Transport kolejowy. Wybrane zagadnienia prawne. Politechnika Poznańska Zakład Systemów Transportowych

Transport kolejowy. Wybrane zagadnienia prawne Politechnika Poznańska Zakład Systemów Transportowych www.kicinski.eu Agenda Wprowadzenie Znaczenie transportu kolejowego Regulacje prawne funkcjonowania transportu kolejowego Regulacje prawne, instytucje Ustawa o transporcie kolejowym Urząd Transportu Kolejowego (UTK) 2 dr inż. 1

Wprowadzenie Transport w Polsce 2005-2012 Struktura przewozów ładunków w Polsce według tonokilometrów [%] źródło: GUS 3 Wprowadzenie 4 dr inż. 2

Regulacje prawne funkcjonowania transportu kolejowego 5 Regulacje prawne funkcjonowania transportu kolejowego 1. Ustawa z dnia 28 marca 2003 r. o transporcie kolejowym (Dz.U. 2003 nr 86 poz. 789 z późn. zm.), 2. Ustawa z dnia 19 sierpnia 2011 r. o przewozie towarów niebezpiecznych (Dz.U. 2011 nr 227 poz. 1367 z późn. zm.), 3. Ustawa z dnia 16 grudnia 2010 r. o publicznym transporcie zbiorowym (Dz.U. 2011 r. nr 5 poz. 13 z późn. zm.), 4. Ustawa z dnia 15 listopada 1984 r. Prawo przewozowe (Dz.U. 1984 nr 53 poz. 272 z późn. zm.), 5. Ustawa z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej(dz.u. 2004 nr 173 poz. 1807 z późn. zm.), 6. Ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. o systemie oceny zgodności(dz.u. 2002 nr 166 poz. 1360, z późn. zm.), 7. Ustawa z dnia 14 grudnia 2012 r. o odpadach (Dz.U. 2013 poz. 21 z późn. zm.), 8. Ustawa z dnia 14 czerwca 1960 r. Kodeks postępowania administracyjnego (Dz.U. 1960 nr 30 poz. 168 z późn. zm.), 6 dr inż. 3

Regulacje prawne funkcjonowania transportu kolejowego 9. Ustawa z dnia 21 listopada 2008 r. o słuŝbie cywilnej (Dz.U. 2008 nr 227 poz. 1505 z późn. zm.), 10. Ustawa z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy (Dz.U. 1974 nr 24 poz. 141 z późn. zm.), 11. Ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz.U. 2002 nr 153 poz. 1270 z późn. zm.), 12. Ustawa z dnia 17 listopada 1964 r. Kodeks postępowania cywilnego (Dz.U. 1964 nr 43 poz. 296 z późn. zm.), 13. Ustawa z dnia 07 lipca 1994 r. prawo budowlane (Dz.U. 1994 nr 89 poz. 414 z późn. zm.), 14. Ustawa z dnia 29 sierpnia 1997 r. o ochronie danych osobowych (Dz.U. 1997 nr 133 poz. 883 z późn. zm.), 15. Ustawa z dnia 9 lipca 2003 r. o zatrudnianiu pracowników tymczasowych (Dz.U. 2003 nr 166 poz. 1608), 7 Regulacje prawne funkcjonowania transportu kolejowego 16. Ustawa z dnia 18 marca 2008 r. o zasadach uznawania kwalifikacji zawodowych nabytych w państwach członkowskich Unii Europejskiej (Dz.U. 2008 nr 63 poz. 394), 17. Ustawa z dnia 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych (Dz.U. 2009 nr 157 poz. 1240 z późn. zm.), 18. Ustawa z dnia 29 września 1994 r. o rachunkowości (Dz.U. 1994 nr 121 poz. 1 z późn zm.), 19. Ustawa z dnia 29 stycznia 2004 r. Prawo zamówień publicznych (Dz.U. 2004 nr 19 poz. 177 z późn. zm.), 20. Ustawa z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz.U. 1997 nr 137 poz. 926 z późn. zm.), 21. Ustawa z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz.U. 1998 nr 137 poz. 887 z późn. zm.), 22. Ustawa z dnia 13 marca 2003 r. o szczególnych zasadach rozwiązywania z pracownikami stosunków pracy z przyczyn niedotyczących pracowników (Dz.U. 2003 nr 90 poz. 844 z późn zm.), 8 dr inż. 4

Regulacje prawne funkcjonowania transportu kolejowego 23. Ustawa z dnia 31 lipca 1981 r. o wynagrodzeniu osób zajmujących kierownicze stanowiska państwowe (Dz.U. 1981 nr 20 poz. 101 z późn. zm.), 24. Ustawa z dnia 16 września 1982 r. o pracownikach urzędów państwowych (Dz.U. 1982 nr 31 poz. 214 z późn. zm.), 25. Ustawa z dnia 21 sierpnia 1997 r. o ograniczeniu prowadzenia działalności gospodarczej przez osoby pełniące funkcje publiczne (Dz.U. 1997 nr 106 poz. 679 z późn. zm.), 26. Ustawa z dnia 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych (Dz.U. 1997 nr 123 poz. 776 z późn. zm.), 27. Ustawa z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz.U. 1991 nr 80 poz. 350 z późn. zm.), 28. Ustawa z dnia 17 czerwca 1966 r. o postępowaniu egzekucyjnym w administracji (Dz.U. 1966 nr 24 poz. 151 z późn. zm.), 29. Ustawa z dnia 14 lipca 1983 r o narodowym zasobie archiwalnym i archiwach (Dz.U. 1983 nr 38 poz. 173 z późn. zm.), 30. Ustawa z dnia 6 września 2001r. o dostępie do informacji publicznej (Dz.U. 2001 nr 112 poz. 1198 z późn. zm.), 30. 9 Ustawa o transporcie kolejowym Politechnika Poznańska Zakład Systemów Transportowych www.kicinski.eu dr inż. 5

Agenda Wprowadzenie główne elementy ustawy dokumenty powiązane Analiza najwaŝniejszych elementów Ustawy 11 Wprowadzenie Czego dotyczy Ustawa? korzystanie z infrastruktury kolejowej zarządzanie i utrzymanie infrastruktury kolejowej zasady prowadzenia ruchu kolejowego i wykonywania przewozów kolejowych warunki techniczne eksploatacji pojazdów kolejowych warunki zapewnienie interoperacyjności transeuropejskiego systemu kolejowego na terytorium RP zasady regulacji transportu kolejowego zasady przygotowania inwestycji kolejowych czas pracy pracowników kolei metra (z pewnymi wyjątkami) bocznic kolejowych (z pewnymi wyjątkami) infrastruktury kolejowej dla linii o szerokości torów mniejszej niŝ 1435 mm i przewoźników korzystających z tej infrastruktury (z pewnymi wyjątkami) 12 dr inż. 6

Wprowadzenie Czego NIE dotyczy Ustawa? linii tramwajowych kolejowego transportu wewnątrzzakładowego transportu liniowego i liniowo-terenowego (z pewnymi wyjątkami) Kiedy Ustawa weszła w Ŝycie? po raz pierwszy: 28.03.2003r. (Dz.U. 2003 Nr 86 poz. 789) Wielokrotnie aktualizowana Nowe zapisy obowiązywać będą od 1.01.2016 13 Wprowadzenie Struktura Ustawy Ustawa składa się z 13 (18) rozdziałów 78 (ok. 200) artykułów zawiera 166 stron (tekst ujednolicony: stan na 1.09.2015) 14 dr inż. 7

