Polskie Sieci Elektroenergetyczne S.A.

Polskie Sieci Elektroenergetyczne S.A. Raport Roczny 2015

10 lat istnienia Polskie Sieci Elektroenergetyczne S.A. Raport Roczny 2015

Spis treści 8........................ Kalendarium wydarzeń w 2015 roku 12..................... List przewodniczącego Rady Nadzorczej 14............................... List prezesa Zarządu 16..................................... Władze 22................................ Strategia i wartości 28.................................... Profil PSE 32................................. Działalność PSE 34.................. Rozwój i utrzymanie infrastruktury przesyłowej 42.................................Dane z pracy KSE 48......................... PSE na arenie międzynarodowej 58............................ Badania, rozwój, innowacje 62....... Komunikacja społeczna, zrównoważony rozwój, ochrona środowiska 68.............................. Grupa Kapitałowa PSE 72.................. Skrócone sprawozdanie finansowe za 2015 rok

Kalendarium wydarzeń

Kalendarium wydarzeń w 2015 roku Kalendarium wydarzeń w 2015 roku PAŹDZIERNIK GRUDZIEŃ STYCZEŃ Wydanie pierwszego Raportu Zrównoważonego Rozwoju PSE LUTY Podpisanie umowy na realizację zadania Rozbudowa rozdzielni 400 kv i 110 kv w stacji 400/220/110 kv Dunowo KWIECIEŃ Przekazanie do eksploatacji stacji 400 kv Łomża oraz linii 400 kv relacji Narew Łomża Ostrołęka Podpisanie umowy na realizację zadania Rozbudowa stacji 400/110 kv Dobrzeń MAJ Podpisanie umowy dotyczącej współpracy w zakresie rozwoju inteligentnych sieci w Polsce pomiędzy PSE, Energa Operator, Energa Wytwarzanie oraz Hitachi Podpisanie umowy na realizację zadania Modernizacja stacji 220/110 kv Konin LIPIEC Aktualizacja Strategii Polskich Sieci Elektroenergetycznych do 2020 r. Przekazanie do eksploatacji nowo wybudowanych obiektów: linii 400 kv relacji Miłosna Siedlce Ujrzanów oraz stacji Siedlce Ujrzanów SIERPIEŃ Przyjęcie Planu Zamierzeń Inwestycyjnych na lata 2016 2020 Podpisanie umów o pomocy awaryjnej z NPC Ukrenergo (OSP Ukrainy) oraz MAVIR (OSP Węgier) WRZESIEŃ Przekazanie do eksploatacji zmodernizowanej i rozbudowanej stacji 400/220/110 kv Ostrołęka oraz nowo wybudowanej stacji 400 kv Stanisławów Rozpoczęcie działalności biura aukcyjnego Joint Allocation Office S.A. (JAO), powstałego w wyniku fuzji biur CAO i CASC, świadczącego usługi alokacji zdolności przesyłowych wymiany międzysystemowej na rzecz 20 OSP z regionów CEE, CWE oraz Norwegii Przekazanie do eksploatacji nowo wybudowanych stacji 400/110 kv Ełk Bis oraz linii 400 kv Ełk Bis Łomża Wyróżnienie Nowy Impuls 2015 dla PSE za realizację projektu budowy połączenia elektroenergetycznego Polska Litwa przyznane przez redakcję miesięcznika gospodarczego Nowy Przemysł oraz portalu WNP.pl Podpisanie umowy na realizację zadania Budowa linii 400 kv Mikułowa Czarna LISTOPAD Odbiór strategiczny i przekazanie do eksploatacji linii 400 kv Ełk Bis granica RP ostatniego po stronie polskiej elementu realizowanego projektu budowy mostu elektroenergetycznego Polska Litwa Przyznanie projektowi połączenia elektroenergetycznego Polska Litwa nagrody Polish Business Award przez Wydział Promocji Handlu i Inwestycji Ambasady RP na Litwie Pierwszy w historii przesył 60 MW mocy z Litwy do Polski test nowego połączenia transgranicznego LitPol Link Przyznanie PSE certyfikatu dla stosowanego w centrali spółki Systemu Zarządzania Energią (SZE) według DIN EN ISO 50001:2011 Podpisanie umowy na realizację zadania Budowa linii 400 kv Czarna Pasikurowice Przyznanie przez Polskie Towarzystwo Wspierania Przedsiębiorczości tytułu Tego, który zmienia polski przemysł za rok 2015 za inwestycje podnoszące bezpieczeństwo energetyczne kraju Polskim Sieciom Elektroenergetycznym, PERN Przyjaźni oraz Polskim LNG Przyznanie nagrody Wektora 2015 za projekt połączenia elektroenergetycznego Polska Litwa służącego budowie bezpieczeństwa energetycznego i konkurencyjności rynku Zawarcie umowy o współpracy z Towarową Giełdą Energii S.A. określającą m.in. uczestnictwo w wymianie międzysystemowej nierównoległej na połączeniu Polska Litwa Uruchomienie 9 grudnia 2015 r. połączenia Polska Litwa wraz z wdrożeniem rynkowego mechanizmu market coupling dla udostępniania transgranicznych zdolności przesyłowych połączenia i realizacji wymiany handlowej Podpisanie umów na realizację zadań Budowa linii 400 kv Piła Krzewina Plewiska i Budowa linii 400 kv Krajnik Baczyna. Zawarcie długoterminowej umowy na tranzyt pomocy awaryjnej pomiędzy systemami Polski i Węgier przez system słowacki Zatwierdzenie przez Prezesa URE Taryfy PSE S.A. dla energii elektrycznej na rok 2016 8 9

władze

List przewodniczącego Rady Nadzorczej List przewodniczącego Rady Nadzorczej Szanowni Państwo, w 2015 roku Polskie Sieci Elektroenergetyczne położyły olbrzymi nacisk na realizację inwestycji w infrastrukturę elektroenergetyczną i zrealizowały nakłady inwestycyjne w rekordowej wartości. Zakończono realizację zadań inwestycyjnych i przekazano do eksploatacji i na majątek PSE składniki majątku o wartości ponad 2 mld zł. Niezwykle ważne było zakończenie projektu budowy mostu elektroenergetycznego Polska Litwa, co zwiększyło pewność zasilania obszaru północno-wschodniej Polski oraz wpłynęło na lepsze warunki dla rozwoju przemysłu, nowe miejsca pracy, kreowanie nowego proinwestycyjnego wizerunku tego regionu. Istotnym efektem tego projektu jest możliwość przesłania energii elektrycznej o wartości do 500 MW, a tym samym możliwość uzyskania wsparcia ze strony litewskiej w sytuacjach niedoborów energii w naszym kraju. O tym, jak ważne są sprawne połączenia transgraniczne mogliśmy przekonać się w sierpniu 2015 roku, kiedy PSE - aby przeciwdziałać groźbie awarii systemowej i braku dostaw energii dla części kraju - zmuszone były do wprowadzenia ograniczeń w dostawach i poborze energii elektrycznej. Była to trudna decyzja, ale pozwoliła ona zachować bezpieczeństwo naszego systemu energetycznego. PSE wywiązały się zatem z najważniejszego zadania, jakim jest zapewnienie bezpieczeństwa dostaw energii elektrycznej. Sytuacja ta pokazała również, jak ważne były działania podejmowane przez operatora ukierunkowane na wdrażanie nowych mechanizmów zaradczych, takich jak: redukcja zapotrzebowania na polecenie OSP, interwencyjna rezerwa zimna, ORM, rozpoczęcie budowy przesuwników fazowych czy dodatkowe umowy na realizację dostaw awaryjnych z Węgier i Ukrainy. Należy jednak zwrócić uwagę, że ten deficyt ujawnił się w niezwykle trudnym momencie, kiedy w związku z wiekiem i niespełnianiem wymagań środowiskowych wycofywane są kolejne bloki. Dlatego w następnych latach wiele będzie zależeć od budowy nowych źródeł wytwórczych. Polska energetyka potrzebuje zasadniczych i odważnych decyzji, których podjęcie będzie miało fundamentalne znaczenie dla jej przyszłości. W tym kontekście PSE muszą aktywnie uczestniczyć w kreowaniu rozwiązań dla krajowego oraz europejskiego sektora elektroenergetycznego. Przed nami stoją bezprecedensowe wyzwania w obszarze przygotowywania nowych regulacji dotyczących funkcjonowania systemu elektroenergetycznego w warunkach rynkowych. Do najważniejszych działań w tym zakresie należy m.in. poprawa efektywności krajowego rynku energii elektrycznej, w tym rynku bilansującego, oraz wdrożenie konkurencyjnych mechanizmów stymulujących długoterminowy rozwój zasobów wytwórczych. W imieniu własnym oraz wszystkich członków Rady Nadzorczej PSE chciałbym podziękować całej Grupie Kapitałowej za zaangażowanie, profesjonalizm i determinację przy realizacji celów strategicznych stawianych przed polskim operatorem systemu przesyłowego. Jestem przekonany, że obrany przez Zarząd PSE kierunek rozwoju pozwoli zapewnić bezpieczeństwo energetyczne kraju przez kolejne lata. Z wyrazami szacunku, Tomasz Dąbrowski 12 13

