Konsultacje społeczne w Mieście Będzin SZKOLENIE W RAMACH PROJEKTU PARTYCYPACYJNY BĘDZIN WDROŻENIE PLATFORMY KONSULTACJI SPOŁECZNYCH ONLINE W BĘDZINIE Fundacja Rozwoju Demokracji Lokalnej 2014 rok PROJEKT REALIZOWANY DZIĘKI WSPARCIU UNII EUROPEJSKIEJ W RAMACH PROGRAMU OPERACYJNEGO KAPITAŁ LUDZKI, PRIORYTET V. DOBRE RZĄDZENIE, DZIAŁANIE 5.4. ROZWÓJ POTENCJAŁU TRZECIEGO SEKTORA, PODDZIAŁANIE 5.4.2 ROZWÓJ DIALOGU OBYWATELSKIEGO.
Kluczowe zagadnienia Moduł I cele i zasady konsultacji społecznych (KS), uwarunkowania prawne KS, klimat KS, metody i narzędzia KS, w tym wykorzystanie platformy online, przygotowania KS i ich przebiegu, sytuacje konfliktowe w KS, raport z przeprowadzonych KS, projekty dokumentów regulujących procedury KS, przykładów dobrych i złych praktyk. Moduł II część warsztatowa/doradcza Konsultacje społeczne pojęcie Według Encyklopedii Samorządu Terytorialnego to forma uczestnictwa członków wspólnoty samorządowej w kierowaniu sprawami publicznymi polegająca na wyrażaniu i przekazywaniu opinii na temat projektu rozstrzygnięcia (decyzji) poddanego procesowi konsultacyjnemu zainicjowanemu przez organ, w którego kompetencjach mieści się załatwienie spraw danego rodzaju.
Konsultacje społeczne - zastosowanie Prawo do udziału w konsultacjach mają mieszkańcy gminy, powiatu, województwa. Niekiedy także inne podmioty zainteresowane rozstrzygnięciem spoza kręgu członków danej wspólnoty samorządowej. Właściwy organ JST uruchamia działanie konsultacyjne w wykonaniu obowiązku nałożonego przez normę prawną albo z własnej woli, a także z woli zainteresowanych mieszkańców. Konsultacje społeczne rola Z tego wynika prosta zależność konsultacje społeczne mogą i powinny być wykorzystywane przez administrację jako narzędzie do aktywizowania przedstawicieli społeczności lokalnych w procesie współdecydowania o losach wspólnoty terytorialnej. Konsultacje społeczne korzyści Korzyść 1 Konsultacje to także forma dialogu społecznego. Zatem administracja samorządowa korzystając z konsultacji zyskuje użyteczne narzędzie pozyskania opinii społeczeństwa na temat przewidywanych działań. W ten sposób konsultacje społeczne stanowią alternatywę wobec kosztownych i skomplikowanych organizacyjnie badań rynkowych.
Korzyść 2 Konsultacje społeczne to narzędzie komunikacji ze społecznością lokalną. W ten sposób proces konsultacyjny niczym starożytna agora staje się forum wymiany pomysłów, rozwiązań i opinii między urzędnikami i mieszkańcami. Konsultacje społeczne - klimat Wiara w powodzenie. Poszanowanie dobra ogólnospołecznego i interesu ogólnego. Legalność. Reprezentatywność i równość. Rzetelność. Przejrzystość i otwartość. Kompleksowość. Dokumentowanie. Informowanie dwukierunkowe. Koordynacja. Konsultacje społeczne - bariery Brak wiedzy o toczących się konsultacjach. Brak czasu na dodatkowe działania. Brak pieniędzy na dodatkowe działania. Brak wiedzy i umiejętności. Konsultowanie tematów nieważnych lub zbyt trudnych dla mieszkańców. Niejasne zasady udziału w konsultacjach. Niedostateczna informacja.
Trudny i problematyczny sposób zgłaszania uwag i opinii. Brak konstruktywnej debaty. Stare nawyki ograniczonego zaufania do władzy. Postawa roszczeniowa wobec urzędu. Niskie zaangażowanie strony społecznej. Konsultacje społeczne prawo Podstawą prawną obligatoryjnych konsultacji społecznych są tzw. ustawy samorządowe: art. 5a ustawy o samorządzie gminnym; art. 3d ustawy o samorządzie powiatowym; art. 10a ustawy o samorządzie województwa. Obligatoryjne jest przeprowadzenie przez organy stanowiące wcześniejszych konsultacji z mieszkańcami: -przed utworzeniem w gminie jednostki pomocniczej, chyba, że jest ona tworzona z inicjatywy mieszkańców, -przed przedstawieniem opinii w związku z wydaniem rozporządzenia Rady Ministrów w sprawie łączenia, dzielenia i znoszenia granic powiatów, ustalania i zmiany nazw gmin, powiatów oraz siedziby ich władz jak również nadania statusu miasta, (jeśli o wydanie rozporządzenia w sprawie zmian w podziale terytorialnym wnioskuje rada gminy lub rada powiatu złożenie wniosku wymaga uprzedniego przeprowadzenia przez tę radę konsultacji z mieszkańcami,
-przed wydaniem rozporządzenia Rady Ministrów w sprawie połączenia miasta na prawach powiatu z powiatem mającym siedzibę władz w tym mieście lub w sprawie utworzenia powiatu, w skład którego wejdzie dotychczasowe miasto na prawach powiatu. Obowiązek przeprowadzenia konsultacji w przypadku zmiany granic JST nakłada Europejska Karta Samorządu Terytorialnego. Fakultatywne konsultacje z mieszkańcami mogą być przeprowadzone na terytorium gminy, powiatu lub województwa we wszystkich sprawach ważnych dla tych JST. Kompetencje do określania w drodze uchwały zasad i trybu przeprowadzania konsultacji przysługuje organom stanowiącym. Jednak samorządy terytorialne mogą poddać konsultacjom społecznym szereg spraw. Odnosi się to w szczególności do działań wynikających z innych ustaw, które nakładają na administrację obowiązek konsultowania. Obligatoryjnie konsultacje prowadzone są np. w sprawie: -uchwalania miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego, -tworzenia programów współpracy gminy z organizacjami pozarządowymi. Fakultatywnie rada gminy na wniosek zainteresowanych środowisk może wyrazić zgodę na utworzenie młodzieżowej rady gminy.
