Prof. dr hab. Ewa Malinowska mgr Emilia Garncarek mgr Krystyna Dzwonkowska-Godula Instytut Socjologii Uniwersytet Łódzki
Kapitał ludzki kobiet i mężczyzn wybrane aspekty: Zdrowie Wygląd Kapitał społeczny kobiet i mężczyzn wybrane aspekty: Sieci interakcji oraz ich funkcje
1. Dbałość o stan zdrowia w badanej populacji 2. Subiektywna ocena stanu zdrowia 2. Subiektywna ocena wyglądu i jego znaczenia w kontaktach z innymi ludźmi
1. Wskaźnik masy ciała 2. Palenie papierosów 3. Picie alkoholu
Wskaźnik masy ciała (BMI) Kobiety Mężczyźni 18-24 25-34 35-44 45-54 55 lat i więcej 18-24 25-34 35-44 45-54 55 lat i więcej Niedowaga (BMI poniżej18,5) Waga prawidłowa (BMI w przedziale 18,5-24,9) Nadwaga (BMI w przedziale 25-29,9) 15,3 6,1 2,1 0 0,7 1,3 0 0 0 0,9 73,3 72,3 61,7 43,2 30,5 66,4 37,9 28,8 20,7 24,1 10,2 17,3 30,5 37,7 45,9 30,9 50,9 52,7 55,3 53,8 Otyłość (BMI 30 i więcej) 1,1 4,3 5,8 19,1 22,9 1,3 11,2 18,5 24,0 21,2 Ogółem (N=2004) 100,0 100,0 100,0 100,0 100,0 100,0 100,0 100,0 100,0 100,0
Kobiety Mężczyźni 18-24 25-34 35-44 45-54 55 lat i więcej 18-24 25-34 35-44 45-54 55 lat i więcej Palę papierosy 20,1 24,8 33,1 32,6 24,0 29,9 45,3 45,9 45,6 45,2 Nie palę papierosów 79,9 75,2 66,9 67,4 76,0 70,1 54,7 54,1 54,4 54,8 Ogółem (N=2004) 100,0 100,0 100,0 100,0 100,0 100,0 100,0 100,0 100,0 100,0
Częstotliwość picia alkoholu Ogółem Kobiety Mężczyźni Codziennie, kilka razy w tygodniu 4,7 1,5 9,3 Dwa razy w tygodniu 4,2 1,8 7,6 Raz w tygodniu 12,8 7,8 20,0 Raz na dwa tygodnie 11,0 9,9 12,5 Raz na miesiąc 15,9 15,8 16,0 Kilka razy w roku 32,2 37,1 25,1 W ogóle nie piję alkoholu 19,2 26,1 9,6 Ogółem (N=2004) 100,0 100,0 100,0
Ocena stanu zdrowia w kontekście codziennego funkcjonowania badanych
Ogółem Kobiety Mężczyźni Mój stan zdrowia pozwala mi robić wszystko co chcę Ze względu na stan zdrowia nie mogę wykonywać tylko niektórych czynności dnia codziennego. Są takie czynności dnia codziennego, które ze względu na stan zdrowia mogę wykonywać, ale są też takie, których nie mogę wykonywać. 67,4 64,7 71,2 16,9 18,9 14,2 11,7 12,3 10,9 Ze względu na stan zdrowia mogę wykonywać tylko nieliczne czynności dnia codziennego. 3,0 3,1 2,9 Ze względu na stan zdrowia nie mogę sam 0,9 1,0 0,8 sobie poradzić z większością czynności dnia codziennego. Ogółem 100,0 100,0 100,0
Ocena własnego wyglądu Wpływ na poczucie atrakcyjności ma wiek jednostki. Atrakcyjniejsi od innych czują się najmłodsi i młodzi. W najstarszej grupie wieku (55 lat i więcej) 30% ludzi ma niską samoocenę pod tym względem czują się mniej atrakcyjni od innych. Istnieje związek między oceną własnego wyglądu a wykształceniem jednostki Najczęściej za mniej atrakcyjne uważały się osoby o najniższym poziomie wykształcenia.
