Unijnepłatności.pl UROSŁA NAM BRUKSELKA Od momentu akcesji do UE w maju 2004 r. do grudnia 2013 r. uzyskaliśmy z Brukseli 92,4 mld euro, odprowadzając składkę w wysokości 30,9 mld euro. Polska finansowała ok. 3,2 proc. budżetu UE, saldo rozliczeń zamknęło się naszą nadwyżką 61,4 mld euro. Głównym źródłem transferów były środki polityki spójności i wspólnej polityki rolnej (łącznie 95 proc.), dzięki którym zrealizowano 182 tys. projektów przy dofinansowaniu na poziomie 326,5 mld zł. Ponad 1/3 środków traprzestrzenne zróżnicowanie w przeciętnym obszarze indywidualnego gospodarstwa rolnego powyżej 1 ha UR oraz 2 i więcej ESU fiła na inwestycje w inśrednia powierzchnia ogółu gospodarstw frastrukturę transpor21,3 7,6 11,7 3,3 7,6 11,7 17,8 13,4 27,3 tową (125 mld zł), roz31,1 17,7 17,8 gosp. indywidualne 2 ESU 16,8 wój przedsiębiorczości 17,6 11,7 gosp. indywidualne > 1 ha UR 12,8 i innowacje (51 mld 12,2 15,9 26,2 Średnia powierzchnia 7,6 zł). Polska pozyskała 11,2 11,3 gospodarstwa rolnego w Polsce 11,0 ponadto 8,4 mld euro gosp. indywidualne 2 ESU 16,6 6,9 11,1 19,7 gosp. indywidualne > 1 ha UR 8,6 6,7 na ochronę środowi10,2 8,5 20,4 12,5 ska (1300 projektów). 5,0 10,6 Poziom zróżnicowania regionalnego: 4,6 9,3 Współczynnik zmienności: Z programów rozwoju 7,2 3,6 gosp. indywidualne 2 ESU 42,85 3,3 obszarów wiejskich na Źródło: IERiGŻ. Opracowano gosp. indywidualne > 1 ha UR 47,13 na podstawie danych GUS 2011 r. lata 2007 2013 wykorzystano do tej pory KWOTA TRANSFERÓW ŚRODKÓW WPR, KTÓRE NAPŁYNĘŁY DO POLSKI (DANE W EURO) Dopłaty Interwencje Pozostałe PROW Łącznie 200 mld zł, tj. ponad 80 Rok bezpośrednie rynkowe transfery WPR proc. środków. W latach 2004 0 286 640 000 10 786 208 0 297 428 212 2004 2013 nominalny 2005 702 674 035 662 100 658 166 668 009 10 638 946 1 542 083 653 dochód rozporządzal- 2012 2 702 781 649 2 024 767 952 129 330 008 11 376 612 4 868 258 233 ny polskich rolników 2013 3 065 995 810 1 695 969 389 96 830 252 24 234 865 4 883 032 330 wzrósł o 89,7 proc. (re2004 2013 14 925 033 987 12 538 232 316 1 400 188 536 114 094 900 28 977 549 740 alny o 64,3 proc.) Źródło: IERiGŻ 36 Nowo cz esny B a n k Sp ó łd z ie lc z y
Pr o g r a m Ro z w o j u Ob s z a r ó w Wiejskich ARiMR: TRANSFERY NA KONTA Do 30 czerwca br. na kontach bankowych rolników znajdzie się 3,53 mld euro, tj. 14,91 mld zł z tytułu dopłat bezpośrednich za 2013 r. Blisko 1,34 mln rolników złożyło w biurach powiatowych ARiMR wnioski o przyznanie dopłat bezpośrednich za 2014 r. Spośród nich 725 tys. ubiega się również o wsparcie ONW, a 113 tys. o przyznanie płatności rolnośrodowiskowych. Ponad 7,5 tys. rolników nie zdążyło złożyć wniosków do 15 maja i z tego powodu będzie miało pomniejszone należne im dopłaty. Na realizację nowych płatności ARiMR ma ok. 3,4 mld euro. PROW ODNOWIONY MRiRW chce do 2020 r. przeznaczyć na wzrost towarowości gospodarstw rolnych 7,1 mld euro, a na ochronę środowiska 4,4 mld euro. Dodatkowe 5,2 mld euro trafi na inwestycje infrastruktury, reorientację zawodową rolników i rozwój przedsiębiorczości. Budżet PROW to 13,513 mld euro, w tym środki krajowe 4,915 mld euro (36,37 proc). W maju br. Komisja Europejska przyjęła umowę partnerstwa z Polską, w której określono strategię wykorzystania europejskich