Wprowadzenie Struktura Ustawy ogólna charakterystyka rozdziałów Obowiązuje do 31.12.2020 (1) Przepisy ogólne (2) Infrastruktura kolejowa (2b) Szczególne zasady i warunki przygotowania inwestycji dotyczących linii kolejowych o znaczeniu państwowym (3) Prezes Urzędu Transportu Kolejowego (UTK) (4) Bezpieczeństwo transportu kolejowego (4a) Warunki zapewnienia Interoperacyjności systemu kolei na terytorium RP (4b) Czas pracy pracowników wykonujących interoperacyjne usługi transgraniczne (5a) Państwowa Komisja Badania Wypadków Kolejowych (5b) Przewozy kolejowe o charakterze uŝ yteczności publicznej (5c) Otwarty dostęp dla pasaŝerów przewozów kolejowych (5d) Przewozy okazjonalne (6) Udostępnianie infrastruktury kolejowej (IK) i opłaty za korzystanie z IK (7) Finansowanie transportu kolejowego (8) Licencjonowanie transportu kolejowego (9) Usytuowanie budowli, budynków, drzew i krzewów oraz wykonywanie robót ziemnych w sąsiedztwie linii kolejowych (10) Ochrona porządku na obszarze kolejowym (11) Przepisy karne (12) Kary pienięŝ ne (13) Zmiany w przepisach obowiązujących. Przepisy przejściowe i końcowe 15 Wprowadzenie Struktura Ustawy ogólna charakterystyka rozdziałów (1) Przepisy ogólne (2) Infrastruktura kolejowa (2b) Szczególne zasady i warunki przygotowania inwestycji dotyczących linii kolejowych (3) Prezes Urzędu Transportu Kolejowego (UTK) (4) Bezpieczeństwo transportu kolejowego (4a) Warunki zapewnienia Interoperacyjności systemu kolei na terytorium RP (4b) Czas pracy pracowników wykonujących interoperacyjne usługi transgraniczne (5a) Państwowa Komisja Badania Wypadków Kolejowych (5b) Przewozy kolejowe o charakterze uŝ yteczności publicznej (5c) Otwarty dostęp dla pasaŝerów przewozów kolejowych (5d) Przewozy okazjonalne (6) Udostępnianie infrastruktury kolejowej (IK) i opłaty za korzystanie z IK (7) Finansowanie transportu kolejowego (8) Licencjonowanie transportu kolejowego (9) Usytuowanie budowli, budynków, drzew i krzewów oraz wykonywanie robót ziemnych w sąsiedztwie linii kolejowych (10) Ochrona porządku na obszarze kolejowym (11) Przepisy karne (12) Kary pienięŝ ne (13) Zmiany w przepisach obowiązujących. Przepisy przejściowe i końcowe 16 dr inż. 8

Przepisy ogólne Rozdział 1 (Art. 1-4) Zdefiniuj! infrastruktura kolejowa droga kolejowa linia kolejowa sieć kolejowa bocznica kolejowa zarządca infrastruktury obszar kolejowy usługa trakcyjna 17 Przepisy ogólne Rozdział 1 (Art. 1-4) DEFINICJE podstawowych określeń infrastruktura kolejowa linie kolejowe, budowle, budynki, urządzenia, grunty w obszarze kolejowym przeznaczone do zarządzania obsługi przewozów utrzymania niezbędnego majątku droga kolejowa nawierzchnia kolejowa wraz z podtorzem i budowlami inŝ ynieryjnymi oraz zajętym gruntem linia kolejowa droga kolejowa o określonym początku i końcu linia o znaczeniu państwowym (ma znaczenie dla gospodarki, społeczeństwa, środowiska lub obronności) linia o znaczeniu obronnym (ma znaczenie państwowe i związane z obronnością) linia o znaczeniu wyłącznie obronnym (ma znaczenie związane wyłącznie z obronnością) 18 dr inż. 9

Przepisy ogólne Rozdział 1 (Art. 1-4) DEFINICJE podstawowych określeń infrastruktura kolejowa linie kolejowe, budowle, budynki, urządzenia, grunty w obszarze kolejowym przeznaczone do zarządzania obsługi przewozów utrzymania niezbędnego majątku droga kolejowa nawierzchnia kolejowa wraz z podtorzem i budowlami inŝ ynieryjnymi oraz zajętym gruntem linia kolejowa droga kolejowa o określonym początku i końcu linia o znaczeniu państwowym (ma znaczenie dla gospodarki, społeczeństwa, środowiska lub obronności) linia o znaczeniu obronnym (ma znaczenie państwowe i związane z obronnością) linia o znaczeniu wyłącznie obronnym (ma znaczenie związane wyłącznie z obronnością) 19 Przepisy ogólne Rozdział 1 (Art. 1-4) http://mapa.plk-sa.pl/ 20 dr inż. 10

Przepisy ogólne Rozdział 1 (Art. 1-4) DEFINICJE podstawowych określeń bocznica kolejowa droga kolejowa połączona z linią kolejową słuŝ ąca do za- i wyładunków wagonów utrzymania pojazdów kolejowych postoju pojazdów kolejowych wyposaŝ ona w urządzenia SRK urządzenia związane z bezpieczeństwem ruchu kolejowego zdolność przepustowa moŝ liwość eksploatacyjno-ruchowa linii kolejowej lub jej części do wykonania przejazdów pociągu w określonym czasie 21 Przepisy ogólne Rozdział 1 (Art. 1-4) DEFINICJE podstawowych określeń świadectwo dopuszczenia do eksploatacji (pojazdu, budowli, urządzeń,...) dokument uprawniający do uŝ ytkowania danego obiektu w przewozach kolejowych (ruchu kolejowym) świadectwo bezpieczeństwa potwierdzenie zdolności bezpiecznego prowadzenia ruchu kolejowego i wykonywania tych przewozów certyfikat bezpieczeństwa potwierdzenie ustanowienia przez przewoźnika systemu zarządzania bezpieczeństwem oraz spełnienie wymagań bezpieczeństwa zawartych w technicznych specyfikacjach interoperacyjności autoryzacja bezpieczeństwa potwierdzenie ustanowienia przez zarządcę infrastruktury systemu zarządzania bezpieczeństwem oraz spełnienie wymagań niezbędnych do bezpiecznego projektowania, eksploatacji i utrzymania infrastruktury kolejowej 22 dr inż. 11

Przepisy ogólne Rozdział 1 (Art. 1-4) DEFINICJE podstawowych określeń wojewódzkie przewozy pasaŝerskie patrz Ustawa z 16.10.2010 o publicznym transporcie zbiorowym przewóz technologiczny przewóz na potrzeby zarządcy infrastruktury (budowa, naprawa, usuwanie awarii) transport wewnątrzzakłądowy transport w ramach procesu produkcji przedsiębiorstwa bez udziału przewoźnika kolejowego i jego pojazdów kolejowych Kopalnie (obszary górnicze) zwałowiska odpadów umowa ramowa umowa między przewoźnikiem i zarządcą infrastruktury ws. rezerwacji zdolności przepustowej linii kolejowych na min 1 rok bez określania szczegółowych tras 23 Przepisy ogólne Rozdział 1 (Art. 1-4) DEFINICJE podstawowych określeń system kolei sieć kolejowa i pojazdy kolejowe o określonych cechach funkcjonalnych i technicznych interoperacyjność kolei zdolność systemu kolei do zapewnienia bezpiecznego i nieprzerwanego ruchu pociągów transeuropejskiej sieci kolejowej certyfikat weryfikacji WE podsystemu zgodność podsystemu z wymaganiami dotyczącymi interoperacyjności kolei (wydawany przez jednostkę certyfikującą) 24 dr inż. 12

Przepisy ogólne Rozdział 1 (Art. 1-4) DEFINICJE podstawowych określeń Modernizacja Odnowienie http://kurierkolejowy.eu 25 Przepisy ogólne Rozdział 1 (Art. 1-4) DEFINICJE podstawowych określeń system zarządzania bezpieczeństwem organizacja i działania zarządcy infrastruktury oraz przewoźnika dla zapewnienie bezpieczeństwa wspólne wskaźniki bezpieczeństwa (CSI) informacje statystyczne dotyczące wypadków kolejowych i ich skutków, bezpieczeństwa technicznego infrastruktury i zarządzania bezpieczeństwem wspólne metody oceny bezpieczeństwa (CSM) wspólne wymagania bezpieczeństwa (CST) wypadek kolejowy / powaŝny wypadek / incydent 26 dr inż. 13

Wprowadzenie Struktura Ustawy ogólna charakterystyka rozdziałów (1) Przepisy ogólne (2) Infrastruktura kolejowa (2b) Szczególne zasady i warunki przygotowania inwestycji dotyczących linii kolejowych (3) Prezes Urzędu Transportu Kolejowego (UTK) (4) Bezpieczeństwo transportu kolejowego (4a) Warunki zapewnienia Interoperacyjności systemu kolei na terytorium RP (4b) Czas pracy pracowników wykonujących interoperacyjne usługi transgraniczne (5a) Państwowa Komisja Badania Wypadków Kolejowych (5b) Przewozy kolejowe o charakterze uŝ yteczności publicznej (5c) Otwarty dostęp dla pasaŝerów przewozów kolejowych (5d) Przewozy okazjonalne (6) Udostępnianie infrastruktury kolejowej (IK) i opłaty za korzystanie z IK (7) Finansowanie transportu kolejowego (8) Licencjonowanie transportu kolejowego (9) Usytuowanie budowli, budynków, drzew i krzewów oraz wykonywanie robót ziemnych w sąsiedztwie linii kolejowych (10) Ochrona porządku na obszarze kolejowym (11) Przepisy karne (12) Kary pienięŝ ne (13) Zmiany w przepisach obowiązujących. Przepisy przejściowe i końcowe 27 Infrastruktura kolejowa Rozdział 2 (Art. 5-9) Zarządzanie infrastrukturą kolejową budowanie i utrzymanie prowadzenie ruchu udostępnianie tras zarządzanie nieruchomościami eliminacja ryzyk Zarządca infrastruktury zarządza posiadaną infrastrukturą nie moŝ e wykonywać przewozów kolejowych wyjątki: przewozy technologiczne prowadzenie odrębnej księgowości (zgoda Prezesa UTK) lub wyodrębniona organizacyjnie linia kolejowa uzgadnia zasady współpracy z innymi zarządcami (dotyczy linii kolejowej zarządzanej przez róŝ nych zarządców) 28 dr inż. 14

