SPÓŁKA KOMANDYTOWA jako przyjazna forma prowadzenia działalności SPÓŁKA KOMANDYTOWA jako przyjazna forma prowadzenia działalności W tym numerze m.in.: Kilka słów tytułem wstępu Podstawowym aktem prawnym regulującym spółki, w tym spółkę komandytową, jest ustawa z dnia 15 września 2000 r. Kodeks spółek handlowych (tj. Dz. U. z 2013 r. poz. 1030). W art. 1 2 KSH ustawodawca określił, iż spółkami handlowymi są: spółka jawna, spółka partnerska, spółka komandytowa, spółka komandytowo-akcyjna, spółka z ograniczoną odpowiedzialnością i spółka akcyjna. Kodeks spółek handlowych dzieli następnie spółki handlowe na spółki osobowe oraz spółki kapitałowej. Spółkę komandytową szczegółowo regulują art. 102-124 KSH, stanowiące dział III tytułu II pt. Spółki osobowe tego kodeksu. Kodeks Spółek Handlowych, regulując spółkę komandytową, posługuje się techniką odesłania. Przepis art. 103 KSH stanowi bowiem, iż w sprawach nieuregulowanych w niniejszym dziale do spółki komandytowej stosuje się odpowiednio przepisy o spółce jawnej, chyba że ustawa stanowi inaczej. Niezależnie od przepisów o spółce jawnej stosowanych odpowiednio do spółki komandytowej do tej ostatniej spółki należy stosować wprost przepisy ogólne o spółkach osobowych dotyczące m.in. podmiotowości spółki osobowej oraz możliwości przeniesienia ogółu praw i obowiązków wspólnika na inną osobę. Podobnie znajdą zastosowanie przepisy art. 1 7 KSH obejmujące przepisy ogólne wspólne dla spółek osobowych oraz spółek kapitałowych. W sprawach natomiast łączenia się spółki - definicja spółki komandytowej - forma i treść umowy spółki komandytowej - rodzaje wspólników w spółce komandytowej - sposoby powstania spółki komandytowej - spółka z o.o. komplementariuszem w spółce komandytowej komandytowej z innymi typami spółek oraz przekształcenia spółki komandytowej w inny typ spółki czy odwrotnie znajdą zastosowanie przepisy art. 491 497, art. 517 527, art. 551 576 i art. 581 584 KSH należące do tytułu IV Kodeksu spółek handlowych Łączenie się, podział i przekształcanie spółek. Definicja spółki komandytowej Artykuł 102 KSH definiuje spółkę komandytową jako spółkę osobową mającą na celu prowadzenie przedsiębiorstwa pod własną firmą, w której wobec wierzycieli za zobowiązania spółki co najmniej jeden wspólnik odpowiada bez ograniczenia (komplementariusz), a odpowiedzialność co najmniej jednego wspólnika (komandytariusza) jest ograniczona. Kodeks spółek handlowych w art. 102 potwierdza, iż spółka komandytowa jest spółką osobową. Cel spółki komandytowej na gruncie art. 102 KSH został doprecyzowany wobec ogólnego brzemienia art. 3 KSH. Celem tym jest prowadzenie przedsiębiorstwa pod własną firmą. Tak określony cel spółki komandytowej oznacza, że jest ona przedsiębiorcą w rozumieniu art. 4 ust. 1 ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności (tj. Dz. U. z 2013 r. poz. 672) i art. 43 1 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (tj. Dz. U. z 2014 r. poz. 121).