funduszy w regionach. Umowa ustanawia budżet 77,6 mld euro w ramach funduszy polityki spójności w okresie 2014 2020. Jest to największy krajowy przydział środków ze wszystkich 28 państw członkowskich UE. Na program rozwoju obszarów wiejskich jeden z największych w UE otrzymamy 8,6 mld euro. Płatności PROW 2007 2013 dotychczas otrzymało 1 122 999 beneficjentów. Polska będzie również największym beneficjentem Europejskiego Funduszu Społecznego w latach 2014 2020, z przydziałem 13 mld euro. PRIORYTET: MODERNIZACJA Komisja Europejska uwarunkowała przyznanie zgody na przesunięcie środków w ramach PROW 2007 2013 na modernizację gospodarstw rolnych od wprowadzenia dodatkowych kryteriów wsparcia m.in. związanych z ochroną środowiska. W PROW 2014 2020 na przedsięwzięcia modernizacyjne przeznaczono ponad 7 mld euro, w tym modernizację gospodarstw 2,8 mld euro. O dotacje mogą starać się rolnicy, których gospodarstwa uzyskają wielkość ekonomiczną od 6 do 250 tys. euro. Jeden beneficjent otrzyma do 3 mln zł, natomiast grupa producencka do 15 mln zł. 6/2014 37
BRUKSELA PRZYCINA SADY W nowej perspektywie PROW skorzystają szczególnie grupy producenckie, które uzyskają spore dofinansowanie na łączenie się w spółdzielnie. Zmniejszone zostaną dotacje dla zakładów przetwórstwa żywności. W PROW 2007 2013 r. przetwórnie mogły skorzystać ze wsparcia do kwoty 20 mln zł, w nowym programie pułapem jest 3 mln zł, a maksymalna kwota inwestycji w gospodarstwach ogrodniczych nie może przekroczyć 200 tys. zł. Mocno protestują z tego powodu sadownicy, według których Polsce grozi konieczność zwrotu ponad 1 mld euro środków unijnych, kłopoty 7 tys. gospodarstw ogrodniczych i utrata ok. 20 tys. miejsc pracy w branżach kooperujących. W ostatnich latach dzięki funduszom europejskim budowano bazy handlowe i przechowalnie, zakładano też specjalistyczne grupy producenckie. Ocenia się, że do zespołów sadowniczych trafiło 5,7 mld zł w formie dotacji, a do największego sadu w Europie, czyli na Grójecczyznę aż 3,5 mld zł. W rozdaniu 2014 2020 dopłat jest mniej i są przeznaczone wyłącznie na tworzenie grup w sektorze typowo rolniczym, a więc na produkcję mleka, trzody chlewnej, mięsa wołowego. Na tworzenie grup producentów owocowo-warzywnych Bruksela przeznaczyła zaledwie 10 mln euro. UPRAWA ŚRODOWISKA ARiMR wypłaciła już blisko 1,36 mld zł dla 752 tys. rolników gospodarujących na obszarach górskich lub innych obszarach o niekorzystnych warunkach gospodarowania (płatności ONW). W latach 2014 2020 do programu ONW, z którego korzysta 55 proc. polskich rolników, trafi rekordowo duża kwota 2,5 mld euro. Od 2014 r. pomoc ta wzrosła z 7,5 do 10 tys. euro na gospodarstwo na trzy lata. Eksperci odnoszą się krytycznie do nowych regulacji tzw. zazielenienia WPR, które będą wdrażane w latach 2014 2020. Ocenia się, że po odjęciu gruntów ugorowanych w dobrej kulturze (około 281 tys. ha), polscy rolnicy muszą wyłączyć z produkcji towarowej ok. 422 tys. ha, a większe gospodarstwa, przy zmniejszeniu areału upraw, mogą zatrudniać mniej pracowników najemnych, co zwiększy na wsi bezrobocie. Zgodnie z dyrektywami KE właściciele gospodarstw powyżej 15 ha, którzy chcą uzyskiwać płatności bezpośrednie w pełnej wysokości, są zobligowani do wypełniania wymogów proekologicznych i utrzymywać w płodozmianie co najmniej 3 rodzaje upraw w roku. Wątpliwości wzbudza m.in. wymóg odłogowania 7 proc. gruntów ornych. 38 Nowo cz esny B a n k Sp ó łd z ie lc z y