List prezesa Zarządu List prezesa Zarządu Szanowni Państwo, w imieniu Zarządu Polskich Sieci Elektroenergetycznych mam przyjemność przedłożyć Państwu raport roczny, w którym przedstawione zostały najważniejsze działania realizowane przez spółkę w 2015 roku. Ubiegły rok działalności PSE zdominowany był finalizacją znaczącego przedsięwzięcia inwestycyjnego, jakim był projekt budowy połączenia elektroenergetycznego Polska Litwa. W ramach tego projektu po stronie polskiej wybudowano nie tylko odcinek transgranicznej linii łączącej oba kraje, ale zrealizowano łącznie 11 zadań inwestycyjnych. Polegały one na budowie czterech linii elektroenergetycznych 400 kv, pięciu stacji elektroenergetycznych najwyższych napięć i rozbudowie dwóch działających. Zbudowanie połączenia międzysystemowego i rzeczywiste uzyskanie określonej zdolności przesyłowej dla wybudowanej linii wiązało się bowiem z dostosowaniem całej infrastruktury sieciowej Polski w taki sposób, aby była w stanie przesłać określone moce zarówno do Polski, jak i w kierunku Litwy. Zadaniem polskiego operatora systemu przesyłowego było stworzenie takich warunków przesyłu, aby energia mogła być transportowana w sposób ciągły i bez ryzyka przerwania połączenia. Współpraca regionalna i międzynarodowa w ramach ENTSO-E stanowiła i nadal będzie stanowić ważne zagadnienie w pracach PSE. Istotnym wydarzeniem było przyjęcie przez Komisję Europejską w lipcu 2015 roku rozporządzenia nr 1222/2015, ustanawiającego wytyczne dotyczące alokacji zdolności przesyłowych i zarządzania ograniczeniami przesyłowymi (CACM). W połączeniu z kodeksami sieciowymi określa ono ramy rozwoju wewnętrznego rynku energii elektrycznej, a w szczególności reguły dotyczące transgranicznej wymiany energii elektrycznej w UE. CACM wytycza drogę do wprowadzenia w przyszłości w UE bardziej adekwatnej konstrukcji rynku energii elektrycznej, docelowo w oparciu o metodę FBA, która przy wyznaczaniu zdolności przesyłowych uwzględnia współczynniki rozpływu energii elektrycznej oraz dostępne marginesy bezpieczeństwa na krytycznych elementach sieci. W sierpniu 2015 roku pierwszy raz od wielu lat wystąpiła sytuacja, w której zagrożone było bezpieczeństwo dostaw energii elektrycznej w kraju. Na skutek utrzymujących się w Polsce bardzo wysokich temperatur i ekstremalnej sytuacji hydrologicznej głównych rzek nastąpiło pogorszenie warunków pracy urządzeń wytwórczych, dystrybucyjnych sieci elektroenergetycznych oraz spadek generacji wiatrowej. Skokowy ubytek mocy w systemie elektroenergetycznym znacznie przekroczył wartość stosowaną w kryteriach oceny wystarczalności krajowych zdolności wytwórczych. W celu zbilansowania krajowego systemu elektroenergetycznego operator systemu przesyłowego uruchomił dostępne dlań w całej Europie środki zaradcze, jednak okazały się one niewystarczające i konieczne było wprowadzenie na terenie całego kraju ograniczeń w dostarczaniu i poborze energii elektrycznej. Głównym źródłem problemów w pokryciu zapotrzebowania na energię jest brak wystarczających rezerw mocy, niezbędnych zwłaszcza w skrajnie niekorzystnych warunkach pracy systemu. Można spodziewać się, że w najbliższym czasie będziemy pracować w warunkach pogorszenia bilansu mocy w krajowym systemie. Wynika to z tego, że przez ostatnie lata przyrost nowych mocy nie był wystarczający. Problemy te mogą nadal występować, zwłaszcza wobec możliwych kłopotów wytwórców związanych z wdrażaniem konkluzji BAT (najlepsze dostępne technologie). Na skutek tego może powstać tzw. luka generacyjna, która w zależności od scenariusza sięgnie 7 12 tys. MW. Musimy więc przygotować szereg rozwiązań systemowych generujących zachęty inwestycyjne związane z budową kolejnych bloków konwencjonalnych i podszczytowych. Konieczna jest zarówno reforma rynku towarowego, wdrożenie oddzielnego rynku energii i rynku mocy, oraz reforma rynku bilansującego. Rynek mocy powinien dawać właściwe sygnały inwestycyjne, które doprowadzą do wyrównania bilansu mocy w kraju. Zachowanie bezpiecznej i niezawodnej pracy Krajowego Systemu Elektroenergetycznego będzie bez zwątpienia wielkim wyzwaniem na najbliższe lata, zarówno dla operatora systemu elektroenergetycznego, jak i dla całej branży. PSE aktywnie uczestniczą w pracach nad reformą krajowego systemu wytwarzania, handlu i przesyłania energii elektrycznej. W imieniu własnym i członków Zarządu PSE chciałbym złożyć podziękowania wszystkim pracownikom Grupy Kapitałowej za profesjonalizm i zaangażowanie w projekty realizowane w 2015 roku, a także w działania oraz procesy uruchomione w tym roku. Radzie Nadzorczej dziękuję za merytoryczny nadzór nad działalnością naszej spółki i wsparcie zwłaszcza przy wdrażaniu nowych rozwiązań poprawiających bezpieczeństwo krajowego systemu elektroenergetycznego. Z wyrazami szacunku, Eryk Kłossowski 14 15

Władze Władze Skład Rady Nadzorczej Organem sprawującym nadzór nad działalnością Spółki we wszystkich aspektach jest Rada Nadzorcza. Od 31 grudnia 2015 roku Rada Nadzorcza IV kadencji działała w składzie: Tomasz Dąbrowski Przewodniczący Rady Nadzorczej Jarosław Brysiewicz Członek Rady Nadzorczej Marcin Czupryna Członek Rady Nadzorczej Andrzej Mierzwa Członek Rady Nadzorczej Skład Rady Nadzorczej IV kadencji działającej od dnia 21 czerwca 2013 roku do 31 grudnia 2015 roku: Tomasz Dąbrowski Przewodniczący Rady Nadzorczej Edward Słoma Wiceprzewodniczący Rady Nadzorczej Skład Zarządu Bieżącą działalnością spółki kieruje Zarząd. Zgodnie ze statutem PSE jego członkowie powoływani są na trzyletni okres wspólnej kadencji. 31 grudnia 2015 roku na trzyletnią kadencję został powołany Zarząd V kadencji w składzie: Eryk Kłossowski Prezes Zarządu Tomasz Sikorski Wiceprezes Zarządu Cezary Szwed Wiceprezes Zarządu Zarząd IV kadencji piastował swoje funkcje w okresie od 21 czerwca 2013 do 31 grudnia 2015 roku w składzie: Henryk Majchrzak Prezes Zarządu Krzysztof Ksyta Członek Zarządu (od 1 lipca 2013 roku) Piotr Rak Członek Zarządu Cezary Szwed Członek Zarządu Radosław Tabak Sekretarz Rady Nadzorczej Kazimierz Olesiak Członek Rady Nadzorczej Joanna Szczepańska Członek Rady Nadzorczej Jolanta Maria Świeściak Członek Rady Nadzorczej Zarząd V kadencji PSE (od lewej): Tomasz Sikorski, Eryk Kłossowski, Cezary Szwed 16 17

