Policy development for improving RES-H/C penetration in European Member States (RES-H Policy)

Podobne dokumenty
Polska Izba Gospodarcza Energii Odnawialnej. Poznań

Micha Ćwil Polska Izba Gospodarcza Energii Odnawialnej

WP3.1. Warsztaty krajowe Możliwości rozwoju i bariery dla geotermalnych systemów c.o. Prognozy rozwoju produkcji ciepła z OŹE w Polsce

Warsztaty PromoBio, 17 Maja 2012 Ośrodek Doskonalenia Nauczycieli, ul. Bartosza Głowackiego 17, Olsztyn

Rekomendacje dla tworzonej ustawy o odnawialnych źródłach energii Michał Ćwil Polska Izba Gospodarcza Energii Odnawialnej

Keep on Track! - nasze działania dla monitorowania realizacji celów wspólnotowych w różnych krajach

Energetyka OZE/URE w strategii Unii Europejskiej: w kierunku promocji odnawialnych źródeł energii w Europie

Stan aktualny oraz kierunki zmian w zakresie regulacji prawnych dotyczących wykorzystania biomasy leśnej jako źródła energii odnawialnej

Polityka w zakresie OZE i efektywności energetycznej

Usytuowanie i regulacje prawne dotyczące biomasy leśnej

UWARUNKOWANIA PRAWNE ROZWOJU BIOGAZU

Krajowy system wsparcia energetyki odnawialnej w Polsce

odnawialnych do roku 2020

Energia odnawialna w ciepłownictwie

Odnawialne źródła energii w projekcie Polityki Energetycznej Polski do 2030 r.

Rynek ciepła z OZE w Polsce źródła rozproszone: stan i tendencje rozwojowe

STAN OBECNY I PERSPEKTYWY ROZWOJU BIOGAZOWNI ROLNICZYCH W POLSCE

Forum Technologii w Energetyce Spalanie biomasy

Ciepło z OZE źródła rozproszone: stan i tendencje rozwojowe w Polsce

Polityka energetyczna Polski do 2030 roku. Henryk Majchrzak Dyrektor Departamentu Energetyki Ministerstwo Gospodarki

Polityka energetyczna Polski Odnawialne źródła energii Regionalne Centrum Edukacji Ekologicznej w Płocku

Perspektywy rozwoju energetyki wodnej w Polsce. Konferencja STREAM MAP, Warszawa, 27 października 2011 r.

Jak i czy moŝemy zrealizować odpowiedni udział OZE w bilansie ciepła w 2020 r?

Środowisko w polityce spójności Spotkanie plenarne uczestników sieci Partnerstwo: Środowisko dla Rozwoju 8-9 grudnia 2011 r.

Drugi Krajowy Plan Działań dot. efektywności energetycznej dla Polski. Andrzej Guzowski, Departament Energetyki

Polski system wspierania efektywności energetycznej i białe certyfikaty

Finansowanie infrastruktury energetycznej w Programie Operacyjnym Infrastruktura i Środowisko

energetycznej polskiej gospodarki

Ciepłownictwo narzędzie zrównoważonego systemu energetycznego. Bogusław Regulski Wiceprezes Zarządu

Zainwestuj w odnawialne źródła energii w Twoim Regionie: województwo warmińsko mazurskie

Ciepło z odnawialnych źródeł energii w ujęciu statystycznym sposób zbierania informacji oraz najnowsze dane

Planowane regulacje prawne dotyczące wytwarzania energii ze źródeł odnawialnych, ze szczególnym uwzględnieniem mikro i małych instalacji

Modernizacja ciepłowni w świetle wymagań stawianych w Dyrektywie MCP. Zbigniew Szpak, Prezes Zarządu Dariusz Koc, Dyrektor Zarządzający

Raport syntetyczny dotyczący konsultacji dotyczących celów ilościowych na rok 2020 i 2030 produkcji ciepła i chłodu w odnawialnych źródłach energii

Nowe wyzwania stojące przed Polską wobec konkluzji Rady UE 3 x 20%

Prawo Energetyczne I Inne Ustawy Dotyczące Energetyki Kogeneracja Skuteczność Nowelizacji I Konieczność

Efektywność energetyczna kluczowym narzędziem wzrostu gospodarczego i ochrony środowiska

System Certyfikacji OZE

Scenariusz zaopatrzenia Polski w czyste nośniki energii w perspektywie długookresowej

Polityka zrównoważonego rozwoju energetycznego w gminach. Edmund Wach Bałtycka Agencja Poszanowania Energii S.A.

Jak wspierać dalszy rozwój kogeneracji w Polsce? Rola sektora kogeneracji w realizacji celów PEP 2050 Konferencja PKŚRE

D15. Rekomendacje dla rozwoju ciepła z odnawialnych źródeł energii w Polsce

Programy wsparcia i finansowanie instalacji OZE w Polsce, w aspekcie nowej ustawy OZE mgr Joanna Kawa

- ODNAWIALNE ŹRÓDŁA ENERGII

PERSPEKTYWY ROZWOJU RYNKU OZE W POLSCE DO ROKU 2020

WPŁYW OTOCZENIA REGULACYJNEGO NA DYNAMIKĘ INWESTYCJI W ENERGETYKĘ ROZPROSZONĄ

Fundusze unijne dla odnawialnych źródeł energii w nowej perspektywie finansowej. Warszawa, 3 kwietnia 2013 r.

Efektywność energetyczna w Polsce w świetle Polityki energetycznej Polski do 2030 r. MINISTERSTWO GOSPODARKI Departament Energetyki

Rynek ciepła ze źródeł odnawialnych w Polsce stan i tendencje rozwojowe

Dobre praktyki w ciepłownicze. Wnioski dla Polski

NFOŚiGW na rzecz efektywności energetycznej przegląd programów priorytetowych. IV Konferencja Inteligentna Energia w Polsce

Wprowadzenie do wybranych narzędzi i modeli do zrównoważonego planowania energetycznego na poziomie lokalnym: REAM i SEC-BENCH

Stan energetyki odnawialnej w Polsce. Polityka Ministerstwa Rolnictwa i Rozwoju Wsi w zakresie OZE

Modele i źródła finansowania inwestycji z zakresu ciepłownictwa. autor: Wiesław Samitowski

Przyszłość ciepłownictwa systemowego w Polsce

Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej

Ustawa z dnia 20 lutego 2015 r. o odnawialnych źródłach energii. Janusz Pilitowski, Departament Energii Odnawialnej

Źródła finansowania przedsięwzięć w zakresie efektywności energetycznej i OZE

Doświadczenia NFOŚiGW we wdrażaniu projektów efektywności energetycznej. Warszawa, 18 grudnia 2012r.

Rozwój kogeneracji w Polsce perspektywy, szanse, bariery

ZAŁĄCZNIKI ROZPORZĄDZENIA DELEGOWANEGO KOMISJI (UE).../...

Zasady koncesjonowania odnawialnych źródełenergii i kogeneracji rola i zadania Prezesa URE

Wsparcie Odnawialnych Źródeł Energii

Odnawialne źródła energii

G S O P S O P D O A D R A K R I K NI N SK S O K E O M

Plan Gospodarki Niskoemisyjnej

Realizacja Ustawy o efektywności energetycznej

Grzegorz Wiśniewski, Prezes Zarządu Instytutu Energetyki Odnawialnej

Wykorzystanie potencjału źródeł kogeneracyjnych w bilansie energetycznym i w podniesieniu bezpieczeństwa energetycznego Polski

DOFINANSOWANIE NA ODNAWIALNE ŹRÓDŁA ENERGII. Wsparcie dla mieszkańców

Wsparcie inwestycyjne dla instalacji wytwarzających ciepło z OZE

Krajowy plan działania w zakresie energii ze źródeł odnawialnych

Energetyka dla społeczeństwa. Społeczeństwo dla energetyki

Środki publiczne jako posiłkowe źródło finansowania inwestycji ekologicznych

RYNEK ENERGII. Jak optymalizować cenę energii elektrycznej?

Krajowa Agencja Poszanowania Energii S.A. Clayton Reklewski Louis-Jean

Efektywność energetyczna trwałym elementem polityki energetycznej Polski

VII Międzynarodowej Konferencji CIEPŁOWNICTWO 2010 Wrocław

Fundusze europejskie na odnawialne źródła energii. Program Operacyjny Infrastruktura i Środowisko, działania 9.4, 9.5, 9.6 i 10.3

Komfort Int. Rynek energii odnawialnej w Polsce i jego prespektywy w latach

Efektywność energetyczna, podstawy prawne i zachęty prawno- ekonomiczne przygotowane przez polski rząd

Lokalny Plan Działań dotyczący efektywności energetycznej. Plan działań na rzecz zrównoważonej energii

Źródła finansowania instalacji prosumenckich

Kierunki inwestycji energetycznych w społecznym budownictwie mieszkaniowym

Źródła finansowania przedsięwzięć w zakresie efektywności energetycznej i OZE środki POIiŚ i NFOŚiGW Anna Trudzik Zielona Góra, 4 października 2017

Wysokosprawna kogeneracja w Polsce. Tomasz Dąbrowski Departament Energetyki

Rola odnawialnych źródeł energii w realizacji pakietu klimatycznego UE

Warsztaty szkoleniowo - informacyjne Biogazownia przemyślany wybór Kielce, 4 marca 2014 r. Andrzej Kassenberg

REC Waldemar Szulc. Rynek ciepła - wyzwania dla generacji. Wiceprezes Zarządu ds. Operacyjnych PGE GiEK S.A.