Strona 2 SPÓŁKA KOMANDYTOWA - jako przyjazna forma prowadzenia działalności UMOWA SPÓŁKI KOMANDYTOWEJ 1. Forma umowy Umowa spółki komandytowej, zgodnie z art. 106 KSH, powinna być zawarta w formie aktu notarialnego. Niezachowanie formy aktu notarialnego skutkuje nieważnością bezwzględną umowy (art. 73 2 KC w zw. z art. 2 KSH) i odmową wpisu spółki do rejestru. Zmiana umowy spółki komandytowej, zgodnie z art. 77 1 KC w zw. z art. 2 KSH w zw. z art. 106 KSH, również powinna być dokonana w formie aktu notarialnego. W związku z tym, iż umowa i zmiana umowy spółki komandytowej wymaga formy aktu notarialnego wspólnicy muszą się liczyć z obowiązkiem uiszczenia taksy notarialnej, podatku od czynności cywilnoprawnych oraz podatku VAT. 2. Treść umowy Obligatoryjne elementy umowy spółki komandytowej zostały wskazane przez ustawodawcę w art. 105 KSH. Zgodnie z tym przepisem umowa spółki komandytowej powinna zawierać: 1. firmę i siedzibę spółki; 2. przedmiot działalności spółki; 3. czas trwania spółki, jeżeli jest oznaczony; 4. oznaczenie wkładów wnoszonych przez każdego wspólnika i ich wartość; 5. oznaczony kwotowo zakres odpowiedzialności każdego komandytariusza wobec wierzycieli (sumę komandytową). Brzmienie firmy spółki winno być zgodne z regułami ustanowionymi w przepisach art. 104 KSH. W świetle przepisu art. 104 1 KSH firma spółki komandytowej powinna zawierać nazwisko jednego lub kilku komplementariuszy oraz zawierać dodatkowe oznaczenie spółka komandytowa. Kodeks spółek handlowych dopuszcza używanie w obrocie przez spółkę komandytową skrótu sp.k. (art. 104 2 KSH). W przypadku gdy komplementariuszem jest osoba prawna, firma spółki komandytowej powinna zawierać, zgodnie z art. 104 3 KSH, pełne brzmienie nazwy bądź firmy tejże osoby 5 oraz wspomniane wyżej dodatkowe oznaczenie wskazujące na typ spółki, tj. spółkę komandytową. Zamieszczenie nazwiska komandytariusza lub firmy (nazwy) komandytariusza w firmie spółki, zgodnie z art. 104 4 KSH, skutkuje tym, iż komandytariusz będzie odpowiadał wobec osób trzecich tak jak komplementariusz. Zamieszczenie nazwiska komandytariusza lub nazwy komandytariusza w firmie spółki skutkuje odpowiedzialnością komandytariusza wobec osób trzecich. Jest to zasadne bowiem wierzyciele spółki komandytowej, działając w zaufaniu do oznaczenia firmy, mogliby uważać, że umieszczony tam komandytariusz jest komplementariuszem, a więc tym samym może on odpowiadać majątkiem osobistym za zobowiązania spółki bez ograniczeń.
SPÓŁKA KOMANDYTOWA - jako przyjazna forma prowadzenia działalności Strona 3 Jeżeli chodzi o siedzibę spółki komandytowej, to wystarczające jest, żeby w umowie siedziba spółki została określona poprzez wskazanie miejscowości mieszczącej się na terytorium Polski. Obowiązek oznaczenia przedmiotu działalności spółki w treści omawianej umowy wynika z art. 105 pkt 2 KSH. Wykonanie tego obowiązku sprowadza się do określenia dziedzin, którymi ma się zajmować spółka w ramach prowadzonej przez siebie działalności. Określony w umowie spółki przedmiot jej działalności nie musi być werbalnie zgodny z rodzajami działalności określonymi w Polskiej Klasyfikacji Działalności, niemniej musi być na tyle precyzyjny, aby w zgłoszeniu spółki do rejestru można by zastosować numerację przyjętą w PKD. Umowa spółki komandytowej powinna ponadto zawierać oznaczenie przedmiotu wkładu wspólnika z podaniem wartości tego wkładu. Dotyczy to zarówno wkładów komandytariuszy, jak i komplementariuszy, a także zarówno wkładów pieniężnych, jak i niepieniężnych (aportów). Wkład niepieniężny (aport) komandytariusza podlega szczególnemu reżimowi prawnemu (art. 107 1 KSH). Suma komandytowa jest to kwota, do wysokości której komandytariusz odpowiada za zobowiązania spółki komandytowej wobec jej wierzycieli. Kodeks spółek handlowych nie określa minimalnej ani maksymalnej wysokości sumy komandytowej. Nie może być ona jednak symboliczna (np. 1 zł), gdyż stanowiłoby to obejście prawa Rodzaje wspólników w spółce komandytowej W spółce komandytowej, zgodnie z definicja spółki komandytowej (art. 102 KSH), funkcjonują dwie kategorie wspólników komplementariusze i komandytariusze. Przyczyną wyodrębnienia przez ustawodawcę dwóch rodzajów wspólników jest odmienne ukształtowanie ich pozycji prawnej w spółce komandytowej. Komplementariusz