Władze Eryk Kłossowski Prezes Zarządu Absolwent Wydziału Prawa i Administracji oraz Podyplomowego Studium Prawa Własności Intelektualnej na Uniwersytecie Warszawskim. W 2005 roku ukończył aplikację adwokacką w warszawskiej Izbie Adwokackiej. Do 2015 roku pracował w kancelariach adwokackich. W latach 2000 2003 związany z Ernst & Young Sp. z o.o. Ekspert w Instytucie Jagiellońskim w latach 2011 2012. Od 2014 roku prezes Zarządu Fundacji Inicjatyw Bezpieczeństwo Rozwój Energia. Wykładowca na studiach podyplomowych w Collegium Civitas, na Politechnice Warszawskiej i Uczelni Techniczno Handlowej im. Heleny Chodakowskiej. Zajmuje się głównie prawem energetycznym i europejskim prawem konkurencji. Cezary Szwed Wiceprezes Zarządu Absolwent Politechniki Warszawskiej, na której w 1993 roku uzyskał tytuł magistra inżyniera, a w 1999 roku stopień doktora nauk technicznych. W 2003 roku ukończył studia podyplomowe w Szkole Głównej Handlowej i w Institut Français de Gestion. Karierę zawodową rozpoczął w 1993 roku na Politechnice Warszawskiej. Od 2000 roku związany jest zawodowo z PSE, zajmował stanowiska od kierownika wydziału do dyrektora departamentu. Od czerwca 2013 roku pełnił funkcję Członka Zarządu PSE. Nadzoruje m.in. obszary związane z planowaniem rozwoju elektroenergetycznej sieci przesyłowej, przyłączaniem do sieci nowych jednostek wytwórczych, w tym odnawialnych źródeł energii, oraz ze współpracą z sąsiednimi operatorami systemów przesyłowych w zakresie rozwoju połączeń transgranicznych. Przedstawiciel PSE w Polskim Towarzystwie Przesyłu i Rozdziału Energii Elektrycznej. Tomasz Sikorski Wiceprezes Zarządu Absolwent Wydziału Elektroniki i Technik Informacyjnych Politechniki Warszawskiej, gdzie w 1994 roku uzyskał tytuł magistra inżyniera, a w 1999 roku stopień doktora nauk technicznych. Karierę zawodową rozpoczął w 1994 roku na Politechnice Warszawskiej. W ramach działalności naukowo-badawczej zajmował się problematyką rynków energii elektrycznej oraz komputerowymi systemami wspomagania decyzji w zakresie zarządzania pracą systemu elektroenergetycznego w warunkach konkurencji. Od 1999 roku związany z PSE, gdzie odpowiada za administrowanie mechanizmem bilansowania polskiego systemu elektroenergetycznego. Z ramienia PSE S.A. uczestniczy w pracach krajowych oraz międzynarodowych zespołów zajmujących się rozwojem i wdrażaniem mechanizmów rynkowych w elektroenergetyce. Przedstawiciel PSE w Komitecie Rynek ENTSO E. 18 19

strategia i wartości

Strategia i wartości Strategia i wartości Zdefiniowane w strategii PSE kierunki działań wynikają z ich roli w polskim systemie elektroenergetycznym oraz przedmiotu działalności i obowiązków spółki, określonych w regulacjach prawnych, oraz dokumentach korporacyjnych. 17 lipca 2015 roku Rada Nadzorcza PSE zatwierdziła zaktualizowaną strategię PSE do 2020 roku. W aktualizacji uwzględniono w szczególności działania prowadzone w trybie projektowym przez spółkę na rzecz stałej poprawy efektywności działania, doskonalące organizację Grupy Kapitałowej PSE, unowocześniające i integrujące narzędzia teleinformatyczne, a także wdrażające nowe mechanizmy zarządzania w obszarach planowania, inwestowania oraz eksploatacji majątku sieciowego. Misja PSE Działając z poszanowaniem zasad zrównoważonego rozwoju oraz wykorzystując innowacyjne rozwiązania, zapewniamy niezawodną i efektywną pracę systemu elektroenergetycznego w obszarze działania OSP. Wizja PSE Traktując priorytetowo bezpieczeństwo KSE, współtworzymy Europejski Rynek Energii Elektrycznej, aktywnie rozwijając partnerstwo z innymi operatorami systemów przesyłowych, przestrzegając zasad transparentności działania oraz równego traktowania uczestników rynku. Dla skutecznego wdrożenia strategii PSE wprowadzono w spółce model zarządzania projektami. Portfel projektów PSE podzielony został na siedem programów zmierzających do realizacji zdefiniowanych w strategii celów strategicznych oraz osiągnięcia ustalonych korzyści biznesowych. Cele strategiczne Cel I Poprawa efektywności działania spółki Cel II Rozwój kapitału ludzkiego Cel III Doskonalenie relacji z interesariuszami Cel IV Rozwijanie mechanizmów rynkowych Cel V Zapewnienie bezpieczeństwa pracy KSE Cel VI Rozwój KSE Cel VII Innowacje i nowe technologie Na koniec 2015 roku PSE realizowały łącznie 46 projektów strategicznych. Do najważniejszych z nich należały: Program poprawy efektywności energetycznej, System zarządzania siecią telekomunikacyjną, Zakładowy Układ Zbiorowy Pracy, Regulamin pracy oraz inne wewnątrzzakładowe regulacje prawa pracy dla PSE, Taryfa wieloletnia PSE, Program rozwoju kadr, Nowe rozwiązania prawne i organizacyjne w zakresie regulowania stanu prawnego posadowienia istniejącej infrastruktury sieciowej, Rynek zdolności wytwórczych, Aktywizacja strony popytowej (DSR), Wdrożenie REMIT i aktów wykonawczych do REMIT, System zarządzania generacją rozproszoną, System szkoleniowy dla służb eksploatacyjnych, Wdrożenie rozwiązań europejskiego rynku energii elektrycznej, Rynkowe zasady zarządzania pracą systemu oparte na pełnym modelu sieci Market Management System (MMS), Model zarządzania generacją rozproszoną, Rozwiązania taryfowe zmieniające charakterystykę odbioru, Zarządzanie generacją wiatrową w KSE, Budowa systemów bezpieczeństwa teleinformatycznego na stacjach elektroenergetycznych, Połączenie w kierunku Polska Niemcy. Plan rozbudowy części zachodniej KSE, Pozyskanie finansowania spółki na realizację Planu Zamierzeń Inwestycyjnych, System informacji przestrzennej (SIP), Zapewnienie terminowej realizacji zobowiązań wynikających z umów przyłączeniowych w obszarze inwestycji, Połączenie w kierunku Polska Ukraina. Wartości PSE ODPOWIEDZIALNOŚĆ Jako pracownicy ponosimy odpowiedzialność za wykonywaną pracę i jej efekty, mając świadomość wpływu na gospodarkę kraju. Realizując zadania inwestycyjne służące rozbudowie systemu elektroenergetycznego, kierujemy się zasadą równowagi potrzeb biznesowych i społecznych przy jednoczesnym poszanowaniu środowiska naturalnego. Prowadzimy odpowiedzialną politykę kadrową, umożliwiając pracownikom Grupy PSE rozwój zawodowy. Doskonaląc umiejętności i kompetencje, tworzymy stabilne miejsca pracy. 22 23