Forum Gospodarki Niskoemisyjnej Warszawa, dnia 19 kwietnia 2013 r. Dr Małgorzata SKUCHA Prezes Zarządu NFOŚiGW

Ustawa o odnawialnych źródłach energii (OZE) nadzieje i oczekiwania

Narzędzia dla wdrażania Krajowego Planu Działania w zakresie energii ze źródeł odnawialnych. Katarzyna Grecka. Gdańsk, 24 lutego 2011

Białe certyfikaty narzędziem polskiej polityki energetycznej

Rozwój odnawialnych źródeł energii wyzwania dla ciepłownictwa systemowego

Polityka energetyczna Polski do 2050 roku. Warszawa, sierpień 2014 r.

Odnawialne źródła energii w dokumentach strategicznych regionu

Ustawa z dnia 20 lutego 2015 r. o odnawialnych źródłach energii

Ustawa o promocji kogeneracji

MAZOWIECKA AGENCJA ENERGETYCZNA DARIUSZ CIARKOWSKI

Prosument i Bocian. Programy NFOŚiGW jako narzędzia wspierające rozproszoną energetykę odnawialną w Polsce. w w w. n f o s i g w. g o v.

Transkrypt:

D14 Sprawozdanie z warsztatu Ocena skuteczności i efektywności ekonomicznej wybranych instrumentów wsparcia produkcji ciepła w odnawialnych źródłach energii zorganizowane w Warszawie w ramach projektu Komisji Europejskiej RES H. Policy development for improving RES-H/C penetration in European Member States (RES-H Policy) Raport przygotowany w ramach projektu IEE " Wsparcie polityki zwiększenia produkcji ciepła i chłodu w odnawialnych źródłach energii w krajach członkowskich UE (RES-H Policy)" Autorzy Katarzyna Jóźwiak, kjozwiak@kape.gov.pl Ryszard Wnuk, rwnuk@kape.gov.pl Krajowa Agencja Poszanowania Energii S.A.

Projekt " Wsparcie polityki zwiększenia produkcji ciepła i chłodu w odnawialnych źródłach energii w krajach członkowskich UE (RES-H Policy)" jest wspierany przez Komisje Europejską w ramach programu IEE (numer kontraktu IEE/07/692/SI2.499579). Odpowiedzialność za treść leży po stronie autorów. Nie reprezentuje opinii Komisji Europejskiej. Komisja Europejska nie ponosi odpowiedzialności za jakiekolwiek wykorzystanie informacji zawartych w raporcie. Krajowa Agencja Poszanowania Energii S.A., marzec 2011 Data oraz miejsce seminarium: Data: 30 listopada 2010 roku, Warszawa Miejsce: Polsko Japońskie Centrum Efektywności Energetycznej, będące placówką Krajowej Agencji Poszanowania Energii S.A. (KAPE S.A.), z siedzibą na terenie Politechniki Warszawskiej w budynku Instytutu Techniki Cieplnej, ulica Nowowiejska 21/25 w Warszawie. 2

RES-H Policy Efektywność systemów wsparcia wytwarzania ciepła i chłodu w OŹE Spis treści 1. OPIS WARSZTATÓW... 4 1.1 LISTA UCZESTNIKÓW... 5 2. CEL WARSZTATÓW... 6 2.1 OPIS PRZEPROWADZONYCH PREZENTACJI... 6 3. WNIOSKI... 11 4. PREZENTACJE... 12 3

1. Opis warsztatów Warsztaty zorganizowane zostały przez Krajową Agencję Poszanowania Energii S.A. w ramach projektu RES-H Policy, w ramach Czwartego Pakietu Zadań Ocena skuteczności i efektywności ekonomicznej wybranych instrumentów wsparcia produkcji ciepła w odnawialnych źródłach energii. Program warsztatu zawarty jest w tabeli 1 Tabela 1 12:00 12:15 12:15 13:15 Program warsztatów Wprowadzenie, przedstawienie zakresu prac i rezultatów projektu RES-H Policy The INVERT model & RES-H policy Ryszard Wnuk Krajowa Agencja Poszanowania Energii S.A. Marcus Hummel Energy Economics Group (EEG) Vienna University of Technology 13:15 14:15 Lunch 14:15 14:45 Produkcja ciepła z OŹE do 2030 przy zastosowaniu wsparcia finansowego - dotacji oraz obowiązku wykorzystania OŹE wyniki modelowania Ryszard Wnuk Krajowa Agencja Poszanowania Energii S.A. 14:45 15:15 15:15 16:15 Plan działań w zakresie energii ze źródeł odnawialnych Michał Ćwil Polska Izba Gospodarcza Energii Odnawialnej Komunikaty, opinie i dyskusja: Bogusław Regulski, Wiceprezes Izba Gospodarcza Ciepłownictwo Polskie Andrzej Śliwonik, Mariusz Malinowski Urząd Miejski w Grodzisku Mazowieckim, Wydział Pozyskiwania Zewnętrznych Środków Finansowych. Krzysztof Kowalczyk Przedsiębiorstwo Energetyki Cieplnej Lubań Sp. z o.o. Uczestnicy. Warsztaty zostały zorganizowane w dniu 30 listopada 2010 roku w Polsko Japońskim Centrum Efektywności Energetycznej KAPE S.A. W ramach przygotowań do warsztatów, KAPE wysłało około 100 zaproszeń do głównych instytucji i osób powiązanych z rynkiem produkcji ciepła w Polsce: - organizacji rządowych, odpowiedzialnych za prawodawstwo w zakresie wykorzystania OŹE; - agencji energetycznych, stowarzyszeń z branży OŹE, organizacji naukowych, 4

RES-H Policy Efektywność systemów wsparcia wytwarzania ciepła i chłodu w OŹE - przedstawicieli rynku OŹE producentów, dystrybutorów, instalatorów OŹE, dostawców ciepła, doradców energetycznych, inżynierów, oraz dziennikarzy. KAPE otrzymało 14 potwierdzeń uczestnictwa w warsztatach. Na dzień przed warsztatami KAPE otrzymało telefon z Ministerstwa Gospodarki z informacją, że w związku z koniecznością przedłożenia do 1 grudnia 2010 roku wersji ostatecznej KPD, MG nie ma możliwości oddelegowania swojego przedstawiciela na spotkanie. Ministerstwo wyraziło jednak swoje zainteresowanie końcowymi wynikami raportu D13 dotyczącego oceny skuteczności i efektywności wybranych instrumentów wsparcia, oraz chęć współpracy przy tworzeniu wyników końcowych. Bezpośrednio na dwa tygodnie przed planowanymi warsztatami, do uczestników został wysłany program warsztatów, wraz ze wstępną wersją raportu D13. 1.1. Lista uczestników Lista uczestników warsztatów zamieszczona została w tabeli 2. Tabela 2 Lista uczestników. Lp. Nazwisko Imię Firma 1. Chorab Katarzyna 2. Ćwil Michał Mazowiecka Agencja Energetyczna Polska Izba Gospodarcza Energii Odnawialnej 3. Dmochowski Janusz 4. Frelek Marek Robert BOSCH Sp. z o.o. 5. Goczyński Bogdan Osoba prywatna 6. Jóźwiak Katarzyna Krajowa Agencja Poszanowania Energii S.A. 7. Jurgaś Aurelisz GUS 8. Kowalczyk Krzysztof 9. Lisowski Aleksander 10. Loth-Babut Karolina Przedsiębiorstwo Energetyki Cieplnej Lubań Sp. z o.o. Szkoła Główna Gospodarstwa Wiejskiego Krajowa Agencja Poszanowania Energii S.A. 11. Parkasiewicz Norbert PGE Energia Odnawialna S.A. 5

