowiły osoby z wykształceniem podstawowym, a 12% z wykształceniem wyższym. Najmniej liczną grupę stanowiły osoby z wykształceniem mniej niż podstawowym 1%. 14
Zasady finansowania zespołów do spraw orzekania o niepełnosprawności regulują przepisy ustawy z dnia 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych (t.j. Dz.U. z 2011 r., nr 127, poz. 721, ze zm.). Zgodnie z art. 6 ust. 1a przedmiotowej ustawy, wydatki związane z tworzeniem i działalnością zespołów są pokrywane ze środków finansowych budżetu państwa. Wydatki te mogą być również pokrywane ze środków finansowych jednostek samorządu terytorialnego. Śląski Urząd Wojewódzki przyznał na 2015 r. środki finansowe w wysokości 267.500 zł, (w tym na umowy zlecenie 55.344 zł), które nie zabezpieczały wydatków na działalność Zespołu, a przede wszystkim na umowy zlecenia dla składów orzekających. Gmina Sosnowiec dofinansowała zadania realizowane przez Zespół kwotą 142.502 zł (w tym na umowy zlecenie 34.700 zł). Łącznie plan Powiatowego Zespołu wynosił 410.002 zł. w tym na umowy zlecenie 90.044 zł. Pismem z dnia 4 maja 2015 r. wystąpiono do Wojewódzkiego Zespołu do Spraw Orzekania o Niepełnosprawności w Katowicach o zwiększenie dotacji na 2015 r. celem finansowania działalności zespołu i zapewnienia ciągłości orzekania o niepełnosprawności i stopniu niepełnosprawności. Z rezerwy celowej zostały przyznane dodatkowe środki finansowe ze Śląskiego Urzędu Wojewódzkiego w wysokości 210. 869 zł. Opłata za wydanie karty parkingowej w wysokości 21 zł stanowi dochód budżetu państwa i po potrąceniu przez gminę 5 % jest przekazywana Wojewodzie. Dochód gminy z tego tyłu w roku 2015 wyniósł 1 577 zł. Tabela nr 3. Proporcje w zakresie finansowania Zespołu w latach 2001-2015. rok dotacja z budżetu państwa środki gminy 2001 93 450 zł 55 970 zł 149 420 zł 2002 148 500 zł 30 762 zł 179 262 zł 2003 132 000 zł 26 559 zł 158 559 zł 2004 143 000 zł 35 440 zł 178 440 zł 2005 133 000 zł 32 720 zł 165 720 zł 15
2006 180 000 zł 36 988 zł 216 988 zł 2007 182 977 zł 67 126 zł 250 103 zł 2008 187 200 zł 80 176 zł 267 376 zł 2009 229 100 zł 90.830 zł 319 930 zł 2010 243.400 zł 121 030 zł 364 430 zł 2011 305 589 zł 131 094 zł 436 683.zł 2012 323 967 zł 134 354 zł 458 321 zł 2013 350 699 zł 108 971 zł 459 670 zł 2014 413 752 zł 142 552 zł 556 304 zł 2015 478 369 zł 142 502 zł 620 871 zł Przewodniczący Powiatowego Zespołu ds. Orzekania o Niepełnosprawności w Sosnowcu mgr Aneta Nowak Opracowanie: 16