Strategia i wartości BEZPIECZEŃSTWO Priorytetem naszej działalności jest zapewnienie niezawodnej i bezpiecznej pracy Krajowego Systemu Elektroenergetycznego. Najważniejszym celem naszych prac jest pewność i gwarancja dostaw energii elektrycznej siecią przesyłową do wszystkich regionów kraju, co przekłada się na bezpieczeństwo funkcjonowania zarówno odbiorców przemysłowych, jak i gospodarstw domowych. WSPÓŁPRACA Aktywnie angażujemy się w realizację wspólnych zadań, dzieląc się wiedzą oraz wykorzystując wzajemne doświadczenia. Budujemy zaufanie, stosując transparentne zasady. Aktywnie rozwijamy partnerstwo z innymi operatorami systemów przesyłowych. Szanując wzajemną odrębność, współpracujemy w zakresie zapewnienia bezpieczeństwa energetycznego. PROFESJONALIZM Gwarancją bezpiecznej i stabilnej pracy Krajowego Systemu Elektroenergetycznego są wykwalifikowani i doświadczeni pracownicy GK PSE. Realizując zadania z profesjonalnie przygotowaną kadrą, dbamy o jej stały rozwój, umożliwiając podnoszenie kwalifikacji zawodowych poprzez różne formy kształcenia i doskonalenia zawodowego. Profesjonalizm naszych pracowników wyraża się także w rzetelnym i terminowym wykonywaniu powierzonych zadań oraz przestrzeganiu najwyższych norm etycznych. Jako pracownicy Grupy poprzez rozwój zawodowy i pogłębianie wiedzy przyczyniamy się do budowania silnej pozycji Grupy PSE jako kompetentnego, godnego zaufania partnera biznesowego. TRANSPARENTNOŚĆ Zapewniamy jasne, obiektywne i merytoryczne kryteria przy podejmowaniu każdej decyzji biznesowej. Ściśle przestrzegamy zasad równego traktowania pracowników i uczestników rynku. Wyrazem tego jest przyjęty Program Zgodności zapewniający równoprawne, niedyskryminacyjne podejście do wszystkich interesariuszy spółki. Zainteresowanym podmiotom zapewniamy równy dostęp do prawdziwych, rzetelnych i kompletnych informacji. Każdego naszego partnera biznesowego traktujemy na takich samych zasadach i w równy sposób. Zapewniamy jednakowe warunki dla rozwoju wszystkich źródeł wytwarzania energii elektrycznej zarówno odnawialnych źródeł energii (OZE), jak i dla konwencjonalnych. Przestrzegamy prawa. 24 25

Profil i działalność PSE

Profil PSE Profil PSE Polskie Sieci Elektroenergetyczne pełnią funkcję operatora systemu przesyłowego na obszarze Rzeczypospolitej Polskiej, świadcząc usługi przesyłania energii elektrycznej przy zachowaniu wymaganych kryteriów bezpieczeństwa pracy Krajowego Systemu Elektroenergetycznego. PSE są jednoosobową spółką Skarbu Państwa, wyznaczoną jako operator systemu przesyłowego elektroenergetycznego w okresie od 2 lipca 2014 do 31 grudnia 2030 roku. Główne cele działalności PSE zapewnienie bezpiecznej i ekonomicznej pracy KSE jako części wspólnego europejskiego systemu elektroenergetycznego, z uwzględnieniem wymogów pracy synchronicznej i połączeń asynchronicznych, zapewnienie niezbędnego rozwoju krajowej sieci przesyłowej oraz połączeń transgranicznych, udostępnianie na zasadach rynkowych zdolności przesyłowych dla realizacji wymiany transgranicznej, tworzenie infrastruktury technicznej dla działania rynku bilansującego energii elektrycznej. PSE świadczą usługi na rzecz użytkowników systemu elektroenergetycznego na zasadach równości i w sposób wolny od dyskryminacji. Spółka realizuje program eliminowania zachowań dyskryminacyjnych we wszystkich obszarach swojej działalności. Zakres działania PSE realizują trzy podstawowe grupy zadań: zapewnienie bezpieczeństwa dostaw energii elektrycznej do wszystkich regionów Polski poprzez zarządzanie i prowadzenie ruchu sieci przesyłowej, zarządzanie Rynkiem Bilansującym, zapewniając ciągłą równowagę pomiędzy podażą a popytem na energię elektryczną oraz utrzymanie i rozwój systemu przesyłowego, rozwój rynku energii elektrycznej, a zwłaszcza wewnętrznego rynku energii elektrycznej, współpracę międzynarodową w ramach Europejskiej Sieci Operatorów Elektroenergetycznych Systemów Przesyłowych, dotyczącą aspektów technicznych, rynkowych i prawnych funkcjonowania europejskich systemów elektroenergetycznych. Majątek sieciowy PSE realizują wyznaczone cele przy wykorzystaniu majątku, w skład którego wchodzi: 257 linii w tym: y 1 linia o napięciu 750 kv, y 89 linii o napięciu 400 kv, y 167 linii o napięciu 220 kv, kabel DC ± 450 kv, 1 linia tymczasowa (przenośna), 106 stacji najwyższych napięć (NN). Stacje elektroenergetyczne PSE posadowione są na nieruchomościach o łącznej powierzchni 7 541 679 m 2, w tym o następującym statusie prawnym: własność 2 264 730 m 2, współwłasność 2 803 m 2, prawo użytkowania wieczystego 5 269 936 m 2, udział w wieczystym użytkowaniu 3 329 m 2, prawo władającego 881 m 2. Majątek teleinformatyczny PSE realizują wyznaczone cele przy wykorzystaniu majątku telekomunikacyjnego i informatycznego, w skład którego wchodzi: 235 linii światłowodowych i telekomunikacyjnych, 9 128 urządzeń informatycznych, 3 610 urządzeń teletransmisyjnych i telefonicznych, 1 422 urządzeń rozdzielczych prądu AC/DC, przyrządów pomiarowych, urządzeń klimatyzacyjnych, 2 519 licencji, praw autorskich i majątkowych, know-how. Majątek teleinformatyczny (ogółem 16 914 szt.), o łącznej wartości 189 107,04 tys. zł, obejmował: środki trwałe 14 395 szt., wartości niematerialne i prawne 2 519 szt. Stan majątków sieciowego i teleinformatycznego przedstawiony na dzień 31 grudnia 2015 roku. Podstawy prawne działalności PSE pełnią funkcję OSP na obszarze Rzeczypospolitej Polskiej. Działalność spółki jest regulowana m.in. przez ustawę Prawo energetyczne, ustawę o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym, ustawę Prawo budowlane oraz ustawę o gospodarce nieruchomościami. OSP prowadzi działalność na podstawie: koncesji na przesyłanie energii elektrycznej na obszarze Rzeczypospolitej Polskiej, decyzji Prezesa Urzędu Regulacji Energetyki wyznaczającej Polskie Sieci Elektroenergetyczne na OSP na obszarze Rzeczpospolitej Polskiej, Instrukcji Ruchu i Eksploatacji Sieci Przesyłowej zatwierdzanej przez Prezesa URE, regulującej działalność OSP i funkcjonowanie KSE, taryfy dla energii elektrycznej zatwierdzonej przez Prezesa URE, stanowiącej podstawę przychodów PSE z działalności koncesjonowanej. PSE jako spółka prawa handlowego funkcjonują zgodnie ze wszystkimi regulacjami prawnymi wynikającymi z przepisów prawa krajowego, a w szczególności: ustawy z dnia 15 września 2000 roku Kodeks spółek handlowych, ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 roku Kodeks cywilny, ustawy z dnia 29 września 1994 roku o rachunkowości. PSE wykonują działalność gospodarczą w sektorze elektroenergetycznym zgodnie z następującymi aktami prawnymi: ustawą z dnia 10 kwietnia 1997 roku Prawo energetyczne oraz rozporządzenia wykonawcze do ww. ustawy, a w szczególności: y rozporządzenie Ministra Gospodarki z dnia 4 maja 2007 roku w sprawie szczegółowych warunków funkcjonowania systemu elektroenergetycznego, 28 29

