Parlament Europejski 2014-2019 Komisja Praw Kobiet i Równouprawnienia 2015/2222(INI) 22.4.2016 OPINIA Komisji Praw Kobiet i Równouprawnienia dla Komisji Zatrudnienia i Spraw Socjalnych w sprawie przedstawicieli pracowników w zarządach w Europie (2015/2222(INI)) Sprawozdawczyni komisji opiniodawczej: Viorica Dăncilă AD\1090098.doc PE571.422v02-00 Zjednoczona w różnorodności
PA_NonLeg PE571.422v02-00 2/8 AD\1090098.doc
WSKAZÓWKI Komisja Praw Kobiet i Równouprawnienia zwraca się do Komisji Zatrudnienia i Spraw Socjalnych, jako komisji przedmiotowo właściwej, o uwzględnienie w końcowym tekście projektu rezolucji następujących wskazówek: A. mając na uwadze, że równość kobiet i mężczyzn jest jedną z fundamentalnych zasad Unii Europejskiej zapisaną w Traktacie o Unii Europejskiej i że jest ona zaliczana do jej celów i zadań, oraz mając na uwadze, że równouprawnienie płci i różnorodność reprezentacji pracowników w zarządach spółek jest kluczową i demokratyczną zasadą mającą pozytywne skutki gospodarcze, takie jak np. integracyjny i strategiczny proces decyzyjny oraz zmniejszenie różnic w wynagrodzeniu ze względu na płeć; B. mając na uwadze, że tylko 21% europejskich spółek giełdowych zapewnia reprezentację pracowników w zarządach spółek i że nadal w dziesięciu państwach członkowskich prawa do posiadania przedstawicieli nie są zapewnione wcale lub są zapewnione w bardzo ograniczonym zakresie; mając na uwadze, że partycypacja pracowników wzmacnia demokrację europejską i proces podejmowania decyzji dzięki różnorodności w praktyce, oraz mając na uwadze, że partycypacja pracownic jest jednym z kluczowych elementów zwiększających produktywność i pobudzających wzrost gospodarczy; C. mając na uwadze, że równość kobiet i mężczyzn stanowi jedną z podstawowych zasad UE, uznaną w Traktacie o Unii Europejskiej oraz w Karcie praw podstawowych, która stanowi, że należy zapewnić równość kobiet i mężczyzn we wszystkich dziedzinach, w tym w zakresie zatrudnienia, pracy i wynagrodzenia, oraz mając na uwadze, że większy udział kobiet w rynku pracy miałby pozytywny wpływ na produktywność, wzrost gospodarczy i społeczny; D. mając na uwadze, że europejscy przywódcy stale podkreślają znaczenie zrównoważonej reprezentacji mężczyzn i kobiet na wpływowych stanowiskach, zarówno w sektorze prywatnym, jak i publicznym, oraz mając na uwadze, że nadszedł czas, aby europejscy przywódcy wykazali zaangażowanie w tę sprawę; E. mając na uwadze, że chociaż obecnie liczba kobiet w zarządach przedsiębiorstw powoli rośnie, sytuacja w poszczególnych państwach członkowskich różni się pod tym względem, oraz że państwa członkowskie są w większości zgodne co do tego, że należy podjąć środki na rzecz zwiększenia równowagi płci w zarządach spółek; F. mając na uwadze, że równy udział kobiet i mężczyzn w procesach decyzyjnych to kwestia sprawiedliwości i jest on niezbędny dla pełniejszego odzwierciedlenia składu personelu w przedsiębiorstwach na wszystkich szczeblach; mając na uwadze, że dla dobra spójności zasada ta powinna mieć zastosowanie również do organów zarządczych związków zawodowych; mając na uwadze, że niezależne struktury tworzone przez organizacje pracowników i pracodawców, w tym reprezentacja pracowników w zarządach, nie mogą wykluczać kobiet z procesu podejmowania decyzji, ale powinny włączać je w ten proces; G. mając na uwadze, że kobiety stale napotykają trudności w godzeniu życia prywatnego z pracą, podczas gdy równowaga kobiet i mężczyzn w reprezentacji pracowników w zarządach może przyczynić się do lepszego godzenia życia zawodowego i życia AD\1090098.doc 3/8 PE571.422v02-00