Program Rozwoju Obszarów Wiejskich GRANTY DLA MAŁYCH W PROW 2014 2020 przewidziano 750 mln euro na restrukturyzację małych gospodarstw. Małe gospodarstwo, które produkuje na rynek za kwotę pomiędzy 2 a 15 tys. euro rocznie, w 2015 r. otrzyma premię do 60 tys. zł pod warunkiem przedstawienia biznesplanu dla nowych inwestycji. Ma być ona wypłacana w dwóch ratach (80 proc. plus 20 proc.). MRiRW chce dodatkowo, aby drobni rolnicy, przekazując notarialnie grunty innym rolnikom na powiększenie ich gospodarstw, otrzymywali jednorazową rekompensatę do 120 proc. należnych im płatności bezpośrednich. Do rozdysponowania na ten cel jest ok. 130 mln zł. WISIENKI DLA MŁODYCH Na młodych rolników czekają spore pieniądze, prawie 800 mln zł. Nabór wniosków w ramach działania Ułatwienie Startu Młodym Rolnikom (do 21 czerwca br.) cieszył się ogromnym zainteresowaniem. Premię podwyższoną obecnie z 75 do 100 tys. zł uzyska 7800 osób z całego kraju. Do 15 miesięcy wydłużono okres od momentu rozpoczęcia działalności rolniczej do złożenia wniosku, płatność będzie dokonywana w dwóch ratach najpierw 80 proc., a następnie 20 proc. premii. Młody rolnik musi osiągnąć nadwyżkę bezpośrednią z działalności rolniczej prowadzonej w gospodarstwie równą co najmniej 4 ESU (1 ESU = 1200 euro) i wydatkować w ciągu 3 lat co najmniej 70 proc. kwoty pomocy na inwestycje określone w biznesplanie. Dotychczas w ramach PROW 2007 2013 odbyły się cztery nabory takich wniosków. Wypłacono ponad 1,6 mld zł dla 23,2 tys. osób. WBREW JASKÓŁKOM Wbrew powiedzeniu: mówiły jaskółki, że niedobre są spółki holenderscy farmerzy nie boją się zakładać zespołów, w których trzech, pięciu lub piętnastu wspólników zarządza jedną dużą farmą. Zasadą przy tworzeniu spółek rolniczych jest nie tylko to, aby dawały one określony zysk wspólnikom. Każdy musi zgodzić się na rezygnację z tej części dochodu, która jest niezbędna do wspólnych inwestycji. W krajach Unii Europejskiej spółdzielnie postrzegane są jako najbardziej przyjazna forma działania rolników na rynku. W UE-15 spółdzielnie organizują średnio ok. 65 proc. rynku rolnego. Osoby przystępujące do spółki deklarują członkostwo na okres od 10 do 20 lat. Ustalenia statutowe przewidują, że występujący ze spółki członek musi złożyć w depozycie określoną kwotę na pokrycie wszelkich strat spowodowanych jego ewentualnym wycofaniem się z zespołu. W wielu krajach Unii Europejskiej organizowane są spółdzielnie zespołowej uprawy zbóż, rolno-przetwórcze, irygacyjne, leśne i sadownicze. Z reguły tylko część ziemi użytkowanej przez farmerów stanowi ich własność. Pozostałą dzierżawią od rodziny, sąsiadów bądź osób postronnych, które traktują ziemię jako kapitał. Farmerzy, dzierżawiąc grunty od spółek ziemskich ponoszą z tytułu płaconego czynszu niższe koszty od tych, jakie musieliby ponieść na spłacenie wraz z odsetkami kredytu zaciągniętego na zakup ziemi. 6/2014 39