Konsultacje społeczne - prawo Otoczenie prawne dla konsultacji społecznych w administracji tworzą także: ustawa z 24 kwietnia 2003 r. o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie (Dz. U. nr 96, poz. 873 z późn. zm.) konsultowanie projektów aktów normatywnych z organizacjami oraz z radami działalności pożytku publicznego. ustawa z 3 października 2008 r. o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania (Dz. U. nr 199, poz. 1227 z późn. zm.) dopuszczenie społeczeństwa do wypowiadania się na tematy związane z decyzjami o uwarunkowaniach środowiskowych oraz różnego rodzaju dokumentami planistycznymi np. programy ochrony środowiska czy plany gospodarki odpadami. ustawa z 6 grudnia 2006 r. o zasadach prowadzenia polityki rozwoju (Dz. U. nr 227, poz. 1658) konsultowanie projektów programów rozwoju z jednostkami samorządu terytorialnego, partnerami społecznymi i gospodarczymi. ustawa z 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej (Dz.U. nr 69, poz. 593) konsultacyjny tryb opracowywania i realizacji gminnych, powiatowych strategii rozwiązywania problemów społecznych i strategii wojewódzkiej w zakresie polityki społecznej.
ustawa z 20 kwietnia 2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy (Dz.U. nr 99, poz. 1001 z późn. zm.) konsultowanie trybu opracowywania planów działań na rzecz zatrudnienia oraz działań instytucji rynku pracy. Pozaprawne możliwości prowadzenia konsultacji społecznych Konsultacje społeczne to dwukierunkowa komunikacja administracji samorządowej z partnerami społecznymi. Zatem istotą konsultacji społecznych jest informacja. To ona stanowi integralny i bazowy element procesu. Ta sama zależność odnosi się do innego zagadnienia o kluczowym znaczeniu dla administracji. Chodzi o wizerunek urzędnika i urzędu. Tym samym konsultacje społeczne jako proces przekazywania i pozyskiwania informacji dają szereg możliwości wykorzystania ich w urzędzie w celu usprawnienia procesów organizacji i zarządzania poprzez kreowanie wizerunku. Konsultacje społeczne standardy Standardy konsultacji wg Komisji Europejskiej: -właściwe, konkretne i rzeczowe informacje przekazane każdemu uczestnikowi konsultacji, -objęcie konsultacjami wszystkich grup docelowych, -prowadzenie konsultacji za pośrednictwem środków komunikacji dostosowanych do celów konsultacji i oczekiwań uczestników,
-publikacja raportu opisującego wyniki konsultacji oraz sposobu ich wykorzystania w trakcie dokonywania oceny skutków regulacji. Konsultacje społeczne - interesariusze W każdej społeczności lokalnej można wyróżnić wiele grup docelowych, a więc tych grup społecznych, które mogą uczestniczyć w konsultacjach społecznych. Jednak w zależności od rodzaju problemu, któremu konsultacje będą poświęcone, pojawią się różne tzw. grupy interesu. Konsultacje społeczne analiza partnerów społecznych Kim są najważniejsi interesariusze? Jakie są relacje między nimi? Jaki poziom znajomości tematu reprezentują? Kogo naprawdę interesuje ten temat? Jakie zarzuty lub pytania mogą postawić? Jakie są ich motywacje? Jakie ukryte motywy nimi kierują? Jaki jest zakres odpowiedzialności interesariuszy w danym temacie? Jakie informacje i techniki będą skuteczne w przypadku takich partnerów? Czego oczekują partnerzy od naszych konsultacji? Jakie czynniki środowiskowe powinniśmy wziąć pod uwagę? Kto może ucierpieć z powodu pominięcia w konsultacjach?
Komu prawdopodobnie nie będą się podobały prezentowane pomysły? Ćwiczenie zespołowe: w Będzinie. diagnoza postaw interesariuszy Konsultacje społeczne metody i techniki Obecnie wyróżniamy wiele metod i technik przekazywania informacji oraz pozyskiwania opinii podczas konsultacji społecznych. O ich wyborze decyduje szereg czynników. Krok 1: Punktem wyjścia przy wyborze odpowiedniego rozwiązania jest określenie celu konsultacji i identyfikacja potrzeb informacyjnych interesariuszy. Krok 2: Urząd musi rozważyć także, czy konsultacje przeprowadzą urzędnicy, czy zadanie to wykonana w imieniu urzędu podmiot świadczący tego typu usługi. Krok 3: Istotne jest także określenie czasu trwania procesu konsultacyjnego, kosztów finansowo-organizacyjnych oraz wskazanie, czy konsultacje będą przedsięwzięciem incydentalnym lub stałym. Ćwiczenie zespołowe: rozpoznanie i analiza SWOT metod i technik konsultacji społecznych pod kątem zastosowania ich w Będzinie. Konsultacje społeczne platformy online Ćwiczenie zespołowe: ustalanie zalet i wad konsultacji prowadzonych via platforma online w społeczności mieszkańców Będzina.