prywatnego, zwłaszcza w przypadku pracujących kobiet; H. mając na uwadze, że ponad 51% populacji UE to kobiety; mając na uwadze, że ich potrzeby i prawa powinny być odpowiednio reprezentowane i wspierane; I. mając na uwadze, że badania dowodzą, iż istnienie reprezentacji pracowników wiąże się z mniejszym zróżnicowaniem wynagrodzenia ze względu na płeć niż w przedsiębiorstwach bez reprezentacji pracowników, gdyż przedstawiciele pracowników mogą wykorzystywać swoją pozycję negocjacyjną, aby w pozytywny sposób wpływać na wynagrodzenie kobiet lub na procesy oceny wyników; J. mając na uwadze, że jednym z celów platformy pekińskiej jest zagwarantowanie równego dostępu i pełnego udziału kobiet w procesach decyzyjnych; K. mając na uwadze, że kobiety są niedostatecznie reprezentowane na stanowiskach kierowniczych we wszystkich sektorach; L. mając na uwadze, że wolność zrzeszania się i prawo posiadania przedstawicieli oraz prawo do informacji i konsultacji są prawami podstawowymi i jako takie muszą być przestrzegane, chronione i wspierane; M. mając na uwadze, że pracownicy powinni bezpośrednio i stale uczestniczyć w procesie podejmowania decyzji na wszystkich szczeblach przedsiębiorstwa; N. mając na uwadze, że brak równowagi płci w zarządach przedsiębiorstw pozostaje istotnym wyzwaniem dla wszystkich państw członkowskich i świadczy o niewykorzystanym potencjale wykwalifikowanych pracowników, a szczególnie kobiet; O. mając na uwadze, że nie ma właściwej proporcji między odsetkiem kobiet należących do związków zawodowych w Europie a liczbą kobiet będących członkami organów decyzyjnych lub zajmujących stanowiska kierownicze; P. mając na uwadze, że reprezentacja pracowników ma zasadnicze znaczenie w negocjacjach zbiorowych; mając na uwadze, że w ramach negocjacji zbiorowych i reprezentacji pracowników, w tym reprezentacji w zarządach, należy uwzględniać równość płci; mając na uwadze, że w ramach negocjacji zbiorowych należy brać pod uwagę potrzeby i prawa pracownic, takie jak prawo do urlopu macierzyńskiego; mając na uwadze, że aby partycypacja w zarządach oraz negocjacje zbiorowe i ochrona praw pracowniczych były wyważone pod względem płci i stosowane w efektywniejszy sposób, muszą w nich uczestniczyć negocjatorki reprezentujące punkt widzenia kobiet; 1. przypomina, że nadal utrzymują się nierówności między kobietami i mężczyznami pomimo rosnącego uczestnictwa kobiet w rynku pracy; uważa, że równowaga płci, zwłaszcza w odniesieniu do reprezentacji w zarządach, nie ulegnie zmianie bez prawnie wiążących celów; wzywa wszystkie państwa członkowskie do wprowadzenia w życie koncepcji reprezentacji pracowników w zarządach oraz do wprowadzania środków ustawodawczych nakładających, tam, gdzie to właściwe, obowiązek parytetu w celu poprawy równowagi płci w organach zarządczych związków zawodowych i w reprezentacji pracowników w zarządach; wzywa do ustanowienia systemu monitorowania oraz do nakładania sankcji zgodnie z krajowymi przepisami w zakresie prawa spółek w PE571.422v02-00 4/8 AD\1090098.doc