jest wspólnikiem aktywnym, który co do zasady prowadzi sprawy spółki (art. 121 1 KSH) i reprezentuje ją na zewnątrz (art. 117 KSH). Czynne uczestniczenie w kierowaniu spółką przez tego wspólnika ustawodawca połączył jednak z przypisaniem mu nieograniczonej odpowiedzialności za zobowiązania spółki. Komplementariusz odpowiada bowiem za zobowiązania spółki całym swoim majątkiem. Odpowiedzialność komplementariusza jest jednak subsydiarna, co oznacza, że wierzyciel może prowadzić egzekucję z jego majątku, dopiero gdy egzekucja z majątku spółki okaże się bezskuteczna. Komandytariusz jest wspólnikiem pasywnym, który w zasadzie nie prowadzi spraw spółki (art. 121 1 KSH) i nie reprezentuje jej. Pasywny udział komandytariusza w kierowaniu działalnością spółki przesądził o przyznaniu mu przez ustawodawcę ograniczonej odpowiedzialności za jej zobowiązania. Wspólnik ten odpowiada bowiem za zobowiązania tylko do określonej w umowie spółki kwoty tzw. sumy komandytowej. Jeżeli natomiast komandytariusz wniesie do spółki wkład o wartości co najmniej równej sumie komandytowej wówczas wolny jest od osobistej odpowiedzialności.
Strona 2 SPÓŁKA KOMANDYTOWA - jako przyjazna forma prowadzenia działalności Wspólnikami w spółce komandytowej mogą być zarówno osoby fizyczne, osoby prawne jak i jednostki organizacyjne nieposiadające osobowości prawnej, którym ustawa przyznała zdolność prawną. Ten sam wspólnik nie może być jednocześnie komplementariuszem i komandytariuszem. Zgodnie z art. 123 1 KSH komandytariusz uczestniczy w zysku spółki proporcjonalnie do jego wkładu rzeczywiście wniesionego do spółki, chyba że umowa spółki stanowi inaczej. W konsekwencji powyższego prowadzenie działalności w formie spółki komandytowej pozwala także na elastyczne ustalenie poziomu udziału poszczególnych wspólników w zyskach. Umowa spółki może bowiem swobodnie określać udział w zysku poszczególnych wspólników, w szczególności nie jest konieczne uzależnianie wysokości udziału w zysku od wysokości wniesionego wkładu. Inaczej niż w spółkach kapitałowych, w spółce komandytowej nie ma także ścisłych warunków dotyczących wypłaty zysku, w tym także zaliczek na poczet zysku, można zatem elastycznie ukształtować te kwestie. Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością komplementariuszem w spółce komandytowej Specyficzną odmianą spółki komandytowej jest spółka, w której jako komplementariusz występuje spółka z ograniczoną odpowiedzialnością, a jako komandytariusze osoby fizyczne, które są równocześnie udziałowcami komplementariusza. Przekształcenie spółki z o.o. w spółkę komandytową ma na celu zmniejszenie obciążeń podatkowych związanych z prowadzoną działalnością gospodarczą. Spółka komandytowa jest korzystnym rozwiązaniem, jeżeli zyski w spółce mają przypadać osobom fizycznym, Sposoby powstania spółki komandytowej Spółka komandytowa może powstać w sposób: 1) pierwotny podstawowym sposobem powstania spółki komandytowej jest utworzenie nowej spółki komandytowej poprzez zawarcie umowy spółki komandytowej przez dwóch lub więcej wspólników i następnie wpisanie tej spółki do rejestru przedsiębiorców (art. 109 1 KSH) 2) wtórny sposób taki nie wiąże się z utworzeniem nowej spółki, lecz ze zmianami strukturalnymi czy podmiotowymi w ramach już istniejących organizacji gospodarczych, którym poprzez czynności umowne stron nadaje się cechy spółki komandytowej. Sposobem wtórnym powstania spółki komandytowej są: a) przekształcenie innej spółki handlowej (zarówno osobowej, jak i kapitałowej) w spółkę komandytową (art. 551 570 i art. 575 576 albo 581 684 KSH); b) przystąpienie do istniejącej spółki jawnej wspólnika, który będzie odpowiadał w sposób ograniczony (art. 114 KSH); następuje wówczas skutek przekształcenia spółki jawnej w spółkę komandytową; c) zawarcie umowy spółki komandytowej z przedsiębiorcą już prowadzącym przedsiębiorstwo we własnym imieniu i na własny rachunek (art. 116 KSH). Aby przykuć uwagę czytelnika, umieść tutaj interesujące zdanie lub cytat z artykułu. ponieważ przez udział w spółce osobowej unikają one podwójnego opodatkowania dochodu. Jednocześnie uczestnictwo spółki z o.o. jako komplementariusza eliminuje główny mankament spółki osobowej, czyli pozwala na ograniczenie odpowiedzialności za zobowiązania spółki do majątku spółki kapitałowej.