Infrastruktura kolejowa Rozdział 2 (Art. 5-9) Przykład Zarządca ma naprawić tory w Terespolu W trakcie przeprowadzonych czynności kontrolnych Prezes Urzędu Transportu Kolejowego stwierdził między innymi, Ŝ e na torach stacji Terespol, po których jeŝ dŝ ą pociągi pasaŝ erskie w ruchu krajowym i międzynarodowym, obowiązuje stałe ograniczenie prędkości 20 km/h, wprowadzone ze względu na zły stan techniczny. Kontrola wykazała liczne wybuksowania szyn, występującą duŝ ą liczbę zuŝ ytych podkładów, wychlapy oraz zachwaszczenie i zanieczyszczenie torów. Wyniki kontroli jednoznacznie wskazują na konieczność wdroŝenia przez PKP Polskie Linie Kolejowe S.A. niezbędnych działań naprawczych, w zakresie kompleksowej wymiany zuŝ ytych elementów konstrukcyjnych torów stacji Terespol, jak równieŝ naprawy ich podtorza kolejowego, mających na celu zapewnienie bezpieczeństwa ruchu kolejowego. Prezes Urzędu Transportu Kolejowego nakazał usunięcie wszelkich nieprawidłowości w terminie do 31 grudnia 2014 roku. Źródło: http://www.rynek-kolejowy.pl 29 Infrastruktura kolejowa Rozdział 2 (Art. 5-9) Przykład www..infokolej.pl www.wrphoto.eu Wychlap 30 dr inż. 15

Infrastruktura kolejowa Rozdział 2 (Art. 5-9) Przykład www.kolejpedia.pl http://problemykolejnictwa.pl Wybuksowanie buksowina 31 Infrastruktura kolejowa Rozdział 2 (Art. 5-9) Zarządca infrastruktury, a plan transportowy wnioskodawca organizator publicznego transportu zbiorowego dane niezbędne do PT przepustowość, standard jakości dostępu, zakres planowanych remontów, 32 dr inż. 16

Infrastruktura kolejowa Rozdział 2 (Art. 5-9) Likwidacja linii kolejowej (odcinka) dokonuje zarządca jeŝ eli wpływy z udostępniania infrastruktury kolejowej nie pokrywają kosztów utrzymania samorząd terytorialny (właściwy) nie moŝ e zapewnić wystarczających środków na pokrycie luki finansowej zgoda na likwidację linii kolejowej wydawana jest przez Radę Ministrów (linia o znaczeniu państwowym) ministra ds. transportu (w pozostałych przypadkach) środki na likwidację linii kolejowej zapewnia budŝ et Państwa 33 Infrastruktura kolejowa Rozdział 2 (Art. 5-9) Likwidacja linii kolejowej (odcinka) PRZYKŁAD DECYZJI ADMINITRACYJNEJ 34 dr inż. 17

Infrastruktura kolejowa Rozdział 2 (Art. 5-9) Likwidacja linii kolejowej (odcinka) wstrzymanie 35 Analiza ekonomiczna - 1989 Polska sieć kolejowa (zaznaczono wyłącznie linie, na których prowadzony był ruch pasaŝerski) w 1989 r. (źródło: Taczanowski J., A comparative study of local railway networks in Poland and the Czech Republic. Bulletin of Geography. Socio economic Series 2012, nr 18). Legenda: A pociągi pospieszne cały rok, B tylko pociągi regionalne; a linie magistralne, b linie drugorzędne, c linie trzeciorzędne (znaczenia miejscowego) 36 dr inż. 18

Analiza ekonomiczna 37 38 dr inż. 19

WIELOLETNI PROGRAM INWESTYCJI KOLEJOWYCH do 2013 roku z perspektywą 2015 39 40 dr inż. 20

Infrastruktura kolejowa Rozdział 2 (Art. 5-9) Likwidacja linii kolejowej (odcinka) obowiązek podatkowy (Przykład) Wojewódzki Sąd Administracyjny w Olsztynie w wyroku z 12.5.2011 r. orzekł, iŝ zlikwidowana z przyczyn ekonomicznych linia kolejowa zalicza się do przedmiotów opodatkowania gruntów, budowli, związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej. Kwalifikacja ta przesądza o opodatkowaniu linii kolejowej oraz o zastosowaniu podwyŝszonych stawek podatku naleŝnego od gruntu, na którym budowla jest usytuowana (I SA/Ol 241/11) 41 Wprowadzenie Struktura Ustawy ogólna charakterystyka rozdziałów (1) Przepisy ogólne (2) Infrastruktura kolejowa (2b) Szczególne zasady i warunki przygotowania inwestycji dotyczących linii kolejowych (3) Prezes Urzędu Transportu Kolejowego (UTK) (4) Bezpieczeństwo transportu kolejowego (4a) Warunki zapewnienia Interoperacyjności systemu kolei na terytorium RP (4b) Czas pracy pracowników wykonujących interoperacyjne usługi transgraniczne (5a) Państwowa Komisja Badania Wypadków Kolejowych (5b) Przewozy kolejowe o charakterze uŝ yteczności publicznej (5c) Otwarty dostęp dla pasaŝerów przewozów kolejowych (5d) Przewozy okazjonalne (6) Udostępnianie infrastruktury kolejowej (IK) i opłaty za korzystanie z IK (7) Finansowanie transportu kolejowego (8) Licencjonowanie transportu kolejowego (9) Usytuowanie budowli, budynków, drzew i krzewów oraz wykonywanie robót ziemnych w sąsiedztwie linii kolejowych (10) Ochrona porządku na obszarze kolejowym (11) Przepisy karne (12) Kary pienięŝ ne (13) Zmiany w przepisach obowiązujących. Przepisy przejściowe i końcowe 42 dr inż. 21

Warunki przygotowania LK Rozdział 2b (Art. 9n-9ad) Wniosek o ustalenie lokalizacji zgłasza PKP PLK SA wydaje wojewoda (właściwy) JeŜeli tereny zamknięte TRYB: USTAWA O TRANSPORCIE KOLEJOWYM LUB TRYB: USTAWA O PLANOWANIU I ZAGOSPODAROWANIU PRZESTRZENNYM Do postępowania w sprawach o wydanie decyzji o ustaleniu lokalizacji linii kolejowej stosuje się KPA 43 Warunki przygotowania LK Rozdział 2b (Art. 9n-9ad) Zawartość wniosku mapa uzbrojenia terenu oraz proponowany przebieg linii kolejowej określenie zmian w terenie mapa podziału nieruchomości opinie: Ministerstwo Zdrowia Urząd Morski organ nadzoru górniczego głównie oddziaływanie środowiskowe dyrektor właściwego regionalnego zarządu gospodarki wodnej dyrektor właściwej regionalnej dyrekcji Państwowego Gospodarstwa Leśnego Lasy Państwowe właściwego wojewódzkiego konserwatora zabytków właściwego wojewody, marszałka województwa oraz starosty w zakresie zadań rządowych albo samorządowych, słuŝ ących realizacji inwestycji celu publicznego, właściwych miejscowo zarządów 44 dr inż. 22

Warunki przygotowania LK Rozdział 2b (Art. 9n-9ad) Decyzja o ustaleniu lokalizacji wydawana jest w ciągu 3 m-cy od chwili złoŝenia wniosku linie rozgraniczające teren; warunki techniczne realizacji inwestycji; warunki wynikające z prawnie chronionych potrzeb ochrony środowiska, ochrony zabytków i dóbr kultury współczesnej oraz potrzeb obronności państwa; wymagania dotyczące ochrony interesów osób trzecich; zatwierdzenie podziału nieruchomości Odszkodowania za nieruchomości włączone w plany budowy LK ustalane pomiędzy PLK SA a dotychczasowym właścicielem (podstawą jest operat) w przypadku braku porozumienia wartość ustala wojewoda (decyzja administracyjna) 45 Warunki przygotowania LK Rozdział 2b (Art. 9n-9ad) Organy odwoławcze: decyzja wojewody Minister Budownictwa decyzja MB sąd administracyjny Odszkodowania: operat szacunkowy rzeczoznawca majątkowy 14 dni od uzgodnienia odszkodowania 46 dr inż. 23