12. Regulsk Bogusław Izba Gospodarcza Ciepłownictwo Polskie 13. Szczęsny Jakub ECOWAY 14. Wnuk Ryszard Krajowa Agencja Poszanowania Energii S.A. 2. Cel warsztatów Celem zorganizowanych warsztatów było przedstawienie i dyskusja skuteczności wybranych instrumentów wsparcia produkcji ciepła w odnawialnych źródłach energii w horyzoncie czasowym do roku 2020 i 2030. Ponadto omówiony został model INVERT, wykorzystany, jako narzędzie analiz do symulacji. W ramach warsztatów przedstawiono wyniki analiz efektywności i rezultaty ilościowe różnych instrumentów wsparcia w krajach europejskich będących partnerami w projekcie RES-H Policy: Austrii, Grecji, Litwy, Wielkiej Brytanii. Dla Polski poddano analizie efekty zastosowania systemów wsparcia: dotacji oraz obowiązku pokrycia w określonej wielkości zapotrzebowania na ciepło z odnawialnych źródeł energii w odniesieniu do nowych i modernizowanych budynków. Zaprezentowane wyniki symulacji dla instrumentów wsparcia zestawiono z Polityką Energetyczną Polski do roku 2030, Krajowym Planem Działań w zakresie energii ze źródeł odnawialnych oraz z zobowiązaniami wynikającymi z Dyrektywy 2009/28/WE. 2.1 Opis przeprowadzonych prezentacji W trakcie spotkania przedstawione zostały cztery prezentacje (jak niżej) oraz wygłoszone zostały indywidualne opinie uczestników warsztatów. 2.1.1. Powitanie i prezentacja programu RES H Policy, przedstawienie głównych założeń projektu - referat wygłosił dr inż. Ryszard Wnuk (KAPE S.A.) Podczas referatu Pan Ryszard Wnuk (Dyrektor Polsko-Japońskiego Centrum Efektywności Energetycznej KAPE S.A.) przedstawił informacje dotyczące głównych założeń projektu RES-H Policy wraz zastosowaną metodologią podczas ustanawiania konkretnych celów dla produkcji ciepła w odnawialnych źródłach w Polsce. W 6

RES-H Policy Efektywność systemów wsparcia wytwarzania ciepła i chłodu w OŹE prezentacji przestawione zostały oszacowane wielkości produkcji ciepła w OŹE na podstawie metodologii buttom-up i top-down. Zaprezentowane wartości Pan Ryszard Wnuk zestawił z dostępnymi prognozami (Polityka energetyczna Polski do 2030 roku oraz raportem Instytutu Energetyki Odnawialnej Możliwości wykorzystania OŹE w Polsce do 2020 roku ). 2.1.2. Wyniki modelowania Projektu RES-H Policy dla modelu INVERT na przykładzie wybranych krajów biorących udział w projekcie. Referat wygłoszony przez Marcus Hummel Energy Economics Group (TU Vienna). Marcus Hummel, jako reprezentant Uniwersytetu Technicznego w Wiedniu, instytutu będącego twórcą modelu, zaprezentował wyniki symulacji wykonanej za pośrednictwem modelu INVERT/EE-Lab. W pierwszej części prezentacji Marcus przedstawił założenia oraz schemat ideowy modelu INVERT/EE-Lab, wraz z zestawieniem użytych instrumentów wsparcia w OŹE. Uczestnicy warsztatów podkreślali zasadność i ważność inicjatywy wykonania modelowania, biorąc pod uwagę brak na polskim rynku skutecznych narzędzi wsparcia produkcji ciepła w OZE. Takie inicjatywy, jak ta podjęta w projekcie RES H Policy, umożliwią lepsze zrozumienie rezultatów funkcjonowania danego instrumentu. W drugiej części przedstawione zostały wyniki symulacji dla 4 krajów (Litwy, Grecji, Austrii, Wielkiej Brytanii). Ta część prezentacji wywołała długą dyskusję wśród uczestników warsztatów. Dyskusja opierała się głównie na uwagach uczestników na temat konkretnych polityk wsparcia produkcji ciepła i chłodu w wyżej wymienionych krajach, oraz na założeniach ujętych w symulacji. 2.1.3. Produkcja ciepła w OŹE do 2030 przy zastosowaniu wsparcia finansowego - dotacji oraz obowiązku wykorzystania OŹE wyniki modelowania referat wygłoszony przez Ryszarda Wnuka (KAPE S.A.). Prezentacja obejmowała przedstawienie wyników modelowania w oparciu o model INVERT, dotyczących oceny skuteczności oraz efektywności ekonomicznej wybranych instrumentów wsparcia produkcji ciepła w Polsce. Do celów modelowania wybrane zostały dwa instrumenty wsparcia OŹE: dotacje do inwestycji, oraz obowiązek 7

wykorzystania OZE w nowych i modernizowanych budynkach. Dla każdego z instrumentów przeprowadzona została ocena kosztów (głównie koszty związane z wkładem budżetu publicznego) oraz korzyści (wzrost udziału OŹE, uniknięta emisja CO2, oraz uniknięte koszty związane z zastąpieniem paliw kopalnych). Dodatkowo przy ocenie uwzględniono również wpływ danej polityki na zróżnicowanie technologii w OŹE. Symulacja zawiera również oszacowanie skutków pośrednich dla każdego z instrumentów - kosztów transakcji oraz skutków bezpośrednich - wpływu na zatrudnienie. Uczestnicy warsztatów zgodnie stwierdzili, że aktualnie istniejące instrumenty wsparcia produkcji ciepła i chłodu w OŹE są niewystarczające, aby skutecznie stymulować rozwój odnawialnych źródeł energii. Dlatego konieczne jest stworzenie nowych systemów wsparcia, które w pierwszej kolejności opierać się powinny na zmianach w przepisach legislacyjnych i administracyjnych. Ponadto wskazane zostało, że funkcjonowanie tylko jednego instrumentu wsparcia to za mało, aby osiągnąć wymaganą ilość udziału ciepła w OZE, w stosunku do wyznaczonych celów wskazanych w Polityce energetycznej Polski do 2030 oraz Krajowym Planie Działań w zakresie energii ze źródeł odnawialnych. Konieczne jest więc powiązanie ze sobą co najmniej dwóch instrumentów, oraz i ich właściwe współgranie. Według uczestników wybrane instrumenty użyte podczas modelowania mogą skutecznie stymulować rozwój inwestycji w OZE, pod warunkiem stworzenia konkretnych ram prawnych, legislacyjnych oraz administracyjnych. Jest to możliwie tylko przy wzajemnej współpracy rządu z instytucjami związanymi z konkretnymi technologiami OZE, oraz wzajemnym transferze informacji pomiędzy nimi. 2.1.4. Plan działań w zakresie energii ze źródeł odnawialnych referat wygłoszony przez Michała Ćwila (Polska Izba Gospodarcza Energii Odnawialnej) Pan Michał Ćwil w swojej prezentacji przedstawił stanowisko PIGEO wobec projektu Krajowego Planu Działań w zakresie energii ze źródeł odnawialnych, który został przedłożony do konsultacji społecznych przez Ministerstwo Gospodarki. Pan Michał Ćwil podkreślił, że aktualnie przedłożona wersja dokumentu nie obejmuje pełnego 8

RES-H Policy Efektywność systemów wsparcia wytwarzania ciepła i chłodu w OŹE zakresu działań i planów dla wdrożenia Dyrektywy 2009/28/WE na poziomie krajowym. Według PIGEO zaproponowany projekt KPD przedstawia tylko zbiór istniejących przepisów i regulacji prawnych, bez planów działań, oraz środków do wdrożenia dyrektywy, w tym bardzo wyczekiwanych usprawnień na poziomie administracyjnym dla prowadzenia inwestycji w OŹE. Pan Michał Ćwil wskazał, że PIGEO wypracowało wskazówki dla tworzonego Krajowego Planu Działania w ramach europejskiego projektu o akronimie REPAP2020 (Renewable Energy Policy Action Paving the way towards 2020), wskazówki te stanowią wytyczne w formie tak zwanej Mapy Drogowej OZE. W dokumencie tym PIGEO przedstawia listę propozycji działań, jakie należy podjąć do osiągnięcia celów wyznaczonych w Dyrektywie 2009/28/WE w zakresie rozwoju wykorzystania ciepła w OZE. Dla instrumentów wsparcia produkcji ciepła w OŹE, PIGEO przedstawia następujące propozycje: - poszerzenie zakresu beneficjentów dotacji z funduszu ekologicznych (szczególnie o klienta indywidualnego), - uruchomienie w pilnym trybie ustawowego i powszechnego wsparcia dla inwestorów indywidualnych na etapie budowy domowych systemów ogrzewania wody i pomieszczeń oraz chłodzenia w postaci ulg podatkowych (PIT), - wprowadzenie przejściowo zerowej stawki podatku VAT na kolektory słoneczne sprzedawane w Polsce, - wprowadzenie odpowiedniego systemu wsparcia na etapie eksploatacji. Według PIGEO pomoc finansowa powinna opierać się na dotacjach, pożyczkach i nisko oprocentowanych kredytach. Część pomocy finansowej w postaci dotacji do inwestycji powinna pochodzić z wydzielonych środków z Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej, które pochodzą z nakładanych kar. System ten powinien być zarządzany przez jedną jednostkę (NFOŚiGW), a nie przez klika różnych instytucji, co ma miejsce obecnie. Dodatkowo każda inwestycja w OZE powinna być brana pod uwagę w takim systemie wsparcia, tak aby każdy kto jest zainteresowany inwestycją w OZE mógł uzyskać pomoc finansową. 2.1.5. Dyskusja i opinia uczestników warsztatów W ramach warsztatów podjęta została dyskusja na temat założeń przyjętych do symulacji w Polsce, oraz dyskusja na temat wyników symulacji w 4 krajach partnerujących w projekcie (Litwy, Grecji, Austrii, Wielkiej Brytanii). Dyskusja opierała 9