POLSKI SPICHLERZ W ostatnich 10 latach dochody polskich rolników wzrosły o 300 proc. Dla porównania, dochody rolników z krajów UE-9 powiększyły się średnio o 89 proc. (do 2012 r.), a w UE-15 tylko o 11 proc. Od akcesji do UE polski eksport towarów rolno-spożywczych wzrósł niemal pięciokrotnie z 4,1 mld euro do 20 mld euro w 2013 r., o ok. 20 proc. rocznie. Na tle pozostałych krajów regionu jesteśmy przodującym producentem i eksporterem żywności wynika z raportu MSZ. 300 tys. owiec. Na szczęście dzięki unijnym dopłatom oraz chętnym do kupna wełny, a nawet skór, hodowla stała się ponownie opłacalna. JAGNIĘCINA SPECIALITE W unijnych rejestrach produktów posiadających gwarantowaną tradycyjną specjalność oraz chronioną nazwę pochodzenia przybywa polskich specjałów. Jednym z nich jest suska sechlońska śliwka węgierka, której historia uprawy na obszarze Beskidu Wyspowego i Pogórza liczy ponad 700 lat! W rejestrze jest też jagnięcina podhalańska. Do produkcji tego delikatnego mięsa wykorzystuje się jagnięta odchowywane przy matkach hodowanych w sposób tradycyjny i niezmieniony od wieków. W ostatnich latach niska cena za jagnięta i brak zainteresowania wełną spowodowały, że hodowcy zaczęli likwidować stada. Z pogłowia 5 mln w latach 80. pozostało Zdjęcia: www.fotolia.com PIJ MLEKO CHIŃCZYKU Komisja Europejska zatwierdziła dwadzieścia programów dotyczących promocji produktów rolnych w Unii Europejskiej i w krajach trzecich, m.in. polskich artykułów mleczarskich w Chinach i w Rosji poinformowała FAMMU/ FAPA. Program mleczarzy obliczony na 3 lata ma budżet 1,9 mln euro, Unia Europejska zadysponuje 974 tys. euro. W Chinach i na Bliskim Wschodzie zamierzamy też promować owoce i warzywa. Ze strony Unii Europejskiej można liczyć na pokrycie maksymalnie 50 proc. kosztów oraz do 60 proc. w przypadku rozpowszechniania konsumpcji owoców i warzyw przez dzieci. Pozostałą kwotę dopłacają organizacje i zrzeszenia branżowe. Jak podała FAMMU/FAPA, roczny unijny budżet na współfinansowanie działań informacyjnych i promocyjnych dotyczących produktów rolnych w państwach członkowskich i na terenie krajów trzecich wynosi 60 mln euro. Z założenia nakłady wzrosną do 200 mln euro od 2016 r. Według Komisji Europejskiej, zatwierdzony budżet na 20 programów to około 46,5 mln euro, z czego rozdysponowanych przez Unię będzie 23,3 mln euro. 40 Nowoczesny Bank Spółdzielczy
SGB Gotówkowy Klienci instytucjonalni i indywidualni Fundusz inwestycyjny Potencjał zysku Uaktywnij nadwyżki finansowe Twojego Banku Skorzystaj z możliwości zarządzania pieniędzmi w funduszu, który daje: potencjał zysku wyższy niż standardowe lokaty, wysoką płynność lokowanych środków, zachowanie niskiego poziomu ryzyka. To innowacyjne rozwiązanie, opracowane we współpracy z ekspertami Union Investment TFI S.A. Zapytaj swojego doradcę lub napisz do nas: sgbgotowkowy@union-investment.pl Brak gwarancji osiągnięcia celów inwestycyjnych subfunduszu; możliwość zmniejszenia wartości, w tym utraty części zainwestowanych środków. Prospekt informacyjny, Kluczowe informacje dla Inwestorów, tabela opłat, dane o ryzyku inwestycyjnym i podatkach dostępne są na stronie www.union-investment.pl. Union Investment TFI S.A. działa na podstawie zezwolenia Komisji Papierów Wartościowych i Giełd (obecnie: Komisja Nadzoru Finansowego) z dnia 14 grudnia 2000 r. Komisja Nadzoru Finansowego nie jest organem, który zatwierdził lub zaakceptował produkty lub usługi Towarzystwa.