SPÓŁKA KOMANDYTOWA - jako przyjazna forma prowadzenia działalności Strona 5 W rezultacie spółka z ograniczoną odpowiedzialnością działająca jako komplementariusz będzie odpowiadała za zobowiązania spółki komandytowej tylko do wysokości swojego majątku. Biorąc pod uwagę, że spółka z ograniczoną odpowiedzialnością, której jedynym zadaniem jest pełnienie funkcji komplementariusza w spółce komandytowej nie musi posiadać istotnego majątku, zaś minimalny, wymagany przepisami kapitał zakładowy spółki z ograniczoną odpowiedzialnością wynosi zaledwie 5000 zł, omawiana konstrukcja stwarza możliwość istotnego ograniczenia ryzyka odpowiedzialności za zobowiązania spółki komandytowej. Warto zaznaczyć, że konstrukcja spółki komandytowej ze spółką z ograniczoną odpowiedzialnością jako komplementariuszem, na dzień dzisiejszy jest atrakcyjna przede wszystkim z punktu widzenia podatkowego. Spółka komandytowa jako spółka osobowa, nie jest bowiem podatnikiem podatku dochodowego od osób prawnych. Opodatkowaniu podlegają tylko dochody wspólników osiągnięte z zysku spółki. Inaczej jest w spółkach kapitałowych, w których podatek od wypracowanego zysku płaci najpierw sama spółka, a następnie wspólnik opodatkowuje swój udział w zyskach. Podsumowanie Spółka komandytowa, będąc spółką osobową, pozwala na uniknięcie opodatkowania zysków z działalności spółki. Opodatkowani pozostają jedynie jej wspólnicy komplementariusze i komandytariusze. Dodatkowo, przepisy KSH pozwalają na ograniczenie nieograniczonej odpowiedzialności komplementariusza (wspólnika odpowiadającego za zobowiązania spółki w sposób nieograniczony) w ten sposób, że w miejsce osoby fizycznej komplementariuszem zostaje specjalnie w tym celu powołana spółka z o.o. z minimalnym kapitałem zakładowym. Taka spółka z o.o. ma przede wszystkim za zadanie zarządzanie i administrowanie spółką komandytową, a nie generowanie zysku. Prowadzeniem działalności i wypracowywaniem zysku ma się zajmować powołana w tym celu spółka komandytowa. Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością spółka komandytowa łączy dwie formy spółki i umożliwia korzystanie z zalet obu tych spółek. Podsumowując, należy stwierdzić, że spółka z ograniczoną odpowiedzialnością spółka komandytowa, będąca podstawowym przykładem formy mieszanej spółki, łączy dwie formy spółki (spółka z ograniczoną odpowiedzialnością + spółka komandytowa) i umożliwia wykorzystanie z zalet obu tych spółek.
Tomasz Madejczyk Kancelaria Radcy Prawnego Al.Kard.Wyszyńskiego 17 A 97-400 Bełchatów Telefon: 44 635 03 25 509 118 290 E-mail: kancelaria@madejczyk.biz Biuletyn 1/2015 Jesteśmy w sieci Web! Odwiedź nas pod adresem: www.madejczyk.biz SPÓŁKA KOMANDYTOWA - jako przyjazna forma prowadzenia działalności Luty 2015 r.