Profil PSE y rozporządzenie Ministra Gospodarki z dnia 18 sierpnia 2011 roku w sprawie szczegółowych zasad kształtowania i kalkulacji taryf oraz rozliczeń w obrocie energią elektryczną, ustawą z dnia 18 marca 2010 roku o szczególnych uprawnieniach ministra właściwego do spraw Skarbu Państwa oraz ich wykonywaniu w niektórych spółkach kapitałowych lub grupach kapitałowych prowadzących działalność w sektorach energii elektrycznej, ropy naftowej oraz paliw gazowych, rozporządzeniem Rady Ministrów z dnia 22 października 2010 roku w sprawie określenia przedsiębiorstw państwowych oraz jednoosobowych spółek Skarbu Państwa o szczególnym znaczeniu dla gospodarki państwa, ustawa z dnia 29 czerwca 2007 roku o zasadach pokrywania kosztów powstałych u wytwórców w związku z przedterminowym rozwiązaniem umów długoterminowych sprzedaży mocy i energii elektrycznej. PSE wykonują działalność gospodarczą w zakresie przesyłania energii elektrycznej oraz pełnią funkcję OSP na podstawie decyzji Prezesa URE: znajdują się sprawy bezpieczeństwa energetycznego kraju, w tym bezpieczeństwa dostaw energii, surowców energetycznych i paliw, infrastruktury energetycznej, w tym funkcjonowania systemów energetycznych z uwzględnieniem zasad racjonalnej gospodarki i potrzeb bezpieczeństwa energetycznego kraju. 30 października 2015 roku weszła w życie nowelizacja ustawy Prawo energetyczne, dzięki której hurtowy rynek energii jest bardziej przejrzysty, a wprowadzone rozwiązania sprzyjają eliminowaniu nieuczciwych praktyk giełdowych i manipulacji cenami hurtowymi towarów energetycznych. Zmiana ustawy była podyktowana koniecznością wprowadzenia w Polsce regulacji spełniających ramy prawne określone w Rozporządzeniu Parlamentu Europejskiego i Rady nr 1227/2011 z dnia 25 października 2011 roku w sprawie integralności i przejrzystości hurtowego rynku energii (tzw. rozporządzenie REMIT). Celem rozporządzenia jest zapobieżenie próbom łamania zakazu wykorzystywania informacji wewnętrznych oraz manipulacji na rynkach energii lub próbom manipulacji na tych rynkach. Rozporządzenie REMIT rozszerzyło uprawnienia Prezesa URE oraz określiło sankcje za naruszenie przepisów prawa. z dnia 15 kwietnia 2004 roku, z późniejszymi zmianami, udzielającej PSE koncesji na przesyłanie energii elektrycznej (w szczególności decyzji Prezesa URE z dnia 28 maja 2013 roku przedłużającej PSE ważność udzielonej koncesji do 31 grudnia 2030 roku), z dnia 4 czerwca 2014 roku przyznającej PSE certyfikat spełniania kryteriów niezależności, z dnia 16 czerwca 2014 roku wyznaczającej PSE na OSP na okres od 2 lipca 2014 roku do 31 grudnia 2030 roku na obszarze Rzeczpospolitej Polskiej Jedynym akcjonariuszem PSE jest Skarb Państwa. Uprawnienia Skarbu Państwa do dnia 26 listopada 2015 roku wykonywał Minister Gospodarki, od dnia 27 listopada 2015 roku Pełnomocnik Rządu ds. Strategicznej Infrastruktury Energetycznej. Dodatkowo w kompetencjach ministra energii Mapa przebiegu sieci elektroenergetycznej najwyższych napięć w Krajowym Systemie Elektroenergetycznym. 30 31

Działalność PSE Działalność PSE Podstawową działalnością PSE jest świadczenie usług przesyłania energii elektrycznej i bilansowanie systemu, przy zapewnieniu długoterminowej zdolności systemu elektroenergetycznego do dostarczania energii elektrycznej do wszystkich punktów zapotrzebowania w wymaganej ilości i zachowanym standardzie jakości. Przesyłanie energii elektrycznej i udostępnianie KSE PSE świadczą usługi przesyłania energii elektrycznej na podstawie zawartych umów, zgodnie z obowiązującymi regulacjami prawnymi oraz obowiązującą taryfą zatwierdzoną przez Prezesa URE. Sprzedaż usług przesyłania energii elektrycznej była głównym źródłem przychodów z działalności PSE w 2015 roku. Na koniec 2015 roku PSE posiadały umowy o świadczenie usług przesyłania z: 33 podmiotami przyłączonymi do sieci przesyłowej, 85 podmiotami działającymi na rynku bilansującym energii elektrycznej nieprzyłączonymi do sieci przesyłowej, oraz jedną umowę określającą warunki współpracy z podmiotami prowadzącymi giełdy towarowe energii elektrycznej. W 2015 roku PSE zawarły 16 umów o świadczenie usług przesyłania energii elektrycznej oraz 9 porozumień w sprawie warunków świadczenia usług systemowych z wytwórcami energii elektrycznej. W 2015 roku Spółka zawarła 9 umów o świadczenie usługi udostępniania KSE z operatorami systemów dystrybucyjnych nieprzyłączonymi do sieci przesyłowej. Łączna liczba obowiązujących umów na koniec 2015 roku wyniosła 165. Udostępnianie zdolności przesyłowych PSE udostępniają zdolności przesyłowe na wszystkich czynnych połączeniach międzyoperatorskich, aktywnie uczestniczą w transgranicznej wymianie energii i tworzeniu europejskiego wewnętrznego rynku energii. W 2015 roku PSE udostępniały zdolności przesyłowe na: przekroju synchronicznym (połączenia z Niemcami, Czechami i Słowacją) w trybie skoordynowanych przetargów rocznych, miesięcznych i dobowych oraz w ramach mechanizmu IntraDay, połączeniu stałoprądowym Polska Szwecja oraz połączeniu z Litwą w ramach aukcji dobowych typu market coupling, połączeniu z Ukrainą w ramach jednostronnych przetargów miesięcznych w kierunku importu z Ukrainy do Polski, Bilansowanie Systemu Elektroenergetycznego Bieżące bilansowanie zapotrzebowania na energię elektryczną z dostawami tej energii w KSE oraz zarządzanie ograniczeniami systemowymi stanowi warunek konieczny bezpiecznej i niezawodnej pracy KSE. W warunkach normalnej pracy KSE w bilansowaniu systemu biorą udział jednostki wytwórcze centralnie dysponowane (JWCD). W okresach zagrożenia bezpieczeństwa dostaw energii w KSE, poza standardowymi środkami dostępnymi w ramach JWCD, dla zabezpieczenia ciągłości dostaw energii do odbiorców PSE mają do dyspozycji następujące narzędzia: wykorzystanie dostępnej mocy w jednostkach wytwórczych będących JWCD, import energii elektrycznej w ramach umów z sąsiednimi operatorami systemów przesyłowych, pracę generatorów w elektrowniach w przeciążeniu, czyli z mocą wyższą niż nominalna, interwencyjną dostawę energii z elektrowni szczytowo-pompowych, interwencyjną rezerwę zimna, która jest jednym z zabezpieczeń ryzyka braku energii na rynku krajowym, usługę pracy interwencyjnej redukcję zapotrzebowania na polecenie OSP, tzw. negawaty. W celu zapewnienia bieżącego bezpieczeństwa funkcjonowania KSE w 2015 roku PSE zawarły 9 porozumień w sprawie świadczenia usług systemowych, 11 umów o świadczenie usługi dyspozycyjności jednostek wytwórczych (GWS), 2 umowy o świadczenie usług systemowych w zakresie usług odbudowy KSE oraz umowę o świadczenie usługi redukcji zapotrzebowania na polecenie OSP na 35 MW (łączny wolumen negawatów wynosi 182 MW). Przyłączanie do sieci Jednym z celów polityki energetycznej Polski jest zapewnienie odpowiedniego udziału energii elektrycznej wytworzonej z odnawialnych źródeł energii w całkowitym krajowym zużyciu energii elektrycznej. W 2015 roku PSE zawarły umowy przyłączeniowe dla nowych źródeł wytwórczych o łącznej mocy wynoszącej 643 MW: bloku gazowo-parowego o mocy 505 MW w Elektrociepłowni Żerań, bloku gazowo-parowego o mocy 138 MW w Elektrowni Konin. Ponadto zawarte zostały umowy przyłączeniowe dla odbiorców o łącznej mocy wynoszącej 56,7 MW: stacji elektroenergetycznej 110 kv/sn o mocy 30 MW w Jawczycach, transformatora potrzeb ogólnych 26,7 MW w Elektrowni Rybnik. W 2015 r. PSE przyłączyły do sieci przesyłowej nowe źródła wytwórcze o łącznej mocy 281 MW: etap farmy wiatrowej Słupsk o mocy 21 MW, etap farmy wiatrowej Osieki o mocy 90 MW, etap farmy wiatrowej Banie o mocy 50 MW, etap farmy wiatrowej Korytnica o mocy 82,5 MW, etap farmy wiatrowej Darłowo o mocy 37,5 MW. 32 33