Wprowadzenie Struktura Ustawy ogólna charakterystyka rozdziałów (1) Przepisy ogólne (2) Infrastruktura kolejowa (2b) Szczególne zasady i warunki przygotowania inwestycji dotyczących linii kolejowych o znaczeniu państwowym (3) Prezes Urzędu Transportu Kolejowego (UTK) omówienie na końcu wykładu (4) Bezpieczeństwo transportu kolejowego (4a) Warunki zapewnienia Interoperacyjności systemu kolei na terytorium RP (4b) Czas pracy pracowników wykonujących interoperacyjne usługi transgraniczne (5a) Państwowa Komisja Badania Wypadków Kolejowych (5b) Przewozy kolejowe o charakterze uŝ yteczności publicznej (5c) Otwarty dostęp dla pasaŝerów przewozów kolejowych (5d) Przewozy okazjonalne (6) Udostępnianie infrastruktury kolejowej (IK) i opłaty za korzystanie z IK (7) Finansowanie transportu kolejowego (8) Licencjonowanie transportu kolejowego (9) Usytuowanie budowli, budynków, drzew i krzewów oraz wykonywanie robót ziemnych w sąsiedztwie linii kolejowych (10) Ochrona porządku na obszarze kolejowym (11) Przepisy karne (12) Kary pienięŝ ne (13) Zmiany w przepisach obowiązujących. Przepisy przejściowe i końcowe 47 Wprowadzenie Struktura Ustawy ogólna charakterystyka rozdziałów (1) Przepisy ogólne (2) Infrastruktura kolejowa (2b) Szczególne zasady i warunki przygotowania inwestycji dotyczących linii kolejowych (3) Prezes Urzędu Transportu Kolejowego (UTK) (4) Bezpieczeństwo transportu kolejowego (4a) Warunki zapewnienia Interoperacyjności systemu kolei na terytorium RP (4b) Czas pracy pracowników wykonujących interoperacyjne usługi transgraniczne (5a) Państwowa Komisja Badania Wypadków Kolejowych (5b) Przewozy kolejowe o charakterze uŝ yteczności publicznej (5c) Otwarty dostęp dla pasaŝerów przewozów kolejowych (5d) Przewozy okazjonalne (6) Udostępnianie infrastruktury kolejowej (IK) i opłaty za korzystanie z IK (7) Finansowanie transportu kolejowego (8) Licencjonowanie transportu kolejowego (9) Usytuowanie budowli, budynków, drzew i krzewów oraz wykonywanie robót ziemnych w sąsiedztwie linii kolejowych (10) Ochrona porządku na obszarze kolejowym (11) Przepisy karne (12) Kary pienięŝ ne (13) Zmiany w przepisach obowiązujących. Przepisy przejściowe i końcowe 48 dr inż. 24

Bezpieczeństwo TK Rozdział 4 (Art. 17-25) Zapewnienie właściwych warunków technicznych i organizacyjnych naleŝy do zarządcy i przewoźników kolejowych bezpieczne prowadzenie ruchu bezpieczna eksploatacja pojazdów ochrona przeciwpoŝ arowa i środowiska System zarządzania bezpieczeństwem opracowany przez zarządcę i przewoźników określa wspólne wymagania bezpieczeństwa (CST) wykorzystuje wspólne metody oceny bezpieczeństwa (CSM) ma ograniczać ryzyko operacyjne umoŝ liwia wykonywanie przewozów wszystkim przewoźnikom kolejowym zgodnie z zasadami interoperacyjności wymaga corocznych raportów o stanie bezpieczeństwa (do Prezesa UTK) 49 Bezpieczeństwo TK Rozdział 4 (Art. 17-25) Dokumenty uprawniające autoryzacja bezpieczeństwa - zarządzanie infrastrukturą kolejową wydawana przez Prezesa UTK wydawana na okres 5 lat zmiany w infrastrukturze wymagają aktualizacji autoryzacji certyfikat bezpieczeństwa dostęp przewoźnika do infrastruktury kolejowej wydawany przez Prezesa UTK dotyczy rodzaju i zakresu działalności kolejowej wydawany na 5 lat; waŝ ny na terenie UE zmiany zakresu działalności wymagają aktualizacji certyfikatu świadectwo bezpieczeństwa zarządzanie infrastrukturą (zarządca), wykonywania przewozów (przewoźnicy), eksploatacja bocznic kolejowych wydawane przez Prezesa UTK na podstawie świadectw sprawności technicznej obiektów infrastruktury i taboru 50 dr inż. 25

Bezpieczeństwo TK Rozdział 4 (Art. 17-25) Dokumenty uprawniające...cd licencja maszynisty wydawane przez Prezesa UTK osoba nie karana za przestępstwo umyślne ukończone 20 lat Dobry stan zdrowotny/fizyczny/psychiczny WaŜ na 10 lat / przedłuŝ enie na wniosek maszynisty 51 Bezpieczeństwo TK Rozdział 4 (Art. 17-25) 52 dr inż. 26

Bezpieczeństwo TK Rozdział 4 (Art. 17-25) Dokumenty uprawniające...cd świadectwo maszynisty uprawnia do prowadzenia pociągu lub pojazdu kolejowego u przewoźnika kolejowego lub zarządcy, który je wydał, w ramach określonej kategorii uprawnień i jest waŝ ne na określoną w nim infrastrukturę kolejową oraz określone typy pojazdów kolejowych. Kategorie i podkategorie uprawnień określa rozporządzenie (UE) nr 36/2010. wygasa z dniem rozwiązania umowy o pracę (wydanie odpisu) 53 Bezpieczeństwo TK Rozdział 4 (Art. 17-25) 54 dr inż. 27

55 Wprowadzenie Struktura Ustawy ogólna charakterystyka rozdziałów (1) Przepisy ogólne (2) Infrastruktura kolejowa (2b) Szczególne zasady i warunki przygotowania inwestycji dotyczących linii kolejowych (3) Prezes Urzędu Transportu Kolejowego (UTK) (4) Bezpieczeństwo transportu kolejowego (4a) Warunki zapewnienia Interoperacyjności systemu kolei na terytorium RP (4b) Czas pracy pracowników wykonujących interoperacyjne usługi transgraniczne (5a) Państwowa Komisja Badania Wypadków Kolejowych (5b) Przewozy kolejowe o charakterze uŝ yteczności publicznej (5c) Otwarty dostęp dla pasaŝerów przewozów kolejowych (5d) Przewozy okazjonalne (6) Udostępnianie infrastruktury kolejowej (IK) i opłaty za korzystanie z IK (7) Finansowanie transportu kolejowego (8) Licencjonowanie transportu kolejowego (9) Usytuowanie budowli, budynków, drzew i krzewów oraz wykonywanie robót ziemnych w sąsiedztwie linii kolejowych (10) Ochrona porządku na obszarze kolejowym (11) Przepisy karne (12) Kary pienięŝ ne (13) Zmiany w przepisach obowiązujących. Przepisy przejściowe i końcowe 56 dr inż. 28

Interoperacyjność systemu kolei Rozdział 4a (Art. 25a-25t) Z czego składa się system kolei? strukturalnie infrastruktura energia sterowanie tabor funkcjonalnie Utrzymanie ruch kolejowy aplikacje telematyczne Czego dotyczy ocena zgodności? projektowanie budowa końcowe próby podsystemu Potwierdzeniem zgodności składników systemu kolei jest certyfikat WE 57 Interoperacyjność systemu kolei Rozdział 4a (Art. 25a-25t) Rejestr składników interoperacyjności zarządca prowadzi ewidencję składników infrastruktury przewoźnik prowadzi ewidencję pojazdów kolejowych centralny rejestr składników prowadzi Prezes UTK Kontrolę poprawności funkcjonowania składników interoperacyjności prowadzi UTK koszty badania ponosi budŝ et Państwa, jeśli nie stwierdzono niezgodności przewoźnik lub zarządca, jeŝ eli stwierdzono niezgodności 58 dr inż. 29

Wprowadzenie Struktura Ustawy ogólna charakterystyka rozdziałów (1) Przepisy ogólne (2) Infrastruktura kolejowa (2b) Szczególne zasady i warunki przygotowania inwestycji dotyczących linii kolejowych (3) Prezes Urzędu Transportu Kolejowego (UTK) (4) Bezpieczeństwo transportu kolejowego (4a) Warunki zapewnienia Interoperacyjności systemu kolei na terytorium RP (4b) Czas pracy pracow. wykonujących interoperacyjne usługi transgraniczne (5a) Państwowa Komisja Badania Wypadków Kolejowych (5b) Przewozy kolejowe o charakterze uŝ yteczności publicznej (5c) Otwarty dostęp dla pasaŝerów przewozów kolejowych (5d) Przewozy okazjonalne (6) Udostępnianie infrastruktury kolejowej (IK) i opłaty za korzystanie z IK (7) Finansowanie transportu kolejowego (8) Licencjonowanie transportu kolejowego (9) Usytuowanie budowli, budynków, drzew i krzewów oraz wykonywanie robót ziemnych w sąsiedztwie linii kolejowych (10) Ochrona porządku na obszarze kolejowym (11) Przepisy karne (12) Kary pienięŝ ne (13) Zmiany w przepisach obowiązujących. Przepisy przejściowe i końcowe Czas pracy pracowników kolei Rozdział 4b (Art. 25u-25w) Regulacja dotyczy pracowników wykonujących interoperacyjne usługi transgraniczne regulowany przez przepisy Europejskiej Federacji Pracowników Transportu (ETF) Stowarzyszenie Kolei Europejskich (CER) na podstawie Dyrektywy 2005/47/WE 60 dr inż. 30