się głównie na uwagach uczestników na temat konkretnych polityk wsparcia produkcji ciepła i chłodu w wyżej wymienionych krajach. Uczestnicy zgodnie potwierdzili zasadność wyboru instrumentów w postaci dotacji, oraz obowiązku wykorzystania OZE w nowych i modernizowanych budynkach, biorąc pod uwagę fakt, że wydają się być najbardziej możliwe do wdrożenia przy aktualnej sytuacji na polskim rynku. Uczestnicy podczas dyskusji kładli nacisk na to, aby dotacje do inwestycji były również skierowane na indywidualne osoby, tak aby pomóc im na etapie budowy inwestycji. Aktualnie dotacje przyznawane są głównie na większe inwestycje, co zdecydowanie hamuje rozwój małych inwestycji, a tym samym rozwój wszystkich technologii OZE. Ponadto, według uczestników najwłaściwsze byłoby funkcjonowanie tych dwóch wskazanych instrumentów równolegle, tak aby odpowiednio stymulować rynek rozwoju OŹE. Kolejna część dyskusji skupiła się na tym, w jaki sposób można wdrożyć te instrumenty. Pan Jurgaś Aureliusz podkreślił, że na przykładzie Ustawy o efektywności energetycznej oraz KPD, widzi bardzo dużą opieszałość i opóźnienia rządu polskiego we wdrażaniu Dyrektyw Parlamentu Europejskiego. Biorąc więc pod uwagę aktualną sytuację prawną, legislacyjną oraz administracyjną konieczne jest stworzenie odpowiednich ram prawnych i wytycznych, bez czego nie można rozpocząć dalszych etapów rozwoju technologii OZE. Ponadto, według uczestników warsztatów długo wyczekiwany KPD, który miał przynieść konkretne wytyczne jak osiągnąć wzrost udziału ciepła w OZE, nie przyniósł nic nowego, oprócz zestawiania obowiązujących aktualnie przepisów. 10

RES-H Policy Efektywność systemów wsparcia wytwarzania ciepła i chłodu w OŹE 3. Wnioski Zorganizowane warsztaty stworzyło bardzo dobre warunki, do dyskusji na temat oceny skuteczności i efektywności wybranych instrumentów wsparcia ciepła w OZE w Polsce, zarówno tych istniejących jak i planowanych. Wszystkie obecne organizacje zgodnie stwierdziły, że aktualnie brak jest instrumentów, które skutecznie mogłyby stymulować rozwój odnawialnych źródeł energii w Polsce. Konieczne jest stworzenie korzystnych ram dla rozwoju nowych inwestycji w OZE, poprzez wprowadzenie instrumentów w postaci wsparcia finansowego (dotacji, ulg, premii lub stałych taryf), oraz przygotowanie systemu, który będzie wdrażał krok po kroku, obowiązek wykorzystania OŹE. Pierwszy etap powinien polegać na prowadzeniu odpowiednich zmian w przepisach prawnych i administracyjnych. Ponadto wskazane zostało, że wdrożenie tylko jednego instrumentu wsparcia jest niewystarczające, biorąc pod uwagę obligatoryjny cel wyznaczony w Dyrektywie 2009/28/WE (15% udziału OZE w 2020). Konieczne jest więc stworzenie systemu, który opierać się będzie na funkcjonowaniu co najmniej dwóch instrumentów wsparcia. A w przypadku Polski, biorąc pod uwagę realia rynku zasadne jest zastosowanie dotacji i obowiązku wykorzystania OŹE w nowych i modernizowanych budynkach. Podczas warsztatów, uczestnicy wskazywali obecność wsparcia finansowego tylko dla dużych inwestycji OŹE. Konieczne jest więc ukierunkowanie tych instrumentów również na małe inwestycje, które powstają w gospodarstwach indywidualnych (szczególnie na inwestycje związane z budową domowych systemów ogrzewania wody i pomieszczeń oraz chłodzenia). Bardzo dobrym przykładem, aczkolwiek jednostkowym, jest program przygotowany przez Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej, który skierowany jest do osób fizycznych. Fundusz ten za pośrednictwem banków, oferuje dopłaty do kredytów, o wartości 45% na zakup i montaż kolektorów słonecznych do przygotowywania ciepłej wody użytkowej. Niestety w związku z koniecznością przedłożenia do 1 grudnia 2010 roku wersji ostatecznej KPD, Ministerstwo Gospodarki nie przybyło na warsztaty. Jednakże Ministerstwo Gospodarki wyraziło swoje zainteresowanie wynikami analizy i poprosiło o niezwłoczne przesłanie wyników symulacji oraz wraziło chęć współpracy przy tworzeniu raportów końcowych. 11

4. Prezentacje 12

Krajowy Plan Działania ania w zakresie energii ze zróde deł odnawialnych Michał Ćwil Polska Izba Gospodarcza Energii Odnawialnej Warszawa 30.11.2010 Warsztaty: Ocena skutecznosci i efektywnosci ekonomicznej wybranych instrumentów wsparcia produkcji ciepław odnawialnych zródłach energii

Agenda 2 Cele dyrektywy 2009/28/WE Obecne trendy w rozwoju odnawialnych źródeł energii Założenia dyrektywy Harmonogram jej wdrażania Krajowy Plan Działania Scenariusze na 2020 udział poszczególnych technologii w realizacji celów Usprawnienia regulacyjne? Plany Krajowego Planu Działań?

3 Dyrektywa 2009/28/WE

Dyrektywa 2009/28/WE 4 Ustanawia zakres wsparcia regulacyjnego dla odnawialnych źródeł energii (OZE) w UE do roku 2020 Ustanawia obigatoryjne cele produkcji energii w OZE w strukturze zużycia energii finalnej oraz w sektorze paliw transportowych Wymaga usprawnienia regulacji krajowych tak, aby przypisane cele osiągnąć.

Dyrektywa 2009/28/WE - uchwalenie 5 Marzec 2007 Ustalenie celu ogólnego dla udziału energii ze źródeł odnawialnych w Unii Europejskiej przez przedstawicieli państw członkowskich Grudzień 2008 Przyjęcie Dyrektywy przez Parlament Europejski 23 kwietnia 2009 Przyjęcie Dyrektywy przez Parlament Europejski i Radę 5 czerwca 2009 Publikacja Dyrektywy w dzienniku urzędowym Unii Europejskiej 25 czerwca 2009 Dyrektywa wchodzi w życie

Cele krajowe z dyrektywy w krajach UE 6 BE BG CZ DK DE EE IE EL ES FR IT CY LV LT LU HU MT NL AT PL PT RO SI SK FI SE UK 11% 10% 13% 13% 13% 13% 14% 16% 16% 15% 14% 15% 18% 18% 17% 20% 23% 23% 25% 24% 25% 30% 31% 34% 38% 42% 49% udział OZE w 2020 EU-27: 20%

Co oznacza cel dyrektywy dla Polski? 7 Finalne zużycie energii ze źródeł odnawialnych brutto Łączne finalne zużycie energii w całej energetyce brutto x 100% = 15%

Co oznacza cel dyrektywy dla Polski? 8 udział energii z OZE 15%

Odnawialne Źródła energii dziś, 2009 9 źródło PIGEO na podstawie Eurostat końcowe zużycie energii brutto cały sektor energetyczny 100% 20% elektryczna 57% ciepło 23% transport 5,5% 12,0% 4,3% 47% 95% 100% z biomasy współspalanej z węglem z biomasy w źródłach niesieciowych (jak policzyć?) biopaliwa pierwszej generacji x 100% =ok. 8%

Udział OZE w podziale na sektory (2009) 10 źródło PIGEO na podstawie Eurostat udział OZE ok. 8% OZE-T OZE-E OZE-H OZE-E zielona energia elektryczna OZE-H zielone ciepło OZE-T zielone paliwa transportowe ok. 88% ok. 9% ok. 3%

Jak osiągnąć ąć cele? 11 KRAJOWY PLAN DZIAŁANIA zgodnie z art. 4 dyrektwy każde państwo członkowskie określa swój Plan. W jego oparciu będzie realizować i osiągać ustalone cele

Krajowy plan działań dla OZE 12 AP powinien przedstawić szczegółowo wszystkie środki do podjęcia przez państwo członkowskie aby osiągnęło cel dla OZE w roku 2020 Każde państwo członkowskie określi dla siebie cele sektorowe (energii elektrycznej, ciepła i chłodu oraz dla transportu) AP powinien być przedłożony do Komisji Europejskiej do dnia 30 czerwca 2010! Do dziś nie zostało to wypełnione AP ma zapewniać zrównoważony rozwój OZE stabilność polityki inwestycyjnej

Co zawierać powinien AP? 13 Podsumowanie krajowej polityki OZE Szacowany poziom zyżycia energii finalnej Scenariusze rozwoju OZE z podziałem na sektory (energia elektryczna, ciepło i chłód oraz biopaliwa) Działania, jakie należy podjąć aby cele osiągnąć ąć Ocenę zysków i strat z tytułu realizacji celu