Znaczenie wyglądu w kontaktach z innymi ludźmi Połowa badanych przyznaje, że atrakcyjny wygląd ma znaczenie w kontaktach z innymi ludźmi. Znaczenie atrakcyjnego wyglądu dla kontaktów społecznych potwierdziły przede wszystkim kobiety. Znaczenie wyglądu w relacjach z innymi potwierdzają głównie ludzie najmłodsi i młodzi. Najstarsi zaś pomniejszają jego znaczenie. Poziom wykształcenia wpływa na ocenę znaczenia wyglądu dla relacji społecznych - średnie i wyższe sprzyja podniesieniu samooceny i traktowaniu swego wyglądu jak atutu w relacjach z innymi.
Ludzie na ogół zgadzają się z obiegową opinią o znaczeniu wyglądu: jak cię widzą, tak cię piszą. Kobiety bardziej krytycznie oceniają swój wygląd niż mężczyźni. Kobiety doświadczają ich oceniania przede wszystkim przez pryzmat wyglądu, który u mężczyzn ma mniejsze znaczenie. Wygląd traktowano jako atrybut młodości, uznając niejako, że w przypadku starszych osób to, jak wyglądają nie ma znaczenia, tak jakby stawały się niewidzialne.
Sieć kontaktów: przyjacielskich rodzinnych stowarzyszeniowych
KRĘGI PRZYJACIELSKIE Sieci przyjacielskie badanych ograniczają się najczęściej do 2-3 osób. Kręgi przyjacielskie mężczyzn są nieco liczniejsze niż kręgi przyjacielskie kobiet. Kobiety w swoich kręgach przyjacielskich nieco częściej doświadczają pomocy materialnej i/lub niematerialnej (58,7%) niż mężczyźni (54,7%).
SIEĆ KONTAKTÓW RODZINNYCH Sieci kontaktów rodzinnych są bardziej powszechne i liczniejsze niż powiązania przyjacielskie. Kobiety mają nieco liczniejsze kręgi rodzinne niż mężczyźni. Kobiety częściej otrzymują pomoc materialną i niematerialną ze strony rodziny (43,1%) niż mężczyźni (33,7%). Kobiety rzadziej są pozostawione bez jakiejkolwiek pomocy ze strony swego kręgu rodzinnego (35,2%) niż mężczyźni (42,8%).
Jednostki otrzymują i udzielają pomocy przede wszystkim w ramach sieci obejmujących znane im i bliskie osoby. Podstawową formą pomocy, zarówno otrzymywanej, jak i udzielanej, jest wsparcie emocjonalne, duchowe, moralne, nazywane przez respondentów także psychicznym. Mężczyźni częściej niż kobiety podkreślali trudność rozmawiania o problemach, zwłaszcza tych natury emocjonalnej oraz chęć bycia niezależnym, samodzielnym i przyznawali, że starają się jak najmniej korzystać z pomocy innych. Respondenci obu płci przyznawali, że szczególnie trudno jest im prosić o pomoc finansową.
SIEĆ KONTAKTÓW STOWARZYSZENIOWYCH (przynależność do partii politycznych, związków zawodowych oraz dobrowolnych stowarzyszeń) Bardzo niski poziom partycypacji badanych w wymienionych rodzajach stowarzyszeń (7,7% ). Mężczyźni wykazują nieco większą aktywność organizacyjną (7,6%) niż kobiety (6,6%).
Wskazywane przyczyny społecznej bierności: brak czasu, nadmiar innych obowiązków, negatywne przykłady funkcjonowania istniejących już organizacji, konflikty występujące w społeczności, ogólnie zniechęcenie do działania na rzecz innych. Młodzi respondenci: wpływ etosu indywidualizmu preferowanie działania w pojedynkę, brak zainteresowania działaniami kolektywnymi. Społeczna bierność części kobiet wyjaśniana przez nie same brakiem pomysłu na aktywność, brakiem odwagi, nieśmiałością wobec podjęcia inicjatywy, itp. Bardziej instrumentalne podejście mężczyzn do społecznej działalności (co nie przesądza o wartości tego zasobu), choć także przejawianie postaw altruistycznych.
Zaobserwowane różnice w kapitale ludzkim i społecznym kobiet i mężczyzn jako efekt funkcjonowania kulturowych modeli kobiecości i męskości oraz socjalizacji do ról płciowych. Niewielkie różnice jako efekt upodabniania się (androgynizacji) kobiecości i męskości.