Wprowadzenie Struktura Ustawy ogólna charakterystyka rozdziałów (1) Przepisy ogólne (2) Infrastruktura kolejowa (2b) Szczególne zasady i warunki przygotowania inwestycji dotyczących linii kolejowych (3) Prezes Urzędu Transportu Kolejowego (UTK) (4) Bezpieczeństwo transportu kolejowego (4a) Warunki zapewnienia Interoperacyjności systemu kolei na terytorium RP (4b) Czas pracy pracowników wykonujących interoperacyjne usługi transgraniczne (5a) Państwowa Komisja Badania Wypadków Kolejowych (5b) Przewozy kolejowe o charakterze uŝ yteczności publicznej (5c) Otwarty dostęp dla pasaŝerów przewozów kolejowych (5d) Przewozy okazjonalne (6) Udostępnianie infrastruktury kolejowej (IK) i opłaty za korzystanie z IK (7) Finansowanie transportu kolejowego (8) Licencjonowanie transportu kolejowego (9) Usytuowanie budowli, budynków, drzew i krzewów oraz wykonywanie robót ziemnych w sąsiedztwie linii kolejowych (10) Ochrona porządku na obszarze kolejowym (11) Przepisy karne (12) Kary pienięŝ ne (13) Zmiany w przepisach obowiązujących. Przepisy przejściowe i końcowe 61 Państwowa Komisja Badania Wypadków Kolejowych Wypadki kolejowe 1917 - Katastrofa pociągu wojskowego w tunelu Fréjus - 540 zabitych 1989 - Katastrofa kolejowa koło Czelabińska 645 zabitych 1944 - Katastrofa kolejowa w Barwałdzie Średnim 130 zabitych 1980 - Katastrofa pod Otłoczynem 65 zabitych Najczęściej wypadki są skutkiem błędu człowieka 62 dr inż. 31

Państwowa Komisja Badania Wypadków Kolejowych Rozdział 5a (Art. 28a-28o) Komisja BWK organ państwowy działa przy ministrze ds. transportu Minister powołuje przewodniczącego komisji 4 stałych członków pozostali eksperci dobierani do prac Komisji, w zakresie: prowadzenia ruchu kolejowego projektowania, budowy i utrzymania linii kolejowych urządzeń zabezpieczenia i srk pojazdów kolejowych elektroenergetyki kolejowej przewozu koleją towarów niebezpiecznych Komisja prowadzi postępowanie po kaŝ dym powaŝ nym wypadku na sieci kolejowej 63 Wprowadzenie Struktura Ustawy ogólna charakterystyka rozdziałów (1) Przepisy ogólne (2) Infrastruktura kolejowa (2b) Szczególne zasady i warunki przygotowania inwestycji dotyczących linii kolejowych o znaczeniu państwowym (3) Prezes Urzędu Transportu Kolejowego (UTK) (4) Bezpieczeństwo transportu kolejowego (4a) Warunki zapewnienia Interoperacyjności systemu kolei na terytorium RP (4b) Czas pracy pracowników wykonujących interoperacyjne usługi transgraniczne (5a) Państwowa Komisja Badania Wypadków Kolejowych (5b) Przewozy kolejowe o charakterze uŝyteczności publicznej (5c) Otwarty dostęp dla pasaŝerów przewozów kolejowych (5d) Przewozy okazjonalne (6) Udostępnianie infrastruktury kolejowej (IK) i opłaty za korzystanie z IK (7) Finansowanie transportu kolejowego (8) Licencjonowanie transportu kolejowego (9) Usytuowanie budowli, budynków, drzew i krzewów oraz wykonywanie robót ziemnych w sąsiedztwie linii kolejowych (10) Ochrona porządku na obszarze kolejowym (11) Przepisy karne (12) Kary pienięŝ ne (13) Zmiany w przepisach obowiązujących. Przepisy przejściowe i końcowe 64 dr inż. 32

Przewozy kolejowe o charakterze uż yteczności pub. Rozdział 5b (Art. 28p-28pb) Usługi publiczne zgodność z planem transportowym Organizator publicznego transportu kolejowego Prezes UTK 65 Wprowadzenie Struktura Ustawy ogólna charakterystyka rozdziałów (1) Przepisy ogólne (2) Infrastruktura kolejowa (2b) Szczególne zasady i warunki przygotowania inwestycji dotyczących linii kolejowych o znaczeniu państwowym (3) Prezes Urzędu Transportu Kolejowego (UTK) (4) Bezpieczeństwo transportu kolejowego (4a) Warunki zapewnienia Interoperacyjności systemu kolei na terytorium RP (4b) Czas pracy pracowników wykonujących interoperacyjne usługi transgraniczne (5a) Państwowa Komisja Badania Wypadków Kolejowych (5b) Przewozy kolejowe o charakterze uŝ yteczności publicznej (5c) Otwarty dostęp dla pasaŝerów przewozów kolejowych (5d) Przewozy okazjonalne (6) Udostępnianie infrastruktury kolejowej (IK) i opłaty za korzystanie z IK (7) Finansowanie transportu kolejowego (8) Licencjonowanie transportu kolejowego (9) Usytuowanie budowli, budynków, drzew i krzewów oraz wykonywanie robót ziemnych w sąsiedztwie linii kolejowych (10) Ochrona porządku na obszarze kolejowym (11) Przepisy karne (12) Kary pienięŝ ne (13) Zmiany w przepisach obowiązujących. Przepisy przejściowe i końcowe 66 dr inż. 33

Otwarty dostęp do pasaż erskich przewozów kolej. Rozdział 5c (Art. 28q-28x) Otwarty dostęp decyzja Prezesa UTK waŝ ność decyzji 5 lat opłata dochód BP odmowa: w przypadku stwierdzenia, Ŝ e działalność określona we wniosku przez przewoźnika kolejowego wpłynie na warunki ekonomiczne usług świadczonych na tej samej linii na podstawie umowy o świadczenie usług publicznych. 67 Wprowadzenie Struktura Ustawy ogólna charakterystyka rozdziałów (1) Przepisy ogólne (2) Infrastruktura kolejowa (2b) Szczególne zasady i warunki przygotowania inwestycji dotyczących linii kolejowych o znaczeniu państwowym (3) Prezes Urzędu Transportu Kolejowego (UTK) (4) Bezpieczeństwo transportu kolejowego (4a) Warunki zapewnienia Interoperacyjności systemu kolei na terytorium RP (4b) Czas pracy pracowników wykonujących interoperacyjne usługi transgraniczne (5a) Państwowa Komisja Badania Wypadków Kolejowych (5b) Przewozy kolejowe o charakterze uŝ yteczności publicznej (5c) Otwarty dostęp dla pasaŝerów przewozów kolejowych (5d) Przewozy okazjonalne (6) Udostępnianie infrastruktury kolejowej (IK) i opłaty za korzystanie z IK (7) Finansowanie transportu kolejowego (8) Licencjonowanie transportu kolejowego (9) Usytuowanie budowli, budynków, drzew i krzewów oraz wykonywanie robót ziemnych w sąsiedztwie linii kolejowych (10) Ochrona porządku na obszarze kolejowym (11) Przepisy karne (12) Kary pienięŝ ne (13) Zmiany w przepisach obowiązujących. Przepisy przejściowe i końcowe 68 dr inż. 34

Przewozy okazjonalne Rozdział 5d (Art. 28y-28z) Działania Podmiot składa wniosek min 7 dni przed planowanym przewozem Zarządca określa szczegóły przewozu w ramach wolnej infrastruktury 69 Wprowadzenie Struktura Ustawy ogólna charakterystyka rozdziałów (1) Przepisy ogólne (2) Infrastruktura kolejowa (2b) Szczególne zasady i warunki przygotowania inwestycji dotyczących linii kolejowych o znaczeniu państwowym (3) Prezes Urzędu Transportu Kolejowego (UTK) (4) Bezpieczeństwo transportu kolejowego (4a) Warunki zapewnienia Interoperacyjności systemu kolei na terytorium RP (4b) Czas pracy pracowników wykonujących interoperacyjne usługi transgraniczne (5a) Państwowa Komisja Badania Wypadków Kolejowych (5b) Przewozy kolejowe o charakterze uŝ yteczności publicznej (5c) Otwarty dostęp dla pasaŝerów przewozów kolejowych (5d) Przewozy okazjonalne (6) Udostępnianie infrastruktury kolejowej (IK) i opłaty za korzystanie z IK (7) Finansowanie transportu kolejowego (8) Licencjonowanie transportu kolejowego (9) Usytuowanie budowli, budynków, drzew i krzewów oraz wykonywanie robót ziemnych w sąsiedztwie linii kolejowych (10) Ochrona porządku na obszarze kolejowym (11) Przepisy karne (12) Kary pienięŝ ne (13) Zmiany w przepisach obowiązujących. Przepisy przejściowe i końcowe 70 dr inż. 35