Jakie środki znaleźć powinny się w Krajowym PLanie? - załącznik VI-3 dyrektywy Policy background 14 Przegląd polityki oraz obecnie podejmowanych działań Działania w zakresie: procedur administracyjnych, przepisów i kodeksów (art. 13) informowania i szkoleń (art. 14) dostępu do sieci i jej działania (art. 16) zrównoważonego rozwoju biopaliw (art. 17-21) Systemy wsparcia dla energii elektrycznej, ciepła i chłodu oraz biopaliw Zrównoważony rozwój biomasy Planowane działania w zakresie mechanizmów współpracy pomiędzy państwami członkowskimi wspólne projekty oraz eksport/import nadwyżek, jeśli cel zostanie odpowiednio osiągnięty/nieosiągnięty

Harmonogram wdrażania dyrektywy 15 25 czerwca 2009: 30 czerwca 2009: grudzień 2009: grudzień 2009: 30 czerwca 2010: 5 grudnia 2010: Dyrektywa weszła w życie Komisja przedstawia szablon Krajowego Planu Komisja przedstawia kryteria zrównoważonego rozwoju dla biomasy i biopaliw Państwa członkowskie przedstawiają prognozę transferów energii z OZE w ramach mechanizmów współpracy Państwa Członkowskie przedkładają do Komisji krajowe plany działań (Action Plan) Polska nie wypełniła zakończenie wdrażania dyrektywy (wprowadzenie regulacji na poziomie krajowym w formie ustaw i rozporządzeń po konsultacjach)

Sprawozdawczość państw członkowskich - art. 22 dyrektywy 16 Każde państwo członkowskie składa Komisji sprawozdanie dotyczące postępu w promowaniu i wykorzystaniu energii ze źródeł odnawialnych: pierwsze do dnia 31 grudnia 2011 r. oraz kolejne co dwa lata po tej dacie. Ostatnim wymaganym sprawozdaniem będzie sprawozdanie szóste, które należy przedłożyć do dnia 31 grudnia 2021 r.

Egzekwowanie wdrażania dyrektywy 17 Komisja Europejska od 2010 r. może wszcząć postępowanie w sprawie naruszenia prawa wspólnotowego przed Europejskim Trybunałem Sprawiedliwości, m.in. w przypadkach: Nieprzedstawienia wiarygodnego krajowego planu działań Braku realizacji wszystkich aspektów dyrektywy Znacznego odchylenia realizacji Action Planu Ważnych skarg od obywateli UE w sprawie niewłaściwego wdrażania lub stosowania dyrektywy W przypadku nie osiągniecia celu przez dane państwo członkowskie, wszczęte zostanie postępowanie przed Europejskim Trybunałem Sprawiedliwości, który określa i nakłada grzywny.

Projekt Krajowego Planu Działania Udziały w poszczególnych sektorach w 2020 r 18 ktoe kilotona oleju ekwiwalentnego ktoe produkcja zielonego ciepła brutto 5 921 końcowe zużycie ciepła brutto 34 700 produkcja zielonej energii elektrycznej brutto 2 786 końcowe zużycie energii elektrycznej brutto 14 600 produkcja zielonej energii w transporcie brutto 2 018 końcowe zużycie energii w transporcie brutto 19 900 produkcja łączna zielonej energii brutto 10 725 łączne końcowe zużycie energii brutto 69 200 udział OZE * 100% = 17,05 % * 100% = 19,13 % * 100% = 10,14 % * 100% = 15,5 % 1 GWh = 11,63 * 1 ktoe

Projekt Krajowego Planu Działania Udziały w poszczególnych sektorach w 2020 r 19 ciepło energia elektryczna transport 5921+2786+2018 69 200 100% 17,05% 19,13% 10,14% 15,5% 5 921 ktoe 2786 ktoe 2 018 ktoe 69 200 ktoe prognozowane zapotrzebowanie na całkowitą finalną energię brutto w Polsce w roku 2020

Udział OZE w podziale na sektory (2020) w oparciu o projekt Krajowego Planu Działań 20 udział OZE ok. 15,5% OZE-T OZE-E OZE-H OZE-E zielona energia elektryczna OZE-H zielone ciepło OZE-T zielone paliwa transportowe ok. 55% ok. 26% ok. 19%

Projekt Krajowego Planu Działania sektor elektroenergetyki (2015-2020) 21...

Projekt Krajowego Planu Działania (KPD) sektor ciepłownictwa i chłodu (2010-2020) 22 wartości podane w ktoe; 1 ktoe = 11,63 GWh

Projekt KPD transport 23 wartości podane w ktoe; 1 ktoe = 11,63 GWh

Projekt Krajowego Planu Działania nadwyżka w produkcji (2010-2020) 24 1 ktoe = 11,63 GWh Łącznie przewiduje nadwyżkę w produkcji: 7826 ktoe (91 TWh) Niedobór w produkcji zadeklarowały takie kraje jak: Włochy, łącznie: 1127 ktoe (13 TWh) Luxemburg, łącznie: 92,5 ktoe (1 TWh) Dlaczego Polska nie planuje skorzystać z mechanizmów kooperacji?

Co zawiera projekt Krajowego Planu? 25 Zawiera prognozę zużycia energii we wszystkich sektorach Zawiera prognozę produkcji energii elektrycznej, ciepła i biopaliw ze źródeł odnawialnych z podziałem na technologie Zawiera informację o planach uchwalenia odrębnej ustawy o odnawialnych źródłach energii Nie zawiera planów działań, nawet tych doraźnych, czy krótkoterminowych w aspekcie realizacji celów roku 2020; Deklaruje, że nie wyklucza się ewentualnego wprowadzenia zmian do ustawodawstwa celem wdrożenia dyrektywy; nie wiadomo jak i przy jakich założeniach.

Co zawiera projekt Krajowego Planu? Stabilność systemów wsparcia?! 26 Kluczowy z punktu widzenia realizacji projektów jest fakt, że wytwórcy mają zapewniony popyt na prawa majątkowe w wieloletniej perspektywie, co najmniej do roku 2017 Rozważaa się modyfikację obecnie obowiązującego systemu tak aby wsparcie było zależne od technologii OZE. Planuje się, aby zmodyfikowany system uwzględniał m.in. stopień zwrotu inwestycji, postęp techniczny w tym obniżenie kosztów stosowania technologii, szacunkowego efektywnego okresu pracy instalacji. Zamierzeniem modyfikacji jest również, aby zaproponowany system jednocześnie upraszczał sposób naliczania opłaty zastępczej w tym likwidował zagrożenie corocznego, niekontrolowanego wzrostu tej opłaty, skutkującego wzrostem cen energii elektrycznej.

Wdrażanie dyrektywy propozycja PIGEO 27 1 (ad hoc już dziś potrzebne są usprawnione regulacje) wdrożenie przepisów dyrektywy oraz procedur w istniejących krajowych aktach prawnych usprawnienie i rozszerzenie istniejącego systemu wsparcia 2 (w dalszej perspektywie stworzenie kompleksowych regulacji) stworzenie odrębnej ustawy o odnawialnych źródłach energii i zaimplementowanie w niej przepisów dyrektywy zróżnicowanie systemu wsparcia w zależności nie tylko od sektorów ale także od technologii (system cen gwarantowanych)

Jakich zmian oczekujemy? 28 Usprawnień w procedurach administracyjno prawnych (OOŚ, pozwolenie na budowę, skrócenie terminów) art. 13 dyrektywy Wprowadzenie gwarantowanego dla małych i priorytetowego dla dużych jednostek dostępu do sieci elektroenergetycznej art. 16 dyrektywy Wprowadzenie stabilnego i długofalowego systemu wsparcia (15 lat od dnia oddania do użytku jednostki wytwórczej, co w aspekcie realizacji celu na rok 2020 przekłada się z funkcjonowaniem systemu do 2035 r.) Zrównoważone wykorzystanie biomasy do celów energetycznych (art. 17 dyrektywy) utrzymanie wsparcia dla jednostek wysokosprawnych po roku 2012 i 2018 odpowiednio.

Podsumowanie jak osiągnąć ąć cel? 29 Zgodnie z art. 3 ust. 2 dyrektywy: Państwa członkowskie wprowadzają środki skutecznie zaprojektowane, aby zapewnić, że ich udział energii ze źródeł odnawialnych jest równy udziałowi określonemu w orientacyjnym kursie wyznaczonym w załączniku I część B lub przekracza go.... resztę wykonają inwestorzy.