przypadku stwierdzenia nieprzestrzegania wymogów dotyczących parytetu; 2. wzywa Komisję, państwa członkowskie i partnerów społecznych do propagowania równości płci w ramach reprezentacji pracowników w zarządach poprzez rozwijanie środków mających na celu podnoszenie świadomości i szkolenie w zakresie korzyści płynących z równości w procesach decyzyjnych w przedsiębiorstwach i organizacjach, zwłaszcza w związkach zawodowych, oraz do ścisłego monitorowania poczynionych postępów i podejmowania działań następczych; zachęca ponadto do dobrowolnych inicjatyw przedsiębiorstw w tej dziedzinie, w tym sprawozdawczości na temat najlepszych praktyk, które miałyby pozytywny wpływ na ich wizerunek w społeczeństwie i wśród pracowników, np. poprzez zachęcanie przedsiębiorstw do wymiany najlepszych praktyk, aby uwrażliwiać pracowników na kwestie rozwoju kariery mężczyzn i kobiet, oraz przez osobiste angażowanie się w programy monitorowania i wspierania kariery skierowane do kobiet na stanowiskach kierowniczych w ich przedsiębiorstwach; 3. podkreśla potrzebę wprowadzenia przez państwa członkowskie polityki afirmacyjnej, aby zapewnić zrównoważoną pod względem płci reprezentację pracowników, a zwłaszcza reprezentację kobiet w zarządach oraz ich udział w procesach decyzyjnych; wzywa państwa członkowskie do opracowania i wdrożenia strategii na rzecz równowagi między życiem zawodowym a życiem prywatnym dopasowanych do potrzeb pracowników, szczególnie skierowanych do kobiet, osób niepełnosprawnych, migrantów, rodzin niepełnych oraz innych grup pracowników w niekorzystnej sytuacji; 4. zachęca państwa członkowskie do wskazania sposobów na zwiększenie udziału kobiet w zarządach przedsiębiorstw, w tym wśród przedstawicieli pracowników, poprzez zainicjowanie nieograniczającego się do kwestii parytetów dialogu z zarządami dużych przedsiębiorstw i z partnerami społecznymi, który mógłby się odbywać co roku; 5. zachęca państwa członkowskie do wprowadzenia środków służących zachęcaniu kobiet do rozwoju kariery zawodowej na wszystkich szczeblach za pomocą pozytywnych działań, takich jak programy tworzenia sieci kontaktów i programy mentorskie, aby osiągnąć równość płci w miejscu pracy; podkreśla konieczność stworzenia zrównoważonego pod względem płci modelu podejmowania decyzji na wszystkich szczeblach spółki przy jednoczesnym zadbaniu o to, by zlikwidować różnicę w wynagrodzeniach kobiet i mężczyzn, która w znacznym stopniu przyczynia się do feminizacji ubóstwa; 6. uważa ponadto, że należy wspierać najlepsze praktyki zmierzające do propagowania równości płci w organach zarządczych związków zawodowych i w ramach reprezentacji pracowników w zarządach, takie jak dobrowolne inicjatywy począwszy od efektywnego kodeksu ładu korporacyjnego skutkującego przejrzystością, rozliczalnością i presją grupy, skończywszy na wprowadzeniu zasady zastosuj się lub wyjaśnij polegającej na udzielaniu wyjaśnień w przypadku niezachowania równowagi płci; 7. zachęca państwa członkowskie i Komisję do wdrożenia nowej polityki umożliwiającej większy udział kobiet w organach zarządzających przedsiębiorstwami, w szczególności poprzez: zainicjowanie nieograniczającego się do kwestii parytetów dialogu z zarządami dużych przedsiębiorstw i z partnerami społecznymi na temat sposobów zwiększenia udziału AD\1090098.doc 5/8 PE571.422v02-00
kobiet, który mógłby się odbywać co roku; wspieranie inicjatyw mających na celu ocenienie, czy w komisjach rekrutacyjnych i w innych dziedzinach, np. różnic w płacach, klasyfikacji zawodów, szkoleń i przebiegu kariery, istnieje równość między mężczyznami a kobietami, a także mających na celu propagowanie tej równości; opracowywanie szkoleń w zakresie równości płci oraz niedyskryminacji; 8. uważa, że problem nierównej reprezentacji kobiet i mężczyzn w środowisku zawodowym wynika głównie z tradycji kulturowych i społecznych utrwalających niekorzystne dla kobiet stare schematy i modele, które penalizują kobiety, oraz że należy podjąć działania głównie w postaci środków