Udostępnianie infrastruktury kolejowej i opłaty Rozdział 6 (Art. 29-36) Udostępnianie infrastruktury kolejowej przydzielanie przewoźnikowi trasy pociągu na liniach kolejowych umoŝ liwienie mu korzystanie z niezbędnej infrastruktury kolejowej udostępnianie odbywa się na podstawie wniosku (min 6 miesięcy przed wejściem rozkładu jazdy) oraz w oparciu o umowę z zarządcą jest odpłatne Przewoźnicy kolejowi mają prawo do minimalnego dostępu do infrastruktury kolejowej oraz urządzeń związanych z obsługą pociągów zarządca nie moŝe odmówić dostępu do infrastruktury/urządzeń Przydział tras przewoźnikom uwzględnia pierwszeństwo przewozu osób ogłoszone plany transp. lub zawarte umowy o świadczenie usług publ. obowiązek wykonywania przewozu nałoŝ ony przepisami prawa przewozowego umowy ramowe w zakresie przewozu rzeczy. 71 Udostępnianie infrastruktury kolejowej i opłaty Rozdział 6 (Art. 29-36) Koordynacja pociągów przewoźnicy kolejowi przed złoŝ eniem wniosku o przydzielenie tras wzajemnie uzgadniają skoordynowanie pociągów uwzględnienie potrzeb podróŝ nych zarządca przed dokonaniem przydziału tras koordynuje uzgodnienia połączeń dogodnych dla pasaŝ erów uwzględnienie odpowiednich przerw między przejazdami pociągów róŝ nych przewoźników na tych samych liniach koordynuje przewozy międzywojewódzkie z regionalnymi w przypadku wniosków o równych priorytetach przyjmowane jest rozwiązanie najkorzystniejsze pod względem wykorzystania zdolności przewozowych decyzja o przydziale tras następuje nie później niŝ 1 miesiąc przed ogłoszeniem nowego rozkładu jazdy obowiązuje na czas obowiązywania rozkładu jazdy zmiany następują w kaŝ dą drugą sobotę czerwca (o północy) 72 dr inż. 36

Udostępnianie infrastruktury kolejowej i opłaty Rozdział 6 (Art. 29-36) Opłaty opłata za korzystanie z infrastruktury kolejowej stanowi sumę opłaty podstawowej opłat dodatkowych opłata podstawowa minimalny dostęp do infrastruktury (iloczyn przebiegu i stawki) dostęp do urządzeń związanych z obsługą pociągów (iloczyn zamówionych usług i odpowiadających im stawek jednostkowych) opłata dodatkowa wynika z innych usług nie wymienionych w umowie 73 Udostępnianie infrastruktury kolejowej i opłaty Rozdział 6 (Art. 29-36) Stawki jednostkowe (dostęp do infrastr.) zróŝ nicowane są w zaleŝ ności od kategorii linii kolejowej rodzaju pociągu odrębnie dla przewozów towarowych i pasaŝ erskich sposób obliczania stawki ma charakter jawny stawki stosuje się na jednakowych zasadach wobec wszystkich przewoźników (świadczenie usługi publicznej) Stawki jednostkowe (korzystanie z urządzeń) ustalana dla przejazdu 1 pociągu na odległość 1 km Stawki jednostkowe zatwierdzane są przez Prezesa UTK podawane są do publicznej wiadomości 74 dr inż. 37

Wprowadzenie Struktura Ustawy ogólna charakterystyka rozdziałów (1) Przepisy ogólne (2) Infrastruktura kolejowa (2b) Szczególne zasady i warunki przygotowania inwestycji dotyczących linii kolejowych o znaczeniu państwowym (3) Prezes Urzędu Transportu Kolejowego (UTK) (4) Bezpieczeństwo transportu kolejowego (4a) Warunki zapewnienia Interoperacyjności systemu kolei na terytorium RP (4b) Czas pracy pracowników wykonujących interoperacyjne usługi transgraniczne (5a) Państwowa Komisja Badania Wypadków Kolejowych (5b) Przewozy kolejowe o charakterze uŝ yteczności publicznej (5c) Otwarty dostęp dla pasaŝerów przewozów kolejowych (5d) Przewozy okazjonalne (6) Udostępnianie infrastruktury kolejowej (IK) i opłaty za korzystanie z IK (7) Finansowanie transportu kolejowego (8) Licencjonowanie transportu kolejowego (9) Usytuowanie budowli, budynków, drzew i krzewów oraz wykonywanie robót ziemnych w sąsiedztwie linii kolejowych (10) Ochrona porządku na obszarze kolejowym (11) Przepisy karne (12) Kary pienięŝ ne (13) Zmiany w przepisach obowiązujących. Przepisy przejściowe i końcowe 75 Finansowanie transportu kolejowego Rozdział 7 (Art. 37-42) Zarządcy obowiązani są do prowadzenia rachunkowości w zakresie ewidencji kosztów realizacji zadań budowy utrzymania prowadzeni ruchu pociągów administrowania 76 dr inż. 38

Finansowanie transportu kolejowego Rozdział 7 (Art. 37-42) Źródło finansowania budŝ et państwa (Ustawa budŝ etowa) przygotowanie i realizacja inwestycji (odszkodowania, nabycie nieruchomości itp.) zakup/modernizacja taboru oraz systemu rozliczenia biletów budowa/przebudowa dworców pasaŝ erskich zakup środków transportu do intermodalnych przewozów towarowych utrzymanie infrastruktury (w celu zmniejszenia kosztów jej utrzymania) straty i ulgi związane z realizacją przewozów pasaŝ erskich jednostki samorządowe przygotowanie i realizacja inwestycji (odszkodowania, nabycie nieruchomości itp.) zarządca utrzymanie infrastruktury Zasady i wysokość finansowania ze środków publicznych (dysponent minister ds. transportu) określone są w wieloletnim programie inwestycyjnym (horyzont min 3 lata) 77 Wprowadzenie Struktura Ustawy ogólna charakterystyka rozdziałów (1) Przepisy ogólne (2) Infrastruktura kolejowa (2b) Szczególne zasady i warunki przygotowania inwestycji dotyczących linii kolejowych (3) Prezes Urzędu Transportu Kolejowego (UTK) (4) Bezpieczeństwo transportu kolejowego (4a) Warunki zapewnienia Interoperacyjności systemu kolei na terytorium RP (4b) Czas pracy pracowników wykonujących interoperacyjne usługi transgraniczne (5a) Państwowa Komisja Badania Wypadków Kolejowych (5b) Przewozy kolejowe o charakterze uŝ yteczności publicznej (5c) Otwarty dostęp dla pasaŝerów przewozów kolejowych (5d) Przewozy okazjonalne (6) Udostępnianie infrastruktury kolejowej (IK) i opłaty za korzystanie z IK (7) Finansowanie transportu kolejowego (8) Licencjonowanie transportu kolejowego (9) Usytuowanie budowli, budynków, drzew i krzewów oraz wykonywanie robót ziemnych w sąsiedztwie linii kolejowych (10) Ochrona porządku na obszarze kolejowym (11) Przepisy karne (12) Kary pienięŝ ne (13) Zmiany w przepisach obowiązujących. Przepisy przejściowe i końcowe 78 dr inż. 39

Licencjonowanie transportu kolejowego Rozdział 8 (Art. 43-52) Czego dotyczy licencjonowanie? działalność gospodarcza polegająca na Licencja wykonywaniu przewozów kolejowych (osób lub rzeczy) świadczeniu usług trakcyjnych jest potwierdzeniem zdolności przedsiębiorcy do wykonywania funkcji przewoźnika wydawana jest przez Prezesa UTK wydawana jest przewoźnikowi spełniającemu wymagania ustawy obowiązuje na określonym terenie (np. RP, UE, EFTA) nie uprawnia do dostępu do infrastruktury Wydawana na czas nieokreślony (wyjątek zła wiarygodność finansowa do 6 m-cy) 79 Licencjonowanie transportu kolejowego Rozdział 8 (Art. 43-52) Jakie są wymagania związane z udzieleniem licencji? dobra reputacja przedsiębiorcy członkowie organu zarządzającego nie zostali skazani prawomocnym wyrokiem sądu wiarygodność finansowa (zdolność do realizacji zobowiązań finansowych w okresie min 12 mies.) sprawozdanie finansowe i opinia biegłego rewidenta przepływy pienięŝ ne stan rachunków bankowych planowane wydatki związane z podjęciem licencjonowanej działalności kompetencje zawodowe posiadanie jednostki zarządzania posiada jednostki nadzoru nad przestrzeganiem bezpieczeństwem transportu zatrudnia wykwalifikowanych pracowników odpowiedzialnych za bezpieczeństwo ruchu kolejowego 80 dr inż. 40