Wdrażanie dyrektywy. Projekt REPAP 30 Z uwagi na ambitne cele, jakie stoją przed każdym krajem członkowskim w aspekcie rozwoju OZE, wiodące organizacje OZE w Europie (w tym PIGEO i EREC) podjęły się realizacji projektu mającego na celu wspomóc wdrażanie dyrektywy. www.repap2020.eu

Dziękuję za uwagę! 31 MichałĆwil, michal.cwil@pgbiogaz.pl PIGEO ul. Gotarda 9, 02-683 Warszawa Tel. +48 22 548 49 99, Fax +48 22 548 49 00 pigeo@pigeo.pl www.pigeo.org.pl Polska Izba Gospodarcza Energii Odnawialnej

Warsztaty Warszawa, 30 listopada 2010 w ramach projektu Komisji Europejskiej RES-H Policy development for improving RES-H/C penetration in European Member States Krajowa Agencja Poszanowania Energii S.A Dr inż. Ryszard Wnuk rwnuk@kape.gov.pl Katarzyna Jóźwiak kjozwiak@kape.gov.pl Krajowa Agencja Poszanowania Energii 1

Partnerzy w projekcie RES-H Skrót nazwy uczestnika Kraj Oeko - Institut e.v.- Institute for Applied Ecology Oeko DE University of Exter UNEXE GB Polish National Energy Conservation Agency KAPE PL Vienna University of Technology, Institute of Power Systems and Energy Economics, Energy Economics Group Fraunhofer Society for the Advancement of Applied Research EEG Fraunhofer ISI AT DE Centre for Renewable Energy Sources CRES GR Lund University ULUND SE Lithuanian Energy Institute LEI LT O.Oe. Energiesparverband ESV AT Energy Research Centre of the Netherlands ECN NL Czas trwania projektu: 1.10.2008 31.3.2011 www.res-h-policy.eu 2

Metodologia realizacji projektu RES-H RES H/C targets Revised targets Stakeholder policy process target setting Data basis and scientific ground for target setting Policy workshops Economic modelling results Existing scenarios Top-down approach Bottom-up approach Policy assessment WP 3: RES-H/C targets WP 4: Policy options 3

Metodologia projektu RES-H, cd. 4

Metodologia RES-H cd. Theoretical potential Energy generation Historical deployment Technical potential Maximal time-path for penetration (Realisable Potential) Barriers (non-economic) Economic Potential (without additional support) 2000 2005 2010 2015 Policy, Society 2020 R&D Mid-term potential Additional realisable mid-term potential (up to 2020) Achieved potential (2005) Long-term potential 5

Polityka Energetyczna Polski do roku 2030 - PEP 2030 ktoe 2006 2010 2015 2020 2025 2030 Electricity 370,6 715,0 1516,1 2686,6 3256,3 3396,3 Solid biomass 159,2 298,5 503,2 892,3 953,0 994,9 Biogas 13,8 31,4 140,7 344,5 555,6 592,6 Wind 22,0 174,0 631,9 1178,4 1470,0 1530,0 Water 175,6 211,0 240,3 271,4 276,7 276,7 PV 0,0 0,0 0,0 0,1 1,1 2,1 Heat 4312,7 4481,7 5046,3 6255,9 7048,7 7618,4 Solid biomass 4249,8 4315,1 4595,7 5405,9 5870,8 6333,2 Biogas 27,1 72,2 256,5 503,1 750,0 800,0 Geothermal 32,2 80,1 147,5 221,5 298,5 348,1 Solar 3,6 14,2 46,7 125,4 129,4 137,1 Transport biofuels 96,9 549,0 884,1 1444,1 1632,6 1881,9 Sugar-starch bioethanol 61,1 150,7 247,6 425,2 443,0 490,1 Rape biodiesel 35,8 398,3 636,5 696,8 645,9 643,5 Bioethanol of II generation 0,0 0,0 0,0 210,0 240,0 250,0 Biodiesel of II generation 0,0 0,0 0,0 112,1 213,0 250,0 Biohydrogen 0,0 0,0 0,0 0,0 90,8 248,3 Gross final energy from RES 4780 5746 7447 10387 11938 12897 Gross final energy 61815 61316 63979 69203 75480 80551 RES share, % 7,7 9,4 11,6 15,0 15,8 16,0 6

350 300 National overall target for the share of energy from renewable sources in gross final consumption in 2020: 15% (7,2% in 2005) Poland Energy Policy up to 2030 261,92 295,11 318,97 PJ 250 200 150 100 180,56 187,64 177,93 180,66 211,28 192,41 226,33 245,80 RES-H Solid biomass Biogas Geothermal Solar thermal 265,16 50 0 1,13 3,02 10,74 21,06 31,40 33,49 1,35 3,35 0,15 0,59 6,18 9,27 12,50 14,57 1,96 5,25 5,42 5,74 2006 2010 2015 2020 2025 2030 7

Czy cele PEP 2030 są ambitne i realne? Technologie OŹE w produkcji ciepła Biomasa Energia geotermalna Energia słoneczna PEP 2030 2020 2030 2020 2030 2020 2030 Cele (PJ) 226,33 265,16 9,27 14,57 5,25 5,74 Procentowy wzrost w latach 2006-2020 27% 49% 588% 981% 3383% 3708% 8

BH S cat eg. Buildings Location Type Constr. year 1 rural area SFB before 1992 2 rural area SFB before 1992 3 4 5 6 7 urban area urban area urban area urban area urban area Network characteristics individual heating individual heating Size of the heating system individual central heating no central - room heating MFB 1970-1992 network heating large networks SFB before 1992 MFB before 1945 SFB before 1992 individual heating individual heating individual heating individual central heating no central - room heating individual central heating MFB 1945-1970 network heating large networks 8 rural area SFB before 1945 9 rural area SFB before 1992 10 11 12 13 urban area urban area urban area urban area SFB After 1992 individual heating individual heating individual heating no central - room heating individual central heating individual central heating MFB After 1992 network heating large networks MFB 1945-1970 individual heating no central - room heating MFB 1945-1992 network heating local networks 14 rural area MFB 1945-1970 network heating local networks 15 16 17 18 19 urban area urban area urban/rura l area urban area urban area MFB After 1992 network heating local networks Heating systems Heat source micro boilers (up to 25 kw) ceramic ovens and kitchen stoves municipal heat plants / CHP plants (above 11.6 MW) micro boilers (up to 25 kw) ceramic ovens, stoves and other heating equipment micro boilers (up to 25 kw) municipal heat plants / CHP plants (above 11.6 MW) ceramic ovens and kitchen stoves micro boilers (up to 25 kw) micro boilers (up to 25 kw) municipal heat plants / CHP plants (above 11.6 MW) creams ovens and kitchen stoves local heat only boiler houses (up to 11.6 MW) local heat only boiler houses (up to 11.6 MW) local heat only boiler houses (up to 11.6 MW) solid fuels Energy carrier solid fuels, fuel wood solid fuels + app. 3% of hydrocarbon fuels solid fuels solid fuels or hydrocarbon fuels or electricity hydrocarbon fuels solid fuels + app. 3% of hydrocarbon fuels solid fuels hydrocarbon fuels hydrocarbon fuels solid fuels + app. 3% of hydrocarbon fuels solid fuels solid fuels solid fuels hydrocarbon fuels MFB After 1970 network heating local networks local CHP plants (up to 11.6 MW) hydrocarbon fuels SFB After 1992 Metodologia RES-H założenia obliczeń metodą bottom up individual heating individual central heating MFB After 1970 network heating local networks MFB After 1970 network heating large networks small heat pumps (up to 25 kw) local CHP plants with heat pump (up to 11.6 MW) municipal CHP plants with heat pump (above 11.6 MW) electricity and renewable energy hydrocarbon fuels and renewable energy hydrocarbon fuels and renewable energy 9

Solar thermal 2006 2007 2010 2020 2030 Bottom-up [TJ] 285 665 10637 65733 Green- X [TJ] 154,0 154,0 154,0 7758,1 25025,4 PEP 2030 [TJ] 150,7 669,9 6514,7 7054,8 IEO [TJ] 19 422,2 Solar thermal 2006 2007 2010 2020 2030 Bottom-up [GWh] 79,2 184,7 2 955,0 18 260,6 Green- X [GWh] 42,8 42,8 42,8 2155,2 6952,1 PEP 2030 [GWh] 41,9 186,1 1809,8 1959,8 IEO [GWh] 5395,5 Solar thermal 2006 2007 2010 2020 2030 Bottom-up [ktoe] 6,8 15,9 254,1 1570,0 Green- X [ktoe] 3,7 3,7 3,7 185,3 597,7 PEP 2030 [ktoe] 3,6 16 155,6 168,5 IEO [ktoe] 463,9 10

70000 60000 Solar thermal [TJ] 50000 40000 30000 20000 10000 0 2005 2010 2015 2020 2025 2030 Green-x Bottom-up PEP 2030 11

Biomass 2006 2007 2010 2020 2030 Bottom-up [TJ] 125145,0 158445,5 212241,2 220561,8 Green- X [TJ] 167956 174895 200112 337574 405179 PEP 2030 [TJ] 179065,2 189896,5 241532,3 301550,1 IEO [TJ] 533 117,5 Biomass 2006 2007 2010 2020 2030 Bottom-up [GWh] 34765,3 44016,2 58960,6 61272,1 Green- X [GWh] 46658,2 48585,9 55591 93778,2 112559 PEP 2030 [GWh] 49744,3 52753,2 67097,7 83770,6 IEO [GWh] 148100,0 Biomass 2006 2007 2010 2020 2030 Bottom-up [k toe] 2989,0 3784,4 5069,3 5268,0 Green- X [k toe] 4011,6 4177,3 4779,6 8062,8 9677,5 PEP 2030 [k toe] 4276,9 4535,6 5768,9 7202,4 IEO [k toe] 12733,3 12