uświadamiających skierowanych do stron zaangażowanych w procesy pracy; 9. podkreśla, że rekrutacja na stanowiska w kierowniczych organach przedsiębiorstw, łącznie ze stanowiskami przedstawicieli pracowników, musi odbywać się na podstawie wymaganych kompetencji, na które składają się umiejętności, kwalifikacje i doświadczenie, oraz że w ramach polityki rekrutacji w przedsiębiorstwach muszą być przestrzegane zasady przejrzystości, obiektywności, sprzyjania włączeniu, skuteczności, niedyskryminacji i równości płci; 10. wzywa organy powołujące, takie jak związki zawodowe, do wdrożenia środków działania pozytywnego zmierzających do zwiększenia liczby kobiet reprezentujących pracowników w zarządach w celu osiągnięcia przełomowego progu 40% lub, w miarę potrzeby, do przedstawienia listy kandydatów do pełnienia tej funkcji z uwzględnieniem równowagi płci; 11. podziela pogląd, że reprezentacja kobiet w zarządach i na stanowiskach kierowniczych wraz z płatną pracą wysokiej jakości dla kobiet są kluczem do niezależności ekonomicznej kobiet i do większej równości między kobietami a mężczyznami w całym społeczeństwie; 12. ubolewa nad tym, że Komisja pomimo podjętych zobowiązań nie przedstawiła nowej Strategii w sprawie równouprawnienia płci i praw kobiet po 2015 r., łącznie z propozycją przeglądu dyrektywy w sprawie urlopu macierzyńskiego, narażając na szwank prawa milionów kobiet i ich rodzin w całej UE; przypomina Komisji i państwom członkowskim o potrzebie przyjęcia pozytywnych środków dotyczących zarówno kobiet, jak i mężczyzn, by zapewnić im w szczególności równowagę między życiem zawodowym a życiem prywatnym, prawa pracownicze, integrację na rynku pracy, a tym samym uzyskanie niezależności finansowej; 13. zwraca się do Komisji i państw członkowskich, aby, korzystając z wyników pracy EIGE i Eurostatu, zwiększyły swoją zdolność do gromadzenia i analizowania danych statystycznych z podziałem na płeć dotyczących reprezentacji pracowników w zarządach w celu monitorowania liczby kobiet i mężczyzn zajmujących kluczowe stanowiska decyzyjne, co ma przyczynić się do propagowania równości płci w zarządach w Europie; 14. wzywa Europejski Instytut ds. Równości Kobiet i Mężczyzn do opracowania wytycznych, w których usystematyzuje na szczeblu UE gromadzenie danych w tej dziedzinie, a także do współpracy ze związkami zawodowymi przy ustalaniu najlepszych praktyk w PE571.422v02-00 6/8 AD\1090098.doc
dziedzinie równouprawnienia i przy tworzeniu materiałów szkoleniowych dotyczących korzyści, jakie płyną z równouprawnienia w organizacjach i ośrodkach decyzyjnych przedsiębiorstw, zwłaszcza jeśli chodzi o konkurencyjność, poprawę wyników i stosunki pracy. AD\1090098.doc 7/8 PE571.422v02-00
WYNIK GŁOSOWANIA KOŃCOWEGO W KOMISJI OPINIODAWCZEJ Data przyjęcia 19.4.2016 Wynik głosowania końcowego +: : 0: 17 12 1 Posłowie obecni podczas głosowania końcowego Zastępcy obecni podczas głosowania końcowego Zastępcy (art. 200 ust. 2) obecni podczas głosowania końcowego Maria Arena, Catherine Bearder, Malin Björk, Vilija Blinkevičiūtė, Anna Maria Corazza Bildt, Viorica Dăncilă, Iratxe García Pérez, Anna Hedh, Teresa Jiménez-Becerril Barrio, Elisabeth Köstinger, Agnieszka Kozłowska-Rajewicz, Angelika Mlinar, Maria Noichl, Marijana Petir, Pina Picierno, João Pimenta Lopes, Terry Reintke, Jordi Sebastià, Michaela Šojdrová, Ernest Urtasun, Jadwiga Wiśniewska, Anna Záborská, Jana Žitňanská Rosa Estaràs Ferragut, Kostadinka Kuneva, Constance Le Grip, Evelyn Regner, Marc Tarabella Julia Reid, Marco Zanni PE571.422v02-00 8/8 AD\1090098.doc