Licencjonowanie transportu kolejowego Rozdział 8 (Art. 43-52) Jakie są wymagania związane z udzieleniem licencji...cd? dysponowanie taborem kolejowym posiada pojazdy kolejowe, w tym: wagony i lokomotywy posiada system utrzymania i obsługi pojazdów kolejowych odpowiedzialność cywilna posiada zabezpieczenia roszczeń majątkowych związanych z prowadzeniem działalności (ubezpieczenie) 81 Licencjonowanie transportu kolejowego Rozdział 8 (Art. 43-52) Wymagana dokumentacja związana z przyznaniem licencji nazwa przedsiębiorcy/siedziba/adres numer w rejestrze przedsiębiorców i EDG numer NIP osoby uprawnione do występowania w imieniu podmiotu określenie przedmiotu i zakresu działalności podmiotu potwierdzenie posiadania zabezpieczeń majątkowych zaświadczenie o niekaralności informacja o dotychczasowej działalności toczących się postępowania np. upadłościowych specyfikacja posiadanego taboru kolejowego specyfikacja kwalifikacji pracowników odpowiedzialnych za bezpieczeństwo przewozów kolejowych Zmian, aktualizacji oraz wycofania licencji dokonuje Prezes UTK 82 dr inż. 41

Wprowadzenie Struktura Ustawy ogólna charakterystyka rozdziałów (1) Przepisy ogólne (2) Infrastruktura kolejowa (2b) Szczególne zasady i warunki przygotowania inwestycji dotyczących linii kolejowych (3) Prezes Urzędu Transportu Kolejowego (UTK) (4) Bezpieczeństwo transportu kolejowego (4a) Warunki zapewnienia Interoperacyjności systemu kolei na terytorium RP (4b) Czas pracy pracowników wykonujących interoperacyjne usługi transgraniczne (5a) Państwowa Komisja Badania Wypadków Kolejowych (5b) Przewozy kolejowe o charakterze uŝ yteczności publicznej (5c) Otwarty dostęp dla pasaŝerów przewozów kolejowych (5d) Przewozy okazjonalne (6) Udostępnianie infrastruktury kolejowej (IK) i opłaty za korzystanie z IK (7) Finansowanie transportu kolejowego (8) Licencjonowanie transportu kolejowego (9) Usytuowanie budowli, budynków, drzew i krzewów oraz wykonywanie robót ziemnych w sąsiedztwie linii kolejowych (10) Ochrona porządku na obszarze kolejowym (11) Przepisy karne (12) Kary pienięŝ ne (13) Zmiany w przepisach obowiązujących. Przepisy przejściowe i końcowe 83 Prace budowlane w sąsiedztwie linii kolejowych Rozdział 9 (Art. 53-57) Wszelkie prace w sąsiedztwie linii kolejowym nie mogą zakłócać eksploatacji urządzeń i powodować zagroŝenia dla bezpieczeństwa ruchu kolejowego usytuowanie budowli i budynków usytuowanie drzew i krzewów prowadzenie prac ziemnych 84 dr inż. 42

Prace budowlane w sąsiedztwie linii kolejowych Rozdział 9 (Art. 53-57) Minimalne odległości budynków/budowli nie dotyczy budynków mieszkalnych, szpitali, domów opieki, ośrodków sportoworekreacyjnych, szkół i przedszkoli (większe odległości) obiektów związanych z prowadzeniem ruchu kolejowego i utrzymaniem linii kolejowych granica terenu kolejowego Budynek/ budowla min 10m min 20m oś skrajnego toru 85 Prace budowlane w sąsiedztwie linii kolejowych Rozdział 9 (Art. 53-57) Do czego ma prawo zarządca na terenach przyległych do linii kolejowej? ustawiania zasłon odśnieŝ nych zakładania Ŝ ywopłotu urządzania i utrzymania pasa przeciwpoŝ arowego Zajęcie terenu przyległego podległa opłacie odszkodowaniu wobec właściciela wymaga sporządzenia umowy Wszelkie obiekty (drzewa, krzewy itp.) utrudniające widoczność sygnałów i pociągów oraz eksploatacje urz. kolejowych są usuwane przez zarządcę usunięcie obiektów wymaga wypłaty odszkodowania (dot. obiektów zlokalizowanych przed wybudowaniem linii kolejowej) 86 dr inż. 43

Wprowadzenie Struktura Ustawy ogólna charakterystyka rozdziałów (1) Przepisy ogólne (2) Infrastruktura kolejowa (2b) Szczególne zasady i warunki przygotowania inwestycji dotyczących linii kolejowych (3) Prezes Urzędu Transportu Kolejowego (UTK) (4) Bezpieczeństwo transportu kolejowego (4a) Warunki zapewnienia Interoperacyjności systemu kolei na terytorium RP (4b) Czas pracy pracowników wykonujących interoperacyjne usługi transgraniczne (5a) Państwowa Komisja Badania Wypadków Kolejowych (5b) Przewozy kolejowe o charakterze uŝ yteczności publicznej (5c) Otwarty dostęp dla pasaŝerów przewozów kolejowych (5d) Przewozy okazjonalne (6) Udostępnianie infrastruktury kolejowej (IK) i opłaty za korzystanie z IK (7) Finansowanie transportu kolejowego (8) Licencjonowanie transportu kolejowego (9) Usytuowanie budowli, budynków, drzew i krzewów oraz wykonywanie robót ziemnych w sąsiedztwie linii kolejowych (10) Ochrona porządku na obszarze kolejowym (11) Przepisy karne (12) Kary pienięŝ ne (13) Zmiany w przepisach obowiązujących. Przepisy przejściowe i końcowe 87 Ochrona porządku na kolei Rozdział 10 (Art. 58-64) Wstęp na obszar kolejowy jest dozwolony tylko w miejscach wyznaczonych przez zarządcę SłuŜba Ochrony Kolei powołana przez zarządcy/zarządców w porozumieniu z Ministrem ds. transportu w celu zapewnienia ładu i porządku na terenie kolei w pociągach finansowana przez zarządcę Prawa funkcjonariusza SOK legitymowanie osób podejrzanych o popełnieni przestępstwa / świadków zatrzymania osoby podejrzanej zatrzymania i kontroli pojazdu drogowego poruszającego się po terenie kolei nakładanie grzywny występowania z wnioskiem do sadu o ukaranie stosowanie środków przymusu bezpośredniego (siła fizyczna, miatacze gazu, pałka, kajdanki) 88 dr inż. 44

Wprowadzenie Struktura Ustawy ogólna charakterystyka rozdziałów (1) Przepisy ogólne (2) Infrastruktura kolejowa (2b) Szczególne zasady i warunki przygotowania inwestycji dotyczących linii kolejowych o znaczeniu państwowym (3) Prezes Urzędu Transportu Kolejowego (UTK) (4) Bezpieczeństwo transportu kolejowego (4a) Warunki zapewnienia Interoperacyjności systemu kolei na terytorium RP (4b) Czas pracy pracowników wykonujących interoperacyjne usługi transgraniczne (5a) Państwowa Komisja Badania Wypadków Kolejowych (5b) Przewozy kolejowe o charakterze uŝ yteczności publicznej (5c) Otwarty dostęp dla pasaŝerów przewozów kolejowych (5d) Przewozy okazjonalne (6) Udostępnianie infrastruktury kolejowej (IK) i opłaty za korzystanie z IK (7) Finansowanie transportu kolejowego (8) Licencjonowanie transportu kolejowego (9) Usytuowanie budowli, budynków, drzew i krzewów oraz wykonywanie robót ziemnych w sąsiedztwie linii kolejowych (10) Ochrona porządku na obszarze kolejowym (11) Przepisy karne (12) Kary pienięŝ ne (13) Zmiany w przepisach obowiązujących. Przepisy przejściowe i końcowe 89 Przepisy karne Rozdział 11 (Art. 65) W jakich okolicznościach moŝliwe jest wymierzenie grzywny? brak kwalifikacji (wykonawca, zlecający) prowadzenie pojazdu kolejowego odpowiedzialność za bezpieczeństwo ruchu kolejowego eksploatacja pojazdu bez waŝ nego świadectwa sprawności technicznej wykroczenie przeciwko nakazom przepisów porządkowych 90 dr inż. 45