Rozwój i utrzymanie infrastruktury przesyłowej Rozwój i utrzymanie infrastruktury przesyłowej Inwestycje sieciowe w 2015 roku w liczbach 1 535,9 mln zł łączna wartość poniesionych nakładów inwestycyjnych, 139,6% - wykonanie Planu inwestycji rzeczowych PSE w 2015 roku, 1 572,3 mln zł łączna wartość umów inwestycyjnych podpisanych w 2015 roku w zakresie infrastruktury sieciowej, 2 229,4 mln zł łączna wartość środków trwałych i wartości niematerialnych i prawnych przekazanych do eksploatacji, 26 ogłoszone postępowania o udzielenie zamówienia na realizację inwestycji w zakresie infrastruktury sieciowej. Rozwój sieci przesyłowej Zapewnienie bezpieczeństwa energetycznego między innymi poprzez utrzymanie niezawodności dostaw energii elektrycznej jest najważniejszym zadaniem PSE. Wzrost zapotrzebowania na energię elektryczną, rozwój źródeł wytwórczych, konieczność rozbudowy połączeń międzysystemowych oraz obowiązek zapewnienia niezawodności zasilania odbiorców leżą u podstaw działań związanych z budową, rozbudową i modernizacją sieci. Jednym z aspektów niezawodności dostaw energii jest bowiem sprawnie funkcjonująca sieć przesyłowa. Działalność inwestycyjna w zakresie rzeczowego majątku trwałego w 2015 roku realizowana była przez PSE w oparciu o zatwierdzony przez radę nadzorczą Plan inwestycji rzeczowych PSE w 2015 roku. Na realizację zadań i zamierzeń inwestycyjnych poniesione zostały łączne nakłady inwestycyjne w wysokości 1 536,3 mln zł. W 2015 roku zakończono: budowę stacji 400 kv Łomża, budowę stacji 400/110 kv Ełk Bis, modernizację stacji 220/110 kv Kopanina, rozbudowę stacji 400/110 kv Słupsk, rozbudowę rozdzielni 220 kv w stacji 220/110 kv Włocławek Azoty, rozbudowę stacji 220/110 kv Świebodzice o rozdzielnię 400 kv, budowę linii 400 kv od stacji Wrocław do stacji Świebodzice po trasie linii 220 kv Świebodzice Klecina. budowę linii 400 kv Miłosna Siedlce Ujrzanów, budowę stacji 400/110 kv Siedlce Ujrzanów, rozbudowę stacji 220/110 kv Ostrołęka o rozdzielnię 400 kv wraz z modernizacją rozdzielni 220 kv i budową nowej rozdzielni 110 kv - etap I, budowę linii 400 kv Ełk Bis granica RP (kierunek Alytus), budowę linii 400 kv Ełk Bis Łomża, budowę stacji 400 kv Stanisławów, budowę linii 400 kv Narew Łomża Ostrołęka, rozbudowę rozdzielni 400 kv w stacji 400/110 kv Narew, budowę stacji 400/220/110 kv Ołtarzew, rozbudowę stacji 220/110 kv Stalowa Wola o rozdzielnię 220 kv, rozbudowę stacji 400/110 kv Żarnowiec dla przyłączenia farm wiatrowych: FW Choczewo, FW Osieki i FW Zwartowo. Kontynuowano realizację zadań obejmujących: budowę linii 400 kv Kozienice Ołtarzew, budowę linii 400 kv Kozienice Siedlce Ujrzanów, rozbudowę stacji 400/110 kv Płock, budowę linii 400 kv Bydgoszcz-Zachód Piła Krzewina, budowę linii 220 kv Glinki Recław, rozbudowę stacji 220/110 kv Glinki, budowę linii 220 kv Radkowice Kielce- Piaski, rozbudowę stacji 220/110 kv Radkowice, rozbudowę stacji 220/110 kv Kielce-Piaski, budowę linii 220 kv Stalowa Wola punkt nacięcia linii Chmielów Abramowice, rozbudowę rozdzielni 400 kv w stacji 400/110 kv Narew wraz z instalacją urządzeń do kompensacji mocy biernej, rozbudowę i modernizację stacji 400/220/110 kv Kozienice w zakresie rozdzielni 400 kv, rozbudowę stacji 400/220/110 kv Kozienice w związku z przyłączeniem bloku nr 11 ENEA Wytwarzanie S.A., budowę linii 400 kv od stacji 400/110 kv Czarna do stacji 220/110 kv Polkowice, rozbudowę stacji 220/110 kv Polkowice o rozdzielnię 400 kv, rozbudowę stacji 400/110 kv Czarna w zakresie rozdzielni 400 kv, budowę linii 400 kv Dobrzeń nacięcie linii Pasikurowice Wrocław, rozbudowę stacji 220/110 kv Skawina o rozdzielnię 400 kv i 110 kv, budowę linii 400 kv Skawina nacięcie linii Tarnów Tucznawa, Rzeszów Tucznawa, rozbudowę stacji 400/110 kv Gdańsk Błonia dla przyłączenia FW Jasna, budowę linii 400 kv Grudziądz Węgrowo Pelplin Gdańsk Przyjaźń, budowę stacji 400 (220)/110 kv Pelplin wraz z instalacją transformatora 220/110 kv, budowę linii 400 kv Jasiniec Grudziądz Węgrowo, budowę linii 400 kv Gdańsk Przyjaźń Żydowo Kierzkowo, budowę linii 400 kv Żydowo Kierzkowo Słupsk, budowę stacji 400/110 kv Żydowo Kierzkowo wraz z instalacją transformatora 220/110 kv, rozbudowę rozdzielni 110 kv w stacji 220/110 kv Piła Krzewina dla przyłączenia farm wiatrowych: FW Krzewina i FW Chwiram, budowę linii 400 kv Kromolice Pątnów po trasie linii 220 kv Plewiska Konin, budowę linii 400 kv Pasikurowice Wrocław, rozbudowę rozdzielni 220 kv w stacji 220/110 kv Groszowice, budowę linii 400 kv Ostrołęka Olsztyn Mątki, budowę linii 220 kv Pomorzany nacięcie linii Krajnik Glinki, rozbudowę stacji 110 kv Pomorzany o rozdzielnię 220 kv, rozbudowę i modernizację stacji Byczyna wraz z wprowadzeniem linii 400 kv Tucznawa Tarnów (Skawina), zakup i montaż urządzeń do kompensacji mocy biernej w stacjach: Narew, Olsztyn Mątki, Ostrów, Rzeszów, Siedlce Ujrzanów, Tarnów, budowę linii 400 kv Pątnów Jasiniec, rozbudowę rozdzielni 110 kv w stacji 220/110 kv Adamów dla przyłączenia wytwórni gazów technicznych, rozbudowę rozdzielni 400 kv w stacji 400/110 kv Ostrów wraz z instalacją urządzeń do kompensacji mocy biernej, instalację przesuwników fazowych na linii 400 kv Mikułowa Hagenwerder, rozbudowę i modernizację stacji 400/220/110 kv Mikułowa, rozbudowę i modernizację stacji 400/220 kv Krajnik, rozbudowę rozdzielni 400 kv w stacji 400/220 kv Krajnik dla przyłączenia FW Krajnik, rozbudowę stacji 400/220/110 kv Grudziądz Węgrowo, modernizację stacji 220/110 kv Pabianice, modernizację stacji 220/110 kv Mokre, modernizację stacji 220/110 kv Halemba, rozbudowę i modernizację stacji 220/110 kv Lubocza, modernizację populacji transformatorów etap III, 34 35