450000 400000 350000 Biomass [TJ] 300000 250000 200000 150000 100000 50000 0 2005 2010 2015 2020 2025 2030 Green-x Bottom-up PEP-2030 13

Geothermal 2006 2007 2010 2020 2030 Bottom-up [TJ] 415,8 442,3 3516,4 17031,9 Green- X [TJ] 611,8 611,8 843,9 13835,4 38260,2 PEP 2030 [TJ] 1348,1 3378,7 8662,5 15327,9 IEO [TJ] 12 217,0 Geothermal 2006 2007 2010 2020 2030 Bottom-up [GWh] 170,0 170,0 234,4 3843,5 10628,7 Green- X [GWh] 115,5 122,9 976,8 4731,1 115,5 PEP 2030 [GWh] 374,5 938,6 2406,4 4258,1 IEO [GWh] 3393,9 Geothermal 2006 2007 2010 2020 2030 Bottom-up [ktoe] 9,9 10,6 84,0 406,8 9,9 Green- X [ktoe] 14,6 14,6 20,2 330,5 913,8 PEP 2030 [ktoe] 32,2 80,7 206,9 366,1 IEO [ktoe] 291,8 14

45000 40000 35000 Geothermal [TJ] 30000 25000 20000 15000 10000 5000 0 2005 2010 2015 2020 2025 2030 Green-x Bottom-up PEP 2030 15

2006 2007 2010 2020 2030 Biomass 125145,0 158445,5 212241,2 220561,8 Bottom-up [TJ] Green- X [TJ] Geothermal 415,8 442,3 3516,4 17031,9 Solar thermal 285 665 10637 65733 Biomass 167956 174895 200112 337574 405179 Geothermal 611,8 611,8 843,9 13835,4 38260,2 Solar thermal 154,0 154,0 154,0 7758,1 25025,4 Biomass 179065,2 189896,5 241532,3 301550,1 PEP 2030 [TJ] Geothermal 1348,1 3378,7 8662,5 15327,9 Solar thermal 150,7 669,9 6514,7 7054,8 16

350000 500000 300000 450000 400000 Bottom- up [TJ] 250000 200000 150000 100000 Green X [TJ] 350000 300000 250000 200000 150000 50000 0 2006 2007 2010 2020 2030 100000 50000 0 2006 2007 2010 2020 2030 Biomass Geothermal Solar thermal Biomass Geothermal Solar thermal 350000 300000 PEP 2030 [TJ] 250000 200000 150000 100000 50000 0 2010 2020 2030 Biomass Geothermal Solar thermal 17

500000 468465 450000 TJ 400000 350000 300000 250000 226395 303327 359168 256710 323933 200000 150000 100000 50000 0 Bottom-up Green-X PEP 2030 2020 2030 18

Opis wybranych instrumentów wsparcia wytwarzania ciepła i chłodu w odnawialnych źródłach energii w Polsce, wraz z oceną jakościową instrumenty regulacyjne, instrumenty finansowe, instrumenty fiskalne, instrumenty w zakresie informacji, edukacji i promocji. Instrumenty wsparcia zwiększenia wytwarzania ciepła i chłodu w OŹE można sklasyfikować jako: Finansowe i fiskalne, Zobowiązania ilościowe produkcji energii w odnawialnych źródłach energii, Premie lub stałe taryfy.

Przykład - Energetyka słoneczna cieplna Program zachęt rynkowych może odnieść sukces w rozwoju rynku energetyki słonecznej cieplnej, jeżeli opiera się na polityce wsparcia długoterminowego i zawiera w sobie mechanizmy, które mogą być postaci: grantów oferowanych w długim przedziale czasu; pożyczek długoterminowych o niskim oprocentowaniu; częściowo umarzanych kredytów; zwolnień z opłat podatkowych (w sposób bezpośredni lub pośredni), np. z podatku dochodowego; system handlu certyfikatami zielonymi w odniesieniu do ciepła (lub poprzez certyfikaty efektywności energetycznej) system ten nie jest jeszcze, ale może być stosowany.

Energetyka słoneczna cieplna Regulacja skojarzenie mechanizmów administracyjnych i legislacyjnych Zapewnienie minimalizacji barier administracyjnych, w tym opracowanie ogólnych przejrzystych prostych zasad umożliwiających instalowanie systemów słonecznych bez potrzeby uzyskania autoryzacji (poza ściśle określonymi przypadkami). Zdefiniowanie ram administracyjnych egzekwowania realizacji rozporządzenia słonecznego, w tym: instytucje i osoby odpowiedzialnych za realizację rozporządzenia; procedury kontroli; reżim kar i sankcji. Stosowanie systemu zabezpieczeń jakości produktów i usług słonecznych, w tym przestrzeganie odnośnych norm i wymaganie uzyskiwania certyfikatów Solar Keymark, wprowadzenie wymogów, co do jakości instalatorów. Wprowadzenie zasady konieczności wykorzystania najlepszej dostępnej technologii słonecznej (BAT), w tym: ilościowe i jakościowe / inne wymagania, co do pozyskiwanej i wykorzystywanej energii promieniowania słonecznego; techniczne parametry, jakie powinny być wykorzystywane przy obliczeniach sprawdzających wypełnienie obowiązku; Określenie precyzyjnych wymagań, co do udziału energii słonecznej w pokrywaniu zapotrzebowania na ciepło, w tym zdefiniowanie udziału energii promieniowania słonecznego, przy wytwarzania ciepła i chłodu. Określenie adresatów regulacji, tj. rodzaj budynków podlegające rozporządzeniu i wyjątki, np. nowe budynki lub te, które podlegają kompleksowej modernizacji. Wprowadzenie jasnego systemu kar i sankcji, który umożliwi sprawne działanie mechanizmów zapewniających jakość. Wspieranie systemu regulacji przez skuteczne kampanie publiczne edukacyjne kreujące świadomość energetyki słonecznej cieplnej, w tym kampanie informacyjne i szkolenia. Prof. Dorota Chwieduk Przewodnicząca PTES-ISES

Program działań wykonawczych do Polityki Energetycznej Polski do roku 2030 Priorytet IV. Rozwój wykorzystania odnawialnych źródeł energii, w tym biopaliw 1. Wypracowanie ścieżki dochodzenia do osiągnięcia 15% udziału OZE w zużyciu energii finalnej w sposób zrównoważony, w podziale na poszczególne rodzaje energii: energię elektryczną, ciepło i chłód oraz energię odnawialną w transporcie. 2. Utrzymanie mechanizmów wsparcia dla producentów energii elektrycznej ze źródeł odnawialnych, np. poprzez system świadectw pochodzenia. 3. Utrzymanie obowiązku stopniowego zwiększania udziału biokomponentów w paliwach transportowych. 4. Wprowadzenie dodatkowych instrumentów wsparcia zachęcających do szerszego wytwarzania ciepła i chłodu z odnawialnych źródeł energii Przygotowanie systemu promowania wykorzystania ciepła i chłodu z zasobów geotermalnych (w tym przy użyciu pomp ciepła) oraz energii słonecznej (przy zastosowaniu kolektorów słonecznych) 2010 r. Dokonanie analizy zasadności wprowadzenia dodatkowych mechanizmów wsparcia dla ciepła i chłodu sieciowego wytwarzanego w odnawialnych źródłach energii 2010 r. Ewentualne przygotowanie projektu regulacji w zakresie wsparcia ciepła i chłodu sieciowego z OZE 2011 r.

Priorytet IV. Rozwój wykorzystania odnawialnych źródeł energii, w tym biopaliw 5. Wdrożenie kierunków budowy biogazowni rolniczych, przy założeniu powstania do roku 2020 średnio jednej biogazowni w każdej gminie 6. Stworzenie warunków ułatwiających podejmowanie decyzji inwestycyjnych dotyczących budowy farm wiatrowych na morzu 7. Bezpośrednie wsparcie budowy nowych jednostek OZE i sieci elektroenergetycznych, umożliwiających ich przyłączenie z wykorzystaniem funduszy europejskich oraz środków funduszy ochrony środowiska, w tym środków pochodzących z opłaty zastępczej i z kar Udzielanie wsparcia ze środków publicznych na budowę nowych jednostek OZE, w tym produkujących biokomponenty i biopaliwa ciekłe oraz infrastruktury niezbędnej do przyłączenia OZE w ramach m.in.: o Programu Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko na lata 2007-2013, o regionalnych programów operacyjnych na lata 2007-2013, o Programów NFOŚiGW dla przedsięwzięć w zakresie odnawialnych źródeł energii, obiektów wysokosprawnej kogeneracji oraz biopaliw. Zadanie realizowane jako praca ciągła. Analiza procedur pod kątem wprowadzenia ewentualnych rozwiązań mających na celu ułatwienie dostępu do funduszy pomocowych zagranicznych i krajowych poprzez zniesienie zbyt restrykcyjnych wymagań i ograniczeń - 2010 r. Opracowanie i uzgodnienie z Ministrem Gospodarki kolejnych programów priorytetowych zasilanych środkami pochodzącymi z opłaty zastępczej i kar 2010 r.