Wprowadzenie Struktura Ustawy ogólna charakterystyka rozdziałów (1) Przepisy ogólne (2) Infrastruktura kolejowa (2b) Szczególne zasady i warunki przygotowania inwestycji dotyczących linii kolejowych (3) Prezes Urzędu Transportu Kolejowego (UTK) (4) Bezpieczeństwo transportu kolejowego (4a) Warunki zapewnienia Interoperacyjności systemu kolei na terytorium RP (4b) Czas pracy pracowników wykonujących interoperacyjne usługi transgraniczne (5a) Państwowa Komisja Badania Wypadków Kolejowych (5b) Przewozy kolejowe o charakterze uŝ yteczności publicznej (5c) Otwarty dostęp dla pasaŝerów przewozów kolejowych (5d) Przewozy okazjonalne (6) Udostępnianie infrastruktury kolejowej (IK) i opłaty za korzystanie z IK (7) Finansowanie transportu kolejowego (8) Licencjonowanie transportu kolejowego (9) Usytuowanie budowli, budynków, drzew i krzewów oraz wykonywanie robót ziemnych w sąsiedztwie linii kolejowych (10) Ochrona porządku na obszarze kolejowym (11) Przepisy karne (12) Kary pienięŝne (13) Zmiany w przepisach obowiązujących. Przepisy przejściowe i końcowe 91 Kary pienięż ne Rozdział 12 (Art. 66) Kto podlega karze? zarządca wybrane wykroczenia: brak cennika stawek podstawowych i opłat dodatkowych za IK niewłaściwe naliczanie opłat dyskryminacja niektórych podmiotów błędna decyzja co do przewozu okazjonalnego nie zachowanie parametrów linii kolejowej naruszanie terminów planowania tras pociągów przydzielanie tras mimo braku przepustowości nie dokonuje właściwej zmiany rozkładu jazdy przewoźnik kolejowy naruszenie terminu składania wniosku o przydzielenie tras pociągów zarządca lub przewoźnik nieterminowe raporty w sprawie bezpieczeństwa do UTK / brak informacji o które wnioskuje UTK brak informacji o wypadku lub incydencie 92 dr inż. 46

Kary pienięż ne Rozdział 12 (Art. 66) Kto podlega karze? c.d. zarządca/przewoźnik kolejowy/uŝ ytkownik bocznicy kolejowej brak odpowiednich dokumentów (autoryzacja bezpieczeństwa, certyfikat bezpieczeństwa, świadectwo bezpieczeństwa) uniemoŝliwienie szkolenia pracownikom innego przewoźnika kolejowego zarządca/ przewoźnik kolejowy/ właściciel dworca / zarządzający dworcem brak podania rozkładu jazdy praktyki naruszające zbiorowy interes pasaŝ erów utrudnianie czynności UTK dysponent pojazdu kolejowego (brak zgłoszenia zmian w UTK) Wysokość kary podmiot: 2% rocznego przychodu z poprzedniego roku kalendarzowego - do 5000 EURO za kaŝdy dzień zwłoki osoba zarządzająca: do 300% wynagrodzenia miesięcznego 93 Wprowadzenie Struktura Ustawy ogólna charakterystyka rozdziałów (1) Przepisy ogólne (2) Infrastruktura kolejowa (2b) Szczególne zasady i warunki przygotowania inwestycji dotyczących linii kolejowych o znaczeniu państwowym (3) Prezes Urzędu Transportu Kolejowego (UTK) (4) Bezpieczeństwo transportu kolejowego (4a) Warunki zapewnienia Interoperacyjności systemu kolei na terytorium RP (4b) Czas pracy pracowników wykonujących interoperacyjne usługi transgraniczne (5a) Państwowa Komisja Badania Wypadków Kolejowych (5b) Przewozy kolejowe o charakterze uŝ yteczności publicznej (5c) Otwarty dostęp dla pasaŝerów przewozów kolejowych (5d) Przewozy okazjonalne (6) Udostępnianie infrastruktury kolejowej (IK) i opłaty za korzystanie z IK (7) Finansowanie transportu kolejowego (8) Licencjonowanie transportu kolejowego (9) Usytuowanie budowli, budynków, drzew i krzewów oraz wykonywanie robót ziemnych w sąsiedztwie linii kolejowych (10) Ochrona porządku na obszarze kolejowym (11) Przepisy karne (12) Kary pienięŝ ne (13) Zmiany w przepisach obowiązujących. Przepisy przejściowe i końcowe 94 dr inż. 47

Urząd Transportu Kolejowego Politechnika Poznańska Zakład Systemów Transportowych www.kicinski.eu Urząd Transportu Kolejowego Urząd Transportu Kolejowego: Utworzony 1. czerwca 2003 r. na mocy Ustawy o transporcie kolejowym Organ centralnej administracji państwowej podległy Ministerstwu Infrastruktury Organizacja i podział zadań załącznik do Zarządzenia Nr 34 Ministra Transportu, Budownictwa i Gospodarki Morskiej z dnia 09 października 2013 r. (poz. 65) regulamin organizacyjny Urzędu Transportu Kolejowego stanowiący załącznik nr 1 do zarządzenia nr 20 Prezesa Urzędu Transportu Kolejowego z dnia 23 października 2013 r. 96 dr inż. 48

Urząd Transportu Kolejowego Biuro Prezesa; Biuro Administracyjno Finansowe; Departament Praw PasaŜ erów; Departament Regulacji Rynku Kolejowego; Departament Nadzoru; Departament Bezpieczeństwa Kolejowego; Departament Zezwoleń Technicznych i Interoperacyjności; Kancelaria Główna; Samodzielne Stanowisko do spraw Audytu Wewnętrznego; Stanowisko do spraw Ochrony Informacji Niejawnych; Wieloosobowe Stanowisko do spraw Obsługi Prawnej; Wieloosobowe Stanowisko do spraw Rozkładów Jazdy; Stanowisko do spraw Bezpieczeństwa i Higieny Pracy oraz PrzeciwpoŜ arowych; Rzecznik Prasowy 97 Urząd Transportu Kolejowego TO5 Gdańsk TO1 Warszawa TO7 Poznań TO6 Wrocław TO4 Katowice TO2 Lublin Obszary działania oddziałów terenowych Urzędu Transportu Kolejowego TO3 Kraków 98 dr inż. 49

Urząd Transportu Kolejowego Podstawowe funkcje : regulacja transportu kolejowego licencjonowanie transportu kolejowego nadzór techniczny nad eksploatacją i utrzymaniem linii kolejowych oraz pojazdów kolejowych nadzór nad bezpieczeństwem ruchu kolejowego 99 Urząd Transportu Kolejowego Kontrola rynku kolejowego: okresowe kontrole przewoźników kolejowych w ramach nadzoru w zakresie przestrzegania warunków określonych w udzielonych licencjach, doraźne kontrole spełniania przez przewoźników kolejowych wymaganych przepisami warunków dostępu do linii kolejowych, 100 dr inż. 50

Urząd Transportu Kolejowego Kontrola bezpieczeństwa ruchu kolejowego: kontrole dotyczące zasad eksploatacji i utrzymania linii kolejowych i pojazdów kolejowych kontrole wymaganych kwalifikacji pracowników, kontrole realizacji przepisów w zakresie bezpieczeństwa ruchu kolejowego, kontrole spełniania przez podmioty zasad bezpieczeństwa przewozu koleją towarów niebezpiecznych, kontrole spełniania wymagań przez ciśnieniowe urządzenia transportowe, kontrole realizacji wniosków wynikających z analizy przyczyn katastrof kolejowych, kontrole podmiotów prowadzących kursy na doradców do spraw przewozu koleją towarów niebezpiecznych, 101 Urząd Transportu Kolejowego Kontrola wyrobów: kontrole typów budowli i urządzeń przeznaczonych do prowadzenia ruchu kolejowego oraz typów pojazdów kolejowych kontrole wyrobów wprowadzonych do stosowania w kolejnictwie kontrole podsystemów lub składników interoperacyjności 102 dr inż. 51

Kto moż e zostać prezesem UTK tytuł zawodowy magistra lub równorzędny; obywatel polski; pełnia praw publicznych; osoba nie skazana prawomocnym wyrokiem za umyślne przestępstwo lub umyślne przestępstwo skarbowe; posiadanie kompetencji kierowniczych; posiadanie co najmniej 6-letni staŝ pracy, w tym co najmniej 3- letni staŝ pracy na stanowisku kierowniczym; posiadanie wykształcenie i wiedzę z zakresu spraw naleŝących do właściwości Prezesa UTK. 103 Opłaty za korzystanie z infrastruktury 104 dr inż. 52