Rozwój i utrzymanie infrastruktury przesyłowej modernizację populacji transformatorów etap V, modernizację stacji 220/110 kv Bydgoszcz- Zachód, modernizację linii 400 kv Grudziądz Węgrowo Płock w zakresie OPGW, modernizację linii 220 kv Morzyczyn Police etap I, modernizację linii 220 kv Stalowa Wola Chmielów w zakresie OPGW, modernizację linii 220 kv Kielce Joachimów etap II, kompleksową modernizację linii 220 kv na terenie oddziału w Katowicach, modernizację obwodów pierwotnych w stacji 220 kv Bujaków wraz z dostosowaniem obwodów wtórnych, modernizację obwodów pierwotnych rozdzielni 220 kv w stacji Klikowa, modernizację stacji 220 kv Koksochemia, program likwidacji zagrożeń w pracy transformatorów sieciowych oraz ich wpływu na infrastrukturę stacji poprzez prewencyjną wymianę izolatorów przepustowych etap I (faza 2), budowę przyłącza wodociągowego oraz instalacji sanitarnej w stacji 400/220/110 kv Łagisza, wdrożenie Zespołów Eksploatacyjnych (ZES). Przeprowadzone modernizacje stacji i linii elektroenergetycznych miały na celu zwiększenie niezawodności ich pracy, dostosowanie stacji do nowych warunków pracy (zdalny nadzór, sterowanie i monitoring, praca bezobsługowa), zapewnienie niezawodności pracy systemu elektroenergetycznego. Zainstalowane dodatkowo autotransformatory przyczynią się do pokrycia zapotrzebowania na energię elektryczną oraz zwiększenie pewności zasilania odbiorców. Nowobudowane lub rozbudowywane obiekty zwiększą zdolność przesyłową Krajowej Sieci Przesyłowej oraz zdolności kompensacji mocy biernej i regulacji napięć w KSE. Rozpoczęto inwestycje obejmujące: budowę linii relacji: y 400 kv Mikułowa Czarna, y 400 kv Czarna Pasikurowice, y 400 kv Piła Krzewina Plewiska, y 400 kv Baczyna Krajnik, modernizację stacji: y 220/110 kv Czerwonak, y 220/110 kv Leśniów etap II, y 220/110 kv Konin, rozbudowę stacji: y 220/110 kv Bydgoszcz-Zachód o rozdzielnię 400 kv, y 400 kv Stanisławów dla przyłączenia FW Korytnica, y 220/110 kv Gorzów dla przyłączenia bloku gazowo-parowego EC Gorzów, y 400/220/110 kv Olsztyn Mątki, y 400/110 kv Tarnów wraz z instalacją urządzeń do kompensacji mocy biernej, y 220/110 kv Adamów, y 400/110 kv Siedlce Ujrzanów, y 220/110 kv Piła Krzewina o rozdzielnię 400 kv, y 400/110 kv Dobrzeń rozbudowę rozdzielni: y 220 kv w stacji 220/110 kv Piaseczno, y 400 kv i 110 kv w stacji 400/220/110 kv Dunowo wraz z montażem autotransformatora 400/110 kv 450 MVA przebudowę linii 220 kv Krajnik Glinki, program wymiany izolatorów na liniach oraz stacjach elektroenergetycznych NN, wdrożenie systemów ochrony technicznej stacji, modernizację istniejących i instalacja nowych przewodów odgromowych OPGW na wybranych liniach 220 kv i 400 kv etap I (pakiet I), W 2015 roku z myślą o nowych inwestycjach wykonano: prace studialne mające na celu opracowanie koncepcji, analiz technicznych oraz studiów wykonalności opracowano 24 analizy, 6 studiów wykonalności i koncepcji, prace związane z pozyskaniem terenu pod budowę nowych obiektów stacyjnych, prace związane z opracowaniem dokumentacji decyzyjnych i programów funkcjonalno-użytkowych opracowano 38 dokumentacji decyzyjnych i 22 programy funkcjonalno-użytkowe, działania mające na celu utrzymanie oraz wprowadzenie planowanych inwestycji elektroenergetycznych do studiów uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego oraz miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego gmin przygotowano szereg opinii i wystąpień do władz administracji państwowej z propozycjami zmian przepisów prawnych mających na celu usprawnienie procesu inwestycyjnego inwestycji elektroenergetycznych, zwłaszcza inwestycji liniowych. Efekty zrealizowanych działań inwestycyjnych W 2015 roku do eksploatacji przekazano środki trwałe i wartości niematerialne i prawne o łącznej wartości ponad 2 mld zł, uzyskując następujące efekty realizowanych działań inwestycyjnych: 383,1 km linii 400 kv, 4 stacje: y 400/110 kv Siedlce Ujrzanów, y 400/110 kv Ełk Bis etap I i etap II, y 400 kv Stanisławów, y 400 kv Łomża, 859,5 km traktów światłowodowych, 3515 MVA, 15 981,1 m 2 budynków technologicznych. W ramach realizacji zadań inwestycyjnych w obszarze teleinformatyki w 2015 roku wykonano między innymi: wdrożenie systemu paszportyzacji infrastruktury telekomunikacyjnej PSE, rozbudowę systemu wsparcia służb informatycznych w zakresie obsługi procesów ITIL, wdrożenie systemu Elektronicznego Obiegu Dokumentów w zakresie obiegu kancelaryjnego pism i spraw, wdrożenie elektronicznych kart identyfikacyjnych oraz systemów zarządzania kartami, rozbudowę oraz modernizację aplikacji użytkowych wykorzystywanych w PSE, rozbudowę aplikacji INTEGREJ-SEW o funkcjonalność automatycznego eksportowania danych o zmianach w rejestrach administracyjnych Systemu Ewidencji Wyłączeń, opracowanie oprogramowania konwertera pomiędzy formatem EPC (GE PSLF) i ENT- SO-E CGMES (Common Grid Model Exchange Standard) na potrzeby współpracy w ramach ENTSO-E, budowę i uruchomienie oprogramowania do realizacji procedur operatorskich IDCF, budowę i uruchomienie modułu do odczytu danych pomiarowych z liczników EPQS, rozbudowę skonsolidowanego systemu wykonywania kopii zapasowych (backupu), modernizację sieci komputerowej (LAN) w oddziałach PSE, modernizację infrastruktury sieciowej oraz zabezpieczeń węzła internetowego PSE, wdrożenie systemu zarządzania wydrukami w Oddziałach PSE, rozbudowę symulatora dla służb eksploatacyjnych PSE, budowę systemu wizualizacji dla Centrum Nadzoru Sieci Teletransmisyjnej, dostawę oraz uruchomienie urządzeń i modułów funkcjonalnych na potrzeby sieci teletransmisyjnej do stacji elektroenergetycznych, 36 37