Priorytet IV. Rozwój wykorzystania odnawialnych źródeł energii, w tym biopaliw 8. Stymulowanie rozwoju przemysłu, produkującego urządzenia dla energetyki odnawialnej, w tym przy wykorzystaniu funduszy europejskich 9. Wsparcie rozwoju technologii oraz budowy instalacji do pozyskiwania energii odnawialnej z odpadów zawierających materiały ulegające biodegradacji 10.Ocena możliwości energetycznego wykorzystania istniejących urządzeń piętrzących, stanowiących własność Skarbu Państwa, poprzez ich inwentaryzację, ramowe określenie wpływu na środowisko oraz wypracowanie zasad ich udostępniania

1 Ocena skuteczności i efektywności ekonomicznej wybranych instrumentów wsparcia produkcji ciepła w odnawialnych źródłach w Polsce

2 ZAŁOŻENIA DO OCENY SKUTECZNOŚCI I EFEKTYWNOŚCI EKONOMICZNEJ WYBRANYCH INSTRUMENTÓW WSPARCIA PRODUKCJI CIEPŁA W OŹE W POLSCE

3 Scenariusz niskich cen energii 2010 2020 2030 2010 2020 2030 2010 2020 2030 2010 2020 2030 2010 2020 2030 2010 2020 2030 2010 2020 2030 2010 2020 2030 2010 2020 2030 2010 2020 2030 2010 2020 2030 2010 2020 2030 2010 2020 2030 2010 2020 2030 2160 2170 2180 2280 2290 2300 2310 2320 2330 0,30 0,25 0,20 0,15 0,10 0,05 0,00 el conv s oil c oil con c gas c gas con c coal c w log c w chips c w pel c hp a/w hp br/w sh hp br/w dp distr heat distr heat bio el conv dhw Krajowa Agencja Poszanowania Energii S.A. st dhw st combi Heat generation costs [ /kwh] Koszty produkcji ciepła [EUR/kWh]

4 Scenariusz wysokich cen energii 2010 2020 2030 2010 2020 2030 2010 2020 2030 2010 2020 2030 2010 2020 2030 2010 2020 2030 2010 2020 2030 2010 2020 2030 2010 2020 2030 2010 2020 2030 2010 2020 2030 2010 2020 2030 2010 2020 2030 2010 2020 2030 2160 2170 2180 2280 2290 2300 2310 2320 2330 0,30 0,25 0,20 0,15 0,10 0,05 0,00 el conv s oil c oil con c gas c gas con c coal c w log c w chips c w pel c hp a/w hp br/w sh hp br/w dp distr heat distr heat bio el conv dhw Krajowa Agencja Poszanowania Energii S.A. st dhw st combi Heat generation costs [ /kwh] Koszty produkcji ciepła [EUR/kWh]

5 Analiza efektów instrumentu wsparcia w formie dotacji do inwestycji

Założenia do analizy TECHNOLOGIE OŹE Drewno kawałkowe (s.sc.) Zrębki (s.sc.) Pelety (s.sc.) Pompy ciepła powietrze/woda Pompy ciepła solanka/woda Biomasa (systemy ciepłownicze) Energia słoneczna (cwu, co) DOTACJE DO INWESTYCJI 40% 45% 45% 20% 20% 45% 30% 6 Krajowa Agencja Poszanowania Energii S.A.

60000 Scenariusz niskich cen energii 50000 40000 RES-H [GWh] 30000 20000 Produkcja ciepła w OŹE 10000 0 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018 2019 2020 2021 2022 2023 2024 2025 2026 2027 2028 2029 2030 Energia słoneczna Energia otoczenia Drew no kaw ałkow e Zrębki Pelety Biomasa s.c. 80000 7 Scenariusz wysokich cen energii RES-H [GWh] 70000 60000 50000 40000 30000 20000 10000 0 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018 2019 2020 2021 2022 2023 2024 2025 2026 2027 2028 2029 2030 Energia słoneczna Energia otoczenia Drew no kaw ałkow e Zrębki Pelety Biomasa s.c.

300,0 Scenariusz niskich cen energii 250,0 200,0 150,0 100,0 50,0 RES-H dotacje na inwestycje M 0,0 Koszty poniesione przez budżet publiczny (M ) 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018 2019 2020 2021 2022 2023 2024 2025 2026 2027 2028 2029 2030 Pompy ciepła Biomasa (poza siecią) Biomasa (sieć) Energia słoneczna 600,0 500,0 400,0 300,0 200,0 100,0 RES-H dotacje na inwestycje M 0,0 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018 2019 2020 2021 2022 2023 2024 2025 2026 2027 2028 2029 2030 8 Scenariusz wysokich cen energii Pompy ciepła Biomasa (poza siecią) Biomasa (sieć) Energia słoneczna

10000 8000 Scenariusz niskich cen energii 6000 4000 Fuel costs (M ) 2000 0-2000 -4000-6000 2007 2009 2011 2013 2015 2017 2019 2021 2023 2025 2027 2029 Total fuel costs RES-H scenario Total fuel costs fossil reference scenario Net avoided fuel costs Uniknięte koszty w porównaniu z produkcją ciepła z paliw konwencjonalnych w sektorze budynków (M ) -8000-10000 15000 10000 Fuel costs (M ) 5000 0 2007 2009 2011 2013 2015 2017 2019 2021 2023 2025 2027 2029 Total fuel costs RES-H scenario Total fuel costs fossil reference scenario Net avoided fuel costs -5000-10000 9 Scenariusz wysokich cen energii -15000

2016 2017 2018 2019 2020 2021 2022 2023 2024 2025 2026 2027 2028 2029 2015 2023 2024 2025 2026 2027 2028 2029 2030 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2022 12,0 10,0 8,0 6,0 4,0 Uniknięta emisja CO2 (Mt) 2,0 0,0 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018 2019 2020 2021 10 Scenariusz wysokich cen energii 25,0 20,0 15,0 10,0 5,0 0,0 Scenariusz niskich cen energii Uniknięta emisja CO 2 (Mt) Uniknięta emisja CO2 (Mt)

11 Efekty ilościowe obowiązku wykorzystania OZE w nowych i modernizowanych budynkach

60000 Scenariusz niskich cen energii 50000 40000 30000 20000 RES-H [GWh] Produkcja ciepła w OŹE 10000 0 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018 2019 2020 2021 2022 2023 2024 2025 2026 2027 2028 2029 2030 Energia słoneczna Energia otoczenia Drew no kaw ałkow e Zrębki Pelety Biomasa s.c. 90000 80000 70000 60000 50000 40000 30000 RES-H [GWh] 20000 10000 0 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018 2019 2020 2021 2022 2023 2024 2025 2026 2027 2028 2029 2030 12 Scenariusz wysokich cen energii Energia słoneczna Energia otoczenia Drew no kaw ałkow e Zrębki Pelety Biomasa s.c.

120 000 100 000 80 000 Obowiązek wykorzystania OZE w nowych i istniejących budynkach oraz wynikające z nieprzestrzegania obowiązku kary pieniężne Liczba budynków 60 000 40 000 20 000 0 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018 2019 2020 2021 2022 2023 2024 2025 2026 2027 2028 2029 2030 Now e budynki z instalacjami OZE Now e budynki uiszczające karę pieniężną Istniejące budynki z instalacją OZE Istniejące budynki uiszczające karę pieniężną 300 250 200 Penalties (M ) 150 100 Dochód z tytułu kar (M ) 50 0 13 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018 2019 2020 2021 2022 2023 2024 2025 2026 2027 2028 2029 2030

14,0 12,0 10,0 8,0 6,0 4,0 2,0 0,0 14 2016 2017 2018 2019 2020 2021 2022 2023 2024 2025 2026 2027 2028 2015 2014 2025 2026 2027 2028 2029 2030 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2023 2024 25,0 20,0 15,0 10,0 5,0 0,0 Scenariusz niskich cen energii Uniknięta emisja CO 2 (Mt) 2029 2030 2022 2021 Uniknięta emisja CO2 (Mt) Uniknięta emisja CO2 (Mt) 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018 2019 2020 Scenariusz wysokich cen energii

10000 8000 Scenariusz niskich cen energii 6000 4000 Fuel costs (M ) 2000 0-2000 -4000-6000 2007 2009 2011 2013 2015 2017 2019 2021 2023 2025 2027 2029 Total fuel costs RES-H scenario Total fuel costs fossil reference scenario Net avoided fuel costs Uniknięte koszty w porównaniu z produkcją ciepła z paliw konwencjonalnych w sektorze budynków (M ) -8000-10000 15000 10000 Fuel costs (M ) 5000 0 2007 2009 2011 2013 2015 2017 2019 2021 2023 2025 2027 2029 Total fuel costs RES-H scenario Total fuel costs fossil reference scenario Net avoided fuel costs -5000-10000 15 Scenariusz wysokich cen energii -15000