Rozwój i utrzymanie infrastruktury przesyłowej modernizację urządzeń telezabezpieczeń na linii Polska Słowacja, rozbudowę platformy sprzętowej systemów informatycznych PSE, w tym systemu SIRE, modernizację urządzeń aktywnych segmentów technologicznych sieci LAN na wybranych stacjach elektroenergetycznych, dostawę urządzeń na potrzeby uruchomienia sieci teletransmisyjnej do Rezerwowego Punktu KDM oraz ODM Warszawa, wdrożenie węzłów lokalnych systemu LFC w powiązaniu z automatyką blokową dla Elektrowni Karolin (obecnie Veolia), opracowanie i wdrożenie w Systemie Informatycznym Rynku Energii (SIRE): y rozwiązania umożliwiającego rozliczenie międzynarodowych działań interwencyjnych oraz wyznaczenie i raportowanie kosztów ponoszonych przez PSE, y rozwiązania dostosowującego sposób kształtowania ceny operacyjnej rezerwy mocy do taryfy OSP, y rozwiązań optymalizujących wykorzystanie JWCD cieplnych dla tworzenia rezerwy operacyjnej i świadczenie usługi udziału w regulacji pierwotnej i wtórnej, y mechanizmu udostępniania informacji rynkowych na centralną platformę informacyjną na rzecz przejrzystości (ENT- SO-E), y obsługi połączenia LitPol Link w ramach rynku dnia następnego oraz dostaw typu Emergency Assistance na połączeniu Zamość-Dobrotwór z Ukrainą w zakresie umożliwiającym uruchomienie połączenia LitPol Link, y zmian wynikających z Karty Aktualizacji nr CB/14/2015 do IRiESP w minimalnym zakresie zmian obowiązujących na dzień 1 stycznia 2016 roku, migrację aplikacji systemu SIRE na nową platformę sprzętowo-programową, wdrożenie mechanizmu przekazywania danych rynkowych w ramach integralności i przejrzystości hurtowego rynku energii, umożliwiającego realizację obowiązków wynikających z rozporządzenia REMIT, Łącznie na zadania inwestycyjne w obszarze teleinformatyki Spółka poniosła nakłady w wysokości 28,4 mln zł. Utrzymanie i eksploatacja sieci przesyłowej Realizując zadania mające na celu utrzymanie wymaganej dyspozycyjności elementów sieci przesyłowej, PSE prowadziły w 2015 roku prace określone w planie eksploatacji i remontów. W ramach realizacji zabiegów eksploatacyjnych wykonano m.in.: przeglądy serwisowe i diagnostykę transformatorów i wyłączników, sprawdzenie poprawności działania automatyk zabezpieczeniowych, obligatoryjne zabiegi dotyczące utrzymania infrastruktury ogólnostacyjnej wynikające z przepisów ochrony środowiska i gospodarki nieruchomościami, konserwację i naprawy linii oraz aparatury stacyjnej, w tym układów pomiarowo-rozliczeniowych, prace związane z utrzymaniem budynków technologicznych zlokalizowanych na stacjach NN. W ramach realizacji zadań remontowych wykonano: prace na liniach obejmujące: wymianę izolacji, naprawy fundamentów, uziemień i zabezpieczenia antykorozyjne konstrukcji wsporczych, prace na obiektach stacyjnych obejmujące: remonty aparatury pierwotnej (w tym transformatorów), aparatury wtórnej, instalacji sprężonego powietrza, budynków technologicznych. W 2015 roku na zadania remontowe obiektów sieciowych wydatkowano kwotę 27 922,20 tys. zł. Łącznie na zabiegi eksploatacyjne i zadania remontowe majątku sieciowego realizowane w 2015 roku systemem zleconym wydatkowane zostały środki w wysokości 131 235,30 tys. zł. Podjęte przez PSE działania w ramach realizacji zabiegów eksploatacyjnych oraz zadań remontowych zapewniły utrzymanie infrastruktury sieciowej w stanie spełniającym wszystkie wymagania w zakresie gotowości do świadczenia usług przesyłania energii elektrycznej oraz pozwoliły na utrzymanie majątku sieci przesyłowej w stanie zgodnym z wymaganiami dla tej grupy urządzeń. Stan ten potwierdzają wartości wskaźnika dyspozycyjności i awaryjności poszczególnych grup urządzeń. Zbiorczy wskaźnik dyspozycyjności urządzeń przesyłowych za rok 2015 osiągnął poziom 99,44%, przy wartości referencyjnej 97,5%. W celu utrzymania wymaganej dyspozycyjności sieci telekomunikacyjnej i systemów teleinformatycznych PSE prowadziły w 2015 roku prace określone w planie eksploatacji i remontów. Do zadań eksploatacyjnych zaliczyć należy m.in.: zapewnienie stałego wsparcia technicznego i serwisu dla systemów teleinformatycznych, zapewnienie łączności na potrzeby technologiczne (dzierżawa łączy i innych elementów infrastruktury telekomunikacyjnej), dokonywanie bieżącej konserwacji i utrzymanie sprawności elementów infrastruktury teleinformatycznej. Łączne koszty eksploatacji i remontów związanych z systemami teleinformatycznymi PSE wyniosły w 2015 roku 15 567,6 tys. zł. Wsparcie funduszy unijnych PSE od 2008 roku realizowały projekt Połączenie elektroenergetyczne Polska Litwa, który dofinansowywany jest ze środków pomocowych, w ramach Programu Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko 2007-2013 (POIiŚ 10.1.) Łączne dofinansowanie dla zadań wchodzących w skład tego projektu wyniosło na koniec 2015 roku 884,86 mln zł, przy całkowitej wartości projektu Polska Litwa, kształtującej się w wysokości 1 795,46 mln zł netto. W ramach projektu w 2015 roku kontynuowano realizację 6 projektów, dla których zawarto umowy o dofinansowanie: budowy SE 400/220/110 kv Ołtarzew część projektu Połączenie elektroenergetyczne Polska Litwa do kwoty 92,83 mln zł, budowy SE Stanisławów część projektu Połączenie elektroenergetyczne Polska Litwa przyznające dofinansowanie w wysokości 33,55 mln zł, budowy linii 400 kv Ostrołęka Narew wraz z rozbudową SE Ostrołęka i SE Narew część Projektu Połączenie elektroenergetyczne Polska Litwa przyznające dofinansowanie w wysokości 204,56 mln zł, budowy linii 400 kv Ełk Bis Łomża wraz z budową SE Łomża i SE Ełk Bis (etap I i II) część projektu Połączenie elektroenergetyczne Polska Litwa przyznające dofinansowanie w wysokości 195,23 mln zł, budowy 400 kv linii Miłosna Siedlce Ujrzanów wraz z budową SE Siedlce Ujrzanów część projektu Połączenie elektroenergetyczne Polska Litwa przyznające dofinansowanie w wysokości 120,83 mln zł. W 2015 roku zawarto aneks do umowy o dofinansowanie na realizację: budowy linii 400 kv Ełk Bis granica RP część projektu Połączenie elektroenergetyczne Polska Litwa zwiększające dofinansowanie w ramach umowy do kwoty 237,87 mln zł. Kwota wypłaconego dofinansowania od początku realizacji projektu Połączenie elektroenergetyczne Polska Litwa do końca 2015 roku wyniosła ponad 793,50 mln zł. Rozliczenie pozostałej części dofinansowania nastąpi w 2016 roku. W 2015 roku kontynuowano również w ramach środków Programu Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko 2007-2013 (POIiŚ 9.6) realizację umowy o dofinansowanie dla projektu Rozbudowa stacji elektroenergetycznej Słupsk Wierzbięcino w celu przyłączenia FW Słupsk oraz Potęgowo. 38 39